SA AR" wil FRANS spreken
Duitsers houden het op de
Duitse tongval
De opbouw van t leger
Reclame
ONBEREKENBAAR APOSTOLAAT
WOL
Benzine-oorlog in de Ver. Staten
TERUGKEER VAN KUBELIK
H
r
Sherlock Holmes redivivus
alkalivrij
Inwendigheid van
het resultaatj
jgïJDAG
9
Adenauer en Schuman varen in
gevaarlijke branding
Eire krijgt weer een
coalitieregering
Ver. Nederlandsche j ^et Concertgebouw
Scheepvaartmij
De bewapening
Maakt
voor Uw zaak
Toch wetenswaardig
GOD EN ZIJN 1VERELD
SPECIAAL*
VOOR v
1 .TTJNI 19S1
PAGINA
PHILIPS BOUWT NIEUWE
FABRIEK
Fabricage kunsharsgrondstoffen
Stockdividend 5 pet. over gunstig
jaar 1950
AMBASSADES IN NEDER
LAND EN ZUID-AFRIKA
N.y.V. OVER LONEN EN
PRIJZEN
KINDJE VERDRONK IN
WATERPUT
SCHAAKRUBRIEK
ESSO STANDARD OIL
TREEDT WELDRA IN HET
STRIJDPERK
V
gevolgde gang van zaken niet kon goed'
keuren. Zij kan met recht beweren, dat
De prille vriendschap tussen Duitsland
en Frankrijk beleeft haar eerste crisis en
wel om een oude kwestie: de Saar. Aan
gezien de nieuwe vriendschap niet zozeer
uit sympathie, maar op de eerste plaats
als „amitié de raison" wordt gesloten,
juist met het oog °P bet overwinnen van
de oude tegenstellingen, mag men ver
wachten, dat beide partijen haar uiterste
best zullen doen om ook thans redelijk
heid vóór emotie te laten gaan. Het zou
inderdaad de omgekeerde wereld zijn, de
Europa-politiek van de beide landen "P
te geven op grond van een geschil, dat
bij realisering van die politiek aanmerke
lijk aan levenskracht zal hebben ingeboet.
De toenaderingspolitiek tussen de oude
vijanden vereist voor alles aan beide
zijden goede trouw, Adenauer, die terecht
van „mijn politiek" inzake Frankrijk kan
spreken, staat hier ais „gelovige", in
tegenstelling tot de „ongelovige' opposant
Schumacher, wat betreft hun vertrouwen
in Frankrijk. Men kan tenslotte redelijke
argumenten hebben voor het aangaan van
een verbintenis, maar het blijft mogelijk,
dat de wederpartij heimelijk andere be
doelingen koestert. Schumacher heeft het
nooit onder stoelen df banken gestoken,
dat hij Frankrijk ernstig van het hebben
van dergelijke bedoelingen verdenkt. De
feile reactie van Adenauer op het, op
Franse instigatie, verbieden van de Duits
gezinde .Democratische partij" van het
Saargebied. mag dan ook gezien worden
als een poging om onmiddellijk het ter
rein van elke verdachtmaking te zuiveren.
Adenauer voert binnenslands een moedige
strijd voor de aanvaarding van het Schu-
man-plan en hiJ *an niet duidan, dat in
■t daarmee samenhangende Saarprobieem
een spoor van Franse tweeslachtigheid
blijft bestaan, die door zijn tegenstanders
onmiddellijk zal worden uitgelegd als
typerend voor de gehele Franse politiek,
In zijn verklaring voor de Bondsdag,
gisteren afgelegd, begon de Duitse kanse
lier met de nadruk te leggen op de on
democratische handelwijze van de Saar-
regering-Hoffman, als de bron van de
huidige moeilijkheden. Frankrijks aandeel
in de ontbinding van de „Democratische
partij" werd betreurd, maar uitgelegd als
een vergissing op grond van de eenzijdige
voorlichting, welke Saarbrücken ver
schafte.
Deze gematigde bewoordingen kunnen
overigens niet verhelen, dat het Saar
gebied On het ogenblik een ernstige twist
appel bl£jft tussen Frankrijk en Duitsland.
Schuman heeft inmiddels olie op de gol
ven treehten te gieten, door te herhalen,
dat de uiteindelijke regeling aan het
vredesverdrag blijft voorbehouden, maar
het onaangename van de Searkwestie is,
dat de belangen-tegenstelling ook door
een vredesverdrag niet uit de wereld zal
worden geholpen, als niet tevens 'n radi
cale politiek-economische reconstructie
in Europa plaats vindt. Het plan-SchU-
man beoogt zulks, maar het nog maar
een begin (zij het in een speciaal voor het
Saargebied allergewichtigste sectori en
vervolgen» moet het plan nog geratificeerd
worden en daarna een jarenlange over
gangsperiode doormaken, alvorens tot vol
ledige ontplooiing te geraken.
Het is te begrijpen, dat de Franse rege
ring, hoe vooruitstrevend zij zich ook be
toont. niet geneigd is ogenblikkelijk al
haar 'roeven uit handen te geven. Het
Saargebied !s door Frankrijk zowel in 1919.
als in 1W beschouwd als het onontbeer
lijke tegenwicht tegen de overmachtige
Duitse zware Industrie.
Onmiddellijk na de oorlog streefde
Bidgult naar nauwe politieke en econo
mische samenwerking met de Saar, Het
gebied is thans een autonome staat, die
«venwel slechts via Parijs naar buiten
kan optreden; het U ingeschakeld in het
Franse douane- en tarievenstelsel; en ten
slotte heeft Frankrijk v0Or de duur van
vijftig jaar de kolenmijnen van dit gebied
in pacht. Britten en Amerikanen, niet
onverdeeld raet franse politiek,
schortten de uiteindelijke politieke be
slissing tot de vredesregeling Piet Duits
land op.
