Tegenslagen in Korea maken
de Europeaan lam
Amerika zal bewijzen van kracht
moeten
leveren
Nederl. Handel-Mij. tevreden
over 1949
ZINGEND BIDDEN
Het orgel van de St. Matthiaskerk
te Maastricht
UITBREIDING „FREE LIST" IN
INDONESIË
i
Gregoriaans Missaal met Vespers
I
Huiveringen voor nieuwe bevrijding
Amerikanen maken
ernst met Z. O.-Azië
6e Maria-Ommegang te
Bergen op Zoom
13-Jarige jongen te voet
naar Rome
Toenemende invoer doet prijzen dalen
Industriepark in
Groningen
Hogere belasting en onkosten doen
winststijging teniet
Onkostenstijging baart
zorgen
Apeldoorns Avond-
sprookje
In zijn oorspronkelijke luister hersteld
Prof. mr. F. J. Duynstee
De bestemming van
..Welschap"
TOENSDAG 19 JULI 1950
PAGINA 4
Reis aan de H. Maagd beloofd bij
geslaagde operatie
Hallo, Amerika!Krijgt China een zetel in de IJ no?
Gemeente geeft financiële steun
SPRINGBRON TE VELP
Schittering voor oog en hart
DE EERBIEDW. PLACIDA
VIëL
Joseph Binvignat
Rector-magnificus van
Ka ih. Universiteit
JSoorse chartermij. gaat ver
binding openen
PIET PETERS TER AARDE
BESTELD
f.
MS-:
Niemand zal durven beweren, dat de) het Westen moeten voorkomen, dat het
gebeurtenissen in Korea, het krijgsver
loop, voor het Westen, wat in het grote
verband wil zeggen voor de Verenigde
Staten, bijzondere bemoedigend is. Wel
blijft president Truman optimistisch, en
deelde de stafchef van het Amerikaanse
leger, generaal J. Lawton Collins Zater
dag mede, dat de Amerikaanse strijdkrach
ten er in zullen slagen een omvangrijk
bruggenhoofd op Korea te handhaven en
de Noordelijke aanvallers ten slotte over
de 38ste breedtegraad terug te drijven;
maar deze toekomstverwachtingen, welke
ongetwijfeld op goede gronden zullen zijn
gebaseerd, kunnen toch het feit niet weg
nemen, dat nu, drie grote weken van de
Noord-Koreaanse agressie, de aanvallers
nog steeds de verdedigers kunnen terug
dringen; dat het kleine, bijna barbaarse
Noord-Korea met zijn nauwelijks negen
millioen inwoners in staat is het machtig
ste rijk ter wereld klap na klap toe te
brengen.
We weten heel goed, dat achter Noord-
Korea de sovjet-unie staat, maar dan on
zichtbaar op de achtergrond; en dat Ame
rika door een wereldzee van. het strijd
toneel is gescheiden; dat de aanvaller
altijd het voordeel van de verrassende
slag heeft, en dat het Zuid-Koreaanse
leger niet veel meer dan een paskwil was
en is. Maar over dat alles en over nog
veel meer hangt dat benauwende bewust
zijn, dat het Westen weer eens onvoor
bereid kon worden overvallen, en dat het
veel te veel tijd nodig heeft om zijn ach
terstand in te halen.
Tijd echter is een zeer kostbaar goed;
altijd, maar niet het minst in de oorlog.
Ginds, in het Verre Oosten, bestaat zo
lang de sovjet-unie of China niet actief,
d.w.z. met eigen legers, ingrijpen, (en er
zijn geen aanwijzingen, dat zij, tenminste
op dit ogenblik, daartoe het voornemen
hebben) de mogelijkheid voor Amerika
om de tegenslagen weer ongedaan te ma
ken. Maar hier in West-Europa zou de
situatie veel penibeler kunnen worden.
Men kan zich niet aan de indruk ont
trekken of liever, we hebben ter zake
zekerheid dat Washington, en met
Amerika de landen van West-Europa, er
op gespeculeerd hebben, misschien er nog
op speculeren, dat zij minstens twee jaar,
misschien wel vijf of tien jaren, de tijd
zouden hebben om zich op een steeds
mogelijke communistische agressie voor
te bereiden, en zich in die periode zo
sterk te maken, dat de gevreesde aanval
Uitblijft.
Welke de bedoelingen van het Kremlin
ten opzichte van West-Europa zijn, laten
we geheel in het midden, eenvoudig wijl
niemand iets daarvan afweet. Maar wel
is zeker, dat het Westen iets of veel van
zijn vertrouwen in Amerika's machtspo
sitie heeft verloren. We zullen daarover
niet al te zeer treuren, want tot dusverre
steunde men veel te veel op Marshall
hulp en Atlantisch pact alleen zonder
eigen bijzondere krachtsinspanning. En
gelijk de Verenigde Staten plotseling tot
het bewustzijn zijn gekomen, dat als men
een politiek wil voeren, het noodzakelijk
is te zorgen, dat men de middelen voor
die politiek, i.e. leger en bewapening,
heeft, zo dringt ook in West-Europa het
besef door, dat men zelf zal moeten aan
pakken op militair gebied, wil men zich
betrekkelijk veilig kunnen voelen. Na
tuurlijk zou de reactie van Washington op
een agressie in West-Europa een geheel
andere zijn dan nu met Korea het geval
is- Er zouden geen drie weken verlopen,
vóór men de zekerheid had, dat men ten
minste een bruggenhoofd kan handhaven.
