Actuele geladen thriller
Comedia
bij
Jeugd en„ tussen de middag
raatje
Ons
ROMANBIJ VOEGSEL j
Het gouden waagstuk
r
„De Goede Aarde", posthuum monu
ment van Irving Thalberg's talent
DE VERRADER
Inhoud van het hoterhamtrommeltje
zeer belangrijk
Windvesten
V
HOE BESTEL IK MIJN PATROON?
J
Door J. S. FLETCHER
ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1950
Poor de filmcamera
PAGINA 4
MILLIOENENPRODUCTIE
Een der grootste speculaties in
de geschiedenis van de film
POST VOOR HR. MS.
„KORTENAER"
vV I
ym
WEL AARDGAS, GEEN
OLIE BIJ OOSTZAAN
VERKEERSAGENT DOOR
BLIKSEM GETROFFEN
mP zel de cmde' raok-
ji#®
-V-t,
Een der bioscooptheaters in Rotterdam
en wel het Luxor-theater, dat onder aus
piciën van de Rotterdamse Kunststichting
wordt geëxploiteerd door het City-con
cern, heeft „The Good Earth" (De Goede
Aarde) in hervertoning gebracht, de film,
die naar het befaamde boek van Peari
Buck werd gemaakt en die in i937 voor
het eerst in ons land in roulatie kwam.
Deze hervertoning geeft ons aanlei
ding, eens iets te vertellen over de
vervaardiging van deze film die tevens
dient als een posthuum monument voor
het talent, om niet te zeggen het genie,
van de jong gestorven producent Irving
Thalberg'.
Wij twijfelen, of er ooit veel mensen
zijn geweest, die hebben beseft, welk een
merkwaardig mens deze Irving Thalberg
was. Hij had een enorm scherpe kijk op
de dingen, hij moet een bewonderens
waardige organisator zijn geweest en zijn
moed kende geen grenzen. Hij stak twee
tot vier miliioen gulden in een film
productie met evenveel onverschilligheid
els de meeste andere producenten 50 mille
aan een goedkope „Western" wagen. Hij
bezat, zoals vele succesvolle fabrikanten,
de gelukkige gave van het idealisme. Hij
beschouwde het maken van films als iets
méér dan alleen maar een zaak. Hij be
raamde de plannen voor zijn „Mutiny
on the Bounty" met alle liefdevolle toe
wijding alsof het een groot kunstwerk
was. Het had er de schijn van, alsof hst
hem geen zier kon schelen, dat de vol
tooide productie ook in financieel opzicht
hoegst voordelig voor hem was. Als „Mu
tiny on the Bounty" drie milHoen had
gekost (sommigen spreken van vier mil
iioen) en zes tot zeven miliioen opbracht,
dan was dat weliswaar bevredigend,
maar niet meer dan natuurlijk. Bewees
dit achteraf, dat hij niets anders was dan
een commerciële filmproducent? Absoluut
Riet. Het bewees alleen, om in de geest
van Thalberg zelf te spreken, dat ,,het
Publiek Kunst wilde". Ten bewijze waar
van hij waarschijnlijk zou hebben gewe
zen op de prijzen, die voor werken van
Rembrandt en Rubens worden betaald.
„Romeo and Juliet" was een der groot
ste speculatie? in de geschiedenis van de
film, veel roekelozer volgens de meeste
„showmen" dan de 8 miliioen, diie Thal
berg in „Ben Hur" stak.
Over het bedrag, dat „Ben Hur" aan de
•assa heeft opgebracht, zijn geen twee
deskundigen het ooit eens geworden. Ben
jamin Hampden spreekt van 20 miliioen.
Fred Niblo de regisseur, die de film vol
tooide schat het pp 50 miliioen. Feit is.
in ieder geval, dat „Ben Hur" na 11 jaar
opnieuw in vertoning werd gebracht en
wederom succes had, precies zoals „The
Good Earth" na dertien opnieuw wordt
vertoond en succes heeft.
Maar Thalberg's grootste speculatie was
zijn laatste productie: „The Good Earth".
Thalberg heeft drie-en-een-half jaar aan
deze film gewerkt. Zij was op monteren
na gereed, toen hij stierf. De verfilming
van Miss Buck's roman van een Chinese
boerenfamilie heeft hem 5 miliioen voor
oorlogse guldens gekost.
Thalberg probeerde op verschillende
manieren de roman te verfilmen. Op de
eerste plaats stuurde hij een filmgroep
nacjr China om er documentaire opnamen
te maken, die later met het studiowerk
zouden kunnen worden gecombineerd.
Oplettende toeschouwers kunnen dit ech
ter terstond zien, hoe zorgvuldig men ook
te werk gaat en de expeditie had China
dan ook nog maar nauwelijks bereikt, of
Thalberg en Louis B. Mayêr kwamen tot
de conclusie, dat cameratrucjes het on
derwerp niet de gewenste realiteit en
schoonheid zouden kunnen geven. De
mannen van de filmgroep in China kre
gen daarom opdracht hun werkzaamhe
den voort te zetten, maar uitsluitend met
het doel om de door hen op het cel
luloid vastgelegde beelden in Califomië
Luise Rainer en Paul Muni in Irving
Thalberg's laatste monster-productie
„De Goede Aarde".
na te bouwen. Tot grotere eer en glorie
van de realiteit kochten ze er 20.000 re-
quisieten van Chinese naalden en water
buffels af, tot houten ploegen en hele
stukken paleizen met kolommen vol lak
werk toe. Bovendien engageerden ze een
aantal Chinese acteurs en actrices voor
het geval de vaste mensen in Californië
niet aan de gestelde eisen mochten vol
doen.
Vervolgens kwam men op de idee om
de hele film maar in China te maken,
omdat het eenvoudiger leek, de paar Eu
ropese spelers en de technische staf naar
China te brengen dan China naar hen
Na een kort experiment kwam M.G.M,
echter tot de conclusie, dat het toch nèg
eenvoudiger was, de berg naar Moham
med te brengen.