De organisatie van het Saarland ging
uiteraard buiten West-Dultsland om. En
het is niet minder vanzelfsprekend, dat de
regering te Bonn vanaf haar ontstaan de
Bij de zojuist gehouden algemene ver
kiezingen in Eire heeft de regeringscoa
litie van de aftredende minister-president
John Costello, samen met de onafhanke
lijker). volgens de tot nog toe bekende
uitslagen 67 zetels in het parlement be
haald. dat is 10 zetels meer <?an de pairtij
van Eamon de Valera, Hoe-wol de ver
deling van 23 der 14? zetels nog bekend
moet worden, schijnt het bijna zéker te
zijn. dat Eire wederom een coalitierege
ring zal krijgen. De onafhankelijken, die
13 zetels krijgen, worden algemeen be
schouwd als aanhangers van. de coalitie,
die is samengesteld uit de partij van
Costello, de labounpartij. <ïe boerenpartij
en de nieuwe republikeinen. De partij
van De Valera toehaalde tot nog toe 87
zetels. Alle aftredende ministers zijn her
kozen-
Zuid-Kceaanse premier onderscheiden
Z.H. de Paus heeft «te Zuid-K<>reaan*e
premier, dr J, M- Tsjan'g. benoemd lot
Co-rnmanleur in de Orde van de H. Sil
vester, als blijk van waardering voor het
belangrijnse werk, dat deze katholiéke
minister voor dfc Kerk in Korea gedaan
heeft.
leven bezitten en dat men er dus van
beide kanten op uit moet zijn de gegroeide
verstandhouding zo diep mogelijk wortel
te laten schieten. Schuman motiveerde
zijn brief aan Hoffmann met de woorden,
dat Frankrijk nog steeds verantwoordelijk
is voor orde en rust in de Saar. Maar de
verantwoordelijkheid voor Europa is toch
oneindig veel groter, Ad interim.
zij zich niet behoeft' neer te leggen bij de
Saar-constitutie, zolang niét alle belang
hebbenden zich bij het vredesverdrag heb
ben uitgesproken. Maar anderzijds heeft
de Saarlandse bevolking zich met over
weldigende meerderheid voor losmaking
van Duitsland verklaard en dat is een
criterium, waaraan de heer Hoffmann
zijnerzijds weer gebonden is. Van zijn
standpunt gezien is een partij, die beoogt
annexatie met Duitsland tot stand te bren
gen, erop uit de constitutie te ondermijnen
en kan hij volhouden, dat zulk een partij
bulten de wet moet worden gesteld.
Het is duidelijk, dat niemand gebaat is
bij het op de spits drijven van nationale
gevoeligheden. Er Is sinds 1945 in Europa
heel wat geschied. De Frans—Duitse
antagonie is niet langer de voornaamste
bron van onrust. Beide landen leven
onder de gemeenschappelijke druk uit het
Oosten, die des te doeltreffender kan wor
den afgewend, naarmate de grenzen tussen
de West-Europese landen meer vervagen.
Op dit punt vallen de inzichten van
Adenauer en Schuman samen. Vopr de
bestendiging der Frans—Duitse vriend
schap is het nodig, dat enerzijds de voor
lopig nog sterke Franse belangen in ae
Saar worden erkend, anderzijds de Duitse
nationale gevoeligheden worden ontzien.
Men moet bedenken dat de beide leidende j
staatslieden niet het politieke eeuwige
Philips is bezig een nieuwe fabriek voor
de vervaardiging van kunstharsperspoe-
aers te bouwen. Het vloeroppervlak van
deze hoogbouwfabriek zal 4000 vierkante
meter zijn. Voor de oorlog was de produc
tie aan grondstoffen van de philite-fabri^s
800 ton per jaar. Deze is thans gestegen
tot rim 2000 ton per jaar. De tegenwoor
dige bedrijfsruimte is te klein geworden
voor het van 400 tot 1100 man gegroeide
personeel en voor de vele zware machi
nes, ketels en walsen. De nieuwe fabriek
zal begin 1952 gereed zijn. Dan zal de
productie van de belangrijke phenol-
furfurol persmassa, welke onlangs ter
hand werd genomen, naar behoefte kun
nen worden uitgebreid. Overal ter wereld
neemt genoemde kunstharsgrondstof reeds
naast andere bekende producten een voor
aanstaande plaats in de plastic-industrie in
Het goederenvervoer is, vergeleken
met dat over het boekjaar 1949, in 1950
gestegen. Daarnevens was de gemiddelde
opbrengst per vrachteenheid hoger, zo-
cat de inkomsten uit het vrachtvervoer
niet onbelangrijk zijn verbeterd, aldus het
verslag van de Ver. Nederlandscfae
Seheepvaartmij.
Het saldo van de exploitatierekening
bedraagt 12.012.754 (4.085.409) en de
totale bruto-winst 14.081.855 (4.476.719;
Na aftrek van afschrijvingen ad 6.122.82(5
(4.161.467) en reservering ad 4.483.529
resteert er eer. saldo winst van
3.475.500 (v. j. na afschrijving koersver
lies effecten van ƒ276.211 een saldo van
22.324).
Voorgesteld wordt extra toe te voegen
aan de reserve voor vlootvernieuwing
1.370.000 en aan de assurantiereserve
500.000 en een dividend uit te keren
van 5 pet. in aandelen, welke dividend
gerechtigd zuilen zijn van 1 Jan. 1951 af.
(Van een bijzondere medewerker)
gen van
Voor 1940 waren de bewapeningen
de verschillende legers niet gelijk,
landen, die een eigen wapenindustrie had
den, maakten hiervan gebruik, terwijl ao
andere landen, die deze industrie misten,
dan bij deze dan bij gene wapenfabri
kant hun inkopen deden, naarmate deze
de wapenen leverde overeenkomstig de
gestelde eisen. Daardoor toonden de wa
penen der verschillende landen vele tech
nische verschillen o a, wat het kaliber be
treft en was de gebruikte munitie ook
verschillend.
De bezwaren waren in die tijd niet zo
groot, omdat behalve de oorlogsvoorraad
een reserve-hogveelheid wapenen aanwe
zig was en een oorlogsvoorraad munitie
was opgelegd, voldoende voor de eerste
oorlogsmaanden. Daarna zou dopr eigen
aanmaak of aankoop in het verdere wor
den voorzien.
Het zal duidelijk zijn, dat in een bond
genootschappelijke oorlog dit tot talrijke
moeilijkheden aanleiding geeft, voóral
wanneer tot die bondgenoten kleine lan
den behoren, die ieder hun eigen wapenen
en munitie hebben van een soort, afwij
kende van die der grote landen,
Irj 1945 hadden wij niets meer. De Ca
nadezen hebben materieel achtergelaten,
dat aanvankelijk voor de eerste opleidin
gen is gebruikt, Daarna heeft Engeland
materieel en munitie ter beschikking ge
steld, dat grotendeels naar Indonesië is
verscheept en waarvan een deel niet
het beste wordt teruggezonden. In 1950
is Amerika begonnen, in het kader van
het Atlantische Pact, materieel te zenden,
waarbij bet de bedoeling was, dat daar
mede zouden worden uitgerust die onder
delen, die onder bevel van de comman
dant der Westeuropese troepen zouden
worden gesteld.
