om
Oud valt kabinet aan wegens
inconstitutioneel handelen
Min. Stikker stehh portefeuillekw
m
Winston waarschuwt voor breuk
Generaal Kruis uit
legerleiding
Wegens verschil van inzicht met
de minister
Zon scheen vandaag
meer in de politiek
donkere wolken
Beslissing in handen van V.V.D.
ENGELAND en FRANKRIJK TEGEN
AMERIKAANSE RESOLUTIE
Het heengaan van
generaal Kruis
Vierduizend doden
Geen drie maar vijf divisies?
Legeroefening
begonnen
mr
Amerika heeft
nieuw geheim
wapen
Woensdag 24 Januari 1951
DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN
Zij blijven geloven op kans op vergelijk
SBH!
De motie-Oud
Parate troepenmacht
N
W EERHEHH.HT
Tijd voor beraad
Minister Van Maarseveen's
antivoord
K. V. P. en P. v. d. A.
15 "U
-
Frankrijk steunt Brits
standpunt
„V. N. een mislukking"
Intussen hebben enkele leden van het
Amerikaanse congres duidelijk te ver
staan gegeven, dat zij de Britse houding
afkeuren.
Bij de vulkaan-eruptie in
Austral. IS. Guinea
J'
De chef van de Nederlandse generale staf, generaal mr. H. J.
Kruis, heeft gisteren zijn functie neergelegd.
Van officiële zijde wordt medegedeeld, dat de minister van Oorlog
tot de conclusie is gekomen, dat er te veel verschil van inzicht bestaat
tussen hem en de hoogste legerleiding omtrent de wijze, waarop onze
strijdkrachten kunnen en moeten worden georganiseerd. Daarom
heeft hij zich gisteren na afloop van de ministerraad tot zijn leed
wezen genoodzaakt gezien aan generaal Kruis mede te delen, dat hij
zijn post aan een ander zou moeten overgeven.
De minister van Oorlog is gisterenochtend door H. M. de Koningin
in audiëntie ontvangen.
Het ligt in het voornemen de kolonel der huzaren B. R. P. F.
Hasselman, inspecteur der cavalerie, voor te dragen als chef van
de generale staf. Deze benoeming zal dan circa 1 Februari ingaan.
Naar wij voorts vernemen heeft luit.-generaal M. R- H. Calmeyer.
plaatsvervangend chef van de generale staf, ontheffing uit deze
functie gevraagd en verkregen. De minister van Oorlog heeft generaal
Calmeyer verzocht zich voor bijzondere opdrachten ter beschikking
te houden. Naar verluidt zal hij gaan optreden als persoonlijk
adviseur van de minister.
Het drie-divisieplan
Nog meer mutaties?
Kolonel Hasselman
]Am 2 f m
EENMAKING ACCIJNZEN IN
DE BENELUX
De verwachting van heden tot morgenavond
luidt:
Overwegend droog weer met plaatselijk mist.
Overigens overdrijvende wolkenvelden afgewis
seld door opklaringen. Vannacht op vele plaatsen
lichte vorst, morgen overdag temperaturen op
de meeste plaatsen enkele graden boven het
vriespunt.
Donderdag 25 Januari. Zon op 8-32 m°afler -
17.14 uur. maan op 19.58 uur, onder 9.44 uur. J
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Regeringscrisis
Guinea?
'a GRAVENHAGE, 23 Januari 1951
Het Nieuw-Guinea-debat, dat hedenmiddag in de Tweede Kamer werd
voortgezet is nog sterker dan verleden week terecht gekomen in e s eer
van het inconstitutioneel bandelen, dat de regering wordt vei weten.
Het wachten was eigenlijk Gp de heer Oud (V.V.D.)van wie ie in ie-
langrijke mate kon afhangen of de regering een verder bestaan zou wort en
gegund. Het standpunt van prof. Romme, die deze middag het eerst sprak
namens de K.V.P-» was reeds voldoende bekend en hy accentueerde nog
eens duidelijk en met redenen omkleed, rustig en weloverwogen, waarom
de K.V.P. het dooi- de regering gedane voorstel van opdracht van de sou-
vereiniteit aan de Unie wenste te ondersteunen.
