Minister-president op rondreis
R
Heugenis aan Mgr. F. H. Hamer,
Bisschop en Martelaar
LOONEISEN in INDONESIË
De geheimzinnige
VIJAND
Nieuw-Guinea steunpunt van
Australië
Een halve eeuw geleden stierf een een
voudige Nijmeegse burgerman
Rome-bedevaart van de Nijmeegse
Universitaire Gemeenschap
Immigratie-politiek stelt zware eisen aan
schatkist
ADIO
programma
Minder mooi, maar
met 'n hart van goud
Schipbreuk op het
Hollandsch Diep
Aanvaring op Merwede-
kanaal
Damstadt failliet?
Pastoor herbouwt zijn
huis tot hulpkerk
Pater Jos. Govaert S.S.S.
Twenthe met vacantie
Vrachtauto botste op
bus met kinderen
verdronken
De Boxer-opstand in China
Ir. J. A. P. Franke
Jongen op speelterrein
gedood
DINSDAG 25 JULI 1950
PAGINA 8
Surinaams fruit op de markt
Zestien minuten en twintig secon
den nadat de heer G. J. Nooü, een
fruitimporteur nit Amsterdam, in een
der veillngzalen van de Centrale
Markthallen te Amsterdam begonnen
was met de verkoop van het Surinaam
se fruit dat met de „Bonaire" naar*Ne-
derland is verscheept waren de in to
taal 1300 kisten „aan de man" ge
bracht.
Kranige redding
Zilveren priesterjubileum
RETRAITES VOOR ONDER
OFFICIEREN
NED. MATROOS BIJ BASEL
algemeen model voor
V.V.V..BUREAU
„Gij gaat ik blijf'
AUTO-KARAVAAN trekt
NAAR DE EEUWIGE STAD
SOCIALE STUDIEWEEK VAN
DE NED. KATHOLIEKE
MIDDENSTANDSBOND
FABRIEKSBRAND TE
GRONINGEN
Potloodslijpbedrijf verwoest
ONDERNEMERS ACHTEN HEN
NIET VOOR INWILLIGING
VATBAAR
Oji-SNN c-,
Waarnemend directeur-generaal
van de Voedselvoorziening
(Van onze Haagse redactie)
PARACHUTIST OP WIELEN
Door A. HRUSCHKA
FOKKER LEVERT EERSTE
GLOSTERS AF
V
De minister-president van Australië,
Menzies, heeft een politiek bezoek van
negen dagen aan Londen gebracht, en
bevindt zich momenteel in Washington;
hij gaat voorts nog naar Canada, terwijl
hij op reis naar de Londense hoofdstad
reeds besprekingen met de Egyptische
regering heeft gevoerd.
Dit gehele program verloopt, zonder
dat de buitenwereld er veel aandacht aan
besteedt; er zijn andere problemen,
welke haar volle belangstelling opeisen.
Anderzijds staat wel vast, dat de leider
van een land, dat eigenlijk een heel
werelddeel omvat, bij de internatio
nale hoogspanning, waarin Australië
door zijn geografische positie toch een
der gevarencentra uitmaakt, een derge
lijke reis niet onderneemt, zonder dat
uiterst gewichtige problemen als het
ware daartoe dwingen. Als de minister
president daarenboven op een perscon
ferentie spreekt van „een haastig be
zoek", dan voelt men in dit ene woord
zowel de omvang en gecompliceerdheid
der te behandelen vraagstukken, als de
hoogdringendheid er van onder de hui
dige omstandigheden.
Bij bedoeld onderhoud met de journa
listen kon Menzies zich natuurlijk niet
uitlaten over de besprekingen, welke hij
met de riiinister van' oorlog Shinwell,
met de stafchefs der verschillende
wapens, met Attlee en zelfs met Bevin
had gevoerd; wel verklaarde hij spon
taan, dat hij „ten zeerste voldaan was
over de geest van vriendschap, van be
grip voor Australië's problemen en van
bereidheid tot samenwerking, welke hij
overal had ontmoet".
Ongetwijfeld zijn deze drie termen met
de grootste zorgvuldigheid gekozen, en
de Engelse pers merkte hierbij op, dat
Menzies zowel in zijn markante persoon
lijkheid als in zijn doelbewuste welspre
kendheid sterk aan Churchill herinnert.
Dat is een lof, welke Brittannië niet
luchthartig zelfs aan de leiders in de
Commonwealth geeft. Menzies moet op
de Engelsen dan ook een diepe indruk
hebben gemaakt.
Op de persconferentie ging de Austra
lische premier dieper in op twee pro
blemen, welke ook voor ons land van
grote betekenis zijn: Nieuw-Guinea en
tenlandse zaken met grow
te zetten, dat zijn handhavlng van de in-
belang had b j heIe midden-Oostelijke
zone en vooral ook van het Suez-kanaal"
en dat het „een ernstige vergissing zou
zijn te veronderstellen, dat te dien op
zichte niet de volledigste overeenstem
ming tussen de dominions en Engeland
zou bestaan". Even vitaal voor Austra
lië is zfjn belangstelling voor de handha
ving' van de integriteit van Nieuw-
Guinea, een standpunt, dat bij de onder
handelingen tussen Nederland en Indo
nesië en in groter internationaal verband
zeker niet verwaarloosd mag en kan
worden. Australië heeft in de tweede
wereldoorlog het strategisch belang van
dit eiland ten zeerste leren beseffen. De
algemene indruk na deze woorden was,
al had Menzies het niet ondubbelzinnig
gezegd, dat ook de Nederlandse helft
van Nieuw-Guinea niet in handen van
een eventuele tegenstander mag vallen.
Menzies' reis heeft intussen naast deze
internationaal-politieke aspecten een
zeer concreet doel: credieten. Men weet,
dat het dun-bevolkte Australië de laatste
WOENSDAG 26 JULI
HILVERSUM II (298 m) 1.00—24.00 N.C.R.V.