In dat jaar heeft tevens Canada dat
tot de Amerikaanse bewapening overgaat
de bewapening van een divisie aan ons
land aangeboden, Wij hebben djt dank
baar aanvaard- Een arme man, die slecht
in de kleding zit, kan zich niet de weelde
veroorloven een aangeboden jas af te wij
zen, omdat deze niet past bij zijn overige
costuum.
De Engelse en Canadese wapenen zijn
wel voorzien van een zekere hoeveelheid
munitie en reserve-onderdelen, doch in
dien ook Engeland tot een meer moderne
bewapening overgaat, hetgeen niet uit
gesloten is, zijn wij op ons zelf aangewe
zen en moeten wij zelf voorzien in c-e
munitie en de reserve-onderdelen d.w.z.
we moeten deze zelf aanmaken.
Het is niet uitgesloten, dat ei' aan
Engelse en Canadese bewapening bepaald
materieel ontbreekt, vooral omdat de En-
gelse wapenen deels uit Indonesië zijn
gekomen. Het zal dan wei zorg baren bet
ontbrekende aan te schaffen, zodanig dat
dit past bij bet reeds aanwezige. Men
moet nemen, wat er op de markt is en
niet de fout begaan van vóór 1940 door
elk nieuw materieel aan eindeloze proe
ven te onderwerpen en steeds verande
ringen aan te brengen waardoor de te
betalen prijs hoger wordt.
Deze bezwaren bestaan met voor de
Amerikaanse wapenen, hiervoor blijft de
aanvoer verzekerd- Hierbij komt nog, dat
vele van de Engelse wapenen niet be
paald modern en technisch bij Zijn.
Ook bij de opleiding stuit men op veie
bezwaren; het materieel en de munitie
zijn anders, zoals ook het onderhoud en
de schietopleidipg. Deze verschillen be
palen zich niet alleen tot de wapenen,
doch tot alle verdere hulpmiddelen, wel
ke deze wapenen in werking moeten
brengen b.v. de radioverbindingsmidde
len.
Tenslotte verschillen de organisaties der
onderdelen. Een soldaat, opgeleid met de
Canadese of de Engelse bewapening, moet
z.m. zijn gehele diensttijd daarbij blijven:
een omschakeling geeft vele moeilijkhe
den. Het zal daarom wel de bedoeling
zijn de territoriale troepen met de Cana
dese en Engelse wapenen uit te rusten en
de te mobiliseren dlvisiën met de Ameri
kaanse wapenen. Doch dan dient gezorgd
te worden, dat deze wapenen aanwezig
zijn, als de drie divisiën mobilisabel zijn
d.w.z, einde 1951.
In verband met het opleggen van een
mobilisaticvoorraad munitie en tevens
voor de te houden schietoefeningen, zal
het van belang zijn met het oog op de
deviezen dat de munitie zoveel moge
lijk in eigen land kan worden vervaar
digd of dat dit in het kader van de Bene
lux, voor een deel hier geschiedt, voor
1940 werd veel munitie in eigen land aan
de Artillerie-Inrichtingen vervaardigd;
.dit zal ook thans weer moeten geschieden.
Behalve wapenen zijn voor een leger
vele gewone en speciale motorvoertuigen
nodig, benevens grote hoeveelheden uit
rustingsstukken, De speciale motorvoer
tuigen zullen moeten worden opgelegd,
de gewone en die welke met eenvoudige
hulpmiddelen zijn in te richten, worden
bij mobilisatie gevorderd in de geest zoals
dit ook bij de vorige mobilisatie is ge
schied. Een eis hierbij is. dat de voertui
gen behoren tot de modellen van de laat
ste jaren en van de soorten welke het
meest in ons land voorkomen. Zulks is
nodig met het oog op de beschikbare hoe
veelheden reserve- en ver wisselstukken
en banden. De uitrustingsstukken kunnen
voor een deel door de eigen industrie
worden geleverd, waarbij maatregelen
worden beraamd ons land in te schakelen
voor de levpiüng ook aan andere landen,
hetgeen én'de industrie én de deviezen
ten goede komt.
Tijdens een heden in de late namiddag
ter gelegenheid van „Uniedag" door de
Zuidafrikaanse gezant te 's-Gravenhage
gegeven ontvangst deed minister Stikker
de mededeling van het besluit van beide
regeringen om haar wederzijdse gezant
schappen tot ambassades te verheffen.
Tevens vermeldde minister Stikker dat
H- M. de Koningin de bewilliging heeft
verleend op het verzoek der Zuidafri
kaanse regering om dr D. B. Bosman tot
haar ambassadeur in Nederland te mogen
benoemen. Onlangs is ook door de Zuid
afrikaanse regering het agvement ver
leend tot de benoeming van Hi- Ms ge
zant te Pretoria, dr J. van den Berg, tot
de eerste ambassadeur ven Nederland in
Zuid-Afrika.
De hoofdbesturen der bij het NW aan
gesloten organisaties kwamen Donder
dagavond in Amsterdam opnieuw in bui
tengewone vergadering bijeen ter bespre
king van het vraagstuk van lonen en
prjjzen,
In deze vergadering bleek grote on
gerustheid te bestaan t.a.v. de gevolg
de loon- en prijspolitiek, terwijl de
vergadering met verontwaardiging ken
nis nam van de afwijzende houding,
welke door groepen en organisaties van
beter gesitueerden wordt, aangenomen
tegenover de belastingvoorstellen, die een
consumptie-offer voor deze groepen zou
den moeten bewerkstelligen. Tot haar
grote teleurstelling moest de vergadering
vaststellen, dat deze afwijzende houding
ook haar weerslag vindt in het desbetref
fende voorlopig verslag der Tweede
Kamer.