Dat de heer Oud hier even sterk tegen was, was reeds overbekend; zijn
partijgenoot, de heer Vonk. had dit reeds duidelijk gemaakt Het ging er
echter om, hoe hij zijn aanval op de regering zou inkleden. Hij deed dat
met een aanval op liet regeringsbeleid. „Niets is zo verander ijk als de ver
anderlijkheid van dit kabinet" - zei hij. En hij verbond hieraan in dit
geval de verplichting, welke de regering had gehad om met haar veranderde
standpunt eerst bij de Kamer te komen. Over deze constitutionele vraag
wenste mr Oud een uitspraak van de Kamer en dienaangaande kondigde
hij een motie aan. Wilde de heer Schouten dus in een motie alleen het
i „(Vpweken van haar plicht haar voor-
ieit vaststellen, dat de regering was atgew
nemen aan de Kamer voor te leggen, de heer Oud meende da zulks een
wijdere strekking moest hebben en wenste een uitspraak, dat de regering
inconstitutioneel had gehandeld. y£m 0uj geworden.
e "ac.ltm e wee e an Oud zijn motie had ingediend,
Er dreigt een kabinetscrisis, naoai. u. j
waarin liij over de gang van zaken inzake de Nieuw-Guinea-conferentie zijn
teleurstelling had uitgesproken. Het werd ogenblikkelijk een heen-en-weer-
geloop van ministers, die allen achter de regeringstafel zaten. Drees en
Stikker verdwenen in de ministerskamer. Van Maarseveen, Mansholt en
Van Schaik stonden plotseling op het voorzittcrsverhoog om met de voor
zitter de gang van zaken te bespreken.
Intussen werd met de replieken begonnen, maar toen de motie-indieners
het hunne hadden gezegd, was het beraad tussen minister-president Drees
en minister Stikker nog niet ten einde, zodat er voor de voorzitter niets
anders opzat dan de heer Weiter het woord te geven.
ntussen kwamen de ministers Drees en Stikker terug, de heer Stikker
ging naar de voorzitter en praatte daar even. Daarna gingen de replieken
door. Maar toen deze ten einde waren het was nu kwart voor twee
des nachts geworden kreeg minister Stikker het woord.
De heer Oud zag In het gebeurde be
treffende Nieuw-Guinea het doortrekken
van het regeringsbeleid-van-den-beginne-
af dat nimmer had ^ast gehouden aa„
een eenmaal ingenomen standpunt Hij
vergeleek dit met de kapttein
schip en de Scheepsraad en behandelde
de verhouding tussen de regering en
Staten-Generaal aan de hand van
schreven èn het conventionele staatsrec
Deze regering kwam met koerswijzigm
gen zónder Scheepsraad. De ftate"", „„rpn
raai hoorden er eerst van nadat zij waren
geschied.
uitlokken van een kabinetscrisis zonder
richtsnoer voor een oplossing zeer ge
vaarlijk. Minister Stikker zeide, dat de
verantwoordelijkheid hiervoor hem zeer
zwaar drukte, zonder de steun van zijn
partij meende hij echter niet te kunnen
doorgaan.
Het was een juist besluit van de
voorzitter de behandeling van de
moties, in ieder geval van de motie-
Oud, tot morgen op te schorten. De
VVD heeft dus nog de tijd om zich te
ben-aden. Stemt zij en bloc voor de
motie, dan zal de heer Stikker aftreden
en het lijdt geen twijfel of de regering
zal daaraan deze consequentie verbin
den, dat de basis van het kabinet dus
danig zal zijn versmald, dat een verder
regeren op de overgebleven basis niet
meer mogelijk zal zijn. En dan zal de
regering heengaan.
Wat zal de VVD doen Zullen alle frac
tieleden voor de motie-Oud stemmen? Of
zullen zij hun fractieleider in de steek
laten, omdat zij de consequentie van dit
geval niet aandurven! Gebeurt dit, dan
zou de heer Stikker niét behoeven af te
treden. Of de heer Oud zijn fractieleden
zover in zijn hand heeft? Na de vergade
ring verklaarde hij, dat zü voor zullen
stemmen.
