FRANCO ais bliksemafleider
Washington activeert belang
stelling voor Spanje
V ier nieuwe kazernes in Februari
Generaal de Lattre de Tassigny
overleden
Zelfstandige organisatie
CARLSEN DIT WEEKEND
NAAR HUIS
Aad de Haas' Kruiswegstaties
Pakketjes van „thuisfront" met
vreugde begroet
Thans in een rustige sfeer te
Maastricht geëxposeerd
r
De camera op 't
buitenland
Belangrijk initiatief
Vruchtbaar werk van de R.A.O.
„Heer wenst kennis
making'
Belangrijke figuur uit tweede wereldoorlog
Kath. ziekenfondsen
gedupeerd
Oud-illegale strijders en
Volksunie
voor kathol iek toerisme te Rotterdam
Doek valt over epos van de zee
Zijn vrouw wacht met dochters in New Yersey
V..
J
Kerstmis in een Korea-bunker
Patrouillediensten aan het front
Grote kwaliteiten naast bezwaren als
gemeenschapskunst
Twaalf slachtoffers van
vliegramp gevonden
ZATERDAG 12 JANUARI 1932
PAGINA 6
VELUWS HOTEL
AFGEBRAND
Huwelijkszwendel bracht
26.000 op
V.
Kleden knopende soldaten
Premieverhoging was niet
te vermijden
Dr A. VAN VOORTHUIJSEN
OVERLEDEN
Romantische ontsnapping
Relaties verbroken
C
ORSON WELLES WIL
„FYING ENTERPRISE"
VERFILMEN
Kapitein Carlsen (tot nu
toe): „No"
Oost-Berlijn iveet van
niets
„Met stomheid geslagen'
mmmg:
im
Ras-artisl
Etherisch
Als gemeenschapskunst niet
geslaagd
Geen ruzie
„WERKENDE LEDEN"
VAN SPEELCLUBS
Door politierechter veroordeeld
DRACHTSE DUIMSTOKKEN-
FABRIEK WORDT
VERGROOT
Jarenlang, van de dagen van de Spaanse
'burgeroorlog van 1936—'39 tot enige maan
den geleden, stond Spanje op bijna vast
gestelde tijden in het centrum van
intense, maar allesbehalve welwillende
belangstelling. Als het bijv. in Frankrijk
politiek of economisch minder goed ging,
dan was „Franco" een prachtige aflei
ding. Wij weten werkelijk niet, wat er in
Frankrijk aan democratie meer dan louter
het naakte woord is overgebleven, want
democratie is niet alleen vrijheid, maar
evenzeer verantwoordelijkheid; maar het
blijft voor de democratie vechten tegen
ieder, die niet democratisch op zijn Frans
is: en dat is Franco zeker niet.
Dit jarenlange offensief is de laatste tijd
sterk verzwakt. We zullen allerminst» be
weren, dat bijv. in Frankrijk, Engeland,
België en ook in Nederland bijzondere
sympathieën voor Spanje zijn gegroeid,
maar men is alom, mede onder de pressie
van de Verenigde Staten, tot het inzicht
gekomen, dat tenslotte Spanje tot de At
lantische gemeenschap behoort en zelfs
een uitermate belangrijke factor in de At
lantische verdediging uitmaakt. Naar mate
het Westen sterker wordt en dus het ge
vaar van een Russische overweldiging
minder dreigend, wordt de betekenis van
Spanje als reduite, als het gebied waar
men de opdringende vijand kan tegenhou
den, ongetwijfeld iets geringer. Maar in
een oorlog moet men met de hardste te
genslagen, met de zwaarste risico's reke
ning houden; en bovendien is Spanje een
voortreffelijke lucht- en marinebasis en
ook een oefenings- en rustkamp voor de
landstrijdkrachten, speciaal de Ameri
kaanse.
Als er dan ook momenteel een Spaans
probleem bestaat, dan ligt dit niet zozeer
in het vlak van de ideologische tegenstel
lingen als wel in het feit, dat de Verenig
de Staten een veel en veel „vriendschap-
pelijker" houding tegenover Madrid aan
nemen dan de Westeuropese landen, zelfs
na het volledig herstel van de diploma
tieke betrekkingen van zich kunnen ver
krijgen. Toen Washington even suggereer
de, dat men ook Spanje in de Noordatlan-
tische vredesorganisatie zou opnemen, was
het Westeuropese antwoord beslist afwij
zend. Washington heeft er zich zonder al
te veel protest bij neergelegd; het kon dit
doen, wijl het ook zonder Europa tot een
doeltreffende overeenkomst met Spanje
kan komen. De Spaanse bladen weten dan
ook reeds te melden, dat onmiddellijk na
de Nato-conferentie van Lissabon een
bilateraal verdrag tussen de Verenigde
Staten en Spanje zal worden gesloten. Zij
voegen hier aan toe, dat dit pact geen
politieke clausules zal bevatten; maar er
zullen te Madrid twee bureaux gaan func-
tionneren, het ene voor de economische
behoeften; het andere voor de militaire
aangelegenheden, welke onder leiding van
Stanton Griffis de Amerikaanse hulp zul
len regelen. Het doel van deze alliantie
zal zijn: de kracht en de hulpbronnen van
Spanje in de anti-communistische verde
diging in de schakelen; daartegenover zal
Amerika de Spaanse economie en indus
trie en het leger krachtig steunen. Van
Amerikaanse zijde is reeds bevestigd, dat
Spanje deel zal hebben aan de M. S. A.,
de hulp in het kader van de wederzijdse
veiligheid, gelijk daaruit ook de gelden
voor Joego-Slavië zullen worden geput.
