Mannen als„buldog"Murray leiden
millioenen naar positieverbetering
Buiïgheid vermindert
lth.coorsi
Nederlandse expeditie naar het
Andesgebergte
Achilles
epos
Mussche schreef
van de ellende
het
De vakbonden spelen enorme rol in
Amerikaanse Maatschappij
Zaterdagse
mijmeringen
r
Huiveringwekkende bladzijd
over kinderleed
en
(F
X,=
Taft-Hartley-wet nog een bittere pil
Arbeidersstem in de
politiek
J)
„Vorstigheid" wordt toch verdreven
Observator
VLAAMSE SCHRIJVERS EN BOEKEN (VII)
Harry Prikk
ZATERDAG 19 JANUARI 1952
PAGINA 5
In de Amerikaanse industrie in al haar geledingen bedraagt het
aantal arbeiders om en bij de zestig millioenDit enorme aantal is
niet tot de laatste man georganiseerd. De grootste twee vakverbonden,
de American Federation of Labor en het Committee of Congress for
Industrial Organization A.F.L. en C.I.O.) tellen in totaal ongeveer
veertien millioen leden. Hun ledental bestaat voornamelijk uit
arbeiders in de belangrijkste industrieënwaarin tevens de hoogste
lonen worden uitbetaald, het wordt dus in belangrijke mate gevormd
door de skilled labor", de geschoolde arbeiders. In de genoemde
vakbonden en in het algemeen in de Amerikaanse arbeidersbeweging
spelen enkele belangrijke figuren een vooraanstaande en in menig
opzicht beslissende rol. In een vorig artikel hebben we in het kort
melding gemaakt van persoonlijkheden als Philip Murray en William
Green, respectievelijk voorzitter van C.I.O. en A.F.L. Nu onze
minister-president dr Drees, zich blijkens de berichten bij zijn bezoek
aan de Verenigde Staten speciaal bezighoudt met het bestuderen
van arbeiders- en arbeidsvraagstukken, lijkt het ons wel interessant,
hier het een en ander mede te delen over de voornaamste arbeiders
leiders en over de befaamde Taft-Hartley-wet, welke al jaren een
twistappel is en door de arbeiders ten zeerste verafschuwd wordt,
zodat ze haar de „slave labor-wet gedoopt hebben.
een salaris van 20.000 dollar per
jaar. Hij ging als jongen de mijnen
van Pennsylvanië in, zoon van een
Ierse immigrant, die in Schotland
niet had kunnen aarden en ten slotte
naar Amerika verhuisd was. Philip
Murray spreekt nog steeds met een
sterk Schots accent en daarom menen
velen, dat hij van Schotse afkomst is.
Hij is evenwel een zuivere Ier. En
hij bezit de echte, eenvoudige Ierse
vroomheid. Zijn werk voor het
C.I.O. doet hij, naar hij stellig
gelooft, tot meerdere eer van God,
omdat een welvarende arbeidersstand
van God gewild is.
Toen die Amerikanen de eerste atoom
bom op Hiroshima geworpen hadden,
heeft men hem te Washington een kerk
zien binnengaan. Later vertelde hij een
Als een buldog
ibtgekooktr LSlften' te^™ver
Een wapenfeit
De gebroeders Reuther
H
etaiagebouw
winkelbetimmeringen
verbouwingen
De grote Lewis
Gevaarlijke neiging
Kwelling voor de bonden
TWEE GEOLOGEN IN DE
PERUAANSE BERGEN
waarin zijn
Vier verbeeldingen
Kinderleed
Sjouwen maar
Zo hoort het
Slechts honderd jaar geleden....
Kans op Uw naam
Ook zo'n last
VECHTERS voor arbeidersrecht
Behalve Murray en Green kunnen de
drie gebroeders Reuther en de for
midabele John L. Lewis tot de meest
betekenende en ook interessantste
figuren in de Amerikaanse arbeiders-
wereld gerekend worden. William
Green is in menig opzicht een minder
op de voorgrond tredende en ook
minder spectaculaire persoonlijk
heid. Hij doet betrekkelijk weinig
van zich spreken.
