Opstootjes in Leeuwarden;
verscheidene gewonden
Nieuwe zware belastingen in
Frankrijk noodzakelijk
Malversaties bij de bouw van
Maastrichts ziekenhuis
Burgerlijke verdediging in
ruime en enge zin
SMOKKELARIJ in Vlaanderen
Driehonderd gulden levenslang pensioen.
voor een broodbakker
ST. ELIZABETHSVLOED
Kantonrechter verstond „officieel
Fries
geen
r
19 November 1421
Verkoop van landerijen
aan Duitsland
Huur van woningwet
woningen
Minister Mayer zet versoberingsplan uiteen
Inspiratie voor Togo
Aannemers namen goederen mee naar huis
Een badkamer vol
Wetsontwerpen nog dit jaar bij de Kamer?
Pantserauto bracht
boter over de grens
Hoeveel oplossingen?
Spreekwoorden
Welk eiland?
V.
I)e Heilige van de
week
J
Kies een passend
woord
Herhalingsoefeningen
in 1952
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1951
PAGINA 6
..Onbevredigend zegt WDuitse
regering
Kwast en verfpot
Geen eed in 't Nederlands
Wordt niet verder verhoogd
FRAUDE IN LEEUWARDER
STRAFGEVANGENIS
Reeds zes personen gearresteerd
Spanning in het Oosten
Kans voor P. W
Het versoberingsplan
Dinsdag beslissing
Cadeaustelsel
SECRETARIS VERDUISTERDE
VELE DUIZENDEN GULDENS
Wat was er eigenlijk aan
de hand geweest?
CORRESPONDENTIE-ADRES:
POSTBUS 8, HILVERSUM
22 November: H. Caecilia
Blokbeschermingsploeg
Reservepersoneel en onder
officieren langer onder
de wapenen
BESCHUIT- EN SUIKER-
OORLOG TE HARLINGEN
9?
In Leeuwarden hebben rich gisteren rond bet gerechtsgebouw ongeregeldheden
afgespeeld toen de rechtszaken behandeld werden tegen twee Friezen, die in
<l "Tb'adartikelen de kantonrechter te Heerenveen, rnr S. R. Wolthers, zouden
b-'-ben beledigd omdat zij de houding gispten van deze sinds jaar en dag onder de
r ''"«en werkende overheidspersoon. Mr Wolthers heeft n.l. tijdens rechtszittingen
'"'*e!e malen te kennen gegeven dat hij „officieel" de Friese taal niet verstaat.
van ,le Fyiese Beweging en heel veel journalisten wilden de behandeling
de beledigingszaak voor de Leeuwardense politierechter bijwonen, doch de zaal
i H Paleis van Justitie was te klein om alle belangstellenden te bergen. Meer
i Vit personen werden niet tot de zitting toegelaten en een deel van hen vormde
•;*;-rr die o.a. luide riepen „Fryslan frij". Het duurde niet lang of de menigte
de tot een grote massa aan en de politie en de brandweer moesten er met
Naderhand
ce verontwaardigde leden van de Friese Beweging een protesttelegram naar
officiële regeringsinstanties.
De verdachten m de rechtszaak waren: Het vonnis luidds veertien dagen hech-
i-^dde scnurer, hoofdredacteur van de tenis voorwaardelijk met drie proefjaren.
-.f -rern eense Koerier" te Heerenveen j Hierna werd de heer Tjebbe de Jong
Tiebbe de Jong. lid van de Provinciale I gehoord, die te kennen gaf dat hij achter
stalen van Friesland, hoofd^van de^ ka- i af bezien spijt uitte over zijn artikel. Het
de was te bot. zfeidb hij. Mr Kuipers zeide
vooral de vergelijking van de kantonrech
ter met de Nazi's zeer beledigend te>
achten. Hii eiste dezelfde straf als in de
eerste zaak. Het vonnis luidde een week
thob'eke landbouwschool te Bolsward
schrijver van de Friese rubriek ..Fan de
Martinytoer" in het Bolswards Nieuws
blad.
Schurer zei niet de opzet gehad vuums m
hebben tot beledigen, maar wat hem op voorwaardelijke hechtenis
zijn hart lag had hij niet in andere be
woordingen kunnen neerschrijven. Hij
voelde zich onschuldig, daar hij slechts
pgekomen was voor de e:r en trots van
Friertand. zo zei hij.
.De Officier van Justitie mr A. Kuipers
speet het velen teleur te moeten stellen
door niet de plaate van het Fries in de
rechszaal te zullen bespreken. In een op
c'e openbare straat verspreid pamflet
wordt beweerd, dat de Friezen onrecht
is aangedaan, omdat zij hun eigen taal
niet mogen gebruiken. Niets is minder
waar. volgens spreker. Deze verdachten
hebben echter de streep van het fatsoen
overschreden en de naam en eer van
anderen aangetast, in hun ijver voor een
overigens goede zaak. Spreker vorderde
tensiotte 150 boete of 30 dagen hechte
nis.
De verdediger, mr Okma, bleek van
oordeel te zijn. dat het artikel als zoda
nig niet beledigend is. Wel komen or
enige passages in voor, die niet door de
beugel kunnen. Slechts de strijd om de
Friese cultuur, de oudste in ons land,
heeft hen hiertoe gevoerd.
In antwoord op vragen van leden van
de Bondsdag heeft de West-Duitse minis- j
ter van Buitenlandse Zaken medegedeeld, i
dat de Nederlandse regering zich bereid j
heeft verklaard tractaatianderijen ter
grootte van in totaal driehonderd hectaren
tegen een guns tige prijs te verkopen aan
Duitse boeren.
