Yogelparadijs in Hollands kustgebied
m
mm
mm
Zenuwenoorlog op de Balkan
Korea-geval gunstige sfeer voor'
afrekenen
Indische Nederlanders thans
hun voorlopige woonoorden
gerepatrieerd in
Tienduizenden wieken wapperen
onder de hemel
J
H.K.I. kon nog niet ten volle profiteren
van gedane investeringen
w
Em. rector
H. N. Berkhout t
Nieuwe expeditie
Geestelijke redt drie
kinderen
Indonesië krijgt crediet
van f 280 millioen
Joegoslavië echter geen gemakkelijke prooi
Brandweerwezen
r ls &ÏJ alle ontgoocheling goede stemming
«/I
We zijn in Holland....
DONDERDAG 20 JULI 1950
PAGINA 5
v-
Wm.
Kt °°datZedLWelSp5?kend kan
FISCALE DRUK NOOPTE TOT
ONDERHANDSE LENINGEN
gÓSs achtersten apparatuur mede we"
RICHTLIJNEN TER VOOR
KOMING VAN DUITSE
HERBEWAPENING
ter bestudering der Pygmeeën
HET ORKEST-VRAAGSTUK
Draagt elkanders lasten
(Van onze parlementaire redacteur).
N.L.S. KRIJGT FOKKER-
LESTOESTELLEN
Wetsontwerp nu ingediend
HAMSTERAAR KRIJGT
HOGE BOETE
Blij weerzien
Geven en nemen
Ook trieste gevallen
ri#» vorm. Zelfs i«rrc«i
Tussen Soest en Utrecht, tussen Utrecht en Gouda, tussen Gouda en Rotterdam
«e t/c, starend door de. coupéraampjes, hoe de regen rechtstandig neerstrèept op
ae Klaprozen, honingklavers en wilde reseda langs de spoorwegen, op de blaarkop
penm de wei, op de troepen kieviten, azend in de geraseerde hooilanden en op
ae hengelaarsdie zich hardnekkig aan hun visroeden hebben vastgeklemd. En
vervolg der litanie tussen Rotterdam Maas en Rotterdam D.P. kletteren de
droppels nog steeds nadrukkelijk tegen de ruiten van de taxi die mii vervoert
van trein tot trein.
de vorm. Zelfs het legsel van een en
dezelfde vogel kan uit onderling zeer van
elkaar afwijkende eieren bestaan. Een
Maria Sibylla Merian zou deze weerga
loze schoonheid in lijn en kleur mees
terlijk hebben vereeuwigd.
De broedvogelfauna
Hoe staat het nu rilet de broedvogel-
bevolking van De Beer? Korfmaker ver
sohaft ons de volgende quantitatieve ge
gevens die uit de aard van de zaak ge
baseerd schattingen, welke de toe
stand inmiddels vrij nauwkeurig zullen
benaderen: grote stern ruim 12000, kok
meeuw 3000, visdief 8000, kleine
pleVier 12, strand- en bontbekplevier
I tezamen 250, dwergstern 150 a 175
scholekster.80, kluut 225 tureluur
75—200, kievit 200—225, grutto rt 75
bergeend 300, wilde eend 200 slob
eend 15, zomertaling misschien 2 a 3
dodaars 1, meerkoet 12, nachtegaal
80, spotvogel 25, tuinfluiter 2, frauwë
klauwier 2 broedparen y
Uit deze opsomming, waarbij het cij
fer overheerst, dat vaak zeer dor maar
blijKt, aat degene, die de vogels ppn
wefeens'hebt"^1' £P De Beef dat ik
^ifand cfer o«f,ren, kenschetsen als het
schoonhefd g«lukzaligen, de vormen-
sinsen vnn tt? fascinerende gedra-
deren Fnnntï voSels kan bewon-
dc [iro'dimo w de soorten, waaruit
volledig vi^U,!,Una bestaat, niet eens
scharen JmK n?ch gewaagd van de
mz'omer hS? buitenlanders, die in
ger of k'nwt «jÜn Y\inter De Beer tan
plaats tijd uitkiezen als pleister-
mi"^°ed „en wel", zullen misschien som-
vnn ju ,,u zeggen, „de aanschouwing
wesilJ ls natuurlijk uitsluitend
dm f voor enkele bevoorrechten,
nf.mm"Um dan eens een kijkje mogen
Dft is geenszins het geval: De
1 in jmag 'e allen tijde worden bezocht,
fle broedtijd begrijpelijkerwijze al
leen onder leiding van opzichter Korf
maker of diens assistent-geleider Stee-
nouwer. Zodra het jonge gevogelte ech-
fer op eigen wieken kan drijven, kan
iedereen op het eiland het pad inslaan,
dat hem het meest bekoort. Men moet
echter in 't bezit zijn van een dagkaart,
die men kan aanvragen bij 't bureau
van de stichting De Beer, J. M. Kemper-
str, 3 te Utrecht (tel. 11861, giro 219096).
