gezinnen
Belastingverlichting voor
op komst
schatkistbewaarder
Inkomstenbelasting voor midden
groepen te hoog
de grotere
met onze
De verdachten spreken elkaar en
zichzelf tegen
Een nuchtere Shakespeariaanse
doodgraver
Nederlandse pelgrims uit Ron
vertrokken
Dr Lucas „slaa
Tegemoetkoming grotere gezinnen
Drama voor de Maastrichtse Rechtbank
W.-Duitsland en de
betalingsunie
«Ordinaire kroeg rel"
Nieuwe zender voor
Wereldomroep
Kleuters trokken
potkacheltje 0111
Thee hij Nederlandse gezant bij H. Stot
WOENSDAG 25 OCTOBER 1950
PAGINA 5
Vrijstellingen
VERLICHTING VOOR DE
MIDDENGROEPEN
Vreemde redenering
Russische omzetbelasting
Verdere schoolgeldreductie
Het hoekje
A mendementen
Wel wilde de minister iets meer
doen voor gezinnen van vijf of
meer kinderen en wel zo, dat het
een zeer belangrijke terlichting
voor deze gezinnen zou beteke
nen, n.l. door een verlaging van
de loon- en inkomstenbelasting.
Zes uur en 20 minuten
Quotum niet uitgeput?
Franse p0sitif>
Rumoerig voorspel
Het verhoor
Wat er aan het drama
vooraf ging
Meer verjaardagen per jaar
Tegenstellingen
De eisen
Clementie gevraagd
DODELIJK ONGEVAL
STAATSMIJN WILHELM!
Minister Lieftinck sprak zes uur
diensten gesuggereerd, waar nog vier-en-
dertig millioen uit te halen was en dat
bedrag zou dan kunnen worden gebruikt
als een tegemoetkoming op de loon- en
inkomstenbelasting. Minister Lieftinck
vond echter, dat dit eerst zou kunnen
geschieden, wanneer de heffing op de
goederen bij de detaillist zou komen te
vervallen en dat zal volgens zijn eigen
woorden nog wel twee a drie jaar duren.
's-GRAVENHAGE, 24 October 1950.
Terwijl minister Lieftinck sprak in antwoord op de redevoeringen, die
gehouden waren in verband met de belastingontwerpen, waarover wij
terleden week reeds berichtten, stroomden de amendementen over onze
tafels. Daar was overigens alle gelegenhe toe, ook al moesten deze
amendementen eerst nog op de griffie worden vermenigvuldigd, want
minister Lieftinck nam er de tijd voor. Verleden week Donderdag was hij
Z1.in antwoordrede reeds aangevangen en toen had hij al één uur en twintig
minuten gesproken. De dagen, die hij intussen in Luxemburg had door
gebracht hadden hem blijkbaar tijd genoeg gelaten om het vervolg van
Zljn antwoord voor te bereiden, want deze middag had hij nog twee uur
en twintig minuten nodig om op alle bemerkingen in te gaan zoals minister
Lieftinck dat pleegt te doen, uitvoerig, met lange inleidingen op ieder
onderdeel, degelijk en grondig. Dat was samen dus een antwoordrede
*an drie uur en veertig minuten. Des 'avond had de minister voor zijn
•ntwoord op de replieken nog eens twee uur en veertig minuten nodig,
zodat hij tezumen zes uur en twintig mimiten had gesproken.
Eerst over half zes waren de replieken ten einde en de voorzitter
dr. Kortenhorst, gaf minister Lieftinck opnieuw het woord om hierop te
antwoorden, wel wetend, dat deze, indien hij hem respijt zou geven tot na
de avondpauze, opnieuw een uurtje of meer nodig zou hebben om op alle
bemerkingen, bij de replieken gemaakt, te antwoorden. Maar minister
Lieftinck schudde het hoofd, wat de voorzitter maar liever niet zag.
oen begon minister Lieftinck aan zijn antwoordrede, waarin hij zeide,
j.a1; Lij, gezien de tijd, deze toch zou moeten afbreken, zodat hij deze maar
lever na de avondpauze zou houden.
Bet begin van zijn rede, die minister Lieftinck de vorige week reeds
iad ingezet., was toen gewijd aan algemene beschouwingen over zijn
belastingpolitiek, nu ging hij in een
details in. En dat waren er heel wat.
