v.
GESPREK MET PAUL HUF
Stoffel de Speelman
WEER NIEUWE CHEMISCHE
ELEMENTEN
Plaats van de persoonlijkheid in de Kerk
Uitersten binnen de volmaakte orde van de Kerk
Toch wetenswaardig
Een grotesk operaatje van een jonge
Nederlandse componist
Wm.< s
TOTALITAIR
BEVRIJDING
Aandelenemissie „De Drie Hoefijzers''
r
„Er heerst ontstellende armoede
aan een goed repertoire"
Mariale Dagen in 1951
Een gevaarlijke cocosnoot
GOD EN ZIJN WERELD
DINSDAG 6 FEBRUARI 1951
PAGINA S
Contrast
De biografieën van
Chesterton en Ariëns
ITALIË VOL GEHEIME
WAPENOPSLAGPLAATSEN
FILM OVER HET LEVEN VAN
ANTON BRUCKNER
Gelijkenis
Geen vijanden
Voor Chestertonvrienden
Alfons Ariëns.
Heilige
Beslissing
V.
Toneel is een bedrijf
geworden
OOSTENRIJK SLUIT
HANDELSVERDRAG MET
NEDERLAND
Ook met Indonesië overeen
stemming bereikt
FINS SCHIP IN NOOD
1.100.000 CERTIFICATEN
TOT DE KOERS VAN 110 PCT.
Twee grote Katholieken
In twee omvangrijke boeken hebben twee grote Katholieken, Chesterton
en Ariëns, hun biografie gekregen. Nu het boek van Maisie Ward over
Chesterton in het Nederlands werd vertaald en de Ariëns-biografie van
prof. Gerard Brom in enigszins verkorte vorm (en in één deel) werd
herdrukt, verdienen deze twee belangwekkende werken hernieuwde
aandacht. Iemand die Chesterton zou willen imiteren, zou zich erover
kunnen verbazen dat het dikste van deze boeken handelt over de magerste
van deze mannen. Of hij zou kunnen opmerken dat het boek over een
zo brillante persoonlijkheid als Chesterton geschreven is in een zo
eenvoudige stijl, terwijl de biograaf van de zo eenvoudige priester Ariëns
bij vlagen een brillant schrijverschap vertoont.
Van meer betekenis dan deze weinig
diepzinnige oppervlakkigheden 20u het
zijn te constateren dat de lectuur van de
twee boeken een van clJ^.te~t.9I? s meest
geliefde paradoxen bevestigt Aij bevestigt
namelijk dat binnen de volmaakte orde
van Christus' Kerk plaats is voor de meest
tegenstrijdige uitersten. m het met
GK.C.'s eigen woorden te zeggen: de
vechtlustige kan er kru's^a^r worden
en de pacifist monnik; Franciscus kon er
het goede luider Prtf2®" dan ^alt. Whit
man en Hieronymus kwade
gloeiender haten dan Schopenhauer.
Zo vond het katholicisme baat zowel
bij de sobere daden van Anens als bij de
exuberante woorden van Chesterton. De
broodmagere, preciese drankbestrijder
Ariëns paste even wonderwel in de be
zielende voorhoede van de Kerk als de
dikke, vergeetachtige Chesterton die tus-
sen zijn sprankelende debatten door de
sprankelende wijn niet versmaadde.
Het is merkwaardig te zien hóe tegen
gesteld deze figuren wel waren. Ches
terton de romantische wijsgeer, die het
O. K. Chesterton
d kki°°r<*e van "illegal# Z^opsCplaal"-
steeds een groot arsenaal. Nu ver_
de Italiaanse politie zeven arreis reug.
richt in verband met de pas ontide
achtige opslagplaats in een der
van een grote fabriek in Milaan, waa
wü reeds eerder berichtten. Alle le
gearresteerden waren actieve leden va
de Communistische Partij. Vier yan
hebben reeds bekend. Deze fabriek was
bovendien nog ondermijnd.
Hoe groot de voorraad wapenen is, die
in de laatste vijf jaren zijn ontdekt, blijkt
uit een opgave van de politie. Het zijn res
pectabele cijfers namelijk: 85 veldkanon
nen, 405 mortieren, 1934 machinegeweren,
2881 lichte machinegeweren, 9652 Tommy-
guns, 33.520 geweren, 22.600 revolvers,
130.444 handgranaten, 12.997.813 stuks am
munitie van de meest uiteenlopende aard,
282,986 ton aan explosieven en 162 radio
zenders.
De Oostenrijkse „Alpenfilm" In Graz is
voornemens in samenwerking met de
Anton Bruckner-vereniging een grote
muziekfilm te vervaardigen over het
leven en werk van de Oostenrijkse com
ponist Anton Bruckner.
De regie zal Wolfgang Liebenemer voe
ren. De muzikale begeleiding wordt ver
zorgd door het Weens Philharmomsch
orkest onder leiding van Herbert Karajan.
Men denkt Ewald Balser voor de per
soon van Bruckner te laten spelen. In
Maart zal met de productie worden begon-
Excursie-abonnementen Ned Spoorwe
gen. Met ingang van 1 April zullen
de Ned. Spoorwegen, evenals vorige ja
ren. 3- en 5-daagse abonnementskaarten
2e klasse uitgeven ten behoeve van niet-
ingezetenen van Nederland, die Neder,
land wensen te bezoeken. In Nederlands
geld betaalt men voor de 3-daagse kaart
n et meer dan 16. e" voor de 5-
daigse kaart 20.— verhoogd met een
w borgsom van 2.50.