'V 'X- -
i
Wabe Korfmaker, de opzichter van
De Beer, die met zoveel liefde en
ijver over zijn vogels waakt.
De, Beer is namelijk een natuurmonu
ment, dat o.a. door zyn mateloze vogel
rijkdom in wetenschappelijk opzicht van
zeer grote betekenis is, maar dat tevens
sterk spreekt tot de verbeelding van het
grote publiek, zodat 't ook in recreatie
opzicht van groot belang is. Duizenden
richten jaarlijks hun schreden naar dit
aardse paradijs, waarvan ik de floris-
tische aantrekkelijkheid in een afzonder
lijk artikel hoop aan duiden. Boven
dien kan ik tot uw geruststelling ver
klaren, dat de regen er niet elke dag
pleegt neer te plensen en argeloze be
zoekers in een ommezien verandert in
kletsnatte poedels.
RINKE TOLMAN
Geëmotionneerde grote stern, de belangrijkste vogel van De Beer, bezie
met het bebroeden van de eieren.
Als h«t motorbootje van de Rijkswater
staat mij van Hock van Holland naar de
overzij transporteert, gedragen de elemen
ten zich nog steeds op de eendere onwel
willende wijze. Maar dan bereik ik de
steiger en even later klim ik op tegen 't
pad, dat naar de witte villa leidt, waar
Wabe Korfmaker resideert: de opzichter
van De Beer, het internationaal vermaar
de natuurmonument. Hy is een tengere
irian met scherp turende ogen, een vlas
blonde haartooi en je zou hem, door wiens
aderen Fries bloed stroomt, kunnen hou
den voor een Deen of Noor; er zit in
ziin verschUning iets Vikingachtigs.
De regen laat niet af, wij drinken vele
ïrnrmen koffie en roken vele pijpen, maar
omdat de bui niet bereid is te eindigen
erfwij ons door de zondvloed niet willen
laten ringeloren, trekken wij onze laar
zen en een dubbel stel regenkleren aan
Óm het weer althans enigszins te kunnen
trotseren.
Wat is ons doe" Overbodige vraag; wie
De Beer z'egV zegt vogels amoet er da
delijk aan worden '^'XÓhatmeUik
natuurmonument ook land«du«n
botanisch zeer belangrük "■•Ma
van de bezetters zijn nog duidelijk aan
wezig in de vorm van bunkers
harde wegen, maar desniettem boR,
liet Vogeleiland nog steeds een rlan(J
endste natuurruimten van ons
met vlakby, immers als begren
rivier en een zee, twee vrijheid, a
en dadendrang suggererende „lands
elementen.
Overal heuvelen de duizenden bloese-
mende vlierstruiken op, die, met de duin
doorns, zorgen voor bloeiende partijen,
maar De Beer wordt ook gekenmerkt
door plassen, stranden, weiden enz. Deze
bonte afwisseling brengt mede, dat de
verscheidenheid der vogels zeer groot is.
Naar de grote sterns
Honderden konijnen met witte staart-
vaantjes vluchten in de maskerende ruig
te, als wy op weg zijn naar de kolonie
van de grote sterns. De lucht is, reeds
voordat wij de nederzetting bereiken,
voortdurend vervuld van 't geweeklaag
van de meest uiteenlopende vogels: klu
ten, grutto's, scholeksters en tureluurs,
die alle hun bezorgdheid uiten voor hun
reeds uitgelopen kroost of in spora
dische gevallen hun late legsels, nu
de mens in hun domein verschijnt. Ker
mend en klagend hangen zij herhaalde
lijk boven ons hoofd en de meest agres-
?leve„ onder hen stoten op ons „in de
n°op dat wij op hun aanvallen zullen
reageren door in aller yi de wyk te ne
men.
Het tumult groeit echter aan, wanneer
wy belanden in 't randgebied van de ko
lonie der grote sterns, die als buren bo
vendien kokmeeuwen en visdieven heb
ben. Duizenden blanke vleugels wappe
ren in de lucht en het getier van de vo-
oeis tezamen vormt een met niets te ver
geleken machtig oergeluid; zelfs wie vol
komen is versteedst, gewoon is zijn da-
gen door te brengen temidden van de
asfaltsfeer, die er heerst tussen de hoge
huizenblokken en ïn allen dele vervreemd
is van de natuur, zal onder de indruk
komen van het gracieuze beweeg van de
ranke wieken en de kreten van het ge
vleugeld heirleger.
Maar wij moeten danig op onze tellen
passen, wanneer wij ons verplaatsen in
het domein van de sterns en de meeu
wen; overal liggen in de onaanzienlijke
muiltjes, die nauwelijks de naam van nest
verdienen, de bonte schalen van de vo-
nfi?' *f?arbiJ het de aandacht trekt, dat
uiW n. kleur en tekening daarvan
erst vanabel zyn, maar soms tevens
Het afgelopen jaar is voor de rayon-
industrie niet onbevredigend geweest, zo
schrijft de Raad van Bestuur van de N.V.