Onze belangstelling gaat uiteraard in
de eerste plaats uit naar de Katholieke
voorzitter van het C. I. O., Philip Mur
ray. Zulks te meer, omdat juist het
C. i. O. een Comité voor Politieke Actie
bézit, dat er op uit is, de stem van de
arbeider in de Amerikaanse politiek
steeds meer te doen doordringen en
diens invloed allengs meer te doen toe
nemen, Vooral bij de verkiezingen in
1944 heeft dit oomité zich flink geweerd.
En wat de verkiezingen betreft, waarbij
Marry Truman nu bijna vier jaar geleden
yot president herkozen werd, tekenend
te een uitlating van de voorzitter van
het comité, Johin Jacob Kroll, die na
Trumans verkiezing zei: er waren er
■slechts twee, die zeker wisten, dat
Harry het halen zou: Harry en ik.'
Het was door de actie van het comité,
d'-e volgens Kroll honderdduizenden ar
beiders bereikte, dat Harry S. Truman,
■de kampioen van (Je kleine man, het
tegen ieders verwachting in haalde.
De „boss" van heit C. I. O. is een
(kalme, bescheiden man, een rustig spre
ker, maar iemand met een buldogmen
taliteit. Wat hij vast heeft, laat hij niet
gauw los. Juist omdat hij er zo goed
aardig uitziet, in tegenstelling b.v. met
de formidabele John L. Lewis, wordt er
in leidende kringen van de C. I. O. wel
eens twijfel uitgesproken aangaande de
vraag, of hij in staat is, zich in de felle
strijd der meningen en belangen, welke
vooral in de C. I. O. heersen, te
handhaven. Dit werd echter reedis ette
lijke jaren geleden gezegd, toen John.
Lewis met zijn mijnwerkers het C. I.
w.„Vfr et en h301" de A. F. L terug-
ra^1 iw "adal hij bet voorzitterschap
Maar Phir li130 neerleggen.
de ge
noemd heeft h president be-
d.e Bethlehem Steel zijnt Gra^ Va,"
staan. mannetje te
«Succes story
De levensbeschrijving van Philip
Murray is een typische, Ameri
kaanse succes story. Toen hij trouw
de, bestond het bruiloftsmaal uit
crackers met kaas. Thans verdient hij
secretaresse, die hem er had zien bid
■den, dat hij behoefte ha-d gevoeld, zijn
gedachten over deze daad te ordenen en
van God een juist inzicht af te smeken.
Philip Murray, thans voorzitter van
de 800.000 leden tellende United Mine
Workers is van huisuit mijnwerker. Hij
heeft nooit in een staalfabriek gewerkt.
Maar de vakbond der arbeiders in de
staalfabrieken is indertijd met geld van
de mijnwerkers opgericht en georgani
seerd. John L. Lewis, de mijnwerkers-
leider, koos onder zijn medewerkers in
de arbeidersorganisaties de tamelijk on
bekende Philip Murray, om de nieuwe
organisatie te consolideren. Murray le
verde prachtig werk. Hij stichtte een
machtige vakbond in een machtige in
dustrie en bouwde hem uit tot één der
beste van het land.
Tot zijn grootste „wapenfeiten" be
hoort het contract, dat -hij sloot met de
Ford Motor Company, nadat Walter Reu
ther gefaald had. Dit wapenfeit dateert
nog uit de tijid, dat hij aan John L.
Lewis' kantoor verbonden was. Hij heeft
meer dan twintig jaar nauw met deze
bijzondere figuur samengewerkt. Het
zou ons te ver voeren, hierop nader in
te gaan en b.v, de rol te bespreken,
welke Philip Murray speelt in het doen
samengaan van de rechtse en linkse stro
mingen in het C. X. O. Maar wel stippen
we nog even aan, dat in de laatste tijd
de verhouding tussen Murray en presi
dent Truman verkoeld is. Het zal inte
ressant zijn na te gaan, in hoeverre dit
bij de komende verkiezingen een rol zal
spelen.