De Duitse regering is van mening,
dat deze tegemoetkoming voor de Duitse
grensbevolking „onbevredigend" is. De
-aag hoe dit aanbod zal worden behan-
r ?'d is volgens de minister thans het on-
r'c werp van besprekingen met de regerin
g-u van Noórdrijn-Westfalen en Neder-
-':sen. Men denkt volgens het antwoord
"ij een schadeloosstelling der getroffen
Duitse boeren door beschikbaarstelling
van nieuw-ontgonnen landerijen.
De uit de Bondsdag gestelde vraag of
de Duitse regering bereid was tot re
presailles tegen Nederlands grondbezit
in Duitsland wordt door de minister ont
kennend beantwoord. Zulke represailles
zouden de zaak volgens de minister in
genen dele kunnen dienen.
Nadat de demonstranten rond het ge
rechtsgebouw door de poiitie uiteen
waren gejaagd, liepen dezen weer te hoop
op het Wilhelminaplein voor het gerechts
gebouw. Leuzen als „wij willen Wolthers
zien, wij willen Friese politie hebben en
wij willen Fries recht" galmden door de
lucht. Anderen haalden kwast en verfpot
en kalkten opschriften als „Wolthers te
wetter, Fryslan wer better" (Wolthers in
't water, Friesland weer beter) op de
muren van enkele officiële gebouwen.
Ook werden pamfletten verspreid, waar
in o.a. stond, dat twee journalisten als ver
dachten voor de politierechter moesten
verschijnen, omdat zij opkwamen voor het
recht van de eigen Friese taal, terwijl
Amsterdammers. Brabanders Limburgers
enz. altijd al in hun eigen dialect voor de
rechtbank mogen spreken.
Er kwamen steeds meer mensen aan
lopen en de politie, die zich gedeeltelijk
op motoren met zijspan bevond, achtte het
nodig opnieuw in te grijpen. Er werd niet
alleen van gummistokken gebruik ge
maakt, maar ook de brandweer werd te
hulp geroepen. Deze joeg met een paar
flinke stralen de menigte uiteen.
De zitting was inmiddels afgelopen en
de heer Fedde Schurer verscheen buiten.
In de Prins Hendrikstraat werd bij spon
taan door een paar jongelieden op de
schouders genomen. De Friese vlag werd
gezwaaid en de menigte groeide snel. De
politie sloeg opnieuw met gummistokken,
waarbij verschillende toevallige voorbij-
gangers werden gewond.
I Zo liep de heer P. Wybenga, chef
redacteur van het Friese dagblad, die
als getuige-deskundige tijdens de rechts-
I zaak geweigerd had de eed in het Ne
derlands af te leggen en daarom de be
lofte deed door het invullen van een
formulier, flinke slagen op. Ook de per
sonen, die de heer Schurer op de schou
ders hadden, werden afgeranseld, ten
gevolge waarvan de heer Schurer door
een ruit viel en daarbij zijn pols ver
wondde.
Na afloop van de ongeregeldheden kwa
men meer dan 100 personen uit de Friese
Beweging in een spontaan belegde pro
testvergadering bijeen. Men bleek zeer
gegriefd te zijn over de aframmeling die
de heer Wybenga die rustig naar huis had
willen gaan. had opgelopen. Voorts was
men er zeer slecht over te spreken dat
slechts een gedeelte van de persvertegen
woordigers de ritting mocht bijwonen en
dat de in de Friese taai verschijnende bla
den op deze zitting werden geweerd.
Men besloot een schrijven te richten
aan de ministers van Justitie en van Bin
nenlandse Zaken, aan de Officier van
Justitie te Leeuwarden, aan alle Kamer
leden en aan het gemeentebestuur van
Leeuwarden, waarin ,met de meeste klem
geprotesteerd werd tegen het volstrekt
onnodige brute en gewelddadige optreden
van de politie".
Bosbranden in Australië. In Nieuw-
Zuid-Wales woeden al enkele wsken
bosbranden, die. aangewakkerd door
wind, de buitenwijken van Sydney be
reikten. Een 60-tal huizen, een kerk en
een fabriek zijn aan het vuur ten offer
gevallen. Bij Newcastle ten Noorden van
Sydney, vloog een kruitmagazijn in cte
lucht.
In verband met de verhoging van de
kapitaalrente bepaalde de minister van
Wederopbouw en Volkshuisvesting des
tijds. dat de huren van nieuwe woning
wetwoningen worden vastgesteld op 145
procent in plaats van op 130 procent van
het huurpeil van Mei 1940 Een moeilijk
heid vormden toen de woningen, die reeds
bewoond waren, maar waarvoor nog geen
vaste geldlening was afgesloten.
Om te voorkomen, dat deze woningen
alsnog aanzienlek in huur moeten wor
den verhoogd, heeft .ie minister thans de
gemeentebesturen medegedeeld, dat hjj
bereid Is de toegekende bijdragen voor
woningwetwoningen, dit gebouwd zjjn
met rijkssteun ingevolge de beschikkin
gen verminderde bijdragen Woningwet-
bouw 1950 of 1950 (I)dan wel de be
schikking bijdragen Woningbouw Wet-
bouw 1950 onder bepaade voorwaarden te
verhogen.