Vooraf had de minister van Uniezaken,
mr. Van Maarseveen j geantwoord op de
beschouwingen in eerste instantie. Hij
stelde het vraagstuk Nieuw-Guinea tegen
de achtergrond van de verhoudingen, zo
als die sinds de soevereiniteitsoverdracht
zijn gegroeid. Men kan, zo zeide hij, de
ogen niet sluiten voor het feit, dat tussen
Indonesië en Nederland op dit ogenblik
over en weer ernstige;grieven bestaan. In
Indonesië heeft men sterk de mening zien
post vatten, dat verschillende Nederlan
ders met de consequenties hebben getrok
ken uit het voldongen, feit van de souve-
reiniteitsoverdracht.
Maar thans worden de verhoudingen be
dreigd door een geschil over een land, dat
op zich zelf genomen thans nog van ge
ringe economische betekenis is en waar
van het bezit op zich zelf op dit ogenblik
noch voor Indonesië noch voor Nederland
onmisbaar schijnt. Het geschil over Nieuw-
Guinea is er echter al evenmin een, dat
zich uitsluitend in de Nederlands-Indone
sische sfeer afspeelt. Nieuw-Guinea ligt
tussen Indonesië en Australië, aan de grens
tussen de Indische Oceaan en de Pacific.
Daaruit vloeit voort, dqt niet alleen Neder
land en Indonesië, maar ook andere landen
bij het probleem Nieuw-Guinea geïnteres
seerd zijn.
Minister Stikker tijdens het voorlezen van zijn verklaring in de Tweede
Kamer, waarin hij beklemtoonde de consequenties te zullen dragen van de
door zijn partijgenoot Oud ingediende motie van afkeuring, hetgeen
waarschijnlijk zijn aftreden beduidt.
Prof. Romme l»ad eerder reeds een
voortreffelijke rede gehouden, waarin
hij drie grote punten behandelde. Eer
stens de kwestie in de P. v. d. A. Daar
had de K. V. P. zich niet mee te be
moeien. Die interne spanningen kan de
P. v. d. A. zelf het best oplossen. Maar
als „Trouw" schreef, dat de K. V. P- de
positie van de combinatie DreesVor-
rink in handen hield, dan stelde prof.
Romme heel duidelijk, dat hij zich tot
dat soort beulswerk niet geroepen acht
te. Een uiteenvallen van de P. v. d. A,
zou niet in 's lands belang zjjn. Er zijn
natuurlijk strijdigheden en divergenties
tussen de P. v. d. A. en de K. V. P.,
maar dat neemt niet weg, dat 's lands
belang slecht gediend zou zijn bij een
achteruitgang van het politieke beeld
van ons land. Laat men die snannin-
gen aan de P. v. d. A. overlaten en
hopen, dat ze deze te boven komt.
Dat nam echter ook waer niet weg, diat
prof. Romme sn.-ge bezwaren had tegen
bepaalde handelingen binnen de P. v° d.
A. Deze had tijdens 'd>e onderhandelingen
een brief gericht aan de regering, waar
mee de grenzen, welke men mocht stel
len, niet in acht waren genomen. De be
schuldiging van ..Troivw", dat de inhoud
van deze brief bovendien aan d>e Indone
sische delegatie ter kennis was gebracht,
betreurde hij zeer, daar zij niet was waar
gemaakt.
Wat Nieuw Guinea zelf betreft, zette
Prof. Romme nog eens het reeds bekende
standpunt uiteen. Indonesië kon geen
enkel zakelijk of moreel recht doen gei
den. Bij het Leitmotiv; verantwoordelijk-
beid voor het volk van Nieuw Guinea",
daaraan ginds en ook hier nog wel eens
Wordt getwijfeld, verklaarde hij nog eens
nadrukkelijk, dat het geen economische
overwegmggjj waren, die de K. V- P. dre-
veil.
