Fouten, fouten,
fouten!
DE „FLITSPUIT" ZOND UIT
ENGELAND UIT
^rr:rr ,ekiin*en van Ne^rlandseGeheimeDienst
Het is een braaf mu bent gek
Van verraad van de slag 0111 Arnhem
geen sprake
rauter over liet Englancl-Spiel
r
Zender functionneerde
niet
Getuigenis van Lauwers
V.
„STOP"
Het Englancl-Spiel begint
Centrale fout
Postduiven voor
Christofoor
Relaas'van Pinto
Geen verraad van Arnhem
Duitse verklaringen aan
gaande Arnhem
ZATERDAG 15 JEU 1950 PAGINA 3
Bij de vele publicaties en
verhalen, die er in de jaren
na de oorlog over het Eng-
land-Spiel zijn gedaan, heeft
men zich altqd weer de
vraag gesteld, hoe het toch
mogelijk was, dat dit spel
zo lange tijd kon worden
gespeeld. Het vierde rap
port van de Parlementaire
Enquête-Commissie geeft
daarop het antwoord en dat
antwoord luidt: Fouten,
fouten, fouten
Over de Flitspuit heeft de Engelsman Laming van de Engelse
Geheime Dienst aan de Parlementaire Enquête-Commissie
medegedeeld, dat hij de radio-uitzendingen hiervan heeft ge
organiseerd. De heer Sluyser schreef de teksten. De moeilijk
heid daarbij was, dat gegevens uit Nederland slechts zeer
schaars doorkwamen. Voorzover hij die van Engelandvaar
ders te weten kwam, gaf hij ze aan de heer Sluyser door om
bij het maken van zijn teksten te gebruiken. Echter moesten
de reacties, welke de Flitspuit gaf op gebeurtenissen in Neder
land voor het grootste gedeelte gebaseerd worden op de gron
dige kennis, die de heren Sluyser en Laming hadden van toe
standen en verhoudingen in Nederland. Het was voor het
grootste gedeelte deduetiewerk. Toch gelooft de heer Laming
uit het feit, dat men in Nederland de indruk had, dat de Flit
spuit een in Nederland opgestelde zender was, te mogen con
cluderen, dat het werk niet slecht is gedaan. Met zijn aftreden
is ook de Flitspuit ter ziele gegaan.
Do oorzaken van de mogelijkheid van het England-Spiel liggen zo-
v\el aan Nederlandse als aan Engelse zijde. Er was onder de eerste
horiaheid T vert™ en onderlinge saam-
Long d, er was gebrek aan behoorlijke samenwerking met de
Engelse icime Dienst, welke samenwerking, in zover deze dan
n°g heston op een zeker ogenblik zelfs volledig werd verbroken.
uist op e ogen ik, dat de verhoudingen het allerslechtst waren,
tengevolge waarvan de Inlichtingendienst volkomen plat lag en
Holland voor de Geheime Dienst in Engeland potdicht zat, kon
en tijde van de arrestatie van de gedropte agent Lauwers* het
England-Spiel beginnen
Mej. rrix T
de K.L. \f ''"D, hoofdslcwardess bij
heren Ub'binL 'Ct Jjr> tezamen met de
9" ourleütlevend af
bracht.
HET ËNGLAND-SPIEL
Geen verraad maar fouten en vele
elukkig
e oms
,De opdracht, die htf kreeg, toen hij werd
uitgezonden, bestond in hooidzaak uit het
onderhouden van de verbinding met Engeland
voor zjjn collega Taconis, die in Nederland
nl! s ?taSe"organisatie moest opbouwen,
weven ar°ua80 zou gericht zijn op spoor-
clraeht'on 'leken e-d- waartoe speciale op-
Zij zou uitgevoerd
r.n-eiamTfn JPF'ngstoffen, die later uit
(len werli Nederland geparachuteerd zou-
persoordhk^. Ve";der bad de heer Lauwers de
eren opdracht, een kleine maar goed
fettefenederEei-jnliC,htingendienst °P
Tannic F1'tspui1 va" nieuws te voorzien,
van r „eïT Lauwers Werden in de nacht
genar-°h, J N°ve™b0r 1941 hoven Nederland
door eon .Z" wei'den niet opgevangen
dat ri<r receptie-comit.é. Op het ogenblik,
1 de "eer Lauwers werd geparachuteerd,
tassen; alleen de pakken 'waren verschillend,
daar zij die zelf hadden gekocht. Bovendien
merkte de heer Lauwers later, dat de agen
ten-marconist allen met hetzelfde type kof
fertje waren uitgerust. Het werd reeds spoe
dig zo, dat Hollanders, die met zo'n koffertje
op straat liepen, prompt door de Duitsers
werden aangehouden, omdat zo iemand een
„geheime" agent uit Engeland kon zijn
Na zijn aankomst in Nederland bleek het
«e heer Lauwers, dat, zijn zender niet func-
lonneerde. Er was een verkeerde verbinding
zpn transformator gemaakt, waardoor hij
Hot\verblnding met Engeland kon krijgen.