Adjunct-directeur D.U VV. Met Ingang
-- 1 Maart 1951 is bn K. B .benoemd
roi adjunct-directeur by de D.U.W. Ir J.
H. Rademaker, voordien wnd hoofdinge
nieur-directeur bij de directie van de
Wederopbouw en de Volkshuisvesting in
de Provincie Drenthe.
Jonge gehuwde Amerikanen worden
opgeroepen. Het Amerikaanse ministerie
van defensie is voornemens gehuwde
mannen van 19 tot 26 jaar, die volgens de
geldende bepalingen van militaire dienst
zijn vrijgesteld, op te roepen. Het geldt
hier uitsluitend mannen zonder kinderen.
Peking blijft in Int. Postunie. De
bestuurscommissie van de Internationale
Postunie te Cairo in vergadering bijeen,
heeft bij geheime stemming besloten
n et de Amerikaanse resolutie te bespr-
kn d'e voo-stelt de Chinese delegatie uit
te roten De Ch nese delegatie werd de
v. ge mar.nd toegelaten.
ï>- Kmiinkliike Prin* Boudewjjn van
Beleië heeft gisteren een decreet gete
kend waarin het ambtenaren wordt ver-
boden!z1ch aan le sluiten b« bewegingen,
waarvan het duidelijk is dat zij gehoor
geven aan buitenlandse bevelen Op
overtreding van dit besluit staat ontslag
Alhoewel de communistische party met
met name wordt genoemd, is het decreet
In hoofdzaak tegen haar gericht,
leven dankbaar aanvaardde^^alseen
doorlopend feest, voor wie het
één avontuurlijke ontdekkinS s
naar de waarheid, en het ",ta" rbij Jd
gedachten een jongleerspel,
kegels van de gaarheid hun dolzinnige
capriolen steeds weer bemdigmtn ae
vaste greep van de ^Zl wiensleven
beweeglijke dadenmens, wiens lenen
een doorlopend zich we
tekende aan de zaak der katnoueke ar
beiders aeen geleerde, maar een practl-
srht^le'nker .wiens hand even vol plan
ned voor nieuwe organisaties was als de
Znd van de boer vol zaad". De ene een
dichter met verbluffende sensibiliteit
voor literatuur en beeldende kunst, de
ander een asceet wie het lezen van
romans tegenstond omdat het reële
drama van de onderdrukte arbeiders zijn
volledige energie opeiste.
Maar in één opzicht kwa
men de twee figuren, en ko
men alle grote Christenen,
overeen: in waarachtige
naastenliefde, die hen, leder
op zyn manier, tot voorvech
ters maakte van de sociale
verheffing van het volk. Hun
liefde voor de evenmens
sloot werkelijk niemand uit
en werd door iedereen als zo
echt gevoeld dat niemand,
zelfs de tegenstanders niet.
hun achting en genegenheid
onthield.
Dat noch Ariëns, noch
Chesterton vijanden hadden,
wordt door beider biografen
met nadruk vastgesteld. Voor
beiden is dat de moeite van
het vermelden waard. Want
toen Anjëns als jong kape
laan in Enschede met éen
geweldige, bezielende ruk de
eerste katholieke arbeiders
beweging oprichtte en voort'
stuwde, gold hij hier en daar
in het katholieke kamp als
een rustverstoorder, een re-
volutionnaire doordraver. En
later maakte zijn actie tegen
het alcoholisme hem tot mik
punt voor spot. Maar niemand die met
deze innemende scherpzinnige priester
in contact kwam, kon tegenover zijn be
minnelijke eenvoud onvermurwbaar
blijven. Ook mgr Schaepman niet, wiens
testament Ariëns de erkenning gaf wel
ke de Rijssenburgse professor hem tij-
dens zijn leven had onthouden.
Zich vijanden maken was voor nie
mand een dreigender gevaar dan voor
Chesterton, die niet ophield in tientallen
boeken en duizenden krantenartikelen
zijn klinkend protest tegen liberalisme,
materialisme en vrijdenkerij te doen ho
ren, debatterend met iedereen die in
sociale, politieke en religieuze zaken
zijn orthodoxie geweid aandeed. Maar
Chestertons blijmoedige bonhommie
maakte van n antagonisten vrienden;
Shaw en Wells, op papier zijn felste
tegenstanders, werden eerbiedige be
wonderaars van zijn genie zoals blijkt
Ujt tal van brieven die Maisie Ward
citeert.
Maisie Ward heeft in haar biografie zeer
veel geciteerd. Alle Chestertonvrienden
zullen haar hiervoor dankbaar zijn, omdat
zij nu rechtstreeks uit de authentieke
bronnen de ontwikkeling van Chestertons
denken kunnen volgen. Voorzover er ten
minste sprake kan zijn van ontwikkeling.
Want opmerkelijk is het het is in feite
een der meest verrassende openbaringen
ra iL boe de kernpunten van
estertons levensbeschouwing en de
brillant* humor van rtjn stijl herkenbaar
zijn in de notities die hij al» 20-jarige
in zijn „Notebook" maakte. Juist zoals
bij Newman betekent de bekering tot het
katholicisme bij Chesterton geen revolu-
tionnaire omzwaai maar een logische be
kroning van wat in het denken van zijn
jeugd reeds opgesloten lag.