Trouwens, zo veel tijd zou men waarschijn
lijk niet hebben. Terwijl de Amerikanen,
thans hun grote tegenoffensief rustig kun
nen voorbereiden, zodat zij, als het op de
beslissende slag aankomt, geen risico
meer behoeven te nemen, zouden zij in
geweldige industriële oorlogspotentieel
van dit gebied, we denken o.m. aan het
Roergebied, het bekken van Brieux en de
Benelux, in handen van de aanvaller ge
raakt.
Echter hoe zal dit worden verhinderd?
Te loochenen valt zeker niet, dat Amerika
in zo'n geval er ietwat gunstiger zou
voorstaan. In Korea wordt het inderdaad,
zoals in alle toonaarden wordt herhaald
gedwongen, „een oorlog van gisteren te
voeren met de wapenen van de oorlog van
morgen." In een eventuele derde wereld
oorlog zouden de nieuwe wapenen kunnen
worden toegepast. Alleen deze gedachte
reeds doet de West-Europeaan, die er
midden in terecht zal komen, huiveren.
Maar huiveriger wordt hij nog bij de ge
dachte aan de mogelijkheid dat hij op
nieuw zal moeten worden bevrijd. Na
hoeveel jaar van een bezetting, welke heel
wat barbaarser zal zijn, dan zelfs die van
de nazi-Duitsers?
Het is het geheim van de generale sta
ven, welke preciese plannen in het kader
van het Atlantisch pact zijn gemaakt om
West-Europa in geval van nood te verde
digen. Ze kunnen niet openbaar worden
gemaakt, en een van de gevolgen daarvan
is, dat de volken pessimistisch worden,
alle vertrouwen in de effectiviteit van
enig verzet verliezen, en in een hopeloos
fatalisme afwachten welke rampen over
hun hoofden zullen komen. Misschien is
dit een der betreurenswaardigste conse
quenties van het Amerikaanse falen om
de Noord-Koreaanse agressie snel te ke
ren. Want dit fatalisme leidt tot een bijna
volkomen passiviteit, een geestesgesteld
heid. welke bijv. de niet-communistiscne
Tsjechosiowaken noodlottig is geworden.
Wil deze passiviteit weer worden uitge-
dreven% dan is nodig, dat Amerika nu
toont, dat het de Koreaanse agressie kan
vernietigen; maar evenzeer dat het als
machtigste factor in de Atlantische ge
meenschap een vastberaden en gezonde
politiek vaststelt en gaat voeren. Met zo'n
Amerika achter zich, kan en zal West-
Europa weer actief worden, wijl het dan.
weer een toekomst ziet, waaraan het tot
dusverre, terecht of ten onrechte, nauwe
lijks meer geloofde.
Amerika zal in Saigon zijn grootste
missie in Zuid-Oost Azië vestigen. Van
officiële zijde werd bekend gemaakt, dat
van 130 tot 200 Amerikanen in Indo-Chi-
na gedetacheerd zullen worden. Zij wor
den zo snel mogelijk naar Indo-China
vervoerd.
Donald Heath, de nieuwe gezant in
Indo-China, zal een staf van ongeveer
40 man onder zich hebben.
De bureaux van het Amerikaanse leger
de luchtmacht en de vloot zullen staven
hebben van ongeveer 30 man. Binnen |j
een maand zal er een Amerikaanse mili
taire missie van ongeveer 25 man gede
tacheerd worden. De eerste grote zen
ding oorlogsmateriaal krachtens het mi
litaire hulpprogramma zal begin volgen
de maand in Saigon worden gelost.
Een bijkantoor van de E.A.A. zal in
Banoi worden geopend. In Saigon zal
voorts een radiostation worden gebouwd
en de voorlichting en het onderwijs zul
len worden uitgebreid.
Op 15 Augustus, de feestdag van Maria
Tenhemelopneming, zal te Bergen op
Zoom de zesde Maria-Ommegang worden
gehouden. De intentie is dezelfde als die
van het H. Jaar, namelijk de „Terugkeer
der mensheid tot God". Fraaier nog dan
in het vorige jaar zullen de ruim duizend
medewerkers gekleed en de praalwagens
getooid zijn teneinde daardoor de indruk
wekkende stoet, die telken jare meer be
langstelling trekt, aan zijn doel te doen
beantwoorden, namelijk: Maria te eren
en te danken voor de bescherming van de
stad in de oorlog 1940'45.
