Vietnam heeft behoefte
een bezielend leider
Bao Dai niet erg populair
aan
Verandering van smaak, doet.
„De gulden middenweg is funest"
KING LEAR EN DE STORM
old vic met wereld-
Duits vluchtelingenprobleem
spookbeeld voor 1952
Stoutmoedig plan voor grote
„trek" op eigen gelegenheid
Gedeeltelijk herstel op de cacao-
markt in December
Pensioentje van V/2 millioen
^^sstjssr
W
th"
Gebrek aan eenheid onder de bevolking
èén UnlZtcl' J" SÜjl V°°r h«
Geen geestdrift
Toch wetenswaardig
Redacteur zou katholiek
volksdeel hebben
beledigd
Breng veel afwisseling in het eten
j>ONDERDAG 3 JANUARI 1952
PAGINA 5
Playboy
ding: belangstelling111 echter aan één
Het leiderschap »i Yr00r zlJn werk.
seert hem in wezen Vlertnam mteres"
erg weinig moeite om a?* en i' ?0et
tenwereld verborgen dat voor de bui
de ene kant heeft hii 1!ntThoutden' Aan
minachting voor hets Yan ,de
de vroegere keizers °,®mene, volk, die
en aan de andere kant Zit} bezaten,
Franse politiek
ZWITSERS KOORWERK
VOOR NED. ZANGERS
Vrijgesproken, daar geen bewijs
geleverd was
OLIE- EN VETMARKT
MONTAGEWONINGEN VOOR
SUMATRA
PREMIèRE NAAR R'DAM
Hugh Hunt over King Lear
HET FAILLISSEMENT VAN
EFA PRODUKA
Beherend vennoot op vrije voeten
NOG ALTIJD: STRIJD OVER
RELIGIEUZE KUNST
Te vroeg veroordeeld
Hersenschim?
OVERGANG naar KOPERS
MARKT IN 1951
is' de -con
INDON. TIN-DELEGATIE
NAAR WASHINGTON?
(Van onze correspondent ALFRED VAN SPRANG
HANOI (Noord-Vietnam), December 1951.
Als de speciale Dakota op het platform voor het stationsgebouw van het
Vliegveld Gia Lam tot stilstand is gekomen e„ de trap is aangeschoven, stapt
een jonge man met een donkere bril op als eerste uit het toestel.
„Daar is Bao Dai.zegt een collega en wijst op een forge man ;n een
lichtblauw sportcolbert een effen grijze pantalon, een gele fantasiedas en
brume peau-du-suede schoenen met d,kke crèpezolen. Zijn lange, zwarte
haar is strak naar achteren gekamd En ondanks het volkomen afwezig zijn
vanzon draagt yeen donkere br,l om zijn 2wakke ogen te beschermen.
jn-l^nroken Z lf?nZewoon Ult voor een officieel bezoek van
een uitgesproken militair karakter, waarvoor drie Franse generaals een
en eÏemuziekWai miHtaire vaan.dek van Frankrijk en Vietnam
vhe^eld ziin rTS eny--n "root aanta] b^gerlijke notabelen naar het
De volksliederen klinken. Eerst de
oude keizerlijke hymne, daarna het nieu
we volkslied van Vietman en tenslotte
de Marseillaise. Als de laatste tonen uit
gestorven zijn, inspecteert Bao Dai de
erewacht. Onverschillig loopt hij langs
de stram in de houding staande militai
ren. Het ene ogenblik kijkt hij recht voor
zich uit en het andere staart hij over
hun hoofden heen in de lucht. Aan het
emde van de rij militairen staat een
groep Vietnamesse notabelen te wachten
0IrJ, "et staatshoofd te begroeten. Een
oude man in de stemmige nationale
dracht en met Cen tulbandachtig hoofd
deksel op spreekt hem namens hen toe.
Bao Dai hoort men met een bijna onge
duldig en verveeld gezicht aan. Als de
man uitgesproken is, komt er geen en
kele reactie. Bao Dai loopt zonder iets
te zeggen weer door.
„Koele bewegingfluistert een
Amerikaan.
Geen interessezucht een Frans-
man.
In een zwarte Delage met kogelvrij
Slas en een dubbele vloer om de schok
van eventuele mijnen op te vangen, rijdt
yet staatshoofd via de elfhonderd meter
lange Doumer-brug naar de stad. Langs
?e gehele weg staan wachtposten. Het
w tenslotte heel gemakkelijk voor een
volgeling van de communistenleider Ho
v-hi Minh om zich tussen het publiek op
te stellen en een aanslag op het leven
van Bao Dai te plegen als deze in zijn
auto voorbij komt. Daarom houden
rran.se parachutisten. Afrikaanse infan
teristen en Vietnamese militairen en
politie een scherp oog op de huizen en
j toeschouwers aan weerskanten van
ae weg.
Het I0 ifeen erg feestelijke Intocht
r 's ook weinig publiek op de been. In
eerste plaats maakt men zich niet
™r»k om het staatshoofd te zien. Boven
heeft men het bezoek uit veilig-
®*overwegingen eerst op het aller-
leifi os;enblik bekendgemaakt. In al-
erUI heeft men viaggemasten opgericht
en spandoeken met nationalistische leu
zen over de straten bevestigd. En als men
de schoolkinderen niet met papleren
vlaggetjes uitgerust ,n klasseverband
langs de route opgesteld had, zou het
ZClfs onvriendelijk leeg geweest zijn.
Nu geven al die schoolkinderen, van
wie de oudere meisjes in het flatteuze
en kleurige nationale costuum gestoken
zijn. tenminste nog een beetje.fleur aan
de overigens weinig geestdriftige intocht
van de leider van Vietnam.