De gebroeders Reuther vormen
wel een heel bijzonder stel vak
verenigingsleiders. Ze zijn een tegen
stelling met de kalme, bezadigde,
maar vasthoudende Philip Murray.
Hun bolwerk is de United Automo
bile Workers, de vakbond der
arbeiders in de autoindustrie, welke
eveneens deel uitmaakt van het
C.I.O. en ongeveer 900.000 leden telt.
Victor, Roy en Walter behoren tot
het type der doorzetters, die on
middellijk succes willen bereiken. Ze
staan bij hun mannen hoog in aan
zien, vooral nadat het Walter gelukt
is, de communistische invloeden uit
de leiding van de hond te weren.
Walter is ontegenzeggelijk de kwaam-
ste en invloedrijkste van het drietal.
Enkele jaren geleden werd een moord-
Storm, regen, sneeuw en hagel zijn
deze week de ingrediënten geweest,
waarmee de weergoden het mensdom van
West-Europa hebben gegeseld. Eerst was
het Schotland, dat de zwaarste storm
van deze eeuw moest doorstaan; Dins
dagmorgen had de orkaan daar snelheden
tot 190 km. per uur. Daarna kwam een
nieuwe depressie, die van Groenland over
Schotland naar Duitsland trok en die ge
durende enkele dagen ons weer heeft
beheerst. Aangezien de luchtdruk boven
Groenland en de oceaan aanzienlijk is
gestegen, kon een intensieve, Noordelijke
stroming ontstaan, waarmede koude po
laire lucht met stormsnelheid naar het
Zuiden werd overgebracht. Tot in de Mid
dellandse Zee is deze lucht nu reeds door
drongen, hétgeen overal met hagel- en
sneeuwbuien gepaard ging.
Vanmorgen was de depressie boven
Duitsland aan het opvullen, terwijl boven
Ierland een rug van hoge druk naderde.
Het gevolg hiervan is dat de buiïgheid
vermindert en dat de wind gaat liggen.
Aangezien de hemel in de komende nacht
Weinig bewolkt zal zijn, zal de tempera
tuur dan aanzienlijk kunnen dalen, zodat
bijna overal vorst is te verwachten, van
de oceaan nadert echter weer een nieuwe
depressie, die aan de Westkust van fei
tand de barometer reeds deed dalen, tiei
ziet er dus naar uit, dat de vorst nog
altiid geen blijvertje zal kunnen worden,
temeer omdat via Duitsland en P°kJ
grote hoeveelheden warme lucht naar net
Öostzeegebied worden overgebracht. Jn
Zuid-Scandinavië sneeuwde het vannacht
wel flink maar de temperatuur was er
nauwelijks onder het vriespunt, du in
tegenstelling tot Noord-Scandinavie,
waar het flink vroor.
Morgen is een buitje nog mogelijk,
maar veel wind is er dan niet meer,
terwijl de opklaringen een belangrijk
woordje zullen meespreken.
Advertentie
voorhaven ïoMel 54971-39012
aanslag op hem gepleegd, welke hij ter
nauwernood te boven kwam. Daarna
moest Victor toef ontgelden. Hij verloor
bij een aanslag, die op hem gepleegd
werd, zijia rechteroog. In beide gevallen
is de politie er niet in geslaagd, de dia-
hers te achterhalen. Wat de Reuithers
overkwam, bewijst inmiddels wel, dat er j
aan het innemen van belangrijke posi-
ties in de Amerikaanse arbeiderswereld
af en toe gevaren verbonden zijn.