Er ontstonden een ogenblik ernstige
onaangenaamheden over de middengroe
pen, Wharvoor niet alleen de heer Lucas
(K-V.p.) had gepleit. Deze had zelfs een
amendement ingediend, dat een verdere
verlichting voor deze groepen beoogde,
hierop antwoordde minister Lieftinck
nu. dat dit onmogelijk was, wat de heer
I ycas enigszins uit zijn vei deed sprin-
£en- Want minister Lieftinck had ver-
j aard, dat, zo de Kamer een verdere
elastingverlichting voor deze groepen
zou willen afdwingen, hij de halvering
^er schoolgelden zou terugnemen en de J
v'-M;c.;Satie voor de grote gezitinen zou
bij ae r'en' faarove^- was de heer Lucas
Hij wenst'ielten tpT' ht verontwaardigd,
teren. Hn*1 tl°ze dt'iging niet te accen-
minister bi, het overleg met de
om een Roe(j,*n gegeven en genomen
ming te krjj{rf)1 m°eelijke overeenstem-
juiste middel 0m^a»r dit was niet het
nister te bevArderen «verleg met de mi-
Hierop/ging de minister d
opnieuw,in. Hij had er slecht» avonds
wijzen, Hat de financiële mogeHikh'"en
van de regering beperkt zijn en bh
verdere tegemoetkoming voor de rn'a"
dengreepen nog meer zouden worden be*
perkt; Om ro duidelijk mogelijk te zjjn~
zei de minister, dat de regering een keus
h.eeft moeten doen. Voor de middengroe
pen' heeft de regering toen iets gevonden
op het terrein van de schoolgelden.
f Geeft de heer Lucas nu aan 'n ver-
I derc kostbare verlaging der inkom
stenbelasting de voorkeur, dan kon hij
het de regering moeilijk euvel duiden,
dat zij dan die andere maatregel be
treffende de schoolgelden moet terug
nemen. Dat ié geen bedreiging, maar
een constatering van feiten.
Van de overige detailpunten mogen wij
vermelden de verhoging van de belas-
uitvoerige beschouwing meer op de
tmgvrije minima, waarop^de heer Hofstra
had aangedrongen. De minister was hier
op tegen, omdat hij dan bij de lagere
inkomens een vrij snelle progressie zou
moeten aanvaarden- Verder had hij het
sociale en economische bezwaar, dat een
verdere arbeidsinspanning een hoger in
komen zou veroorzaken, waardoor een
vrij sterke stijging van de belasting zou
ontstaan, wat deze inspanning zeker niet
ten goede zou komen.
Bij de bespreking van de belasting
druk op de middelgrote inkomens had
do mini- r een vi eenldc redenering.
groep was niet homogeen. Bij sommigen
was het inkomen wel gestegen naar
rato van het hogere levenspeil, maar
bij anderen, de intellectule beroepen
zoals de ambtenaren, die geen kans had
den gezien hun inkomen belangrijk te
verhogen, echter niet. Hadden deze men
sen dan soms moeten gaan staken om
een hoger salaris naar rato van de ge
stegen levenskosten te bedingen? Voor
zover voor deze groepen Sociale achter
uitgang dreigde, zou hij trachten daar
aan tegemoet te komen en juist omdat
bij deze groepen de gang naar het mid
delbaar onderwijs het meest voorkwam,
zou voor hen de reeds aangekondigde
halvering der schoolgelden het meeste
baat brengen. Juist voor deze groepen
had hij deze belastingverlaging in het
uitzicht gesteld. Dat dit verkeerd ge
richt onderwijs in de hand zou werken,
zoals'de heer van den Heuvel (A.R.)
had betoogd, bestreed de minister. Hier
moest voor de intellectuele midden
groepen een belemmering worden weg
genomen en dat woog het zwaarst. Voor
de gemeenten zou dit geen nadeel be
tekenen, daar deze verlaging door de
subsidieregeling zou worden gelijk ge
trokken.
Een regeling voor ondernemers met wis
selende inkomens was niet wel moge
lijk om technische redenen. Dan zou
men deze inkomens over drie jaar
opnieuw moeten gaan berekenen, waar-
bij allerlei verandering intussen in-
getreden, deze berekening nog inge-
wikkelder zou maken. Minister Lief- i
tinck wilde nu niet zeggen: het kan niet
en we doen het niet, maar hij was ru niet
in staat een aanvaardbare regeling daar- j
omtrent op tafel te leggen. De innerlijke
redelijkheid van dit verzoek aanvaardend,
beloofde Jiij zijn best te zullen doen een i
aanvaardbare regeling voor deze inko- j
mens te zullen ontwerpen.
Wat de belasting voor auto's betreft had
hij vee.l sympathie voor het idee van de
heer Van de Wetering, die een belastbaar i
bedrag van 10 pet van de aanschaffings-f
kosten per jaar had bepleit, waardoor op
de bezitters van „hondenhokken" op wie
len niet dezelfde last zou worden gelegd
als op reizigers in Cadillacs.
Over de omzetbelasting was ook nog
heel wat te doen. Eerst kreeg de commu
nistische heer Hoogcarspel er van langs,
die had gepleit voor afschaffing van alle
omzetbelasting.