7 00 Nws; 7.15 Ochtendgymn.7.30 Gram.;
1.45 Een woord voor de dag; 8.00 Nws; 8.15
Gewijde muziek; 8.45 Gram; 9.00 Voor de
zieken, 9.30 Gram.; 10.30 Morgendienst; 1103
Sopraan en orgel; u.30 Lichte muziek; 12.00
Gram. 12.30 Mededelingen; 12.33 Lichte muz.;
12 55 Reportage; 13.00 Nws; u.is Tlroler mu
ziek- 13 45 Gram-I 14 3o Fluit en plano; 15.00
JeuBdknor- 15.25 Strijkkwartet; 15.55 Gram;
16.15 voor de Jeugd. 17-00 Orgelconcert. 17 45
Gram; 18 00 Mannenkoor; 18 30 Voor de strijd
krachten 19 00 NW<U 1915 Boekbespreking;
19 30 Gram 19-4" Radiokrant. 20.00 Nws;
20.05 Gram "2010 Symphonle-Orkest; 20.55
Causerie over Amerika; 21.15 Vocaal kwar
tet 21 7(1 Trio- 22.00 Kamermuziek; 22.45
Avondherdenking; 23.00 Nws; 23.15 Schaak-
overzicht 23.20 Amusementsmuziek; 23.50—
24 00 Gram.
HILVERSUM I (402 m) 7.00 V.A.R.A., 10.00
VPRO-, 10.20 V.A.R.A.; 19.30 V.P.R.O.; 20.00
2400 V.A.R.A.
7 00 Nws; 7.18 Gram.; 8.00 Nws; 8.18 Gram,
8.50 Voor de vrouw; 9.00 Gram 9.30 Water
standen; 9.35 Gram; 10.00 Paedagoglsche cau
serie; 10.05 Morgenwijding; 10,20 Voor de
Vrouw; 11.00 Radio Volks Universiteit; 11.30
Gram.; 12.00 Promenade-Orkest; 12.30 Mede
delingen; 12.33 Voor het platteland; 12.38
Acordeonorkest; 12.55 Kalender; 13.00 Nws;
13.15 Orgel en zang; 13.43 Gram; 14 00 Ge-
kest, koor en solisten; 15.20 Voor de jeugd;
sproken portret; 14.15 Utrechts Stedelijk Or-
15.40 Gram; 16.00 Voor de jeugd; 16.30 Voor
de zieken; 17.00 Voor de 1eugd; 17.30 Orgel
spel; 17.45 Regertngsuitzendlng; 18.00 Nws
18.15 Reportage; 18.22 Actual; 18 30 Radio
Volksuniversiteit; 19.00 Parlementaire over
zicht; 19.15 Zang; 19.30 Voor de jeugd- 20-10
Nws; 20.05 Socialistisch commentaar-' 20
Omroep-Orkest, koor en soliste, 21.15' Tril
by"hoorspel; 2215 Kwartet; 22.45 "eau
seite; 23.00 Nws; 23.15—24.00 Gram.
RADIODISTRIBUTIE III; 7.00 Vl Br
Nws. 7.05 Ocht. kJ. 7.30 Kron. 7.40 Gym.'
7.50 Gram. 8.00 Nws. 8.05 Amus. muz
9.00 Nws. 9.05 Gram. 10.00 V.G.O. Muz
10.07 Walsen v. Walteufel 10.15 Fantasie
orgelrecit. 10.40 Ork. Willebrandt en Ven
tura 11.00 Vreugdevitaminen 12.00 VI. Br.
Danssuite v. Künike 12.32 Ork. Saintal
13.00 Nws. 13.15 Festival v. VI. Ork. muz.
14.00 Amus. muz. 14.45 Variaties v. 2
Piano's 15.00 Holl. cab. 15.45 Gram. 16—17
Report. Ronde Fr. 16.30 Gev. gram. 17.00
Nws. 17.10 Fr. Br. Dansmuz. 18.00 V. d.
sold. 18.30 VI. Br. V. d sold. 19.00 Nws. en
report. Ronde Fr. 19.50 Feuill. 20.00 Omr.
ork. 21.00 Act. 21.15 Eugenia Bugho (zang)
21.45 Ork. fantas. 22.00 Nws. 22.15 Klass.
muz. 22.55 Adagio klarinet, cello en piano
v Beethoven 23.00 Nws. 23.05— 24.00 Verz.
Pr.
RADIODISTRIBUTIE IV: 7.00 Eng. H.S.
Nws. 7.15 Alexander en ens. 7.50 Lift up
your hearts 8.00 Fr. Br. Nws. 8.10 Conc.
9.10 Eng. L.P. Nws. 9.10 V. d. huisvr.
lO.üO Reg. Dixon (org.) 10.30 Winstone en
ork. 11.00 Eng. H.S. Adcock en ork. 11.30
George Chitty en John Wolf 12.00 Gram.
12.25 Henry Hall's Guest Night 13.00 Nws.
13 10 Fr. Br. Gev. gram. 14.00 Eng. L.P.
■BBC West of Engl. L. Orch. 15.00 Report,
v.d. Goodwood States 15.20 Griffiths en
sextet 15.45 Mil. ork. 16.15 Mrs Dale's
Dagb. 16.30 BBC Midi. L. Orch. 17.30 V.
Silvester ork. 18.00 Kalundborg Gram.
18-35 Eng. L.P. Roy en ork. 19.00 Eng.
B-S. Gev. pr. 19.30 Wood Prom. Conc.
21.00 Eng. L.P. „Much binding in the
Marsh" 21.30 Fr. Br. conc. 22.00 Eng. L.P.
Nws. 22.15 Geraldo en ork. 23.00 Levan
kwart. 23.15 Rapley en ens. 23.56—24.00
Nwj.
jaren veel immigranten, zelfs onge
schoolde krachten, toelaat en de immi
gratie nog steeds aanmoedigt. Wil het
zich, in geval van een oorlog in het
Verre Oosten, op de duur kunnen hand
haven, dan zal zijn' bevolking minstens
verdrievoudigd moeten worden; na ja
ren en jaren van bijna algehele afslui
ting opent het nu zyn grenzen bijna
voor ieder, d.w.z. voor iedere blanke,
die werken kan en werken wil.