Eenstemmig verenigde de vergadering
zich met de eis, door het bestuur gesteld,
dat de werkgeversorganisaties nu op zeer
korte termijn een snede en constructieve
beslissing nemen aangaande de datum,
waarop zal worden vastgesteld of en zo
ja, hoeveel looncompensatie de stijging
van de kosten van levensonderhoud op
grond van de regeringstoezegging wettigt
en in welke vorm deze zal worden uitge
keerd
Eindelijk staat hij dan weer voor het
orkest, bijna een half jaar later dan was
afgesproken: Rafaël Kubelik, de lieveling
van Amsterdam. De politiek schijnt hem
de pas te hebben afgesneden, in meer dan
één betekenis, toen hij in Januari uit
Amerika naar ons land wilde komen. De
afgrond van de moeilijkheden die, naar
het heet, rond zijn visum gaapte, heeft op
zijn beurt de afgrond van moeilijkheden
opgeroepen, waarin het Concertgebouw-
bestuur van de winter bijna te pletter is
gestort. »-
We weten er nog alles vanMaar
goed, de winter vol problemen is voorbij
en op het laatste nippertje, toen een be
hoorlijk abbonnements-seizoen allang be
ëindigd behoorde te zijn, is Kubelik toch
nog op komen dagen. Daar staat hij dan
weer voor het orkest en aan een hartelijk
welkom-applaus heeft het hem stellig
niet ontbroken.
Voor zover men dat na één avond be
oordelen kan, heeft het verstreken jaar
aan de artistieke persoonllikheid van de
dirigent weinig toe of afgedaan.
Bij ontstentenis van Monique Haas, die
een pianoconcert van Bartok zou spe
len, begon hij met Mozarts Praagse sym-
phonie, lyrisch en vol élan, zoals we dat
van hem gewend zijn, maar in het eerste
deel een tikje slordig en in het tweede
een tikje oppervlakkig; ook dat zijn we
wel zo'n beetje gewend....
De finale kwam het beste over het voet
licht, met vaart en verve. Ook -na de
pauze speelde Kubelik zijn van ouds be
kende troeven uit in een bezielende ver-
Gistermiddag ls te Hilversum een vier
jarig knaapje in een in de tuin van het
ouderlijk huis gelegen waterput geraakt
en verdronken. Toen men het kindje ver
miste, heeft men uren lang gezocht totdat
men het uit de put ophaalde. Het jongetje
had de deksel van de put weggeschoven en
is daarna waarschijnlijk te ver voorover
gaan hangen met gemelde noodlottige
gevolg.
tolking van Dvoraks vierde symphonie.
Die wordt als regel stiefmoederlijk be
handeld terwille van de vijfde, en niet ge
heel zonder reden: er zit nog al wat hols
en conventioneels in de lijvige partituur.
Maar Kubelik speelt het altijd klaar
om de verwaarlozing van die tweede
rangs Dvoraks als een grof onrecht voor
te stellen; hij stormt met zoveel geloof,
hoop en liefde over de leemten heen van
hoogtepunt naar hoogtepunt, en roept zo-
eel kleine Slavische détails op van ritmen
en melodiek, dat men na afloop van zijn
pleidooi het juist gespeelde stuk bereid
willig verklaart voor een verguisd mees
terstuk. Ook deze avond, en wij mogen
hem dankbaar zijn voor deze staaltjes van
muzikale suggestie. Of.... heeft hü wel
licht toch gelijk met zijn optimisme
Inmiddels was de belangrijkste prestatie
deze keer onmiskenbaar de uitvoering van
Martinu's dubbelconcert voor twee strijk
orkesten, piano en pauken. Het werd
reeds in 1938 geschreven en men verbaast
zieh er over dat het zo lang moest duren
eer wij er hier mee kennis konden ma
ken, want het is ongetwijfeld een stuk
van formaat.
Ook vorig jaar heeft Kubelik ons het
een en ander laten horen van deze mede-
Tsjech in mede-ballingschap, en telkens
opnieuw toont Martinu zich een compo
nist van onbetwistbare originaliteit. Of
schoon het concert geschreven is vanuit
de beroering die het lot van zijn vader
land in hem wekte, heeft het weinig
Tsjechische affiniteiten en zou men eerder
denken aan de atmosfeer van Groupe des
six en soms Strawinski, als sommige
cantilenen niet toch duidelijk naar Oost-
Europa wezen.
Die cantilenen zijn het ook die het hem
„doen", en het langzame middendeel tot
de kern van het concert maken, ondanks
de schoolse, al te uitvoerige pianosolo.
De uitvoering die Kubelik van het werk
gaf scheen buitengewoon zorgvuldig en
niettemin doorleefd en gepassioneerd.
H.N,
Onderscheiding. Te Zwolle is afscheid
genomen van de hoofdingenieur-direc
teur van rijkswaterstaat in de directie
Overijssel(Drenthe, ir F. S. Langemeijer,
die Donderdag de dienst met pensioen
verliet. Bij deze jjeiegenheicl werd hij be
noemd tot ridder in de orde van de Ne
derlandse Leeuw.
Onderscheiding. H. M. de Koningin heeft
heden benoemd tot grootofficier jn de
Huisorde van Oranje de heer F. van 't
Sant, wonende in Engeland.
Prov. Staten van Overijssel. Als opvol
ger van de heer S. de Jong (P. v. d. A.)
is benoemd verklaard tot lid der Prov.
Staten van Overijssel drs J. S. van Hes
sen, te Almelo.
Oud-minister jhr lr O. C. A. van Lidth
de Jeude, die bij de opening van het Petro-
leumcongres te Den Haag onwel werd en
naar bet ziekenhuis Bronovo werd over
gebracht, heeft reeds vandaag dit zieken
huis kunnen verlaten. Hij is voornemens
morgen weder het congres bij te wonen.
14 mijnwerkers ingesloten Door een
gasontploffing in een mijn te Herringen
bij Hamm (Westfalen) zijn minstens veer
tien mijnwerkers ingesloten en twintig
gewond. Er is weinig hoop, dat de veer
tien nog gered kunnen worden. De ont
ploffing deed zich voor, toen de mijnwer
kers bezig waren met het bestrijden van
een onderaardse brand.
Veldmaarschalk Papagos, opperbevel
hebber van het Griekse leger, is afgetre
den, terwijl de Turkse militaire missie
zich in Athene bevindt voor het houden
van besprekingen over gemeenschappelij
ke defensie en de westerse mogendheden
Griekenlands deelneming aan de collectie
ve defensie van Europa overwegen.