,"eeft tot 3 Januari 1942 geduurd, voordat
rePareerd slaagdeToen was zijn toestel ge-
da^hi^AA 9- Lauwers heeft verklaard,
gebasee h 11 security check had. Deze was
1672 n„ ,?P zÜn agentennummer. Dat Was
som var, s jferden bij elkaar geteld. De
komsti„ deze cijfers was 16. Dienovereen-
bericht6 'n de lbde letter van het
Ween veelvoud daarvan, in het
gehele telegrE
W(
r e<
Nu lag de zhalF- de agent hem niet prijsgaf.
Het Was vom- k geva bVizonder moeilijk.
fout eemnfirfm dus éénmaal, een opvallende
was wélicuTo Worden. Deze security check
doende, zola.fö-' 0envoudig> doch hij was af-
w„ n e aIS de
Her was voor fv op
geweest. bii hot a ASers een 'lauw kuns(Je
gevonden bo^L d0codei'en vaP de °P b0m
vinden; zii »n\! ,n zh" security check te
tin echter nooit op het idee geko-
men. Zij hebben er wel fouten ingezien, maar
dat. nooit in verband gebracht met zijn secu
rity check, of misschien ook wel. In ieder
geval, toen de heer Lauwers was gearres
teerd en toegezegd had te zullen zenden en
zijn code had afgegeven, was het eerste, dat
Giskes zei: „Welke fout maak je?" Toen is h\j
verschrikkelijk geschrokken. Giskes kende
het systeem en wist, dat er een fout moest
worden gemaakt. De heer Lauwers heeft ge
woon gezegd, dat hjj geen fout maakte en
hem afgewimpeld met het idee hierover n0g
eens rustig te kunnen nadenken,
Nu heeft de heer Lauwers in dit getal bij
zonder veel geluk gehad, doordat er bjj
drie bii zijn arrestatie op hem gevonden be
richten twee waren, waarin de fout was
maakt, in het woord „stop". Beide keren op
dezelfde manier, maar op de juiste plaats; de
heer Lauwers had zolang geteld, dat lijj ten
slotte zijn veelvoud kreeg in het woord
.stop", dit om verminking van het bericht
te voorkomen. Toen hij voor de Duitsers zou
gaan seinen en Giskes het hem opnieuw
vroeg, zei hjj tot Giskes: „Ik werk nu zo ver
met jullie mee; ik zal dit nu ook maar zeg-
niet jullie PP.,
gen; ik maak de fout m het woord „stop ik
verander de „o" in „e" of „i". Dat antwoord
hebben zij geaccepteerd. Hij heeft deze weg
gekozen, omdat de Duitsers konden zien, dat
hij in twee van de drie telegrammen van het
woord „stop" de „o" had veranderd in een „e"
of een „i", maar in het derde niet; dat kon
echter een vergissing zijn. De Duitsers zijn
daar nooit over gevallen. De heer Lauwers
heeft bij alles, wat hij heeft gezonden, steeds
de fout gemaakt in .stop". Hij heeft speciaal
om te kunnen zorgen, dat nooit de verande
ring in het woord „stop" toevallig de security
check zou kunnen zijn, tot de Duitsers ge
zegd: „Laat mij voor jullie coderen; ik heb
dat meer gedaan; ik kan het vlugger". Dat
vonden zij goed en hij heeft voor hen sedert
die tijd de meeste berichten gecodeerd, zodat
hij er dus op heeft kunnen letten, dat de veran
dering in het woord „stop" nooit per ongeluk
security check werd. Van die tijd af was dus
elk telegram, dat door hem naar Engeland
werd verzonden, een waarschuwing, dat hjj
was gearresteerd.