Toen begon de laatste etappe; het her
scheppen van landelijk China in Califor
nië. Een reusachtige heuvel werd afge
graven en van een Chinees bevloeiings-
systeem voorzien, 250 hectaren heuvel en
vallei werden in cultuur gebracht, hele
dorpen werden gebouwd van stukken uit
China aangevoerde huizen, precies zoals
palaeontologen het geraamte van een
brontosaurus reconstrueren uit een paar
tanden en een dijbeen. Chinese boeren
verbouwden rijst, koren en groenten.
Elders werden gedeelten van Peking
gebouwd zoals de hoofdstad van het
Chinese rijk er uitzag ten tijde van de
revolutie. Een lage rij heuvels werd af
gegraven, tot ze op de Grote Muur leken.
Dit bleek gemakkelijker en goedkoper
te zijn dan het bouwen van 'de muur
van de grond af.
Maanden werden jaren, De Chinese
oogsten werden binnengehaald. Een nieu
we generatie waterbuffels groeide op.
En steeds ging de productie van. de film
voort. Duizenden acteurs werden in
dienst genomen. Vrijwel alle Chinese
spelers ,die er in Amerika te Vinden
waren ,met uitzondering van Anna May
Wong, en zeven blanke spelers: Paul
Muni, Luise Rainer .Walter Connolly,
Charles Grape win, Jessie Ralph, Harold
Huber en Hilly Loach, Al deze blanken
seelden Chinese rollen, want in het hele
verhaal van Pearl Buck komt geen Euro»
peaan voor.
Thalberg riskeerde vijf milliobn gul
den in het geloof, dat hij de bioscoop
bezoekers over de hele wereld zou kun
nen interesseren in een beeld van het
Chinese boerenleven. En hij produceerde
een film, die het publiek na dertien jaar
nog steeds weet te boeien.
Om te bewijzen, dat boeiende speel
films óók, en nog steeds, met zeer be
scheiden financiële middelen kunnen
worden vervaardigd .hebben in Engeland
drie ondernemende jongemannen; de
producent Darcy Conyers (31 jaar), regis
seur Frank Worth (25 jaar) en de Austra,
Ksche acteur-scenarioschrijver Don Sharp
27 jaar), een film gemaakt, die „Ha'
penny Breeze" heet en die binnenkort
door Associated British-Pathé in roula
tie zal worden gebracht
„Ha'penny Breeze" is een frisse, on
gewone film .die in haar geheel is opge
nomen in het kleine plaatsje Pin Mill in
Suffolk. Zij verhaalt, hoe het dorp van
een armoedig vissersplaatsje is gegroeid
tot een bloeiend centrum voor water
sport
Zonder geld, maar met een massa
moed en hoofdenvol ideeën, besloten
Conyers, Worth en Sharp een film te
maken. Ze trokken naar Pin Mill, hoe
wel ze zelfs nog geen verhaal hadden en
sïelden uit de authentieke historie van
het plaatsje een scenario samen. Hun
film zou geen documentaire worden,
maar een „speelfilm" met echte, geloof
waardige personen. Worth en Sharp be
gonnen het scenario te schrijven, terwijl
Conyers bij een toneelgezelschap, dat
door de provincie reisde, een rol ging
spelen in het stuk „Off the Record".
Het geld, dat hij hiermede verdiende,
zond hij grotendeels naar zijn twee
vrienden in Londen, die ervan konden
leven zo lang ze aan het schrijven wa
ren.
In Maart 1949 kozen de drie jonge
mannen zich een naam: „Storytellers
Productions", omdat ze van mening wa
ren, dat iedere plaats, hoe klein ook, een
geschiedenis heeft, die het vertellen
waard is ,als men maar goed zoekt..
Toen hun scenario klaar was, kwamen
ze voor een heel wat moeilijker probleem
te staan. Ze moesten namelijk het geld
vinden .waarmee ze de film zouden kun
nen produeeren. Ze hadden een besehei
den minimum-bedrag geraamd, dat .odig
zou zijn voor de totale productiekosten,
gebaseerd op het revolutionnaire idee,
dat iedereen .die aan de film meewerkte
tvan de producent af tot de speler van
de meest onbetekenende rol toe) tien
pond per week zou ontvangen, zolang hij
actief in dienst was, plus een klein per
centage van de winst, éls er winst is. Met
andere woorden ,de film zou worden ge
maakt op coöperatieve basis, een idee,
dat, als het slaagt, grote mogelijkheden
zal openen voor andere filmers.
Dank zij een grote dosis volharding
en een beetje geluk slaagden ze gr in,
genoeg geld by elkaar te brengen om
met de opnamen voor hun film te be-
Hun totale verdiensten aan „Ha' penny
Breeze" na een jaar werken bedragen
precies vijftig pond sterling ieder. Maar
hoewel ze nog steeds van de hand in de
tand moeten leven, voelen ze zich vol
daan, omdat hun voornaamste doel is
bereikt: ze hebben bewezen, dat het ook
thans nog in Engeland mogelijk is, een
film te produceren voor minder dan
20.000 pond sterling, nog geen vijfde deel
van het bedrag, dat een speelfilm ge
woonlijk kost.
De „Storytellers" popelen van onge
duld om aan hun volgende film te be
ginnen. Conyers en Worth zün tenminste
al bezig een scenario te schrijven, dat
in een plaatsje in Yorkshire speelt.
Brieven, bestemd voor opvarenden van
Hr, Ms. torpedobootjager „Kortenaer",
welk schip, zoals men weet, uit Indonesië
via Nieuw-Guinea, Australië en Nieuw-
Zeeland thuisvaart, dienen als volgt te
worden geadresseerd:
„Rang of kwaliteit, naam, stamboek
nummer, a/b Hr. Ms. „Kortenaer", Am
sterdamSchiphol, marine."