Bij de lange lijst van vrijstellingen,
welke bij het nieuwe wetsontwerp nog
belangrijk was uitgebreid, wenste men nu
ook opgenomen te zien boter en spijs
olie. Minister Lieftinck wees erop, dat
boter nu was opgenomen in de lijst van
gedeeltelijke vrijstellingen. Algehele vrij
stelling van dit product was onmogelijk,
omdat de grondstoffen van de margarine
ook belast waren Voor de boeken liet hij
een gaatje open. De banketbakkers had
den nog een prachtige omzet. Voor
koekjes en biscuits wilde hij geen op
lossing zoeken in de prijsgrens, maar wel
wilde hij een andere oplossing zien te
vinden. Maar over een omzetbelasting
van 4 pet. voor deze groep, waarvoor de
heer van de Wetering een amendement
had Ingediend, sprak hij nog niet.
Verhoging van de huurgrens voor
personele belasting wees de minister af.
Nog altijd lag twintig pet. van de wonin
gen beneden deze huurgrens, wel een be
wijs, dat deze grens voldoende effectief
was.
In de avondvergadering ging de minis
ter nog eens nader op al deze vraag
stukken in.
Belangrijk was wel zijn verklaring, dat
hij meende nu wel aan het punt te zijn
aangekomen, waarop verdere belasting
verhoging geen wettig effect meer zou
hebben. „Zou b.v. de defensie nieuwe
gelden eisen, dan zou ik niet weten, waar
dat geld te halen en dan zou ik er het
mes der bezuiniging moeten inzetten.
Maar dan zou de Kamer daaraan moeten
meewerken".
Het verminderen van overbodige Staats
uitgaven was zijn voortdurende zorg.
Daarnaar had hij de laatste jaren voort
durend gestreefd en grote bedragen kon
den hiermee niet meer zijn gemoeid.
Wat de compensatie betreft voor hen.
die buiten de voordelen van deze be
lastingverlaging vielen, dit was fiscaal
niet. te regelen, maar dit zou bij hoofd
stuk I straks ter sprake komen.
Voor het schoolgeld kondigde minister
Lieftinck nog een verdere reductie aan,
naar gelang van het aantal kinderen. Hij
had het voornemen om vóór het tweede
en derde kind uit een gezin, dat lager,
middelbaar of hoger onderwijs geniet, 25
pet. reductie toe te staan en van het
vierde kind af 50 petongeacht welke
school bezocht werd. Bij een inkomen van
6000 zou voor twee kinderen op de
middelbare school volgens de oude rege
ling 132 moeten worden betaald, vol
gens de nieuwe plannen zal dat 20 wor
den. Bjj een inkomen van 9000 zijn deze
bedragen resp. 304 en 56 en bij een
inkomen van 12.000 resp. 500 en 105.
Het collegegeld zal worden verlaagd van
325 tot 200.
Verdere concessies van betekenis kon
de regering niet doen, wat de heer Lucas
ook betoogde. „Wij staan met de rug
tegen de muur", aldus de minister. „Ik
vraag alleen een verschuiving", zeide de
heer Lucas. Hierbij doelde hij op een
verzwaring van omzetbelasting voor het
verrichten van diensten om dit geld te
gebruiken ter verlichting van de midden
groepen.
De kosten van deze verlichting zouden
echter belangrijk hoger zijn dan de be
doelde compensatie. Ook zou dan de
schoolgeldbelasting dalen nl. ca. 50 mil
lioen tegen 34 millioen. Van het betref
fende amendement van de heer Lucas
wilde de minister dan ook niets weten.
Minister Lieftinck ging hierop zeer uit
voerig in. De verarming van ons land
zal zich ergens moeten demonstreren.
Zo niet in de nominale waarde van
lonen van bepaalde groepen dan in de
reële waarde door de daling van onze
munt.
Over het nu geraamde tekort van 25?
millioen, maakte de minister zich de
grootste zorg, en dan te weten, dat er
in de fractie van de heer Lucas mensen
zijn, die de verhoging van de defensie
uitgaven met 15 pet. tot een bedrag van
een milliard' nog niet voldoende achten.
Voor koekjes en biscuitjes kwam de mi
nister nu uit de bus met twee mogelijk
heden: óf deze beide artikelen geheel
schrappen of dit te laten doen door de
minister bij Algemene Maatregel van Be
stuur.,
Voor de rusthuizen en particuliere zie
kenhuizen kondigde de minister een nota
van wijzigingen aan.
Hierna werden de amendementen be
handeld.
De heer Hofstra (PvdA) had op art, 1
van het wetsontwerp verlaging inkom
sten- en loonbelasting een amendement
ingediend, dat beoogde een verdere ver
laging voor degenen, die het minst belas
ting betalen. Déze belastingverlaging
vond de heer Hofstra de voornaamste
van alle geuite wensen, belangrijker dan
die t.a.v. de boeken, de biscuits en koek
jes. Hij noemde het een eis van recht
vaardigheid de minst draagkrachtigen nog
iets tegemoet te komen. Het gaat hier
om slechts 4 a 5 millioen. Als com
pensatie hiervoor wees de heer Hofstra
op een ander amendement, dat beoogde
de tegemoetkoming aan de hogere inko
mens geleidelijk terug te nemen.