Bao Dal ig niet populair. Hij kan niet
ln de schaduw staan van volksleiders
als Nehroe en Soekarnoen van een
Ho Chi Minh. Dat heeft hij- geheel aan
zichzelf te wijten. Tenslotte bezit hij
vele eigenschappen om met succes aan
het hoofd van zijn twintig millioen on-
witor,ctumaan" 'is zeer intelligent
en buitengewoon ontwikkeld. In het
lijke en zorgenloze leven van desorte-
ty-figuur hem onWeerstaanbn de socle
Zijn belangstellmg gaat niet ln de eer.
ste plaats ult na?f °e vele en moeilijke
problemen van dJonge staat, die zich
met inspanning van a] 2ajn krachten te
gen de communisten moet verdedigen
maar naar de vermaakscentra van Parijs
en de Rivièra en naar spannende tijver-
jachten in de omstreken van 2y S
In Vietnamese zowel als in buitenland^
kringen karakteriseert men hem dan ook
dikwijls met eén vernietigend woord
playboy.
Het spreekt vanzelf, dat dit gebrek
aan belangstelling geleidelijk «iip
lagen van de bevolking bekend wordt
fr Is dap °°k niemand, die met geest-
drvVuietei!Y0fdering °ver hera spreekt
zeker met buiten Annam. het deel
Vietnam vanwaar -hij afstamt en L
over zijn voorouders keizers waren Baó
Dai zelf IS geen keizer meer, Ook
noemt me"- nog steeds uit
soort eerb'-ed Hlj 4,
hoofd van de ®taat vietnam en ,daar de
staat nog ook de n® .ffaatBV0Tm
gekozen heeft. vap dp
leider ervan nog
Maar al mist Bao f p°pulaJÏ-
telt van het votk
3UK réden, 'dat er
voor in aanmerking komt.
sident Tran Van Huu kan m ??E
op de meeste aanhang bogen. De laatste
tijd heeft hij zijn aanzien en «W in-
eosriike b U en *e vergroten door Suc-
Pcriïs broeken aan San Francisco en
•in* «in ,ls ®cl*ter een publiek geheim,
r. au» erb°uding tussen hem en Bao
Dai alles te wensen overlaat.
"RejJr_Yns,en doen intussen alles om Bao
vT„m ke man van Vietnam te maken
en met zoveel mogelijk macht en
aanZ1 n,r,i bekleden. Men legt uit, dat zijn
opportunisme, dat hem ertoe gebracht
j ,1c» oorlog met de Japanners, na
de oorlog met Ho Chi Minh en nu met de
an..lo ,„amen 'e werken, uitsluitend ont-
iPT* tn „af, aan de vurige liefde voor zijn
land e volk. Men tracht zijn onverschil
ligheid n voorliefde voor het frivole leven
op zijn Jeugdige leeftijd te schuiven en
kronkel zich in allerlei bochten om te be
togen, at zijn geregelde bezoeken aan
nachtclubs tijdens zijn gedwongen ver-
°.nSkong na zijn breuk met Ho
Chi Min tot doel hadden, „spionnen en
buitenlandse agenten te misleiden", ten
aanzien van zijn ware belangstelling: het
welzijn van zijn volk.
En als men de telegramwisseling volgt,
die regelmatig tussenn Bao Dai, generaal
f Latv~e de Tassigny en Tran Van Huu
plaats heeft, krijgt men de indruk, dat
er niets te wensen overblijft en dat
Vietnam geen beter staatshoofd zou kun
nen hebben dan Bao Dai In werkeiyk-
heid is het echter heel anders.
Als alle nieuwe staten ontbreekt het ook
Vietnam aan veel. Eén ding is: eenheid.
Er heerst verdeeldheid vanwege de ver-
schillende rassen en stammen, die de be
volking vormen, en er heerst verdeeldheid
vanwege de politiek. Er is practisch geen
gezin, waarvan niet een lid in de gelede
ren van Ho Chi Minh strijdt. Dat heeft
dikwijls een verlammende neutraliteit van
zijn familieleden tot gevolg. Teveel men
sen willen de kat uit de boom kijken.
Het is met recht, dat jongeren van Viet
nam om een uniform aan te trekken en
mee te vechten voor de verdediging van
eigen land en volk. Het is ook met recht,
dat de Fransen met minachting naar al
die jonge Vietnamezen in de volle biosco
pen wijzen, terwijl de ambulances met
Franse gewonden van het front voorbij
rijden. Het is niet overdreven om te be
weren, dat de tienduizenden Franse mili
tairen en de duizenden Franse burgers de
nieuwe staat op de been houden. Als zij
er niet waren, zou Ho Chi Minh weinig
moeite hebben om in een minimum van
tijd heel Vietnam onder communistisch
regiem te brengen.
Het is hier niet anders dan elders: men
wil wel de rechten en de voordelen van
de onafhankelijkheid, maar men voelt er
weinig voor de verantwoordelijkheden en
plichten ervan te aanvaarden. Daarom
heeft Vietnam een krachtige leider nodig.
Een man, die het aanzien en het vertrou
wen van allen geniet, en die het gehele
volk weet te bezielen. Een man als gene
raal de Lattre de Tassigny bijvoorbeeld.
(Nadruk verboden)
De componist Pa-ul Müller uit Zürich
heeft in opdracht van de stichting „Pro
Helvetia", de gedichten „Gott" van Gott
fried Keller en „Alle" van C. F. Meyer
onder de titel „Visionen' voor mannen
koren met orkestbegeleiding op muziek
gezet.
De Zwitserse "gezant in Nederland, de
heer D. Secretan heeft het werk als ge
schenk van Zwitserland aan het Konink
lijk Ned. Zangersverbond ter gelegenheid
van zijn honderdjarig bestaan aange
boden.
De voorzitter van het verbond heeft de
gezant meegedeeld d-at de eerste uitvoe
ring in Mei van dit jaar te 's-Hertogen-
bosch zal geschieden door een van de
vooraanstaande Nederlandse koren.
Litwinof begraven, Litwinof, de
vroegere Sovjet-Russische minister van
buitenlandse zaken, is gisteren te Mos
kou begraven. Zijn weduwe leidde de
stoet van treurenden. De dragers van
de baar werden geleid door de plaats
vervangende minister van buitenlandse
zaken, Gromyko. Onder hen bevonden
zich twee andere plaatsvervangende mi
nisters van buitenlandse zaken, namelijk
Zorin en Goesef,
Libye en Faroek. Libye heeft de nieuwe
titel van Faroek „koning van Egypte en
Soedan" erkend. Naar verluidt is het Li-
bysche besluit ingegeven door de wens
om vreedzame betrekkingen met een
(machtiger nabuurland te onderhouden.