Deze immigratie stelt echter, vooral
in het tempo, waarin zy zich sinds de
oorlog voltrekt, ernstige financiële pro
blemen. Het jaarlijkse immigratiequo
tum is op 200.000 gebracht, wat bete
kent dat de natuurlijke bevolkingsaan
was van drie op zes procent is gekomen,
dus verdubbeld is. In verband hiermede
moeten elk jaar 100.000 huizen worden
gebouwd, terwijl ook grote bedragen
voor kapitaalinvesteringen nodig zijn om
de Australische productiviteit evenredig
op te voeren; de vermeerdering van
transportmiddelen, water- en elektrici
teitsvoorziening, fabrieken en landbouw
werktuigen moet gelijke tred met de be
volkingsaanwas houden.
Voor de financiering van alle p
betrekking hebbende Plannen„,a
Australië over een tegoed van
500 millioen pond sterling in ^onden het
verschaft zich dan ook zoveel mogeljjk
kapitaalgoederen in Engcland e 1 in de
landen met zwakke vaIut^Jf d^ Zal
toch ook belangrijke mstallaties m de
Verenigde Staten moeten kopen waar
voor het dollarcredieten hoopt te ver-
krMPenz'ies is met zeer goede verwachtin-
een naar Washington vertrokken. Aus
tralië is tenslotte een uiterst belangrijke
stategische positie in de verdediging van
het Verre Oosten; het is zelfs een der
grendels. Zou Australië verloren gaan,
dan wordt het practisch onmogelijk om
elders in Azie verloren gegaan gebied te
heroveren. Zolang Australië Westers
blijft, is het een bruggehoofd, gelijk het
ook een concentratiegebied kan ziin
Daarvoor echter moet Australië sterk
bevolkt zijn en over een groter produc-
het momenteeI heeft,
kunnen beschikken. Washington zal dan
ook alle middelen, welke de volkskracht
industrie en landbouw versterken, toe
juichen, maar ook financieel bevorderen.
Menzies bezoekt Amerika op een zeer
gunstig moment voor zyn zeer ver
strekkende plannen.
V>
Om dit evenement bij te wonen waren
burgemeester d'Ailly van Amsterdam
en de echtgenote van de minister-presi
dent van Suriname, mevrouw de Miran
da, naar de hallen getogen. De heer
Nooij heette de gasten welkom en begon
daarna met de verkoop, die in een ver
bluffend tempo geschiedde onder uitroe
pen als: „ze zien er minder mooi uit,
maar ze hebben een hart van goud De
ongeveer 50 handelaren die de banken
bevolkten, boden vlot tegen «tender op.
In totaal werden 1085 kisten Surinaamse
sinaasappels, 198 kisten Surinaamse ci
troenen en 17 kisten Surinaamse grape-
fruit geveild. v„
Meer partijen zullen in de loop der K
mende maanden volgen.
Zondagmiddag leed een motorbootje,
waarin een drietal vissers uit Roosen
daal waren gezeten, schipbreuk op het
Hollandsch Diep bij Willemstad. Doordat
de motor afsloeg werd het bootje een
speelbal der golven. Door middel van
witte doeken, waarmee de vissers zwaai
den, werd men in Willemstad gewaar dat
de opvarenden in gevaar verkeerden.
De heer A. Vissers uit Willemstad voer
onmiddellijk uit om assistentie te verle
nen. Hij werd bijgestaan door zijn zoon
en twee vissers. Spoedig bemerkten de
redders, dat de toestand van het motor
bootje precair was doordat het op een
zandbank was gelopen en vol water
dreigde te lopen.
Onder gevaarlijke omstandigheden ge
lukte t de mannen de schipbreukelin
gen te redden. Zij moesten daartoe de
sloep verlaten, om zwemmende het mo
torbootje te bereiken. Na enige uren
konden de schipbreukelingen in veilig
heid word engebracht. Zij waren zeer uit-
geput, een hunner was bewusteloos.
Gistermorgen omstreeks tien uur zijn
een motorjacht en een sleepboot op het
Merwedekanaal onder de gemeente Die-
men met elkaar in botsing gekomen. Een
van de opvarenden van het jacht, de
Amsterdamse gemeentearbeider C. is
overboord geslagen en verdronken.
Namens de kunstenaargroep „Het Bal
let der Lage Landen" heeft mr. J. H.
Smeets het faillissement van Damstadt
aangevraagd. De rechtbank zal de aan
vraag Woensdag a.s. jn de raadkamer be
handelen.
Zoals men weet sloot Damstadt Zondag
met een geschat tekort van drie ton. Le
den van het „Ballet der Lage Landen"
waren door het comité geëngageerd om in
het stadje opvoeringen te geven.
ïJÜt» vo°r Pastoor Zwaans S.J. voor-
Janusri To/rf J k 8ebleken is "van het in
wn f»i, v° aangekochte huis met erf
-?ke kerk te bouwen in de
hinezenwijk van Djakarta, is deze pries-
vfj.er tQe overgegaan zijn eigen huis te
herbouwen tot een voorlopige hulpkerk
voor 250 personen. Een dezer dagen is
ie door de Apostolisch-Vicaris
mgr. Willekens S.J. ingewijd en onder be
scherming gesteld van de H.H. Apostelen
Petrus en Paulus. Het aantal Katholieken
m de benedenstad van Djakarta is ge
groeid tot ongeveer 800.
Pater Jos. Govaert S.S.S., kernlelder
van de Katholieke Limburgse Midden
standsbond (K.L.M.B.), zal op Woens
dag 2 Augustus zijn zilveren priester
feest vieren.
