Schommeling
Be „middle-class"-kiezer kan
doorslag geven
twee partijen
de
Gezonde middenstand van groot
belang voor samenleving
W mat
INDISCHE NEDERLANDERS
V-raad luisterde naar partijen
in oliegeschil
Felicitaties uit heel- de wereld
voor Vlaardingen
FOKKELMAN
Nieuwe Britse
ambassadeur
De Britse stembusstrijd
Oorlogsvloot in het
atoomtijdperk
VIN .-troepen in Chinese
winterstellingen
Parijse wisselmarkt
schort handel in Belg.
francs op
Het Atlantische pact
Ridgway erkent schuld
van geall. vliegers
y
Mr F. J. H. Baclig ridder in de Orde van
H. Gregorius de Grote
Weinig animo voor Indonesisch
burgerschap
»«ZJEKl<t*s
/?eVJ^'U'ö"»OPP£*S
Jebb en Mossadeq allebei gematigd
SUNLIGHTIN GOUD
Het begon op een hondenkar
Zien vrouwen er eerder
oud uit?
Pater Daniels O.P. t
ÖINSDAG 16 OCTOBER 1951
PAGINA I
Het aanzien verandert
Griekenlands en Turkije's
toelating
Nu
dekens
kopen
F inancieringsproblemen
Canadians
un9r°y jackets
lei op onze Q-aanbieding no.6
Handkarretjes voor de kroeg
Walvissen en knakworstjes
Jenever voor witte zij
De Sunlight aan de Nieuwe Waterweg te Vlaardingen.
Fatemi: „Deur gesloten
'NS:
megen.
(Door DOUGLAS HYDE)
WIMBLEDON, October 1951.
©e verkiezingscampagne, welke op bet ogenblik in Engeland gevoerd
^'ordt, schijnt alleen maar door twee partijen beheerst te worden, gezien
feit, dat er van deze twee partijen slechts gesproken wordt als zijnde van
betekenis, terwijl bij de laatste algemene verkiezingen in 1950 de vooruit-
échten van een derde partij, de liberale partij, mede in beschouwing ge
komen werden.
Terwijl de eens zo machtige liberale
Partij de laatste keer 475 candidaten ste^-
ae' z'jn er ditmaal slechts 170, voor zo-
.zij met name bekend zijn. En hun
«mtal zal waarschijnlijk niet noemens-
^aardig stijgen.
c-_fnvijl er voorts de laatste keer 100
yP.hhnunisten candidaat gesteld waren,
,er thans slechts 10 „in t veld ge
bracht.
daartegenover staat, dat Labour prak-
ïSch overal in het land om een zetel
f'rijdt en de conservatieven en hun aan-
Jlan§ (onafhankelijken van de een of
atldere soort, die de partij bijvallen)
v®elal hetzelfde doen.
Het is dus in hoge mate een strijd
■Ossen de twee grote partijen: de ene
öe traditionele partij van de bevoor
rechten, de andere die der werkende
*iasse.
De midden-klasse
De „middenklasse" moet nu maar zien,
hoe ze stemtof met het grote kiezers
korps der labours mee, of met hun oppo
nenten.
Welke kant de liberalen uit zullen
gaan, is een vraag, die slechts plaats
laat voor gissingen, want binnen de li
beralen bestonden tot nu toe twee stro
mingen. De ene, gaande in radicale, pro
gressieve richting, trok jarenlang (tot
dat de tegenwoordige labourpartij aan
bod kwam) de werkende klasse en la
gere „middenklassen" aan. De tweede
vertegenwoordigde de vroegere belangen
van de thans verbleekte liberale bour
geoisie (die thans de conservatieven
steunt) en voelt zich dus dichter bij de
conservatieven, dan bij de labours.
Het is heel goed mogelijk, dat die li
berale kiezers, die geen eigen candidaat
hebben om op te stemmen, zullen blij
ken min of meer verdeeld te zijn en wel
zo ,dat ze tegen elkaar opwegen in het
stemmen op conservatieve of labour-
candidaten.
Element van onzekerheid
De afwezigheid van liberale candidaten
brengt ditmaal een element van onzeker
heid mee, wat betreft de verkiezingsuit-
Het hoofd van de Britse informatie
dienst te Den Haag, de heer Stanley
Wright, heeft Zaterdag in een regerings
uitzending medegedeeld, dat de Britse
thuisvloot, als zij in de volgende 6 maan
den twee grote manoeuvres zal houden,
gebruik zal maken van nieuwe eenheden,
die speciaal werden ontworpen of her
bouwd om het hoofd te kunnen bieden
aa" aanvallen met atoombommen.