Hollandsche Kunstzijde Industrie, te
Breda, in het verslag over 1949. Er vol
trokken zich echter op het gebied van de
afzet belangrijke wijzigingen, waarbij men
nog niet ten voile profijt kon trekken van
de omvangrijke investeringen, welke ge
daan werden ter aanpassing aan deze
verandering in de vraag. De verhoogde
kostprjjs werd dientengevolge nog niet
gecompenseerd door de verhoogde op
brengst, welke van speciale soorten ver
wacht mag worden.
De productie kon enigszins worden op
gevoerd en vond een bevredigende afzet
in de oude en nieuwe leveringsgebieden.
De rayonprijzen in het buitenland bleven
aanvankelijk stabiel, om later een lichte
daling te vertonen. De binnenlandse prij
zen ondergingen een lichte stijging.
De pryzen van verschillende grondstof
fen van buitenlandse herkomst ondergin
gen een daling, die uit het binnenland ble
ven ten dele stabiel, ten dele vertoon
den zy een stijging. Vooral de stijging
der energiekosten vormde een zware be
lasting, welke de prijsdaling geheel te
niet deed.
Gedurende het gehele verslagjaar
werd intensief gewerkt aan de moderni
sering van het bedryf. Een begin werd
gemaakt met de modernisering van het
chemische bedryf, zynde het laatste on
derdeel van het uitbreidings- en moder
niseringsprogramma, aangekondigd in het
verslag over 1946. Dit programma heeft
grote bedragen geëist, welke grotendeels
uit vroegere winsten konden worden ge
financierd.
Daar de fiscale wetgeving een hinder
paal bleef vormen voor de vereiste be
lastingvrije reservering. werd het nodig
tegen het emde van het boekjaar een
tweetal onderhandse leningen aan te
gaan, tezamen ten bedrag van 8.000.000,
^fza?nnn1Jni^ns de balans per 31 Dec.
1949 5.000.000 was opgenomen.
Naast moderniserlntr ver?de onderhoU(J
gens acmerstand buitengewone kosten,
fi® b®zaDlen mct de uiteraard stijgende
afschrijvingen en de gememoreerde
mamverschuivingen de bereikte wtet
drukten.
De gang van zaken by de doehteron
dernemingen was over het algemeen
gunstig. Van de Breda Visada Limited
zijn de cijfers over 1949 nog niet be.
kend, over 1946 werd geen dividend uit
gekeerd.
Blykens de winst- en verliesrekening
beliep de bruto-winst t 4.925.017 (6.885.650)
waaraan wordt toegevoegd het saldo van
bijzondere' batèn en lasten ad 24.394
(372.723). Beheerskosten, verkoopkosten
e. d. beliepen 1.358.510 (1.206.782), af-
schryvingen normaal 569.399 <389.677)
en extra 491.512 Naar reserve
voor onderhoud gaat 750.000 en
naar de reserve voor te betalen belastin
gen over 1949 1.000.000 (2.000.000).
Hierna resteert een netto-winst van
J 780.000 (3.661.923). Het vorige jaar
werd uit de netto-winst nog Afgeschre
ven op deelnemingen j' 378.579, toegewe-
7cn aan het Alg. At'schryvingsfonds
.t 2.100.000 en bestemd voor de rekening
reserve, voor verschillende doeleinden
S 247.343, waarna 936.000 overbleef.
Zoals bekend wordt thans voorgesteld
een dividend uit te keren van 8 (9) pet.
en I 65 (98) per oprichterbewijs.
(Van onze Amsterdamse redactie).
In de leeftyd van 67 jaar is in het
sanatorium „Heliomare" te Wyk aan
Zee dezer dagen overleden de zeer-
eerw. heer H. N. Berkhout, emeritus-
rector van het R. C. Maagdenhuis in
Amsterdam.
Rector Berkhout, die 24 Nov. 1882 te
's Gravenhage geboren werd, was na zyn
priesterwyding in 1908 achtereenvolgens
kapelaan te Middelharnis, Leimuiden,
Heemskerk, De Beemster en Uitgeest tot
hy in 1926 benoemd werd tot pastoor te
De Cocksdorp. In November 1929 vertrok
rector Berkhout naar Amsterdam, waar
hy byna 18 jaar als rector verbonden
bleef aan het R. C. Maagdenhuis aan het
Spui tot hem wegens ziekte in 1947 eer
vol ontslag werd verleend. Enige tijd
werd hy toen verpleegd in het St. Jans
ziekenhuis in Laren tot hy moest worden
opgenomen in het sanatorium „Helio
mare" te Wy'k aan Zee waar hy Dinsdag
1.1. na een langdurig ziekbed is overle
den.
