„BAAS BOVEN
moet 250.000 stemmen halen
Drukke verkiezingsactie
Vliegtuig redde Veluwe-bossen
Amerikaans-Europees debat te
Straatsburg beëindigd
In verschillende plaatsen in ons land werd
dezer da tien 't Noorderlicht waargenomen
FRIEZEN BETOGEN VOOR DE
FRIESE TAAL
1671 - FRANgOIS YATEL
RUZIE OM 'N DAS
De K. R. O. brengt
4 Dec. een spannend
program
Beide partijen verdeeld
Delftse T.H. wordt
uitgebreid
;e van
De negen vaten azijn
Het passende woord
PAGINA 5
ZATERDAG 24 NOVEMBER 1951
APELDOORN KAN WEER
BOUWEN
Ruim 500.000 ingeschreven
op obligatielening
LEEUWARDEN ZAG TWEE UIT
VERKOCHTE VERGADERINGEN
UITREIKING JACOB-
MARISPRIJZEN 1951
OM HET DAGELIJKS
BROOD
Puzzle om de prijs ivordt
moeilijker
WORDT THOLEN
„NOODGEBIED"?
Werkloosheid dringt tot
maatregelen
Sint Maartensdijk £taat reèds vast-
NED. AUTOBUSSEN VOOR
PORTUGAL
CORRESPONDENTIE-ADRES
POSTBUS 8, HILVERSUM
ledigend was. Het was niet in allee goed.
het was sctherp en bitter, rraar het stond
op een peil, zo zei Lij, dat ligt ver bo
ven de belediging. Hij riep het Friese
volk op tot strijdbaarheid en vroeg
lering te trekken uit hetgeen nu is ge-
,beurd.
De heer J. Pi eb eng a .hoofdredacteur
van de ..Leeuwarder Courant", sprak
over het fatsoen van het Friese volk. Uit
fatsoenlijkheidsoverwegingen hebben wij
onze taal verloochend en hebben wij het
besef voor historie verloren. Het „fat
soen" heeft onze taal verwezen naar de
stal en de mesthoop ,naar het dorp en
de werkbroek en heeft haar geweerd uit
de school, de kerk, de rechtzaal, uit de
stad en van de man met 't witte boordje.
Fatsoen moeten wij hebben voor vreem
delingen, maar niet tegenover ons zelf,
tegenover de geschiedenis van ons land
en volk en tegenover onze ouders. Als
het zo voortgaat zullen wij, voordat deze
eeuw ten einde is, geen Friese taal en
geen Friese zede meer bezitten. Daarom
riep de heer Piebenga alle Friezen op
de strijd voor het Friese Friesland te
voeren met een vuur als nooit tevoren.
Hoewel de inschrijving op de door de
gemeente Apeldoorn uitgeschreven 4 pet.
obligatielening thans formeel gesloten is,
komen nog steeds nieuwe inschrijvingen
cp deze lening ten behoeve van de wo
ningbouw binnen.
Er is reeds voor meer dan een half
millioen ingetekend op deze lening,
waaraan de attractie is verbonden, dat
ieder die voor 20.000 inschreef, het
recht krijgt een gegadigde aan t« wijzen
voor één woning.
De kleine inschrijvers krijgen voor
elke 500, wa. rmede ze inschreven, 'n
lot. Op elke 40 loten valt een huis.
In verband met het succes van deze
inschrijving zullen B. en W. de raad
voorstellen zijn fiat te geven aan het
sluiten van een lening met een voorlo
pig cijfer van 540.000..
Het gemeentebestuur zal bij het be
stuur van de Vereniging voor de Effec
tenhandel te Amsterdam een aanvrage
indienen om deze obligatielening in de
beursnoteringen op te nemen, zodat de
stukken verhandelbaar zullen zijn.
(Van onze correspondent).
