Julien Green's „Moïra": pendant
van „Adrienne Mesurat"
LammeliedjesayoncP in het
textielcentrum Veenendaal
„Het simpele leven"
van Ernst Wiechert herdrukt
Anti-clericalisme of ernstige bezorgdheid
voor
D.J. van der Yen
De mens en zijn standpunt
Kamerlingh-Onnes-
medaille
door
drukte in het rijks
museum
Internationaal of nationaal
GOD
PAGINA 5
ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1950
Erfdeel
voor prof. dr. F. E, Simon
iiipM
GASTROL VOOR CARO VAN
EYCK BIJ COR RUYS
Het simpele leven"
Triomf voor Scala
verheid vrede is, het branderuiste leed
in het bederf - het verlangen naar on
gereptheid is.
Naast dit mgtto bevat de roman nog
een uitspraak, welke voor het begrip
van het boek alle aandacht verdient, nX:
„Mocht uw hart u ook veroordelen, God
is groter dan uw hart". Zo is ook de zui
verheid groter dan het eigen hart; aan
de ene zijde vloeit zij uit in God en aan
de andere kant vloeit zij verkeerd be
grepen uit in de hel.
De hoofdpersoon van de roman, Joseph
Day, heeft God en de zuiverheid be.
kneld binnen de grenzen van het eigen
hart. Hij is de zoon van een kleine Ame
rikaanse boer, een dier mensen, die
onder de invloed van de eenzaamheid en
de beperkingen van het platteland dat
verschrikkelijke religieuse besef in zich
hebben aangekweekt, dat er maar wei
nige, willekeurig door God gekozen, uit
verkorenen zijn, terwijl de rest is over
gegeven aan het bederf.
Niemand kan met zekerheid zeggen of
hij niet tot de bedorvenen hoort; het be
wustzijn van uitverkoren te zijn berust
alleen op gevoel, dat natuurlijk in de
loop van het leven telkens in gevaar
wordt gebracht en dan doemt de angst
op van door een vreeswekkende God
verworpen te zijn.
Met dit erfdeel beladen komt de jonge
Joseph Day in een kleine Amerikaanse
universiteitsstad, waar hij Grieks wil
gaan leren „om de bijbel en de evan
geliën te kunnen lezen". Hij heeft rood
haar en ook overigens een opvallend
figuur, daardoor trekt hij onder zijn
medestudenten meer de aandacht dan
anders wellicht het geval zou zijn ge
weest.
Zoals ieder achttienjarige is Joseph
onderworpen aan het ontwapende zin-
neleven; dit blijft echter op benauwende
wijze bekneld in zijn puriteinse wil van
niet bedorven doch uitverkoren te zijn;
doordat zijn kameraden wegens de op»
vallendheid van zijn figuur niet over
hem heen kunnen zien, komt hij vanzelf
in dat, door vals religieus bewustzijn
verwrongen, zinnenleven in conflict
met de rest, die immoreel lichtzinnig is.
Dat conflict komt door een vunze
intrigue, waar het meisje Moïra een rol
in speelt, tot een catastrophe, waarbij
Joseph Day's krampachtige zuiverheid
bezwijkt en hij op dierlijke wijze het
meisje ombrengt. De moord werkt zui
verend op de jongen, die inziet, dat
„Christus heeft verboden om te ver
oordelen", waarmede hij bedoelt: dat
men niet hoogmoedig het bederf der
anderen als maatstaf moet nemen, om
dat ons hart dan gevaar loopt zelf aan
het bederf te bezwijken en hi) be
sluit de gevolgen van zijn daad op zich
te nemen.
Deze roman van Green, met bewonde
renswaardige kennis van de verwevenheid
in de mens van diens psychische en reli
gieuse reacties geschreven, is een merk
waardig pendant van Adrienne Mesurat,
waarin Green de noodlottigheid van een
maatschappelijke conventionele verstrikt,
heid beschrijft, terwijl Moïra de noodlot-
tigheid van een beknellende godsdien
stige verstriktheid beschrijft. Deze roman
van de katholiek geworden Franse
schrijver plaatst zich buiten het gangbare
dispuut over: het kwaad en de genade
in de moderne roman, doch plaatst zich
midden in het dispuut over de wetende
en willende mens, die zijn plaats zoekt
in het heelaL
DICK OUWENDUK.
(Van onze correspondent).
Ter gelegenheid van de herdenking van
het veertigjarig bestaan van de Ned. Ver
eniging voor koeltechniek, werd in 1948
een erepenning ingesteld, welke eenmaal
In de vijf jaar kan worden uitgereikt tot
erkenning van buitengewone verdiensten
voor de ontwikkeling of toepassing van
de koeltechniek in de ruimste zin van
het woord.
Deze gouden erepenning draagt de naam
van „Kamerlingh Onnes-medaille" ter
voortdurende herinnering aan prof. dr
Heike Kamerlingh Onnes als geleerde en
als oprichter en eerste voorzitter der ver
eniging.
Thans is de medaille voor de eerste
maal toegekend en wel aan prof. dr F.
E. Simon te Oxford, vanwege zijn bij
dragen tot ontwikkeling der techniek van
de zeer lage temperaturen.