Rector Berkhout, zal by allen, die met
hem in aanraking zyn geweest, steeds
blyven voortleven als een zeer devote
priester en geleerde historicus, die voor
velen een vraagbaak is geweest op het
gebied van de historie van het Bisdom
Haarlem en van Amsterdam. Jarenlang is
hy de vriend en toegewyde medewerker
geweest van mgr. v. d. Loos te Uitgeest,
die een familielid van hem was. Zeer veel
heeft hy ook gedaan voor de „Haarlemse
Bijdragen", al heeft hy zelf maar weinig
gepubliceerd, want accuraat en critisch
ingesteld als hy was kon hy by zyn grote
kennis toch moeilyk een artikel uit zyn
pen krygen.
Zaterdag a.s. wordt ln de kapel van het
sanatorium de plechtige Requiemmis
voor rector Berkhout opgedragen, ge
volgd door de begrafenis op het paro
chiële kerkhof te Wyk aan Zee.
De geallieerde militaire veiligheidsraad
heeft Ludwig Erhard, de West-Duitse
minister van economie, de eerste drie
richtlijnen doen toekomen, waarin wordt
aangegeven, welke praetische medewer
king de geallieerden nodig hebbep ter
voorkóming van Duitse herbewapening.
De eerste richtlijn omschrijft, welke uit
vindingen en resultaten van onderzoe
kingen op technisch gebied elk half jaar
door de Duitse instellingen voor onder-
Prof. Martin Gusinde S.V.D., een be
faamde kenner van de volksstammen der
Pygmeeën, gaat een nieuwe expeditie
door Afrika beginnen. Hij vertrekt uit
Rome met een Nederlands vliegtuig, dat
hem in 23 uren naar Johannesburg (Zuid-
Afrika) zal brengen. Het Viking-fonds te
New-York bekostigt deze expeditie, die
15 maanden zal duren en tydens welke
pater Gusinde zich vooral zal toeleggen
op het bestuderen van de dwergmensen
by de Bosjesmannen en de Hottentotten.
Pater Gusinde is -professor aan de Ka
tholieke universiteit te Washington, waar
hij zyn lessen per 1 October 1951 weer
zal hervatten.
Een geestelyke, die in een badplaats
in Bretagne een vijftal kinderen naar
zee zag afdryven heeft zich moedig te
water begeven en het is hem gelukt tot
drie keer toe een kind op het droge te
brengen. Hij begaf zich voor de vierde
keer te water, doch kon een kind door
de vermoeienis niet meer bereiken en
beiden kwamen om. Een vyfde kind kon
nog gered worden.
Namens de Rotterdamse weth. A. J. v. d.
Vlerk heeft gistermorgen de heer C. 't
Hart enige mededelingen gedaan om
trent de door sommige dagbladen in het
geding gebrachte fusie van het Residen
tie Orkest met het R. Ph. O., een aange
legenheid overigens, waarvan reeds Dins
dag in de kolommen van dit blad enige
gedachten werden gewijd. Dat de heer
't Hart zijn verklaringen af zou leggen
uit pure openhartigheid was wel niet te
verwachten, gezien het feit, dat zij eigen
lijk afgedwongen waren door de onver
wachte publicaties van het Haags Dag
blad".
Positief echter is, dat er reeds enige
tyd besprekingen gaande zyn tussen de
subsidiërende instanties onderling, hoe
men kan komen tot het grootste rende
ment van de te verlenen subsidies over
het gehele culturele leven in ons land.
In dit verband zyn verschillende moge-
lykheden overwogen en, speciaal op het
gebied van het orkestwezen, is de ge
dachte van de fusie tussen het Residentie
Orkest en het R. Ph. O. naar voren ge
zoek, ontwikkeling en geneeskunde en - hracht
door musea aan de geallieerden opgezon-
den moeten worden. De tweede richtlijn T u i
omvat een vragenlijst, die door fabrikan- ln "et internationale paviljoen op het
ten van kogel- en* rollagers moet worden 1 ^rodenburg te Utrecht zullen ter gele-
ingevuld. De derde beschrijft het doel i Senhei-d van de komende najaarsbeurs,
dezer richtlijnen. Aan deze maatregel die van 5-14 September wordt gehou-
ligt de geallieerde wet no. 24 tegenden, een viertal collectieve buitenlandse
4 J_11 i rn i.M ft An llfrtv* rlrtv* av, J
In de avondvergadering van de Twee
de Kamer, die onder voorzitterschap
stond van de heer Donker, was alweer
Indonesië aan de orde. Na anderhalve
dag Indonesië was beperking van de
spreektijd tot tien minuten een weldaad
en het waren dan, ook hoofdzakelyk in
formatieve opmerkingen, die werden
gemaakt.