ög156, a!?°mbom heeft een omwenteling in
ver„*.n,^wetenschap veroorzaakt, welke
in=„l n kan worden met de problemen,
wprdoif6 Middeleeuwse fortenbouwers
busW+gf?teld na het uitvinden van het
admire -i laatste G jaar heeft de Britse
admiraliteit veel aandacht geschonken
V vraagstuk, hoe een nieuwe vloot
Pgebouwd moet worden, die de zee kan
olijven bewaken onder de zwaarste atoom-
anvallen. De resultaten van deze studie
worden natuurlijk angstvallig geheim ge-
nouden en het zal nog wel enkele tijd
duren alvorens de landrot aan de eigen'
aardige vorm van de moderne oorlogs
schepen zal kunnen zien, dat een nieuw
Uiaperk diepgaande wijzigingen heeft ge-
uracht in de bouw en de constructie der
oorlogsvloten.
eerste oorlogsschip, speciaal her
bouwd tegen de atoomontpïoffingen, is de
onderzeeboot „Turpin". Wat opvalt is een
K^lönde vorm die weinig
In aan de geweldige lucht
hui zodat deVpn'^Perv;,aktc der scheeps-
niet op het s^irbHi^rng^6^66^68
vorth0Odo°kezïi
huid, volle automatische bediening der
wapens en een volledig ingebouwde en
bepantserde brug met een zwaar be
schermde commandokamer, van waaruit
de commandant per periscoop het gevecht
kan volgen.
veïrTkm hT<te r?' 2ijn ZaterdaÊ 0nge"
in Centraal Korea
divisies begonnen bij ht?g^?ng?n'
de dag met het offensief preken van
tegenstand was gering en loorc^elijke
tijd hadden de aanvallers een terr^n^1^
van 1V2 km geboekt. Officieel is
dat het offensief „beperkte doelen" be™t
Het strijdtoneel is zeer bergachtig en l;g
ongeveer ten Zuiden van Koemsong, dat
handen is van de noordelijken. Komsont»
ligt 48 km ten Noorden van de 38ste breed
tegraad. Aan het offensief wordt deelgeI
bomen door Zuidkoreaanse en Amerikaan
ss infanteristen.
Maandagmorgen om 10 uur plaatselijke
Hid zijn de drie verbindingsofficieren van
de V.N. per helicopter naar Pan Moen
Djom gevlogen om de besprekingen over
di neutrale zones voort te zetten.
slagen m een aantal districten, die vroe
ger slechts^ kleine meerderheden voor
een bepaalde partij opleverden.
Wat de zaak interessant maakt, Is de
omstandigheid, dat de liberalen, althans
deze keer, een politiek hebben ontwor
pen, die meer populair aandoet, dan die
van de grote partijen. De socialistische
positie is verzwakt door het feit, dat de
juistheid van veel fundamentele socialis
tische grondwaarheden door de ervaring,
opgedaan met het Labour-bewind, in
twijfel kan worden getrokken. Maar ook
dc conservatieven lijden aan een over
eenkomstige zwakheid, want zij voelen
de noodzaak van een nieuwe denkrich
ting, maar deze Is nog geenszins helder
gedefinieerd.
Vandaar dat elk van de twee grote
partijen eerder haar toevlucht neemt tot
een negatief afbreken van de ander, dan
dat zij zich zet tot het construeren van
een positieve politiek.
De liberalen echter, hebben hun ideo
logische stellingen duidelijk uitgestip
peld. De Europese liberale positie ver
tegenwoordigt nog steeds een tamelijk
hecht gesloten gedachtensysteem. Maar
dit vindt niet veel weerklank, in deze
dagen. En daardoor schort het de libe
rale partij aan aanhangers. Dit heeft dan
weer tot gevolg, dat zij niet in staat is
mensen met bijzondere gaven tot zich
te trekken. Haar leiders tellen maar wei
nig persoonlijkheden, die op het Britse
politieke leven van werkelijke invloed
zijn en het kaliber van haar candidaten
by de laatste verkiezingen, was over het
algemeen laag.
Onwelkome steun der
communisten
De communisten trachten door een be
perking in de eigen candidaatstelling
hier en daar het aantal Labour-kiezers
te vergroten. Zij „steunen" Labour. Hun
„steun" bestaat dan in hoofdzaak in de
afkeuring van de rechtervleugel der La
bour-partij en in het stellen van de eis,
dat de hoofdpunten van het communis
tische program door Labour zullen wor
den aanvaard. Maar deze twijfelachtige
steun, door de meeste Labour-candidaten
overigens met walging afgewezen, kan
er anderzijds toe leiden, dat bepaalde
middle-class-kiezers zich van Labour af
wenden.