Het meest opvallende van deze stoet
is wel, dat ieder onderdeel ervan bewe
gende groepen telt, die door declamatie,'
spel en dans of muziek een middeleeuws
aandoende levendigheid en blijde devotie
geven aan deze vrome huldebetuiging.
Van de vele pelgrims, die te voet naar
Rome zijn getrokken, verdient de 13-
(Van onze correspondent)
Na zeer uitvoerige debatten besloot de
Groningse gemeenteraad in zijn verga
dering van gisteravond financiële mede
werking te verlenen in de vorm van een
geldlening van zes ton onder hypothecair
verband voor de inrichting van een indus
triepark te Groningen, bestaande uit en
kele fabriekshallen zonder verdiepingen.
Het bestuur van de stichting „Industrie-
flat Groningen" heeft nl. medegedeeld, dat
alle pogingen tot oprichting van een groot
industrieflat voor huisvesting van kleine
en middelgrote bedrijven geen resultaat
hebben gehad. De bouw- en inrichtings
kosten van een industriepark liggen be
langrijk lager en de belangstelling is der
halve veel groter.
Besloten werd om van de Bouwmij
„Polynorm" uit Amersfoort voorlopig twee
fabriekshallen aan te schaffen van 2500
M2, voorzien van centrale verwarmings
installaties en de nodige kantoor- en ma
gazijnruimte.
Met gemengde gevoelens hebben de
raadsleden deze voordracht aanvaard,
eendeels het initiatief'tot steun aan de in
dustrie toejuichend, anderdeels bang voor
de financiële risico's, die de gemeente hier
neemt. Maar de wethouder van Openbare
Werken, mevr. AarsenJansen, betoogde
dat de risico's helemaal niet zo groot wa
ren. Naar aanleiding van opmerkingen
over steun, aan kleine industrieën, deelde
de wethouder mede, dat er bouwplannen
bestaan óm In verschillende toekomstige
huizenblokken, gelijkvloers ruimte voor
kleine industrieën te projecteren en daar
boven woonflats.
Dit is de eerste mobiele bloedtransfusiewagen Man de bloed
transfusiedienst van het /Verf. Rode Kruis. Deze dubbele uagea,
uelkc enig is in Europa, heeft vandaag de reis aanvaard naar
Zwitserland, waar in Zurich een medisch congres wordt
gehouden. Er kunnen twaalf donors tegelijk worden geholpen
in de motorwagen. In de aanhangwagen wordt uit dit bloed
het bloedplasma gewonnen en gedroogd. Zoals U hiernaast
ziet geschiedt het bloedaftappen terwijl de donors in ruime vliegstoelen zijn gezeten.
Teneinde tie markt ruimer van goede
ren te voorzien heeft de regering van
Indonesië besloten om de zogenaamde
„free list" opnieuw uit te breiden.
De invoering van de „free list" en
de vrjje verkoop heeft tot nu toe een
prijsdalende tendens op de markt ge
d. Kramerijen:
O.a. katoenen naaigarens, theedoeken,
De eigenaar van het landgoed „Dordtwijk"
zat in zak en as. Al sinds jaren daalde het
waterpeil van zijn grote vijver en de man
vreesde, dat hij op de duur zou komen droog
te liggen. De eigenaar' kwam toevallig in
aanraking met, een wichelroede-loper en ver
telde hem zijn.leed. Deze ging op zoek naar
-n vv-ivis- uvin ccu, Z.UCN lldrti
luiers, emaille waren, a.ummium waren,. een onderaardse waterbaan en hij ontdekte
vuursteentjes, naalden .schuurpapier
flashlights, wasdoek, petroleum hang- en
muurlampen, veters, kammen, goedkope
scheerapparacen, lampen voor flashlights.
voer-vergunningen. Men verwacht
gezien deze ervaring dat deze uit
breiding van de „free list" de. invoer
verder zai doen toenemen en een ver
dere prijsdaling ten gevolge zal heb
ben.
Hoewel deze prijsdaling in eerste in-
jarige Herman Sayette uit Charleroi instaniie betrekking heeft op de „free
list'*goederen, zal zij direct gn indirect
j invloed uitoefenen op de prijsvorming in
het algemeen, zowel in de consumptie
als in de productie-sector.
De uitbreiding van de „free list" heeft
thans betrekking op goederen die vallen
onder de groepen: textiel, metaalwaren,
kantoor- en schrijfbehoeften en krame
rijen.
Het Centraal Kantoor van de Invoer
van het ministerie van Welvaart zal ge
specificeerde en limitatieve lijsten van
alle „free list"-artikelen aan de impor
teurs toezenden. Met het samenstellen
van deze lijsten is men thans bezig en
naar gelang deze lijsten klaar komen,
zullen zij worden verzonden.