Chesterton was alles behalve een ver
velende denker. Het boek van Maisie
Ward is dan ook allerminst een verve
lend boek. Men kan zich kostelijk amu
seren met de vele anecdotes over Ches
tertons legendarische verstrooidheid die
hem eens met twee dassen bij het ontbijt
deed verschijnen, over zijn kinderlijke
levensvreugde, zijn verbijsterende ge
vatheid en zijn even verbijsterende on
nauwkeurigheid. Geen Chesterton-lief-
hebber zal het boek kunnen lezen zon
der opnieuw in de ban te komen van
die charmante reus in wiens geniale
geest politiek en poëzie, godsdienst en
grappigheid tot een wonderlijke eenheid
werden. Het interessantste gedeelte vor
men echter de hoofdstukken over Ches
tertons jeugd, waarin de lijn van deze
grootse, logische levensloop reeds zo
duidelijk staat gemarkeerd.
Met eenzelfde rechtlijnigheid kon het
portret van Alfons Arlënt getekend wor
den. Ook bij hem als jong priester al
een vastheid van koers, die zijn vroegste
sociale activiteit minder het karakter van
een belofte dan van een vervulling gaf.
Als profeet van de gemeenschap, mees
ter van de organisatie, leider van tucht
en dienst schonk hij zijn volle werk
kracht aan de belangen van het Katho
lieke arbeidersvolk. Hoe overweldigend
ArlSns' bezieling werkte en hoe brood- j
nodig zijn creatieve energie ln het socia
le leven aan het einde der 19e eeuw
was, zet prof. Brom uiteen met de wijde
blik van de historicus die de dingen ln
een breed verband plaatst.
Chesterton had zijn leven „onverant
woordelijk gelukkig" mogen noemen.
Ariëns heeft het lijden gekend en hierin
toonde hij de volle maat van zijn ziele-
grootheid. Hij aanvaardde alles, verplaat
sing uit het geliefde Enschede naar een
Gelders dorp, tegenwerking, wanbegrip,
onrecht, met de nederigheid van een
waarachtig priester, die 'leet dat alles,
goed en kwaad, komt van God. Van het
strijden en lijden van deze grote mens
geeft prof. Brom's biografie een machtig
beeld, geschreven in de geladen stijl van
een psalmist, nu en dan fel oplaaiend in
verering of wrang van bitterheid.
Het is het beeld van een vurige idealist,
Ijverend voor vernieuwing, heldhaftig in
zijn nederigheid, een heilige, midden in
het organisatieleven van onze tijd.
Daarom zal ieder die het boek leest
instemmen met de woorden waarmee het
eindigt „Alfons Ariëns zijn naam
klinkt als kerkmuziek en zal klinken als
hemelzang wanneer we niet alleen dank
baar en eerbiedig over hem blijven spre
ken, maar hem gemeenschappelijk en
openlijk mogen aanroepen, zoals wij het
één voor één doen in de stilte van ons
hart". P.
N.a.v. „Chesterton" door Maisie Ward
Uitg. Paul Brand, Bussum; „Alfons
Ariëns" door prof. Gerard Brom Uitg.
Het Spectrum, Utrecht.
Om te zeggen dat niemand onder
de jongere Nederlandse muziekvinders
smaak en neiging tot opera-vormen zou
hebben, ware te boud gesproken. En
het is ook geen wet van Meden en Perzen
dat men zulk een zonderling componist
alleen in het Zuiden van ons vaderland
zou vinden. In Den Haag de stad die
tussen haakjes gezegd, rijk is aan een
muzikaal-dramatisch verleden, zowel van
de Franse, als Italiaanse of Duitse kant,
is het de jonge muzikant Han v. Koert,
die inplaats van veel te praten, er lustig
op los musiceert, zelf z'n teksten groten
deels schrijft of anderen laat passend
maken naar zijn eigen inventie en verder
in een ommezien zangspelen, orgelstuk
ken, trio's of zelfs een opera tot stand
weet te brengen, waarin een frisheid van
inventie tintelt, die iedereen verrast
's Zondags pleegt hij zijn muzikaal ge
moed te ontladen in orgel-Improvisaties
en koordirectie bij de paters Jezuieten
aan het Westeinde; in de week boeit hij
de leerlingen der Huishoudschool door
koorzang en in z'n vrije uren componeert
hij in speelse muziekvormen.
Nu weer boeide hij drie uren lang een
voor het merendeel jeugdig publiek in het
stampvolle zaaltje der Haagse Kunstkring
met een opera „Stoffel de Speelman" ge-
heten, een soort narrenspel in middel
eeuwse trant, naar oude legenden samen
gesteld en door leken gespeeld. Dit laat
ste was stellig het meest belangwekkende
element. Waar tegenwoordig vele stuurlui
aan de wal staan, grijpt v. Koert het
stuurrad zelf vast en koerst naar het
ruime sop van zijn schier ongebreidelde
fantasie.
Nu eens belandt hij in de groteske stijl
van een Drelgrosschenoper van Kurt
Weill dan in de parodische zangspelen
van Joh. Wagenaar, veelal in de speelse
trant der Rococo, terwijl zijn meest ken
merkende eigenschap te zoeken is in onze
oud-Nederlandse volksliedstijl. Zeer ver
scheiden elementen die om bezinking vra
gen, wat de jaren zeker zullen brengen.
Als begeleiding van het geheel diende
slechts een piano en een enkel trompet
signaal. De aria's, arioso's of liedvormen
en de koren die nergens tot iets sterio-
tieps afdaalden benevens de koor
gedeelten, werden, zoals gezegd, door ge
oefende leken vertolkt, en men stond ver
wonderd over hetgeen met deze eenvou
dige middelen werd bereikt.