Dc middle-class-kiezer, zonder directe
Als gevolg van de verleden week door
Belgische regering genomen valuta-
maatregelen is gisteren op de vrije wis-
ï''1 markt te Parijs de handel in Belgische
jfancs tot nader aankondiging opgeschort.
e Bank van Frankrijk deelde de Parijse
'sselmarkt gisteren mede, dat zij van
Nationale Bank van België het be-
om 0"tvansen had' dat de betalings-
oers van de Bank van Frankrijk sinds
October niet zijn uitgevoerd. Vrijdag
ïnn aedr°eg de notering voor Belg. frs.
te Parijs Fr. frs. 704,5,
v,fe 031151 van Frankrijk heeft ver-
R.a.artl' dat zij voortaan nog slechts
Voi?lsche francs aan Franse banken zal
«rkopen indien deze banken aan kun-
en tonen, dat zij van haar Belgische cor-
esnotraenten de verzekering hebben ge-
„pa?e"' dat op hun rekening het bedrag
siort kan worden, waarvoor de Bank
naii IT^krijk debet staat by de Natio-
sip Bank van België,
d*. It aankoPen van Belgische francs door
zet van Frankrijk zullen voortge-
kooen n' Be uitvoering van de ver-
Bant\,van Belgische francs, waartoe de
OctnLI?® frankrijk zich op 9, 10 en 11
y®rplicb(tte worden, voorlopig
Het ministerie van buitenlandse zaken
deelt het volgende mede:
„Hedenmiddag wordt te Londen hst
protocol ondertekend, waarbij Grieken
land en Turkije worden toegelaten tot
het Noord-Atlantische verdrag op vol
ledige voet van gelijkheid met de twaalf
andere staten-leden van de Noord-Atlan
tische verdragsorganisatie. Voor Neder
land wordt het protocol getekend door
jhr. A. W. L. Tjarda van Starkenborg
Stachouwer, gedeputeerde van de Neder
landse minister van buitenlandse zaken
bij de Noord-Atlantische verdragsorga
nisatie".
Naar aanleiding van het bovenstaanc'e
wordt er aan herinnerd, dat de Neder
landse regering bij monde van mr. D.
U, Stikker te Ottawa het voorbehoud
heeft gemaakt, dat zij het protocol niet
ter ratificatie aan de staten-generaal zal
voorleggen, alvorens een bevredigende
oplossing is gevonden voor de positie van
Turkije in de commando-structuur der
Noord-AtlantSsche verdragsorganisatie.
verbinding met één van de grote partijen
is zonder twijfel de man, die over de
uitkomst der verkiezingen beslist. En
alle partijen verklaren dan ook lief
de aan deze kleine man uit de voorste
den, die, in tijden als deze, plotseling
ontdekt, dat juist hij de ware man naar
haar hart is.
Generaal Ridgway, opperbevelhebber
der verbonden strijdkrachten in Korea,
heeft Zondagavond te Tokio verklaard,
dat geallieerde vliegtuigen inderdaad Pan
Moen Djon hebben beschoten. „Ek zal
zonder uitstel de nodige disciplinaire
maatregelen treffen", zeide de generaal.
In een tweede verklaring zeide gene
raal Ridway het te betreuren, dat een
kind het slachtoffer geworden is van
het schieten door een geallieerd vlieg
tuig. „De geallieerde legerleiding streeft
er in de eerste plaats naar om bij mili
taire operaties te voorkomen, dat burgers
het slachtoffer worden", zeide hij.
i* 'n zaak van vartrouwen I
Wlo het prettige gevoel wil
hebben werkelijk iets „goeds"
te kopen voor de laagste prijs,
gaal naar Fokkelman.
In de échte Leldse wollen
dekens van Scheltema en van
Wijk brengen wij 'n collectie
•Is geen ander.
woninginrichting
NIEUWE BINNENWEG 288-294 R'DAM
(nabij Capitol Thtatar) Tal. 30084
H. M. de Koningin heeft agrément
verleend voor de benoeming van Sir
Neviie Montague Butler tot Britse
ambassadeur in Nederland als opvolger
van Sir Philip Nichols, die op eigen I
verzoek de dienst verlaten zal.