Alle pogingen, die de heer Lauwers aan
wendde om met zijn telegrammen duidelijk
te maken ,dat. hij gearresteerd was. mis
lukten. Hier ligt voor de commissie de grond
fout door een verkeerde beoordeling der fei
ten, Ondanks deze waarschuwing gingen de
Engelsen met het Hollandplan door en alle
37 agenten die in het kader van dit plan
-geparachuteerd werden, vielen bij aankomst
in handen van het Duitse receptiecomité.
Ook kolonel Brook van de Engelse Geheime
Dienst heeft als een der voornaamste fou
ten voor de mogelijkheid van het England-
Spiel aangegeven het feit. dat men doorging
met de operaties, nadat toch geconstateerd
was, dat in de telegrammen van de agenten
uit Holland de security-checks ontbraken.
Een bjjkomende oorzaak was de arrestatie
van de sabotage-agent George Jambroes, die
de opdracht had een Zich over geheel Neder
land uitstrekkende sabotage-organisatie op
te bouwen. Deze opdracht kwam van de O. D.
De Duitsers seinden nu aan Londen, dat de
doelstelling en mentaliteit van de O. D. voor
sabotagewerk niet geschikt waren en
natuurlijk alsof het telegram van Jambroes
kwam dat deze daarom voorstelde, de keuze
van mensen-materiaal voor zijn organisatie
aan hem zelf over te laten. Dit gelukte.
Engeland stemde hierin toe. De organisatie
werd z.g. opgericht en uitgebouwd en het
England-Spiel kon beginnen. Het kon onge
stoord beginnen, omdat er door de slechte
organisatie en samenwerking van de Hol
landse en Engelse Geheime diensten op dat
Zo had het moeten zijn, maar er kuam
spoor
niets van. Model van een tijdbom op de
rails.
ogenblik geen enkele agent in Holland was.
die vrij rond liep en Engeland eventueel had
kunnen waarschuwen. Een samenloop dus
ook van de slechte omstandigheden. Toen
begon dus op aanwijzing z.g. van Jambroes
maar in werkelijkheid op die van de Duitsers
het droppen van agenten die dan prompt
werden gevangen genomen.
Eerst toen de uitvoering van dit plan reeds
enige tijd aan de gang was, kwam de Neder
landse dienst, sinds 1 Juli 1942 het Bureau
Militaire Voorbereiding Terugkeer, ondei-
verantwoordelijkheid van de heer Van Lidth
de Jeude, die op 15 September 1942 als Minis
ter van Oorlog optrad. Zodra het deze duide
lijk werd, dat er ongelukken waren gebeurd
met de uitzending van agenten door dit
bureau, is een einde gemaakt aan de uitzen
dingen. terwijl tenslotte, toen de omvang van
van de débacle duidelijk was, het hoöfd van
het, bureau van zjjn functie met betrekking
tot de uitzending van agenten werd ontheven.
De centrale fout, welke bij de opzet van
het. Plan Holland werd gemaakt, was deze,
dat Jambroes, die van dit plan de centrale
figuur was, over een reeds bestaande lijn
werd gedropt. Hierbij bestond immers de
kans, dat deze lijn reeds zou zijn gepenetreerd
en dit was ook liet geval. Deze verbinding
zulk een agent moest hier immers ontvsn-
gen worden was reeds meer dan drie maan
den door de Duitsers gepenetreerd, zodat dc
gevolgen catastrophaal waren. Alle 37 ge
dropte agenten vielen, geltik gezegd, bii aan
komst in Duitse handen Juist omdat Jambroes
de centrale figuur van dit. plan was. had men
hem moeten droppen over een nieuwe geheel
speciale l\jn.
De commissie komt dan ook tof de con
clusie, dat. niet verraad, maar fouten en epn
samenloop van omstandigheden het England
Spiel hehben mogelijk gemaakt.
i gp ome op het. Binnenhof te 's-Gravenhage zetelden de Duitsers, die het Eng
au< spie spee c en. I hans is er de civiele personeelsdienst van het ministerie van
Binnenlandse Z aken gevestigd.