Bij honderden hebben gisteren in
Leeuwarden de Friezen geprotesteerd
tegen de houding van de kantonrechter
te Heerenveen, die de dierenarts uit
Lemmer, die zich te verantwoorden had
voor een onbetekende verkeersovertre
ding verbood in de rechtszaal Fries te
spreken en tegen de veroordeling van
de journalist Fedde Schurer tot een
voorwaardelijke gevangenisstraf, omdat
hfj een „beledigend" artikel had geschre
ven over dit voorval. Naar schatting vijf
en twintig honderd Friezen woonden de
protestvergadering, die tweemaal moest
worden gehouden, bij. Enkele honderden
konden geen plaats meer vinden in de
zaai. Aan het slot van beide bijeenkom
sten ,die 'n rustig verloop hadden, werd
een motie aangenomen, waarin met
kracht geprotesteerd werd tegen de be
lediging, het Friese volk aangedaan door
de kantonrechter te Heerenveeh, waarin
het vonnis over Fedde Schurer wordt
afgekeurd, waarin het niet-toclaten van
de eed in de Friese taal wordt geacht
ais tekort te doen aan de rechten van de
Friese taal en waarin een wettelijke taai-
regeling en dezelfde rechten voor het
Friet, ais voor 't Nederlands worden ge-
eist. Deze motie zal worden gezonden
aan de ministers van Justitie en van
Binnenlandse Zaken a.i. .de voorzitters
der beide Kamers en de Commissaris der
Koningin in Friesland.
In de bijeenkomst voerden vijf Spre
kers het woord. Vier voormannen van
de Friese beweging en één Hollander",
namelijk het Tweede-Kamerlid J. H.
Scheps. Deze laatste verklaard eals Hol
lander, als Nederlander en als demo
craat verontwaardigd te zijn over het
geen in Friesland is gebeurd. Hij trok
een vergelijking tussen de strijd van de
Friezen en die van de Ieren en van de
Vlamingen de Basken, de Bretons en de
Balten en meende, dat de kantonrechter
zichzelf de grootste belediging, die maar
mogelijk is heeft aangedaan.
De instandhouding van het Fries is
niet alleen een Fries maar ook een Ne
derlands belang, een belang van de Ne
derlandse taal en een belang van de Ne
derlandse volksgemeenschap. Dat Fries-
lcnd bij Nederland hoort Is duidelijk: dat
Friesland trouw is aan Nederland is in
zullen worden. St Nicolaas zal dit jaar
heel erg zijn best moeten doen om zo'n
spannende avond van 5 December te
organiseren, als de K.R.O- daags te voren
belooft te brengen.
De studio zal voortdurend in verbin
ding staan met het Centraal Stembureau
in Den Haag, waar een notaris de num
mers trekt van de gelukkigen onder de
kiezers op de HJsren met de meeste en
minste stemmen, die plotseling enkele
duizenden of duizend gulden rijker wor
den.
Natuurlijk wordt eerst een officieel
proces-verbaal opgemaakt, dat plechtig
zal worden voorgelezen
De winnaars worden uitgenodigd de
studio op te bellen, zodat de luisteraars
hun van opgewondenheid hese stemmen
te horen krijgen. Ergens lr. Nederland zit
natuurlijk al iemand te gnuiven, die
iedereen heeft afgeraden op een bepaalde
partij te stemmen, omdat hij het wilde
doen en zo de 6000 denkt binnen te
halen. Zou de kiezer, die schreef, dat hij
de helft van het geld wil afstaan, als hij
een prijs wint, spijt van zijn belofte krij
gen?
Ook de lijstaanvoerders komen aan het
woord en zelfs Merie heeft van haar man
verlof gekregen haar mondje te roeren.
We twijfelen er niet aan of in de ko
mende dagen zal het nog stemmen rege
nen. Zet echter vooral duidelijk uw naam
en adres op uw kaart en doe niét als de
juffrouw, die vroeg haar kaart netjes uit
te zoeken en haar naam erbij te schrij
ven. Dat is natuurlijk het zoeken van een
speld in een hooiberg.
De beide jury's voor de Jacob-Maris-
prijzen 1951 zijn dezer dagen met haar
werkzaamheden gereedgekomen. De prijs
uitreiking voor zowel de schilderkunst
als de beeldhouwkunst ts thans bepaald
•op Woensdag 28 November a.s. in het
Gemeentemuseum. Zij zal worden ver
richt door burgemeester mr F. M. A.