De maatregel -zou eveneens in verband
staan met Libye's wens om tot de Arabi
sche liga toe te treden.
Diplomatieke betrekkingen. De rege
ringen van het Koninkrijk der Nederlan
den en van het Hashmetisch Koninkrijk
van de Jordaan zijn overeengekomen di
plomatieke betrekkingen met elkander
aan te knopen. In verband hiermede is
de heer B. A. Piets, zaakgelastigde der
Nederlanden te Bagdad, in dezelfde di
plomatieke hoedanigheid tevens bij de
regering te Amman ingeleid.
Directie jeugdgevangenis. Dr G. Ve-
ringa te Groningen is tijdelijk belast met
de directie van de jeugdgevangenis te
Zutphen.
Volkenkundig Missie-Museum. In de
laatstgehouden bestuursvergadering van
het Ned. Volkenkundig Missie-Museum
te Tilburg is als opvolger van em.-pastoor
J. Tervooren benoemd tot voorzitter van
het museum prof. dr Alph. Mulders,
hoogleraar aan de Kath. universiteit te
Nijmegen. Daar mgr prof. Mulders reeds
als gedelegeerde vanwege de Priester-
Missiebond zitting had in het bestuur, is
als nieuwe gedelegeerde vanwege ge
noemde bond benoemd de zeereerw. heer
K. D. J. Janssens, pastoor te Tilburg.
De Amsterdamse rechtbank heeft van
morgen de journalist F. M., die als re
dacteur van het eocialistische weekblad
„De Vlam" de verantwoordelijkheid voor
een artikel met een daarnaast afgedrukte
tekening op zich had genomen, vrijge
sproken, „omdat het wettig en overtui
gend bewijs van het ten laste gelegde
ndet was bewezen en omdiat niet was ko
men vast te staan, dat verdachte het ar
tikel heeft geschreven".
Hem was ten laste gelegd belediging
van de kath. volksgroep door middel van
de drukpers In het korte artiki-l werden
de „geestelijke leiders*" aangevallen, die
destijds de moordenaar(s) bewogen heb
ben de voorzitter van de Belgische com
munistische partij Lahaut neer te schie
ten. De tekenin van Van W. stelde een
barse figuur vtoor. gehuld in zwartje
kledij met een hoofddeksel, dat gelijkt
op dat van een katholiek priester. De
figuur droeg een kralen ketting om de
hals, waaraan een hakenkruis bevestigd
was en. onder zijn» zwarte kledij uit stak
een hand met een revolver.
De achter ons liggende bericht/periode
van 14 dagen stond vanzelfsprekend in
het teken van de feestdagen, aldus een
bericht v. d. fa Bessem de Schepper. De
handel in oliën en vetten had niet veel
om het lijf. Alleen de verkoop van grond-
stoffen voor de margarine-industrie was
nog van enige betekenis. Verder werd er
van de locovoorraad soya-olie nog iets
geruimd. Doch de zaken in andere arti
kelen zijn het vermelden nauwelijks
waard.
Het afgelopen jaar telde weliswaar
enikele perioden van stilte, doch voor de
olie- en vethandel geeft het uiteindelijk
resultaat toch reden tot tevredenheid.
Afwisseling is en blijft een belangrijke
zaak bij onze maaltijden! Behalve door
het kiezen van verschillende levensmid
delen kunnen we die variatie ook berei
ken. door de spijzen niet altijd op dezelfde
manier klaar te maken. Zo zal eenzelfde
groente een heel andere indruk maken
als ze gesmoord is, dan wanneer ze ge
kookt, als sla toebereid of rauw of gekookt
in stamppot of stoofpot verwerkt is. Prei
en witlof of brusselslof behoeven niet al
tijd klein gesneden te worden: het lof kan
ook in hele struikjes," de prei in lange
repen worden opgedaan.
Spinazie wordt in het buitenland wel
toebereid zoals bij ons de andijvie: grof
gesneden en door een melksausje ge
mengd. Van melksausjes gesproken: deze
kunnen bij koolraap, knolselderij, schorse
neren en wittekool ook eens vervangen
worden door sausjes van het kooknat, met
tomatenpurée, bruin van jus, aroma of
een bouillonblokje. Gesmoorde groente is
bijzonder smakelijk, vooral wanneer ze ln
spekvet inplaats van boter af margarine
gaargesudderd wordt. Ook kan men som
mige groenten koken met blokjes rook-
spek.
Verder kunnen niet alleen worteltjes
maar ook andere groenten zoals bloem
kool, knolselderij, schorseneren, knolraap,
wittekool, spruitjes en ook aardappelen
smakelijk worden afgemaakt met fijnge
sneden peterselie.
Ook met vlees zijn er allerlei mogelijk
heden:
Een runder- of varkenslapje kunnen we
in zijn geheel bakken en nastoven, maar
een andere keer zullen we het voor het
bakken in stukjes snijden en dan na het
stoven de jus bijbinden tot een saus. Het
vlees kan dan gegeven worden als bruine
ragoüt of als hachê (daarvoor laten we het
sudderen met gebakken uien, kruiden en
azijn). Lichte ragoüt kunnen we maken
door de blokjes vlees te koken en de
bouillon tot een dikke saus te verwerken.
Gehakt kan aangemaakt worden en ge-
De N.V. v.h. A Kingma en Zn. te
Leeuwarden ontving van een grote Pe
troleum Mij. in ons land de opdrach1
voor de levering van 304 prefabricated
woningen, naar het model, zoals dat te
Leeuwarden te vinden is op het Zaai
land, welke woning als kantoorgebouw
tje in gebruik is bij een reisbureau. De
woningen zullen moeten worden gele
verd in de periode MaartJuli en zijn
bestemd voor Sumatra.
Een zeldzame gebeurtenis op toneel
gebied staat Rotterdam te wachten. Op
8 Januari a.s. zal de Old Vic Company
hier de wereldpremière ten tonele bren
gen van haar nieuwe voorstelling van
King Lear". Met deze voorstelling be
gint een grote tournee die V/z maand zal
duren en. behalve ons ]and, België, Duits
land en de Scandinn visf.jlp landen zal om
vatten Het repertoire voor deze tournee
bestaat uit „King Lear" van Shakespeare
en ^Clandestine marriage" van Coleman.