Frankrijk heeft deze ontwikkeling met
grote koelheid gevolgd, al kan men, en
ook de Spaanse bladen zelf doen dit, con
stateren. dat de toekomst van Spanje in
de Franse pers met een zeker optimisme
wordt gezien; de Arriba" vraagt zich
zelfs af, of dit niet het nog zwakke begin
is van een verandering in de Franse
houding jegens Spanje. Engeland, dat
meer dan Frankrijk, één politieke lijn
met de Verenigde Staten wil trekken,
is positiever; het begint o. m. zijn invoer
van grondstoffen uit Spanje te vergroten.
Overigens zal Chv.rchill zich herinneren,
dat reeds tijdens de oorlog Franco hem
in een brief gewezen heeft op de geva
ren, welke aan een overwinning tezamen
met Rusland zouden zijn verbonden.
heeft dit in een interview met een Engels
blad nadrukkelijk verklaard; en volgens
Spaanse bronnen ziet hij de oplossing zó,
dat de souvereiniteit over het grondgebied
van Gibraltar aan Spanje zou worden
teruggegeven, malar de verdediging er
van zou, met alle mogelijke faciliteiten,
aan Spanjaarden en Britten gemeenschap
pelijk worden toevertrouwd.
De gedachte is gelanceerd; zij is prac-
tisch verwezenlijkbaar, al zu.Ten nog heel
wat gevoeligheden moeten worden om
zeild. Maar onze tijd eist juist, dat daar
over wordt heengestapt; in het evens-
belang van de Europese gemeenschap.
Gisternacht is hotel Irene te Hoog-
Soeren tot de grond toe afgebrand.
De heer V., die bet hotel met zijn
gezin tijdelijk bewoont, vertoefde in
Apeldoorn. De brandweer werd ge
waarschuwd door omwonenden, toen 't
vuur reeds op zijn hevigst woedde. Van
het familiehotel met 21 bedden, éigen-
dom van de heer B. te Apeldoorn, was
toen niets meer te redden. De schade
van een halve ton wordt grotendeels
door de verzekering gedekt.
Landbouwhogeschool. Bij K.B. is de
heer ir J. M. van Bommel van Vloten te
Goes als opvolger van dr ir D. S. Huizinga
benoemd tot curator van de Landbouw
hogeschool te Wageningen.
..Heer wenst kennismaking met dame,
t onbemiddeld". Deze advertentie ver-
N-en in November van het vorig jaar
n een weekblad. Later volgden nog meer
annonces van dezelfde strekking en elke
keer kreeg de steller hiervan, de 40-jari-
ge Amsterdamse koopman, G. O., een
respectabel aantal brieven van niet on
bemiddelde trouwlustige dames.
Hij ontmoette de dames in café's en
stationsrestaurants, vertelde, dat hij te
zamen met een compagnon een blad uit
gaf, dat hij echter deze compagnon wilde
uitkopen en zelf de exploitatie van een
weekblad op zich wilde nemen. Daartoe
had hij echter geld nodig.
Dit geld wist hij onder allerlei voor
wendsels van de dames af te troggelen.
Een weduwe uit Noordwijk gaf 14.000
(zonder schuldbekentenis); een boekhoud
ster 8000 en nog twee andere dames
brachten 4300 op. Van een huwelijk
kwam natuurlijk niets.
Het weekblaadje dat hij oprichtte,
bracht het tot drie verschijningen.
„De Slachtoffers waren wel dom" zei
de officier van justitie tijdens de behan
deling van deze zaak voor de rechtbank
te Amsterdam „maar haar hoop om te
trouwen deed haar er in vliegen. Onder
zulke omstandigheden doet men vaak
dingen, die tegen de redelijkheid indrui
sen". De officier zeide deze handelwijze
erger te vinden dan een zakelijke oplich
ting en eiste twee jaar met aftrek van
voorarrest.
Bovendien weet men in Engeland maar al
te goed. dat de resolute weigering van
Franco tegenover Hitier om de Duitse
horden vrije doorgang door Spanje te
verlenen, van geweldige invloed is ge
weest op de nederlaag van nazi-Duits-
land en de geallieerde overwinning.
Want ware Gibraltar in handen van
Duitsland gevallen, dan zou de strijd in
Noord-Afrika en in de gehele Middel
landse Zee een geheel ander, zeer ge
vaarlijk aanzien hebben gekregen.
De rots van Gibraltar, die in 1704 door
de Engelsen en Nederlanders op de Span
jaarden werd veroverd, bij de Vrede van
Utrecht in het bezit van Engeland kwam
en sinds 1779 onbetwist is gebleven!
Franco heeft de kans, welke de tweede
wereldoorlog hem bood. om Gibraltar te
heroveren, niet willen aangrijpen. Wat
echter niet betekent, dat het probleem-
Giibraltar niet meer bestaat; integendeel,
het is momenteel, zij het in alle stilte,
weer volop actueel. De tweede wereld
oorlog heeft duidelijk gedemonstreerd,
dat geïsoleerde basissen men denke
slechts aan Hongkong en Singapore
onverdedigbaar zijn. Daardoor heeft
Gibraltar voor de Engelsen aan stategi-
sche waarde, welke tot bijna nihil is
teruggebracht, verloren; voor de Span
jaarden is het een steeds bloedende wonde.