Als Rusland het geheim van de atoom
bom bezit, zal er een tijdperk van vrede
kunnen aanbreken. De geheimzinnigheid
zal verdwijnen. Men zal terugdeinzen
voor de gevolgen van deze bom en daar
door het dreigend oorlogsgevaar keren.
Deze theorie is een gevaarlijke, maar
wordt door velen aangehangen. Herman
Wou-k heeft een thriller in vier bedryven
om deze actualiteit gebouwd, waarvan
Comedia gisteren in Haarlem de première
gaf, Het atoombomprobleem is delicaat
en hoezeer het in een romantische sfeer
getrokken kan worden, hebben wij ge
zien in Maurits Dekker's „De wereld
heeft geen wachtkamer". Daar was het
idealisme van een jeugdig chemicus pri
mair.
Ondanks de steeds groter wordende
vervoersmogelijkheden is niet ieder
schoolkind of oudere scholier in de ge
legenheid om „tussen de middag" thuis
te komen voor de koffiemaaltijd.
Vele moeders nebben dus dageiyks de
zorg voor het vullen van een boterham
menzakje of -trommeltje met het twaalf
uurtje voor hun kroost. Een trommeltje
is hiervoor nog het handigst, vooral het
soort dat, nadat het geleegd is, in elkaar
geklapt kan worden en zo slechts weinig
ruimte in de schooltas inneemt.
Gemakkelijk is het verzorgen van zo'n
overbiyvers-maaltyd lang niet altijd. Niet
alleen moeten de boterhammen smake
lijk blijven, het is ook van belang, dat
het twaalfuurtje goed wordt samenge
steld. Een goede voeding is immers voor
de opgroeiende jeugd, die vaak ook nog
grote afstanden door weer en wind moet
opnamen voor hun film te be- afleggen, zeer nodig. De kinderen moe-
men. Slecht weer en gndere tegenval- ton dagelijks volaende bouw- en beseher-
lers waren oorzaak, dat Conyers genood,
zaakt werd zijn auto te verkopen. Worth
moest een deel van zyn meubilair ver
kopen en beiden moesten afstand doen
van hup „aandeel" in „Pi' penny Bree
ze om de film te kunnen voltooien.
De hoofdrollen in de film worejen ge
speeld door Gwyneth Vaughan (een jon
ge ster in de semi-documentaire Engelse
-Hm „Blue Scar" van Jill Craigie), Ed
win Richfield, Don Sharp en Darcy
Conyers, de byrolien door een kleine
groep ervaren beroepsspelers en door de
bewoners van Pin Mill zelf.
mende stoffen opnemen om flink en ge
zond te blijven en daarin moeten ook
de broodmaaltijden bun aandeel leve
ren. Het vullen van de maag zonder
meer is niet voldoende.
Behalve aan het brood zelf. besbeden
we dus aandacht aan hetgeen er by ge
dronken wordt en aan de broodbelegging
Als drank kunnen wq geen betere kie
zen dan melk. Dit product is n.l. zeer
rijk aan bouwstoffen (eiwit, kalk) en
bésohermende stoffen (o.a. vitamines).
Als variatie op melk kan ook chocolade-
Tiveehonderdvijjtig hectaren heuvel en vallei in Californië teerden ten
behoeve van de film „The Good Earth" op Chinese icijze in cultuur
gebracht.
melk gegeven worden. Koffie is voor
kinderen niet aan te raden. Beter is thee
met veel melk.
Wat het brood betreft: U geeft Uw
kinderen toch niet alleen wit brood mee?
Bruinbrood en roggebrood zyn beter
voor het gebit en bevatten méér be
schermende stoffen.
Als belegging kunnen we geven: kaas
ei, groente, vruchten, vlees en vis in al
lerlei vormen. Deze levensmiddelen heb
ben de moéste waarde voor de voeding-
Een of twee boterhammen kunnen van
een zoete belegging worden voorzien
(bruine suiker, hagelslag, koek, specu
laas. chocoladepasta, pannekoek enz),
doch deze belegsels hebben voor de ge
zondheid practisch geen waarde.
Beter zijn de eerstgenoemde predue-
ten. Van kaas behoeven niet steeds de
duurdere soorten genomen te worden;
kinderen houden vaak het meest van
de zachte smaak van jonge kaas. 40+
Kaas en 'Uidkaas bevatten minder vet
dan volvette kaas, maar zijn daarentegen
rijker aan eiwit,
Eieren zyn duur. Men kan echter van
1 ei, losgeklopt met twee lepels melk of
water en iets zout of suiker een grote
omelette bakken, waarmee 2 a 4 boter
hammen belegd kunnen worden. Ook
eendeneieren (10 minuten koken) kun
nen, in plakj-s of fijn gewreven met wat
slasaus of margarine, tot een smakelijke
belegging verwerkt worden. Ditzelfde
kan men met vis doen. Gestoomde bok-
kin„ laat zich goed tot een smeersel ver
werken- Ook makreel of ansjovis leent
zich hiertoe.
In vleeswaren is er weer een ruime
keus. In plakjes gesneden koud gehak*
en de goedkopere bloedworst of lever
worst doen in voedingswaarde voor de
duurdere soorten dikwijls met onder
Als groente of fruit noemen wij dan
nog in plakjes gesneden appelen, peren,
tomaten, wortels, komkommer, radijs, ra-
menas, al naar gelang het seizoen. Ook
met slaatjes, zols geraspte wortel, in
gesneden sla of andijvie met wat sla-
taus vermengd, voorkomt men uitge
droogde boterhammen. Zeer smakelijk
zyn ook boterhammen besmeerd met een
dun laagje gistextract (hallite, reformite,
marmite e.d.) waartussen plakjes kom
kommer zijn gelegd. Deze hartige smeer
seis zyn ryk aan vitamine B, evenals
ook indakaas.
