STUDIE van het vliegermoreel
i
De wraak der liefde
I
I
PUDOWKIN OVER RUSSISCHE
FILMKUNST
r
MODEPRAATJE
I
I
S. Fletcher
J
HOE bestel ik
I
ZATERDAG 5 MEI 1951
F AGIN A 4
DIENARES VAN DE STAAT
MIJN PATROON?
C 600
„TWELVE O'CLOCK HIGH"
De slanke lijn
STeltPills
SPEELCLUB-ZAAK VOOR DE
RECHTBANK
MOTOR BOTSTE TEGEN
RIJWIEL
DOOR
(Wordt vervolgd).
„Filmers hebben niets anders te
doen dan de richtlijnen van de
regering te volgen"
Tot de bezoekers van het Filmfesti
val in Cannes behoorde, zoals gemeld,
een Russische delegatie, bestaande uit
de sovjet-minister voor de film, Se-
menoff, de correspondent van de
„Prawda" te Parijs en de bekende re
gisseur Pudowkin, van wie we kort
geleden vertelden, dat hfl samen met
de acteur Tsjercassov in Rome heeft
vertoefd, terugkomend van een inspec
tiereis naar India, waar hij een grote
film moet maken.
De aanwezigheid van deze delegatie in
Cannes wijst er op, zo meent men in
Franse filmkringen, dat de sovjets weer
willen proberen, hun films op de Wester
se markt aan de man te brengen. Dat ze
bepaalde bedoelingen hebben, bleek trou
wens wel uit de bijzonder tegemoetko
mende houding van de Russische „afge
vaardigden". Pudowkin heeft zelfs aan
verschillende debatten deelgenomen. Of
schoon hü behoorlijk Frans kent, sprak
bij echter bij die gelegenheden Russisch.
Zijn opmerkingen werden door een tolk
vertaald, waarbij Pudowkin menigmaal
diens woorden moest verduidelijken.
Bovendien heeft Pudowkin ettelijke
Interviews toegestaan. Aan een Italiaan
se journalist vertelde bij, dat hij de
Italiaanse film momenteel de beste ter
wereld acht. „Ladri di biclelette" (Fiet
sendieven) trekt op het ogenblik in ge
heel Rusland volle zalen. Het pubhek is
•r enthousiast over.
Ook een andere Italiaanse film, „Le
Mura di Malapaga", trekt er veel belang
stelling. Pudowkin verklaarde alleen de
eerste te hebben gezien.
Hii had vooral bewondering voor ae
fotografie en in het bijzonder voor de
grijzen er in. Over de sociale strekking
was hij evenwel minder te spreken.
Voor het overige stelde Pudowkin tij
dens de debatten byna cynisch vast, dat
de Filmers in sovjet-Rusland niets an
ders te doen hebben dan de richtlijnen
van de regering te volgen.
Toen men hem vroeg, waarom er in
«ovjet-Rusland geen films meer werden
gemaakt als „De Moeder", ,Potomton'
enz. antwoordde hü, dat het „toen een
geheel andere tijd was".
Tegenwoordig moeten de films de
werken van het regime verheerlijken.
„Wij ziin", aldus stelde Pudowkin zon
der blikken of blozen vast, „dienaren
van de staat". Waaraan hij toevoegde,
dat het niet denkbaar is, dat een re
gisseur heden ten dage in sovjet-Rusland
zijn eigen weg zou kunnen gaan.
Wat hemzelf betrof, zeide hij zich te
verheugen op het maken van een nieuwe
flim, welke de aanleg van kanalen en
irrigatiewerken zal uitbeelden. „Voor
een dergelijke film", besloot hij, „heb ik
minstens een jaar voorbereiding nodig".
In Rome woont al sinds enige tijd een
uit Italië afkomstige Amerikaanse „gang
ster", Luciano geheten, die indertijd in
de onderwereld van New York bekend
stond als Lucky Luciano". Hij bracht
het er lange tijd beter af dan zijn vak
genoot" Al Capone, maar tenslotte wist
de Amerikaanse politie ook hem te grij
pen. Ze kon hem echter slechts tot een
betrekkelijk lichte straf doen veroorde
len. .Lucky Luciano" zat deze straf uit
wegens goed gedrag gingen er nog
een paar jaartjes af en werd naar zijn
geboorteland Italië gedeporteerd. Daar
leidde hij van het begin af aan het leven
van een millionnair. Men fluisterde in
dertijd van hem, dat hij de beruchte Siei-
iiaanse roverhoofdman Guiliano heime
lijk steunde. Nog kort geleden werd ln
de Verenigde Staten zijn naam genoemd
bij de geruchtmakende onthullingen rond
de relaties van bepaalde politici met de
onderwereld der grote steden. Luciano
zou daarin nog steeds een rol spelen en
er een grote invloed uitoefenen, hoewel
hij geen voet to de Verenigde Staten mag
zetten. Geruime tijd geleden heeft hij
dat geprobeerd, maar reeds te Havana
werd hem van de kant van de Ameri
kaanse politie op ondubbelzinnige wijze
te verstaan gegeven, dat hij onverbid
delijk zou worden ingerekend.