Het is reeds mogelijk de volgende ar
tikelen te noemen:
a. Textiel:
O.a. grey shirtings tot 36", grey yeans
en grey drill tot 30", white shirtings tot
36", white shirting bookfold 32 33".
white madopollam, white yeans, white
drill/twill, black yeans, ctyed yeans, black
cambries, geverfde drills (28"), printed
yeans, tjita kasar 24". printed cambries,
woven striped twill, ginghams, dungare
klamboegoed (geen kettingsteek en leno-
binding), vitrage minimum 36".
h. Metaalwaren:
Draadnagels, dakijzer en -aluminium,
vensterglas, hang- en sluitwerk, beves
tigingsmaterialen, ambachts- en land
bouwgereedschappen, technische artike
len o.a. plaat-', staaf-, profiel-, beton- en
giet-ijzer. De volgende metalen en hun
legeringen: aluminium, koper, zink. nik
kel: verder antifrictiemetaal, zeildoek en
drijfriem,
c. Kantoor- en schrijfbehoeften:
O.a. potloodslijpmachines, brjevenwe-
gers, verschillende soorten potloden en
pennen .hechtnietjes en hechtmachines,
perforators, datumstempel, numerators
en kunstschilderverven.
had en eveneens een grotere aanvraag; vishaken, dweilen, kopspelden en veilig-
van de zijde der importeurs voor in- heidspelden, schoenspijkers en schoenbe
België wel bijzonder te worden vermeld.
De jongen heeft de lange tocht naar de
Eeuwige Stad gemaakt met zijn vader,
een eenvoudige mijnwerker.
In 1948 kreeg de jongen een ontste
king aan zijn voet, waardoor het ene
been korter werd dan het andere. Door
operatief ingrijpen kon alles weer goed
komen, doch wanneer de operatie mis
lukte, dan zou hij een been moeten mis
sen.
De jongen was vol vertrouwen op Ma
xi? en vroeg op de dag van zijn eerste
H. Communie te mogen worden geope
reerd. De vader en de jonge patiënt be
loofden uit dankbaarheid aan de H.
Maagd als pelgrims te voet naar Rome
te gaan, indien de operatie goed zou
slagen.
In April van dit jaar zijn zij voor hun
lange tocht gestart en enige dagen ge
leden in Rome aangekomen.
slag, drinkglazen, stopflessen en lampen
glazen.
Verder zijn er van de groep provisiën
er. dranken cp de „free list" geplaatst
havermouth en maizena.
inderdaad Iets dergelijks. De baan zou
meter breed zijn en onder een vijvetarm
doorlopen. Op de aangeduide plaats weid
22 meter diep geboord en plotseling welde
het water naai boven: men was op een
springbron gestoten, die thans 2000 liter
water per uur levert, waarschijnlijk een
unicum in ons land. De bewoners van
„Dordtwijk" verheugt zich bijzonder over
deze fontein, want het peil van zijn vijver
is in één maand al weer 15 c.M. gestegen.
De gang van zaken in het Nederlandse
bedrijf gaf in het verslagjaar reden tot
voldoening evenals het resultaat van de
kantoren in Indonesië en dat van de
overige vestigingen in Azië. aldus het
verslag van de Nederlandsche Handel
Maatschappij xver 1949 Het Agentschap
te Cbittagong ontwikkelde zich overeen
komstig de verwachtingen en het kan
toor te New-York kon op bevredigende
wijze worden ingeschakeld in de finan
ciering van de handel tussen de landen
waar de Maatschappij gevestigd is en de
V S.
De directie is over de gang van zaken
in het thans vei streken gedeelte van 1950
tevreden. Zij realiseert zich echter, dat
de labiele politieke situatie in sommige
gebieden en de onoverzichtelijke econo
mische perspectieven in veie delen van
de wereld tot voorzichtigheid manen t.
a v. het verdere verloop vandit boek
jaar.
Wat betreft Indonesië zal moeten wor
den afgewacht in hoeverre de belangrijke
stijging der onkosten, die uit de in Maart
getroffen maatregelen voortvloeit, door
vermeerdering van inkomsten zal wor
den goedgemaakt. Men blijft voortgaan
het productievermogen van>de. onderne
mingen en bedrijven te herstellen.
In het verslag ovc 1948 vermeldde
de directie, dat uit een eventuele waar
deverandering van de Indonesische
gulden vpor de maatschappij geen of
in ieder geval geen belangrijke ver
liezen zouden kunnen voortvloeien. Zij
kan deze verklaring ook voor de si
tuatie van vandaag handhaven.
De vraagstukken van de berekening
van rente over de periode der bezetting
en van de afwikkeling der, vorderingen
op de Japanse Uquidateur-kwatnen prac-
tisch tot oplossing. De regeling van het
renteprobleem kwam er ih grote trekken
op neer. dat. van de debet-rente in som
mige gevaljen de helft, doch merendeels
een vierde werd- ontvangen, terwijl de
credit-rente in het algemeen wordt ge
halveerd.
en m.n. de personeelskosten nog een nei
ging tot oplopen, hetgeen de directie met
zorg vervult, omdat een te groot deel
der geëmployeerden zich, in hoofdzaak
tengevolge van regeringsvoorschriften,
met njet productieve werkzaamheden
moet bezighouden, 't onkostenbedrag voor
dit jaar werd extra verhoogd als ge
volg van de jubileum-uitkering aan het
personeel.