Pater Govaert werd op 23 November
1899 te Gulpen in Zuid-Limburg geboren
Hij studeerde achtereenvolgens te Brak-
kenstein bij Nijmegen, te Brussel en te
Buenos Aires, waar hij op 2 Augustus
1925 de H. Priesterwijding ontving. In
1926 kwam hij naar Nederland terug en
was achtereenvolgens leraar aan het Ju
venaat te Brakkenstein en van de op
richting in 1931 af aan het scholasticaat
te Baarlo.
Na in 1934 gedurende een jaar de
E K. O.-clubs voor onderwijzers in het
bisdom Den Bos'ch te hebben geleid,
werd hij in 1935 door mgr. dr. G. Lem
mens belast met de oprichting van ker
nen in de K. L. M. B. en de onderwij
zersbond van het Bisdom Roermond. In
1938 ging het kern werk van de Katholie
ke Onderwijzers Bond over in handen
van rector Mans, zodat pater Govaert
zich voortaan kon wijden aan hat werk
van de Katholieke Middenstandsbond in
Limburg.
Zaterdagmorgen om kwart voor twaalf
gingen in Twenthe de laatste stoten der
fabrieksirenes en een week lang zullen zij
thans niet meer de werkers oproepen to.
de arbeid.
Twenthe is met vacantie. Voor het laatst
snorden de honderden autobussen langs de
wegen, om de arbeiders, van heinde en
verre geconcentreerd in de fabriekscen-
tra s Enschede, Hengelo, Oldenzaal en Al
melo huiswaarts te brengen. En deze hele
week staan deze bussen nu in dienst van
ontspanning en vervoer. Er is deze dagen
geen autobus meer te krijgen. In het vrije
bedrijf zijn slechts twee categorien van
mensen niet op vacantie n.l. de handeldrij
vende (Middenstand) en de boeren.
Tracht de handeldrijvende middenstand
een deel van het vacantiegeld op te van
gen, de boer heeft zijn zware arbeid aan
gevangen op de rogge-essen.
Donderdag 20 Juli, het feest van Sint
Margriet, is allerwege de zeis in de rijke
korenhalmen gezet en de goud-gele essen,
een lust voor het oog, zijn met een paar
weken dood land. Als de rijke oogst ge
borgen is, kan de boer een ogenblik den
ken aan verpozing.
Een groep kinderen, die met de Stich
ting „Het vierde Prinsenkind" gisteren
van Simpelveld onderweg was naar West-
kapelle heeft tijdens de reis een hacheliik
avontuur beleefd, dat gelukkig echter nog
goed is afgelopen. s
°Pde rüksweg m Kloetinge passeerde
de eerste van de vier autobussen met kin
deren een vrachtauto. Een luxe-auto die
dit nok h tWe8de bu5 had gleden, wilde
dit ook doen, maar de ruimte was blijk
zodat de bestuurder van de
vrachtauto naar rechts moest uitwijken
r^kfPVannj "g te vo°rkomen. Dairbij
raakte deze wagen echter een paaltie on
d! be„™:.set}°0t schul" over de weg'Vam'
de de tweede autobus en kwaV ens U
in een sloot terecht. Vrachtauto en auto
bus werden fhnk beschadigd. De bestuur-
Hor van Ho i7ro»v,+n,,i„ j f* ^5 "esiuur-
deL„van de vrachtauto, de heer L. uit Rot
terdam en zijn zoontje werden
doch zij konden na verbonden te zijn naar'
huis terugkeren, fn de autobus we?den
wond °r glassi-'herven licht ge"
Dit jaar zal de Kath. Onderofficieren-
vereniging „St. Martinus" weer twee re
traites organiseren. Deze retraites zullen
worden gehouden van 2 tot 5 September
en van 18 tot 21 November 1950 in het
retraitehuis te Seppe.
Alle militairen, leden of niet-leden, be
neden de rang van tweede luitenant, wor
den op deze retraites verwacht; ook de
katholieke oud-KNlL-onderofficieren zijn
van harte welkom.
Dezer dagen is de 16-jarige Nederland
se matroos F. J. de j^yn by Basel ver
dronken. De jongen gleed uit op het dek
van een Nederlandse vrachtboot en viel
in het wataJ; Het stoffelijk overschot van
het slachtoffer is nog niet gevonden.
In opdracht van de V.V.V. te Utrecht
die haar kantoor moet verplaatsen
beeft de architect G. Rietveld een model
V.V.V.-bureau ontworpen, dat in verschil
lende grootten kan worden uitgevoerd,
waardoor een zekere uniformiteit zou
kunnen worden verkregen. Het is een
cirkelvormig, in aluminium uit te voeren,
gebouw.
Met dei functie van commandant Neder
landse tsyons in Indonesië tevens rayon
commandant Djakart®, met standplaats
J. A. Scheffelaar belast generaal"mai°or
iw\n* A a «riiwe—
Dezer dagen, 24-25 Juli, zal het 50 jaar geleden zijn dat Mgr. F. EL Hamer,
bisschop van Trenitha, tijdens de Boxer-opstand in China de gruwzaamste
marteldood stierf. Ferdinand Hubertus Hamer werd 25 Augustus 1840 te
Nijmegen geboren uit een algemeen geachte en bekende familie. De pries
terroeping volgende, maakte hij zijn theologische studiën op het groot
seminarie Rijsenburg, toen op 'n morgen de gezamenlijke priesterstudenten
aldaar werden bijeengeroepen in een vergadering, waar zij werden toege
sproken door een Vlaamse priester, de zeereerwaarde heer Verbiest. Deze
eerbiedwaardige man was naar Rijsenburg gekomen om een beroep te doen
p j j j u* 1 jvxaneiaar r erumaau xwuiciu.ic vuu.
op hun jeugdige edelmoedigheid, hij zelf had de opdracht gekregen een vj fj g jaar zo heldhaftig zijn bloed ver
Hollands-Belg. Missiehuis te stichten voor a.s. missionarissen, die speciaal goot voor Christus' zaak, dat hij in de
zouden worden uitgezonden naar China en Mongolië, landen waar het
missieleven zich het zwaarst deed voelen. Dit is het zo bekende Missiehuis
geworden van de Congregatie van Scheut.
m-oeder" voor de zijnen te zijn. Maar ln
den gloed der martelie wordt hij herbo
ren, herschapen, groot als de grootsten
onder ons".