Actie voor kard. Mindszenty. De
Amerikaanse senator Javits vraagt een
nieuwe actie van de Amerikaanse rege
ring om de invrijheidstelling van kardi
naal Mindszenty te bewerken. In een
brief aan minister Acheson schrijft hij,
dat, nu Robert Vogeler door de Hongaarse
regering is vrijgelaten dank zij de be
moeiingen der Ver. Staten, het ook moge
lijk moet zijn de vrijlating van kardinaal
Mindszenty te bewerkstelligen.
ET is NATUURLIJK NONSENS,
dat Sherlock Holmes „redivivus".
want de grote detective heeft
immers nooit bestaan. Maar er zijn roil-
lioenen mensen, die dit niet weten en
nog meer müiioenen, voor wie de man
uit Baker-Street een volkomen realiteit
is, zelfp al is hij slechts in hun verbeel
ding springlevend.
Tn ieder geval, Sherlock Holmes wprdt
als een historische persoonlijkheid be
handeld op de tentoonstelling, welke te
Londen geopend werd in Bnkcr Street,
Er zijn nog steeds verenigingen van Sher
lock Holmes-vereerders. De „Sherlock
Holmes Society" te Londen heeft zich
bij de organisatie der expositie natuurlijk
niet afzijdig gehouden.
En de „Baker Street Irregulars", de be
kendste van de 25 in de Verenigde Sta
ten bestaande verenigingen van vrienden
van Sherlock Holmes, zond heel wat in
haar bidt zijnd materiaal in
Op de tentoonstelling werd Sherlock
Holmes' zitkamer nauwkeurig gerecon
strueerd, volgens de gegevens uit Conan
Marylebone. In Baker Street, Maryïebone Doyle's beschrijvingen. Diens zoon, Adrian
v i -- - i m n T^Airl a 4 ■- -1 /-) n n ul- it 1 -J -
te Londen heeft volgens Sir Conan Doy
le de nog steeds wereldberoemde speur
der geleefd en gewerkt en wel op num
mer 221B.
Het is inmiddels niet in het huis Ba
ker Street 221 B, dat de Sherlock Hoi-
mes-expositie werd ingericht. Dit bleek
practisch niet mogelijk. Men had immers
heel wat ruimte nodig, om alles, wat op
de bijna mythologisch geworden figuur
betrekking heeft, ten toon te stellen.
Er is met de grootste nauwkeurigheid
te werk gegaan. Daar was allereerst
Scotland Yard, dat spontaan zijn volle
dige medewerking verleende. Het lever
de O-a. een levendige voorstelling van:
„The tracing of footsteps, with some re
marks upon the use of plaster as a pre
server of impressions" en „The typewri
ter and its relation »o crime", dus „het
opsporen van voetafdrukken, jnet enkele
opmerkingen in verband met het ge
bruik van gips als conserveermiddel voor
indruksels", alsmede „de schrijfmachine
en haar verhouding tot de misdaad". De
uiteenzettingen zijn in de sfeer van de
negentiende eeuw gehouden en deze
sfeer wordt, nog versterkt door authen
tieke handboeien, politielantaarns en an
dere voorwerpen, welke in Sherlock
Holmes' gefingeerde glorietijd
werden.
Conan Doyle, trad daarbij als adviseur op,
terwijl een schouwburgdeeorateur de su
pervisie had.
De bezoeker zal zich dus, als een twee
de Watson, in deze zitkamer kunnen nes
telen en menige pakkende scène uit een
der boeken van zijn geliefde schrijver
opnieuw kunnen beleven, in een milieu,
tegen elke critische zin bestand.
En voorts kan hij allerlei edities van
Sherlock Holmes' werken bekijken. Er
zijn edities bij, vertalingen in tal van
talen, vervalsingen, apocriefen, geïllus
treerde en op bijzondere wijzen gedrukte
of gebonden uitgaven.
Vereerders zonden tal van merkwaar
digheden in. Dan zijn er de originelen
der illustraties, waarmede de verhalen
verlucht werden, toen ze voor het eerst
in het „Strand Magazine" verschenen,
voorts parodieën en carieaturen, foto's
uit films en van scènes uit toneelstukken,
alsmede boeken en artikelen, aan de fi
guur van Sherlock Holmes gewijd.
De tentoonstelling is in Mei geopend
Ze zal vier maanden duren. Indien het
„Festival of Britain" niet trekt, dan zal
de Sherlock Holmes expositie het moeten
doen
Het bijzondere in Baker Street, Mary,
lebone, Londen is wel, dat er zoveel eer
gebracht wordt en aandacht gewijd aan
gebruikt een figuur, die in werkelijkheid nooit
bestaan heeft.
(Schaakredacteur P. A. KOETSHEID)
Huize St. Bernardus, Sassenheim
KLEIN GOED.
Deze uitdrukking mag niemand doen
veronderstellen, dat dit gebrek aan waar
dering insluit; juist het tegenovergestel
de. Alle opgaven hebben we op bord
gehad en in deze rijke verscheidenheid
menig juweeltje ontdekt, dat ons onbe
kend was. De heer Van Grieken moet
wel heel wat tijd besteed hebben, om dit
artikel samen te stellen.
De probleemliefhebber verzuime niet
deze keurcollectie met aandacht te vol
gen.
We verwachten niet, dat iemand deze
problemen stuk voor stuk zal oplossen,
we bedoelen hiermede voornamelijk de
meerzetten. Aan de hand van de oplos
sing kan wel een ieder, die 'n beetje
routine bezit, van het mooie genieten.
HET BABY-PROBLEEM,
door J. L. Grieken.
Onder een baby wordt in de proble
matiek verstaan, een probleem met
hoogstens vijf stukken. Dat js niet veel
en om met zo weinig „hout" een behoor
lijke inhoud te verkrijgen, vereist een
beheersing van het materiaal, die slechts
weinigen bereiken. Veel baby's brengen
het dan ook niet verder dan tot een
aardig snoesje en nog meer bereiken zelfs
dat peil niet en vervelen schaakredac
teuren! Natuurlijk zal men zijn eisen
moeten aanpassen en bijv. niet verlangen,
dat een baby een half dozijn onberispe
lijke varianten laat zien. dat lukt slechts
zelden. Welk modern probleem met zijn
mode-thema's bevat die overigens wel
en daar worden vier a vijf maai zoveel
stukken gebruikt! Op matbeelden-terrein
zal men zeker meer dan één variant
kunnen verlangen, op thematisch gebied
zal men met die ene dikwijls tevreden
kunnen en ook mogen zijn. Een thema
dubbel te zetten met maximaal vijf
stukken is wel wat veel verlangd! Een
voor de componist zeer onhebbelijke
eigenschap van de baby is, dat het
anticipatie-gevaar zeer groot is, des te
groter kunnen we wel zeggen, naarmate
de inhoud beter is, we componeren ook
al zo lang, nietwaar?