Minister Lieftinck zette in zyn ant
woord uiteen, dat deze credietverstrek-
king (welke gaat tot een bedrag van
280 millioen), een morele plicht was,
de concretisering van de Unie-gedachte,
en een Nederlands belang. Opgemerkt
hierby moet worden, dat het geld van
deze lening bestemd is voor het ver
richten van betalingen door Indonesië
aan Nederland.
Deze samenweking, aldus minister
Lieftinck, is in beider belang. Hy kon
niet de verzekering geven, dat dit cre
diet alleen zou worden gebruikt om te
korten te dekken in de diensten-sector
en niet in de goederen-sector.
Of er ook in de komende jaren ere-
dieten zouden worden verstrekt, ton
afhangen van de betalingsbalans van
beide landen en van he^ interne mo
netaire evenwicht
De minister hoopte dat Indonesië erin
zou slagen haar budgetaire toestand te
saneren. Daartoe moest Nederland alle
morele steun geven, welke haar past. Dat
er veiligheid en rechtszekerheid nodig
was ter beoordeling van de credietver-
lening, onderschreef de minister.
Daarna werd het wetsontwerp z. h. »t
aangenomen.
Ook de rijksluchtvaartschool gaat
lesvliegtuigen van Nederlands fabri
kaat gebruiken. De school heeft name
lijk by Fokker een order geplaatst voor
24 toestellen van het type S. 11. Twee
toestellen zyn reeds afgeleverd.
zy zyn bestemd voor de eerste oplei
ding ter vervanging van de „Tiger
Moth" en worden gestationneerd op het
vliegveld Ypenbur-g. Op dit vliegveld
wordt binnenkort ook begonnen met de
bouw van een speciale hangar voor de
toestellen van de Rijksluchtvaartschool,
die tot nu toe in de open lucht moesten
Duitse herbewapening ten grondslag, dieinzendingen worden ondergebracht. De j staan. Zoals bekend heeft de L.S.K. een
bepaajt,dat de geallieerden: landen die met genoemde inzendingen j order van 25 S-11's by Fokker lopen.
alle inlichtingen ais hoogst vertrouwelijkzullen deelnemen zyn België, Italië, Ma- welke fabriek er thans 100 ln aanbouw
zullen behandelen I i-occo en Hongarye. 'heeft
Het is merkwaardig, dat men in Parys,over het ketterse Joego-Slavië wordt ge
waar^ toch altijd nog ietwat nauwer ban-j bruikt, met de klaarblijkeiyke bedoe-
den dan elders het geval is met de vroe
gere bondgenoten van de voor-oorlogse
kleine entente blijken te bestaan, niet
bijzonder gealarmeerd is door de soms
sensationele berichten over de commu
nistische troepen-concentraties aan de
Joego-Slavische grens. Het is niet de eer
ste maal, zegt men in de Franse hoofd
stad, dat zulke geruchten de ronde doen;
zii maken waarschijnlijk weer deel uit
van de zenuwenoorlog, welke 't Kremlin
en de Kominform zo handig weten te
voeren.
De „Monde" zet het woord zelfs bo
ven een artikel .dat dit officieuse blad
aan Zuid-Oost-Europa wydt: „Zenuwen-
oorlog op de Balkan", en wyst daarby
op de oorlogszuchtige toon, welke tegen-
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
nieuw wetsontwerp inzake het brand
weerwezen nadat het oude ontwerp van
1947, waartegen in de Kamer onderschei
dene bezwaren rezen, toen was ingetrok
ken. De commissie-De Vos van °Steen-
wijk, die op verzoek van de commissie
van rapporteurs werd ingesteld, heeft
een rapport uitgebracht, waarop het
nieuwe wetsontwerp is gebaseerd.
In het wetsontwerp wordt o.a. voor
gesteld aan het ministerie van Binnen
landse Zaken een brandweer-inspectie
toe te voegen.
Ter bevordering van de coördinatie by
het bestuderen van algemene vraag
stukken ware een brandweerraad in het
leven te roe-pen, waarin de minister zich
voorstelt .naast bestuurlykd autoriteiten,
vertegenwoordigers op te nemen van
organisaties, welke zich bezighouden met
het voorkomen en beperken van brand
en brandgevaar en van ongevallen by
brand.
N-
De Haarlemse politierechter heeft gis
teren de 62-jarige P. s., een Zandvoortse
koopman in tweedehands--goederen, we
gens hamsteren veroordeeld tot 500 gul
den boete ,subs. 5 maanden hechtenis
met verbeurdverklaring van de in beslag
genomen goederen (o.a. 200 pond ryst,
200 pond suiker, 220 pakjes vet en 55
pakjes thee), plus een maand voorwaar
delijk met eeïl proeftyd van twee iaar
r> „in (imfitip haa t,„ i kieme kinderen ziex wn»'». "'*-<• geinaK-
De officier van justitie had twee weken kel;jk ffeweest en menigeen benauwde de
gevangenisstraf gevraagd. Hij deelde vÓaag wam hb met zijn dierbaren te
mede, dat tegen overtieders van de ham- rectot 20u komen. Men had van d-e wo-
«terwet voortaan strenge straffen geëist ningn-ood in Nederland gehoord, maar
•uilen worden. 1 dat het zö erg zou zyn!