Deze Lucky Luciano" nu, die geld te
veel heeft naar het schijnt, heeft aan een
filmmaatschappij te Rome het voorstel
gedaan, een film over de Amerikaanse
onderwereld te financieren. Dit aanbod
is van de hand gewezen, omdat Luciano
enige merwaardige voorwaarden stelde,
waaraan men niet kon voldoen Aller
eerst eiste hjj, dat een zekere Italiaanse
danseres, die dikwijls in zijn gezelschap
wordt gezien, de vrouwelijke hoofdrol
zou krijgen en vervolgens wilde hij. dat
de „gangsters" in de film edele figuren
zouden zijn, helden en eerlijke mannen,
in tegenstelling tot de politie en talrijke
vooraanstaande persoonlijkheden uit het
openbare leven.
De filmmaaatschappij is maar liever
V.-, ..t.
Diane Hart, die in „Happy-go-lovely"
een technicolor film van Associated
British, haar eerste grote filmrol
speelt.
niet op dit merkwaardige voorstel ln ge
gaan.
„Dan zit ik boven op de kast!"
Dit is de geliefkoosde uitdrukking van
Diana Hart, de nieuwste „ontdekking" ra
het rjjk van de film in Engeland. Zegt
men „ladder" in plaats van „kast aan
kan deze zegswijze heel goed worden
toegepast op de carrière van Diana. Met
de hoofdrol in het toneelstuk „Who :s
Sylvia?" van Terence Rattigan en met
een voorname rol in de technicolor-fiton
„Happy-go-lovely" is Diana op 24-jange
leeftijd heel dicht bij de top van de lad
der In deze film speelt ze de rol van
Mae Thompson, Vera Ellen's loyale, vro
lijke en enigszins jongensachtige vrien
din in het koor,
Ze hield van haar baantje. Haar lieve
lingsgeluidseffect was het sluiten van een
treinportier, dat ze imiteerde door een
asbak langs een radiator te halen. Op een
kwade dag versliep ze zich echter, miste
een hele uitzending en liet tijdens de vol
gende een gramofoonplaat in diggelen
vallen
Toen aldus aan haar carrière bij de
radio een abrupt einde was gekomen, trad
ze op in variété-theaters. Hier deed ze de
nodige ervaring op. Ze had een contract
voor vier weken bij de E.N-S.A. en kreeg
in 1944 een hoofdrol in het toneelstuk
i Daughter Janie" in het Apollo-Theatre.
In 1945 speelde Diane haar eerste film-
I rol een zeer bescheiden in „The
Ghost of Berkeley Square" en vestigde de
aandacht op zich in de originele productie
van het toneelstuk „Miranda" in het Em
bassy Theatre. Swiss Cottage. Later speel
de ze met Dana Andrews en Maureen
O'Hara in de film „Brittannia Mews",
maar bulten haar schuld kwamen de
meeste van haar scènes in de prullenmand
terecht.
Ze had weinig succes, tot haar een
dienstboderol werd aangeboden in „The
Chütem Hundreds" en toen dit stuk onder
de titel „Yes, Milord" naar Broadway
ging. ging ze mee.
Uit Amerika kwam ze terug met een
nieuwe garderobe en.... een onbeperkt
zelfvertrouwen.
Daarop begon ze op haar eigen houtje
een publiciteitscampagne. Ze sloeg geen
enkele première in Londen over en zorg
de ervoor, dat ze altijd iets droeg om de
aandacht te trekken van de persfotografen
en modeschrijvers.
Toen de Hollywood-regisseur Bruce
Humberstone in Engeland kwam om
„Happy-go-lovely" te regisseren, wist
Diane een bevriend journalist over te ha
len, haar mee te nemen naar een pers
receptie. die te zijner eer werd gegeven.
Humberstone was met Robert Lennard
van Associated British, die met de rol
verdeling was belast, bezig de rol van
Mae in „Happy-go-lovely" te bespreken.
,Wat denk je van dat meisje in „Yes,
Milord"? peinsde Humberstone hardop.
Met het air van een goochelaar wenkte
Lennard naar Diane, die aan de andere
kant van de kamer zat en stelde haar aan
Humberstone voor. Deze wierp éen blik
op haar en zonder dat er zelfs maar een
proefopname van haar werd gemaakt,
kreeg Diane Hart de rol.
Diane rijdt nooit in een deftige limou
sine of zelfs maar in een sportauto naar
haar werk. Ze reist, doodeenvoudig met
de bus op en neer met een paar „coppers
in haar tasje voor het kaartje. Ze haat
alle opschepperij en aanstellerij: „Dan zit
ik boven op de kast!"
Op 23 Augustus 1926 stierf op 31-jarige
leeftijd in het Polyclfnie-ziekenhuis te
New York de filmacteur Rudolph Valen
tino. Dat is nu bijna 25 jaar geleden en
dus hebben de jongeren onder ons deze
acteur nooit op het witte doek gezien.
Des tg merkwaardiger is1 het, dat de naam
Valentino nog steeds voor velen een be
grip is. Hoe men ook over zijn faam mag
denken, die faam is er en hij is ons dier
baar, omdat hij een exponent is van een
wonderlijke, maar fascinerende periode
uit de filmhistorie, een periode, waarin
men dweepte en overdreef, doordat de
film en haar publiek nog groen waren.
De filmproducent Edward Small heeft
Valentino en zijn tijd willen doen herle
ven. Dit betekende, dat een hedendaagse
auteur voor Valentino zou moeten spelen.