Een ander amendement was dat van de
heer Lucas (KVP), die aan de hand van
een ontwerp van de vier grootste Kamers
van Koophandel een verlichting had ont
worpen voor de middengroepen.
De resolute afwijzing#door de minister
van dit amendement reeds bij de replie
ken, kon niet verhinderen, dat de heer
Lucas het vurig verdedigde. „Laat de
minister andere middelen zoeken", aldus
de heer Lucas, „ik zal hem daarbij steu
nen".
Een amendement van de heer Hoog
carspel (Comm.), die alle belastingbedra
gen voor de inkomens van 990 tot
12.000 met 50 wilde verminderen, werd
niet voldoende ondersteund.
De heer Hofstra (P.v.d.A.) wees het
amendement Lucas van de hand; de heer
Van de Wetering (C.H.) kon zich alleen
voor dit amendement verklaren als het
financiële mogelijkheden in zich borg
voor de ca. f 50 millioen die het zou
kosten.
„In Rusland", aldus prof. Lieftinck. „be
draagt deze omzetbelasting 55.1 pet van
de totale belasting-opbrengst. Er zal ook
daar wel differentiatie zijn in de belas
ting, maar of deze beter zou ziin dan hier,
wjiag ik ernstig te betwijfelen",, aldus de
minister. Voorts had de heer Lucas
Bij deze groep was het reële inkomen j (K.V.P.) in zijn rede nog een verhoging
het sterkst teruggelopen, maar deze j van de belasting op het verrichten van
Dit is het graf der heide .vermoorde zigeunerhertogen Basili op het
Sittardse kerkhof. Ge- vit praalgraf, sbals beweerd werd, dpch een
eenvoudige zandheuvel met krttnseji en kruisen. En jenever kwam er bij
de begrafenis helemaal niet aan te pas.
Maar deze mogelijkheid had de heer
Lucas al vroeger aangegeven, n.l. in de
verhoging van de omzetbelasting op
het verrichten van diensten. De mi
nister had hierop toen reeds geant
woord, dat deze compensatie niet meer
dan f 34 millioen zal opbrengen.
Nu zou minister Lieftinck bij de be
handeling van dit amendement zijn
definitief standpunt moeten bepalen. En
dat standpunt was, dat hij verband
bleef leggen tussen het aanvaarden van
dit amendement en het terugnemen der
schoolgeldverlaging. Op dat standpunt
bleef hij staan.
Het amendement Hofstra, waardoor te
gelijkertijd in een ander amendement op
'hetzelfde artikel' een compensatie werd
aangeboden, bevatte, zo zeide de minis
ter, waardevolle elementen maar het had
tevens bezwaren, welke zwaarder wogen,
j Kon de beer Hofstra deze bezwaren weg-
nemen dan Zou het kunnen zfjn, dat de
i voordelen.gingen overwegen. Het andere
amendement Hofstra, dat een compen-
i satie' wilde zijn, voor zijn eerste amendd-
i mept Was, zo zeide de minister, alleen
als compensatie voor belastingverlichting
aan de voet aanvaardbaar, anders niet.
Voor deze uiteenzettingen over deze
amendementen had minister Lieftinck
opnieuw ca. één uur nodig gehad, zodat
hij alleen vandaag al bijna vijf uur aan
het woord was geweest. Tezamen het
zij curiositeitshalve vermeld had hij
dus zes uur en 20 minuten over deze be
lastingontwerpen gesproken.
Intussen had de aankondiging van de
minister over een verdere belastingver
lichting voor gezinnen van vijf of meer
kinderen de gemoederen in beroering ge
bracht Zou men nu nog verder over deze
amendementen beraadslagen? De heer
Lucas was hiertoe bereid, maar de
heer Van den Heuvel (A.R!) vond dat
het niet juist zou zijn het was toen
over half één nu de heer Lucas te
laten repliceren zonder te weten' wat dit
voorstel van de minister inhield.
„Laat de minister dat nu zeggen", vond
de heer Hofstra.
Minister Lieftinck vond ook hij had
immers vandaag pas vijf uur gesproken
dat men intussen rustig kon doorgaan
met de behandeling van de overige amen
dementen. Over de belastingverlichtingen
voor de gezinnen van vijf of meer kin
deren kon hij echter nu nog geen pre-
ciese details geven. Wel morgenochtend!
Toen vond de voorzitter, dr. Korten
horst, het maar voldoende en om kwart
voor één beëindigde hij de vergadering.