Tensltote nog iets over het inpakken
van het trommeltje: maak dunne snee
tjes en leg deze twee aan twee op el
kaar met de belegging ertussen. Maak
de boterhammen liefst op de dag, waarop
ze gegeten worden, klaar, zodat de in
houd van het trommeltje zo fris moge
lijk blijft. Tegen het uitdrogen hejpen
bovendien enig gewassen Maatjes sla
or andijvie, welke men langs de kant van
het trommeltje legt,
.Meen niet te vlug, dat deze dingen er
niet op komen! Het gaat hierbij im
mers om een goede voeding en dus om
de gezondheid van de opgroeiende jeugd!
Herman Wouk's „De verrader" heeft het
probleem in de meer realistische sfeer
van spionnage en eontraspionnage ge
houden. Maar zijn spel is een spirituele
thriller vol aphorismen die de dialogen
boeiend maken en de sfeer waarin het
drama zich afspeelt uitstekend tekent.
Het intellectuele milieu met als middel
punt het huis van prof. Emanuel is over
tuigend en de gesprekken zijn geladetn
van een wetenschappelijke sfeer zonder
dat alleen vakjargon uit da chemae wordt
gebezigd.
Een jonge, eminente Amerikaanse ge
leerde staat op het punt atoomgeheimen
aan de Sovjets uit te leveren met het
hierboven gesignaleerde motief. Hij wordt
echter tot andere gedachten gebracht en
werkt met de geheime dienst mee om de
hele spionnenbende te ontmaskeren met
de hoogste inzet van zijn leven.
De fabel is simpel. De dialogen zün ge
laden en spiritueel. Het spel van Come
dia is vaak uitstekend.
De belangrijke rollen zyn goed bezet.
Guus Hermus is de jonge geleerde, wie
de strijd om zijn inzichten te verw'ezen-
lüken zichtbaar moeilyk is gevallen. Hij
wordt van een kant verrader, van de
andere kant handelt hij volgens zijn
diepste overtuiging.
Cor Hermus is de oude professor die
aanvankelyk communistische sympathieën
koestert, maar deze van zich werpt en
de strijd moet strijden om zijn jonge
vriend min of meer over te leveren aan
de geheime dienst.
Frits van Dijk is de marine-kapitein
belast met de leiding van het onderzoek
in deze spionnagezaak, die met ziehzelf
moet stryden om alles op alles te zetten
om de hoofddader te pakken te krijgen
en die opnieuw een verschijnen voor de
krijgsraad riskeert, nadat hij eens een
grpte fout heeft gemaakt en voer zijn
verdere leven uitgesleten werd van een
commando ter zee.
Deze drig figuren hebben ieder hun
ejgen psychische kwelling, ieder hun
eigen levenshouding en dat alle drie de
typen juist werden gekaraktgriseert, be
wust de kwaliteit van hun spgl.
enkele keer gaf Frits van Dijk
eenl' -at karikaturale he-man, maar als
type -an militair tegenover de weten-
scha, mennen wordt deze onderstreping
van h :t erdreven martiale, de overcom-
pensafi in een man die nog steeds ge
bukt een strategische blun
der, er, cte ha gérechtvaardigd-
Wat 124 last Cor Hermus presteren,
is uiitste'us 20 h in de derde acte bereikte
hun sp-Vm- hoogtepunt dat wij niet
vaak za;'c
Van p'.dere rollen noemen wij op
de eerstt 8 its Ellen de Thouars, die de
verloofde ran de jonge geleerde goed
weergaf. - groeiende achterdochtige
angst en confrontatie met de werke-
ïykheid ti. f' zij jn haar spel uitstekend
en met sobere middelen.
Joan Remmelts gaf in de laatste acte
een soms ietwat langdradige psy
chologie vat de spion ten beste, vol ge
laden spanning, en zijn Mr. Fishlinger, de
verzakelijkte .-.Amerikaan die in h intel
lectuele gezelschap uit de toon valt, was
typerend en rajik.
Jef de Groot, wa" de luitenant, die de
zaak aan het ruV r. bracht, stoer jon
gensachtig, maar ;cib ook beheerst. Vera
Harbrink Nqman.yvas een soort Mata
Hari, die het vooral in haar stemnuanees
zocht. 'v
De regie van Cor Hermus hety,. dit
stuk uitstekend ten tonele gevoerd os,, te
zaal was kenbaar onder de indruk n
de individuele prestaties van de acteurs
en hef ensemblespel. Bu.
Van de zyde van de Ned. Aardolie MÜ-
vernemen wij thans, dat de aanboring van
aardgas in Oostzaan geen perspectieven
opent. Men veronderstelt niet naar aan
leiding van deze boring een olielaag aan
te treffen.
Tijdens een kort, maar vrij hevig on
weer omstreeks drie uur gistermiddag
sloeg de bliksem in de bovenleiding van
de Amsterdamse tram op de Overtoont,
nabij de brug naar de Hoofdweg. Via de
bovenleiding werd ook het verkeersbord
vaB, de politieagent daar ter plaats ge
raakt. De verkeersagent, die met beide
handen het bord vasthield, werd getrof
fen en kreeg brandwonden aan beide
handen. Hij werd overgebracht naar het
Wilhelminagasthuis. Na verbonden te zün
kon hy naar zijn woning gaan.
Een windvast is een ideale dracht vopr dames,
heren, meisjes en jongens bü mooi herfstweer op de
fiets en van de winter op het üs, kortom, bij elke
sportieve gelegenheid Men kan ze maken van elke CS3}
gewenste stof, maar vooral van ribsfluweel of man
chester staan ze buitengewoon leuk.