Behalve dat Walter Reuther er niet
in slaagde, indertijd met Ford tot een
overeenkomst te geraken, bleek enkele
jaren geleden tevens, dat hij in zijn eigen j
vakbond zijn dioel wel eens voorbij kan
schieten. Toen werd b.v. zijn voorstel, om
de contributie te verhogen, teneinde een
stakingsfonds van tien millioen dollar te
vormen, door de afgevaardigden der le
den op een conventie te Milwaukee ver
worpen. De broers werken als kopstuk
ken van hun vakbond nauw samen en
het drietal kan gerust als een unicum
in de vakbeweging van heel de wereld
worden beschouwd. Walter, de „brains"
ofwel de hersens van het drietal, is
vooral geporteerd voor betere hygiëni
sche voorzieningen, sociale voorzieningen
en in het algemeen voor goede
isociale zorg m de ondernemingen.
Hierdoor heeft hü de werkzaamheid
der vrouwen in zijn vakverbond in
hoge mate gestimuleerd.
Of Walter en zijn beide broeders "op
de duur uit het hout zullen gesneden
zullen blijken, waaruit figuren als Phi
lip Murray en John L. Lewis zijn ge
vormd staait nog te bezien. Dit geldt
trouwens ook voor een Harry Bridges,
de „boss" van de havenarbeiders langs
de kust van de Pacific, voor een Michael
Quill, de man van de tran,?portarbei-
ders e. a. waarbij voor Harry Bridges
zijn communistisdhe sympathieën ver
moedelijk een groot nadeel zullen blij
ken. De Amerikaanse regering heeft
reeds geprobeerd, hem het land uit te
werken, op grond hiervan, dat hij het
Amerikaanse burgerschap op illegale
wiijze verkregen zou hebben. (Bridges
werd in Australië geboren).
7ordd*8 most discussed labor-
leader zo wordt John L. Lewis door
zijn bewonderaars en tegenstanders
genoemd. Hij i8 de man, die tegen-
over de meer gematigde American
federation of Labor het Comittee of
Congress for Industrial Organization
stichtte en in dit enorme vakver
bond lange tijd domineerde. John. L.
Lewis, thans nog steeds „boss" van de
machtige United Mine Workers,
werkte als jongen in de mijnen. Zijn
vader had hem aangespoord voor
advocaat te gaan studeren, maar hij
ging liever met hem onder de grond,
teneinde mee te helpen, geld te ver.
dienen voor het gezin.
Hij ia yan origine Z-S- Wielshman,
dus uit Wales afkomstig, veertien jaar
oud, werkte hij fe de mijn en in zijn
vrije tijd las hij Shakespeare, Homerus.
Dickens en Thackerey, Verdier alles,
waarop hij de hand kon leggen. Toen
hij twintig jaar werd, besloot hij, te
gaan zwerven. Hij verliet het Midden
Westen, waar hij was opgegroeid en
zwierf door Colorado. Wyoming, Monta
na en Utah. Zijn bijzondere bekwaam
heden en zijn groot redenaarstalent
brachten hem in de organisaties der mijn
werkers spoedig °P de voorgrond Hij
vestigde zidh tenslotte in Washington,
waar zich ook thans nog het bureau van
de United Mine Workers bevindt.
Hij was het. die aanvankelijk de 'grote
stakingen bij Fond en dG General Motors
leidde. Intussen, zijn heftigheid had soms
tot gevolg, dat zijn etoen mensen uit de
hand gproug'en. De bekende „sit down"-
■stakingen bij de General Motors begon
nen zonder een sein van die leiding. Da
arbeiders namen zelf het heft in handen.
John L. Lewis toonde toen evenwel in
De gebroeders Reuther: Victor, Roy en Walter, drie vooraanstaande Amerikaanse vakverenigingsfeiders.
staat te zijn, ook aan totaal onverwachte
situaties in eigen 'kring het hoofd te bie
den en hij wist de sit-down-stakingen in
voor de arbeiders goede .(banen te leiden.
Opmerkelijk in de man is intussen
een soort opportunisme, dat schijnt
voort te komen uit een zekere
geestelijke onevenwichtigheid. In de
aanvang was hij een hevige tegen
stander van alles, wat rood was, maal
later was juist hij weer degene, die
toeliet, dat communistische kernen
een steeds grotere invloed in het
C.I.O. kregen. Hij verdedigde dit
door te zeggen, dat er in de industrie
nu eenmaal communisten te werk
gesteld werden, die eveneens in de
vakbond moesten worden opgeno
men. Anderen voorzagen gelukkig,
dat hij hiermede het Paard van Troje
binnenhaalde en namen maatregelen.