Small heeft jarenlang gewerkt aan de
voorbereiding van zijn plan en nu de
eerste foto's van zijn Valentino-film in
ons land zijn gearriveerd, kan men in elk
geval één ding vaststellen: Anthony Dex
ter de onbekende toneelspeler, die de rol
van Valentino vertolkt, vertoont een
merkwaardige gelijkenis met zijn befaam
de voorganger. En het zal interessant zijn
om te zien, in hoeverre Anthony Dexter
er in geslaagd is, Valentino op het witte
doek te doen herleven.
De grote mode van dit seizoen is randstoi.
Men ziet het in katoen, linnen en ook in
zijde. De stof kan op verschillende manieren
verwerkt worden en er zijn zeer aardige
effecten mee te bereiken. Van nevenstaand
model is het lijfje schuin verwerkt, wat ook
heel mooi staat. Het mouwtje van dit model
is aangeknipt en de hals afgewerkt met een
leuk kraagje. De rok is ruim aangezet en van
voren met een overslag met knoopgarnering.
Dit patroon ig verkrijgbaar in maat 36, 3o,
40. 42, 44 a 0,85. Benodigde stof 3,50 tot
4,00 meter.
Plak san de ADRESZIJlDE
van een briefkaart, naast en
buiten de FRANKEERZEGEL
het verschuldigde bedrag aan
geldige postzegels en zend deze
aan: ATELIER CROON
Beatrijsstraat
Rotterdam
Vermeld aan de andere zijde
duidelijk uw naam, adres,
woonplaats en maat en num
mer van het gewenste model.
Opwindend en boeiend oorlogsdrama
onder regie van Henry King
De tfld van bezinning die nodig is ge
weest om films over de laatste wereld
oorlog te maken, waarin evenwicht en
soberheid gepaard gaan aan overtuigings
kracht. heeft een nieuw werkstuk opge
leverd. dat zonder enige twijfel moet wor
den gerangschikt onder het beste, wat
Amerika tot nog toe op dit gebied heeft
vervaardigd.
„Twelve O'Cloek High" tn het Ne
derlands vertaald door de romantiserende
en daardoor misleidende titel „Gevleugel
de Kruisvaarders" Is een diepgaande,
betreffende het moreel
to m nel boeiende stadie betreffende het moreel
Diane Hart, die m Bedford het levens van een srocp Amerikaanse vliegers, dat
licht aanschouwde, werd al op hct punt staa, volledig Ineen te stor-
ieeftijd naar kostschool _Sesthiird. Toen^ze «p^ de zW3re ver„ezen, die de
neer, het veld wordt opnieuw bevolkt en
plotseling bevindt hij zich weer midden in
de waanzinnige strijd van 1942. Een knap
gemonteerde scène, die doet denken aan
een soortgelijke tafereel in „De beste
jaren van ons leven".
Brigadier-generaal Savage (Gregory
Peck) krijgt de opdracht om kolonel Da
venport (Gary Merrill) wiens te grote
sympathie voor zijn mannen het moreel
van de groep heeft ondermijnd te vervan
gen. Savage ziet in dat er maar één
middel U om dit moreel te herstellen: er
voor zorgen, dat zijn mannen niet langer
medelijden met zichzelf hebben en hij be
werkt. dat zij hem nog erger gaan haten
dan de Duitsers. Ofschoon vriendelijk van
aard, voert hij van het begin af aan een
Ijzeren, niets en niemand ontziende disci
pline in. Hoe hij op die wijze zijn mannen
eerst van zich vervreemdt om vervolgens
hun achting en vertrouwen te winnen, ts
het tweeledige verhaal, dat deze film ver
telt. Want naarmate zijn groep naar zetr-
vertrouwen en trots terugwint. oezwtjKi
de geest van de generaal onder ae ai uk
van de meedogenloze tactiek, welke hij
toepast op zijn mannen, die bij sieeas
beter gaat kennen en waarderen.
Het is niet zozeer het onderwerpas1 -
de wijze, waarop het ts uitgewerkt
de waarde van deze film bepaalt D
scenario en de regie van Henry King n
ben deze film tot een opwindend boeiena
en over het algemeen overtuigend oor
logsdrama gemaakt. De kracht va
Twelve o'clock high" ligt vooral in nei
vermijden van alle valse accenten en tn
het gevoelige, sterk genuanceerde beeia.
dat zij geeft van doodgewone mensen, die
onder de meest moeilijke en ontmoedigen
de omstandigheden plichtgetrouw 'n taak
vervullen, waarvan ze een hartgrondige
afkeer hebben.
De film bevat bovendien een aantal
authentieke opnamen van een serie op-
Eleanor Parker en Anthony Dexter in de Amerikaanse film „Valentino"
naar het leven van de befaamde acteur van die naam uit het tijdperk van
de stomme film.
veertien was, wist zij al, dat ze actrice
wilde worden en in 1941, toen ze naar de
Royal Academy of Dramatic Art ging, was
ze de jongste leerlinge, die daar ooit was
ingeschreven.
Op de toneelacademie leidde haar onge
wone persoonlijkheid herhaaldelijk tot
botsingen met de leraren, die zich boven
dien ernstige zorgen maakten over haar
hese, een tikje vals klinkende stem, die
kan worden vergeleken met de stem van
Glynis Johns of Barbara White. Verschei
dene kostbare neus- en keeloperaties ble
ken niet to staat de hoogte en het timbre
van Diane's stem te verbeteren. Later
kwam zij tot de ontdekking, dat de bijzon-
dere klank van haar stem juist voordelig
was voor haar carrière als actrice.