Spanje is echter niet van plan van
Gibraltar een casus belli te maken; het
wil deze zaak juist op de meest vriend
schappelijke wijze oplossen. Franco zelf
Vier nieuwe kazernes, moderne gebou
wencomplexen van beton, staal en glas,
die ieder plaats bieden aan 3.000 militai
ren, zullen in Februari a.s. voor de eerste
maal hun deuren openen. Drie staan er op
de Veluwe, namelijk twee te Ermelo en
een te Doornspijk; de vierde ligt onder de
Overijsselse gemeente Steenwijkerwold.
De Veluwse gemeenten in de omgeving
van de nieuwe kazernes hebben van het
begin af bijzonder weinig geestdrift voor
deze nieuwbouw getoond. Aan de ene kant
vreesde men, dat het natuurschoon en de
vacantiegangers van militaire oefeningen
te lijden zouden hebben en aan de andere
kant was er beduchtheid voor excessen
die zouden kunnen voortvloeien uit het
ontbreken van vertier en ontspanning voor
de soldaten.
Dit vraagstuk van de ontspanning heeft
de volle aandacht van de militaire auto
riteiten. In de nieuwe kazernes zijn loka
liteiten voor kerkdiensten gebouwd en
goed uitgeruste cantines. Een primeur is
de inrichting van les- en studielokalen in
afzonderlijke gebouwen. Binnen afzien
bare tijd zullen qpk naast de nieuwe
kazernes sportvelden worden aangelegd.
Al deze maatregelen zullen echter
toch niet kunnen beletten, dat de solda
ten op hun vrije Zondag hun vertier
buiten de kazerne zullen zoeken. Eniger
lei verzachting in de streng doorge
voerde Zondagsheiliging in deze streek
wordt daarom door meerdere instanties
bepleit. Van andere zijde vernamen wij.
dat het niet uitgesloten wordt geacht,
dat men daartoe in enkele gemeenten
zal overgaan. Bij de vier nieuwe kazer
nes zullen ook zo spoedig mogelijk
militaire tehuizen worden gebouwd.
De verlenging van de diensttijd heeft
de R.A.O. voorts voor bijzondere opgaven
gesteld. Er is een plan opgesteld om de
kosten van recreatie en ontwikkeling te
dekken uit de winsten van de cantines.
Generaal Jean de Lattre de Tassigny, de Franse hoge commissaris en
opperbevelhebber in Indo-China, is gisteren te Parijs overleden. Hij be
reikte de leeftijd van 62 jaar. In het begin van de week onderging hij een
nieroperatie, waarop een inzinking volgde. Donderdagavond werden hem
de laatste H.H. Sacramenten toegediend.
Het beheer en de besteding van deze gel
den zou dan centraal worden geregeld.
Het accent van het R.A.O.-werk ligt op
de algemene ontwikkeling van de militai
ren. De R.A.O. bemiddelt bij ongeveer 300
verschillende cursussen, waardoor de
militairen ongeveer 25 procent korting op
hun lesgeld krijgen. Ruim 8000 militairen
maken thans van deze mogelijkheid ge
bruik. Binnenkort zal het ministerie van
Oorlog weer een tegemoetkoming gaan
geven in de resterende lesgeldkosten. De
R.A.O. heeft verder om. de beschikking
over een 60.000 delen tellende bibliotheek,
waaruit regelmatig boekenkisten naar de
onderdelen gaan. Per maand worden er
gemddeld 30 gezelschappen geëngageerd
voor cabaret-, opera- en operette-uitvoe
ringen in kazernes. Een eigen R.A.O.-
gezelschap, samengesteld uit dienstplich
tigen, heeft reeds zijn 500-ste voorstelling
gegeven. Aan het draaien van films in de
kazernes wordt 8.000 gulden per maand
besteed. Verder zorgt de R.A.O. voor
lezingen.
De veelzijdigheid van dit werk blijkt
voorts o.m. uit het feit, dat de R.A.O. het
vorige jaar voor 58.000 smymawol aan
kleden knopende militairen heeft ver
kocht.
„De subsidie-regeling' 1952 voor de ka
tholieke ziekenfondsen is beslist onbevre
digend omdat daarin niet voldoende re
kening is gehouden met de grote gezin
nen. Dit jaar heeft het ministerie van
Sociale Zaken 8 millioen ter beschik
king gesteld voor de subsidiering der
ziekenfondsen, waaraan verhoudingsge-
vvjjs het minst terecht komt bij de katho
lieke ziekenfondsen. De oorzaak hiervan
ligt bij de Ziekenfondsraad, die met de
verdeling der gelden is belast", aldus
verklaarde de heer J. Hendriks, verte
genwoordiger der katholieke ziekenfond
sen in de Ziekenfondsraad, tegenover het
K.N.P.
Zoals bekend is schenkt de overheid
subsidie aan de ziekenfondsen, maar
houdt daarbij in eerste instantie reke
ning met het aantal betalende leden.
Het aantal niet-betalende leden, in
hoofdzaak kinderen, echter is bij de ka
tholieke ziekenfondsen in het algemeen
veel hoger dan bij de anderen, omdat de
katholieken veelal grote gezinnen heb
ben. Dit groter aantal niet-betalenden
nu legt de katholieke ziekenfondsen ex
tra lasten op.