Een ander boeiend element was de
voortdurende reminiscentie aan de mid
deleeuwse lied- en ballade-toon die zon
der plagiaat te worden, tot iets eigens uit
groeide èn daardoor een bindend element
gaf met de gemeenschap. Want veelal trof
v. Koert die toon van gemeenschapskunst
door z'n muzikale inventie, en ook door
het optisch element in dit aardige kijk
spel levendig te houden.
Zodat men dit werk zou willen aan
bevelen aan allen, die na het vele praten,
ook eens iets willen gaan doen.
De componist leidde het muzikaal deel
vanaf de vleugelpiano, terwijl de regie
van het toneelmatig deel in handen was
van Henk Zoutendijk en zijn groep: De
Spelewagen.
M. M.
(Van onze Brusselse correspondent)
Het Comité der Mariale Dagen van Ton-
gerlo, bestaande uit Nederlanders en Vla
mingen, dat vorig jaar de BelgischNe
derlandse sectievergaderingen van het
Internationaal Mariacongres te Rome or
ganiseerde, richt dit jaar Mariale studie
vergaderingen in van 28 tot 30 Augustus.
Deze zullen ook nu weer in de bekende
Norbertijnerabdij van Tongerlo, in de
Antwerpse Kempen, worden gehouden.
Deze bijeenkomst zal de elfde zijn in de
reeks der strengdogmatische Mariale Da
gen, die alleen toegankelijk zijn voor
priesters, kloosterlingen en seminaristen.
Het zeer actuele programma van deze
Dagen, heeft als algemeen onderwerp: De
tenhemelopneming in verband met andere
voorrechten van Maria.
Paul Huf heeft de spreekwoordelijke tegenwerking van zijn ouders, toen
hij meedeelde, dat hij zich aan de voordrachtskunst en het toneel wilde
wijden, aan den lijve ondervonden. Zijn eerste optreden is een ware vuur
proef geweest, maar het liep heel anders uit dan zijn vader had durven
verwachten. De uitslag was geheel naar de zin van de jonge Paul en het
moet tot zijn eer gezegd worden, dat vader Huf een radicale omzwaai heeft
gemaakt en met belangstelling de carière van zijn artistenzoon volgde.
Nadat hij het R. K. Gym
nasium in Amsterdam "had
afgelopen, kwam Paul Huf
in de zaak van zyn vader.
Of hij een goed zakenman
geworden zou zijn, weten
wij niet, want al spoedig ver
wisselde hij de kasboeken
voor poëziebundels. Op 23-
jarige leeftijd debuteerde hij
als declamator en sindsdien
is hij de Muzen trouw geble
ven. Dit debuut is heel
eigenaardig verlopen. Voor
een besloten en select ge
zelschap trad hij op op ver
zoek van zijnvader.
Deze was nl. praeses van een
gerenommeerde debating
club, die in het huis van AJ-
berdingk Thijm aan de N.Z.
Voorburgwal in Amsterdam
haar bijeenkomsten hield.
Enkele dagen voor een
bijeenkomst kreeg vader Hut
een schrijven, dat de spre
ker wegens ziekte verhin
derd was op te treden. De
convocaties waren al de deur
uit. In zijn radeloosheid deed
de vader een beroep op zijn
artistieke zoon en plaatste
daarbij de min of meer cy
nische opmerking, dat dit
een mooie gelegenheid voor hem was om
te tonen wat hij kon. Enkele scherpe cri
tici werden uitgenodigd en zij kregen
consigne meedogenloos hun mening te
geven.
De avond werd een succes en de cri-
tieken waren uitzonderlijk gunstig. De
beslissing voor de jonge kunstenaar was
nu niet meer moeilijk. De kennismaking
met Royaards en de destijds vermaarde
itesi
s -•
De scheikunde heeft zich in de laatste jaren allerminst te beklagen gehad
over gebrek aan opwindende gebeurtenissen. Want behalve wereld
schokkende sensaties als de atoombom, hebben toch ook vreedzamere
kwesties zoals die van het aantal der chemische elementen de spanning
er aardig in weten te houden.
Zoals algemeen bekend is, zijn de ons omringende stoffen samengesteld
uit eenvoudigere, die bestand zijn tegen de gewone chemische ontledings
middelen. Tot voor ongeveer tien jaren waren de chemici er tamelijk wel
gerust op, dat er 92 van die onsplitsbare elementen bestonden, die boven
dien in een fraai „Periodiek Systeem" pasten, waarin ieders plaats bepaald
werd door het aantal protonen van zijn atoomkern, t z.g.n. atoomnummer.
Velen meenden zelfs, dat Uranium met
zijn atoomnummer 92 wel niet zou kun
nen worden overtroffen, omdat uit de
verschijnselen der radio-activiteit ge
bleken was, dat zulke zware kernen zich
zelf ontleden en dus een innerlijke
instabiliteit verraden, die bij toenemende
zwaarte nog groter zou moeten worden.
Anderen daarentegen gaven de hoop niet
op, nog eens in het gebied der „Trans-
Uranen" te kunnen doordringen.
En de laatsten kregen gelijk. Twee
vroeger niet bekende krachtmiddelen, de
Uraanzuil en het Cyclotron werden met
verrassend succes op atoomkernen ge
probeerd.