Het herenmodel is verkrügbaar in de maten:
44 48 52 a 0.60
Benodigde stof 3,00 3,25 3^5 Fan 70 cm. breed'! CS3l>
Voor Jongens van leeftijd:
2-3 4-5 6-7 8-910-11 12-13 jaar a 0.55
Ben' stof 1.35 1,50 1,75 2,00 2,25 2,50 v. 70 cm. breed
Pantalon in dezelfde maten eveneens a 0.55 Broek
t"fJ? ®amen a f Benodigde stof voor broek
50 tot 100 cm. Het jasje sluit met een treksluiting
even®0,ls Zakken gesloten worden. De kraag kan open en dicht'
gedragen worden. De rug en een klein stukje van het voorpand is in de
Plak aan de ADRESZIJDE van een briefkaart naast en behalve de FRAN
KEERZEGEL het verscjiuldigde bedrag aan geldige postzegels en zendt deze
aan:
ATEL1ER CROON - BEATRIJSSTRAAT 4 - ROTTERDAM
Schrijf aan de andere zijde, duidelijk, naam - adres - woonplaats - nummer
(staat onder de afbeelding) en maat van het gewenste model.
Plak nooit meer dan f 1,op een briefkaart, want wat meer geplakt wordt
is waardeloos.
De patronen kunnen ook per giro worden besteld en betaald, n.l op giro-
imer 2 7 1 2 9 1 eveneens ten name van Atelier Croon te Rotterdam.
HOOFDSTUK I.
Er waren die middag betrekkelijk weinig
passagiers aan boord van het stoom
schip, dat van Ostende naar Dover voer
en tegen vijf uur, toen de meesten van
hen naar het salon waren gegaan, om
thee of koffie te drinken, al naar de
smaken der verschillende nationaliteiten,
was het dek bijna geheel verlaten. Twee
geesteiyken, ieder gewapend met een
parapluie, liepen, in een ernstig gesprek
gewikkeld, het dek op en neer. Een heer,
in een rustig hoekje bij de brug, was ge
heel verdiept in een klein, in zwart leer
gebonden boekje, waaruit hij zijn ogen
maar zelden opsloeg. Een jongeman en
een jonge vrouw, klaarblijkelijk pas ge
trouwd en op hun huweiyksreis. stbnden
zachtjes te fluisteren in het meest ver
laten hoekje, dat zü aan dek hadden
kunnen vinden. Een zwaar-lijvige, ge
moedelijk uitziende Belg, zijn handen ge
vouwen over zijn gebloemd vest, liet zo
nu en dan een licht gesnurk horen van
de diepte van zyn gemakkelijke ligstoel
uit, die bij tijd en wülen kraakte onder
zijn gewicht; dicht bij hem zat een dame
met een bril op (blijkbaar een Duitse)
haar rode Baedeker en een spoorweggids
te raadplegen. Geen van deze mensen
scheen enig belang te stellen in iets, dat
buiten hun onmiddellyke omgeving viel.
De „Prinses Elizabeth" had Ostende
verlaten in een van die eigenaardige witte
nevels, welke bij zeer warm weer op het
Engelse Kanaal neerdalen en het schip
was nog steeds in die mist gehuld.
Eén passagier was er evenwel aan boord
die, met een eigenaardige uitd-ukking van
ergernis en ongeduld op het gelaat, met
zijn ogen dat ondoordringbare gordijn van
natte damp trachtte te doorboren. Het
was een jongeman, die, nadat het 'schip
Ostende had verlaten, met gejaagde,
snelle schreden langs het dek had heen
en weer gelopen en eindelijk, toen er
enige tyd verstreken was, een plaatsje
bij de boeg had opgezocht, waar hij voor
zich uit stond te turen, als wilde hij met
zijn scherpe blikken die nevel doorboren,
om te zien wat voor hem in het verschiet
lag, Enkele van zijn mede-passagiers had
den zijn gretige blikken opgemerkt en
hadden zich een eigen mening gevormd
omtrent de jonge man. Het pasgetrouwde
paartje was zo vrij geweest aan te nemen,
dat die jongeman, na een lange reis
eindelijk 'terugkeerde naar zijn geliefde
vrouw: een flegmatieke Hollandse dame
meende te moeten veronderstellen, dat hij
een van die mannen was, wie niets vlug
genoeg lean gaan. En zy was dichter bij
de waarheid, dan de anderen.de jonge
man was inderdaad ongeduldig en ver
langde heel erg naar het einde van de
reis. Niet, dat hu bang behoefde te zyn,
dat het schip over tijd binnen kwam;
hieromtrent had hij zich al op de hoogte
gesteld en vernomen, dat de mist daarop
hoegenaamd geen invloed zou hebben.
Maar hij verlangde er heel erg naar,
eindelijk eens een blik te kunnen werpen
op de witte rotsen van Dover. Geduren
de zijn lange trenreis had hij reikhalzend
naar dat ene ogenblik uitgezien en het
was een grote teleurstelling voor hem,
toen er een zware mist bleek te hangen
boven het Engelse Kanaal.
Ook andere ogen, vrouwenoge.had
den die- jongeman scherp opgenomen en
met heel andere gevoelens dan lukrake
veronderstellingen, betreffende zijn ga-
jaagdheld. Hij maakte een innemende in
druk; was een goed gebouwde, slanke,
athletische jongeman van twee- of drir-
en-twintig jaar, met een knap gelaat,
levendige manieren en scherp - ogen. Zijn
gelaat was dlep-bruln gebrand, alsof hij
lange tijd was blootgesteld geweest aan
de invl -eden van zon cn wind; de kleine,
bijna gitzwarte snor, welke aan de plin
ten omhoog was gekruld scheen iets
krijgshaftigs aan zijn gelaat te geven; de
ogen zelf, donkerblauw en glanzend als
getemperd staal, spraken mi eens van
grote heftigheid, dan weer van geweldige
energie. Het viel hun, die de man gade
sloegen, toen hij langs het dek heen en
weer liep, heel moeilijk, een oordeel over
hem te vellen. Zijn goed passend, blauw
serge costuum, sieriyke schoenen en
deukhoed gaven hun geen enkele aan
wijzing betreffende zijn beroep. Een jonge
officier, die zyn vacantia in Engeland
ging doorbrengen, veronderstelden som
migen en de leden van het zwakkere ge
slacht, lie deze mening deelden, sloegen
hem vol belangstelling gade, zich af
vragend, of hij liefdesbetrekkingen zou
hebben in de beroemde eilandengroep,
welke op dat ogenblik nog door de mist
j aan hun oog werd onttrokken.