We willen trachten onze lezer een
indruk te geven van wat er zoal op dit
gebied gepresteerd is, door hem mee te
nemen op een zwerftocht door dit
kleuterrijk, waarbij we ook wel eens een
slippertje zullen maken in het Fairy,
ohess.
Het minimum aantal stukken, dat het
directe- en het helpmat probleem moet
hebben is drie, als derde stuk kan slechts
dienst doen: pion, toren of dame. Bij dit
minimum is natuurlijk helemaal niet veel
te verwachten. In het directe probleem
kan de pion Op thematisch gebied de
minor promotie tot toren laten zien, de
twee mogelijkheden, die er zijn werden
een eeuw geleden reeds uitgewerkt in
tweezebvorm, drie zettig is:
No. 1. R. STEENWEG, Das neue iU.
Blatt, 1904. Wit: Kd7, pion c7. Zwart:
Ka8; 1. Kc6, Ka7. 2 c8T. Voor het helpmat
geven we enkele resultaten van de 16*
reconstructie-wedstrijd 1949, waarin voor
geschreven was: het materiaal (pion), het
zettenaantal (vijf) en de matzet (eSD).
No. 2. ingez. door: N. PETROVIC en B.
SLIPCEVIC. Wit: Ke5, pion e5. Zw.: Kh3;
1. Kg4, eö. 2. Kf5, e7. 3 Ke«, Kb5 sid
tempo! Ter geruststelling van termino-
logfe-enHhousiasten diene, dat die
tempo-manoeuvre in het helpmat een
naampje gekregen heeft (Hongarije
thema)
No. 3 ingez. door J. HARTONG, J. B.
VERDONG en J. J- VOOGDT. Wit: KbS,
pion e2. Zwart Kh4:. 1. Kg5, e4. 2. Xf6,
e5T. 3. Ke7, e«, waarin het Excelsior
thema.
Gaan we over naar het tweede stuk, de
toren, dan blijkt dat deze een simpele
matvoering, langs twee kanten, kan laten
zien zoals:
No. 4 SILBERSCHM1DT, Neu entdeckte
Schachgeheimnisse, 1826. Wit: Kfö, Tal.
Zwart: Ke8, driezet, 1. Ke6, Kd8. 2. Tel;
1Kf8. 2. Tgl. Met zijn 125 jaar een
baby van eerbiedwaardige ouderdom! Het
Is tevens de eerste correcte uitwerking
van dit idee, correct volgens moderne
opvattingen, want dat bijv. een probleem
maar één, absoluut bepaalde sieutelzet
dient te hebhen is niet altijd,het geval
geweest.
Er kan wel een schepje op, wat blijkt
Uit:
No. 5 O. DEHLER. Deutsche Schaohzsg.,
2-1923. Wit: Kg5, Te5. Zwart: Kh7. driezet,
1. Kfö, Kh6—h8. 2. Kf7. 1Kg8. 2.
Th5. Met drie matstellingen, waaronder
zelf» een camelcon-eeho, waarmee wel
een vooruitgang na 100 jaar techniek
blijkt.
Het derde stuk tenslotte, de dame,
blijkt, zoals te verwachten was, het
moeilijkste in toom te houden, het is
gewoonlijk vrijwel onmogelijk te zorgen,
dat zet of zetvolgorde absoluut zijn, zodat
zo ons weinig, op behoorlijke wijze, kan
laten zien. We kozen:
No. 6 O. DEHLER, Schwalibe, 9-'37. Wit:
Ke5, Da8, Zwart: Kc7, vierzet, 1. Kd5,
Kb6. 2. Db8t, Ka5. 3. Kc5. 1Kd7. 2.
Dab7t, Ke8. 3, Ke6. Resulterend in een
cameleon-echo, waarvan de matstellingen
een behoorlijk eind uit elkaar liggen.
Met vier stukken komt er heel wat
meer te voorschijn. Zwart kan er een
helper, in het ongeluk, bij krijgen, waar
vijf stukken
de
kan
131
HM
l» het oastcn van dr Ver. Staler? is in
de detailverkoop van benzine een prtj/en-
oorlns aan de gang, die op sommige
plaatsen zerr fel wordt en zich «ok over
andere delen van het land uitbreidt.
De Standard Oil of Ohio te Akron heeft
een prijsverlaging aangekondigd ven U
cts per gallon aan de wederverkopers
en van 1 cts aan de afnemers in de
door de maatschappij geëxploiteerde
benzine-stations. In Fargo (Noord-Dakota)
daalden de kleinhandelsprijzen met bijna
3 S rts oer gallon.
De voornaamste olie-verfcoopmaatschap-
Plf van de oogkast, de Esso Standard OU
Comn heeft de prijsverlagingen nog niet
gevolgd die door de Sun Oil, Socony Oil
Vacuum, Atlantic Refining, Gulf .Oil
eekondigd. Wel heeft de Esso Standard Oil
Camp, verklaard dat zij het antwoord op
de Uitdaging der concurrenfen niet schul
dig gal blijven; er werden echter geen in
lichtingen verstrekt omtrent de omvang
van de prijsverlaging, die de Esso zou
nemen.
De meeste verkopers begrijpen niet
waarom de detailprijzen moeten wprden
verlaagd, juist pij door seizqens-invloeden
do Vfgag zal gaan Stijgen en in bet bh-
zonder omdat bet aanbod nogal krap en
het prijspeil op de grondstoffenmarkt
vast is.
Aan de oostkust is het aanbod van
benzine op de open markt klein en de
Prijzen zijn vast. Het grootste deel van
het beschikbare aanbod gaat naar vaste
iclanten of is reeds gecontracteerd. Het
aanbod van Stookolie op de open markt tn
hot zuiden is eveneens beperkt. Sommige
afnemers trachten daarom hun behoeften
aan dit product In het midden van de
enkele andere maatschappijen zijn aan- i Ver, Staten, te dekken.