De eerste is een opstapeling van Uraan-
staven en graphietblokken, waarin zich
een levendige neutronenstraling afspeelt,
die in staat is daarbinnen gebrachte
elementen te transmuteren. Deze werk
methode kan de nieuwe elementen in
grotere hoeveelheden leveren, zelfs in vele
kilogrammen.
Het tweede werktuig, het cyclotron, is
een apparaat, waarin door doelmatig aan
gebrachte electrische en magnetische
krachtvelden bepaalde soorten projectie
len in zeer snelle beweging gebracht kun
nen worden; en deze uiterst snelle gra-
naatjes bombarderen de kernen, waarop
ze neerkomen. Heliumkernen zijn uit
stekende projectielen om nieuwe, vooral
zwaardere elementen te verkrijgen. De
hoeveelheden zijn echter gering, want
soms levert maandenlange krachtige be
straling nog slechts enkele milligrammen
van de nieuwe stof.
In 1940'41 verkreeg men succesvoile
resultaten. Eerst het element Neptunium
(93) in de uraanzuil en toen Plutonium
(94) in het cyclotron. Later leerde men
dit laatste element ook door neutronen
bestraling ln de uraanzuil maken en toen
kon het ln hoeveelheden geleverd worden,
die voor atoombommen nodig zijn.
Kleinere stukken zijn ongevaarlijk, maar
brokken van ongeveer 20 kg. die in
hun volume niet groter z(jn dan cocos-
noten exploderen vanzelf met het alles
verwoestende geweld, dat we vroeger
voor de atoombom beschreven. Gevaar
lijke nootjes dus
Toen begon de strijd opnieuw: „Zijn dit
de laatste elementen, of kunnen we er
nog meer verwachten?".
Het machtige cyclotron van Berkely in
California met magneetpoien van 4,7
meter In doorsnee en een totaal gewicht
van 5000 ton gaf in 1946 het antwoord.
Door beschieting van een bepaalde soort
Plutonium ontstonden Americum (95) en
Curium (96). Beide in kleine hoeveelheden.
Curium is een vreselijk lastig goedje. In
van
tot
„Zonder twiifel wekt de gestadige katholisering
beangstigend op de protestantse beuotkinD en op hen,
die als buitenstaanders te boek ^.f^I^et ontzaa
te wijten aan gebrek aan apprecMtW voor het ontzag
lijk goede werk, dat de Katholieke Kgk verr c i, aocn
iHnirif Dhhdatf de.AathoIieiceKerk R ische com.
litair is. Dit heeft zij, helaas, mei netn weinia
munisme gemeen. Er is in de Katholieke Kerk ff
ruimte voor zelfstandige denkers op reW*n* geDieet
dat hebben de voorbijgegane eeuwen duidle J 9 d
ln het Hcht gesteld. Reeds in onze pnlto ^TisitieaV-
wij op school van ketter-vervolgingen, tnquts -ff
overtuigd, dat het met het vrije denken O.eaaa
indien de katholieken de absolute meerderheid *ouae
bezitten".
Het bovenstaande is een fragment uit een brief n.a.v-
de laatste uiteenzettingen in deze rubriek omtrent net
wezen der Katholieke Kerk. Nu is het ons
rubriek er niet om te doen de Katholieke Kers e»
haar leer te verdedigen. Wel echter kunnen pp-
aanmerkingen, die ons bereiken, aanleiding Hl»
een nadere verklaring en tot een duidelijker pos'Ueye
uiteenzetting. Laten wi) daarom deze keer uitgaan van
de meest kernachtige opmerking die m.i. in heel de
brief te vinden is: „de Katholieke Kerk is in w|zen
totalitair; dit heeft zij helaas gemeen met het Rus
sische communisme". Deze opmerking krijgt men vaaK
te horen en daarom kan het wellicht goed zijn er eens
ernstig aandacht aan te schenken. Want ook al zal de
formulering niet altijd zo scherp zijn als in de bewuste
brief, de gedachte en de critiek die erdoor uitgedrukt
worden, leven vrij algemeen.
„Totalitair" noemt men een systeem of een levens
beschouwing, waarin de gemeenschap zo sterk over
gewaardeerd wordt, dat er voor de zelfstandige mense
lijke persoonlijkheid geen waardering meer overblijft.
De mens wordt in een totalitair systeem louter en
alleen gezien ais onderdeel van een groot geheel; hij
heeft geen eigen zelfstandige betekenis; hij is er
slechts om de gemeenschap, om het volk. om de partij
of om de natie te dienen Dient hij de gemeenschap
niet zoals de gemeenschap zich dit heeft voorgesteld,
dan wordt hij als nutteloos en waardeloos beschouwd
en staat er eigenlijk niets meer in de weg. om hem te
liquideren of in dwangarbeid tot een bepaalde dienst
aan de gemeenschap met ijzeren hand te dwingen.