Volgens de winst- en verliesrekening
beliepen de baten uit provisie 21 039.369
(v.j. f 18.146.818) en die uit interest, wis
sels én effecten 30.205.204 (25.390.156)
Incl. het saldo A.P ad 272.503 (261.375)
bedraagt het totaal der baten 51.517.078
(43.798.341
De kantoor-onkosten beliepen
24.758.400 (19.116.763), de bijdrage in
het pensioenfonds 870.910 (764.121)
en de belastingen 11.846.866 (v .j.
6.726.866), zodat een bedrijfsoverschot
resteert van 14.040.900 (17.190.590).
Voorgesteld wordt te bestemmen voor
afschrijving op gebouwen f 1.489.715
(3 192 748). bijzondere aanvulling van re
serve 1.568.117 (1.568.965) en over
dracht'naar bijzondere, onder crediteu
ren opgenomen reserve 6.310.000 (v.j.
7.000.000), waarna een winstsaldo res
teert van 4.683.067 (4 428.876). Hierna
kan aan aandeelhouders een dividend Kapitaal
van 7 pet. (onv.) en aan houders van Reserve
preferente aandelen 4 pet. (onv.) wor
den uitgekeerd. (Vorig jaar werd de
bouwreserve ten laste van de winst nog
aangevuld met t.000.000).
Wat betreft de ondernemingen wordt
het volgende gemeld: De suikeronderne
mingen Nieuw Tersana en Ketanggoen-
gan produceerden gezamenlijk 267.245
quintalen. Het beplante areaal werd voor
1950 iets uitgebreid. Oogstraming 331.000
qt. suiker. De oogst van twee der vier
rubberondernemingen op Java beliep 758
(v.j. 303) ton. Voor 1950 wordt 780 ton
geraamd. Het bedrijf op de overige twee
werd nog niet hervat.
De thee-ondernemingen op s. O. K.
hadden van,blister-blight te lijden. Oogst
3.2 millioen h. kg. bij een raming van 4,3
millioen h:kg. De raming voor 1950 is
3.3 millioen n. kg. De productie der rub
ber-onderneming in het Serdangse be
liep 1316 (593) ton. Raming 1950 1625
ton. De hier gelegen oliepalmonderne-
ming levende 1702 ton olie en 455 ton ker
nen (v.j. resp. 035 en 200 ton), Raming
1950 resp. 2200 en 600 ton. De aanplant
werd verdubbeld.
De rehabilitatie in Z.-Sumatra maakt
goede voortgang. Het theeland in Atjeh
bleek in redelijke staat te verkeren. Her
vatting van het bedrijf is voorshands
nog niet mogelijk. De sisal-onderneming
aldaar bleek nog niet bereikbaar.
De suikeronderneming Mariënburg in
Suriname produceerde in oogstjaar 1948-
1949 29.329 (29.653) gt. suiker. De aan
plant bad en heeft van een Insecten
plaag te lijden.
BALANS PER 31 DECEMBER 1949.
(in i 1.000).
Activa: 1948 1949
Kas, kass. en daggeld 248.139 275.836
Ned. en Ind. schatk.p. 705.900 799.600
And. overheidspapier 111.250 143-531
Wissels 53.036 85.723
Bankiers 117.278 73.384
Effecten en syndic. 6.437 6.863
Prol. en voorsch. te
gen effecten
Debiteuren
Deelnemingen
Gebouwen
Passiva:
17.515
187.716
11.916
4.000
50.030
4.000
4.000
Bouwreserve
Dep. op term151.160
Crediteuren
Geacc. wissels
Door derden geacc.
Dividendrek
Onverdeelde winst
1.235.698
478
9
3.539
272
14.629
273.114
11.809
3.500
5L280
3.250
3.250
144.536
1.464.464
359
3.628
472
Totaaltelling 1.463.189 1.637.990
Bij dc waardering van de cultuurbe-
langen, op de balans vervat onder de
biteuren (voorraden) ad 273.113.908
187.716.571) en deelnemingen
f 11.809 701 (11.916.193). met alle ri
sico's ten voile rekening gehouden.
Voornamelijk in Indonesië, doch ook
elders, vertonen de onkosienrekeningen
(Van onze correspondent)
Na maanden van intensieve voorberei
ding ging Maandagavond voor een groot
aantal genodigden en belangstellenden de
première van ..Apeldoorns Avondsprook
je". dat de komende zes weken als touris-
tisch evenement de aandacht zal trekken
van allen, die in Apeldoorn wonen of daar
hun vacantie doorbrengen en in de avond
Berg len Bos bezoeken.