Sir Neviie Montague Butler ls geboren
op 20 December 1893. Hij genoot zijn op
voeding te Harrow en aan het Trinity
College te Cambridge. Zijn loopbaan in
diplomatieke dienst begon Sir Neviie in
1920. Na de verschillende rangen door
lopen te hebben, werd hij in 1935 aange
steld als waarnemend ambassaderaad te
Teheran, waar hij bij verschillende ge
legenheden optrad als tijdelijk zaakge
lastigde. Verder was hij werkzaam in
Bern en in Washington, waar hij in
December 1940 buitengewoon gezant en
gevolmachtigd minister werd. In Augustus
1941 werd hij overgeplaatst naar het
Foreign Office in Londen met de persoon
lijke titel van gezant. In 1944 werd hij
bevorderd tot assistent under-secretary of
state. In September 1947 werd hij be
noemd tot ambassadeur te Rio de Janeiro,
welke post hij tot nu toe bekleedt.
(Van onze Utrechtse redacteur).
Nadat de heer J. A. Koops uit Vcnlo,
als voorzitter zijn rede had uitgesproken
ter opening van de jaarvergadering van
de Ned. Kath. Middenstandsbond, die
gisteren in Utrecht gehouden is, huldig
de de geestelijke adviseur, prof. dr A. A.
Ariëns de onlangs afgetreden algemeen
secretaris mr F. J. H. Bachg.
De heer Bachg is meer dan 25 jaar in
de katholieke middenstandsbeweging
werkzaam geweest: hij heeft vooral aan
dacht gevraagd voor het katholieke ka
rakter van de organisatie. Na de oorlog
bevorderde hij de gedachte van de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie en
steeds heeft hij
gezorgd dat de /j
katholieke
principes goed
tot uiting
kwamen.
Om al déze
verdiensten
heeft Z. H. de
Paus de heer
Bachg be
noemd tot rid
der in de Or
de van ie H.
Gregorius de
Grote en prof.
Ariëns ver
trouwde erop,
dat de heer Bachg als raadadviseur en
lid van de Kath. Tweede-Kamerfractie
met dezelfde toewijding de belangen
van de middenstand zou blijven dienen.
De bondsvoorzitter verzocht daarna
de heer Alders, ere-voorzitter van de
Bond van Kath. Smedenpatroons, naar
voren te komen, aan wie hij de zilveren
legpenning van de organisatie overhan
digde.
Drs M. Janssen Fzn„ lid van de Twee
de Kamer, heeft vervolgens een voor
dracht gehouden over „Actuele financie
ringsproblemen in midden- en kleinbe
drijf".
De heer Janssen begon met te be
togen, dat een gezonde en bloeiende
middenstand van structureel belang is
Mr F. J. H. BACHG.
voor onze volkshuishouding. Het laat
ste halfjaar ujdt de middenstand aan
een zware anaemie, door een grote
geld- en kapitaalschaarste, hetgeen
mede bevorderd is door het regerings
beleid. Het monetaire en fiscale be
leid in Nederland is ten zeerste van
invloed geweest op de middenstand en
heel de volkshuisvesting. Meer in het
bijzonder de economische omstandig
heden hebben een. florissante ontwik
keling van de middenstand tegenge
houden.
De credietverlening springt vaak af op
een gebrek aan dekkingsmogelijkheid.
Daarom moe, de staat garantie geven,
hetgeen niet prettig, doch onvermijde
lijk is.
Voor de financiering van de industrie
is het werktuigencrediet te laag. Het
z.g. bijzonder crediet met- een limiet
van 130.000 ter bestrijding van de li
quiditeitsmoeilijkheden tengevolge van
de huidige moeilijkheden in volwaardige
middenstandsbedrijven, brengt ook niet
voldoende uitkomst.
De ervaring van de laatste maanden
heeft uitgewezen, dat door te streven
naar een ruimere interpretatie van de
voorwaarden voor dit crediet, verscheide
ne aanvragen zijn goedgekeurd.
De heer Janssen wees voorts op de
moeilijkheden, die bepaalde bedrijven,
wanneer zij opdrachten van de groot
industrie ontvangen, ondervinden, door
dat de kapitaalmarkt niet voor hen
openstaat. Vooral voor de middelbedrij-
ven moet een nieuwe vorm gevonden
worden voor het industrialisatie-crediet.
Een ander crediet is het zogenaamde
vestigingscrediet of startcrediet.
Al deze credieten tezamen maken een
bedrag van jaarlijks 40 millioen uit en
spreker gelooft niet, gezien het sociale
en economische doel, dat daarmee ge
diend wordt, dat een dergelijk bedrag
niet te fourneren zou zijn. In monetair
opzicht betekent dit crediet-volume ook
weinig. Het gaat niet helemaal om
scheppend crediet, maar om het vinden
van fondsen, die wellicht in institutio
nele beleggingen te vinden zijn.