De individuele mens moet doen wat de totalitaire lei
ding voorschrijft, moet denken wat de totalitaire lei
ding doet Doet of denkt hij iets anders, dan is hij
gevaarlijk en dwarsboomt hij het belang der gemeen
schap. Geen enkele zelfstandigheid komt hem in be
ginsel toe; op alle terreinen van het leven spreekt de
leiding het laatste en beslissende woord; niets in de
men» wordt van, de dienstbaarheid aan de gemeen-
ronhf uit§e?°uderd en niemand heeft zelfstandig het
9? Ult te maken, hoe in de praktijk deze dienst-
DeSeconcretiseerd moet worden,
totaiit^i c? tls n" of het katholicisme een dergelijk
onprporc» t aemuls of dit voorstaat. Bepalen wij ons
mensen be§inselen. Het katholicisme leert de
«n hpv'riiriinj iverl9?t Zljn: het is een verlossingsleer,
~ïït« j 8 e Katholieke Kerk staat volledig
achter deze woorden van de Apostel: „Allen toch,
rnHs w=n?°Jif V, mst worden geleid, zijn kinderen
Gods Want gij hebt geen geest van slavernij ontvan
gen om terug te vallen in de vrees, maar de geest van
kindschap, waardoor we roepen: Vader!" (Rom. 8
1416).
We staan hier dus voor het merkwaardige feit, dat
de Katholieke Kerk krachtens haar beginselen de
mens uit de slavernij, uit de totalitaire greep van het
kwade, wil bevrijden, tot redding van de eigen zelf
standige persoonlijkheid, terwijl zij van de andere kant
er van verdacht wordt zélf totalitair te zijn dat wil
dus zeggen: de mens tot slaaf te maken en te beroven
van zijn vrije persoonlijkheid. Die verdenking is te
algemeen verbreid in niet-katholieke kringen om haar
zo maar zonder meer opzij te schuiven. In dé leer der
Katholieke Kerk vindt zij echter geen enkele grond.
Wel poneert de Katholieke Kerk zichzelf als christe
lijke gemeenschap en acht zij alle mensen tot deze
gemeenschap geroepen. Maar in deze gemeenschap, in
het mystieke Lichaam van Christus, doet zij de ge
lovigen hun persoonlijkheid niet verliezen. De ge
lovigen zijn immers tot de Kerk geroepen opdat hun
persoonlijkheid zou worden gered Het geloof, dat de
mensen wordt voorgehouden schakelt b.v het vrije
zeiMandise denken niet uit. maar bevrijdt, het vrije
zelfstandige denken van dwaling
Nu kan iemand zeggen dat hij zelfs vrij wil zijn om
te dwalen: uitstekend, die vrijheid heeft hij dan óok in
zekere zin: niemand kan en zal hem belemmeren om
te denken wat hij denkt: zelfs het geloof en de Kerk
kunnen de physieke vrijheid van het denken niet aan
tasten. ook al zouden zij het willen. Maar de Kerk
heeft de opdracht aan de wereld waarheden voor te
houden. En waar de Kerk de waarheden, die Cod Zelf
heeft meegedeeld, aan de mensen voorlegt, daar zijn
deze waarheden wel zo diepzinnig, dat het menselijke
denken er stof genoeg ln vindt, om er zjjn zelfstandige
kracht aan te beproeven; afgezien nog van de vele
terreinen, waar de Kerk ons helemaal niets te geloven
voorhoudt.
Men veronderstelt wel erg veel. als men aanneemt,
dat er in de Katholieke Kerk negentien eeuwen lang
geen ruimte was voor zelfstandige denkers. Wanneer
ik mannen als de Apostel Paulus. Augustinus, Albertus
de Grote, Thomas van Aquine, of om in deze tijd te
blijven mannen als Newman, Chesterton, Scheeben,
Guardini. Blondel, Marcel e.a. de geest laat passeren,
dan krijg ik niet de indruk, dat het de Katholieke
Kerk aan zelfstandige denkers op religieus en ander
gebied ontbreekt. Of men moet onder zelfstandige
denkers mensen verstaan, die zich bij hun denken
zelfs niet laten leiden door hetgeen zij als waarheid
en nog wel als goddelijke waarheid zien. Wat kan het
voor het zelfstandige denken voor zin hebben zich
opzettelijk aan de waarheid te onttrekken? Is het
denken niet voor de waarheid gemaakt? Waar de
waarheid zich aan ons denken openbaart, kunnen wij
niet meer denken wat wij willen Waar God Zich met
Zijn waarheid aan ons denken openbaart, is Zijn god
delijke autoriteit meer dan voldoende om ons denken
te overtuigen.
Wij kunnen ons voorstellen dat iemand toch de
indruk krijgt, dat de Katholieke Kerk weinig eerbied
heeft voor de persoonlijke vrijheid van de mens, en
dat zij in zekere zin niet ontkomt aan bepaalde metho
den van een totalitair systeem. Door allerlei toevallige
factoren, door de gedragingen van sommige katholie
ken en katholieke instanties kan een dergelijke indruk
nog verstevigd worden. Maar daarbij moeten wij één
ding niet vergeten: de Katholieke Kerk staat met geen
enkel beginsel achter hen, die aan anderen gewetens
dwang opleggen. In haar wetboek stelt zij principieel
voor een ieder de vrijheid van geweten; waar van dit
principe, ook in katholieke kringen, wordt afgeweken,
wordt van het katholicisme afgeweken. Aan het vrije
menselijke geweten houdt - de Katholieke Kerk de
Openbaring van God voor en zij zegt daarbij „Als ge
deze Openbaring als goddelijke Openbaring onderkent,
dan moet ge er in geloven en dan moet {lat geloof het
richtsnoer zijn van uw leven. In mijn gemeenschap
zult ge vinden wat God u te zeggen en te ijeven heeft
en als ge dit inziet, zult ge u niet buiten mijn gemeen
schap mogen houden. Daar zult ge herstel vinden "an
al uw geschonden krachten: daar wordt gewerkt aan
het herstel van alles; ook aan het herstel van uw
vrijheid en uw zelfstandige persoonlijkheid".