De reden, die de Ziekenfondsraad heeft
bewogen van een voor de kath. gunstige
regeling in 1950 af te stappen, aldus ver
zekerde ons de heer Hendriks, moet wor
den geweten aan de sterke socialistische
invloed in de Ziekenfondsraad, waarin de
Partij van de Arbeid onder de dertig
leden inderdaad rijkelijk is vertegenwoor
digd. De katholieken daarentegen heb
ben met hun zes stemmen weinig in de
Ziekenfondsraad in te brengen.
Het gevolg van de thans geldende sub
sidie-regeling is, dat de katholieke zie
kenfondsen thans genoodzaakt zijn ge
weest hun premies te verhogen, daar hun
inkomsten verre beneden hun uitgaven
blijven. Bij de andere ziekenfondsen,
waar de verhouding betalende en niet-
betalende leden anders ligt, worden in
het algemeen de tekorten door de sub
sidie gedekt.
In Utrecht is gisteren overleden dr
A. van Voorthutjsen, oud-hoofdinspec
teur van het buitengewoon lager on
derwijs en geruime tijd raadadviseur
bij het departement van O., K. en W.
Dr Van Voorthupsen bereikte de
ouderdom van bijna 80 jaar. Van de
hand van dr Van Voorthuijsen, die rid
der in de orde van de Nederlandse
Leeuw was, zfln vele tijdschriftartikelen
over schoolhygiëne en over zorg voor
misdeelde kinderen verschenen. Ter ge
legenheid van zijn 80ste verjaardag zou
op 9 Februari a.s. in Utrecht een B. L.
O.-dag worden gehouden.
Frankrijk verliest ln de Lattre de
Tassigny een van zijn dapperste officie
ren van de oude stempel. Op 19-jarige
leeftijd nam hij als vrijwilliger dienst in
het 12e regiment dragonders. In de eerste
wereldoorlog vocht hij als 2de luitenant
en pas in 1927 weid hij toegelaten tot de
krijgsschool.
Daarna maakte hij snel promotie. In
1935 werd hij benoemd tot chef van de
generale staf van de militaire gouverneur
van Straatsburg. Bij het uitbreken van
de tweede wereldoorlog werd hij assistent
van de commandant van het leger in
Lotharingen. Hij onderscheidde zich tij
dens de veldtocht van 1940 als bevel
hebber van de 14e infanterie-divisie in de
streek van Rethel en ontving als dank
der regering het kruis van groot-officier
in de orde van het legioen van eer.
In 1941 commandeerde hij gedurende
enige maanden de Franse troepen in
Tunis, doch onder pressie van de Duitsers
werd hij teruggeroepen en nam het be
vel op zich van een divisie in het onbe
zette deel van Frankrijk. Toen de vrije
zóne eveneens werd bezet, trachtte de
generaal zijn troepen nog weg te krijgen,
maar hij slaagde daar niet in. Hij werd
gearresteerd en tot tien jaar gevangenis
straf veroordeeld.
De generaal slaagde er evenwel in te
ontsnappen na de tralies van zijn cel te
hebben doorgezaagd en een houten kozijn
te hebben nitgelicht. Hij wist aan de
vijftig man politie, die Laval speciaal
voor zijn bewaking had uitgezocht, te
ontkomen en werkte zich met een touw
over de gevangenismuur. Hü bereikte
Londen en bood daar zijn diensten aan
aan generaal de Gaulle, die hem com
mandant van het 2e Franse expeditie
korps in Noord-Afrika maakte.
Hierop volgde de invasie in Frankrijk.
In December 1944 redde het optreden
van generaal de Lattre Straatsburg, dat
door het wanhoopsoffensief van Von
Rundstedt werd bedreigd. Daarna trok hij
met zijn troepen over de Rijn, doorbrak
de Siegfriedlinie en stond op 22 April
1945 voor de Donau. Enige dagen later
vond de onvoorwaardelijke overgave van
de Duitse strijdkrachten plaats.
Na de bevrijding werd de Lattre de
Tassigny benoemd tot inspecteur-gene
raal van de landstrijdkrachten en chef
van de generale staf. In October 1948
volgde de benoeming tot opperbevelheb
ber van de landstrijdkrachten in West-
Europa, welke functie hij einde 1950 ver
wisselde voor die van Franse hoge com
missaris en opperbevelhebber in Indo-
China.
Generaal de Lattre werd behalve door
de Franse regering ook door vele andere
staatshoofden onderscheiden, o.a. met
het grootkruis in de Orde van Oranje-
Nassau, hem door Koningin Wilhelmlna
uitgereikt tijdens een bezoek aan ons
land in 1946.
Het bestuur van de „Landelijke Orga
nisatie Oud-illegale Strijders" deelt ons
mede, dat met hem op geen enkele wijze
overleg is gepleegd door de Ned. Volks
unie inzake het houden van een open
bare vergadering op Maandag 14 dezer
te 's-Gravenhage in verband met een
eventuele actie van de heer Westerling.
Het bestuur wijst dan ook elke verant
woordelijkheid hiervoor af..
Yan het houden van een persconfe
rentie op Dinsdag j.l. door de heer
Boelhouwer was de organisatie volko
men onkundig gelaten, zodat bet bestuur
op geen enkele wijze gedelegeerden naar
deze conferentie heeft kunnen afvaar
digen. Indien dus leden der organisatie
daarbij zijn tegenwoordig geweest, heb
ben zij zonder meer als privé personen
gehandeld.