Toen om half tien alle lichten in Berg
en Bos werden gedoofd, lag er alleen een
zacht blauwe schijn over de vijver van
ontelbare blauwe lichtjes. Dan weerklonk
de Vierde symphonie van Tschaikowsky,
welke aankondigde, dat het uur had ge
slagen, waarop het sprookje zou beginnen.
Op een prachtige muziek en bij een prima
verzorgde belichting gingen de taferelen
als stukjes gekleurd glas in een kaleido-
scoop aan cie toeschouwers voorbij. De
pakkende tekst van Carel Briels werd ge
sproken door Bert Dijkstra en Péronne
Hosang, en Edward Startz koos uit de
bestaande muziek de best passende bege
leiding, waardoor het Apeldoorns Avond-
sprookje tot een harmonisch geheel werd
gevormd.
Het spel van elfjes en kabouters, Chi
neesjes, indiaantjes, boertjes en boerinne
tjes werd geacteerd door 120 schoolkin
deren op vijf verschillende plateaux. Dit
gelijktijdig spel met even zoveel verschil
lende scènes, voldeed in alle opzichten en
rpaakte het sprookje tot een schittering
Voor oog en hart
De H. Vader heeft besloten de zalig
verklaring van de Eerbiedw. Placida Viël,
de tweede algemene overste van de Zus
ters van de Christelijke Scholen van
Barmhartigheid niet, zoals aanvankelijk
het plan was, in het H. Jaar te doen
plaats hebben Met nog enkele andere
zaligverklaringen is deze verschoven naar
het jaar 1951.
Tijdens een vergadering van de intern,
gymnastiekfederatie F.I.G., welke te Ba
zel is gehouden, werd besloten de natio
nale bonden van Japan en het Saargebied
voorlopig als lid toe te laten.
(Van onze Limburgse redacteur)
Albert Schweitzer heeft
eens gezegd, dat de Enge
len van het Laatste Oordeel
bij het einde der tijden op
het orgel van de Nötre Da
me te Parijs het Gloria zul
len spelen. Met deze sterke
woorden wilde de vermaar
de Bachvertolker, genees
heer en theoloog slechts
beweren, dat hij nergens
ter wereld een orgel had
aangetroffen .dat dit onvol
prezen instrument in sono
re en monumentale klank
schoonheid kan evenaren.
Toch is het merkwaardig,
dat Aristide Cavaillé-Coll
de Stradivarius onder de
orgelbouwers dit orgel
niet ontworpen, doch
slechts verbouwd heeft. Het
instrument was reeds onder
Lodewijk XV door Thierry
Leselope vervaardigd en in
de 18e eeuw door Frangois
Henri Clicquot hersteld.
Ook het orgel van de St.
Sulpice, dat door Clicquot
en diens metgezel Daléry
van 1776—'81 te, Parijs ge
bouwd was, werd latei-
door Cavaillé-Coll op niet
te overtreffen wijze verbe
terd. Meer dan door de
prachtige instrumenten, die
hij voor de St. Clotilde, de
Madeleine, de koninklijke
basiliek van St. Dénis, de
wereldtentoonstelling van Parijs enz. ont
worpen heeft, is de naam van de groot
meester der 01-gelbouwkunde door deze
grandiose verbouwingen beroemd gewor
den.
Aan dit klassieke voorbeeld werden wij
herinnerd, toen wij dezer dagen het oxaal
van de St. Matthiaskerk aan de Bosch
straat te Maastricht bezochten, waar de
Firma Verschueren uit Heythuizcn onder
adviseurschap van Pater dl'. Caecilianus
Huigens O.F.M. het orgel in zijn oorspron
kelijke staat hersteld heeft. Aangezien
menige vulstem in de loop der jaren was
verdwenen of door strijkers vervangen,
was er van het oorspronkelijk karak
ter van dit instrument weihlg meer over
gebleven en moest de intonatie der nieu
we registers aan intuitie, ervaring en goe
de smaak der restaurateurs worden over-
!»-. /'xfu wi'-v.
x ••«v
gelaten. Dat zij deze verantwoordelijke
opdracht voortreffelijk hebben uitgevoerd
pleit voor hun vakmanschap, bekwaam
heid en artistieke potenties.