Schokking. Tegelijkertijd zal een kleine
tentoonstelling van een keuze-collectie
uit de ruim 200 ingezonden werken wor
den opengesteld.
De veertien Amerikaanse Congresleden j
en de twintig vooraanstaande leden van
Europese parlementen, die te Straatsburg
bijeen waren, hebben Vrijdag hun debat
over het vraagstuk der Europese eenheid,
dat vijf dagen heeft geduurd, beëindigd,
maar zij kwamen niet tot overeenstem
ming.
De Amerikanen waren verdeeld: som
migen zijn voorstanders van een snelle en
volledige Europese federatie, andere wen
sen. dat deze federatie geleidelijk tot stand
komt.
Van de Europeanen bleven de Scandi
navian en de Britten tegen eên politieke
federatie gekant. Zij wensen een geleide
lijke ontwikkeling. De Fransen. Italianen
en sommige Duitsers streven daarentegen
naar een volledige federatie.
Minister Rutten heeft met het oog op de
voorgenomen uitbreiding en modernise
ring van de Technische Hogeschool te
Delft toestemming verleend tot het op
richten van nieuwe gebouwen ten behoeve
van de afdeling werktuigbouwkundige,
van de afdeling werktuigbouwkunde,
de. Voorts is toegestaan de oprichting van
een nieuw gebouw voor de afdeling toe
gepaste mechanica van het laboratorium
voor weg- en waterbouwkunde, alsmede
het bouwrijp maken van de daarvoor no
dige terreinen.
f <?>«v
JANlS
anderen, gedurende de eindeloze Pool
nacht mocht observeren. Bij deze uit
legging neemt hij de nodige voorzich
tigheid in acht. Hij meent, dat we hier
te doen hebben met Kathode-stralen",
dat zijn negatieve electrische stralen,
die door de zon worden uitgezonden.
Deze electrische stromen zouden dóór
de aarde, die dan werkt als 'n mag
neet. worden aangetrokken. Damp-
kringgassen zouden ze de waargeno
men kleuren verlenen in die Pool
gebieden, welke, als n ovale ring, om
de Pool heenliggsn.
Het is nogal 'n ingewikkelde geschie
denis, en we /.Uilen er dan ook niet
langer bij stilstaan; als we weten, dat
we met 'ft magr.etisea verschijnsel te
doen hebben, weten we voor leken al
genoeg.
Besluiten we met de opmerking, dat
le de Poolnacht op 8C graden Noor
derbreedte vier maanden duurt („Wel
te rusten!") en 2e dat er ook „Zuider-
licht" bestaat, uiteraard in t Zuid
poolgebied.
zou menen, dat ef iels buitengewoons
VOor de deur stond, j". dat de hemel
moest vergaan. Neus en oren bevrie
zen. wanneer Wé staan te kijken.
Als „finale" f slot) schittert er in alle
kleurentinten zó'n stormachtig vuur
werk omhoog, zo K overal laaiend
vuur. dat men z.ch afvraagt, hoe er
aan de lucht n,og plaats voor is".
Aldus de grote Nacsen over dit on
voorstelbaar-schone natuurverschijn
sel. waarvan wij hier te lande nu en
dan 'n glimp te zien krijgen, 'n
glimp, meer niat. Aan het einde van
zijn adembenemend reisjournaal legt
hij ook nog uit, hoe het Noorderlicht
rflhSchien ontstaat, dat hij, als weinig
Het lid van de Tweede Kanier de heer
F. H. van de Wetering (C.H.U.) heeft
telegrafisch bij het ministerie van Land
bouw geprotesteerd tegen een uitlating
van ambtelijke zijde, dat de prijs van het
volksbrood niet gewijzigd zou worden.
Volgens de hper Van de Wetering maakt
deze kwestie nog steeds onderwerp van
overleg uit tussen Kamer en regering.