De Rotterdamse Voorstelling is inder
daad de wereldpremière. Ook de generale
repetitie zal dan ook in de Rotterdamse
Schouwburg worden- gehouden
Aan de voorstelling werken 34 acteurs
en actrices mee, over wie regisseur Hueh
Hunt, een der twee directeuren van de
Old Vic. de scepter zwaait. Deze Hugh
Hunt (die zich in de oorlog verdienstelijk
maakte als instructeur van Nederlandse
parachute-springers in Engeland), heeft
hier het vorig jaar zijn regisseurskwalitei
ten bewezen, toeIL onder zijn leiding
Shaw's „Captain Brassbound's Conver
sion" werd gespoeld.
Over de nieuwe King Lear-voorstel-
ling heeft hij zün eigen opvatting. „Ik
géloof", aldus Hunt, „dat wij het stuk,
wil het zijn rechtmatige plaats in het
hedendaagse theater innemen, moeten
losmaken van de 39de-eeuwse tradities
van spectacUlaire effecten en voortdu
rende changamenten en ons moeten ver
iaten op wat het hoofdbeginsel is van
Shakespeare's meesterschap: het ge
sproken woord".
Hiermee bedoelt Hunt niet, da-t hij
een getrouwe nabootsing wil geven van
het Shakespeaidaanse theater. „Het the
ater is geen museum", zegt. hij.
„King Lear", zo gaat Hunt verder, „is
een spel met zowel atmospherische als
intellectuele aspeoten, De befaamde
storm teistert de koning physiek, maar
ook in zijn ffeest raast de storm. Het is
al
een
het
Naar wij vernemen, heeft de Amster
damse rechtbank de voorlopige hechtenis
van de beherende vennoot van de Stof-
zuigerfabriek Efa Produka doen ophef
fen.
Zoals men zich zal herinneren, was dit
bedrijf ruim twee jaar geleden failliet
verklaard. Ge beherende vennoot, J. M.,
bevond zich toen in het buitenland. De
Politie meende, dat hij zich schuldig had
gemaakt aan verduistering en bedrieg-
juke bankbreuk. Hij werd gearresteerd,
ioSn J z j ongeveer twee maanden ge-
nwhu!iJn ïY omgeving van Amsterdam
zoew. „angende het verdere onder
steld 1J bn voorlopige hechtenis ge
last v^6!?!0 nu kort voor Kerstmis, op
behandeling rechtbank is beëindigd. De
ting zaw®Yan de zaak in openbare zit-
zich laten niet lang meer op
de moeilijkheid voor de regisseur om
zowel het atmosferische als het symbo
lische effect van de „storm" zijn sym
bolische kracht te geven. „De Old Vic
wil dit trachten te bereiken door middel
van een statisch décor, zonder change
menten, da-t tegelijk atmospherisch en
suggestief is en- verder door het achter
wege laten van spectaculaire theater
effecten en van overdreven psychologi
sche doorwerking".
De rol van Koning Lear zal gespeeld
worden door de 40-jarige Stephen Mur
ray, .die in 1937 voot het eerst bij de
Old Vic optrad. Zoals men weet, heeft de
Old Vic geen vaste troep, maar sluit zij
telkens voor één jaar contracten af. De
acteurs beschouwen het als een grote eer
bij dit beroemde gezelscha-p gecontrac
teerd te worden en zelfs grootheden als
Laurence Olivier, Roger Livesey, Alec
Clunes, Michael Red-grave e.a. hebben er
de viermaal zo hoge gage, die zij met
losse engagementen in Londen kunnen
verdienen, gaarne voor over om weer
eens een jaar bij de Vic te zijn
Behalve Stephen Murray, dié in films
furore maakte, treden op André Morell
(als Kent); Freda J-ackson (Goneril); Co-
ral Browne (Regan). Charmian Eyre
(Cordelia).
(Van onze Parijs correspondent)
Nu het aa.ntal kerken, wier uitvoering
aan moderne kunstenaars werd toever
trouwd, gereed zijn gekomen, is er een
scherpe strijd ontstaan, die ten minste dit
voordeel heeft, dat de be!angs(eI1,"S: voor
de religieuze kunst krachtig opleeft. Assy,
Vence, Audincourt en een ker^k n:e wel
dra gereed zal zijn te Ponl de I Arehc hu
Rouaan, hebben tot. een dikwijls zeer ge
zochte kritiek aanleiding ^®feven'
niet altijd vazi onbaatzuchtige kant
kwam.
Zeer gezaghebbende stemmen zijn opge
gaan om het debat in het v"''p daglicht
te voeren. Da4 sommige machtige kunst-
fabrieken zich verweren, nu opdracht
gevers zich tot de kunstenaars zelf rich
ten, is niet vreemd. Dat tal van uitingen
van moderne kunst gemakkelijk tot be
strijding vat geven, kan niet weersproken
blijven. Het een zowel ais het andere
brengt de gelovigen voor wie die kunst
dan toch bestemd is. in verwarring.
André Warnod, -een bekwaam kunst
criticus, heeft dan ook pogingen ge
daan om de meningen te peilen, die
zich op een hoger plan dan de alle
daagse beoordeling van mooi of niet
mooi bevinden. Hij kon vaststellen dat
de strijd indertijd door Huysmans aan
gevangen en in gelukkig toenemende
mater gesteund, vrucht heeft gedragen.
Er heeft zich een belangrijke ople
ving van kunstgevoel voorgedaan en
een menigte kunstenaars zijn bereid
het terrein niet langcc aan de nijver
heid over te laten. Dat d;e kunstenaars
..van hun tijd" willen zijn. kan slechts
aan het oprechte kunststreven ten goe
de komen.
Maar gelijktijdig heeft hij moeten
vaststellen wat trouwens te verwach
ten was dat bepaalde avant-garde
kunst evenzeer afstoot als de „kitsch
van Saint-Sulpice". En waar dus beiden
worden afgewezen, daar schijnt dus het
bewandelen van de gulden middenweg
te worden begeerd.