Indien de toestemming tot gunning
van deze woningen is afgegeven voor 11
Juli 1951 en zij op 15 November 1951
nog niet bewoond zijn, kan de gemeen
te een verzoek tot' bijdrageverhoging in
dienen, mits voor de financiering des
tijds geen vaste lening kon worden
verkregen en de consolidatie thans heeft
plaats gevonden tegen een hoger per
centage dan dat, waartegen in de ex
ploitatie-raming de rente over het te
investeren kapitaal is berekend.
De Franse minister van financiën, Mayer, heeft Vrijdag in de Nationale
Vergadering medegedeeld, dat de begroting van het icomende jaar zal voorzien in
militaire uitgaven ten bedrage van 950 milliard francs, onafhankelijk van de
Amerikaanse hulp, en (lat de financiering van deze uitgaven zware nieuwe
verhogingen van de belastingen met in totaal 200 milliard francs vereist, zulks
afgezien van de verhoging van de belastingen op tabak en benzine. Er zal een
belasting op overwinsten worden geheven, doch de successierechten en de extra-
inkomstenbelasting zullen worden verlaagd.
(Van onze correspondent).
Nog steeds duurt het onderzoek voort
inzake de malversaties die onlangs zijn
geconstateerd in de Leeuwarder Strafge
vangenis.
Opnieuw is een arrestatie verricht, nl.
van een zekere W. Thans bevinden zich
reeds zes personen in arrest. Onlangs is
een inwoner van Ambt-Delden, de L.
gevangen genomen, terwijl ook diens
broer die reeds gedetineerd is, bij de
zaak betrokken schijnt. Men weigerde
van officiële zijde hierop commentaar te
leveren.
Van onze hockey-medewerker)
TOGO is ai drie punten achter en
is eigenlijk tegengevallen. Een ploeg
met klinkende namen, vier interna
tionals (Drijver, Esser, Anjema en Van
Beaumont) en nog ettelijke oud-inter
nationals en semi-intemationals, men
had er méér van verwacht. Maar
morgen is de inspiratie er! Tegen
ILH.Y.C. komt Togo altijd los en
wordt voor een spannende strijd ge
zorgd. Toch lijkt H.H.Y.C. ons in haar
huidige vorm favoriet.
S.C.H.C. krijgt het te Bilthoven zwaar
te verantwoorden tegen H.G.C. evenals
Amsterdam in het Wagener-stadion tegen
't Gooi. Veel kans geven we de beide
laatste geplaatsen niet .B.M.H.C.H.D.M.
en Be FairLaren zijn open wedstrij
den, waarbij de kans op een verdeling der
punten groot is.
Venlo ontvangt Breda, dat er niet aan
"'komen zal, aan de zegekar der Ven-
ris gebonden te worden. Van H.T.C.C.
v vachten we een overwinning op haar
ad v," note E.M.H.C. Tilburg moet toch
aat zijn in de Philips-stad Eindho-
te slaan. M.O.P. is mogelijk in staat
-veda met Zwart Wit de buit te de-
Arnhem krijgt een moeilijke taak te
'jmegen tegen Union en zal vermoede
lijk wel een veer moeten laten. Of D.K.S.
daar in Deventer van zal profiteren,
staat nog te bezien.
Kampioens-candidaat nummer drie,
P.wdie Hengelo ontvangt zou daar
eventueel van kunnen profiteren. Nij
gen—Wageningen zal wel een moeilijke
kans voor de Wageningers zijn.
Meppel zal de bezoekende G.-H.B.S.
nog wel verder van de top af dringen,
doch van Groningen verwachten we dat
zij zich tegen de studenten zal han'dha-
ven en niet verder dan één punt op
Meppel achter blijft. v
H.V.A.—L.H.C. lijkt ons voor de Asse
naren en G.C.H.C.—Rap is van zelf spre-
voor de Groninger gastheren.
De te nemen maatregelen zullen de
volgende week door de regering definitief
worden besproken en geregeld. In de mi
litaire uitgaven voor het komende be
lastingjaar is een bedrag van 330 milliard
francs voor de oorlog in Indo-China be
grepen.
Tenslotte deelde Mayer mede, dat
Frankrijk vermoedelijk meer Amerikaan
se hulp zal verkrijgen, waardoor de be
perkingen van de invoer uit het dollar-
gebied niet zo drastisch zullen behoeven
te zijn als wordt overwogen.
Het versoberingsplan van minister
Mayer, dat de eerste krachtige anti-
inflatiepolitiek van de Franse regering
sedert de oorlog vormt, omvat in hoofd
zaak de volgende punten; 1. uitschakeling
van de katoeninvoer uit de Ver. Staten,
afgezien van de aankopen, die verricht
zullen worden met behulp van een lening
van 50 millioen, welke Frankrijk van
de Amerikaanse Export-Import Bank
hoopt te krijgen; 2. stopzetting van de
invoer van papierpulp uit de Ver. Staten.
De omvang van de Franse nieuwsbladen
zal door deze maatregel tot de helft
moeten worden teruggebracht; 3. ver
moedelijke stopzetting van de invoer van
Amerikaanse kolen met ingang van Ja
nuari a.s.; 4. waarschijnlijk invoering van
een benzinerantsoenering, die zal neer
komen op beperking van het benzine
verbruik met 25 5. beperking van het
staalverbruik en verhoging van de staal-
uitvoer naar de Ver. Staten met het doel
de invoer van hoogovencokes te vergro
ten; 6. vermindering van de aankopen in
het dollargebied in het jaar tot Juni 1952
van 1.014 millioen tot 500 millioen;
7. waarschijnlijk beperking van de invoer
uit de landen van de Europese Betalings
Unie.