Dit Kamerlid heeft namelijk in Mei
van dit jaar geïnterpelleerd inzake het
gevoerde bakkersbeleid. Toen werd be
sloten deze zaak naar de middenstands-
commissie uit de Kamer te verwijzen
voor nader overleg met de regering.
Naar het ANP thans uit welingelichte
toon verneemt, is nog steeds geen minis
teriële beslissing gevallen. Voor zover
bekend zou de prijs van het volksbrood
in de Raad voor Economische Aangele
genheden (R.E.A.) uit de ministerraad
moeten worden behandeld. Het is dan
ook aan velen onduidelijk, hoe men kan
zijn gekomen tot een ambtelijke uit
spraak, dat de prijs niet zal veranderen.
Bij de Organisaties, die protest tegen
die uitspraak hebben aangetekend, heeft
zich ook de Kath. bakkerspatroonsbond
aangesloten.
ger! Vatel trok zich deze fout ge
weldig aan: „Je suis perdu d'honneur"
zuchtte hij „volla un affront que
je ne supporterai pas"! Zovèel als:
mijn naam is naar de maan; dit af
front kom ik niet te boven! De
grote Condé, lang de kwaadste niet,
probeerde hem te troosten„Alles was
In orde. Maak je maar niet ongerust.
De koning heeft best gesoupeerd"!
's Vrijdags moest er vis op tafel ko
men. Vatel had z'n maatregelen ge
troffen. Ongeduldig wachtte hij de
komst van de leveranciers af. 's Mor
gens om vier uur kwam eréén!
Hij bracht „deux charges de marée";
laten we maar zeggen: twee manden
verse zeevis. „Is dat al"? vroeg Vatel.
„Ja, meneer"! Tot het uiterste gespan
nen wachtte de kok op de andere le
veranciers, Maar er kwam niemand
met vis aanzetten. Toen ging de arme,
overspannen kerel naar zijn kamer en
stortte zich in een zwaard; pas de
derde Steek was dodelijk. Overal werd
naar hem gezocht, want van alle kan
ten arriveerde de „marée". Met ge
weld Verschaften de lakeien zich toe
gang tot de kamer en daar vonden ze
hem „noyé dans son sang", zegt in
haar zeer beroemd verslag mevrouw
do Sévigné,„verdronken in zijn
bloed".
Hetgeen niet verhinderde, dat de
feestelijkheden gewóón doorgingen...
Er zijn 42 mogelijkheden denkbaar
om de vaten azijn zo te plaatsen als
de Opgave verlangt. De vaten 1 en 9
behouden daarbij telkens hun Vaste
rtlnatfi
NIEUWE OPGAVE
Tovervierkant
17—24— 1— 8—15
23— 5— 7—14—16
4— 6—13—2022
10—32—19—21— 3
11—18—25— 2— 9
Probeer ook eens een t&verviêrkant
met dezelfde getallen samen té Stel
len, maar dan niet met 13 in het mid
den, maar met L
Het is voor een kok geen geringe
eer, wanneer men hem een „Vatel"
noemt. (Klemtoon op de e). Frangois
Vatel immers was de hofmeester,
„maitre d'hótel" van de grote Condé
en „le grand Condé" voerde in 1672
het leger van de Zonnekoning, Lode-
wijk XIV, in de Nederlanden aan.
Maar-toen was Vatel al dood. En dat
kwam zo:
In het voorjaar van 1671 ontving
Condé allerhoogst bezoek op zijn kas
teel te Chantilly (Oise). Hier vertoef
de hij het liefst Er waren prachtige
parken en nog mooiere stallen; de
slotkapel bracht iedere bezoeker in
verrukking. Kortom, Chantilly was
wel waardig de Zonnekonihg te ont
vangen. En deze kwam, gelijk hoge
heren betaamt, met groot gevolg.
De ene feestmaaltijd volgde op de
andere. Vatel z'n hoofd liep om. Geen
wonder, dat er wel eens iets verkeerd
ging. Zo gebeurde hét, dat er geen
„röti" (gebraad) genoeg was voor alle
gasten. Aan twee tafels wachtte men
tevergeefs de heren zullen, overi
gens, niet doodgegaan zijn van de hon-
OPLOSSING
Hermitage: rijksmuseum tê Lenin
grad. Kathai: oude naam voor China.