Een kijl*je j S' epatrieerde gezinnen uit Indonesië; 12 gezinnen wonen te
een- ih de z.g. Nissenhutten.
t i°n2,e sPeciale verslaggever)
Een afzo stuk van de Indische kwestie zijn de lotgevallen
van vele jonge le meenden in Ned.-Indië, toen dat nog bestond,
een carrièie voo ,even. te kunnen bouwen. Jaren zijn zij met hun
zich steeds 111 ,^ezin daar gelukkig geweest en ze bewezen de
inheemse bevo e wie zij },et uitstekend konden vinden, goede
diensten, als i I: L. door de veiligheid te waarborgen of
111 e1n °f «SftJSK ^f^PPelijke positie. De 80uvereiniteits-
overdracht ga p "m leven een geheel andere wending; angst
en onrust in gommJge stroken deden hen hevig tiaar het vaderland ver
langen, waai zij °?se toestanden ternauwernood kenden. Velen
brachten jaren door in een Japans kamp en leden vele ontberingen, zodat
elke verandering wel een verbetering rnoest betekenen.
Gelukkig kunnen ongeveer 60 pet. van
de repatr ërenden zelf voor huisvesting
zorgen, maar er blijven toch duizenden
Daar kwamen zij met de weinige goe
deren, die zij niet van de hand hadden
gedaan, de boot op en in Diyae spanning
zagen zy na weken de vaderlandse kust.
Voor velen is de overtoent, door dat vele
kleine kinderen ziek werden, niet gemak-
len generaal Spoor. Heel haar leven heelt
zij dienst gesteld van de belangen van
de K.N.I.L.-mensen en geen wonder, dat
toen wij in haar gezelschap en in dat
van enkele andere led-en van de com
missie een bezoek aan verschillende
V'oonoorden brachten, tal van oude
KNIL-mensen met eerbied en dankbaar-
neid naar haar opzagen.
Ontroering was er bij een oude baas
in het w-ooncentrum te Zeist, waarvoor
de villa „Nuova" aan de Utrechtseweg
dient, toen hij mevrouw Spoor zag en
hartelijk drukte zy hem de hand, in
wie zy aanstonds iemand herkende, die
zy in Indië vaak tydens moeilijkheden
had bijgestaan.
„Dit is nou nog zo'n echte oude Jan
van d-e K.N.I.L.", zei ons mevrouw
Spoor, die zelf by dit weerzien getrof
fen was.
Wanneer wy met enkele woorden onze
in-drukken willen geven van d-e woon
oorden, die wy in Woerden, Zeist, Nyme-
gen, Eist, Randwyk en Arnhem bezoch
ten, dan moeten wy allereerst verklaren
getroffen te zyn door de dapperheid,
waarmee de meeste mensen zich by de
nieuwe toestand, die hopelijk maar kort
zal duren, om-dat het hier een overgangs
stadium betreft, hebben aangepast. Zelf
beseffen zij wel. dat tijdelijk een rekbaar
begrip is en nieuwe woningen niet een,
twee, drie uit de grond gestampt zyn.
Door een extra-bouwvolume voor de uit
Indonesië terugkerende landgenoten,
wordt nog maar een gedeelte geholpen
en wie zullen de gelukkigen zyn? Voor
het gehele jaar is gerekend op de terug
komst van 60.000 tot 70.000 personen, tef-
wyl tot heden 16 000 burgers en 2000
K.N.I.L.-g-ezinnen gerepatrieerd zijn.
De stemming is echter bijzonder goed,
juist in de kampen, die er het minst ge
rieflijk uitzien, want inderdaad loopt het
karakter en het gerief van deze* woon
oorden zeer uiteen.
„Het is my erg meegevallen, ik had het
my erger voorgesteld", zei ons een kor
poraal en in Eist deelde ons een oud-
K.N.I.L.-ma-n, die wegens slechte ogen
door het verblijf in een Japans kamp op
gelopen, voor de dienst was afgekeurd,
mee, dat hy gevraagd had hier te mogen
blyven.
„Och, je moet weten te geven en te
nemen", verklaarde een sergeant in liet
j. "uv" uuiiA-uuvu iiciucti tcintad-iuc vv" oei KCdiil lil iittii
over, die aan onderdak geholpen moeten Beatrix-verbiyf te Woerden ons en een
worden.