De uitreiking zal Donderdagmiddag
plaats vinden in „De Lakenhal" te Leiden.
Caro van Eyck zal als gast van Het
Vrije Toneel meespelen in ,The holly %nd
the ivy" van de Engelse schrijver Wyn-
yard Browr.e, in welk stuk Cor Buys
zijn 40-jarig toneelloopbaan zal herden
ken,
De belangstelling voor de tentoonstel»
ling „120 beroemde schilderijen uit het
Kaiser-Ftricdrich-museum" in het Am
sterdamse Rijksmuseum, blijft bijzonder
groot. Zondag j.l. tussen 1-5 uur passeer
den niet minder dan 3036 bzoekers het
tourniquet van het Rijksmuseum waar
mee het totaal aantal bezoekers de
110.000 overschreed.
Aanzienlijke verlenging van de ten
toonstelling is uitgesloten, aangezien zR
22 September naar Brussel moet vertrek
ken. De directie van het rijksmuseum
deelt ons mede er wel in geslaagd te
zijn de tentoonstelling met twee dagen
te verlengen, zodat de sluiting zal zijn
i op Dinsdag 19 September om 17 uur.
hebben en verdedigen. Van deze roman
eender weinige boeken, die men nooit
vergeten zal is een voortreffelijke
Nederlandse vertaling verschenen,
„Das einfache Leben" verscheen vóór
de oorlog en dr nazi's vt iden er genoeg
onverholen veroordelingen van hun ver
derfelijke theorieën in, om het direct te
verbieden. Hoe duidelijk was b.v. wat
Werhert schreef over „het schip van het
leven": „De wind bewoog het en da wind»
stilte bracht het tot staan, maar ®'le
kusten lagen achter nevelen verborgen.
moegestreden voor zijn idealen
Profeten stonden op de brug en vóór
spelden de toekomst, maar voor de mast
stonden anderen en voorspelden de on
dergang der voorspellers; en de kinderen
liepen moe van de een naar de ander of
misschien uit de voorspellingen geen
brood zou groeien. Maar ?r groeide al
leen haat uit".
Wieehert vertelt in dot boek hoe een
zeekapitein na de eerste wereldoorlog
zijn zekerheden blijkt te hebben verln-
loren en tracht nieuwe te winnen in af
zondering en eenvoudige, harde arbeid.
Hij begint een nieuw en simpel leven
als visser op een ver van de bewoo-He
wereld gelegen eiland. En al wint hij
geen „blij gemoed", hij bereikt een be
scheiden, stil geluk, want „hoe vermoei
der de handen, des te klaarder en dui
delijker het leven",
„Das einfache Leben" is evenals „Die
Jerominkinder" een wijs en rijp boek,
dat vele bladzijden prachtig, sterk pro
za telt. deortrild van dichterlijke ont
roering. Onder de titel „Het simpele
leven" verscheen juist dezer dagen een
herdruk van de zeer goede en fraai
uitgegeven Nederlandse vertaling en
wel bij de Z. H. Uitg, MR. te 's-Gra-
vcnhage.
Wieehert schrijft ergens in dit boek
over ,,de zekerheid, dat men rustig ster
ven kan en er toch steeds een paar men
sen zullen zijn, die de ploeg weer ter
hand nemen". Misschien heeft deze ze
kerheid de stervende dichter kracht ge
geven: inderdaad, zolang zijn boeken ge
lezen worden, zullen zijn idealen blijven
leven in de harten van de mensen.
Wie temidden van de geestesverwar-
ring van deza tijd behoefte heeft aan
rechtlijnig en overtuigd idealisme, ver-
zuime niet de onschatbare erfenis van de
eerlijke en fijnzinnige mens Ernst Wie-
chert ter harte te nemen-
maaktheld en dat Is voor een zeer groot
gedeelte te danken aan de Duitse regis
seur Carl Ebert. Beide opvoeringen ston
den op het hoogste niveau, dat wy dit
jaar in zes of zeven festivals ontmoetten.
De „Figaro" was gelijk te stellen met de
opvoeringen van de ttvee Mozart-werken
in Aix: „Cosi fan tutte" en „Don Gio
vanni" en „Ariadne auf Naxos" was vol
komen „ebenbilrtig" aan de opvoeringen
van „Electra" tijdens de „Maggio" te Flo
rence en van „Capriccio" te Salzburg.
Toch zal dit Festival 19S0 ten slotte in
de annalen van Edinburgh bekend blijven
als het Scala-Festival. Op het moment
dat, in tegenwoordigheid van Koningin
Elisabeth en Prinses Margaret in een
overvolle Usher Hall het „Requiem" van
Verdi werd ingezet, wisten we het: we
kunnen in het Noorden wellicht discus
siëren over zingen, iue kunnen theoreti
seren, critiseren en wat al niet, maar
zingen kunnen ze alleen aan de andere
kant van de Alpen.
Vocaal wat deze opvoering met de so
listen Renata Tebaldi, Fedora Barbieri,
Giacinto Prandelli en Cesare Siepi gen
wonder, maar ook instrumentaal gaf