Aan de heer B. Boelhouwer, voorzitter
van de „Ned Volksunie" heeft het be
stuur der L.O.O.I.S. het volgende schrij
ven gezonden:
„In verband met het feit dat U op
de door U belegde pensconferentie op
Dinsdagmiddag 8 dezer te 's-Graven
hage hebt gesuggereerd dat deze
conferentie in samenwerking met de
L.O.O.I.S. plaats bad, wenst het bestuur
van de L.O-O.I.S. uitdrukkelijk vast te
stellen, dat het hiervan volkomen on
kundig was. Evenmin heeft met het be
stuur van de L.O.O.I.S. overleg plaats
gehad over de op Maandag 14 dezer
door U te houden openbare vergadering.
Om die redenen verbreekt het bestuur
van de L.O.O.I.S. ook alle relaties met
U. De ondertekening van het manifest
wordt hierbij tevens herroepen".
Ned. schip smokkelde in Noorwegen.
De douaneautoriteiten in Stavanger
hebben Donderdagavond op het Neder
landse schip „Friesland" 28.000 sigaret
ten en een hoeveelheid tabak in beslag
genomen. Het schip had een lading
copra in de Stavanger haven gelost.
Volgens het „Stavanger Attenbiad" was
de smokkelwaar over het gehele schip
verdeeld.
K.L.M. in Italië. Met ingang van 1 Jan.
jl. is de heer A. Plesman Jr., vertegen
woordiger der K.L.M. voor Italië, benoemd
tot hoofdvertegenwoordiger in dat land.
Om aau Rotterdam 'n eigen, zelfstan
dige organisatie op het gebied van het
katholieke toerisme, en alles wat in de
ruimste zin daartoe kan worden ge
rekend te verschaffen, is te dezer stede
op ideële, apostolische basis opgericht
de Stichting „Katholiek Toerisme"
Stichting ter bevordering van bet
reizen in katholiek verband.
Bij al haar initiatieven en activitei
ten zal de nieuwe stichting op de eerste
plaats zich laten leiden door de ge
dachten, zoals deze in het „Reisgebed"
van de katholieke Kerk zo leerzaam
ontwikkeld worden:
Toon onsHeerUw wegen
En leer ons Uw paden.
Mogen onze wegen gericht worden
Tot het onderhouden van
Uw voorschriften.
Onnodig te dezer plaatse de gees
telijke gevaren te schetsen, waaraan
de katholiek zich blootstelt als hij
deelneemt aan zgn. „gemengde"
gezelschapsreizen en/of ontspannings
evenementen. Dit tegen te gaan be
hoort tot de voornaamste oogmerken
van de nieuwe organisatie. Daaren
boven zal haar arbeid er op gericht
zijn, bij haar ondernemingen: reizen,
dagtochten, excursies, lezingen e.d.
een zo lioog mogelijk cultureel peil
na te streven en het zo rijke natuur
schoon van ons vaderland, onder
Tot laat in de avond was men' gisteren
in Falmouth op de been. Drommen mensen
waren er in de stad, die des morgens de
dappere kap. Carlsen en stuurman Dancy
ovatie na ovatie hadden gebracht. Na
dat dit tweetal van de „Flying Enterprise"
honderden journalisten te woord had ge
staan op een persconferentie, waarover
wij gisteren in onze krant reeds schreven,
is het opnieuw op het raadhuis ontvangen
en moest het voor de autoriteiten en rijen
notabelen van de havenplaats recipiëren.
De Amerikaanse filmproducent
en -acteur Orson Welles zou, vol
gens de „Daily Herald", hebben ge
tracht van kapitein Carlsen de
rechten voor de verfilming van de
geschiedenis van de „Flying Enter
prise" te verkrijgen, maar hij zou
evenmin succes hebben gehad als
de publiciteitsbureaUx, die de ka
pitein geweldige sommen hebben
aangeboden voor het verkrijgen
van het recht om zijn naam te
vermelden in hun reclames.
Carlsen zou voorts een som van
ongeveer 700.000 gulden voor
auteursrechten van de geschiedenis
van de „Flying Enterprise" hebben
afgewezen.
Men verwacht, dat Carlsen, die op het
ogenblik nog in Falmouth verblijft, nog
dit weekend naar Londen zal vertrekken
om vandaar per vliegtuig de Oceaan over
te steken om in de Verenigde Staten thuis
zijn vrouw en beide dochters op te zoeken.
Aan de andere zijde van de Oceaan zul
len, behalve dit gelukkige weerzien, onge
twijfeld Carlsen opnieuw jubelende men
senmassa's en officiële recepties te wach
ten staan.
De gelukwensen stapelden zich gisteren
in Falmouth op. Behalve het telegram van
de Nederlandse regering was er een van
de Britse minister voor Verkeerszaken,
MacLay, namens de Engelse koopvaardij
vloot. Ook de organisatie van Engelse
koopvaardij officieren wenste Carlsen ge
luk met zijn „prachtige zeemanschap". En
onder alle felicitaties was er één van het
Tilburgse Studentendispuut „A One" („A
One is tevens de hoogste classificatie van
Lloyds), waarbij men Carlsen het ere-lid-
maatschap aanbood van het dispuut.