In zijn redevoering verklaarde minis
ter Mayer o.m. nog, dat het Internatio
nale Monetaire Fonds tekort is geschoten
in de vervulling van zijn taak. Hij deelde
mede, dat Frankrijk herziening van de
statuten van het Fonds zal voorstellen.
De Franse ministerraad heeft inmid
dels in een spoedzitting, door minister
president Pleven bijeengeroepen tijdens
een onderbreking van liet debat in de
Nationale Vergadering over het bezuini
gingsplan van minister Mayer, besloten,
dat Pleven de Vergadering Dinsdagmid
dag over een motie van vertrouwen zal
laten stemmen.
Van onze correspondent)
Maanden geleden liepen te Maastricht geruchten over malversaties, die
tijdens de bouw van het nieuwe ziekenhuis „St. Anuadal" te Maastricht
zouden gepleegd zijn. Deze geruchten bleven doorwerken en dit gaf de
Officier van Justitie aanleiding om de Maastrichtse recherche een onder
zoek te gelasten naar de justheid ervan. Na twee maanden speuren is de
recherche tot het resultaat gekomen dat er inderdaad fraude is gepleegd,
echter niet in die mate als de geruchten deden voorkomen. Vast is komen
te staan, dat voor minstens f 15.000 aan goederen verdweneii zijn, waar
onder verstaan moet worden technisch bouwmateriaal als huizen, pijp
leidingen, fittingen, radiatoren en sanitaire goederen. Voor welk bedrag
het Burgerlijk Armbestuur door lijntrekkerij is benadeeld is niet na te
gaan, doch de waarde overtreft vele malen het bedrag der verdwenen
goederen.
Na de oorlog werd bij de bouw per uur
uitbetaald en doordat de leiding slap was
profiteerden enkele aannemers hiervan
om uren te kweken. Ongeveer dertig aan
nemers hebben aan deze nieuwbouw ge
werkt en enkele hebben hun eigen belan
gen gediend. Doch het bewijs zal moeilijk
te geven zijn, omdat niets schriftelijk was
vastgelegd of slechts zeer vaag.
Over de verdwenen goederen net vol
gende:
Met vooruitziende blik had het toen
malige Burgerlijk Armbestuur in 1940 alle
materialen gekocht die volgens haar nodig
waren om de nieuwbouw af te werken
want het liet zich toen reeds aanzien dat
deze in de toekomst zeer moeilijk te ver
krijgen zouden zijn. Deze materialen wa
ren opgeslagen op het terrein van de
nieuwbouw; het waren vooral goederen
bestemd voor de technische installatie van
het ziekenhuis. Toen in 1948 de materia
len inderdaad schaars werden hebben
enkele aannemers en installateurs de goe
deren uit het magazijn van het Burgerlijk
Armbestuur weggehaald op een z.g.n. be
geleidingsbon, evenwel zonder te betalen
en zonder ontvangstbewijs af te geven. De
opzichter van de bouw had volgens hun
verklaring hiervoor toestemming gegeven.
Of deze opzichter eigenmachtig handelde
of in opdracht zal nog nader onderzocht
warden.
Een feit Is dat het beheer van deze
goederen die toebehoorden aan het Bur
gerlijk Armbestuur, veel te wensen over
liet. Het was een echte Janboel en hier
van hebben de aannemers geprofiteerd.
Ook de controle na 1947 was zeer slecht.
In privéwoningen van de bazen van de
bouw vond de politie badkamers volge
stouwd met electrische artikelen en stof
zuigers. Deze artikelen waren voor het
ziekenhuis bestemd of vielen onder het
zogenaamde cadeaustelsel dat in de bouw
wereld zo in zwang is om de gang van
zaken soepel te maken.
Eer, aannemer beweerde dat hij het ma
teriaal gekregen had voor een vordering
op het Burgerlijk Armbestuur in verband
met verhoogde winstpercentages. Vaat
staat dat artikelen bij verschillende fa
brieken op rekening van het Burgerlijk
Armbestuur werden besteld en aan privé-
adressen afgeleverd.
Een opzichter van de nieuwbouw heeft
steekpenningen in ontvangst genomen
van de leveranciers doch deze ontkent en
zegt dat hier van leningen sprake is. Ver
der zijn nog andere onregelmatigheden en
knoeierijen van kleinere omvang aan het
licht gekomen, o.a. zijn er serveerwagens
geleverd welke te groot waren voor de
lift, zodat ze dus niet te gebruiken wa
ren.
Tegen acht personen is proces-verbaal
opgemaakt doch de politie achtte het be
ter In verband met het ingewikkelde ka
rakter van deze malversaties geen namen
te noemen. In ieder geval hebben geen le
den van het Burgerlijk Armbestuur noch
functionarissen hiervan iets met deze on
regelmatigheden te maken. De Officier
van Justitie zal nog nader onderzoeken of
er van verduistering of het verkrijgen van
geldelijk voordeel van goederen die van
misdrijf afkomstig zijn, sprake is.
(Van onze correspondent)
De officier van Justitie van de rechtbank
te Zutphen vorderde Vrijdag een gevan
genisstraf voor de tijd van twee jaar met
aftrek van voorlopige hechtenis, ontzetting
uit alle ambten en uit het recht, ooit een
staatsambt te bekleden tegen B„ secreta
ris van de Sociale Raad der gemeente
Apeldoorn, die terecht stond wegens ver
duistering van ettelijke duizenden guldens.