Voor een deel wordt dat in de hand ge
werkt doordat de industrie, onder de
invloed der mokerslagen van Huysmans,
Lèon Bloy en die van kunstenaars en
aes-thetici die op het gebied van kunst-
erftiek gezaghebbend zijn, tot vernieu
wingspogingen is overgegaan, door de
medewerking van kunstenaars in te roe
pen. Dat heeft ontegenzeglijk vooruit
gang gebracht. Maar de ervaring wijst
nu reeds uit welke schromelijke dwalin
gen behouden blijven en hoe een massa
productie toch weer in een zielloze
kunstnijverheid terug valt. Vandaar dat
kunstenaars en aesthetici tegen dat pre
diken van de middenweg opkomen.
Voor wie het debat volgen is het
duidelijk dat een levende religieuze
kunst haar grootste hindernis vindit
in zeker ongeduld, dat niet toelaat in
het streven der kunstenaars door te
dringen en in de niet of slechts ge
deeltelijk geslaagde pogingen een eind
resultaat ziet. Het publiek wordt daar
door geleid tot het veroordelen van
tendenzen en wel van tendenzen die
het nog niet verstaat.
Bij alle verbetering die is inge
treden staat het onomstotelijk vast dat
er aan de aesthetische opvoeding nog
heel wat ontbreekt. Maar aan hetzelf
de euvel staan veel kunstenaars bloot,
die zich van de eisen ener religieuse
kunst, die aan haar bestemming wil
beantwoorden, eveneens onvoldoende
rekenschap geven.
Wordt nu de strijd met de nodige be-
dachteaamheid en kennis van zaken
gevoerd, dan kan hij zeer tot de ver
heldering der geesten bijdragen en een
belangstelling doen opleven die in een
paar eeuwen van inzinking der reli
gieuse kunst bij de gelovigen, in zulk een
schromelijke mate is verdwenen. In dit
opzicht is het debat, dat thans gevoerd
wordt, een gelukkig verschijnsel. Het is
bovendien leerrijk, want men staat hier
niet voor Franse verschijnselen alleen.
De moeilijkheden voor kunst en kun
stenaars bestaan overal waar aan het
vraagstuk aandacht wordt geschonken,
en een eerlijk streven zich openbaart.
Vandaar dan ook dat de heer Warnod
aan het einde van zijn onderzoek tot de
slotsom is gekomen, dat vertrouwen
moet worden gesteld in de eerlij-k stre
vende kunstenaars, wat geen gezonde
-beoordeling verhindert. Maar waar het
in het bijzonder tegen opkomt, wat hij
een groot gevaar acht voor de ontwik
keling der religieuze kunst, is het kie
zen vap de middenweg. En hij wijst niet
ten onrechte op de platheden van de op
die grond voortgebrachte kunstwerken.
De dood voor alle oprecht streven.
Nu is het uitgangspunt geweest het
kabaal over sommige kunstwerken van
de laatste tijd.- De bekende kunstcriticus
a-bbé Morel toont zich over bepaalde cri-
tiek nogal geërgerd. „Ik wacht nog altijd
dat men mij een authentiek Christen
citeert die door deze kunstwerken maar
iets van zijn theologische deugden zou
hebben ingeboet", zegt hij. Dat er reli
gieuse werken zijn die ontoelaatbaar zijn
in het heiligdom, geeft abbé Morel grif
toe. ook dat er kunstwerken zijn die
theologisch gesproken aanvaardbaar zijn
en voor tentoonstellingen geschikt, maar
die niet aan de liturgische eisen voldoen.
Maar daarom behoeft m#n de tendenzen
nog niet te verwerpen.
Èn nu is juist het verwerpen van be
paalde tendenzen het plan waarop de
tegenstanders ener moderne religieuze
kunst zich plaatsen.
Er ligt nafuurlijk een gevaar om van
tendenzen en van een moderne religieuze
kunst te sprekert. Pater Couturier die tot
de groep Dominicanen behoort, die zich
beijvert de haan vrjj te krijgen voor een
hedendaagse religieuze kunst daaron-
braden als één grote of enkele kleine bal
len, als koekjes of lange worstjes, net al*
saucijsjes. Maar we kunnen het ook (niet
aangemaakt) met een vork losroeren en
bakken in de koekepan en het daarna op
dienen in een sausje of het door gekookte
groente, aardappelpurée, gebakken aard
appelen of een rijst- of macaronischotel
roeren.
Een voorbeeld van een winterweek-
menu:
Zondag: gebonden vermicellisoep; ge
stoofd runder- of varkenspoulet, spruit
jes, aardappelen; gevulde appel met bes-
sensaus.
Maandag: (roerei), prei aardappelen,
rest jus: gruttenpap.
Dinsdag: stamppot van koolraap en
aardappelen vermengd met melk (en rest
jes in blokjes gesneden kaas; gruttenkoek-
jes (3-in-de-pan) met stroop of suiker en
kaneel.
Woensdag: Schotel van stokvis, aardap
pelen en/of rijst, gebakken uien en mos
terd of mosterdsaus; sinaasappel.
Donderdag: (spek) capucijners, aardap
pelen, slaatje van appel en rauwe andij
vie of veldsla.
Vriidag: dikke groentesoep met (rest
capucijners en kooknat en) verse groen
ten: maizenapudding.
Zaterdag: gebakken bloedworst of lever
worst, rodekool, aardappelen.
Aangenomen hoeveelheden per maaitQd
voor 4 personen.
Aardappelen, vuil gewicht 3 kg; groen
ten, vuil gewicht 1l1/» kg (250 gr. rauw);
vlees 200 gr.; of vis 300 gr.; of kaas 200
gr.; of ei 2 St.; of melk (als nagerecht) 1 1.;
margarine 100 gr.
Hoe U vermicellisoep en prei eens an
ders kunt bereiden vindt U hieronder be
schreven.
Recepten voor vier personen
Gebonden vermicellisoep.
1 1. water (met bouillonblokjes) of bouil
lon van vlees, 20 gr. grove vermicelli;
een mespuntje kerrie, 30 gr. (2 eetlepels)
boter of margarine, 30 gr. (3 eetlepels)
bloem, zout, (melk)..