„Carlsen, Dancy en Flying Enterprise",
het stond gisteren vermeld in de koppen
van bijna alle kranten ter wereld. Ameri
kaanse en Engelse bladen hadden vrijwel
zonder uitzondering de gehele breedte van
de voorpagina nodig om de aandacht op
het „epos van de zee" te doen vallen. In
de V. S. gebruikte men headlines als:
„Enterprise sinks All safe!". Hieronder
een overzicht van het commentaar van
enige bladen in de voornaamste Europese
steden.
Turijn (Stampa): „Carlsen maakte van
een scheepbreuk een meesterstuk". Milaan
De pelotonshond van een Nederlandse
'0-t'»rafdeiing bij Kumwah op Korea
reeg de dag voor Kerstmis vier jongen.
Deze bunkerhondjes worden braaf ver-
t-oeisld en teder verzorgd door hun bazen.
De „Dutchies" liggen thans aan het front
en doen patrouillediensten. Hun comman
dant, generaal Young van de Tweede
Amerikaanse divisie, heeft aan de ver
schillende kaderleden en jongens twee
maal de „zilveren ster" en zes maal de
„bronzen ster" uitgereikt. Alle korporaals
werden tot sergeant bevorderd.
Dit blijkt uit een kerstbrief van een
Rotterdamse vrijwilliger in antwoord ge
schreven op een groet, die in een wille
keurig kerstpakket voor een Korea-vrij-
Williger was gestopt. De Rotterdamse
toldaat schrijft: „Onze grote dank aan
allen, die voor ons de kerstpakketten
hebben verzorgd. Op de vooravond van
Kerstmis ontvingen wij pakjes van de
-actie mevrouw Van Eeghen" en van het
flode Kruis. Er werd iets geroepen van
.pakketten afhalen" en het leek wel of
er een aanval kwam. Iedereen vloog
letterlijk uit zijn bunker en het had niet
veel gescheeld, of zij hadden de chauf
feur van de pakkettenauto „gemold".
Op die Kerstavond hebben de vrij
willigers de pakjes „ontleed". De bus
sen snert of zuurkool werden eerst
„koud" (warm) gemaakt.' Amsterdamse
korstjes, zeep, chocolade, sigaretten,
pepermunt, hopjes, toffees, zakdoeken,
ballpoints, nagelschaartjes en zakboekjes
werden met gejuich begroet. De Rotter
damse soldaat schrijft letterlijk: „Dit
was wel zo enorm verrassend, dat ik
even met stomheid was geslagen. Toen
juichte het binnen in mij en het doet
goed te weten, dat ook het „thuisfront"
veel werk verzet".
In de brief worden aan alle Nederlan
ders hartelijke groeten en beste wensen
voor een schitterend 1952 namens het
mortierpeloton gezonden.
4'
7 wee kruiswegstaties van Aad de Haas, De graflegging (links) en de Verrijzenis (rechts). De reeks die de Haas
voor Wahlwyhler maakte bestaat uit 16 taf reien; de traditionele veertien staties worden voorafgegaan door
het taf reel van de Judaskus en besloten met de Verrijzenis.
Iedereen weet van Aad de Haas' Kruiswegstaties, die enige jaren geleden
op bisschoppelijk bevel uit de kerk van Wahlwyler werden verwijderd. Et*
hebben zich rond deze staties emotionele debatten afgespeeld. Enerzijds
werden zij tot de sterren verheven, anderzijds als ergerlijke eh wansmake
lijke knoeierij verguisd. In de hitte van de strijd was het onbevooroordeeld
beschouwen welhaast onmogelijk geworden. Nu is de kruitdamp opgetrok
ken. De staties zijn aangekocht door de Stichting „Maastrichts Kunstbezit",
die thans haar hele collectie, bestemd voor het toekomstige Maastrichts
museum exposeert in de kunsthandel De Jong Bergers te Maastricht. Drie
fraaie doeken van Jonas zijn er hij, een drietal portretten van Govaerts, een
Willink, een Breitner, een een Springer.
deze staties in een dorpskerk op haar
losgekomen zijn van het zichtbaar wer
kelijke, een sfeer van vergeestelijking
en stilte.
Nader deze indruk van wijding en
decoratieve bekoorlijkheid analyserend
herkent men, naast de 'Prachtige kleur,
de compositie als een der voornaamste
kwaliteiten van De Haas. De beper
king, die hij zich oplegt, tot enkele
haast onwezenlijke, schaduwachtige
wezentjes eist een zeer gevoelige plaat
sing in het vlak en hierin vertoont de
Haas een opmerkelijke bekwaamheid.
Een tafreel als de graflegging met de
zich naar elkaar toebuigende gestalten
is zo sierlijk van lijn, de gebaren pas
sen zo precies in de vlakverdeling dat
slechts een ras-artist dit geschilderd
kan hebben.
Dat de Haas een artist is, daarover be
hoeft men niet meer te discussiëren.
Maar of hij ooit de grootheid bereiken
zal die hij in zich heeft, wanneer hij
doorgaat met het schilderen van zijn ijle
droomwezentjes, waarin hij anatomie en
plastiek opoffert aan1 het ene, in zijn
ogen wezenlijke gebaar, valt te betwij
felen.