In haar Memorie van Antwoord op het
voorlopig verslag der Tweede Kamer over
het wetsontwerp tot het doen van uit
gaven, voortvloeiende uit de burgerlijke
verdediging, zegt de regering te hopen,
dat zotvei het wetsontwerp tot uitvoering
van artikel 196 van de Grondwet als het
wetsontwerp in zake liet brandweerwezen
nog dit zittingsjaar het staatsblad zullen
bereiken.
Gevraagd werd er.ige meer concrete
mededelingen te doen betreffende de ver
houding tussen het militaire apparaat en
de organisatie van de burgerlijke verde
diging. De regerin# merkt in dit verband
op, dat, indien ons land andermaal in een
Reeds enkele weken had de douane te
Zuiddorpe in Zeeuwsch-Vlaanderen zeker
heid dat in haar gebied weer een pantser
auto voor de smokkel van roomboter
opereerde. Na een moeizaam onderzoek
in samenwerking met de douane te Sluis
kil kon de plaats worden vastgesteld waar
de boter, alvorens de grens over te gaan,
werd gedeponeerd. Dit bleek te zijn een
boerderij in de Beoostenblij-polder. ge
legen tussen Zaamslag en Axel. Nadat
enkele dagen de bedrijvigheid op deze
boerderij grondig in 't oog was gehouden,
kwam vast te staan, dat in de loop van
Donderdag een partij boter aldaar was
afgeleverd. Om op alles voorbereid te
zijn werd direct een dubbele ring van
bewakers om de boerderij gelegd.
In de nacht van Donderdag op Vrijdag
zagen deze ambtenaren inderdaad een
gevechtswagen van Engelse makelij met
een Belgisch nummer het erf van de be
waakte boerderij oprijden en even later
deze weer veriaten. Ondanks zware be
schieting wist de zwaar bepantserde auto
echter nog de eerste bewakingsring te
doorbreken. Het vuur dat daarna door de
tweede groep ambtenaren gelost werd,
was de heren echter toch te machtig. Zij
moesten het voertuig tot stilstand bren
gen, maar zagen kans zelf in de duister
nis te ontkomen. De buit van 3000 kg.
roomboter ter waarde van 19.000 werd
in beslag genomen. De pantsering van
deze smokkelauto was niet minder dan
12 mm. dik. Er zijn in verband met deze
zaak reeds verscheidene arrestaties ver
richt.
JAN
Het is gebeurd in Antwerpenmaar: 't is al ruim drie-en-halve
eeuw geleden (1583). Toch blijft het een merkwaardig iets, wanneer
een hakker, een heel gewone broodbakker, een pensioen van driehon
derd gulden per jaar in de wacht sleept .enkel door zijn „schieter"
te hanteren!
Schieter, dat is zo'n lange stok met
'n verbreding aan het eind, waar
mede de bakkers 't brood in de hete
oven schuiven och, dat heeft ieder-
eens wel 'ns gezien. Maar dat zo'n
schieter je driehonderd gulden pen
sioen oplevert, nee, dat komt niet
elke dag voor.
Moet men horen; in de winter van
1583 stond 'n Antwerpse bakker voor
z'n oven. Hij had z'n meeste kleren uit
gedaan, want ovens kunnen nogal 'ns
warm zijn. Ook stond de deur van de
werkplaats op 'n kiertje. 'n Vreemd ge
druis drong door tot in de bakkerij; ge
roep, geschreeuw, gekrijs! „Sla dood!
Sla dood! De stad is ons. De stad is
ons!" en dat alles keurig in het
Frans vertaald. „Zeker weer ergens
'n opstootje met die Franse troepen?"
mopperde de bakker. En schoot 'n
nieuw brood de oven in. Gekker werd
't, toen hij gedruis van paarden ver
nam. Ruiterij! Dat was vast geen zui
vere koffie. Boven het gedruis uit het
geschetter van trompetten en het lui
den van noodklokken. Onraad binnen
Antwerpen!
Met de schieter in z'n hand gir.g
onze vrind de straat op. Uit verschil
lende huizen zag hij gewapende bur
gers stormen. „Verraad! Verraad!"
schreeuwden ze. En kijk, daar kwam
'n ruiter aanhollen, 'n Franse officier.
De bakker bedacht zich geen ogen
blik. De krijgsman had z'n getrokken
sabel in de hand, maar'n schieter
is langer Pats! Daar kwam de staak
op de helm van de ongelukkige sol
daat teredht. Die tuimelde van z'n
paard en wist verder van geen toeten
of blazen meer. De bakker sprong in
het zadel en riep de burgers toe hem
te volgen.
De figuur van deze nieuwbakken
ridder bood geen erg verheven aan
blik. Halfnaakt, z'n haar en z'n han
den vol met deeg, z'n ogen wit besto
ven, leek hij in niets op 'n edelman
al zwaaide hij nog zo zwierig het cp
de officier veroverde zwaard. Maar.
de burgers vertrouwden hem! Zij ver
spreiden dood en verderf onder de
Franse troepen. Vrouwen en kinderen
klommen op de daken en smeten al
les wat los en vast was naar de vreem
de muiters.
De strijd leek onbegonnen werk!