Im?niw-Unda're reden was, dat zolang
standi^ Z,ch slelde °P een neutraal
overdraw ®en Nieuw Guinea niet kon
zou men rti 0ni strategische redenen. Eersf
Indonesië zou" |te Weten aan we!ke kanl
onze vpra«i,„ aan- Maar primair was
van Nieiiw-Gu?neeI"pheid V00r het V°Ik
dracht plaats hebhen m,°cht jeen oyer-
van het volk van nÜ.' IO,an? het belal1?
vereiste. leuw"Guinea dat niei
De opdracht aan de TTni» - j
tussending, zoals de heer J°n,d
genoemd. Bij een eventueel" dat had
van de Unie zou de Sonv7r1ei^frdw'Jnen
aan Nederland terugval" ,t„T®er
machtspositie binnen de Unie' Be,der
zelfde.
Kolonel B. Hasselman.
De Britse premier, Attlee, heeft giste
ren in het Lagerhuis een verklaring afge
legd over dc toestand in het Verre Oosten.
Een gemakkelijke taak was dit in het hui
dige stadium van "de politieke bedrijvig
heid rond de Koreaanse kwestie aller
minst, daar de Britse regering overtuigd
voorstander Is van het benutten van elke
kans op overleg met het communistische
China, maar aan de andere kant zich niet
lijnrecht wil stellen tegenover de V.S., die
door China als aanvaller te brandmerken
het met sancties willen treffen.
Attlee juichte de pogingen van de Ara
bische en Aziatische landen om een
„staakt het vuren" in Korea te bewerk
stelligen toe en sprak de overtuiging uit,
dat „de V.N. in dit stadium van de onder
handelingen geen nieuw en belangrijk be
sluit mogen nemen, dat zou impliceren, dat
wij de hoop op het. bereiken van een
vreedzame oplossing boei hebben laten
varen". Deze meleaeling werd met in
stemming begroet.
Direct hierop liet Attlee een beschul
diging aan het adres van Peking volgen,
maar deze ging niet lang zo ver als de
Amerikaanse. Attlee verweet China niet.
dat het „aanvaller in Korea" was. maar
dat het „met het steunen van een aanval
ler het streven van de V.N. had gedwars
boomd".
Winston Churchill waarschuwde Attlee
namens de oppositie, dat de regering moest
oppassen voor „een afwijking tussen de
Britse politiek en die van de V.S.". daar
deze z.i. een ernstige splitsing in de V.N.
zou kunnen veroorzaken, welke in de be
doeling van Moskou ligt.
Attlee antwoordde, dat zijn regering het
van groot belang acht, dat „de eensgezind
heid met het Gemenebest, de Ver. Staten
en alle vredelievende landen" gehandhaafd
wordt. Hij verzekerde, dat de regering op
haar hoede is voor alle pogingen om een
splitsing te veroorzaken.
Tenslotte verklaarde de premier, dat de
Britse zaakgelastigde te Peking opdracht
heeft ontvangen om een uiteenzetting te
verzoeken van bepaalde punten in het
Chinese antwoord. Deze opheldering zal
moeten duidelijk maken, of het Peking al
dan niet ernst is met het zoeken naar een
vreedzame oplossing van het Koreaanse
conflict.
De Franse regering is het in grote lij
nen geheel eens met de houding van
Londen, aldus hebben functionarissen
van het Franse ministerie van buiten
landse zaken medegedeeld. Men verheelt
niet, dat dit te Washington een gevoel
van wrevel zal kunnen opwekken en het
zelfs voor de Amerikaanse regering
moeilijk zal kunnen maken om de aan
bevelingen, die generaal Eisenhower na
zjjn Europese reis zal doen, door 't Con
gres goedgekeurd te krijgen.
Gisteren heeft de democratische afge
vaardigde Rankin in het Huis van Af
gevaardigden zelfs een resolutie inge
diend, waarin hij voorstelt dat de Ver.
Staten het lidmaatschap van de V.N.
zouden opzeggen. „De organisatie van
de V.N. was volgens Rankin „een van
de grootste mislukkingen van de ge
schiedenis der mensheid geweest".
De vele moeilijkheden in de sector
van de defensie, welke reeds lang aan
de dag waren getreden en reeds eerder
hadden geleid tot het aftreden van
minister Schokking. hebben nu het
heengaan van de chef van de Generale
Staf, generaal Kruis en met hem van
generaal Calmeyer tengevolge gehad.