KING KONG - de verrader
King Kong Lindemans heette hij was een passeur, die werkzaam was voor M.I. 9
en gedurende de tijd van vier jaar zeer belangrijk illegaal werk heeft gedaan. Dat was ook
in Engeland bekend. Hij was geen agent en was niet bekend bij de Nederlanders in Enge-
land. Hij was een free lance verzetsman, die in de M.I. 9-organisatie was terecht gekomen,
geëmployeerd werd als passeur en daarvan eenvak maakte. Hij deed dit werk uitstekend; hij
reisde tussen Rotterdam en de Pyreneeën heen en weer en trok zich van de Duitsers niets
aan. Hij was een easy going-kerel en zo weinig hang, dat dat eigenlijk de reden moet zijn
geweest, dat hij steeds aan de Duitse politie ontsnapte, die veel van hem tuist. Als zij op
het punt stonden hem te arresteren, schoot hij ze meteen dood en ontvluchtte hij. Deze
man heeft bijzonder veel geluk gehadHet was een heel merkwaardige kerel, maar hij is
in het verzet, in de eigenaardige spanningen, waarin hij heeft geleefd, in de ups en downs
van het verzetsleven bezweken.
Hij is verrader geworden, doordat hij op
een gegeven moment, nadat zijn broer in de
gevangenis was terecht gekomen, meende
het met de Duitsers op een accoordje te
kunnen gooien. Hij is met Giskss en Schreieder
in contact getreden en heeft gezegd: „ik ben
King Kong". Giskes en Schreieder waren ver
bijsterd, maar dachten; „wij kunnen hem ge
bruiken". Hij heeft voor hen gewerkt en veel
slechts gedaan. Natuurlijk was hij zich er wel
van bewust, dat hij heel gemene dingen deed,
maar hij was een van de mensen, die geloofden
in de beloften van een man als Schreieder.
De heer de Graaf heeft hem gezocht van
het moment af. waarop hij op het continent
voet aan wal zette, toen hij overging met de
Bevelhebber van de Nederlandse Strijdkrach
ten, ongeveer einde Augustus 1944. Toen wist
de heer de Graaf al. dat King Kong fout
was. Dat wist hij al in Mei 1944. Het was een
kwestie van hem opzoeken en onderzoeken
w'at' hij verkeerd had gedaan.
Een van de punten, waardoor hij het wist.
teas een telegrafisch bericht, volgens hetwelk
aan de redactie van „Christofoór" een aantal
postduiven was aangeboden, die uit Engeland
kwamen Die moesten door de redactie worden
gebruikt om berichten naar Engeland te
zenden, die belangrijk waren voor de ge
allieerden Die duiven zouden zijn aangeboden
door King Kong aan Chris, hoofd van de raad
van verzet in België. De heer de Graaf wist,
dat die raad van verzet niet bestond. De heer
was'de heer Lami:
van de Nederland"® .MF. chef van het bureau
parachutering is a«Pie van S.O.E.; na zijn
deze sectie geworden Bbzzard chef van
hun, dat de PersoonshP,,Va aankomst1 bleek
kregen hadden, slechte .die z« medege-
Bovendien had men hun alsificaties waren.
rijksdaalders medegegeven guldens en
niet meer in omloop bleke' ih Nederland
de heer Lauwers de indrnu z^n- 0°k heeft
schaffen van kledingstukke met bet ver"
nodige zorgvuldigheid werH i.e'.dl niet de
collega Taconis en hij ware„ betracht. Zijn
gekleed^ dezelfde regeniassÜ,na?enoeg geHik
sen, dezelfde overhemden e„,,0'fdp das"
en dezelfde acte-
Mr, ti. R. de Za.ayer, pro
cureur-generaal bij het ge
rechtshof te Leeuwarden
heeft, w Den Haag vóór dè
execut'1^ van Rauter een on-
óerhoud met. deze gehad De
heer de Zanyer was raads
heer-commissaris in het Bij
zonder Gerechtshof te Arn
hem en heeft als zodanig
verschillende Duitse zaken
geïnstrueerd, o.a. die van ge
neraal Christiansen. Hij heeft
daarbij verschillende mensen
van nabij leren kennen: Ran
ter Christiansen, von Wüh-
lisch, Student en anderen.