De bouillon of het water aan de kook
brengen. De vermicelli breken, er in
strooien en 10 minuten zacht laten koken.
De boter of margarine smelten, de kerrie
hieraan toevoegen en licht bruin bakken.
De bloem er door roeren en bij scheutje*
tegelijk, onder steeds roeren, hete soep
hierbij schenken. Pas nieuw vocht toe
voegen, wanneer de massa glad en ge
bonden is. De resten van de bouillon of
het water toevoegen en de massa nog
enige minuten laten koken, totdat de ver
micelli gaaf is. De soep op smaak afma
ken (met zout en/of aroma) en een scheut
je melk wanneer de kerriesmaak te sterk
mocht zijn.
Gestoofde prei.
114 kg. prei, zout, boter of margarine,
aardappelmeel, bruin van jus of opgelost»
juspasta (paneermeel of beschuitkruimels).
De prei van het stronkje, het buitenst»
blad en de zeer harde groene bladeren
ontdoen. De groente eenmaal in de lengte
en eenmaal dwars doorsnijden en goed
wassen. De prei met een bodem kokend
water met zout opzetten en gaar koken
in een goed gesloten pan. De groente na
enige tijd omleggen (kooktijd ongeveer 15
min.)
De prei uit het vocht nemen, dit pittig
maken met bruin van jus of juspasta en
een weinig binden met aardappelmeel. Ef
een klontje boter of margarine door roe
ren en de groente met dit sausje bedekt
nog een paar minuten verwarmen.
Heeft men een oven, dan de groent»
der te verstaan: tegen het verwijdereiv
van kitsch en tegen een dood academisme bestrooien met paneermeel of beschuit-
(Van onze bijzondere correspondent)
De in 1951 een voort
durende Pr:^7:nmarU+ d' °P t,e New
Y"'w!iri? tcrlïD - vt noteerden cacao-
Tn 28*J7 d«"afcents per
i"0 gram ls in November.
Sindsdien echte co' !LtJPe't('!ijk wegens
minder gunstig® p'w»chtingen, de
New Vorkse maf el omgeslagen en
de prijsdaling der 0p'aanden is bin
nen een paar W®, «or ePn gedeelte
te niet gedaan- e* Jaaroverzicht
van de firma D® an Overzee.
Gedurende 1951 e Y®rkopersmarkt
der laatste jaren in een
kopersmarkt. De Jat wanneer
sumptie hiervan nn j i
achteruitgaan is „L- IalJge duur moet
treden. °Pmeuw in werking ge-
den'1^ een def?nitiewdi5f °.mstandighe-
toekomstige marktontwikkenSf t?ufr de
wereidvoorraad-
vorming ®n de onzekerheid hoe de con
sumptie ach zal ontwikkelen makln een
schatting omtrent het verbruik in 1952
»on onsfiinc P»«
slechts een gissing. Een hogere productie
dan de laatste jaren wordt echter niet
verwacht. In feite doen de laatste oogst-
berichten een klem productiejaar tege
moet zien.
De ontwikkeling van de Londense ca-
caotermllnmarkt, die na 11 jaren gesloten
te zijn geweest, in Jan. 1951 heropend is,
verliep niet volgens verwachting. De om
zetten bleven betrekkelijk klein,
BONN, December 1951.
De laatste Hagen van het jaar waren in West-Duitsland weer vol van een
onbekommerd leven. De stroombeperkingen, die nog weinige weken geleden
een zwarte winter lieten voorspellen, waren weer vergeten. In steden en
dorpen zag men in de winkelstraten een overvloed van fonkelende lichten.
Er heeft dit jaar een ongekende bedrijvigheid geheerst en het wereldse
geneugt heeft tenvolle zijn deel gehad. Veel is er in het verstreken jaar in
de Westduitse Bondsrepubliek veranderd. Eén ding is echter hetzelfde
gebleven: de schrijnende nood, waarin een deel der bevolking leeft.
In deze dagen gaan de gedachten
onwillekeurig weer naar de honderddui
zenden verschoppelingen, die nog altijd
gedoemd zijn. hun gebroken leven voort
te slepen in vluchtelingenbarakken er
gens in het trieste Sleeswjjk-Holstein, of
in de bossen van Beieren. De noodkre
ten die zij in krant en blad laten horen,
zijn' geen aangename, maar misschien
wel nuttige lectuur. De Duitsers begin
nen het nieuwe jaar met de waarschijn
lijkheid in het verschiet, dat de etterbuil
van de sociale verwording van een mil-
lioenenmassa binnen niet al te lange tijd
zal barsten.
Twee jaren geleden heeft rnen in Bonn
de eerste grote schema s opgesteld, om in
te grijpen in de dreigende stabilisatie van
het vluchtelingenleed. Men is daarbij
van de gezonde opvatting uitgegaan, dat
het verschaffen van werkgelegenheid de
enige duurzame oplossing zou kunnen
bieden. De plannen waren er dan ook
op gericht, de vluchtelingen te doen ver
huizen naar die gebieden, waar nog werk
te vinden was. De omgekeerde methode,
de bouw van fabrieken in de centra der
havelozen, heeft slechts plaatselijk ver-
lichting in de toestand kunnen brengen,
aangezien het particuliere kapitaal zich
niet gaarne aan zulke experimenten
waagde, zolang het elders een zekerder
emplooi meende te kunnen vinden.
Met drie honderdduizend per jaar zou
den de vluchtelingen uit Sleeswijk-Hol-
stein en Beieren worden overgeplaatst
naar de naar arbeiders hongerende Koer,
of naar de nog niet met vluchtelingen
belaste gebieden in het Rijnland en m
Baden. Het eerste jaar heeft men kans
gezin, een goed deel van het programma
te verwezenlijken. Meer dan 250.000 men-
cm hebben toen een nieuw tehuis ge
vonden, de meesten in het Roergebied.
Minder rooskleurig is het in het afge
lopen jaar gegaan. Volgens de officiële
opgaven van het ministerie voor ver
drevenen zijn dit jaar ruim tachtigdui
zend mensen naar een nieuwe woonplaats
gebracht, doch zelfs dit cijfer wordt aan
gevochten door de vluchtelingen-organi
saties.