Het officiële communiqué hierover
spreekt onverbloemde taal. Generaal
Kruis is niet op aandrang of na een
stille wenk van de regering afgetreden;
de regering heeft hem eenvoudig mede
gedeeld, dat hij zijn post aan een ander
zal moeten overgeven. Met andere
woorden, men heeft generaal Kruis de
laan uitgezonden en het staat dus wel
vast, dat aan dat ontslag een daverend
verschil van mening is voorafgegaan.
Men kan met de bewoordingen van
het communiqué voor ogen en met een
terugblik op de besprekingen over de
defensiebegroting 1950, alsmede op het
geen de minister-president, dr Drees,
verleden week sprak bij de behande
ling van de begroting van Buitenlandse
Zaken wel met een grote mate van
zekerheid de gang van zaken recon
strueren. In het kort gezegd moet deze
zo zijn geweest, dat de heer Kruis zich
niet wenste te voegen naar het beleid
van de regering, waarvan eerst, in zijn
gevolgen, minister Schokking het
slachtoffer was geworden. Het was
immers de heer Fens, die bij de behan
deling van de begroting 1950 de heer
Schokking suggereerde: als de regering
last heeft met haar militaire adviseurs,
als dezen niet met haar willen mede
werken, zoals de regering het wenst,
dan moet zij dezen aan de dijk zet
ten. Hij zei het toen in andere bev. oor-
dingen, maar daar kwam het toch op
neer.
De vulkaan-uitbarsting In Australisch
Nieuw-Guinea is tot rust gekomen. Naar
schatting hebben 4000 inheemsen b(j deze
ramp de dood gevonden. Vijf en .dertig
blanken worden vermist; er bestaat weinig
hoop, dat iemand van hen nog in leven is.
Verklaard wordt, dat de uitbarsting
van de Lamington „van grotere omvang
was dan de ontploffing van een atoom
bom".
Een Australische regeringsfunctionaris,
die per vliegtuig een uitgestrekte vlucht
boven het getroffen gebied heeft ge
maakt, meldt twintig verlaten dorpen te
hebben waargenomen „waar de huizen
tegen de vlakte lagen en de ontbladerde
bomen door het geweld van de ontplof
fing tegen de grond waren geslingerd".
Vluchtelingen trekken langs allerlei
bospaden door het met vulkanische as
overdekte oerwoud in een massale uit
tocht, om te ontkomen aan verstikking
door de dampen, die na de uitbarsting
nog z(jn blijven hangen.
was de-
Tenslatte kwam de heer Scheps (P v
,d. a.) verklaren, dat bij als enkeling in
zijn fractie zich met kon verenigen "met
•n overdracht van de soevereiniteit. n™eh
met een opdracht aan de Ume.
Prof. Romme had bij de replieken aan
de heer Oud een nadere verklaiw
«evraagd over diens motie. Deze had
die verklaring pr°m?t gegeven en
„a dat zijn motie. waarin van
foleimstelling werd gesproken. alg ee"n
teleurstelling beleid der regering
afkeuring van n. In dit iicht beziel
moest er wefeen verklaring van minister
Stikker komen. t stellen deze
Z Exc. zeide er prijs °P had daar_
verklaring af te Ie§£en- mogelijk
mede met opzet z duidelijke uit-
gewacht, omdat hij eers nde afwachten
spraken van de Kamer w - dQen en
Hij zeide. het sober te zulle
alleen de politieke zude thans
Oud te zullen belichten. a.kabinet
zittende kabinet een programma^
maakte weinig ^e hooM
zaak was, dat vier partijen het kabinet
was,
steunden.