Aan het slot van zijn machtige rede
sloeg Schaepman over In een gebed-
Voelde hij ook zelf, dat deze rede met
een een afscheid werd?
„Gezegend zijt Gü. mijn Vaderland!
Wat de martelaar zou bidden, bid ik u
toe: met een nakroost, uw helden en
martelaren waardig, zegene u ln de
verste geslachten de almachtige Heere
God!"
Ferdinand Hubertus Hamer, bisschop
en martelaar.
Ook thans vijftig jaren na zijn martel
dood dreigt als in de tijd der Boxers een
nieuw soortgelijk Aziatisch gevaar da
gezamenlijke Christenwereld. Bidden wij
tot onze gezaligde landgenoot, Bisschop-
Martelaar Ferdinand Hamer, die voor
De eerste, die aan deze oproep gehoor
gaf, was de eenvoudige vrome Ferdinand
Hamer, die reeds voor zijn priesterwij
ding stond. Nog geen 24 jaar werd hij te
Utrecht priester gewijd, en nog in het
zelfde jaar trad hij in bij de Congregatie
van Scheut. Het jaar daarop vertrok de
jonge Hamer als missionaris naar Mor-
golië, waar hij na dertien jaren arbeid
om zijn deugd en heilig voorbeeld tot
bisschop werd verheven.
Nog eenmaal heeft Nijmegen hem mo
gen terugzien, dat was rond 1890, en ook
wij zelve, toen nog student in deze stad,
hebben het voorrecht gehad hem te mo
gen ontmoeten. Met zijn brede nog don
kere baard een rustig, eenvoudig, goed
hartig man, toch reeds enigszins gebogen
door het harde leven dat hij in de missie
te dragen had gekregen Zijn vacantie in
zijn geboortestad duurde maar kort,_ vol
moed keerde hij wee- naar Mongolië te
rug, Maar zijn bezoek aan Nijmegen zou
meteen een afscheid betekenen voor
goed.
In 1900 brak in China de zo berucht
gebleven Boxer-opstand uit, een lang
voorbereide fanatieke beweging, welke
zich keerde tegen al wat in China vreem
deling heette 't Werd een afschuwelijke
moordpartij.
Ook de afgelegen missiepost van mgr.
Hamer werd bedreigd. De heldhaftige
man ried zijn medehelpers in de Ctaris-
Van de Rome-pelgrimage, die de
Nijmeegse Universitaire Gemeenschap
van 25 Augustus tol g September zal
maken, zijn nu contouren bekend ge
worden, die het unieke karakter van
deze bedevaart duidelijk in bet licht stel
len, want ondanks geruchten over auto
bussen mét bars en luidsprekers, bliikt
dat deze reis juist die primitieve trek
ken zal vertonen, die bij een bedevaart
en de buidels van de minst gefortuneer-
d-en onder de pelgrimerende leden van de
academische gemeenschap passen Hoog
leraren, studenten en reünisten der R K
universiteit trekken gezamenlijk en tegen
minimale kosten naai Ro-me en zullen
daar gemeenschappelijk de volle aflaat
verdienen en op audiëntie gaan bij de
H. Vader.
Een vóór-expeditie, die zo juist van
de vermoeiende tocht is teruggekeerd,
heeft route's bestudeerd, logeerplaatsen
en terreinen voor het tentenkamp opge
zocht, bij burgemeesters aangebeld, d'ie
in hun apotheek of op hun advocaten
kantoor bleken te ziJn en tenslotte met
veel moeite voor de vrouwelijke pelgrims
pleisterplaatsen gevonden in gebouwen
van de meest uiteenlopende aard en het
meest uiteenlopende verleden, zoals een
vroegere vrouwengevangenis, de hall van
een expositie-gebouw, een klooster, de
gaanderijen van 'n enorm voetbalstadion
en het zielloze partijgebouw van het ont
luisterde fascisme. In Rome zullen de
pelgrims in het klooster op de Monte
Mario en een daarbij gelegen buiten
verblijf onderdak vinden, zodat ook de
leden van de mannelijke bedevaartgan
gers wat op hun verhaal kunnen komen
van het onwennige stro der tenten
kampen.
De karavaan, samengesteld uit vijftien
autobussen ruim tien luxe wagens en
een tros van twee legertrucks en een
keukenwagen en begeleid door vijftie.i
motor-ordonnansen, zal tot aan de Bel
gische grens in eer. majestueuze aaneen
gesloten colonne rijder maar daarna zal
de beilewagen met de stookpotten, koks
en materiaal worden vooruit gestuurd om
in Nancy het eenpansmaal tijdig gereed
te kunnen hebben Want daar wachten
nog een uitgebreide ontvangst door de
bisschop en de stedelijke magistraat, de
verlichting van de stad en een Neder
lands—Franse avond vóór het stro nan
worden opgezocht. De volgende dag leidt
via Bazel en Bern naar de universiteits
stad Fribourg. waar de rector en de
burgemeester niet voor de autoriteiten
van Nancy willen onderdoen, terwijl net
derde journaal van deze tocht Montreux,
de Simplonpas en als slot Milaan zal
hebben te vermelden. Na de overnach
ting in het Pirelli-stadion wordt door
gereden naar Florence waar de tenten
worden opgeslagen onder het rijpende
fruit van de boomgaai een langs de Arno
In Rome zal de Nijmeegse karavaan
zich aansluiten bij de deelnemers van
het Pax Romana-congie-, en met hen bij
Z. H. de Paus op Jiudiëntie gaan. Na het
gezamenlijk bezolk aan de vier basilie
tengemeente zich zo spoedig mogelijk
in veiligheid te stellen, en hy sprak bij
deze gelegenheid de historische woor
den: „Gü gaat... ik blyf!"