De door de minister opgestelde becij
feringen zijn volgens deze critiek hoogst
geflatteerd, daar zij ook diegenen om
vatten, die, het wachten moe, op eigen
gelegenheid naar elders zijn getrokken.
In de Roer, nog altijd het „opname-land"
bij uitstek, is de huisvesting der nieu
we families spaak gelopen, daar de wo
ningbouw het er niet heeft kunnen bij
benen. Met de opname in de overige
landen, voornamelijk die der vroegere
Franse zone, waar de vluchtelingen in
de tijd van hun „trek" systematisch wer
den geweerd, is het nog slechter gegaan.
Van daar uit zjin commissies naar Sjees-
wijk gedirigeerd om de voor verhuizing
in aanmerking komenden te onderzoe
ken.
Dit onderzoek heeft, als men de klach
ten van de vluchtelingen mag geloven,
soms meer geleken op een moderne
slavenmarkt, dan wel op een sociale
geste. Opdracht van alle commissies was
blijkbaar om alleen de goede arbeids
krachten over te brengen. De sociale
gezichtspunten zijn eerst op de tweede
plaats gekomen.
De wrok zit nu ouder de vluchtelingen
zo hoog, dftt zij de Kerstdagen hebben
gebruikt voor het beramen van plannen
om zichzelf recht te verschaffen. Zij
willen op eigen gelegenheid een wilde
trek gaan ondernemen en met duizenden
in boerenwagens afzakken naar de boor
den van de Rijn. Het plan is opgekomen
in 't brein van een ooriogsgewonde, die
opgesloten zit op een zolderkamertje in
Suderbrarup, een klein stadje in Hol-
stcin waar meer vluchtelingen dan in
heemsen wonen. Hij heeft in dit afge
legen oord een „trekverenigmg" opge
richt, met het doel, tegen het voorjaar
een volksverhuizing te organiseren. De
opzet is heel primitief. Men wil eenvou
dig naar „opname-tanden" reizen en ver
wacht, dat de locale autoriteiten daar
dan geen andere keus zuilen hebben, dan
voor onderdak en onderhoud te zorgen.
De stemming onder de vluchtelingen
wordt gekenmerkt door de omstandig
heid dat in weinige weken tijd reeds
vijftigduizend vluchtelingen de iniatief-
nemer hebben overstelpt met verzoe
ken om tot de trek te worden toegelaten.
Daarbij zijn oorlogsgewonden met één
been, grijsaards en weduwen, die de
gevaren van een avontuurlijke mars
van honderden kilometers liever tege
moet zien, dan nog meer kommervolle
jaren te verblijven in een landstreek, die
hun niets dan ellende te bieden heeft.
In Bonn is men niet weinig onthutst
over dit vooruitzicht. De op zijn nieu
we politieformaties trotse minister
Lohr heeft al aangekondigd, dat hij
met zijn politielegertje de onderne
ming wel zal weten te voorkomen. Men
beseft hier echter wel, dat achter zulk
een machtdemonstratie van de cen
trale regering de onmacht schuilt, om
het probleem bij de wortel aan te tas
ten.
De tendenz van de critiek, die in de
Bondsdag onlangs op de vluchtelingen-
politiek der regering is gericht, is juist,
dat deze tot dusverre een onvoldoende
pressie op de onwillige landen heeft uit
geoefend. Dr Hans Lukaschek, de minis
ter voor de verdrevenen, is een door
iedereen in Duitsland gerespecteerde
figuur. Hij is zelf vluchteling, leeft in
Bonn in uiterst sobere omstandigheden
en is de beminnelijkste en meest zacht
moedige man in de gehele politieke win
kel. Maar juist daarom r;jst er meer en
meer twijfel of h;j de geeigende man is
om de nodige druk achter de zaken te
zetten. De vluchtelingen zelf hebben al
bij herhaling laten blijken, dat zij in
Bonn liever een zaakwaarnemer zouden
zien, die zo nodig ook eens met de vuist
op tafel weet te slaan.
Met zulk een vuistslag zijn dit jaar
einde de gedachten verbonden geweest
van de zes millioen vluchtelingen, die er
nog niet in geslaagd zijn, zich een pas
send nieuw bestaan te verwerven. De
Bondsrepubliek draagt deze zware hy
potheek mee in een jaar, dat van haar
gewichtige politieks besluiten zal eisen.
ingaand zelf kunstenaar en criticus
heeft in het debat verklaard: „ik zie die
tendenzen niet en ik geloof noch in het
bestaan, noch in de mogelijkheid van een
moderne religieuze kunst".
Dat woord in de mond van de bekende
leider van „Art Sacré" dat voortdurend
strijdt voor kun-:tvernieuwing, moge
vreemd klinken; het wijst er op da-tPater
kruimels en er vlug een bruin korstje
op laten komen.
Naar aanleiding van de berichten uit
Londen en Washington betreffende het
zenden van een Indonesische delegat!»
Couturier wil dat men in de eerïike p.aats naar Washington voor besprekingen be-
doordringe in wat het wezen moet zijn
van een religieuze kunst. En nu zegt hij:
„Een eigenlijke religieuze kunst te ver
wachten jn een maatschappij van mate
rialistisch type en in het bijzonder van
naties die praktisch verheidenst zijn, lijkt
mij een hersenschim.
Een religieuze kunst eist enige onont
beerlijke elementen, die van gemeen-
schaps*. en collectieve orde zijn: vormen
die streng gemeen zijn met de gevoelig
heid en de verbeelding. Die vormen doen
zich slechts voor in gemeenschappen
welke radicaal verschillen van de heden
daagse westelijke gemeenschappen. Dit
doen zich slechts voor in groepen waar
de godsdienst een eenheid vormt met de
totaliteit van het leven van de groep".
Maar wat is dan wel mogelijk? Volgens
pater Couturier zijn werken van religieu
ze inspiratie mogelijk die zeer puur zijn,
maar alleen in streng individualistische
zin in de vorm van spontane en als bij
toeval verschijnende werken, zelfs daar
waar men ze niet zou verwachten. Het
zou natuurlijk niet moeilijk zijn in een
land als het onze en in een iand als Frank
rijk er voorbeelden van te geven.