D aanbieding no.5
f
jekhoff
'"'hijd 3
'"nd"°»rineb
Zeeduffel
m et
•r« 6.75
leeft'jd 10 „l
Sevoerrf
'••h'jd 8 j,tr
Tin
4jUr C/i
<%a..ende p(ü,fourj
xlijging
14.^
12.50
Er vertoeven in Nederland op het ogen
blik naar schatting ongeveer 80.000
Indische Nederlanders, die op grond van
de desbetreffende bepalingen het Indo
nesische staatsburgerschap kunnen aan
vragen. Deze optietermjjn loopt af op 27
December a.s.
Tot dusver is echter de belangstelling
van de zijde der betrokkenen niet groot.
Mr Raden Djumhana, de wnd hoge com
missaris van Indonesië in Nederland,
deelde althans aan Aneta mede. dat tot
nu toe bij het Hoge' Commissariaat onge
veer 100 optieverklaringen zijn ge
registreerd. Ondanks het feit. dat be
trokkenen vanwege het H.C. is medege
deeld, dat alle mogelijke hulp en steun
zal worden verleend aan hen, die voor hel
Indonesische staatsburgerschap opteren.
Dit brengt mede. dat hun event, passage
naar Indonesië op de basis van een voor
schot kan worden verzorgd.
In Suriname ligt de zaak anders. Daar
wenst het grootste deel van de 38.000
Indonesiërs, die er wonen, naar Indonesië
terug te keren. In verband met de moei
lijkheden van zulk een transmigratie op
grote schaal en in verband met de niet
ongunstige economische positie, waarin
deze mensen zich op het ogenblik bevin
den, was Raden Djumhana van mening,
dat het het beste zou zijn, indien zij
voorlopig in Suriname zouden blijven. Hij
zeide, dat hij hierover een rapport heeft
ingediend bij de regering, waarin o.a.
wordt voorgesteld om een commissie, be
staande uit Indonesiërs in Suriname naar
Indonesië te laten komen om zich te
oriënteren.
Samenwerking tussen Nederland
en Indonesië
Ook de samenwerking tussen Nederland
en Indonesië kwam in het onderhoud van
Aneta met de heer Djumhana ter sprake
Hierover zeide de wnd hoge commissaris,
dat in Nederland teleurstelling valt te
constateren over de voornemens om de
Unie op te heffen. De mededeling van
prof. Supomo. dat Indonesië geporteerd
blijft voor een samenwerking in het be
lang van beide landen, is echter gunstig
ontvangen. .Er wordt samengewerkt, en.
heel typisch, deze samenwerking is het
hechtst op het terrein, dat tijdens de
Rondetafel-conferentie in de betrokken
commissie vele strubbelingen heeft opge
leverd, nl. op militair terrein", aldus mr
Djumhana.
De Veiligheidsraad, is Maandagavond
bijeengekomen om, zich met het Brits-
Perzische oliegeschil bezig te houden. De
Perzische premierMossadeq, genoot de
eer van de grootste belangstelling. Zoals
bekend, is zijn gezondheidstoestand verre
van rooskleurig. Hij maakte gisterenavond
echter een rustige indruk, terwijl hij aan
vankelijk met grote aandacht de voorbe
reidingen voor de zitting gadesloeg en
later rustig in zijn zetel achterover leunde
om te luisteren naar de Britse afgevaar
digde Sir Gladwyn Jebb, die de nieuwe
Britse resolutie indiende, welke de raai
verzoekt, Perzië te berispen en op een
hervatting van de besprekingen over de
oliekwestie aan te dringen.
Hij verzekerde, dat de Britse regering
Zo het gebruik van zeep werkelijk een graadmeter voor beschaving en
reinheid van een volk is, dan moet Nederland met het schaamrood
op zijn relatief „ongewassen" kaken maar een diepe buiging maken
naar deArgentijnen, want zij zijn het, die met een verbruik van
10.6 kg. zeep per hoofd per jaar onze voor-oorlogse properheids-ereplaats
hebben ingenomen. Nederland is in zeepverbruik van de eerste naar de.
zesde plaats gezakt, en de legendarische Nederlandse zindelijkheid is
momenteel naar de cijfers uitwijzen niet alleen niet meer tegen de
Argentijnen, maar ook niet meer tegen de Amerikanen, de Britten, de
Denen en de Belgen „opgewassen". Ja, wij hebben 10.8 kg. gestaan, voor
«e oorlog, maar momenteel stelt de gemiddelde Nederlander zich met
T Kff. lief iflar tmrrorlon
kg. per jaar tevreden.