Indertijd heeft president Coolidige hem
de functie van staatssecretaris, dius van
minister van arbeid, aangeboden. Maar
zodra John L. Lewis merkte, dat het fei
telijk de bedoeling was, hem uitde vak
beweging weg te halen, liet hij weten,
speciaal zijn mijnwerkers nooit ontrouw
te zullen worden en voor die eer te be
danken.
Een vurig debater en iemand, die geen
blad voor die mond neemt, deze John L.
Lewis, wiens leeuwenmanen een we
reldvermaardheid hebben verworven. Hij
is inmiddels iemand, bereid om alles in
de waagschaal te stellen, om zijn doel te
bereiken en het is reeds enkele maten
voorgekomen, dat de arbeiders bijna het
slachtoffer van deze politiek werden. He
den ten da®e concentreert hij zich op zijn
mijnwerkersvafcbond, die. zoals we reeds
mededeelden, in Maart a.s. een grote
strijd voor loonsverhoging zal inzetten.
En ten slotte iets over de Taft-
Hartley, wet, welke momenteel een
der brandende kwesties voor de
Amerikaanse arbeiders is, weshalve
dr Drees zich er ter plaatse nader
over heeft laten inlichten. De alge
mene overtuiging in de Verenigde
Staten is dat, ofschoon ze geen
slavenarbeid-wet genoemd kan wor
den, toch in belangrijke mate zal
moeten worden gewijzigd, willen de
arbeiders hun recht op vereniging
en zelfstandig onderhandelen met de
industrie afdoende kunnen hand
haven. Na Trumans herverkiezing is
Uit het Peruaanse dorpje Ticapampa
zal eind April van dit jaar een Neder
landse expeditie vertrekken voor een zes
maanden durende onderzoekingsreis naar
het zuidelijke deel van de Cordillera
Blanca, de belangrijkste keten op Pe
ruaans gebied van het Andes-gebergte.
Zij is opgezet door twee jonge Neder
landse geologen, de 35-jarige dr C. G.
Eeeler, conservator van het geologisch
instituut van de gemeentelijke universi
teit te Amsterdam en de 27-jarige Tom
de Booy, geol. doctorandus uit Aerden-
'n°Het doel der expeditie is tweeledig.
In de eerste plaats omvat het een zuiver
wetenschappelijk gedeelte, namelijk het
geologisch in kaart brengen van een ge
bied van 1500 km2 en een detail-onder
zoek naar bepaalde gesteenten.
Daarnaast is het de bedoeling, dat enige
nog niet beklommen toppen in dit deel
van de Andes zullen worden veroverd en
daarmee hopen de Nederlanders een be
scheiden bijdrage te leveren tot de ex
ploratie der hoogste bergen ter wereld
(het gaat hier om toppen, gelegen op een
hoogte tussen 5000 en 6000 meter).
Dank zij een subsidie van de Ned. Or
ganisatie voor zuiver wetenschappelijk
onderzoek staat het doorgaan van hei
wetenschappelijke deel van de tochl
reeds vast. Voorts heeft de expeditie fi
nanciële en morele steun gekregen van
het Kon. Ned. Aardrijkskundig genoot
schap en van de Ned. Alpen Vereniging,
die ook het patronaat over de tocht heeft
aanvaard. Er zijn nog enige aanvragen
voor ondersteuning in behandeling en
mocht uiteindelijk het bedrag van circa
22.000 gulden bijeen zijn, benodigd voor
het doen doorgaan ook van het alpimsti-
sche gedeelte, dan zal eind Juni de Fran
se berggids Lionel Terray zich bij de
Nederlanders voegen en wordt geduren
de zes weken alpinisme beoefend.