Rauter was }em Persoonlijk
veel syxnV^. dan Chris-
Hansen; hij heeft de zaak-
Rauter zelf niet behandeld,
maar heeft deze herhaalde
malen gehoord m andere za
ken en zo heeft Rauter eens
gezegd., dat de sfeer bij het
justitieel onderzoek zo an
ders was dan die bij het po-
litie-onderzoek. Zo is lang
zamerhand, hij mag mis
schien wel zeggen, een ze
kere band tussen Rauter en
hem ontstaan. Hij vond hem
het meest, ronduit, van de
Duitsers, die hij heeft ge
hoord, terwijl mensen als
Christiansen en Füllriede
niet de indruk maakten van
personen van karakter. Bij de
openbare behandeling van
het. proces-Christiansen wqs-
Ranter er als getuige en, toen
heeft, hij hem. weer gespro
ken. Toen vroeg hij, of hij de
hfer de Zaayer een verzoek
mocht doen. Rauter vroeg,
of hij zijn. executie wilde
bijwonen. Dat vond de heer
de Zaayer vreemd., maar hij
zei: er waren weinig mensen,
die hem enigszins begrepen
en daarom hoopte hij, dot de
heer de Zaayer aan zijn ver
zoek zou voldoen. Hij vroeg,
of de heer de Zaayer hem
wilde komen opzoeken in
Den Haag. Dat heeft hij ge
daan. Toen is voor de eerste
keer het England-Spiel ter
sprake gekomen tussen Rau
ter en mr de Zaayer.
Mrde Zaayer is met toe
stemming van de Minister
van Justitie de laatste dagen
en nacht vóór de executie
bij Rauter geweest. Deze be
gon over Schreieder te pra
ten. Rauter zéide, dat
Schreieder een buitengewoon -
vakbekwaam, technisch po
litieman was, maar dat hij
een man .Was zonder brede
blik. Rauter noemde Schreie
der zuiver een technisch po-,
litieman. De heer de Zaayer
vroeg Rauter, of hij op de
hoogte uias van hetgeen er'
was gebeurd. Toen zeide
deze: Ja. natuurlijk ben ik
daarvan op de hoogte. Daar
op is het England-Spiel ter
sprake gekomen. Rauter
reide., dat er zijns inziens
geen sprake van was. dat er
verraad van Engelse kant in
het spel was. De heer de
Zaayer heeft ongelovig ge
keken en heeft gezegd: Ik
had gedacht, dat. er verraad
van Engelse kant. bij in het.
spel was. Toen zeide Rauter
Neen. Hij zeide: ..Ik kan het
v bewijzen ook. Die parachu
tisten werden gedropt uit
vliegtuigen. Dat wisten wij-
Als je nooit een van die
vliegtuigen neerschoot, zou
den de Engelsen het in de
gaten hebben gekregen.
Daarom schoten wij gemid
deld één van de drie vlieg
tuigen neer. Het is uitge
sloten, dat er verraad van
Engelse kant bij in het spel
was. Die piloten warer. veel
te kostbaar voor de Engelsen.
..Neen" zeide hij „er
is geen verraad van Engelse
leant". Mr de Zaayer heeft
Rauter leren kennen als een
eerlijk man. Wat hij heeft
gezegd, maakte een open
hartige en eerlijke inflruk.
zoals gebruikt
van sabotage-
Een. Engelse container
Werd voor het droppen
materiaal. De containers van de slacht
offers van het Englandspiel vielen alle in
Duitse handen.
de Graaf wist, wie Chris was. dat. deze daarvan
geen hoofd was en dat die postduiven met
uit Engeland kwamen. Hij had alle reden om
te veronderstellen, dat er iets mis was en atv
alle posten te waarschuwen. Het was echter
al ie laat. want de „Christofoor"-redactie was,
zoals uit een volgend bericht, bleek, al op
gerold, Dat was het eerste teken,
Er waren echter verschillende andcie
tekenen, die het zeker maakten, dat hij fout
was. De heer de Graaf heeft getracht het te
controleren, toen hij er eindelijk in slaagde
contact te leggen met King Kong, die niet
tegenstaande onze Waarschuwingen aan de
Engelse dienst door een van de leiders van
die dienst als agent door de linies naar Neder
land was gezonden. De heer de Graa-f heeft
hem weten te contacteren. King Kong is dooi
de linies heen gekomen uit bezet naar ge
allieerd gebied. Hij heeft zich toen gemeld
en de heer de Graaf heeft hem gehoord over
de details, die belangrijk waren en waaruit
hij eigenlijk moest veronderstellen, dat King
Koug verraad pleegde.