werd h'hV,T?HngeJS0 Sraafschap Lancashire
Hesketh LpvX iaar geleden William
grossier in g.®;DOren, de zoon van een
bij zijn vader ?n l5mers'waren' die later
begon als snijde zaak z«n loopbaan
zeep. De grossiert Jerpakker van harde
in grote onappetijtemkf m t0en "°g
fabriek en het was w£-b okken van de
nier werd van die de pio"
stukken zeep. 34 Jaar kaI«k .verpakte
samen met zijn broer eelï A J
fabriek op en reeds enkele zeeP'
kende heel Engeland de rek
„Sunliglit"-zeep en las men op duizendtr
schuttingen, in ontelbare pamfletten"^
dertjes en krantenadvertenties de
wereldberoemd geworden slagzin: Whv
does a woman look old sooner than a
man?"
De Sunlightwikkels in Nederland ver
taalden dat toen met: „Waapm 2iet eene
vrouw er vroeger oud uit dan een man?"
en ofschoon nooit iemand deze magische
vraag beantwoord heeft, was het deze
reclame, welke van de kruidenierszoon
Engeland's grootste zeepfabrikant maakte
en van William Hesketh Lever een Lord
Leverhulme, Viscount of the Western
Isles.
Toen Lord Leverhulme in 1925 stierf,
gingen op de gebouwen van 's werelds
grootste zeepimperium, in Liverpool en
Rotterdam, in Cambridge (U.S.A.) en op
de Philippijnen, in Durban (Zuid-Afrika)
en op de Salomons Eila®dfn dm vlaggen
Gisteren, precies vijftig jaar geleden,
werd in Nederland de Lever's Zeep
Maatschappij N.V. opgericht. Reeds in
1889 was hier een agent benoemd, die
via Rotterdam dozen Engelse Sunlight-
soap importeerde, zij het onder aanzien
lijke tegenwerking van de scheepskapi
tein, die de dienst Liverpool—Rotterdam
onderhield. Die wilde aanvankelijk deze
zeep namelijk niet lossen, zodat^ de heer
Van Geelkerken zélf het ruim in moest
om zijn vracht op de handkar (later, toen
het beter ging, op een hondenkar met
drie honden) te laden.
Er is een liedje op Lord Leverhulme
met de regels: „And all the tune that
he could play, was „advertising makes it
pay"", en dat adverteren inderdaad be
taalt, leerde men ook in Nederland. Acht
man gingen met handkarretjes vol zeep
„de boer op", gaven huis aan huis gratis
monsters af, deden er later nog een
boekje bij („De kunst oni rijk te worden
en te blijven"), maar waarschijnlijk was
deze eerste reclamecampagne efficiënter
geweest, wanneer niet zes van die acht
karretjes onderweg haast permanent
voor.... kroegen hadden, geparkeerd ge
staan.
In 1904 kocht de N.V. zestien ha. land
in Vlaardingen, maar het duurde tot 1919
voor de eerste pakjes Sunlightzeep de
Vlaardingse fabriek verlieten.
Het belangrijkste jaar, sinds in 1888
bij Liverpool aan de Mersey de grote
Sunlightfabriek met een helestad,
Port Sunlight, gebouwd weril, was
ongetwijfeld het jaar 1929, toen de bot
sing van Leverhulme's zeepimperium
met de machtige Europese Margarine
Unie resulteerde in een amalgamatie:
er ontstonden twee maatschappijen:
Lever Bros Unilever Ltd., welks
hoofdkwartier in het grijze, statige
Unilever House aan de Thames in
Londen gevestigd is, en dc Lever Bros
Unilever N/jf., wier brains zijn
ondergebracht in het Rotterdamse
Unileverg ebouw.
Het zou te ver voeren, de uiterst inge
wikkelde structuur van dit concern uit
een te rafelen. De bruuske autocraat
Lord Leverhulme, die in zijn bezeten
drukke leven vijf keer een reis rond ae
wereld maakte, kon het nooit laten om
waar hij zijn kansen zag, fabrieken op te
kopen en dochtermaatschappijen in het
leven te roepen; de amalgamatie met de
Margarine Unie maakte de toch al inge
wikkelde organisatie niet eenvoudiger.
Meer dan vijfhonderd dochtermaat
schappijen hebben thans bedrijven en
kantoren in een vijftig verschillende lan
den.