De expeditie sal zich voornamelijk be
wegen op een gebied boven de $500 m en
daar op die hoogte des nachts tempera
turen van 20 graden en meer beneder.
het vriespunt kunnen voorkomen, is
daarmee met de kleding en de tenten
rekening gehouden. Zij sullen bestaan uit
nylon, dat bewezen heeft een uitstekende
bescherming tegen de koude te vormen.
De ambassadeur van Peru in Den Haag
heeft inmiddels de toezegging gedaan, da*
zijn land medewerking aan de expeditie
zal verlenen.
van regeringswege direct te kennen
gegeven, dat er aanleiding was, om
de wet, die indertijd door de huidige
candidaat voor het presidentschap,
Robert Taft, geïntroduceerd werd, te
wijzigen.
Volgens niet direct geïnteresseerde des
kundigen is de Taft-Hartley-wet eigen-
liiik een wet. die slecht in elkaar zift. Ze
zouden liever zien, dat die wet wend op
geheven en de vakbonden rechtstreeks
miet de werkgevers onderhandelden, zon
der inmenging van de regering, zoals
deze in. de wet voorzien is. Een goede
overeenkomst tussen arbeid en kapitaal
zou. alweer volgens deze deskundigen,
niet' via een nauwkeurig omschreven
wettelijke procedure bereikt kunnen
worden, omdat de mensen zowel als de
omstandigheden steeds veranderen. De
wet staat inmiddels stakingen toe. maar
behoudt de reeering het recht voor, zo n
staking tachtig daigen uit te stellen en
de partijen tat. onderhandelingen te dwin
gen, indien het belang van de natie dit
vereist. Het is o.a. dit recht van de re-
c-erinig waarvan Truman zio pas inzake
de staalindustrie gebruik heeft gemaakt,
dat volgens de vakbonden hen in hun
activiteit belemmert.
\z~.
Achilles Mussclie verraste in 1097 1
twee vaderlanden", welke directiW-ntr PerS,°°nIlJke bundel "D,c
persoonlijke verzen, die naaTL C°f7 opmerkt. In sterk
bijna overladen) beeldspraak iets 7 fjf 7 e" de (T
diepste roerselen van zijn ziel bW M 7 7' gde de dichter
ldn- zong hij van het schone onZi 7" 7" grenzende ver!"U
n blonk ill ziin verzon 7 i het leven; maai' dieP erbar_
'"d i vers Eerste vern U^' dacbt aan de uit£cstotenen. In het
«"*-
Elders dichtte Achilles Mussche:
liün d°?r 1 'eed aDer mensen geslagene,
hun honger en heimwee doen mij aan,
ils dtnl °men hun -ikk™ ei tranen
als donkere wateren door mij slaan",
regel%?riive.7inHert,]eed,,lWat Hen™tte ««land Holst enkele jaren later
zou schrijven. „Het leed der mensheid doet mij vaak niet slapen
Het leed der mensheid heeft deze dich
ter werkelijk niet losgelaten en het was
te verwachten, dat er vroeg of laat een
sociaal getint werk zou verschijnen van
L. Lewis kocht tijdens een staking dc kranten,
uiteengezet werd
de hand van de man. die zijn tweede bun
del, „Koraal van de dood", onder het
motto stelde „Men schrijft niet wat men
wil, maar wat men moet". Dit werk is
inderdaad onlangs verschenen.
„Aan de voet van het Belfort" (Uitg De
Sikkel, Antwerpen—Daamen, Den Haag)
bevat de lijdensgeschiedenis van de
Vlaamse wevers. In de eerste plaats wil
len we enkele opmerkingen maken over
de vorm van dit boek. Mussche had zijn
stof in een roman kunnen verwerken
waarbij sterk aan getuigkracht zou zijn
ingeboet. Een zuiver historische studie
daarentegen zou ten koste van de ver
beeldingskracht zijn gegaan. Achilles
Mussche vond eer, gelukkige oplossing,
die aan de artistieke eisen van de kunste
naar voldeed en tegelijkertijd aan de
drang, die de hunkeraar naar sociale
rechtvaardigheid tot getuigen dwong.