Hij begreep uit de koele ontvangst en de
wijze van ondervraging, dat hij zwaar werd
gewantrouwd. Hij heeft gevraagd, of de heer
de Graaf hem wantrouwde en of hij dat wel
verdiend had. De heer de Graaf heeft een ont
wijkend antwoord gegeven, een rapport op
gemaakt en verder met referte aan de waar
schuwingen, die aan de agenten waren uit
gegaan, daarin gezegd, dat hij fout was. Dat
rapport is overhandigd aan de heer Pinto met
het verzoek ogenblikkelijk een onderzoek in
te stellen. King Kong te arresteren en te on
dervragen. daar hier waarschijnlijk een spion-
nagenet achter zat. Dat is toen niet geschied.
Het heeft wél plaats gevonden, toen de heer
de Graaf King Kong zelf arresteerde, maar het
is nooit zover gekomen, dat de Security, de
Politie Buitendienst of iemand anders deze
man in hechtenis heeft willen nemen.
Op een gegeven moment werd, toen men
een beetje ontwaakte uit de idolentie tegen
over het geval, een vijandelijke agentge
arresteerd, die een vijand was van King Kong
en deze sloeg door. Op die verklaring hee't
de heer de Graaf King Kong weer in het
hoofdkwartier laten komen. Daar heeft de
heer de Graaf King Kong kunnen arrestee--;i
in samenwerking met de veel te laat_ arri
verende securitv-chef, die met 10 of 1 man
militaire politie kwam. Dezen hebben Kvig
Kong toen meegenomen.
De heer Pinto heeft er voortdurend op ge
hamerd, dat King Kong fout was, maar men
nam dat niet aan. Hij heeft die zaak besproken
met een andere vakman, dr Somer, maar die
zei: „het is een braaf man, u bent gekHet
zelfde werd gezegd door mr van Houten.
De heer Pinto had tot nu toe de zaak-Knip
Kong moeten opgeven, maar hij is in een
rush naar het B.L gegaan; hij heeft daar met
de vuist op tafel geslagen en gezegd; men moet
van mij geloven, dat ik ervaring heb en als
ik zeg, dat hij opgesloten moet worden, dan
moet dat ook gebeuren en dan moet hij niet,
als een ander een andere mening heeft, blijven
rondlopen; nu moet hij gearresteerd worden
en ik zal de instructies geven over de w1jz®,
waarop hij gearresteerd moej worden, want ik
moet hem levend hebben; hij is uiterst ge
vaarlijk.
Dc heer Pinto heeft toen inderdaad dc wijze,
waarop King Kong gearresteerd moest worden,
aangegeven. Zij zijn toen vaar Chateau Wlt-
louck gestuurd. Hij heeft, ook ongeveer 20 man
Engelse militaire politie daarheen loten
sturen. Die zijn daar ongeveer tegelijkertijd
aangekomenmaar bevonden, dot King Kong
niet aanwezig was. Hij llfd vacantia gekregen
en was vier dagen naar Parijs naar zijn vrien
dinnetje. een cabaretzangeres Hij kwam die
zelfde dag terug en is toen, gearresteerd, op de
manier, die de heer Pinto heeft aangegeven.
King Kong is per vliegmachine naar Engeland
gebracht en. heeft daar volkomen bekend. Dc
heex Pinto gelooft, dat. er 24 folio-vellen met.
bekentenissen waren, die op iedere bladzijde
getekend waren King Kong is toen terugge
komen en opgesloten in de gevangenis te
Breda waar hij hem heeft opgezocht. Als Kmg
Kong de heer Pinto zag. kreeg hij een toeval
en dan stond het. schuim op rtjw mond. Hit zet:
De eerste keer, dot ik li ontmoette en m uw
ogen keek. zag ik. dat dit het begin van het
einde was". Hij is opgesloten in Den Haag en
heeft na anderhalf jaar zelfmoord gepleegd.