Wanneer er aan hoord van de „Prinses
Elizabeth" iemand was geweest met meer
dari normaal opmerkingsvermogen, zou
hij iets aan die jongeman gezien hebben,
dat de belangstelling gaande gemaakt)
hebben moest van ieder, die maar een
j greintje fantasie bezat. Toen hy in
Östende aan boord kwam, droeg hij In de
ene hand een zwart lederen koffer, onge
veer vüf-en-zestig centimeter lang, vijf-
en-veertig centimeter breed en twintig
Centimeter hoog. En die koffer had hij
voortdurend in zijn linkerhand gehouden
tijdens zyn wandeling op het dek, terwijl
ook toen hy post vatte aan de voorplecht,
de koffer heel dicht bij hem stond. En
wanneer een paar scherpe ogen eens goed
hadden gekeken, zouden zij gezien heb
ben, dat die koffer met een dunne, stalen
kettihg bevestigd was aan de nols van de
man. Maar toen h" langs het dek heen
en weer liep, was er niets van die ketting
te zien. Van zijn pols liet hij hem on-
middeliyk in zyn handpalm verdwijnen.
Zoals hij daar nu by de boeg stond, was
de ketting duidelijk zichtbaar. Maar nu
was er niemand om het te zien.
Ondanks de witte, dikke clamp was het
een onaangenaam warme middag. Er was
natuurlijk geen wind, en het water, waar
door de „Prinses Elizabeth" zich een weg
zocht, lag zo zwaar en glad als olie onder
de mist.
O, als die mist nu maar gauw op
trekt! dacht de ongeduldige passagier. Hij
wendde zich om, nam de koffer weer op
en onmiddellük verdween de ketting weer
in zün hand. Maar het volgende ogenblik
bemerkte hü, hoe onhandig het kan zijn,
als men maar één hand tot zyn beschik
king heeft Een dame, die Uit het salon
langs de trap naar boven was gekomen,
trad naar buiten en liet enige tijdschrif
ten cn kranten uit haar hand vallen, vlak
voor de voeten van de jongeman. Hem
werd dus het lot beschoren, met de hand,
welke hy nog vrü had, de tijdschriften
en kranten voor de dame te mogen opra
pen. Het ging niet erg vlot en hij voelde
zich een beetje zenuwachtig worden, ter-
wü'l hy scheen te voelen, dat de
dame in kwestie wat medelijdend glim
lachte en zich verwonderd afvroeg, waar
om hij zijn beide handen niet gebruikte.
Toen hy eindelijk het hoofd ophief, be
merkte hij, dat twee heel mooie, donkere
ogen hem geamuseerd aankeken. Hij stak
haar de tijdschriften en krahten toe en
nam toen beleefd de hoed af. Het spijt
me heel erg, zei hij met een jongensachti
ge openhartigheid - dat ik maar één
hand tot mijn beschikking had. Die an
dere kon ik niet gebruiken.
Het meisje met de donkere ogen glim
lachte un knikte begidjpend.
Dat zie ik, zei ze. Die koffer moet
wel iets heel erg kostbaars bevatten, dat
u hem met een ketting aan uw pols heeft
bevestigd!
De jongeman glimlachte nu ook en
wierp een blik op zijn lederen koffer
Ik ben buiténgewoon vergeetachtig,
vertelde hij haar. Ik vergeet alles; ik
heb op die manier wel eens waardevolle
dingen laten liggen in treinen en daar
om
En daarom besloot u, het kostbare
voorwerp, dat u nu bij u hebt, met een
ketting aan uw pols te bevestigen, zodat
u bat met geen mogeiykheid zou kunnen
verliezen, vóórdat u in Engeland bent
aangekomen. Best hoor! En het zal nu
niet lang meer duren, of wy krygen
Dover in zicht.
Zy had haar tijdschriften en kranten in
een dekstoel geworpen en plaats genomen
in een andere stoel, er naast. Iets in de
ogen van het meisje scheen hem te ver
tellen. dat zij helemaal niet afkerig was
van één van die aardige, zorgeloze ge
sprekken, welke onder passagiers op de
meest onverwachte ogenblikken tot stand
komen en daarom ging hy naast haar
zitten, met zijn koffer op zün knieën.
Dover? zei hij. Ja, ik verlang er
naar Dover eens te zien. Die mist is vre-
selük vervelend. Als het niet zo zwaar
mistte, zouden wij de witte rotsen nu
zeker al kunnen zien, is het niet?
Onder het spreken had hy het meisje
aandachtig bekeken, maar hy kon zich
niet herinneren, haar al eerder gezien te
hebben aan boord van het schip. Hy be
sloot, dat zij ongeveer van zijn leef tyd
moest zijn en dat zij erg aardig of zeer
knap waswét het nu eigenlijk was,
kon hij nog niet zeggen, wanneer het
schoonheid was, dan was het een trotse,
hooghartige schoonheid, en het viel hem
in, dat een vriend van hem een tekenaar,
graag een schets van dat gelaat gemaakt
zou hebben. Boven haar rechte, dunne
wenkbrauwen en een hoog blank voor
hoofd golfde haar donker, glanzend haar
in dikke strengen onder haar hoed uit;
haar ogen waren zo scherp en vlug als
van een havik; haar neus klein en recht,
haar lippen dun en trots; haar kin stand
vastig en doelbewust.