Dit is niet totalitaii, maar eerlijk en reëel; ais het
waar is. dan is het inderdaad bevrijdend. Het geloof in
Gods Openbaring, welke mij door bemiddeling van de
Kerk bereikt, zal mijn totale persoonlijkheid moeten
beïnvloeden en inspireren: deze persoonlijkheid wordt
daardoor niet waardeloos en leeggezogen, maar van
veel waardeloosheden bevrijd en vervuld van godde
lijke kracht en heiligheid, die begint met het geloof.
S. JELSMA, M.S.C.
Wullner, de magiër van het woord,
waren al min of meer beslissend ge
weest voor zijn keuze, maar na dit eer
ste grote succes werd de beslissing ge
nomen. Toen in 1917 dan ook het Calde-
rontoneei werd opgericht, werd op hem
een beroep gedaan. Helaas ging deze
voor de katholieken zo belangrijke
troep spoedig failliet, maar Huf onder
vond daar geen moeilijkheden door voor
z«n carrière Hij werd ogenblikkelijk
geëngageerd door Verkade en in 1918
debuteerde hij bij de Kon. Ver. Het
Nederlandsch Tooneel als Spames in
Shaw's „Trouwen".
Lang heeft Huf bij Verlcade gewerkt en
hij bewaart een diepe bewondering voor
deze toneelleider. Verkade en Royaards
hebben de fundamenten gelegd, waarop
een kunstenaarschap kon worden opge
bouwd zonder dat de individualiteit prijs
gegeven behoefde te worden.
„Persoonlijke liefde en appreciatie van
een werkelijke leider voor zijn leden van
de troep, kan niet anders dan stimule
rend werken op de ontwikkeling van hun
kunstenaarsschap en wat dit betreft wa
ren zowel Verkade als Royaards waar
achtig leiders".
In deze woorden ligt een grote waar
dering en als Paul Huf uit zijn herin
neringen put, dan verhaalt hij hoe het
geregeld voorkwam dat Royaards na de
voorstelling nog even bij hem langs,
kwam om een briefje in zijn bus te gooien
waarin hjj hem gelukwenste mijt het re
sultaat. Deze mannen als Royaards en
Verkade waren trots op hun gezelschap
en ook trots erop dat iemand er deel van
uitmaakte. Van de andere kant waren de
leden van de troep ook trots op hun ge
zelschap en waardeerden 4) het, dat z(j
er deel van mochten uitmaken.
Tegenwoordig is dat anders. Het toneel
is een bedrijf geworden, waarbij de leden
van een gezelschap niet veel persoonlijk
contact met elkaar hebben. De belang
stelling voor toneel is na de oorlog wel
iswaar toegenomen, maar er heerst een
ontstellende armoede aan een goed re
pertoire. „Welke schrijver kan voldoende
afstand nemen om ons op het toneel een
spiegel van onze tijd voor te houden?"
Dit vroeg Paul Huf zich af, want, ook
na de eerste wereldoorlog kwam het goe
de oorlogsstuk pas tien jaar later, nl.
Sheriffs „De grote reis". Hoeveel maal
zal er een stuk van de waarde van „De
dood van een handelsreiziger" worden ge
schreven?
De toneelactiviteit van Paul Huf, die
vandaag 60 jaar is, is na de oorlog gebukt
gegaan onder het gemis aan repertoire.
De man, die de titelrol in de Gijsbrecht
heeft gespeeld, de Koning en Polonius in
Hamlet, Macduff in Macbeth, Met-
ternich In Het Adelaarsjong, heeft na
de oorlog slechts enkele grote rollen ge
speeld, nl. Marullus in Paulus onder de
Joden, Senator Lang in Van ander ras
en Malvolio in Driekoningenavond. Deze
laatste rol is een glanspunt geweest, die
een opmerkelijke creatie was.
Van voordragen komt niet veel meer,
omdat het reizen en trekken hem daartoe
seen gelegenheid geeft. Maar ondanks
West bevindt, (buiten de kust van alle moeilijkheden, die ook het toneelle-
Frankrijk, ongeveer ter hoogte van ven hebben getroffen, blijft Paul Huf zijn
Brest) maakt water in het achterschip Muze trouw. Bu.
en heeft om hulp verzocht. j
Het Engelse motorschip „Circar« ia" is
bij de .Fanny" aangekomen en blijft in Wederopbouw en Volkshuisvesting. De
de nabijheid voor eventuele hulpverle- hoofdingenieur-directeur van de VVeder-
ning, ingeval de bemanning het schip zou opbouw en de Volkshuisvesting in de
moeten verlaten. Ook het Nederlandse -r. u» t t- r.
s. „Cottica" van de K.N.S.M. heeft zijn provmcle Utrecht, J. F. Cusell, is met
diensten aangeboden. De sleepboot ..Tha- ingan£ van 1 Februari 1951 benoemd in
mes" stoomt met volle kracht naar de de zelfde functie in de provincie Overjjs-
„Fanny en kan daar tegen de middag sej a]s opvolger van ir. J. van Noppen,
arriveren om zonodig het schip vast te
maken en binnen te slepen Ook het onlangs eervol ontslag heeft \erkre-
Engelre motorschip „El Morro" is ter Ken wegens het bereiken van de pen-
plaatse aangekomen. j sioengerechtigde leeftjjd.
geconcentreerde oplossing in water, ver
warmt en ontleedt het deze vloeistof en
zelfs druppeltjes van de oplossing ver
stuiven spontaan.