Men verkoopt thans honderden andere
producten: parfum en sla-olie, papier,
tandpasta en consumptieijs, ruibber, vita
minen, kunstmest, knakworstjes, ham,
kippensoep, etc. etc. In de Belgische
Congo en op enige eilanden in de Pacific
betrekt men grondstoffen van eigen
enorme oliepalmplantages en duizenden
walvissen bliezen reeds de laatste adem
uit door een Unileverharpoen. Unilever
controleert Lipton Tea Co.,^ heeft in Port
Sunlight de grootste pnvédrufekerij ter
wereld, het grootste privédok (voor haar
eigen vrachtschepen) en spendeert in
Amerika op twee na het meeste geld aan
reclame (1945: S 25 millioen!).
Vanuit dit wereldconcern zullen van
daag veler gelukwensen naarVlaar
dingen zijn gegaan. E11 terecht: de nog
geen 4000 dozen zeep, welke in 1889 uit
Engeland hun weg naar de Nederlandse
huisvrouw vonden, zijn thans gegroeid
tot de enorme stapel van een half mil
lioen dozen per jaar; de acht „pioniers"
met het karretje hebben hun plaats af
gestaan aan een modern wetenschappelijk
college van marktonderzoekers en mo
menteel wordt in Vlaardingen een groot
nieuw laboratorium gebouwd.
Er zullen dezer dagen nog wel eens
oude herinneringen worden opgehaald;
waarschijnlijk zal het moderne reclame
bureau lachen over teksten van vroegere
reclames, waarop een dame met een
tot de enkels reikende, hooggesloten I
witte boezelaar 't gebruik van Sunlight- 1
producten speciaal aanbeval voor het
„schoonmaken van vederen, en het was-
schen van vogelkooien".
En het laboratorium, waar men thans
onderzoekt of er ook afwasmiddelen
bestaan, die wèl het vet van vuile bor
den etc. verwijderen, maar het vet in
de menselijke huid onaangetast laten, zal
nog wel eens grinniken over de gebruiks
aanwijzing voor de behandeling van 1
„witte t>f zeer lichte zijden stoffen",!
waarvoor men naast zeep o.m.
ook,tien gram honing plus een groot
wijnglasjenever" (uitwendig?) ge
bruiken moest
Geen enkele „nazaat" van William
Hesketh Lever echter, die de vraag niet
ernstig neemt „waarom een vrouw er
eerder oud uitziet dan een man".
Al zullen ze er onmiddellijk aan toe
voegen, dat dit thans meer dan ooit
een.rhetorische vraag is en U daarbij
mei een trots jubileumgefoaar wijzen op
de 23 merkartikelen in 44 verpakkingen,
welke momenteel dagelijks Vlaardingen
verlaten.
Terwijl hoog op de foouwsteigers van
de fabrieksnieuwbouw gistermiddag de
werkzaamheden gewoon doorgingen,
woeien bij de ingangspoort naar het ter
rein van de Sunlight-fabriek de groen
witte kleuren der Rotterdamse vlag en
de rood-geel-blauwe Vlaardingse drie
kleur. v
In de feestelijk versierde cantine had
de hoofddirecteur der jubilerende zeep-
vennootschap de heer P. H. A. Hofkamp,
twee uur lang een onafgebroken stroom
gelukwensen in ontvangst te nemen,
daarbij geassisteerd door de technische
directeur de heer A. J. de Jong en en
kele andere vertegenwoordigers der Ven
nootschap. t
Mr J. Heusdens, de burgemeester der
actieve, bijna Amerikaans groeiende
stad Vlaardingen, huldigde de jubileren
de N.V., sprak er zijn vreugde over uit
dat binnenkort een groot research-iabo-
ratorium gebouwd zal worden en deelde
tenslotte mee, dat het Hare Majesteit de 1
Koningin behaagd had om de heer Hof
kamp te benoemen tot officier in de orde
van Oranje-Nassau. Namens dc minis
ter van Economische Zaken werd liem
bovendien 'n persoonlijk schrijven over
handigd.
Later op de middag maakte van offi
ciële zijde ook de Commissaris der Ko
ningin voor Zuid-Holland, mr L. A. Kes-
per, nog zijn opwachting, en het behoeft
wel nauwelijks vermeld te worden dat
uit heel den lande zeer velen persoonlijk
naar Vlaardingen waren gekomen.
Leverbros Unilever N.V. was verte
genwoordigd door de directeur-generaal
voor Nederland, de heer Harold Hartig,
terwijl zowel de heer Verbrugge („Per-
sil") als de heer R. Dobbelmann („Cas-
tella") van hun belangstelling blijk ga
ven.
Ook van de zijde der Vereniging van
Zeepfabrikanten had men aan dit jubi
leum uiteraard alle aandacht besteed.
De voorzitter van de Rotterdamse Ka
mer van Koophandel, de heer K. P. van
de Mandele, alsmede de heer C. H.