Blijft natuurlijk de vraag wat van die
werken in het kerkgebouw kan laten toe
gelaten. Maar dat is een zaak waarover
een gezag heeft te beslissen dat niet aan
kunstenaars behoort. Waartegen op het
ogenblik de strijd gaat, dat is tegen veel
kabaal dat evenzeer het religieuze als
het aesthetische uit het oog verliest, en
de goedwillende kunstenaars slechts kan
ontmoedigen.
treffende tin-leveranties, heeft 'n woord
voerder van het Indonesische ministertft
van economische zaken verklaard, dat
Indonesië bereid is in te gaan op het
Amerikaanse verzoek tot het voeren van
besprekingen over de levering van tin en
daartoe een missie naar de Ver. Staten
te zenden. De besprekingen zouden echter
als uitgangspunt moeten hebben de desi
derata, die Indonesië gedurende de on
langs gehouden gedachtenwisseling heeft
geuit.
De woordvoerder leverde het volgen
de commentaar op berichten uit Lon
den, als zouden daar besprekingen ge
houden worden tussen vertegenwoordi
gers van Indonesië en de Sovjet-Russi
sche -handelsvertegenwoordigin-g aldaar:
„Gezien het feit, dat Indonesië geen en
kele bindende af9praak heeft "gemaakt
(met de V. S. Red.), is het niet on
mogelijk, dat in Londen op het ogen
blik besprekingen worden gevoerd over
de verkoop van tin aan andere landen
dan Amerika".
De te Breda door de 82-Jar!ge heer
Schalk ontdekte drie doeken van „Vincent
van Gogh" blijken copleën te zijn. Twe»
der doekjes waren stuntelige copieën naar
schilderijen van Van Gogih die zich be
vinden ln het KröHer-Mfiller-museum t»
Hoenderlo. Boek-illustraties hadden als
model gediend. Het derde doekje zou vol
gens een Haagse expert, die de zaak
onderzocht, kennelijk van de hand van
dezelfde eopiïst zijn.
EER EEN ILLUSIE MINDER
Er zijn geen Indische Na-bo-bs
meer. Althans niet van die lieden,
die hun beringde handen door kisten vol
flonkerende diamanten en briljanten
kunnen halen en in hun kelders de goud-
staven op elkander stapelen.
Het graaien en het stapelen ls uit.
Helaas, want het was toch een vertroos
tende gedachte voor niet afgunstige arme
mensen, dat er nog stervelingen op dit
ondermaanse waren, voor wie dit alles
wèl was weggelegd.
Verbleken gaat de glorie rond namen
als de Maharadja van Baroda, de sultan
van Jahore, de souverein van Indore en
de Nizam van Hyderabad.
Samen met ongeveer honderd vijftig
andere maharadjah's en radjah's, die tot
voor kort over ongeveer honderd millioen
onderdanen heersten, zijn ze door de re
gering van de republiek India op pen
sioen gesteld. Ze mogen geen belastingen
meer innen, hun onderdanen behoeven
geen herendiensten meer te verrichten
en hun hangt zelfs een vermogensheffing
boven het hoofd, welke een Lieftinck
zou doen verbleken.
Neem bijv. de Maharadjah van Baroda.
Diens rijkdom werd op enkele honderden
millioenen guldens geschat. De regering
van India is de mening toegedaan, dat
deze rijkdom eigenlijk aan het volk toe
behoort. Maar ze wil het toch goed ma
ken met de Maharadjah van Baroda en
overweegt, hem een jaarlijks pensioen
van iets meer dan vier millioen gulden
toe te kennen
Tevergeefs hebben de maharadjah's en
de radjah's geprobeerd, zich in 'n soort
vakvereniging te organiseren, om hun
rechten te verdedigen. De republiek
wenst er geen rekening mede te houden.
En wat erger is. er zijn leden van het
gilde, die zich doodgemoedereerd bij de
nieuwe staat van zaken neerleggen.
Zelfs de Maharanee van Baroda, de
gade van de Maharadjah, Scianti Devi,
heelt zich met het haai aangeboden pen
sioentje van anderhalf millioen gulden
accoord verklaand en blijft onbekommerd
haar exquise Havanna's roken, zeer tot
ergernis van haar man, die zelf Chur-
chill-sigaren rookt.
De sultan van Jahore, die onlangs te
Londen met een mooie Roemeense, Mar-
cella Renol, in het huwelijk trad, ziet
zich eveneens met een pensioen afge
scheept en de Maharadjah van Indore
heeft zijn Amerikaanse vrouw moeten
bekennen, nog slechts een marionet t*
zijn, zij het dan een goed betaalde.
Daar is ten slotte de rijkste man ter
wereld, de Nizam van Hyderabad. Hij
werd op achthonderd millioen geschat
en hij heeft het bestaan, zich gewapen
derhand tegen de troepen van de repu
bliek te verzetten, die zijn land binnen
vielen. Hij moest echter gauw vrede slui
ten, omdat zijn legertje te lang in een
operette-sfeer had geoefend.
Tussen twee haakjes, deze rijkste ma
haradjah was ook de zuinigste. En teven*
een man met heel vooruitstrevende
ideeën, die veel goed* voor zijn volle
heeft gedaan.
Maar hij wordt nu op dezelfde voet
behandeld als zijn collega's. Die hebben
generaties achtereen van de Engelsen
grote toelagen aanvaard, in ruil voor hun
loyaliteit en verder als nazaten der
grote Mongoolse veroveraars op hun lau
weren gerust.
Nu moeten ze belastingbiljetten gaan
invullen. En als ze tegenstribbelen, wordt
hun te 'kennen gezeven dat memr-nd
eigenlijk begrijpt, wat ze neg ia L.dia
doen
Ook de Nabobs hebben een illus'e
verloren en wij een gezegde armer. W;e
kan er nu nog van zo rijk als een Indi
sche Nabob spreken?
Maar toch, er is er no.g éénde fa-
meuze Agha Khan. Hij ontvangt elk jaar
van de leden zijner vele millioenen tel
lende secte zijn gewicht aan goud. Hij
is wel een Nabob, maar geen maha-
radiah