De geest van eerlijk en welgemeend apostolaat, die
altijd over het christendom is vaardig geweest, heeft
reeds dikwijls tot allerlei min Of meer grootscheepse
acties geleid. Het christendom moest, volgens opdracht
binnendringen in de wereld en daarvoor moest door
mensen gewerkt worden. Het viel te voorzien, dat dit
een riskante onderneming zou zijn. Het christendom
is immers goddelijke openbaring en daar mensen dit
goddelijke in handen nemen, om het tot het einde
der tijden en tot de grenzen der aarde bij alle volke
ven te brengen, moeten menselijke onvolkomenheden
de arbeid af en toe wel komen ontsieren.
Er is vooral één groot gevaar, waarop door verschil
lende Pausen de laatste tijd reeds is gewezen. Bij het
aanvangen en doorzetten van het christelijke aposto
laat stelt men zich te vaalt op menselijk standpunt.
Daartoe geneigd door wat men de practijk van het
dagelijkse leven noemt, wil men liefst van te voren
een soort zakelijke begroting maken. Men wil van te
voren weten, waar men met ziin eigen arbeid aan toe
is en aan toe komt. Men wil cijferen en berekenen en
vooral: men wil graag zo spoedig mogelijk concrete
en liefst enigszins omvangrijke resultaten zien. Men
leest iets of hoort iets vertellen over het apostolische
werk der „prêtres puvriers" van Parijs; en men vraagt
Zich onmiddellijk af: wat zal dat nu uithalen? Men ver
neemt, dat in een of andere stad apostolaat wordt uit
geoefend epder niet-katholjeken en men kamt te weten,
dat slechts een uiteraard zeer beperkt aantal mensen
door middel van dit apostolaat tot de katholieke ge
meenschap toetreden; de vraag rijst: is dit de moeite
wel waard? Men wordt geconfronteerd in eigen om
geving of via de moderne publiciteitsmiddelen met
nieuwe apostolaatsvormen onder de jongeren en staat
vrij spoedig gereed met de opmerking: wat doen ze nu
eigenlijk? daarmee bedoelend: wat zijn nu eigenlijk de
resultaten van al die drukte?
De instelling en de mentaliteit waaruit deje vragen
en opmerkingen komen, zijn even begrijpelijk als ge
brekkig. De voortplanting der goddelijke openbaring en
der door God geopenbaarde werkelijkheid is nu een
maal 'n arbeid, die gezien zijn object en gezien ook de
kracht die hem bezielen moet, maar moeilijk te be
rekenen valt. Het christelijke apostolaat is geen
„zaakje", Zuiver van menselijk standpunt werkend en
denkend, komt men er niet ver mee, Wie zich er met
hart en ziel aan wil geven, zal alle menselijke stand
punten in heilige roekeloosheid ver aehter zich moeten
laten.
Om dit te kunnen en te durven, zal hij moeten be
ginnen met te geloven, niet enkel in hetgeen hij met
zijn apostolaat te verkondigen heeft, maar ook in de
kracht die hem daartoe drijft en in 't ontastbare geheim
van zijn eigen sacramenteel of koninklijk priesterschap.
Alleen dit geloof is in staat die heilige roekeloosheid
op te leveren, die aan de resultaten voorbij durft zien.
Het is nl, in het christendom zó en alléén het geloof
maakt ons dit duidelijk dat de mensen, die het
apostolaat door hun persoonlijke inzet en activiteit
moeten verwezenlijken, helemaal niet oyer de resultaten
peinzen. Zij kunnen onmogelijk deze resultaten be
rekenen, omdat die immers op de eerste plaats onder
de hoede staan van de Heilige Geest en op de tweede
plaats dikwijls van louter inwendige aard zijn.
De Heilige Geest, die de apostelen en hup apostolaat
leidt, stuwt en bezielt, is de grote Onberekenbare. Als
Hij in Gods openbaring ergens mee vergeleken wordt,
om ons althans enigszins te doen vermoeden wie Hij
is, dan worden bijna onveranderlijk de beelden opge
roepen van het vuur, de stormwind en de watervloed:
het vuur, waarvan de vlammen overal naar toe gaan
en men weet nooit waar het eindigt; de stormwind die
waait waar hij wil en ge kent noch zijn oorsprong,
noch zijn bestemming; de watervloed, die met geweld
alle hindernissen neemt en alles meesleurt, terwijl
niemand weet waarheen. Alle drie deze beelden sug
gereren tegelijkertijd mateloze kracht en volkomen
onberekenbaarheid. Zó is de Geest, die gr mee wordt
vergeleken gn die de ziel is van elk waarachtig apos
tolaat. Hij laat zich dóór geen enkele „begroting"
grijpen. Hij laat zich niet dwingen binnen allerlei
menselijke spelregeltjes en statuten. Hij kan zich daar
niets van aantrekken, want Hij is er te gróót veer.
Van menselijk standpunt uit redenerend raakt men
dus bli een bepaalde vorm van apostolaat uitgepraat,
juist daar waar deze vorm apostolaat begint te wor
den. Daar komt, zoals reeds terloops opgemerkt, nog
een andere factor van onberekenbaarheid bij: de dik
wijls zuivere inwendigheid der resultaten. Hoe vaak
overkomt hef een priester niet, dat hij een stuk van
zijn eigen apostolaat vrij onvruchtbaar acht, terwijl
hl) pas jaren later toevallig tegen de dan zichtbaar
geworden resultaten aanloopt. Hoe stond b.v. dat
kleine groepje missionarissen ervoor, die aan het be
gin van deze eeuw aan de kerstening van Nederlands
Nieuw-Guinea begonnen en dl... het vijf en twintig
jaar lang moesten doen met een territorium zonder
één enkele gedoopte behalve zijzelf. Als zij inder
daad zélf niet gedoopt waren geweest en niet in de
kracht van hun eigen doopsel en priesterschap had
den geloofd, dan zouden zij ongetwijfeld na vijf of
tien jaar geconcludeerd hebben, dat hier geen resul
taten te behalen vielen en ze zouden omwille van de
„zakelijkheid" hun koffers hebben gepakt, om hun
krachten elders te gaan beproeven. Zij zijn gebleven
en hun missie staat momenteel in volle bloei.