Buschmann, voorzitter van de K. v. K.
voor de Beneden-Maas, waren aanwezig,
terwijl de voorzitter van de vakgroep
groothandel en kruidenierswaren, de
heer D,. E. Schuitema, met een kort
speechj'e een grote zilveren kandelaar
overhandigde.
Van een ereplaats af keek het levens
grote portret van Lord Leverhulme neer
op een tafel vol andere jubileumcadeaux,
waaraan zelfs een monsterachtige grote
koek niet ontbrakDe zeer gezellige re
ceptie werd des avonds met een feest
diner besloten.
maar al te gaarne bereid is, de onderhan
delingen te hervatten. Zij is evenwel te
gelijkertijd van gevoelen, dat de Veilig
heidsraad een of andere uitspraak dient
te doen om aan te tonen, dat het geschil
niet uitsluitend een zaak is van de Perzi
sche regering en opgelost dient te worden
in overeenstemming met het internationa
le recht.
Na Sir Gladwyn kwam premier Mossa
deq aan het woord. Hij noemde de raad
niet bevoegd de Britse klacht inzake het
oliegeschil in behandeling te nemen, om
de eenvoudige reden, dat de oliebronnen
van Perzië. evenals zijn gebied, zijn ri
vieren en bergen, eigendom zijn van het
volk van Perzië.
Hij gaf een overzicht van de parlemen
taire gebeurtenissen, die aan de nationa
lisatie voorafgegaan zijn. Hij beschreef
de bittere armoede in het olierijke Perzië
en stelde daar de geweldige Britse win
sten uit de Perzische olie tegenover.
„Perzië heeft zijn olie-industrieën gena
tionaliseerd en op een nieuwe leest ge-
scnoeid, teneinde de welvaart van zijn
bevolking beter te dienen. Het heeft
hiermede slechts gedaan wat vele andere
landen zonder bezwaar hebben kunnen
doen, men denke aan de nationalisaties
in Engeland", aldus de premier. „De over
eenkomst van 1933 met de Anglo-Iranian
werd gesloten tussen de Perzische rege-
ep de maatschappij, niet met Enge-
land. Zo het Perzische oliegeschil al een
bedreiging van de internationale vrede en
v?)'!g eid mocht zijn, dan is dit gevaar
uitsluitend te wijten aan de handelingen
van het Verenigd Koninkrijk".
Mossadeq, die slechts ongeveer de helft
van zijn rede zelf voorlas, sprak in het
erans. Toen de vertalingen gereed waren,
maakte Jebb nog enige opmerkingen. Hij
zeide, dat sommige beweringen van Mos
sadeq niet juist en andere overdreven
waren. Uit de redevoering maakte hij op,
dat de Britse regering het beginsel van
de nationalisatie niet had aanvaard dit
was geheel onjuist, want de Britse rege
ring had dit wel gedaan, aldus Jebb.
Nadat de voorzitter Mossadeq had ge
vraagd, of hij nog wilde spreken en deze
ontkennend had geantwoord, werd de ver
gadering tot Woensdagavond verdaagd.
De Amerikaanse gedelegeerde, Warren
Austin, verklaarde tegenover verslagge
vers, dat hij „tot zijn genoegen een prij
zenswaardige gematigdheid in de vorm
van beide verklaringen had geconsta
teerd". Naar zijn oordeel bestond er hoop,
dat men tot onderhandelingen zou gera
ken.
Fatemi, de Perzische vice-premier hcff
gisteren tijdens een persconferentie te
New York gezegd, dat Perzië in geldn J
zit en daarom besloten heeft onmidd
de olie te gaan winnen. „Daar niets
op goede wil van de andere partij in 1 t
geschil, geloven wij niet, dat enige aan
beveling voor hervatting der onderh-n-
delingen een nuttig gevolg zou hebban,
doch naar onze mening juist de moeilijk
heden zou toespitsen".
Toen hem gevraagd werd: „Betekent
deze verklaring, dat Perzië de deur ge
sloten heeft voor verdere onderhandelin
gen met Engeland, behalve over de kwes
tie van schadeloosstelling en toekomstige
olieverkopen aan Engeland?" antwoordde
Fatemi: Jnderdaad
(Van onze correspondent)
Maandagavond is in het Ziekenhuis
te Venlo overleden pater Dominlcus
Daniels O.P. Pater Daniels die in 1882
geboren werd te Nijmegen, is o.a. pas
toor geweest te Rotterdam. Neerbosoh ep
Tiel. Ook ls Ijfl als Israar verbonden gö
eest aan het H. dominions Ooliagp mS
Whi
wti