Bijna vierduizend geoefende aanval
lers, tegenover ongeoefende Antwer
penaren! Onze bakker wist van geen
wijken. Met hoofd en schouders stak
hij boven zijn medeburgers uit. Wie
geen kogels meer had, schoot met
knopen, of munten! Schoorstenen don
derden naar omlaag. Uit alle hoeken
en gaten kwamen de verdedigers aan
zetten.
Binnen 't uur hadden de Fransen
'n derde van hun krijgsvolk verloren.
Het restant week uit naar de Kip
dorper-poort, maar deze raakte al
spoedig verstopt met gesneuvelden.
Onder deze ongelukkigen bevonaen
zich hoge, Franse meneren, kenbaar
aan hun weelderige uniformen. Nog
nooit had de Franse adel in 'n ge
vecht zoveel mensen verloren als in
dit gehakketak binnen de straten van
de oude koopstad aan de Schelde. Die
nare bakker ook.
Boven de bronzen stemmen der
alarmklokken en het geroffel der
trommen uit klonken de overwin-
ningskreten der burgerij. Dood en
vernieling zond zij uit huizen en ste
gen, terwijl de kanonnen op de stads
wallen de vluchtelingen stevig dwars
zaten. Er was geen denken aan, dat
de_ Fransen hulp konden krijgen van
buiten de Kipdorper-poort gelegerde
troepen. De drang tot vluchten was
zo groot, dat ze de kans niet kregen
tegen de stroom in te gaan. Hun eigen
aanvoerder, Graaf Rochepot, verweet
hun hun lafheid en versloeg eigen
handig 'n tiental weglopers met zn
zwaard. De burgerij behaalde aldus 'n
schitterende overwinning en had nog
geen honderd doden te betreuren! Hoe
de bakker beloond werd, hebben we
daarstraks al verteld.
Niets meer, maar ook niets minder
dan de: Franse Furie! 'n Neefje van
de Spaanse, waarover we 'n vorige
keer wat verteld hebben. De Hertog
van Anjou „Beschermer der Neder
landse Vrijheid" (tegen de Spanjaar
den) had er. voornamelijk, de hand
in. Van je vrienden moet je 't maar
hebben. De vorst hoopte heer der
Nederlanden te mogen worden
maar onze Staten maakten daarmede
niet veel haast. Om zijn positie nu te
verstevigen, beraamde Frans van
Anjou die aanslig op Antwerpen.
We hebben gelezen met welk gevolg!
Anjou was voortaan zijn „gezicht
kwijt" en vertrok naar Frankrijk,
waar bij 10 Juni 1584 overleed
Het was Balthasar Gérard, die het
overlijden van de vorst aan Prins
Willem van Oranje kwam mededelen
te Delft. De Prins ontving deze bode
op zijn slaapkamer. Had Gérard toen
wapens bij zich gehad, dan zou hij
Oranje daar reeds vermoord hebben.
Iemand heeft negen vaten azijn Hij
wil ze opstapelen in rijen van drie, en
daartoe gaat hij ze nummeren: 1, 2,
3.... 9. Want hij wil dat zo doen, dat
geen vat 'n vat van 'n lager nummer
onder zich krijgt. Ook mag geen vat
'n lager nummer rechts van zich heb
ben. Bijv. zo:
1 3 6
2 5 7
4 8 9
Hij haid 't ook zo kunnen doen:
1—2 3
4 5 6
7 8 9
Wie verzint er nog 'n flink aantal
oplossingen bij? Hoeveel oplossingen
totaal?
De door-el kaar-geraakte spreek
woorden luiden:
Een man, een man, een woord, een
woord. Als de nood het hoogst is, is
de redding nabij. De derde man brengt
de spraak an. Strenge heren regeren
niet lang. Krakende wagens lopen het
langst. Tussen hangen en worgen. Met
grote heren is het kwaad kersen eten.
Waar niets is, verliest de keizer z'n
recht. Wat de heren wijzen, moeten
de gekken prijzen. Gedane zaken
nemen geen keer. Er is geen kop of
staart aan te vinden, 's Lands wijs,
's lands eer. De kruik gaat zolang te
water, tot zij berst. Met huid en haar
opeten.
1. 't Grootste van West-Indië.
2. Uitvoer vooral van suiker en tabak.
3. Werd in 1492 door Columbus ont
dekt.
4. Bevolking zeer overwegend katho
liek.
5. Vormt een vrije republiek maar
de Amerikanen hebben er heel wat
in de melk te brokken.
„De donkerste schaduw werd over de
regering van Jan van Beieren gewor
pen door de noodlottige watervloed
van de St. Elizabethsnacht (18/19 No
vember 1421), een der vreselijkste, die
onze zo dikwijls geteisterde landen
hebben doorstaan'.
Aldus profess. Blok in zijn „Ge
schiedenis", (I; 356).
Dat is 530 jaar geleden. En waar
om heet die overstroming nu naar de
H. Elizabethja, juist, de heilige
van het rozenwonder? Wel, kijk da*
maar even na in de kerkelijke kalen
der van de 19e November.... zie je
wel: 19 November, H. Elizabeth. Dat
maakt je de zaak zeker wel duidelijk?
Van Lennep heeft 't weer even an
ders: „Er was zulk 'n zware storm
ontstaan, als bij mensenheugenis niet
gewaaid had. De grootste ramp was de
doorbraak van de Maas nabij Dor
drecht. Deze polder was een der rijk
ste en welvarendste van het land en
vol schone dorpen en fraaie sloten en
hofsteden van edelen en welgeboren
mannen!" (Men moet daarbij bedenken,
dat deze heer in 1846 schreef).