Morgen gaat de Kamer verder met de
amendementen. F. S.
een0!,*® deskundigen te Londen heb-
,^,ederlands bericht van het afge-
Fina
ben
Duitsland^n^ tegengesproken, dat West
van de Eul"-quotum dollars in het kader
eerste drie Betalingsunie
-"den, dat de unie
deskundigen gaver
d door te veel te
uitrusting.zijn qUotruavorming en her
de
Zigeunerromantiek en het recht
Er is een
in de wereld
(Door mr. A. J. M. VAN DAL)
MAASTRICHT, Dinsdagavond.
aantrekkelijk sprookje, dat via een onzer grote weekbladen
vermoord Versprfeiding beeft gevonden. Het zegt, dat de twee in Sittard
ve e zigeunéTbertogen Basili Zaanske en Zoni in een prachtig
wit praalgraf - n t> r
begrafenis geko
m Den Bosch zijn bijgezet, nadat van heinde en verre ter
tnen zigeuners, die allen een kruik jenever onder de arm
met vaste hand over
1 1 "V-'U ZlgCUlltlF, U1C UlILll CCU IVI UIA
V Tr cz,c, kruiken naar oud zigcunergebruik
k's'enhadd lCe„„e oten pjct „j-af der beide Basili's is op liet kerkhof
ni Sittard. Ik heb -
had uitgeput De ,?at "alF
dat West-Duitsland "en g2ven
porteren voor voord°2r te veel te im"
iii+i.'.ir-f in (f riin ru,., 3QV
had gebruikt, maar m".1" ,sn?' tempo
r,l-Phhrn dat dit land zijn
quotum zou hebben mt
Volgens
berichten seput'
zijde
beeft "Duitsland t.o.v. ransc
Van $32.400.000 in goud betaald en v„„r4
lening b« de unie gesloten ter d/k-
lnS van bet tekort op zjjn handeis^al.jn.
terrfa?krijk heeft bij de Bank voor in.
pe"atul0Mle Betalingen nadat de Eurn.
den talingsunie gedurende drie maan-
saldo werking is geweest een credit-
$40 mXan 109.549.000. Frankrijk heeft
150 BiP.en aan goud opgenomen en
leend ai!^ioen tegen rentevergoeding ge-
gunsti2o de Europese BetaUngsume. Het
klaard df, r®nse handelssaldo werd ver-
den. van 21' grotere uitvoer naar de lan-
EconomispK Organisatie voor Europese
tere_ doliai,fe samenwerking en door gro-
TJit Londo komsten uit het toerisme,
in het k\ya2 wordt gemeld, dat Engeland
vordering 0a aI per 30 September een
E.B.U, had P de overige landen van de
U.-eenheden krpSen van 96-120.000 E.P
Engeland be2 'gelijk aan Am. dollars)
debit position^11 echter met een „initial
eenheden. Dit ,Vatl 150 nillioen E.P.U.-
aeht werd een ekent dal Engeland ge-
door het kwet0Schuld te he-ben, welke
worden gedeuP van een surplus moet
regels voor cr°S: voordat de normale
ontvangsten, voor ^r,rleHnH .en gol'd"
warden. dlt lab& -°ePasstng
yan^cP1'5 van de beginschuld
en" hlft nog e6'12 millioen ingelopen
V9.746.000 E.P'U.-eePhed^insdlula van
kransen en kruis
er bij gestaan, bet is een eenvoudige zandheuvel uiet
Isen overdekt. De doodgraver zei: „Er waren wel heel
veel zigeuners en alW]ej vreemde gezichten bij de begrafenis, maar
jeniuf 1 1 met ge?j,.n Toen de kisten naast bet graf stonden, wierpen
vijf, zes marine ij e zigeuners zich daarop, omklemden zc, wentelden zich
pp de grom en o\ei de kisten en deden schreiend en handenwringend in
hevige opwim mc a erlpj uitroepen in onverstaanbare taal. Dat was een
beetje ongewoon, maar vertfer leek liet een heel Christelijke plechtigheid."
Het was een ia 'espeariaanse doodgraver. „Ach mijnheer," zei hij,
sommige kw a en ie<^ ïard bij een begrafenis en anderen helemaal niet.
Hier werd ge'waa t. A]s deze schilderachtige doodgraver hiermee de
achtergronden '"j11 11 J ^',tardse zigeunerdrama, dat vandaag voor de
Maastrichtse Ih-C t' ,an ontrold werd, al niet volledig blootlegde, dan had
hij toch ongetwijtemi een der sleutels tot een beter begrip daarvan ge
vonden. Die sleutel i -nuchterheid. Men behoeft de romantiek niet af
te zweren om te ei kennen, dat zjj jn ]iet dadelijks leven maar zelden
voorkomt in de vormen, waarin zij niet voorliefde wordt gedrukt en....
gelezen.