Voor hen spant zich de Coördinatie
commissie voor gerepatrieerden in, ge
vormd door vertegenwoordigers van de
verschillende departementen met als bui
tengewoon lid en contact tussen overhe:d
en particuliere instanties, die bij 't «tverk
zoveel mogelyk worden ingeschakeld,
mevrouw Spoor, de echtgenote ven wjj-
vronwtje, wier man nog by de Emigra
tie-dienst in Batavia werkt, was wat blij
in het veilige Holland te zyn. Ze had hét
meegemaakt, dat in een tram te Batavia
van de dames het handtasje geroofd
werd. En toch moest deze moeder met
drie kinderen het met een woonruimte
van slechts twee kamers doen.
Voor <1* kinderen is er meests! een
centrale speelgelegenheid en de peuters,
van wie de meesten met heerlyke bruine
gezichtjes en kroeshaar, zien er geluk
kig goed uit. Onbezorgd en zich niet be
wust van de mpeilykheden, waarvoor
vader en moeder geplaatst zyn, geven zij
zich aan hun spel over. Wy zagen er
gens, dat zij met stoelen, tafels en kisten
een boot geïmproviseerd hadden, die de
„Atlantis", het befaamde schip, dat door
de ooievaar zo menigvuldig bezocht
werd, moest voorstellen.
„We zyn in Holland", riep een bengel
en hij neuriede het Wilhelmus.
Zeer tevreden zijn allen over het eten,
dat van een centrale keuken uit verstrekt
wordt volgens Nederlands menu.
Een der heren, die ons vergezelde gaf
ons als motief voor deze regeling op, dat
de Indische vrouwtjes niet zouden kun
nen koken, maar een dapper vrouwtje in
Zeist vertelde ons dit zeer te betreuren,
omdat zij juist gaarne zelf de handen
uit de mouwen wilde steken.
Allen zyn er wel op uit de vertrekken
zo zindelijk mogelijk te houden en er
gens zagen wy een klein meiske yverig
bezig met de vloer te vegen.
Toch zyn wij in aanraking gekomen
met tal van trieste gevallen, waarvan
men de achtergrond slechts door een
enkele mededeling vermoedt. Zo spraken
wy een jong vrouwtje van een oorlogs-
vrijwiliger. dat vol goede moed in 1948
haar man naar Sumatra was gevolgd.
Wanneer hy de dienst zou verlaten, kon
hij daar een expeditie-bedryf opzetten
en alles was hiervoor reeds geregeld. Hij
was kapitein en moest langer blyven dan
aanvankelijk was overeengekomen om
manschappen op te leiden. By hun te
rugkomst in het vaderland zou voor een
huis gezorgd worden, maar de belofte
werd niet ingelost. Toch berust deze
vrouw en zy prees zeer hoog de tact van
de directrice en was vol lof over de ver
strekking van extra-voedsel, wanneer
kinderen ziek zyn.
Wjj kunnen ons ook zo goed de ont
goocheling voorstellen van een ma
joorsvrouwtje, dat met haar vier kin
deren in het verbiyf kwam en toen
een paar lege kale houteb kamers
vond.
„Och, het zal wel myn Brabantse
humor geweest zyn", zo vertrouwde
zy ons toe, „maar toen ik het zag, met
myn jongste peuter op de arm, moest
ik lachen". En dat terwyi zy in Ban
dung een prachtig huis bewoonden,
By zo'n oppervlakkige ontmoeting
blijft nog veel leed en teleurstelling
verborgen. Deze mensen dragen het zeif
en lopen er niet mee te koop. Zij hebben
ginds ook al veel moeten lyden.
God geve, dat er weer spoedig zon in
hun leven kome, die immers veel ge
makkelijker naar binnen valt in een ei
gen huisje, al is het nog zo klein, maar
dat voor het gehele gezin een paleis be
tekent. Dan worden offers gemakkelijker
gebracht en komt men spoedig over te
leurstellingen heen.
ling om een binnenlandse oorlog tegen
„de fascistische kliek van Tito" te doen
uitbreken.
De feiten, zoals ze er liggen, zyn dui-
deiyk genoeg Er bestaat by de komin-
form-landen slechts één grote klacht:
dat Belgrado een uitdagende houding
aanneemt .welke hen met de grootste
zorg „voor de eigen veiligheid" vervult:
hetzelfde voorwendsel, dat Noord-Korea
heeft gebruikt om het Zuidelyke deel
van het land gewapenderhand aan te
vallen. Albanië, Bulgary, en Hongarye
zenden protest-nota's naar Belgrado, en
beschuldigen zelfs Griekenland en Tur-
ky'e ervan ,dat zy aan het titoïstische
complot tegen de vredelievende en vreed
zame Balkanlanden deelnemen. Hongarye
gaat nog een stapje verder, en ontruimt
een brede grenszóne, klaarblykeiyk om
het yzeren gordyn tussen zichzelf en
Joego-Slavië even effectief te maken als
dat tussen Oostenryk en Tsjechoslowa-
kije,
Tito wordt door alles, w|t binnen de
Russische invloedsfeer ligt, als een af
vallige broeder beschouwd, die men niet
tegenstaande alle vriendelijkheden of be
dreigingen niet binnen de orthodox-com
munistische of moet men zeggen de
stalinistische? gemeenschap heeft kun
nen terugvoeren. Dit is ongetwijfeld een
tegenslag, een verlies van prestige voor
het Kremlin welke moeilyk te dragen
zyn. Want in alle satelliet-landen zijn,
het blykt uit de elkaar in steeds snel
ler tempo opvolgende „zuiveringen",
brede groepen in de communistische par
tij, welke aan de titoïstische besmetting
lyden, en daardoor de hechtheid van het
Oostelyke blok aantasten.