De gruwelijke marteldood
Op een morgen, dat hij nog het heilig
Misoffer wilde opdragen, werd ook mgr
Hamer door een woeste bende overval
len. Hij werd neergeslagen en door ste
ken vreselijk gewond Aan een ketting
werd hij van oord tot oord rondgesleurd,
bespot en gehoond, en als een vreemd
soortig dier tentoongesteld. Men ver
minkte zijn tong, zijn mond, de hand die
de rozenkrans nog omklemd hield, werd
afgehouwen, in zijn bloedende wonden
werd kokende olie gegoten. Eindeliik
sterft de heilige martelaar in de laaiende
vlammen van een brandstapel.
Mgr. Hamer, bisschop-martelaar!
Bij de inkomende berichten over zijn
gruwzaam lijóen en dood wordt heel Ka
tholiek Nederland door schrik bevangen,
maar meteen door diepe eerbied ontroerd
voor deze glorieuze geloofsheld.
Nijmegen, zijn vaderstad, richt hem een
heerlijk standbeeld op als een triomf
Bij de onthulling spreekt dr Schaepmar
zijn studiegenoot op Rijsenburg, de ge
dachtenisrede uit, een panegyriek.
tls de laatste openbare rede, die
Schaepman bij zijn leven nog zou uit
spreken. „Onder de nelden der mensheid
staat de martelaar het hoogst" En staan
de voor het voltooide kunstwerk van
Bart van Hove zegt Schaepman, voor t
laatst een leeuw der welsprekendheid:
„Vader en moeder"
„Ik weet op welke plek ik hier sta.
Toch, ook in de schaduw van den Val
kenhof, ook onder de allesbeheerschende
gestalte van dien Karei die de grootheid
met zijn naam heeft saamgesmolten en
eensluidend maakte, toch herhaal ik: de
martelaar een hoogste held. Zeker, deze
Hamer is geen wereldveroveraar, geen
volkenschepper, geen stichter van een
beschaving, die de eeuwen doordringt
met haar zuurdesem. Hij voert niet met
zich een stoet van paladijnen, geen Ro
land, geen Olivier, geen Willem van
Oranje, geen Turpijn Hij draagt geen
zwaard Joyeuse, gestaald in hemelvuur
Hij is geer. groote. hij is een eenvoudige
burgerman; zijn hoogste eer is „vader en
hemel ons moge beschermen en bijstaan
in deze komende nood.
P. H. H.
Van Zondag 30 Juli tot en met Dinsdag
1 Augustus houdt de Nederlandse Katho
lieke Middenstandsbond in het seminarie
te Apeldoorn te Apeldoorn zijn twee-jaar
lijkse Sociale Studieweek.
De lezingc- van Zondag worden gehou
den door mr H. A. Diderich over „De
Middenstandsbeweging in de Katholieke
Sociale Beweging" en door de heer W. J.
Andriessen over onze „Katholieke Volks
partij en Middenstand", 's Mrandags spre
ken dfs H. Neefs over „Resten van libe
ralisme en individualisme", mr F. J. H.
Bacng over „Tendenzen en gevaren van
staatssocialisme", prof. mr dr Th. Keule-
mans O. C. over „De Katholieke Sociale
Beweging in nieuw tijdperk voor nieuwe
taak" en prof. dr J. A. Veraart over „De
PBO. als bekroning en als taak".
De lezingen van Dinsdag worden gege
ven door dr. J. G. M. Delfgaauw over
Taak en toekomst der middenstandson
dernemers" en Th- S. J. Hooy over „Mid
denstands-organisatie 1950", terwijl deken
J F M Bots de slotrede houdt over „De
strijd om het recht en de strijd voor de
liefde in de Katholieke Sociale Bewe
ging".
In de afgelopen nacht werd door een
voorbijganger om kwart voor drie brand
ontdekt in de fabriek voor haarverwer-
king van de fa. Ward en Sevinga in de
Muurstraat te Groningen. De gealarmeer
de brandweer rukte met groot materieel
uit en ofschoon de brandhaard tamelijk
fel was, werd men het vuur spoedig
meester. Met het nablussen was men
echter nog enkele uren bezig.
De brand kon worden beperkt tot de
eerste verdieping en de zolder van de
fabriek. Een potioodslijp-industrie, in
het zelfde pand gevestigd, brandde ge
heel uit. Over de oorzaak van de brand
éast men nog in het duister. De schade
kan nog niet worden geraamd.
Nog steeds is geen overeenstemming
bereikt tussen de Indonesische onder-
nemersbond en de „Sarbupri", de orga
nisatie van werknemers, over eisen die
de vorige maand zijn gesteld. Deze eisen
zijn: In principe bedraagt het laagste
loon dat men toegekend wil zien 3.50
vaar Java, terwijl voor Sumatra, Borneo
B,H .en andere streken, waar de levensstan
ken en 'n" vierdaags verblijf in 's werelds daard hoger is dan die op Java, de laag-
meest lawaaiige stad zal de zesdaagse ste lonen meer dan 3.50 per dag
terugreis gaan via de pleisterplaatsen
Rapallc, Nice, Grenoble, Chalons sur
Saöme en Luxemburg. Vooral in deze
laatste stad wordt de ontvangst weer
moeten bedragen.
Daarnaast worden ook andere eisen
gesteld, zoals eisen betreffende ouder-
domsverzekering, gezondheidszorg, ar-
IM9f
grootscheeps en zal een veel omvattende: beidersontwikkeling, huisvesting, afschaf-
gastvrijheid de pelgrims ten dienste i fing van rasdiscrim-inatie, baby-verzor-
staan, zodat Nijmegen mag hopen hen na I g;ng, vrijheid van godsdienst, Lebaraa-
d-eze kampeerpelgrimage in nier. al tel uitkering, winstverdeling enz. Eveneens -
vermoeide staat terug te mogen zien. j wordt geëist de arbeiders op de 17de jning te verwachten van ir J. A. F. Fran-
Augustus. Lebarandag en op de le Mei j ke tot waarnemend directeur-generaal van
vrij te geven met behoud van salaris, de Voedselvoorziening. De heer ir. S. L.