Zy was langer dan de meeste vrouwen,
bijna even lang ais hij ze!f en haar slanke
figuur maakte op hem eeu indruk van
kvacht; een kracht, welke in zyn soort
niet behoefde onder te doen voor haar
geestkracht. Aan haar kleding meende hij
te zien, dat zij behoorde tot de gegoede
klasse, één van die eigenaardige Engelse
vrouwen/die in alle opzichten zo hemels
breed verschillen van haar seksegenoten
op het vasteland. Hy keek haar aan met
dc openhartige onbevangenheid van een
schooljongen. Zij. van haar kant, sloeg
hem gade met belangstelling en enig ver
maak.
Het zou me helemaal niets verwon
deren, ïei zy, als de mist optrok,
vóórdat wij Dover bereikt hebben. Ik heb
a] dikwijls meegemaakt, dat die witte
dampen plotseling optrekken. Maar waar
om verlangt u zo naar Engeland en naar
de witte rotsen van Dover?
Omdat ik van dat alles nog nooit iets
gezien heb.
Verwonderd keek ze hem aan.
Nog nooit gezièn? vroeg zij. Maar
u bent toch wel een Engelsman?
Hij lachte hartelijk alsof dat een koste
lijke grap zou zyn van haar.
Ja, ik ben inderdaad een Engelsman,
antwoordde hij haar, maar toch heb ik
dit deel van Engeland nog nooit gezien.
Ik ben in het Noorden van Engeland ge
boren, doch als kind van vijf jaar al naar
het buitenland gegaan en sindsdien ben ik
nooit weer in Engeland geweest.
Zy keek hem-met nieuwe belangstelling
aan en scheen een antwoord te zoeken op
een vraag, welke geboren was uit zyn
bekentenis.
Dus u bent eigenlijk helemaal
vreemd in Engeland?
Hij knikte en staarde toen weer voor
zich uit mét een dromerige uitdrukking
in de ogen, alsof hü heel erg verlangde
naar het in vervulling gaan van een lang
gekëilsterdfc wens.
—Ra, antwoordde hy eindelyk Het
enige, wat ik me van Engeland herinner
is die grote fabrieksstad in het Noorden,
de stad, waar ik geboren ben. Ik hc inner
my nog heel goed een gryze hemel, lange,
noge schoorstenen en het gehamer en ge
ratel van scheepswerven.
Gaat u nu ook weer naar die stad
terug? vroeg zü.
Ja, ik denk, dat ik er even ga kijken.
Maar eerst ga ik naar LondenLonden
zou ik zo dolgraag willen zien.
Er scheen een uitdrukking van walging
te komen op het schone gelaat van het
meisje; haar ogen schitterden en haar
goed gevormde lippen vertrokken zich tot
een dunne lijn.
Er zun heel veel mensen, antwoordde
zij. en om haar mond speelde nu een
bitter glimlachje, die heel blij zouden
zyn, als zij Londen nooit weer behoefden
te zien.
Maar de jongeman, die zo naar Londen
verlangde, was te zeer verdiept in zijn
eigen gedachten, om de verandering, wel
ke over zijn reisgenote gekomen was, op
te merken. Zyn ogen waren gericht op
de nevelige verten
Londen.--, mompelde hij. Londen,
dat is de enige stad waar het mogelijk
is
Wat is alleen in Londen mogeUjk?
vroeg zy belangstellend, toen hy zweeg.
De man scheen te schrikken en iets als
een blos scheen over zyn gelaat. Neemt
u me niet kwalyk. Ik was even in ge
dachten verzonken. Maar volgens mij is
Londen de enige plaats, waar het moge-
lyk is om fortuin te maken.
O. antwoordde zij half spottend, ter
wijl zij wees naar zijn met zoveel zorg
bewaakte koffer, En het geheim van
uw fórtuin is zeker in die koffer ver
borgen.
De man, die ging zoeken naai zijt, for
tuin, staarde het meisje verwondex-d aan.
Onwillekeurig sloot zijn hand zich vaster
öm de dunne ketting.
Waarom denkt u dat? vroeg hij.
Zy lachte.
O, ik ben heel erg knap. Maar
kijk!
De man wendde zich om en keek in
de richting wan haar uitgestoken hand-
Op dal ogenblik schoot de „Frinses Eli
zabeth" uit de witte mistbank in een ge
bied van heldere zonneschyn en spran
kelende wateren en in de verte zag Lau
rence Workman voor het eerst in zyn
leven dé witte krijtrotsen van Dover. Hij
slaakte een lichte kreet van 'verrukking,
liep vlug naar de verschansing en b!eef
daar staan staren naar dat wonderlijke
schouwspel .aliof hü nooit genoeg zou
kunnen krygen van het genot, dat dit
hem schonk
Toen hij ir) Dover aan wal ging, zag
hü haar nog even, terwijl zü in de trein
naar Londen stapte. En in zijn brein
vormde zich de gedachte; Zal ik haar
ooit weer zien
HOOFDSTUK 2.
Hoezeer hij ook verlangde naar Londen
cm daar een aanvang te maken met zün
speurtocht naar het fortuin, dat daar,
volgens zün vaste mening, op hem lag
te wachten ,haastte hü zich volstrekt
niet om de Metropolis te bereiken. Aan
dat bezoek van zün geboorteland had hü
vele jaren gedacht en met grote nauw
gezetheid zyn plannen gemaakt. Hij was
van plan die eerste nacht in Dover door
te brengen; de tweede dag in Canterbu
ry; een dag en een nacht in Rochester:
bi.i wenste Londen bü etappes te berei
ken. En nadat hü de trein naar Londen
had zien vertrekken en nog enige tüd
had doorgebracht op de drukke steiger
?an de voet van de zonderlinge witte
rotsen .wandelde hü op zün gemak de
stad In,, om te zoeken naar een hotel, dat
zijn bescheiden wensen zou kunnen be
vredigen. Hü genoot van de heerlüke
zomeravond. Alles was nieuw, aantrek
kelijk en Vol leven voor hem cn diep
in zijn hart ontwaakten zonderlinge ge
voelens by de gedachte, dat dit toch
eigenlijk zyn vaderland was.