„De Officier van Justitie, Kir Gelinck, jn
«•Un requisitoir ging verder; hü wilde van
PP?antiek niets weten en noemde deze
hszaau „een ordinaire kroegrel, die
®.Wet doodslag en mishandeling'
"ie verhalen over wit-marmeren
°Tay, cn het koningschap van die on"
vindbare vorst op de achtergrond. Paul
.a p C- ?ader der beide jongens, al
die fantasieën „over dure eden van bloed
wraak, op net gr.If gezworen", zei de Of
ficier, „Z'JU onverantwoordelijke fabelen"
Nu, daar kon hij Wel eens flink gelijk
in hebben. Maar toen hij tot de beoorde
ling der feiten en vooral der karakters
kwam, moest hij toch toegeven, dat er
grote moeilijkheden zijn; dat deze zigeu
ners ons vreemd zijn, dat hun mentaliteit
ondoorgrondelijk blijft en <Je normale
maatstaven, waarmee wij mensen moeten
meten, op hen niet toepasselijk bhjken.
En vooral: dat de motieven, die tot de
verschrikkelijke steek- en schietpartij in
het kleine café van Jan Smeets te Sittard
geleid hebben, wel altijd onopgehelderd
zullen blijven.
Dus toch romantiek? Men was een
ogenblik geneigd het te geloven, toen
bij de aanvang der zitting op het voor
pleintje van het bekoorlijke Paleis van
Justitie de aanhangers van de stam
Basili-Georg een poging deden om slaags
te raken met de leden der groep Stein-
bach-Marks. De versterkte marechaus
see en parketwacht smoo'-den deze ro
mantiek van overigens ook al vrij ordi
naire allure in de kiem en haar op
treden bleek symbolisch voor de wijze,
waarop het Recht deze zigeunerzaak
behandelde.
Het Recht had zich teruggetrokken in
al de onbewogen- en. onaandoenlijkheid,
waarmee het zich bij tijd en wijle boven
de woeligheid der menselijke hartstochten
verheffen kan en waarmee het bij tijd en
wijle indruk weet te maken.
Het hoorde de twaalf, dertien getuigen,
de dokter, de hoofdagenten, de wapen
deskundige en al de zigeuners en zigeune
rinnen, die bij de veldslag in het café
tegenwoordig waren geweest in een strak
ke. snelle rij.
Het Recht hield zich strikt aan de fei
ten, om de motieven en de achtergronden
bekommerde het zich schijnbaar nauwe
lijks.
De dokter: „Ja, er moet minstens drie
maal gestoken zijn, er waren zware won
den in de rechteronderbuik. de dunne
darm was geheel doorgesneden. Ja, er wa
ren twee kogels gevonden in elk der beide
lijken. Zij waren bij beide lichamen in de
onderbuik gedrongen, afgestuit op de
bekkenrand en hadden een bekkenader
getroffen, waardoor acute verbloeding
ontstond, die de dood tengevolge had".
De agenten: „Ja, er waren hulzen van
twee verschillende kalibers gevonden, er
was een parabellum ontdekt onder de
kussens van een auto en een dolkmes, dat
op enige afstand van het café in de aarde
was gestoken. De tweede revolver was
nimmer gevonden, zij was waarschijnlijk
door één der vrouwen meegenomen".
De wapendeskundige: ..Ja, alle kogels
van het 9 m.m.-kahber moesten uit een
zelfde wapen zijn afgevuurd, alle patroon-
bivlzen van het kaliber 7.65 rn.jp. waren
eveneens afkomstig van eenzfelfde pistool"
Zo wordt heel dit emotionele drama
van fel-opgelaqide hartstochten en oude,
plots-o.ntvlamde veten gereduceerd tot
snijwonden en perforaties, tot een door
schoten burkvlies. een aderverbloeding:
tot kleine inkepingen in hulzen of kogels,
tot minutieuze eigenaardigheden van een
wapen-
De bewijsvoering leek verder niet zo
heel moeilijk, al waren de zigeunerver
klaringen volledig met elkaar in tegen
spraak, naarmate zjj uit het ene of hef
andere kamp stamden.
Ik zal u eerst heel in het kort vertellen,
wat er op die dag van 11 Mei 1950 nu
allemaal precies gebeurd was, voprdat de
zigeunerfamilies in het café van Jan
Smeets kwamen en wat er gebeurde op
het moment, dat Jan Smeets zijn gelag
kamer verliet om zijn vrouw te vertellen,
dat hij weldra hooote gaan slapen.
Wilhelm Georg of Bubi was daags te
voren uit Duitsland gekomen om in Mont-
for zijn broër Louis Morsi te bezoe
ken, die hij sedert 1938 niet meer gezien
h*d.