Het noodweer teisterde niet alleen
de aloude hoofdstad Dordt en haar om
geving! Ook de duinen bij Petten
kregen 'n veeg uit de pan. Er moest,
voortaan een dijk aan te pas komen,
het begin van de vermaarde „Honds-
bossche zeewering"
Tijdens de „hersengymnastiek' tus
sen onze twee hoogste klassen, had
ik, listig, 'n vraag over deze „zee
wering" ingelast. Tussen„Petten
en Kamp!" Best! Hoe lang? „Ruim 4%
km!" Accoord! Maar toen kwam het
listigheid'ie: „Waarom Hondsbossch-
zeewering?" Had je die gezichten moe
ten zien. De èèn ïantas®eru^„ïeltt?,VGr
'n hond; de ander over n bos natuur
lijk! Maar geen sloeg de spijker op de
kop. Intussen brulde de Meelmuis:
Hora est" Tijd"» Hun tijd was om:
En toen ik, met 'n ijselijk geleerd ge-
zicht: „Naar t dorp Hondsbosch, in 1421
verdronken!"
Maar we hadden t, daarstraks, over
de St. Elizabethsvloed in de omgeving
van Dordrecht. Goed: bij Wieldrecht
(bij de Dordtse Kil) en Werkendam
brak, tijdens de Noordwestelijke storm,
die het water landwaarts in ranselde,
de bedijking door. De golven kregen
nu de kans van haar leven: zij breid
den zich uit tot bij Sprang (N. Brab
en Zevenbergen toe. Veel dorpen
72! zegt Van Lennep; Blok: 16 ver
dwenen in het water; nog meer wer-
den er beschadigd. De Biesbosch ont
stond; het Hollands Diep kreeg, even-
eens, zn kans. Honderden mensen
schoten er het leven bij in, veel run
deren eveneens. Het was, werkelijk, 'n
donkere schaduw over de „Zuidhol
landse Waard!"
„Merkwaardig" we geven nu weer
net w°°rd aan Van Lennep „is de
redding van een kind (Beatrix), dat
in een (houten) wieg aan de Oostzijde
van Dordrecht kwam aanspoelen. De
dijk, waar men het hulpeloze wichtjen
aan wal haalde, werd sedert de Kin
derdijk genaamd. (Misschien; anderen
zeggen- „Kinderdijk" betekent: „Kleine
dijk"). Men zegt, dat een kat, die mede
ui-j een natuurlijk instinct om zich te
redden in de wieg gesprongen was,
deze boven water gehouden en, als 't
ware, bestuurd had, door zich nu aan
de ene, dan aan de andere zijde te
plaatsen, en daardoor te beletten, dat
de wieg topzwaar werd."
„O ja, dat is die heilige van
de muziekPatrones der
kerkzangers
Keurig hoor. Want zé is het!
Maar nu een vraag: hoe komt
het, dat de H. Caecilia in be
trekking tot muziek wordt ge
bracht? Want haar legende be
richt niets daaromtrent. Haar
legende bericht ons over een
wrede zwaardslag door een lic
tor (beul) en over folteringen
door verstikking. Daarin is geen
plaats voor een orgel, noch voor
een harp en nog veel minder
voor een herders-schalmei
Toch heeft 's werelds beroem
de schilder, Baffael haar met
een orgeltje afgebeeld^ Elders
bespeelt zij «en cel1"' kijk
„u eens dóór op die schilderij
van Raffael. De instrumenten
der wereldse muziek liggen ver-
bryzeld aan Caecilia's voeten.
Eli nu gaat je misschien een
licht op: het leven der H. Cae
cilia heeft naar God opgeklon
ken als de zuivere klank van
een snaarinstrument. Alle
wereldse wan-kiank heeft z(j
versmaad. Haar ziel was één
toon 7* t?'» ?nSe'achtige orgel-
v höbben Lucas van Lei-
en Rubens deze nobele
tiguur verstaan: zij laten Haar
een orgel bespelen.
Maar de allerhoogste eer viel
Haar te beurt in de H. Kerk: de
naam: „Caecilia" werd opgeno
men in de canon der H. Mis!
„Gewaardig II aan ons enig
aandeel en gemeenschap te
schenken met Agatha, Lucia,
Agnes, CAECIIJA". Zo bidt de
priester, na de Consecratie.
God zal deze bede verhoren,
wanneer wü er zorg voor dra
gen, dat onze levensmuziek in
dezelfde „sleutel" gecomponeerd
staat als de Hare.
Steune ons S. Caecilia met
Haar voorbeeld.
Kies uit de volgende woorden welk
woord het passende is:
Kathai Kees Lely moraine
St. Hubertus Menistenhemel
Krakatau Kyffhauser Hermitage
Mac Adam.
1. Museum voor schiilderijen, w o.
talrijke Rembrandts.
2. Oude naam voor China.
3. Naam van een berg, waarin Kei
zer Barbarossa gezegd wordt te sla
pen.
4. Werkzame vulkaan In Straat
Soenda, berucht door geweldige uitbar
stingen, o.m. in 1930.
5. Een door de architect De Basel
gebouwd jachtslot, thans rijkseigendom.
6. De Vechtstreek bij Loenen.
7. Allerlei keien en stenen aan het
eind, of langs 'n gletscher.
8. Ontwierp de plannen tot droogma
king der Zuiderzee.
9. Vond wegen uit, verhard dooc
middel van geklopte keien en bazalt-
slag.