Toen ze de toneelacademie verliet, vond
ze twee, schijnbaar onoverkomelijke hin
derpalen op haar weg: haar jeugd en haar
onervarenheid. Dus volgde ze een cur
sus in steno en machtoeschrijven en trad
bij de B.B.C. in dienst als secretaresse
Dit baantje beviel haar geen zier en ze
had haar ontslagaanvraag el verzonden,
toen ze kennis maakte met de chef van de
geluidstechnici, die haar een baantje
aanbood als „assistent-geluidstechnicus".
Als zodanig zou het haar taak zijn, ervoor
te zorgen, dat bepaalde graraofoonplaten
op tijd begonnen te draaien, terwijl ze bo
vendien de verschillende geluiden moes*
fabriceren", die bij een radiohoorspel
horen. Diane nam het aanbod gretig aan,
maar voordat ze kon worden overge
plaatst, moest ze eerst haar ontslagbrief
terughebben. Toen dit niet vlot genoeg
ging naar baar zin, „leende" ze de brief.
Na kantoortijd en voor goed.
Duitse „Luftwaffe" hun toebrengt.
Hoewei een vergelijking met de reeds
eerder in ons land vertoonde film „Com
mand Decision" zich onwillekeurig aan de
toeschouwer opdringt, belicht „Twelve
o'clock high" een ander aspect van de
bombardementen, die de Amerikaanse
luchtmacht bij daglicht op de Duitse in
dustrie uitvoerde Waar „Com i.and Deci
sion" zich bezighield met de moeilijk
heden, die een Amerikaanse generaal had
met zijn superieuren, zoekt ..Twelve
o'clock high" het to tegenovergestelde
richting en werpt haar licht op de haast
bovenmenselijke taak van epn generaal
die poogt het gebroken moreel van een
groep vliegers te herstellen.
De film toont, hoe deze Amerikaanse
vliegers, die in 1942 van Engeland uit
opereerden, belast waren met een taak
die boven hun krachten en boven hun be
grip lag: het bombarderen, met te zwaktte
formaties, van sterk verdedigde Duitse
doelen overdag. Zij toont ook. hoe dapper
deze mannen waren, des te dapperder
naarmate de vrees, die z® hadden te over-
winnen groter was.
Majoor Stovall gespeeld door Dean Jag-
ger op een wijze welke hem tot winnaar
van de Oscar 1950 voor de beste manne
lijke btjrol maakte, brengt enkele jaren
na VE-dag een bezoek aan Archbury, de
basis van de 918e Amerikaanse bom-
bardementsgroep lp Engeland Hij vindt
het vliegveld verlaten, de gebouwen ver
vallen. Terwijl hij peinzend over het nu
vredige veld wandelt, beginnen motoren
ln zijn oren te gonzen! vliegtuigen dalen
Is het geheim der
schoonheid. Duizenden
vrouwen, die een nel*
ping hebben tot zwaar»
lijvigheid, maken In het
buitenland sedertjaren
gebruik van
«Burcbarcb
4» kroArlg wsfkBfide.
ti'vsraa slonkheldsdrogtw
Zuiver plantaardig en
v°lwmen onschadelijk,
ook bij langdurig gebruik
fhöBl 'n Heiland nrkrifobaar!
tft Apofhek«n en DfogisUfTItn
tfopali AlPHA.A'dom.ian luïjkentltooHOO
windende luchtgevechten. Afgezien van
een teveel aan gesproken tekst en een
gebrek aan tempo, vooral in het begin, is
„Twelve o'clock high" een belangwekken
de film, die we in de aandacht van per
sonen boven 14 jaar aanbevelen.
F.
Brfyadier-generaal Savage Gregory Peck) is bezweken onder zijn bijna
bovenmenselijke taak. Op de achtergrond (derde van links) Dean Jagger
als majoor Stovallwelke rol hem tot winnaar van de Oscar 1950 voor de
beste mannelijke bijrol maakte. Scène uit de film „Twelve O'Clock High,
De Haagse rechtbank zou gistermor
gen uitspraak doen in het hoger beroep,
dat de 31-jarige mevr. C. J. T,-K„ secre
taresse van de speelclub „Socrates" uit
Den Haag heeft aangetekend tegen de
geldboete van 25, subs. 10 dagen, haar
opgelegd door de kantonrechter wegens
het aanwezig hebben van een roulette
e.d. in een lokaliteit, waar door het pu
bliek gelagen worden gezet.
De rechtbank gelastte gistermorgen
echter heropening van het onderzoek,
omdat dit niet volledig is geweest. De
officier van Justitie had veertien dagen
geleden bevestiging van het vonnis van
de kantonrechter gevraagd.
Toen de gezusterÉ W. en M. C. uit
Bergen op Zoom op ijemeiyaartsdag des
avonds, gezeten op één rijwiel zonder
licht, over de rijweg inplaats van op het
fietspad huiswaarts keerden, werden zij
aangereden door de motorrijder T. uit
Middelburg. Met een hersenschudding en
lichte verwondingen werden beide da
mes in het Alg. Burger Gasthuis te Ber
gen op Zoom opgenomen.
De motorrijder, die gelukkig met de
schrik vrij kwam treft geen schuld.
KORTE INHOUD VAN HET VOORAF
GAANDE.