'eis over heel Indonesia moet worden
opgevat els een teken, dat de wers-
geverswereld geen concessies aan de
werknemers wil doen.
Indien d-j staking een feit wordt, dan
moet men daarin geenszins de bewijzen
zien dat de „Sarbupri" onder invloed
van de huidige verwikkeling met Korea
heeft gehandeld en evenmin moet men
menen, dat de Sarbupri de huidige inter
nationale situatie heeft willen benutten
om met haar eisen te voorschijn te
komen.
Naar wü uit doorgaans goed ingelichte
bron vernemen is dezer dagen de benoe-
met uitzondering van arbeiders in urgen
te bedrijven. Benevens de naleving van
de Republikeinse arbeidswetgeving van
1948.
Eind vorige maand zijn in Suraba.ia
besprekingen gehouden door de onder
nemers van Oost-Java, waarbü men niet
tot overeenstemming kon komen, in
ondernemingskringen te Djakarta acht
men de eisen eveneens niet voor inwilli
ging vatbaar. Inwilliging van looneisen
zou voor verscheidene ondernemingen 'n
dermate grote bezwaring van de pro
ductiekosten betekenen, dat sluiting van
ondernemingen niet zou kunnen worden
voorkomen.
Men d^Hde ons mee, dat de besprekin
gen op hoog niveau in Djakarta tussen
ondernemers en de „Sarbupri" zullen
worden hervat.
Van de zijde van Sarbupri wordt met
nadruk gezegd, dat eventueel staking als
gevolg van het niet inwilligen van deze
20)
Denk er nog eens over na, Serena;
liever tienmaal dan eens. Cecil zou mij
als schoonzoon zeêr welkom zijn en ik
ben overtuigd, dat hij je gelukkig zou
maken.
O, neen! Trouwens, papa u doet mij
verbaasd staan. Toen ik u zei dat ik
Hartwig Henter tot echtgenoot wilde
hebben, hebt u uw weigering hierdoor ge
rechtvaardigd, dat hjj niet van adel was
en dus voor een von Traumetz niet in
aanmerking kon komen. En nu Cecil
Camptree is toch óók niet van adel!
Ja, maar hij zou je niettemin de
hoge positie kunnen verschaffen, die ik
verlang van mijn dochter. Camptree
staat in politiek opzicht in zijn land zo
hoog aangeschreven, dat men hem ii^alle
ernst als toekomsti.qÉWndidaat voorset
presidentschap beschouwt. Vergeet nn?t,
welk een positie dat voor je zou bete
kenen.
Het spijt me, lieve papa, u hierop
te moeten antwoorden, dat u mij zeer
weinig kent, als u gelooft, dat ik mij
door zulke dingen zou laten verlokken.
Eenvoudig, stil geluk aan de zijde van
een goed mens, die mij bemint en be
grijpt, is alles, wat ik van het leven ver
lang en het hoogste doel, dat ik wil be
reiken.
De kolonel fronste het voorhoofd.
En daarbij, zei hij, denk je waar
schijnlijk nog steeds aan die meneer von
Habenichts, aan die jadhtmaker op for
tuin, dat hem geen werk, geen inspan
ning kost....
- Over Hartwig Henter moogt u zo
niet spreken. Hij verdient genoeg om mij
te kunnen onderhouden en hij rekent niet
in de verste verte op het geld, dat
ik eenmaal zou kunnen erven. Integen
deel: alleen reeds de gedachten daaraan
is hem onaangenaam; hij zou liever heb
ben, dat ik arm was. Ook op dat punt
begrijpen wij elkander volkomen, papa,
want ik geef niet.» om geld. Behoud het,
geeft het weg, vermaakt het aan wie u
wilt, maar denk nooit, dat het voor Hart
wig en mij enige waarde heeft.
Het is in iedergeval zeer slim van
hem, je zulke dingen te vertellen, spot
te de kolonel; hij weet, hoe met domme
meisjes om te gaan. Maar ik ben hu
eenmaal von Traumetz... Het komt er
trouwens ook niet op aan. Voor het ogen
blik wil ik rekening houden met het feit:
die kerel staat onder een verschrikkelij
ke verdenking, zodat hij als candidaat
voor je hand eenvoudig niet meer in
aanmerking kan Rongen. Het spijt me,
Serena, dat je dit alles niet reeds vroe
ger hebt overwogeh. Uc vleide mij wer
kelijk met de hoop, dat je je de zaak
reeds lang uit het fioofd had gezet, want
ik kan niet geloven, dat je thans nog de
vrouw zoudt willen worden van een man,
die een getrouwde vrouw het hof maak- j opend, sloot ze weer en keerde zich snel gelegenheid schreef, Is de eerste en eni-
te en om harent^le een moord bedreef om- die ik van hem ontvangen heb. Hij-
Gemene laster, papa. Hartwig heeft Hebjkjjoed gehoord? Je wilde naar zelf kan Lydia, die, naar het schijnt, aan
i zenuwaandoening lijdt, wegens de
laffe praatjes, die over hen beide lopen
niet gaan oozoeken. en daaro i verzoent
hij mij, iets voor die ongelukkige te
doen. En dat is toch niet meer dan na-
Lydia nooit het hof gemaakt en met de Lydia Holzmann, ofschoon je weet, dat een
moord op de arme Hottzmann heeft hij j je tegen mijn venangen han-;e,i door
Louwes, die onlangs van een rwarc ziekte
hersteld is, blijft voorlopig althans
nog directeur-generaal, maar zal in zün
zo omvangrijke taak door ir Franke wor
den bijgestaan. Tegelijk met deze benoe
ming zal de indertüd opgezette reorgani
satie van het departement van Landbouw,
Visserij- en Voedselvoorziening haar be
slag krügen. De afdeling Buitenlandse
Voorlichting, welke tot nu toe onder het
directoraat-generaal van de Voedselvoor
ziening ressorteerde, zal by de Directie
van de Landbouw, waarvan, gelijk men
weet, ir C. Staf directeur-generaal is,
worden ondergebracht.