10. Scheldnaam voor de aanhan
gers der partij tegen Stadhouder Wil
lem V, 1787 beteugeld door de komsi
der Pruisen.
oorlog zou worden betrokken, de natio
nale verdediging bestaat uit twee in we
zen gelijkwaardige componenten, n.l. de
militaire en de burgerlijke verdediging.
Zij vullen elkaar aan en zijn beide eva»
onmisbaar. De burgerlijke verdediging la
ruime zin is het totale complex van maat
regelen, vereist voor de instandhouding
van het maatschappelijk leven en de oor
logseconomie. Van deze burgerlijke ver
dediging in ruime zin is het geheel van
niet-militaire maatregelen tot bescher
ming van de burgerbevolking en haar
bezittingen, alsmede van de bezittingen
van openbare lichamen tegen de onmid
dellijke gevolgen van oorlogsgeweld
slechts een onderdeel.
De burgerlijke verdediging in enge zin
is het zelfstandig onderdeel, dat, behou
dens een uitzondering, onder burgerlijk
gezag blijft, zolang het militair gezag
hierover geen zeggenschap zal hebben.
Wel kan een beroep op militaire bijstand
worden gedaan, zoals dit ook in vredestijd
bijvoorbeeld ten aanzien van de politie
zorg het geval is. en kan de burgerlijke
verdedigingsorganisatie profiteren van
bepaalde militaire instellingen (b.v. de
luchtwachtdienst)maar van enige onder
geschiktheid aan de militaire organisatie
is geen sprake.
Een en ander zal, naar vertrouwd wordt,
binnenkort zijn wettelijke neerslag vin
den in een nieuwe ooriogswet ter ver
vanging van die van 23 Mei 1899.
In grote aaneengesloten bebouwingen
zal de bevolking naar de ervaring heeft
geleerd, niet met kleine individuele maat.
regelen kunnen volstaan. Wil zij doel
treffend de bestrijding van de gevolgen
van luchtaanvallen in eerste aanleg kun
nen realiseren, dan is daarnaast samen
werking in groter verbard geboden. Te
dien einde is gedacht aan het vormen uit
de bevolking van een blokbeschermings
ploeg op circa elke 1000 inwoners in de
A-gemeenten.
De regering heeft de voor- en nadelen
van uniformerin g nauwgezet over.
wogen. Zij is tot de conclusie gekomen,
dat uniformering wenselijk is, weshalve
in het wetsontwerp eer. eenvoudig uni
form met bijbehorende distinctieven en
een helm voor alle daarvoor in aan
merking komende personeelsleden uit
getrokken werd.
De term „burgerlijke verdediging" be-
doeld. in enge zin, acht de regering wei
nig bevredigend. Gezocht wordt naar een
benaming, die beter dan thans weergeeft,
wat de burgerlijke verdediging in enge
zin inhoudt en die ook meer tot de be
volking spreekt.
In het algemeen ligt het vooralsnog
niet in het voornemen de wettelijk
vastgestelde duur der herhalingsoefenin
gen voor de dienstplichtige solöaH-n
(85 dagen) te verlengen. Zo deelt de
minister van Oorlog aan de Tweede
Kamer mede in dG M v« A. over de
Oorlogsbegroting. Nochtans zal het no
dig zyn een aantal dienstplichtigen de.'
cavalerie die in Indonesië bij verken-
mngseenheden hebben gediend, te ht
scholen en tot tankeenheden samen 'e
voegen. Deze dienstplichtigen zo lirt
het in het voornemen zullen vco:
langere tijd worden opgeroepen echte
zonder dat ook voor hen het totale ar-1
tal wettelijk vastgestelde da^en (fitv
wordt overschreden.
het reserve*Personeel betreft.
T A wettelijk vastgestelde deur
herhalingsoefeningen in de eerst
komende drie jaren bepaaldelijk niet
kunnen worden volstaan. Ook ia het
noodzakelijk in die drie jaren over d»
dienstplichtige onderofficieren bij een
herhalingsoefening gedurende een lan
gere extra-periode de beschikking te
verkrijgen dan de zeven dagen, welke
thans ter zake ingevolge de Dienstplicht
wet ten hoogste zyn toegestaan.
Een hiertoe strekkend ontwerp van wet
zal zeer binnenkort worden aangeboden.
Aangezien de reserve-officieren, die
een zogenaamd lang verband hebben of
nog zullen sluiten in verhouding tot de
beroepsofficieren een betrekkelijk ge
ring aantal voor pensioen geldige dienst
jaren zullen verwerven, is besloten voor
hen de tijd van dienstverlating te stellen
op 60 jaar, zijnde dit de leeftijd, waarop
zij direct ingaand pensioen kunnen krij
gen.
in Harlingen wordt op het ogenblik
suiker afgeleverd tegen een prijs die 9
ct beneden de gewone verkoopprijs ligt
per kilo en beschuiten, die per pak 6 ct
goedkoper zijn. En verdere acties zullen
nog wel volgen. De huisvrouwen profite
ren uiteraard van deze plotselinge goed
koopte in die levensmiddelen, welke is
veroorzaakt door een oorlog die is ont
brand tussen de bakkers en de kruideniers.
De bakkers zijn verontwaardigd over
het feit, dat de kruideniers onbeperkt
banketartikelen verkopen, zoals sprits en
speculaas. Toen een minnelijke schikking
geen resultaat had. besloten de bakkers
tot verkoop van goedkope suiker en be-
schuiten teneinde de kruideniers te
i dwingen.