In zijn zucht naar vereenvoudiging en
- v~ - r,- vergeestelijking van het gebaar is de
dat zal anders worden wanneer het allereerste confrontatie een zekere wij- schilder tot het uiterste gegaan De ver-
„Bonnefanteri'-museum straks een aparte ding uitgaat. Wat het eerst treft is het fijnde tederheid van zijn kunst'aeeU de
zaal voor deze kruiswegtafrelen beschik- droom-aehtige van de ijle. vaag omgrens- figgurtjes iets etherisch en wanneer men
baar stelt. In ieder geval bevinden zij de figuurtjes tegen een fond van licht- J uitgekeken is op de onbetwistbare
zich hier in een sfeer die een rustig oor- groen, gebroken en verlevendigd door schoonheid van kleur en mise-en-scene
deel over de artistieke waarde mogelijk rose en paarsige kleurvlekjes. Deze kleu- vraagt men zich af of dit alles een
maakt zonder dat men zich direct behoeft rige ijlheid geeft een bekoorlijk decora- adequate uitbeelding kan zijn van Chris-
m te laiten met de opwindende vraag oftief effect. Bovendien wekt zij, door hettus' grootse VerlossingsdaadIs dit sie-
De 16 Passietafrelen van Aad de Haas
hangen langs de vier wanden van een
klein opkamertje; de plaats is wat de
ruimtewerking betreft ongelukkig, maar
plaats waren.
Welnu, het lijkt ons onmogelijk te
loochenen dat van deze staties bij de
lige meelijwekkende figuurtje, dit ge
plaagde schepseltje dat men in de Hand
zou 'willen nemen en strelen als een vo
geltje. de Lijdende Godmens? Is dit
vederlicht uit het graf wippcpd fantoom
wat een meesterlijk stukje schilder
kunst overigens! de glorierijk verrij
zende Christus
Wie deze vraag stelt, mag daarom
echter niet twijfelen aan de Haas' reli-
gièuse inspiratie. De kunstenaar moet het
recht hebben op zijn eigen visie, en een
dichterlijke geest als Aad de Haas met
zijn liefde voor het kleine, het tere en
zijn geheel eigen manier om zijn droom
in kleur en vorm gestalte te geven, heeft
waarschijnlijk helemaal niet de groots
heid van de Daad van Christus op de voor
grond willen plaatsen. Het 'past m zijn
kunst om het drama van Calvarië te
vertolken in de onbestemde, stille droom-
wezens van zijn verbeelding, zoals het
in zijn kunst van uiterste vormvereen
voudiging past dat hij in het menselijk
profiel de natuur veronachtzaamt; wie
de schildêr niet meer volgen kan wan
neer hij de menselijke physionomie
weergeeft in een vorm die associaties
wekt aan een dierenkop, heeft daarom
nog niet bet recht hem als een charlatan
te veroordelen. Evenmin geeft het
iemand de vrijheid hem van gebrek aan
eerbied te betichten, wanneer hij het
zelfde doet zelfs in de heiligenfiguren
van de staties.
Iets anders is of een zo subjectief ver
beeldingswerk in een. kerk thuishoort.
Het is een uiterst moeilijke kwestie,
waarover overigens na het bisschoppe
lijk bevel niet meer gesproken behoeft
te worden. Wij geloven inderdaad, dat de
meerderheid van de Nederlandse katho
lieken artistiek gesproken nog niet
zover geëmancipeerd is, dat zij van een
kunstwerk, dat de solide basis der wer
kelijkheid in een dichterlijke vlucht ver
laat, meer steun bij de meditatie dan
ergernis om de deformatie zou onder
vinden. Als gemeenschapskunst lijkt ons
de, ondanks alle bezwaren die men er
tegen kan hebben, prachtige Kruisweg
reeks van Aad de Haas dan ook niet
geslaagd.
Het verwijderen uit de kerk heeft op
dit aspect wel zeer zwaar de nadruk ge
legd. Het is een maatregel waarvoor
heel wat pseudo-kunstwerken in onze
kerken, die de zoetsappigfaeid van sui
kerbakkersplastiek evenaren, minstens
evenzeer in aanmerking zouden komen,
wanneer men althans ernst wil maken
met het streven naar een goede reli
gieuze kunst.
Hoe aanvaardbaar het dan ook is, dat
deze moeiljjk te begrijpen kunst uit een
kerk werd verwijderd, het is jammer, dat
iuist waarachtige kunstenaars als Albert
Servaes en Aad de Haas de slachtoffers
moesten zijn van maatregelen, die aldus
ongewild de schijn wekken als zouden
zjj gericht zjjn tegen kunstenaars, die iets
eigens en iets nieuws aandurven.
goede leiding, in wijder kring bekend
heid te doen verkrijgen. De buiten
landse reizen zullen met een prima
service worden omgeven.
Wat hier tot stand is gekomen geldt,
tenslotte, een organisatie DOOR en
VOOR Rotterdammers, welke, zelf
standig, de speciale belangen van onze
katholieke stadgenoten op reis- en
aanverwant gebied beoogt te behar
tigen.
BÜ de uitwerking hunner plannen
hopen de oprichters van het nieuwe
instituut op de steun en de medewer
king van de katholieke ingezetenen
van Rotterdam te mogen rekenen.
Als geestelijk raadsman is door de
Hoogeerw. Heer Deken van Rotterdam
aan de Stichting „Katholiek Toerisme"
benoemd de Zeereerw. Heer C. J.
Lansbergen, pastoor van de St. Paulus-
parochie te dezer stede.