Kesteven. een „vriend'.' van Darell
Tress, wordt vermoord gevonden op
Lynnè Court, het landgoed van Dar-
reU en diens zuster Paquita. Dr Hex-
tall en zijn vriend, de advocaat John
Smith, trachten uit te vinden wie de
moordenaar is. Smith doet onthullin
gen over een ex-misdadiger, die in
de nabijheid van Lynne Court werd
aangetroffen. De advocaat vertrekt
met zijn klerk, Styler, naar de kust,
waar zij het raadsel nader tot zijn
oplossing hopen te brengen.
14)
Juist moeder, antwoordde kapitein
Polbeck. Ik ga weer naar landen, waarop
ik de laatste vijfentwintig jaar voortdu
rend gevaren heb om handel te drijven.
Barbados Tobago Trinidad Geor
getown dat zijn de havens, die ik ge
woonlijk aandoe, moeder Bassett en dat
weet je keel goed, want ik heb je menig
aardig cadeautje van die plaatsen mee
gebracht, zei hij met een knipoogje naar
Smith. Aan die kusten zijn heel aardige
dingen te krijgen.
Smito begon zijn belangstelling in ka
pitein Polbeck te verliezen. Hij was blijk
baar niet de man of een van de mannen,
die hij en Styler wensten te ontmoeten.
Hij opende een gids en begon te lezen,
terwijl hij de zeeman en de herbergier-
stsamen liet praten. Maar voor hij een
bladzijde had omgeslagen, ging de bui
tendeur open en kwam een jonge man
binnen to een overall met een stofbril op.
ton motorrijder die onder het stof zat.
Smith keek hem even aan en verdteptè
zich toen weer in zijn b°ek.
Smith kreeg
lie drommelse
een schok. Waar wilde
Styler heen. Inspanning?
Dat was het parool! Ondanks zieh-
zelf kon Smith niet nalaten om naar de
kleine zeeman te kijken. En hij zag dat
Polbeck Styler veelbetekenend aankeek.
Inspanning? zei hij. bat is zeker!
Maar niet zo moeilijk van uitvoering als
u denkt
Uitvoering! het wachtwoord. Dus dit
was de man, dat ventje, dat handel dreef
op West-Indische havens en Brits Guy
ana Waar bleven dan al de ideeén, die
hij 'en Styler gehad hadden.
Toen hij weer opkeek, zag hij dat Sty
ler en kapitein Polbeck de gelagkamer
verlieten en in het donker naar buiten
gingen. O, dat was beslist de man die zy
hebben moesten. Enfin, Styler was een
gewiekste jongen en wist wel wat hij
deed Styler zou
Juist toen hij er over zat na te dam-
ken was zou kunnen gebeuren, kwam
Styler weer binnen en nam met veei
vertoon een kaart op, die hij ba(ï laten
liggen. Toen ging hij weer heen, nadat
hij zijn patroon een wenk had gegeven
Smith stond op, strekte zijn armen, maak
te een opmerking over de mooie avond
tegen de herbergierster en ging naar
buiten.
Styler wachtte op hem in de diepe
stenen poort. Hij ging met Smith naar
de weg en wees op een figuur, die op
enige afstand langs de weg liep,
Dat is de man in kwestie, fluisterde
Styler. Hij is er absoluut van overtuigd,
dat wij de personen zijn, die hij moest
spreken. Maar ik begrijp er niets van,
het gaat niet over Portland, u weet wat
ik bedoel, mijnheer Maar dat is de kwes-
- - tie niet. En we moeten doen of we alles
Styler deed zijni bril af, sloeg de stofwgten 6n hem laten prateni dan komen
van zich af en vroeg een onschuldige!
verfrissing. Hij vroeg aan de herbergier
ster en Polbeck hoe laat het was en buv
nenn vijf minuten was hu in een d'uk
gesprek gewikkeld met de zeeman. Toen
begon Smith op te letten. want Stytor
leidde de conversatie over verschi lende
zijwegen en gebruikte veel
den. Hij zat nu met kapite'n Polbeck.n
een hoekje en bood deze een sigaar aan,
terwijl ze over kapitein Scott en zijn
laatste Noordpooltocht spraken.
Ja, ja, mijnheer, zei Styler on on
verschillige toon, het was een gewel
dige inspanning, een tnormc inspanning
er wei a< hter. Laat het maar aan
my over, mijnheer.ik heb gezegd,
dat u de mynheer bent, die de geldkwes
tie regelt.
Kapitein Polbeck wendde zich om en
kwam op de eenzame weg weer bij hen.
Hij schudde Smith hartelijk de hand.
Uw dienaar, mijnheer, fluisterde hij.
Ik meende al, dat u de bewuste heer
zoudt zijn of één van hen, die ik moest
ontmoeten. Ik keek u al aan, toen ik
binnenkwam en ik zag u naar my kij
ken. Maar misschien wachtte u op een
gelegenheid om het parool te geven?
Juist kapitein. Daarop wachtte ik,
antwoordde Smith.
Juist, to ordeje kunt in die din
gen niet te voorzichtig zün. zei de kapi
tein. Deze heer echter gebruikte het
parool heel slim in zyn gesprek, dat is
zeker, „Inspanning" zei hij, precies. En
„uitvoering", zei ik, om zeker van mün
zaak te zyn! Goed! En nu kunnen we
eens praten, heren.