Het orgel dateert van het jaar 1807 en
is gebouwd door Joseph Binvignat, die te
Attigny in de Franse Ardennen geboren
werd en meer dan 60 jaar te Maastricht
heeft gewoond, waar hij gehuwd was met
een dochter van Lambertus Houtappel,
zijn vroegere compagnon. Uit de schaarse
gegevens, welke de archieven over zijn
persoon hebben bewaard, valt op te ma
ken, dat hij een bekwaam vakman is ge
weest, wiens stijl door de beroemde ge
broeders Silbermann beïnvloed was. De
dispositie van dit Maastrichtse orgel ver
toont althans opvallende overeenkomsten
met die van de verrukkelijke instrumen
ten, welke Andreas Silbermann te Ebers-
münster, Straatsburg en Brfzel gebouwd
heeft. Zowel Andreas als Gottfried Silber
mann, die de Duitse orgelbouw een eeuw
lang hebben beheerst, bouwden voort op
de beginselen van de oud-Franse orgel
stijl, welke eerstgenoemde bij Frangqis
Thierry te Parijs geleerd had. Door zün
overvloed aan tongwerk en vulstemmen
is het orgel van de St. Matthiaskerk in
wezen typisch Frans van structuur.
Rondom de zeventiger jaren van de
vorige eeuw om haar cult»-.reel ver
val door aen Fransman „le siècle stupi
de" genoemd zijn de registers, die een
kenmerkend barok en rococo-karakter
droegen, grotendeels door romantischej
vervangen. Met deze wandaad was het
vandalisme van die tijd nog niet bevre
digd, want ruim tien jaar later gaf de
toenmalige pastoor opdracht het oxaal
te verhogen en het orgel meer naar ach
teren te plaatsen, welke ingrijpende
veranderingen ten koste van duur geld
niets dan nadelen voor klank en ac-
coustiek opleverden. Deze fouten zijn
tijdens de restauratie zo goed mogelijk
hersteld. Zo is liet orgel b.v. twee meter
naar voren gebracht. De oorspronkelijke
registers zoals Tierce, Nazard, cymbaal,
kromhoorn, sesquialter en vox humana
zijn teruggekeerd. En er is een Larigot
bij geplaatst, die magnifiek van klank
is. Het pedaal, dat naar verhouding te
zwak was een fout, die men bij vele
I Franse orgels tegenkomt is met een
zestienvoet subbas, montre en bombarde
i en een voervoet prestantbas in belang-
I rijke mate versterkt, zodat de dispoitie
in dit opzicht verbeterd is. In het orgel,
dat thans over 37 registers en 50 koren
beschikt, zijn ongeveer 1000 nieuwe pij
pen geplaatst. Alle ouderdomsgebreken
aan blaasbalgen, windladen, koppelin
gen, klavieren enz. zijn hersteld. De or-
gelkast. is met de oorspronkelijke uit
hout gesneden ornamenten gerestaureerd.
Het mechanisch sleeplad-ensysteem is op
uitdrukkelijk verzoek van de adviescom
missie gehandhaafd gebleven.
Dit orgel, dat op de Uijksmoriuinenlen-
iijst voorkomt, is het eerste, dat beneden
de Moerdijk me tsubsidie van Rijk, Pro
vincie en Gemeente gerestaureerd werd.
Het werd Zondagmiddag j.l. door de
Z.Eerw. heer A. Terstappen, pastoor der
parochie, op plechtige wijze ingezegend,
Maandagavond heeft de beroemde orga
nist prof. Flor Peeters uit Mechelen
voor een stampvolle kerk op' hert in oude
luister herstelde instrument een concert
gegeven en werken van Purcell, oud-
Nederlandse meesters. Joh. Seb. Bach,
César Franck, Handel, Albert de Klerk
en van hem zelf in een zeer smaakvolle
registratie uitgevoerd.
Onder de publicaties van kerkmuziek,
die in de laatste tijd zijn verschenen,
neemt het „Gregoriaans Missaal met Ves
pers" voor de Zon- en Feestdagen 0. l.v.
Dom J. Krebs O.S.B. van de abdij Kei
zersberg te Leuven een belangrijke plaats
in. Immers met dit werk is voor een
brede kring van katholieken, die weten
dat zingend bidden een dubbelwerkende
kracht vertegenwoordigt, „qui cantat
bis arat" de mogelijkheid geopend
om zelf actief deel te nemen aan het
liturgisch-muzikaal gebeuren gedurende
het H. Officie.
Want hoeveel evoluties de muziek dei-
laatste eeuw ook gemaakt heeft, hoeveel
nieuwe vormen zich in rhythme, melo
die en samenklank hebben geopenbaard,
de oude zang der Moederkerk is onge
stoord op haar hoog voetstuk blijven
staan als een onwrikbaar monument in
de branding der eeuwen. En het meest
merkwaardige is, dat deze eenstemmige
zang ook voor ónze bewogen tijd al haar
ascetische of vervoerende kracht heeft
behouden.
Dit maakt een publicatie als genoemd
missaal zó actueel, dat men dit boek aan
iedereen, die deel wil nemen aan het li
turgisch gebeuren in onze kerken in de
hand zou willen geven. Dat zijn dus niet
j alleen de leden der zangkoren, maar ook
heel de gemeenschap der gelovigen.