Ook na deze successen ontbrandde de
controverse over mogelijk nog zwaardere
elementen weer opnieuw En weer lever
de in het afgelopen jaar het cyclotron van
Berkely twee nieuwe elementen. Uit Ame
ricum ontstond door Heliumbestraling
Berkelium (97) en uit Curium Californium
(98). Volgens zijn plaats tn het Periodiek
Systeem moet Berkelium chemisch op
goud lijken en Californium op kwikzilver
En nu komt „La Nature" van December
1950 met de mededeling dal ook de
elementen met de atoomnnmmers 99 en
100 in het cyclotron vervaardigd zouden
zijn.
Zal nu de discussie ten einde zijn? Aan
spanning ontbreekt het in de aloomphy-
sica waarlijk niet I A. S.
De handelsbesprekingen welke vorige
week door een Oostenrijkse handelsdele
gatie onder leiding van dr Karl Hudeczek
en een Nederlandse delegatie onder lei
ding van dr W. P. H. van Oorschot wer
den gevoerd, werden gisteren voortgezet.
De besprekingen betreffen het sluiten van
een nieuw handelsverdrag. De bestaande
handelsregeling tussen beide landen loopt
op 7 Februari af.
De delegaties kwamen gisteren tot over
eenstemming. In de avond werd de laat
ste hand aan de nieuwe regeling gelegd.
Eveneens werd gisteren overeenstem
ming bereikt tussen Indonesische en
Oostenrijkse handelsdelegaties met be
trekking tot het sluiten van een handels
verdrag tussen deze beide landen. Dit is
de eerste bilaterale handelsovereenkomst
tussen Oostenrijk en Indonesië.
In de loop dezer week zal de Inhoud
van het verdrag worden bekend gemaakt.
Volgens een radiobericht verkeert het
Finse m.s. „Fanny" in nood. Het schip
dat zich in de positie 47.20 Noord, i -20
Dividend '49-50 verhoogd tot
7V2 (6) pet.
De N V Bierbrouwerij De Drie Hoef
ijzers" te Breda gaat over tot de uitgifte
van 1.100.000 certificaten van gewone
aandelen, in stukken groot 1000 aan
toonder, ten volle delende in de resultaten
over het boekjaar 1 October 195030 Sep
tember 1951 e.v., tot de koers van 110 pet.
De inschrijving wordt uitsluitend open
gesteld voor houders van certificaten van
gewone aandelen in de verhouding van
een op drie. Houders van nom. 10.000
certificaten van gewone aandelen hebben
afstand gedaan van 't recht van Inschrij
ving.
Het doel van de emissie ls allereerst
een algemene versterking van de bedrijfs
middelen ter financiering van de aanko
pen van de sterk in prijs gestegen grond
en hulpstoffen, terwijl ook door de cre-
dietverstrekklng in algemene zin een gro
ter beroep op de llouide middelen wordt
gedaan Voo'ts wordt beoogd het schep
pen van een juistere verhouding tussen
de permanente vermogensbehoefte en de
eigen middelen.
De directie gelooft dat mede tengevol
ge van de intensieve reclamecampagne
het binnenlandse bierverbruik over het
dieptepunt heen is. De vennootschap kan
dan ook reeds een geleidelijke stijging van
Ihet binnenlandse omzetniveau constate
ren. Voorts zullen ln de eerstkomende,
jaren de normale afschrijvingen belang
rijk lager kunnen worden gesteld, dan de
afgelopen twee Jaren het geval was, ln
verband met het feit, dat de laatste laren
extra zware afschrijvingen zijn toegenast.
Mede als gevolg van deze zware afschrij
vingen bedraagt de totale boekwaarde
van de activa per 30 Sept 1950 f 3 091 000.
bij een totale aanschaffingswaarde van
12.691 000 en een verzekerde waarde
van f 17 421 000 De na-onrlogg* investe
ringen beiiepen f 3.561 000, zodat de hui
dige boekwaarde lager is dan hel bedtag,
dat na de oorlog werd geïnvesteerd.
Aangezien bij de statutenwijziging de
verplichte vergoeding aan hel reserve
fonds werd geschrapt zal de ter verdeling
komende winst niet onbelangrijk stijgen.
Alleen reeds op grond van bovenge
noemde overwegingen kan een reri-lijk
rendement op het verhoogde kapitaal
worden verwacht.
De winst en verliesrekening per 30 Sep
tember 1950 vermeldt een batig saldo van
de exploitatierekening van 492.817
(337 634) Het saldo winst incl. saldo A.P.
beliep 624.215 (519.863) waaruit een di
vidend van lxk (6) pet. werd uitgekeerd
en 263.421 (258 228) naar nieuwe reke
ning werd overgebracht.
Jaarverslag 49-50
Ongeveer gelijktijdig met het emissie
prospectus verscheen het verslag van de
Drie Hoefijzers over het boekjaar 194) '50.
Winstcijfers en dividend bleken reeds uit
het bovenstaande. Volgens de directie was
er onmiskenbaar een aanmerke' -.jk bete
re gang van zaken. Het rendement van de
export blijft bevredigend. De exploitatie
van de Oranje Brouwerij te Djakarta, die
in partnership met de N.V. Borneo Su
matra Hande! Mij wordt gevoerd, stemt tot
tevredenheid Ook voor de toekomst acht
de directie de mogelijkheden voor deze
deelneming groot