Deze Morsi woonde samen met Marga-
retha Müller, onder zigeuners Schol ge
naamd, die de vrou-w van de vrij duistere
koningsfiguur Paul Basili geweest is en
de moeder der beide Basili-jongens,
Zaanske en Zoni, was.
Toen Bubi zich bij de vreemdelingenpo
litie te Sittard ging melden, ontmoette
hij daar Anna Marks, een vrouw van te
gen de zestig, die samenwoont met een
66-jarige man, Rosenberg, alias Emile
Hardt, alias de oude Marks, alias Bacrino.
Anna Marks zeide pieuws van de Mül-
ler-familie uit Duitsland té hebben en zo
togen de Georgs met Schol des middags
op bezoek bij de Marksen.
De oude Bacrino, die reeds in 1916
vlug met de wapenen was en een broer
van Margaretha Müller had doodge
schoten, vierde die dag zijn verjaar
dag. Hi'j moet dat wel meer doen, want
hij heeft drie verschillende geboorte
data, alle drie officieel.
Zodoende dronk men een glas en
daarna nog een glas en daarna enkele
glazen. Men ging naar een café in Sit
tard en daarna naar een ander café in
Sittard en dit andere café was het café
Van Jan Smeets. Er waren ondertussen
enkele zigeuners weggegaan en bijgeko
men, maar bij Jan .Smeets waren de
leden van beidp families „au grand com
plet" bijeen.
Er was vrolijkheid. Maar cr waren on
der en achter de vrolijkheid nu en dan
bittere opmerkingen. De moord van 1916
moet wel niet geheel vergeten zijn ge
weest. Er brandde oud zeer, er smeulden
oude antagonismen.
,.De hier in Nederland zwervende
zigeuners", heeft de oude Bacrino bij de
instructie voor de Rechter-Commissaris
verklaard, „behoren tot verschillende
partijen. De partij, waartoe Morsi be
hoort, heeft een veertigtal jaren geleden
zeer onrechtvaardig gehandeld tegenover
de onzen".
Er zijn ook andere tegenstellingen- Ik
kan u riat moeilijk uitleggen, maar ik
zal u een voorbeeld geven. De leden van
een bepaalde groep mogen geen paar
den- of hondenvlees eten, terwijl hun
kinderen ook nimmer in de woonwagen
geboren mogen worden, dat is een grote
schande. Andere stammen hebben weer
andere gewoonten. Als zij bjj elkaar ko
men, vallen daar soms woorden over.
Zo is het ook hier gebeurd.
Anderen hebben verklaard, dat er
slechts schimpscheuten werden verkocht
op het Duitse bier en op het feit. dat
sommigen limonade dronken, maar de
verklaring van de oude Bacrino zal wel
dichter bij de waarheid zijn.
Om half twaalf 's avonds is het smeu
lende vuur uitgeslagen.
Het moet begonnen zijn met een klap
tussen Morsi en Lolo. die een zoon van
de oude Bacrino is. Bubi, die thans te
recht staat, bekent, dat hij Lolo daarop
met een mes het lichaam heeft openge
reten. „Hij moest dat wel doen", zegt
hij, „ter verdediging van zijn broer en
zich zelf". Dat is dus een beroep op
noodweer-exces, maar niemand heeft een
wapen in de handen van Lolo gezien.
Daarmee ontvalt aan het beroep op nood
weer de grond.
De beide Basili's zijn naar buiten ge
gaan en teruggekeerd, vermoedelijk om
een pistool te halen. Peter Basili heeft
met vier kogels de oude Bacrino zwaar
gewond, Bubi heeft hem nog een oog uit
gestoken. Maar rond het geworde lichaam
van Bacrino liggen zes hulzen, waarvan
de kogels worden aangetroffen in de lij
ken der vermoorde jongens.
Alle leden der Basili-groep hebben
B^érino zien schieten, van hun eigen
stamgenoten hebben zij niets gezien. Alle
leden der familie Marks hebben de Ba
sili's zien schieten, bij de oude Bacrino
hebben zij geen wapen kunnen bespeuren.
De verklaringen zijn verward en onlo
gisch.
Zoals gezegd, is voer een scherpzinnig
Officier het bewijs niet zeer moeilijk en
mr. Gelinck brengt het bij in een rustig,
helder, breed-analysrend betoog.
Hij is mild in zjjn eisen: jaar tegen
Bubi, 7 jaar tegen de oude Bacrino. Ken
nelijk houdt hij er rekening mee, dat
zigeuners vreemden zijn, in wier wezen
wij niet ten volle kunnen doordringen.
De verdediging heeft tegen de scherpe
analyse der feiten geen sterke wapenen.
Mr. Sanders belicht op interessante wijze
de mogelijke motieven, die'met de zigeu-
neraard samenhangen, mr. Stroom wijst
vooral op de raadselachtigheid der tegen
gestelde verklaringen. Beiden pleiten zij
meer op clementie dan op noodweer of
een ondergraving der feiten.