De heer
De Kadt had «e®
„onze ministers
De tekst van de motie, welke de
heer Oud heeft ingediend, luidt als
volgt:
De Kamer, constaterende, dat het
kabinet zijn aan de Staten-Generaal
medegedeeld standpunt, dat de Ne
derlandse souvereiniteit over West-
Nieuw-Guinea behoort te worden ge
handhaafd, heeft prijsgegeven, zonder
de Kamer vooraf in de gelegenheid
te hebben gesteld van haar oordeel
omtrent deze wijziging in het rege
ringsbeleid te doen blijken,
van oordcel, dat deze handelwijze
n'ot in overeenstemming is met het
geen een juiste constitutionele ver-
houding tussen regcrin) en Staten-
Generaal behoort mede te brengen,
spreekt over deze gang van zaken
haar teleurstelling uit en gaat over
.^tot de orde van dc
gewenst met het oog op "'.'"wouden
die daaruit een bepaalde C0I?CJ ^nPiiiike
moeten trekken en hij wilde m
situaties voorkomen. Dit gold. -
minister Stikker, ook voor een Kie ne
fractie in oe Kamer en voor een eenling
in het kabinet. De motie-Oud was wat
onduidelijk geweest, maar diens rede m
eerste aanleg was een complete afkeuring
van het regeringsbeleid. Daarna had de
heer Oud met nadruk verklaard dat hii
in het woord van de regering, dat deze
nimmer zou overgaan tot souvereiniteus-
overdraeht. geen vertrouwen had. En
tenslotte, op aandrang van prof Romme,
had hii gezegd. dat zijn motie een
afkeuring betekende van het regerings
beleid.
Dit heeft mij, zo verklaarde minister
Stikker, in een moeilijke positie gebracht.
Want, ook al zou deze motie geen meer
derheid in de Kamer verkrijgen, het
beleid van de regering werd er toch zo
sterk in afgekeurd. dat er van steun
door de V. V. D. aan de regering geen
sprake meer zou zijn. Dc minister zeide
zjjn eigen verantwoordelijkheid te
kennen en hjj kon niet anders doen dan
consequenties verbinden aan deze motie,
als zii de stemmen van de V. V. D. zou
krijgen.
De functie van minister van Buiten
landse Zaken, zo betoogde mr. Stikker
verder, was een sleutelpositie in het ka
binet en hij moest dus verzekerd zijn van
de steun der partijen, waarop het kabinet
Kringen die in nauw contact staan met
„Jneraal Kruis, deelden desgevraagd mede
dat de ontheffing van de generaal uit zijn
standpunt ten •'»«-
PtHet standpunt van generaal Kruis, zo
werd gezegd komt op het volgende neer:
Hij is van oordeel, dat Nederland in de
huidige omstandigheden, die Amerika
aanleiding hebben gegeven tot het uit
roepen vin een noodtoestand, over een
roepen v aan parate troepen moet
beschikken. Onder een zekere sterkte
zeklre sterkte aan parate troepen moet
beschikken Onder een zekere sterke
wordt dan verstaan twee a due brigades,
Se geoefend zouden moeten worden onder
een dhdsle-stafCren^aal Kruls schqn
niet alleen overtuigd, dat ona land «Dver
steunde en ook van hen, die men „zjjn j nar„tP troepenmacht móét beschik-
politieke vrienden" noemt. Zelf moest hij Pf. ipVenS overtuigd, dat Neder-
echter vasthouden aan zijn opvattingen, -
die hjj zich had gevormd na ernstige
studie van de wereldsituatie.
Onder de omstandigheden, die hij bij de
behandeling van de begroting van Bui
tenlandse Zaken had uiteengezet, was het
UU1U erover k n beschikken. Er zullen
zich ongetwijfeld moeilijkheden voordoen
doch hij acht het mogelijk thans twee
drie brigades op te roepen zonder de op-
leiding van de nieuwe lichtingen in gevaar
te brengen. Deze brigades zouden ge
vormd kunnen worden door de Indonesië-
veteranen een langere herhalingsoefening
te laten doormaken en door de diens jd
te verlengen. Generaal Kruis meent, dat
de risico's verbonden aan een onmiddel
lijke vorming van een narate troepen
macht kunnen worden aanvaard.
Van andere zijde wordt ons verkL-rd.
dat er tussen de minister en generaal
Kruis voornam 'k spiake is geweest van
een verschil van inzicty omtrent de uit
voering van het drie-divisie-pla-n. Beiden
waren voorstanders van een snelle uit
voering van dit plan- Bij de uitwerking
zag men zich v-uur d vraag g -nlaatst
waar - dit ogenblik de mensen, het ma
teriaal en de opleidingsruimte ,e vinden
zouden zijn. Het ging 'bepaaldelijk niet
om de vraag, of het plan gefinancierd zou
kunnen worden. Want dal er veel geld
geofferd moet worden voor de defensie,
daarover waren de generaal en de minis
ter het evenzeer eens.