Om het een ieder, ook weinig muziek-
belezenen, gemakkelijk te maken, heeft
Dom Krebs de goede gedachte gehad deze
muziek op de gewone notenbalk van vijf
lijnen te plaatsen met vereiste verho-
gings- of verlagingstekens, en tóch daar
bij de oude sleutels naast de g-sleutei te
behouden, zodat men de oorspronkelijke
hoogte duidelijk nog kan herkennen.
Volgens dit systeem behoudt een noot
op dezelfde trap altijd dezelfde naam.
Onder de Latijnse tekst staat een bijna
woordelijke Nederlandse vertaling. Ze
volgt de tekst niet alleen op de voet,
maar is bovendien van een zuiver en
eenvoudig Nederlands.
Dit boek is trouwens geheel op de
practijk ingesteld. Wat b.v. door de can-
toren wordt voorgezongen, staat met een
kleiner letter aangeduid dan de overige
tekst. Zingt men op één lettergreep
meerdere noten, dan staat de laatste let
ter inderdaad daar gedrukt, waar ze
wordt uitgesproken (b.v. deu s), wat
op het eerste gezicht zonderling lijkt,
maar in de praktijk zeer logisch is, tn
het voor vele ingewijden zelfs zo moei
lijk liggend gebied van het psalmzingen
staan nier zodanige aanwijzingen of for
mules aangeduid, dat vergissing uitgeslo
ten lijkt.
Voeg daar aan toe dat de tekst, vol
zinvolle verklaringen staat betreffende
het liturgisch tijdsverband, dat de typo
grafische verzorging conform de eisen
des tijds is. dat de gehele presentatie van
het boek model genoemd mag worden,
Het Bestuur der St. Radboudstichting
heeft besloten te benoemen tot rector-
magnificus der Katholieke Universiteit te
Nijmegen voor het studiejaar 1950/1951
prof. mr. F. J. F. M. Duynstee.
dan weten we dus dat het katholiek le
ven van deze tijd met een belangrijk be
zit is verrijkt.
Bescheidener van opzet dan het 1730
pagina's Missaal is het uit een 300-tal
bladzijden bestaande „Zangboekje" van
Gregoriaanse gezangen voor de H. Mis
en het Lof benevens enkele oefeningen
en gebeden, eveneens als uitgave der
Keizersberg-abdij verschenen. In be
perkter kader en iets royaler bladspiegel
dan het zakformaat dat het voornoemde
Missaal wil handhaven, is dit boekje een
bloemlezing uit de meest voorkomende
zangwijzen terwijl als bijvoegsel enige
goed gekozen gebeden zijn opgenomen.
Beide uitgaven volgen echter niet zo
als men, oppervlakkig bezien, van Bene
dictijnen zou verwachten de Solesmes-
richting met rhythmisehe tekens in het
Gregoriaans, maar de ongerythmeerde
uitgave van de Vaticana. Persoonlijk ach
ten we dit een voordeel omdat het vrij
heid van handelen, resp. van zingen
geeft; maar over dit punt is men nog
steeds met uitgepraat....
Het voornaamste is, dat de katholiek
3yn vade-mecum nu heeft, z'n leid-ster,'
die zeker en vast leidt naar het te lang
door hem verwaarloosde gebied van de
oudste zang der Kerk. Waarom niet-
geloofsgenoten ons benijden!
M. M.
(Van onze correspondent)
Over de bestemming van de Eindho-
vense luchthaven „Welschap" hebben de
laatste dagen talrijke geruchten de ronde-
gedaan. De eventuele vestiging aldaar van
de Rijksluchtvaartschool waartegen van
verschillende zijden in Eindhoven ernstig
bezwaar werd gemaakt heeft Welschap
enige tijd geleden in het middelpunt der
belangstelling geplaatst. Vorige week kon
worden gemeld, dat Welschap met ingang
van 15 Juli j.l. militair vliegveld zou wor
den en het ministerie van Oorlog schijnt
thans ook inderdaad het beheer over de
Eindhovense luchthaven te hebben over
genomen. zonder evenwel reeds een be
slissing te hebben genomen t.a.v. de toe
komstige bestemming van het veld.
Volgens de laatste berichten zou met in
gang van 14 Augustus a.s. een maandelijkse
luehtverhinding Stockholm-Eindhoven-
Entebbe (Afrika) tot stand komen, die on-,,
derhouden zou worden door een Noorse
chartermaatschappij en die zowel passa
giers- als goederenvervoer zou betreffen.
Een lange rouwstoet van Passiespelers,
verenigingsdeputaties en vele vrienden
volgden de baar met het stoffeljjk over
schot van Piet Peters, dc Tegelse kunst
schilder en stichter van het Passiespel,
die Vrijdagmiddag tijdens een bezoek aan
Maastricht plotseling is overleden en gis
teren te Tegelen begraven werd. Peters
heeft eens de wens te kennen gegeven,
dat bij zijn begrafenis geen lijkreden zou
den worden gehouden. Op het kerkhof
speelde de harmonie St. Caecilia, waar
van hij bestuurslid was, voordat de kist
in het graf werd neergelaten.