Als de President der Rechtbank, mr.
Schillings, vrij vroeg in de middag de
zitting sluit, zijn alle verbeeldingen van
zigeuner-romantiek op de onbewogenheid
van het Recht afgestuit.
De Nederlandse regering heeft beslo
ten ten behoeve van de Wereldomroep
"een kortegolfzender van 100 kilowatt te
laten bouwen, welke te Lopik zal verrij
zen en eenzelfde sterkte zal hebben als
de zender, die de Nederlandse Katho
lieken aan de Paus hebben geschonken.
Voorts is het plan in overweging geno
men twee kleinere zenders, van veertig
kilowatt elk, te plaatsen. Het gehele pro
ject, fte kleine zenders niet inbegrepen,
zal meer dan twee millioen gulden kos
ten.
De Nederlandse Omroep Zender Maat
schappij (Nozema) zal de plannen uit
werken. De zenderbouw komt voor reke
ning van de regering; wie de exploitatie
kosten op zich zal moeten nemen is nog
niet uitgemaakt. De regering zou van me
ning zjin dat deze kosten door de Ne
derlandse luisteraars moeten worden ge
dragen ondanks het feit dat de zender
bestemd is voor buitenlandse uitzendin
gen. Anderen zijn echter de mening toe
gedaan dat de zender uit de schatkist
moet worden betaald, zodat het gehele
volk en niet alleen de radlobezitters bij
dragen in de kosten.
Toen gisterochtend uit het gezin B.,
wonende aan de Schotweg te Apeldoorn,
twee kinderen in de huiskamer op de
grond speelden, trok in een onbewaakt
ogenblik de driejarige jongen aan een
poot van de brandende kachel. Daardoor
viel een pan kokend water, die op de
kachel stond, op het ventje, dat zware
brandwonden opliep en in zorgwekken
de toestand in het Julianaziekenhuis
moest worden opgenomen. Zijn tweejarig
zusje, dat ook werd getroffen, doch er
minder ernstig aan toe was, werd even
eens naar het Julianaziekenhuis vervoerd.
De rechtbank zal op 7 November
uitspraak doen.
Vervolg van het artikel van dezelfde
schrijver in ons blad van gisteren.
Persfotografen werden bij de rechts
zitting niet toegelaten. Een van hen
wist echter aan de scherpe bewaking
van de marechaussee te ontsnappen.
Hij maakte deze snapshot in de
rechtszaal. De zigeuner Beringo
wordt door de president mr.
Schillings (uiterst rechts), onder
vraagd.
Dinsdagmiddag om half twee zjjn de
pelgrims van de derde nationale bede
vaart weer uit Rome vertrokken. Mgr.
Mutsaerts en mgr. Hanssen, alsmede een
klein aantal priesters en aelgrims, zjjn
echter in Rome achtergebleven om de
plechtige dogmaverklaring op 1 Novem
ber bjj te wonen. De pelgrims gaven
bjj het afscheid hun grote voldoening
te kennen over al hetgeen zy in Rome
hadden ervaren en de vele indrukken,
die zjj hadden opgedaan.
De pelgrims van de Brabantse Boe
renbond hadden Zondagmiddag nog een
bezoek gebracht aan de zeer moderne
Pauselijke veestallen op Castel Gandolfo.
De pelgrims van de nationale bede
vaart hadden Maandagmorgen een be
zoek gebracht aan het Vaticaans Mu
seum en s middags aan de tentoonstel
lingen van het Heilig Jaar, waarbij voor
al de tentoonstelling van Nederlandse
kerkelijke kunst de aandacht had ge
trokken.
In de late namiddag had de Ned. ge
zant bij de H. Stoel, jhr. M. van Weede
aan een honderdtal pelgrims een thee
aangeboden. Onder de aanwezigen be
vonden zich de president van het Comité
voor het Heilig Jaar, mgr. Valerio
de Pauselijke Internuntiusne Den
mgr. Paolo Giobbe, de bisschoppenl
Mutsaerts, mgr. dr. Hanssen, mgr. J
Olav Smit, de oud-ministers DeckJ
Wijers en de Ned. monsignori te
B.Era:-, drs. J. Dam en en dr. J BJ
In de loop van deze week wordl
nieuw een achthonderdtal Nederl
pelgrims te Rome verwacht, die dï
maverklaring van Maria's Tenheme
ming zullen bijwonen.
(Van onze correspondent)
Op de 33!-Meterverdieping vanl
mijn Wilhe!mii,a te Terwinselen jf
nacht van Maandag op Dinsdag del
J. J. Lurken uil Terwinselen tijd
schaften om het leven gekomen,
wer werd Gedolven onder vallend
te doordat boven de plaats, waag
boterham zat te eten. een ijz
doorbrak. Het slachtoffer was 51
en ongehuwti".