De gebeurtenissen in Korea schynen
nu een geschikte sfeer te scheppen om
ook met Tito af te rekenen. „Het mar
telaarsvolk van Joego-Slavië", schreef
dezer dagen het orgaan van de komin
form, „put nieuwe krachten fn de suc
cessen van het vredeskamp (dat intus
sen toch een oorlog ontketende), ln de
bevrijdingsstryd van het Koreaanse
volk".
De moeiiykheid is .dat „het Joego-Sla-
vische martelaarsvolk" iets meer heeft
dan een parade-leger, en ook een in gue
rilla en oorlog getrainde leiding. Het
valt altyd lichter met een door de Rus
sen met de voortreffelijkste moderne
wapenen uitgerust (Noord-Koreaans) le
ger bij verrassing de zwakke ZuidelUke
naburen aan te vallen, dan te komen
staan tegenover een dertig uitstekend
geoefende .modern bewapende divisie*,
die bovendien Voortdurend waakzaam
zyn en elke agressie onmiddeliyk kun*
nen beantwoorden. Er zou een verzet
worden geboden ,dat elke aanvaller, die
niet over een geweldige overmacht be
schikt, moet afschrikken. Temeer, waar
ook Griekenland, dat nog altyd een re-
kdhing met Bulgarije heeft te vereffenen,
ingeval het tot een Balkan-oorlog zou ko
men, waarschynlyk niet passief zou bly
ven toezien.
Onder dergelyke omstandigheden i»
bet begrypeiyk .dat de Joego-Slavische
regering van maarschalk Tito, hoewel zij
met alle mogelykheden rekening houdt,
ook met die van het uitlokken van eea
casus belli, de ontwikkeling met een ta*
meiyk rustig gemoed over zich heen laat
gaan. Zy heeft natuurlyk, dat kan men
wel aan Tito overlaten, alle voorzorgs
maatregelen getroffen; en men behoeft
er niet aan te twyfelen, dat de onbe
trouwbare elementen in het land zelf,
niet veel vrijheid van bewegen en han
delen meer hebben. Maar in buitenland
se diplomatieke kringen te Belgrado,
heeft men niet de indruk, dat de rege
ring aldaar werkelyk voor een Balkan
oorlog beducht is. Zou men Tito wil
len vernietigen, dan zouJen de Russische
troepen zelf Joego-Slavië moeten bin
nenvallen, want de strydmachten van
Bulgarye en van Roemenië wordt geen
hoge gevechtswaarde toegeschreven, af
gezien nog van het feit, dat zy, ook ge-
zameniyk genomen, kleiner zyn dan die
van Joego-Slavië. En dit onderwicht der
trouwe satellieten, kan zelfs niet wegge
nomen worden door de persooniyke haat
van Stalin tegen Tito.
Een probleem op zich ls, welke ver
houding er bestaat tussen het ln elk ge
val nog volbloedig-communistiscbe Joe
go-Slavië en het Westen, d.w.z. op de
eerste plaats de Verenigde Staten. Het
is moeilyk daarvoor het juiste woord te
vinden, maar een gezaghebbend blad in
Amerika wees er in dit verband op, dat
als er een gewapend conflict op de Bal
kan zou uitbreken, Washington wel oor-
logs-, maar geen mensenmateriaal naar
Joego-Slavië zou zenden.
Toch heeft staatssecretaris Acheson,
met een ondubbelzinnige toespeling op
Joego-Slavië, verklaard, dat elke nieuwe
agressie uitermate ernstig zou zyn. Want
zelfs een oorlog binnen een gebied, dat
krachtens de overeenkomst van Potsdam
behoort tot de Russische invloedsfeer,
moet reacties naar buiten uitoefenen,
zeker als het aangevallen land zich van
Moskou heeft losgemaakt, en daardoor
automatisch in nauwer contact is geko
men met het Westen. Want het is wel
duidelyk, dat geen land ter wereld in
een vacuum kan leven.
L FickrGtet"jmeke te Wassenaar met de brief, die haar benoemine M
tot RMer m de Militaire Willemsorde wegens haar bijzondere S
oorlogvoering der geallieerden gedurende de laatste wereldkrijg.
en voor de