Wu willen, wel wat van uw plannen
horen, kapitein, zei Styler Daarna kun
nen we over het geld praten. Het is toch
wel veilig om hier te praten?
Veilig genoeg, menheer.om deze
tijd van de avond is hier niemand, zei
Polbeck. En mün plannen? Die zün een
voudig en duidelük genoeg. Luistert u
maar: ik vertrek de 20ste uit Weymouth
en ga eerst scheep naar de West-Indische
havens en dan naar Georgetown. Daar
blijf ik veertien dagen en neem een la
ding Demerarasuiker in. In die veer
tien dagen wordt de man by my ge
bracht over land van uit het Franse
grondgebied ze hebben dan ongeveer
vier dagen over, nadat ik in Georgetown
ben aangekomen, twee dagen ongeveer
om hem weg te krijgen en vier dagen
om hem te brengen. Dan wordt hij by
mij aan boord gebracht en ik ga regel
recht met hem naar Engeland. Natuuriyk
'geb urt het alleen als ik hun het geld
breng en ook myh eigen deel krüg. U
hebt het geld toch zeker klaar liggen,
heren?
Styler gaf Smith een por en nam het
antwoord op deze vraag op zich.
Het geld is in orde kapitein, ant
woordde hy. Maar laat ons zakelük zün,
hoe hoog is het bedrag, dat is overeen
gekomen? Natuuriyk hebben wy wel
onze aantekeningen daaromtrent, maar we
wilden een officiële bevestiging van i>
hebben.
Juist juist stemde Polbeck toe.
Dat is zakelijk. Het bedrag is zo hoog
als ik denk. dat ze naar degenen geschre
ven hebben, die u vertegenwoordigt, he
ren. Drie duizend pond voor ben en vyf-
honderd voor mij. De helft van mijn deel
wordt me nu betoald. de ande£® ^elft
als ik hem in Engeland aflever. De drie-
diuzend pound moet ik meenemen.
HOOFDSTUK XIX
Eén vogel in de hand
Weer gef Styler zijn patroon 'n stomp:
weer nam hü zelf het woord.
U zult ons morgen ln Weymoutn
zien, kapitejn,
In orrie mynheer, was Polbeck s
antwoord Waar en wanneer u maar wilt,
heren Wanneer ik thuis ben woon ik
gindsin het dorp, maar ik kom iedere
dag in Weymouth. Morgen, zegt u? Hoe
laat en waar?
Om twaalf uur voor het post
kantoor, zei Smith. Komt u dat gelegen,
kapitein?
Uitstekend, mijnheer, antwoordde
Polbeck. Ik ga er iedere morgen heen
om te zien hoe ver ze met het Iaden van
myn'schip zijn; ik neem een hele lading
mee naar die West-Indische havens. Mor
gen om twaalf uur dus, voor het post
kantoor.
Polbeck liep de weg af. blijkbaar zeer
voldaan en zonder enige achterdocht en
Smith en Styler liepen naar de klippen.
De laatste zonnestralen gloorden in het
Westen en de nacht kwam zwaar over
land en zee. Niets kon eenzamer en ver-
latener geleken hebben, toch waren de
twee mannen bang om luid te spreken
Pas op, Styler, fluisterde Smith. Je
kupt nooit weten wie hier buiten loopt.
Toch moeten we praten. Nu we die vent
gezien hebben, wou ik maar, dat we in
Weymout!» zaten.
Gemakkelijk genoeg, antwoordde
Shyler. Rü terug op mijn motorfiets. U
kunt achterop zitten mynheer ik zal
voorzichtig ryden. Zoals u zegt, je kunt
nooit weten hoeveel oren er h er zyn en
bovendien is dit nu niet bepaald een
aangenaam plekje. Trouwens, we hebben
hier alles gedaan wat nodig was.
Teruggaan naar Weymouth scheen
het beste te zijn en Smith begaf zich
weer naar de herberg, maakte een ver
ontschuldiging tegen de herbergierster,
betaalde haar, pakte zyn spullen en ging
naar de weg, waar Styler met zijn mo
tor bezig was. Een uur later waren de
twee in een slaapkamer van een rustig
hotel. Ze hadden de benodigdheden voor
zich staan voor het maken van een slaap
muts en hun beider hersenen hielden
zieh bezig met het probleem van het
ogenblik.
Styler, zei Smith, dit is toch niet
wat we dachten. Het is geen kwestie van
het helpen ontsnappen van een gevange
ne uit de Portland Gevangenis. Het is
ongetwijfeld wel iets dergelijks, maar
het gaat langs heel andere lijnen en heeft
een andere kleur en betekenis. We mo
gen ons goede geste me te wel dan
ken, dat kapitein Polbeck overal zo
kalm en eenvoudig is ingelopen. Wat
denk jij tot nu toe "van de geschiedenis?
Dat er een plan is om een Engels
man ergens vandaan hier te brengen dat
iemand drieduizend pond wtl hebben
voor zyn aandeel in deze zaak: dat Po'
beek vyfhonderd wil hebben voor zijd
moeite, antwoordde Styler. Verder ben
ik niet gegaankan ik niet gaan,
mynheer.
Ik ben verder gegaan, zei bmitn.
Volgens mij is het dit, Die Polbeck is
blijkbaar eigenaar van een handelsschip,
een klein schoenertje, denk ik, waar
mee hij op geregelde tyden rmzen maakt
naar West-Indië, Barbados Tobago, Tri
nidad enzovoorts en naar Georgetown
in Brits Guyana. In Brits Guyana, Styler,
houd dat vast! Wat weet je over Guyana?