De Engelse Intelligence, in welker han
den de volledige documentatie was, heeft
aan de heer Einthóven uitdrukkelijk ver
klaard. dat haar omtrent het verband
tussen Lindemans en Arnhem niets be
kend was. Dat is in het najaar van 1946
gebeurd, toen ze Giskes en al <jie andere
mensen allen.reeds hadden gehoord. Er is
tussen de Engelsen en de Nederlanders op
dit gebied dus geen enkel verschil van
mening biéfobit'/ênt.
Uit onderzoekingen en gesprekken, welke dc
heer van Hilten met verschillende Duitse ge
neraals heeft gehad, is hem het volgende ge
bleken. Er zijn drie merkwaardige feiten, die
spreken tegen verraad van de operatic-
Arnhem. In de eerste plaats de plaatsing van
het hoofdkwartier van legergroep B onder
commando van Feldmarschall Model. Dit
hoofdkwartier werd op 15 September, dus tv cc
dagen vóór de overval bij Arnhem, in zijn
geheel verplaatst naar Oosterbeek.
Op de 17de kwam dit hoofdkwartier be
trekkelijk midden tussen de parachutisten
te zitten; von WühUch, de chej van de
staf van Christiansen, heeft de heer van
Hiiten uitdrukkelijk gezegd, dat hij de
chef van de staf van Model in de middag
van de 17de September aan de telefoon
heeft gekregen, waarbij deze hem in een
soort alarmstemming mededeelde: „We
zitten hier midden tussen de parachutisten
wij moeten onmiddellijk weg". Het hele
hoofdkwartier is toen hals over kop van
Oosterbeek vertrokken naar Terborg.
Wanneer de Duitsers geweten hadden,
dat een dergelijke overval uit de lucht
zou plaats vinden, dan kan de heer van
Hiltën toch niet aannemen, dat Model twee
dagen tevoren zijn gehele hoofdkwartier
juist daar had ondergebracht.
In de tweede plaats heeft von Wühlich aan
de heer tan Hilten medegedeeld, dat Chris
tiansen op de 17de September met hem zat te
dineren in Crailoo; hun stafkwartier was toen
te Hilversum gevestigd. Zij waren verrast
door de geweldige hoeveelheid vliegtuigen, die
overkwamen en hebben zich afgevraagd: Wat
moet dat worden, hoeveel zouden het er zijn?
Zij waren zich op dat moment volkomen be
wust, dat. het ging over een luchtoperatie in
grote stijl. Von Wühlich heeft van Hilten ver
zekerd, dat het een verrassing was.
Het enige bijzondere was het Ilde S.S.-
pantserkorps, dat enkele dagen tevoren Noord-
Oost van Arnhem was aangekomen. Dit korps
bestond uit twee divisies, de S.S.-9de pantser
divisie en de S.S.-lOde pantserdivisie, met an
dere namen de Division Hohenstaujen en de
Division Frundsburg. Deze divisies waren hals
over kop uit Frankrijk teruggetrokken en
hadden zeer geleden. De sterkte van elke di
visie was terug te brengen tot die van hoog
stens één regiment; ze was dus ongeveer tot
1/3 gereduceerd en ook het pantsermateriaal
was zeer matig. Het korps was daarheen ge
stuurd. om op verhaal te komen met de mede
deling, dat voor elk van die divisies in Duits
land een nieuw regiment zou worden gevormd
met ander pantsermateriaal om ze weer enigs
zins op sterkte te brengen en. dan zo snel mo
gelijk wier te kunnen gebruiken. Dit heeft de
heer van Hilten gehoord van Rauter. De heer
van Hilten is nergens tegengekomen en heeft,
van niémand vernomen, dat dit een maatregel
zou zijn geweest als reactie op een spionnen,
bericht óf verraad, waardoor de Duitsers op
dc. hoogte waren van de komende luchtlan
dingen,
Klem radio-toestel, zoals dat tot de
bagag, 'er gedroiitr wonnen behoorde.