Kyffhauser: berg waarin Barbaroasft
zou slapen. Krakatau: werkzame vul-
caan in Straat Soenda. St. Huhertus
Jachtslot: gebouwd door architect Dê
Basel. Menisten-hemel: Vechtstreek
onder Loenen. Moraine: puin en ste
nen langs én aan het eind van glet-
schers. Lély: ontwierp de plannen tot
droogmaking der Zuiderzee. Mao
Adam: die wegen zijn naar hem zo
genoemd. Een Kees: tegenstander van
stadhouder Willem V.
WELK EILAND?
Bedoeld werd het eiland Cuba.
Dé minister Van Economische Zaken,
prof. dr J. R. M. Van dén Brink, heeft
aan het provinciale bestuur van Zeeland
toegezegd, een onderzoek naar de econo
mische toestand ep het eiland fhólen te
Zullen doen Instellen. Nagegaan zal wor
den, óf er wellicht een mogelijkheid be
staat het eiland „noodgebied" te verkla
ren. Weliswaar betreft het eert beperkt
gebied met een kleine bevolking, doch
het eiland vertoont door de structurele
werkloosheid en zijn honkvaste bevol
king in het klein de kenmerken van een
„noodgebied". In de kringen van het
provinciale bestuur meent men, dat een
oplossing kan worden verkregen, wan
neer men er in slaagt, één grotere of
twee kleinere industrieën aan trekken.
De stichting van een ambachtsschool té
ring. „Had hjj niet mogen doen, want
dè dhs behóórt tot het Nederlandse
pelswild en geniet wettelijke bescher
ming" stelde een inzender. „Maar wie
betaalt de boer z'n kippen"? infor
meerde Oen ander tóen weer listig.
Antwoord: „Dat loopt zö'n vaart niet,
want M.M.M. gaat aanstonds z'il win
terslaap in"! Zonder ons verder in
het geschil te willen mengen dié
winterslaperij gaat in geen geval door.
Veel boeken beweren van wel, doch
in onze gematigde luchtstreek houdt
de das geen winterslaap!
M.M.M. Is keurig in een auto naar
de Veluwe gebracht en daar op vrije
voeten gesteld. Ongetwijfeld vindt hjj
er kameraden, in wier uitgebreide ho
len ook voor hem nog wel een plaatsje
zal zijn. Naar onze mening komt de
boswachter een compliment toe,
In de plaatselijke pérs te Hilversum
is ruzie ontslaan over een das. „Inge
zonden stukken" Vormen de wapens.
Nu gaat het ook niét OVêr een gewonè
das, of een zijden! Hét voorwerp in
kwestie is een das op vier pootjes, een
zeer deftig heer, met niét minder dan
drie Latijnse namen op z'n visite
kaartje: „Meles-meles meles", dan
weet U het wel! Genoemde M.M.M.
werd door de boswachter van het bui
ten Hilverbèek op heterdaad betrapt,
sinjeur was bezig aan een mals kippe-
boutje. En naast hem lag nog een kip
voor het geval, dat het eerste
slachtoffer niet smakelijk genoeg zou
blijken. Genoemde boswachter schoot
gelukkig maar de stroper niet
dood; we moeten zuinig zijn op onze
dassen: textiel is toch al duur genoeg.
Hij stelde M.DLM, in verzekerde bewa-
Verleden jaar heeft de Utrechtse in
dustrie. J. Jongerius N.V,. een voor
Europa geheel nieuw type autobus ge
lanceerd bestemd voor zeer lange af-
standen. De eerste twee van deze trans-
continental-bussen zijn nu aan een Por
tugese autobusonderneming afgeleverd,
die de Nederlandse wagens uitsluitend
gaat gebruiken voor een lijn Lissabon—
Parijs. De passagiers op deze lijn zullen
vrijwel uitsluitend bestaan uit Ameri
kaanse toeristen.