Het apostolaat staat wezenlijk gericht op de inwen
dige mens en 't is dus onwerkelijk er allereerst uiter
lijke successen van te verwachten. Het verlossings
werk moet worden voltooid een andere bestem
ming kent het christelijke apostolaat niet en dit
verlossingswerk wi] goddelijk leven brengen, even
onzichtbaar als werkelijk. De boodschap, die gepreekt
wordt, is de verkondiging van een onzichtbare schep
ping welke binnendringt in de zichtbare. Wie onmid
dellijk het spectaculaire resultaat beoogt als doel en
niet als middel, is géén apostel. Wie de mensen, die
door een bepaalde apostolaatsvorm „bereikt" worden,
„Daarna stelde de Heer nog twee-en-zeventig
anderen aan, en zond ze twee aan twee voor
zich uit naar elke stad of plaats waar Hij zelf
naar toe wilde gaan" (Luc 10 1).
„De Heer volgt Zijn eigen predikers op de
voet; want eerst komt de prediking en dan
komt de Heer zelf in onze geest en in ons
hart". (Gregorius, Homilia 17 i. Evang.).
aanstondg wil optellen QH in rijtjes zetten van tien,
honderd of duizend, kan natuurlijk zijn gang gaan,
als hij maar niet meent, daarmee absoluut en volledig
de vruchtbaarheid of onvruchtbaarheid van die apos
tolaatsvorm zwart 08 wit te hebben. Het spectacu
laire en Het getal behoeven geenszins uitgeschakeld
te worden; als men er maar niet in berust en maar
niet voor succes aanziet wat hoogstens middel tot
suecej kan zijn.
Ook het stille werk moet zonder ophouden door
gaan: de weinig luidruchtige prediking van het zui
vere Evangelie van Jezus Christus, de geregelde ver
borgen activiteit der Sacramenten, het goed doordach
te initiatief in kleine kring, het getuigenis van een
eerlijk en oprecht christelijk leven. En elke grotere
vorm van apostolaat zal zijn vruchtbaarheid slechts
kunnen verzekeren door de onbarmhartigheid, waar
mee de apostelen alle bijbedoelingen weten weg te
snijden en door de ontvankelijkheid van hun arbeid
voor de invloed van de goddelijke Geest, die ruimte
moet hebben, S, JELSMA M.S.C,
voor ieder van
dienen.
No. 7 Dr Zd. MACH, Sehwalbe, 7-'38.
Wit; Kb3. Zwart Kbl, pion b2, plaats een
wit paard achtereenvolgens op cl, dl en
el, helpmat tweezet, opl. resp. 1. Kai,
Ka3. 2. bl L. 1Pe3- 2. blp. 1
Ka3, 2. blT, dg drie minor promoties out.
Tempo-matverandering it te vinden in:
No. 8 E. C. MORTIMER, Chess. Ama
teur, >'22. Wit: Kf5, Dc3. Zwart: Kh4,
pion g4, tweezet. 1. De3. Wat de pionier
is voor dit aantal stukken. W. LANG-
STAFF zond het zelfde probleem naar
hetzelfde blad en heeft dus ook vader-
rechten op deze baby. Mortimer vond ook
nog twee andere stellingen, waarmee het
aantal mogelijkheden van dit idee met
vier stukken wel uitgeput zal zijn-
Het simpele retro-ideetje, waarin aan
getoond wordt dat zwart aan zet is en
wit daarna mat geeft in één zet, is
natuurlijk ook uitgewerkt. U zult de
stand zelf wel kunnen vinden (witte T,
zwarte pion).
Een Bohemertje met niet minder dan
zes matstellingen is:
No. 9 M. HA VEL, Bohemia, jaar? Wit:
Kd5, Dg4. Zwart Ko8, Pe2. driezet. 1. Ke6.
Pd/f4t. 2. DXP- 1Kd8. 2. Kd6. 1,
Kf8. 2. Kf6.
Een tweetal cross-dhecks, zonder slaan,
laat zien:
No. 10 W. A. SHINKMAN. Laskeris
Chess Mag., 6-1905. Wit: Ke6, Tb6. Zwart:
Ka8. Ff3, vijfzet. 1. Tb7, Pd4t. 2. KbS, Pe6.
3. Th7. 1Pe5t. 2. Ke7, Pc4. 3. Tbl,
De logische school komt, met een slag-
Romein, aan bod in:
No. 11 G. BERG, Deutsche Sohachztg.,
9-'31- Wit: Ke7, Dg2. Zwart; Kh8, Tb5.
vierzet. 1. Kf6, Tb6;-. 2. Kf7, Tf6t. 3. Kf6:.
2Tb7j. 3. Db7;. Direct 1. Kf7 (het
hoofdplan) faalt op Tf5t.
De zw. D wordt gevangen in:
No. 12 O. DEHLER, Deutsche Srihac'hztg.
10-35, Wit: Kd6, Dg4. Zwart; Kd8, De8,
vierzet 1. Dg7, Dcte6f. 2. K*D. 1
DeS'göt, 2. D'<D.
Dat in het Fairy Chess ingewikkelde
manoeuvres op verbluffend economische
wijze uitgewerkt kunnen worden bewijst:
No. 13 J. MAAS, Fairy Chess. Rev.
1939. Wit: Kg4, Tg5. Zwart: Kbl, Pfl.
zelfmst maximummer zeszat. In de
maximummer moet zwart steeds zijn
langste zet doen. 1. Td5, Da6. 2. Td3. Dh6.
Kf3, Del. 4. Ke2, Dh6. 5. Td2, Da8. 6.
Kdl, Dfltt. De dame. die een symme-
tisehe figuur beschrijft, keert op de
dwalingen „haars weegs" langs dezelfde
wog terug! Een zeer opmerkelijke switch
back!
Is er geen zw. helper dan zijn we aan
geland in de onderafd., waarin we de
eerste prijzen tegen komen. Wat overigens
niet wil zeggen, dat niet-bekroonde baby's
minder gehalte behoeven te hebben.
Het Excelsior them® met minor-
promotie zien we in:
No, 14 Dr K. FABEL, Sdhwalbe, l-'42.
Wit: Kc3, LbJ, pion g2. Zw. Kbl, zeven-
zet, 1. g4, Ka2, 2—5, g5—g8T. 6. Ta8t.