Laurence bad al heel gauw een .ge
schikt hotel gevonden, dicht bij de haven
en was enige tyd later bezig toilet te ma
ken op zijn kamer, welke uitzicht bood
op zee. De zo zorgvuldig bewaakte kof
fer was nu niet langer aan zijn pols be
vestigd, maar lag open op 't kleine bed.
En zoals die koffer daar lag. zou no™
de koffer zelf, noch de inhoud de by-
zondere aandacht getrokken hebben van
iemand, die het toevallig gezien had: wat
linnengoed, een pyama, sokken, boorden,
dassen, zakdoeken, tou»t-arwkeJen, een
paar boekenmaar niets dat een ver
klaring kon geven van de groie zorg,
welke Laurence voor die koffer had ge
toond Maar wanneer iemand die keurig
opgevouwen overhemden had onder
zocht, zou hü daartussen een pakje ge
vonden hebben, ongeveer zestien centi
meter in het vierkant, zorgvuldig in ste
vig bordpapier verpakt, met een züden
koord dichtgebonden en van grote zegels
voorzien. Wat dat pakje inhield, wist
tater één mens op de gehele wereld en
die mens was Laurence Workman.
En van hoeveel belang dat pakje ge
acht werd door Laurence zelf, zou men
bemerkt hebben .wanneer men hem daar
op die kamer had kunnen gadeslaan Na
uit die koffer de toiletartikelen te heb
ben genomen, welke hij nodig had, sloot
hü hem weer met een klein hangslot,
dat hÜ in «ijh rak bü zich droeg, liep
er mee naar beneden ,naar de gérant,
en bleef toezien hoe de koffer werd op
geborgen in de grote brandkast van het
hotel, Nadat de dikke deux achter zün
koffer was dichtgevallen, slaakte hij een
diepe zucht, als iemand, dié een zware
taak heeft voltooid en schonk dan al zyn
aandacht aan het uitstekende diner, dat
hij had besteld .voordat hij zich ging
verkleden.
De eetzaal van het hotel was kiem en
rustig en toen Laurence daar binnentrad,
was er maar één persoon aanwezig, in
wien hy onmiddellük iemand herkende,
die, evenals hij, met de „Prinses Elisa
beth van Ostende naar Dover was ge
komen. Het scheen een Belgisch geeste-
lyke te zün; zijn breed gerande hoed en
een grote parapluie lagen naast hem op
ten stoel. HÜ beantwoordde de eerbiedige
groet van Laurence met een styf knikje,
maar scheen er niets voor te voelen, een
gesprek met de jongeman aan 1%> knopen,
Laurence had niet veel tyd nodig voor
zyn diner. De heerlyke zomeravond, het
nieuwe van zyn omgeving jokte hem
naar buiten en het duurde niet lang, of
bü wandelde rustig door de straten van
B°ver .in de richting van Castle Hill.
Een half uur vóór zonsondergang stond
hij boven op een hoog plateau en keek
over het Kanaal naar Cplais. De witte
nevel was nu geheel opgetrokken; een
zwoel windje was uit tee komen aan
waaien en had alle mistbanken doen ver-
dwünen. De lange, gryze lyn van de
Franse kust was duidelijk zichtbaar. Hii
wist. dat het Kanaal op die plaats twin
tig myl breed was, maar in het eigen
aardige licht van die zomeravond scheen
het veel minder te zün. Eh. als in ant-
woord op zün eigen gedachten, drong
e^n lidht, schel stemgeluid tot hem door
T hè zeggen dat het zo ver
t eerI zei de stem.
Jd Knn^e zich om en zag een
'laar een zeeman, op een
rotsblok dicht bij hem. een pijpje zitten
n. i?- ma;, was verschrompeld en
verweerd en scheen oud genoeg, om een
persoonlijke vriend van Nelson te heb
ben kunnen zijn.
-— Neen, antwoordde Laurence. Men
zou inderdaad niet zeggen, dat het zo
woik uitb' encf. Tegenwoordig doen
°le "hepen het In een uur. Ik heb mün
rfj r nt>g w®i boren spreken van de
'yd, toen er helemaal geen stoomsche
pen voeren tussen Calais cn Dover. Zeil
schepen hadden ze toen en pakketboten
en die dingen hadden soms een hele dag
r dig om naar de overkant te komen.
Dat lag helemaal aan de wind natuurlijk.
Maa die stoomschepen doen het nu al
in «en uur. Maar, lieve hemel, meneer,
wat ziin stoomschepen nu eigenhjk nog,
nu die vliegmachines in de mode zün?
Jaren geleden heb ik de eerste man, die
h:t Kanaal over vloog, hier zien landen.
Ik 1 id noqit „e-dacht, dat ik zo iets nog
eens mot m'n eigen ogen zou zien. me
keer.
Heeft u Bleriot zien landen? vroeg
Laurence, die het heel erg leuk vond,
een ooggetuige gevonden te hebben van
een gebeurtenis, welke een historische
betekenis had.
Nou. ik zal niet zeggen, dat ik hem
heb zien landen, antwoordde de man.
want dót heb ik eigenlijk niet gezien.
Maar ik zag hem wei aankomen boven
ce zee! Ik stond hier op deze zelfde
I-aats en hij vloog hoog over my heen
Ja, we leven in een wonderlyke eeuw.
meneer!
(Wordt vervolgd)
4