De steeds weer andere plannen, die de
generaal ontwierp om de drie hierboven
vermelde vraagpunten op te lossen lton-
-y
Generaal Kruis.
den de goedkeuring van de minister niet
WDedriS'ter, aldus onze zegsmam miste
daarin de door nem gewenste vaste lijn.
Hij wenste deze vaste lijn niet telkens
doorkruist te zien door nieuwe plannen
Het latente conflict misse.lien is het
beter te spreken van een verschil van
inzicht uitte zich in zeer verscherpte
vorm na het bezoek van generaal Eisen
hower. Het werd toen zodanig verdiept,
dat er geen basis meer was voor een
goede samenwerking tussen de legerlei
ding en de politieke leidinr
Onze zegsman verklaarde dat dc mi
nister het vaste voornemen heeft, zo
snel mogeljjk verder te bouwen aan de
uitbreiding van de defensie. Het be
sluit is genomen oin het drie divisieplan
uit te breiden Jjt een vjjf-divisieplan.
Met de uitwerking hiervan is men reeds
begonnen.
In de kring van de generale staf, is
het bericht, dat generaal Kruis en luit-
generaal Calmeyer zijn afgetreden wel
zeer onverwacht gekomen. Dat er een
zekere tegenstelling bestond tussen de
legerleiding en de minister van Oorlog
was reeds lang bekend, doch verschei
dene hoofd- en opper-officieren. ver
klaarden deze afloop niet te hebben voor
zien of verwacht.
Naar wij verdi vorr. nen, wordt aan
genomen dat het aftrelen van generaal
Kruis nog .rschillende andere mutaties
in de generale -taf te weeg zal brengen.
De nieuwe chef van de generale staf.
kolonel Hasselman, is ons gekenschetst
als een uiterst bekwaam officier,^ die
zjjn sporen o.m. heeft verdiend hjj de
reorganisatie van de cavalerie. Een
hojfdofficier van de generale staf noem
de hem „een vechter, zo hard als een
spijker".
De kolonel is in 1898 geboren cn kwam
in 1916 als cadet der cavalerie bij de
K.M.A. te Breda. In Juli 1919 werd hij
benoemd tot tweede luitenant bij net
vierde regiment huzaren. Vier jaar later
werd hij eerste luitenant en op 1 Novem
ber 1936 werd hij benoemd tob kapitein
van de generale staf en tevens tot hooft
van het bureau Organisatie van de lie
afdeling B van het departemen^
fensie, welke functie hij tot Mei 1940 ver-
"van 1 Mei 1937 tot 1 Mei 1939 was hij
Wens militair attaché bij Hr. Ms. ge
zantschap te Berlijn. Van Juni 1940 tot
Juni 1942, toen hij in krijg*"-vangenschap
werd afgevoerd, as hij hoofd van het
afwikkelingsbureau van het departement
va. .deL-ns.ie (commis is vo" de belan
gen van de voormalige Nederlandse weer
macht). Met ing«. -g van 10 November 1946
werd hij eervol uit de milit dienst
ontslagen. Doch bij K. B. van 25 Septem
ber 1947 werd dit eervol ..utslag ingetrok
ken. Hierop volgd. ip 1 --r 1947
zijn bevord_..ing t< tijdelijk luitenant-
kolonel va-n -de generale staf en werd hij
toegevoegd aan de chef van de staf. Op
6 October 1948 werd hij i d tot
majoor, op 7 October daa aanvolgend tot
luitenant-kolonel en op 25 October tot
kolonel van de generale staf.
Op 1 November 1948 werd kolonel
Hasselman benoemd tot militair attaché
tevens militair kichtvaartattaché bij Hr.
Ms. gezantschap te Praag. In deze functie
vertegenwoordigde hij met de zaakgelastig
de J. v. d.- Gaag en de handelsattaché mr K.
Westerhof de Nederlandse legatie aldaar
bij het 'geruchtuia!:.mde i-oces. dat op
2, 3 en 4 Maart 1950 tegen de Nederlandse
hoofdvertegenwoordiger van de Alg.