Zij, die aan de nieuwe onderneming
adhaesie willen betuigen en tegen be
taling ener jaarlijkse contributie van
2.50 per persoon (echtparen 4.
als deelnemer (ster) gebruik willen ma
ken van de belangrijke voordelen, welke
de nieuwe Stichting aan zijn (haar)
deelnemers(sters) biedt (het maken
van winst behoort niet tot haar doel)
gelieven zich op te geven aan de
Secretaresse: Mej. F. J. J. Schüller,
le Middellandstraat 36 b, telej. 31846,
Rotterdam.
(Corriere della Sera): „Carlsen, argonaut
viking....". Oslo (Aftenposten): „Alle
zeelieden brengen vandaag een stille hul
de". West-Berlijn (Neue Zeitung): „Deza
man zullen we nooit vergeten". Oost-Ber
lijn: geen commentaar, men schijnt hier
niets van het hele geval af te weten of
te moeten wachten op de Russische Carl
sen, die natuurlijk ai vele jaren eerder
zo iets heeft gepresteerd. Kopenhagen (Po-
litiken): „Wij Denen zijn blij dat hij een
Deen was, maar we mogen ook Dancy
niet vergeten".
Parijs: alle bladen zjjn uitbundig in hun
lof voor Carlsen, maar hebben ook onge
zouten critiek op Parker, die niet om de
assistentie van de „Abdcille 25" heeft ge
vraagd. Het Gaullistische weekblad „Car-
rcfour" vindt, dat dit drama de noodzake
lijkheid van de herziening van de Brus
selse Conventie van 1910 over de bergings
rechten illustreert. „Vraagt een brand
weerman om een aandeel in de waarde
van het huis, dat hij behoedt voor totaal
uitbranden?", schrijft het blad (overigens
vrij demagogisch, op het eerste gezicht).
Stockholm (Tidningen): „Een romantisch
avontuur, zeifs in onze prozaïsche eeuw".
In Brussel drong het verhaal van de
„Flying Enterprise", het „verhaal van de
eeuw", de berichtgeving over de Belgische
regeringscrisis naar een tweede plaats.
De kapitein van de Franse sleepboot
„Abeille 25", die steeds in de buurt van
de „Enterprise" en de „Turmoil" is ge
bleven, heeft in Brest verklaard, dat het
zeer begrijpelijk was, dat kapitein Par
ker van de „Turmoil" zijn hulp weigerde.
Gezien de stroom en de wind zou ook hij,
als hij de leiding van het convooi had
gehad, koers gezet hebben naar Falmouth
en niet naar Brest. Op de vraag of et-
meer hoop op redding zou zijn geweest,
als de „Turmoil" en de „Abeille 25" beide
hadden gaan slepen antwoordde de Franse
kapitein; „Met zijn 4000 P.K, is de „Turm
oil" ruim in staat een schip van 6000 ton
te slepen. Kapitein Parker heeft slechts
met een snelheid van 3 mijlen gevaren,
omdat bij^ grotere snelheid de „Flying
Enterprise" gekapseisd en gezonken zou
zijn".
Tot nu toe zijn de stoffelijke overschot
ten van negen passagiers en de drie
leden der bemanning van het boven Wales
omlaag gestorte vliegtuig van de lijn
DublinLonden geborgen. Gezocht wordt
nog naar de lijken van elf passagiers.
Het vliegtuig moet in een moeras zijn
terecht gekomen en zo diep liggen, dat
het waarschijnlijk nooit zal kunnen wor
den geborgen.
De Haagse politierechter behandelde
gisteren opnieuw een aantal strafvervol
gingen tegen „werkende leden" van
Haagse speelclubs. Zeven croupiers, hulp
croupiers, ehangeurs en controleurs van
„Artisto" waren gedagvaard. Tegen ieder
hunner werd een maand gevangenisstraf
geëist.
Bij de verhoren trad de hoofdinspec
teur van politie J. J. Vonk als getuige op.
De feiten in de dagvaardingen gesteld,
werden toegegeven en bevestigd. Bleef
de strijdvraag of de verdachten aan het
spel deelnamen en dusdoende als be
roepsspelers moesten worden aange
merkt. De verdediger, mr J. Th. Vermeu
len trachtte de heer Vonk een opvatting
hieromtrent te ontlokken. Deze bond -zich
echter niet aan een uitspraak.
De politieredhter, dadelijk uitspraak
doende, veroordeelde de zeven verdach
ten tot boeten variërend van 50 tot
500 te vervangen door hechtenis.
Ruim twee jaar geleden is te Drachten
officieel geopend de duimstokkenfabriek
van S. Schuil. Begonnen werd met 40 i
50 man personeel. De productie werd ge
leidelijk opgevoerd en toen de duimstok
van deze fabriek een zeer belangrijk
exportproduct werd, moest het aantal
werkkrachten aanmerkelijk groter worden.
Het bedraagt thans 120 man. Deze fabriek
is niet alleen van groot belang voor
Drachten,#maar ook voor ons land, omdat
90 van de productie bestemd is voor
export. Geëxporteerd wordt in hoofdzaak
naar alle Engels sprekende landen. Het
fabrieksgebouw is niet berekend op een
aantal van 120 werkkrachten. Onder
architectuur van J. Bosma wordt de ruimte
thans 400 a 500 M2 vergroot, waardoor
het tevens mogelijk is, zo nodig meer
werkkrachten te plaatsen.
Engelsen in Fort „Spijkerboor". Fort
Spijkerboor aan het Noord-Hollands ka
naal in de Beemster is weer bevolkt. Er
is een detachement vam 25 Enge! san
ondergebracht, dat er voor onbepaalde
tijd oefeningen gaat houden