Niet veel mijnheer, behalve dat het
in Zuid-Amerika ligt, antwoordde Sty
ler. Maar voor morgenochtend tien uur
weet ik er meer van, als er hier in de
stad tenminste een openbare leeszaal is.
Ik weet er wel genoeg van öm ons
vanavond bezig te houden, merkte Smith
op. Georgetown is de hoofdstad van
Brits Guyana het is 'n vrij grote plaats
en een haven van enige betekenis. Maar
Georgetown gaat ons niet aan, behalve
dat het de haven is, waar Polbeck die.
iemandaan boord w.1 nemen. Wat
ons aangaat is Frans Guyana, waar die
iemand vandaan moet komen. Weet ie
waarom Frans Guyana ons wel aangaat?
Op het ogenblik.niet, antwoord
de Styler
Dan zal ik het je vertellen. Dat, en
de geheimzinnige persoon die er van
daan moet komen, gaan ons aan omdai
Frans Guyana, Styler, de kolonie is, waar
heen onze buren van de andere zyde
van het Kanaal hun'gevangenen zenden
die een lange straftijd hebben. Dus be
grijp je^iet nu?
Dan is die iemand waarschijnlijk 'n
Franse gevangene!, riep Styler uit.
Juist mijn zoon! Een Frans gevan
gene en waarschyniyk een, die voor ee.i
ernstig misdrijf achter slot en grendel
zit. Ik weet er genoeg van om je te ver
tellen, dat de Franse regering proeven
nam met dwangarbeiders in Guyana. Da*-
haalde niet veel uit maar nog altijd wor
den de gevangenen naar Cayenne gezon
den en naar een paar eilander, in de
buurt. De beroemde kapitein Dreyfu?®
werd er gevangen gezet op het beruchte
Duivelseiland, Als ik dat alles bedenk,
Styler, dan zie ik de zaak als volgt e
betrokkene is een Franse gevangene.
Kan wel een Engelsman zijn, me
in Frankrijk veroordeeld is, veronderstel
6— "Een uitstekende veronderstelling,
Styler.... Dat zou best
nen zijn. In ieder geval ifl j»*t raand
die in Frans Guyana °PfEf,1°t^n ,en
oude kameraden in Fngeiand leeft, die
er wat voor over hebben om hem weer
in vryheid te zien. Ik denk, dat Keste
ven een van zijn vrienden was en Tickei)
ook Ik vermoed dat er daarginds, waar-
schiiniyk in Georgetown, iemand woont,
dia de ontsnapping van die man kan
bewerkstelligen en dat die man of die
mannen in verbinding hebben gestaan
met die vrienden hier. Polbeck is maar
een tussenpersoon. En nu vraag ik me
drie gewichtige dingen af: In hoeverre
staat de moord op Kesteven in verband
met dit complot, indien er tenminste ver
band bestaat. De tweede is: heeft Samuel
Pegge, alias Septimus Philcox er iets
mee te maken? De derde is: hoeveel weel
kapitein Polbeck meer dan hy jou of my
verteld beeft? De eerste twee vragen
kunnen we voorlopig laten rusten: de
tijd zal er antwoord op geven. De derde
moeten we echter nadei beschouwen.
Styler dacht een ogenblik na.
We moeten dit niet vergeten, mijn
heer, zei hij tenslotte, dat Polbeck ons
bekend heeft, dat alles wat hij voor die
geschiedenis zou krygen, vijfhonderd
pond is.
Juist! zei Smith. Ik denk er pre
cies zo over als jij Styler. En morgen zal
ik in die geest handelen.
Ingevolge dit besluit was Smith de
volgende ochtend reeds aan het telegraaf
kantoor toen dit geopend werd e~ vüf
minuten over achten had hy n telegram
naar Darrell Tress verzonden, waarin hij
hem vroeg of Darrell hem wilde machti
gen een paar honderd pond uit te trekken
in verband met de Kesteven zaak. Uarrell's
antwoord werd hem gebracht toen hü en
Styler aan het onttojt zaten. Hef was ka
rakteristiek, echt Darrell. Smith kon des
noods een paar duizend pond uitl«®S®5j
hü was buitgewoon verheugd dat Si»
aan de zaak werkte.
Het is uitstekend Styler als.f „„1^
jonge man achter de hand hebt, a® s
bezit, merkte Smith droogjes „sf
hij Darrell's telegram aan zyn
Nu kunnen we tonmate met onze
vrir "1 de zeeman Prat®n" if jemanri Hl.
nagaan is kaptein P°%fndie™ef?' rijn
liever één vogel m d'- nana neeit dan
t.ien in dé lucht. We kunnen het m ieder
geval proberen.
Een bezoek aan de plaatselyke bank,
een telegram aan de bankier van Smith
in Londen en hij had een paar nieuwe
honderd pemd bajotteni|i ,yn handen
lang voor twaalf uur. En om twaalf uur
kwam kapitein Polbeck, die klaar was
om zij n aandeel m het plan ten uitvoer
te brengen. Rij was met Verwonderd toen
Smith tyler hem naar een rustig
hoekje in hun hotel brachten en hem
tracteerden op rum er, sigaren. Maar wel
werd hy hoe langer hoe verbaasder toen
Smith hem duidelijk en, nauwkeurig vol
gens de wet, de eenvoudige waarheid ver-
teide. Zijn gezicht werd steeds langer
toen hij begreep dat -ijn kansen om op
6611 j f -htokkelijke manier vijfhonderd
pond te verdienen, steeds minder werden
en eigenlijk al geheel verdwenen waren-
jn groc werd koud, zijn signal" ging uit
en hy keek de twee heren verontwaardigd
aan.