Kunstzijde Unie, de heer J. A. Louwers,
werd gevoerd. _T
Op 7 Maart 1950 keerde kolonel Has
selman van zijn post te Praag naar Neder
land terug. Op 1 Juli van het vorige jaar
werd hij benoemd tot inspecteur van het
wapen der cavalerie.
Minister Schokking werd toen dui
delijk te kennen gegeven, wat hij in
deze omstandigheden had te doen. En
hij deed het niet Maar deze uitlating
van de heer Fens bevestigde ook dat
het niet boterde tussen de regering en
de legerleiding. Het werd meer en meer
duidelijk, dat de laatste de leiding der
regering niet wenste te volgen en druk
bezig was een eigen politiek te voeren.
Dit schijnt sedert het aftreden van mi
nister Schokking en het optreden van
minister s'Jacob te zijn voortgegaan.
Immers, het was de minister-president,
dr Drees zelf, die verleden week bij de
behandeling van de begroting van Bui
tenlandse Zaken deze gelegenheid aan
greep om te verklaren, dat „het leger
in Nederland geen zelfstandige macht
was, die pressie had uit te oefenen".
Toen was het duidelijk wat er aan
de hand was; er was een ernstig ge
schil gerezen tussen regering en leger
leiding, dat nu tenslotte zou worden
uitgevochten.
Dit was de inleiding tot het ontslag
van generaal Kruis. Men zij echter
eerlijk in zijn beoordeling. Men mag
hieruit immers niet de conclusie trek
ken, dat de opbouw van ons leger door
generaal Kruis zou zijn vertraagd of
tegengehouden. Men zou deze conclusie
er licht aan kunnen verbinden. Duide
lijk is echter alleen, dat er een ernstig
principieel verschil van mening be
stond tussen regering en legerleiding
en practisch lange tijd heeft bestaan.
Welke de gevolgen daarvan zijn ge
weest voor de opbouw van ons leger,
valt niet direct te overzien. Dat heeft
nu trouwens ook weinig zin meer. Het
gaat nu om de toekomst van ons leger.
Van de reeds genoemde opvolger van
generaal Kruis, kolonel B. Hasselman,
schijnt een dergelijk eigenmachtig op
treden, dwars tegen de regering in, niet
te vrezen. Hij is de man, die verleden
jaar uit Tsjechoslowakije werd gezet
z.g. wegens spionnage waar hij de
functie van militair attaché had ver
vuld.
Hij werd toen benoemd tot inspec
teur van de cavalerie en hij slaagde er
in in korte tijd van een gedesorgani
seerde zaak een voortreffelijk onderdeel
te maken. Dit heeft hem nu op deze
belangrijke plaats gebracht Men is er
van overtuigd, dat hij de impasse,
waarin wij met onze defensie zijn ge
raakt, in korte tijd zal weten op te hef
fen.
De dezer dagen aangekondigde grote
alarmoefening voor het Ned. leger welke
ten doel heeft na te gaan hoe snel door
verschillende diensten en onderdelen
onder bevel van de commandant strijd
krachten te velde zal worden gereageerd
op een onverwachte alarmering is van
daag begonnen. Hedenmorgen om 7 uur
heeft de commandant strijdkrachten te
velde het bevel gegeven tot onmiddel
lijke verplaatsing van troeven ter sterk
te van 900C man naar de Oostrand vau
de Veluwe.
Herhaald wordt dat deze troepenver
plaatsingen dus alleen een oefening be
treffen.
Luit.-generaal M. Calmeyer.
Naar A.F.P. uit San Francisco meldt, zal
de in 1943 in gebruik genomen "IndeP®"'
dance", het 10.000 ton metende vliegkamp-
schip, dat door de Amerikaanse nm'.ge
bruikt is bij de proeven met de ata™lb°™
bij Bikini, naar de Stille Oceaan gesleept
worden om met een nieuw -
tot zinken te worden gebracht. Dit zou be
gin Februari in het geheim Rieden-
Journalisten en fotagrafen 11
worden toegelaten. Men be*™cb.f
strengste geheimhouding over het nieuwe
wapen.
De Belgische kamercommissie voor
financiën heeft met. acht tegen drie stem
men haar goedkeuring gehecht aan de
conventie betreffende de eenmaking van
de accijnsrechten (Benelux).