Ir J. A. P. Franke werd 19 Juli 1914
te Sleen in Drenthe geboren en was na
zijn ingenieursexamen te Wageningen
enige tijd verbonden aan de proeftuin te
Naaldwijk. Sinds September 1939 is hij
nu eens op het departement dan weer op
het rijksbureau van de voedselvoorzie
ning werkzaam geweest. In 1948 volgde
hij de heer Blink op als voorzitter en di
recteur van het Hoofdbedrijfschap voor
Akkerbouwproducten.
evenmin iets uit te aJs u of ik.
Zo! dat zegt hij- Nu, daarover be
hoeven wij niet te redetwisten. Wil je
met die dame omgang te houden?
Ja, papa. Ik heb uw verlangen, hoe
wel het onrechtvaardig is, geëeërbiedigd,
^«Invpn j- «/4WW&U, uueii. -tun adt is ic
het met van my geiovcu, aan zal de toe- omdat het een wens van mijn vader be- tuurlijk nietwaar?
komst je wijzer maken. Naar ik van zeer trof. Maar thans, nu Lydia ziek is en mij Zii 'had ces ore
J Wfiftt vol T-T nvlurirt3icl iM_ i
goed ingelichte zijde weet, zal Hartwig nodig heeft, kan ik niet langer daarmee
nemer net lang ff>eer op vrije voeten j rekening houden.
blijven. Dan kan me_n verder zien. LatenZo! En dat durf je mij in mijn ge
wij nu dit onderwerp rusten. Hoe staat
het met ons bezoek aan de Campsctree s?
Ik zal meegaan, als u het wenst.
Het spreekt vanzelf, dat ik tegenover
die mensen niet iu de gewone beleefd-
zicht te zeggen?
Zoudt u liever hebben dat ik loog?
De o-gen van de kolonel fonkelden. Met
veel inspanning bedwong hij zich nog.
Hoe weet je. vroeg hij, dat Lydia
Op de Veemarkt te Groningen, welke
thans ook is opengesteld als speelterrein
had gesproken met die onweer-1 voor kinderen, vond een ongeluk plaats,
staanbare zachtheid en kalmte, welke waarbij de 9-jarige Herman D. om het
haar uitwerk-ng op ha :r au er ,i
misten. En ook ditmaal maakten zij In
druk op hem. Niettemin zei de kolonel:
En ois ik je tnaus in alle ernsi ver
bied, je omgang mef die slecht befaamde
vrouw te hervatten?
Dat zult u niet doen, lieve papa.
leven kwam.
Een groepje jongens had namelijk een
omgezaagde boom over een ijzeren stang
gelegd, zodat een geïmproviseerde wip
plank was ontstaan. Tijdens het wippen
geraakte het dunne eind van de boom
UQl u,„ °uder een ander ijzeren hek. Om nu de
heid te kort zal schieten; maar ik ver- Holzmann ziek is en Sjuist jou nodig Want ten eerste ben ik geen kind meer, wipplank weer vrij te krijgen begonnen
zoek u dringend, daaraan geenszins de heeft? waarover men eenvoudig te bevelen de J°n8ens aan de bpomstam te wrikken,
betekenis te hechten, dat er enige kans Van Hartwig Henter. Hij heeft het heeft: en ten tweede weet u zeer goed. fe ^erI°r^" IHernMm'"hH^ viel
bestaat op de vervulling van uw hoop. mij geschreven. dat het hier voor mij een zedelijke plicbt He? Jnd
De kolonel haalde zwijgend de schou- Nu kwam de woede yan de kplonel tot betreft, die ik zelfs tegen uw verbod zou
ders op. Terwijl Serena naar haar man- ujtbarsting. Zij was zo hevig, dat hij naar nakomen. Dwing mij dus liever niet tot
tel greep, vroeg nij op onverschillige de jeunjng van een stoel moest grijpen, ongehoorzaamheid.
toon: om niet te wankelen. c>l» o-•< <pp.rd° de kolonel ziin
- Waar wüde je eigenlyk heen toen staal met die kere] in dochter zwijgend aan. Toen ging hij weer
ik hier binnen kwan^om ^>pzo^- briefwisseling? En dat.... dat moet ik naar de. deur.
f Acs r.amot gaan odzo serena ^eed een paar stappen naar
stoelleuning hem toe.
en kreeg de boom op het hoofd. Het kind
was op slag dood.
met^ mij de Camptree i. 1 toevallig horen?
ken? bijna ondeelbaar ogentdik aar-! De sierlijk besneden
zelde"1 Serena met haar antwoord. Toen kraakte en brak onder zijn vuist,
zei zij kalm: TT Serena, die niet voor de eerste maal
jk wilde Lydia Holzmann, die naar ZUlK een storm beloeldc rt bleek,
ik vernomen heb, ziek is, een bezoek maar bleef overigens zeer kalm.
eaan brengen. Papa, sprak ze, u ve.0.i ni zich. De
De kolonel, die de deur reeds had ge- breif, welke Hartwig my over deze aan-
Wel, papa, gaan wjj nu de Camp-
trti's opzoeken?
Neen. Doe wat je wilt. Ik heb geen
Deze maand zullen de Fokkerfabrieken
de eerste serie van vijf Gloster-Meteor-
straalvliegtuigen afleveren. Deze toestei
len zijn bestemd voor de Belgische lucht
macht.
In militaire kringen is men zeer tevre-
lust meer om bezoeken te gaanafleggen, den over dit product van de Nederlandse
i vliegtuigindustrie. Tal van verbeteringen
(Wordt vervolgd! I zijn in de nieuwe machines aangebracht.