Dat is een strop, zei hü met ie's, Va1'
wanhoop in zyn stem. Ik wou het kleine
huisje waarin ik woon, van die vijfhon
derd pond kopen Och ik heb altijd wel
gevoeld, dat eriets gewaagds in dat
zaakje stak Het is afgelopen, hè. Dan
kan ik u even goed vaarwel zeggen.
Nog niet. kapitein, zei Smith. Neem
een nieuwe sigaar, vul uw glas nog eens.
en kük eens hiernaar.
H- hield de twee bankbiljetten voor
Polbeck's verbaasde ogen.
Die zün voor u, als u ons wil, ver
tellen, wat wij willen weten, vervolgde
Smith. U bent immers aan die lui niet
gebonden. Vertel alles wat weet over
deze zaak en als u daarmee klaar bent,
zijn die bankjes voor u. Kijk eens.
Hij legde de biljetten op tafel en zette
er een glas op. En Styler, die kapitein
Polbeck oplettend aankeek, zag dat z'n
ogen begonnen te glinsteren.
Wel heren, zei hy, klaarblykelük
zeer opgelucht, dat is een mooi aanbod
en ik neem het aan, Maar u moet niet al
te teleurgesteld zito. a'® 'h u nlf-'t veel
kan vertellen. Ik zal u in ieder geval de
waarheid vertellen.
Dat is genoeg, merkte Smith op.
Meer hebben wij niet nodig.
Kük eens, het ging zo, begon Pol
beek. De laatste maal dat ik to George
town was, hetgeen ongeveer vier maan
den geleden is, maakte ik kennis met een
vreemdeling in een herberg. Hü vroeg
me of ik vüfhonderd pond wilde ver
dienen. Natuuriyk wou ik dat, als het
een eeriyke zaak was. Toen zei hU dat
liet er om ging een Engelsman te helpen
ontsnappen, die onschuldig veroordeeld
was in Frankryk en naar de strafkolonie
in Cayenne was gezondenlevenslang.
Levenslang! riep Smith uit.
Levenlang münheer. Een handels-
zaakje fraude of zoiets geen moord
of geweldpleging, anders zou ik me er
nief mee bemoeid hebben, zelfs al was
hii onschuldig veroordeeld, Toen ver
telde deze vreemdeling my dat er in En
geland machtiige en invloedryke perso
nen waren, die het nodige geld by elkaar
konden brengen, pamelyk drieduizend
pond. Ik zou voor tussenpersoon moeten
dienen en het geld naar Georgetown
moeten brengen. Hy wilde weten of er
hier een plaats was, waar ik de agent
van die Engelsen kon ontmoeten om het
geld in ontvangst te nemen. Daar ik m
het dorpje woon, waar u gisteravond was,
stelde ik „De Koning van Denemarken"
voor als een geschikte plaats en nadat jk
data en uren had uitgerekend, vertelde
ik hem. dat ik er iedere avond tussen 12
en 18 Mei van dit voorjaar zou zijn. Iede
re avond ben Ik er geweest en gister
avond kwam u.... dat is alles wat ik
werkelijk weet, besloot kapitein Pol
beck, naar de bankjes kijkend. Meer weet
ik tenminste niet.
Weet u de naam niet van de man,
die ontsnappen moest? vroeg Smith,
Neen mijnheer! Ik hoorde alleen,
dat hij in Georgetown by mij zou worden
gebracht en dat ik hem in Engeland
moest brengen, to Falmouth, Plymoutn
of hier, het kwam er niet op aan.
Wie was de man, die dat zaakje met
u in orde bracht?
Dat weet ik ook niet. Hy kwam viyjk
in die herberg waar ik het over had, daar
komen veel zeelui. Ik denk, dat hij naar
iemand uitzag, die het zaakje voor hem
kon opknappen.
Vertelde hij misschien ook hoe lang
die Engelsman al in Cayenne was» vroeg
Smith.
Ja antwoordde Polbeck. Dat vertel
de hy wel: zes jaar.
Smith vroeg de kapitein niets meer.
Toen deze de bankjes had opgestoken er.
vertrokken was, wendde hy zich tot
Styler.
Nu, zei hü, zal ons eerste werk zün
de Franse strafregisters na te zoeken,
Geen prettig baantje, Styler, maar het
moet worden gedaan. Het is onze enige
kans, lenzü
Een kellner kwam naar het hoekje
toe, waar zü zaten, terwijl hü een tele
gram op zün dienblad droeg.
Münheer Smith? Mynheer John
Smith? Hier is een telegram voor u mün
heer.
Smith scheurde de enveloppe open. En
Styler, die op het knikje van zijn pa
troon zich over het telegram boog. la*
met hem mee:
„Commissaris van Politie te Lynch-
field heeft juist getelegrafeerd dat Tic-
keil plotseling in het ziekenhuis 1*
overleden om tien uur vanmorgen.
t „Tress"