I11 vier verbeeldingen schilderde
hij het lijden van de verschoppelin
gen verbeeldingen van een derge
lijke epische kracht, dat men zonder
gevaar kan zeggen dat Mussche het
epos van de menselijke ellende
schreef het epos van het dulden,
maar ook van het beginnende verzet,
(Het boek eindigt met de opkomst
van het socialisme, waar het vijfde
hoofdstuk, „De boodschap", aan is
gewijd).
Alvorens nader op de inhoud van „Aan
de voet van het Belfort" ïn te gaan. nog
een opmerking van de taal en stijl' van
Achilles Mussche. De dichter heeft zich
in dit boek niet verloochend; het bevat
zeer mooie, beeldenrijke bladzijden, maar
het is directer dan de verzen uit „De twee
vaderlanden". De_ taal van Mussche is
zeer zuiver: eer, Nederlands, dat menige
schrijver boven de Moerdijk tot voorbeeld
kan strekken. Toch is er iets van het
Vlaamse karakter in bewaard gebleven.
Het leven van de arme slovers. die Mus
sche zo liefdevol volgt op hun lijdensweg
(hij spreekt dikwijls van „wij"), houdt
direct verband met de opkomst en de ge
hele verdere ontwikkeling van de laken
industrie, die tientallen schatrijk heeft
gemaakt, maar duizendtallen vernietigd
heeft.
Hij beschrijft ée arbeidstoestanden Inl
geopend werden. Met hele gezinnen trok
men voor dag on dauw het „huis" uit on
van wat er zich in de fabrieken afspeel
de, heeft men geen voorstelling.
Ontroerend, hartverscheurend zelfs
zijn vooral de verbeeldingen, die Achil
les Mussche met ingehouden bewogen
heid schildert van het onmenselijke leed
dér kinderen. Een voorbeeld. „En op
het einde van de weg (bedoeld wordt
de baan van een touwslagerij) in een
hok van wat oude ruwe planken, zit
het Wicht, zitten honderden kleine
-wichten, verkleumd en blauwachtig uit
geslagen en zij draalen het wiel nu met
de rechterhand, dan met de linkerhand,
tot zij lam zijn links en rechts. Soms
valt het wieleken daarbinnen stil alsof
het niet meer kon, maar de stem van
de zeeldraaier op de baan schrikt hen
dadelijk met een vloek weer op:
Draaien! Er, waarom niet? Zij zijn er
niet te goed voor".
Zij zijn eigenlijk nog niet eens zo slecht
af, want in de lucifersfabrieken in Ga-
raardsbergen waar ook kinderen van ze
ven acht jaar werken, „vreet de phos
phor aan de knoken van hun karkas, zij
rotten in levende lijve, bot na bot. van
een".
Nog is de ellende niet op z'n hoogte
punt: in de jaren 1845, '46„ '47 breken be
smettelijke ziekten uit. de oogsten mis
lukken. De kinderen sterven als ratten.
Er is voor deze menselijke wrakken nu
nóg maar één aards paradijs: de gevan
genis! Zij
DE 68-JARIGE Nederlandse missionaris
pater Jan GtUlenkamp is, na reeds $S
jaar in de missie te hebben gewerkt,
wederom naar de Belgische Congo ver
trokken, Pater Gallenkamp behoort tol
de congregatie der Witte Paters van
Afrika. Hij werd in 188S te Amsterdam,
geboren, studeerde op het seminarie Ha-
geveld, in Boxtel en in Antwerpen. In
1908 werd hij tot priester gewijd. Hei
zelfde jaar vertrok hp naar Opper-Congo.
Achtereenvolgens werkte pater - Galk"-
kamp te Lusaka, Kasongo, Kabalo, Ka-
bambare, Sola en Boudewynstad. Hij is
thans vertrokken naar zijn missiepost in
het Apostolisch Vicariaat Boudewynstad,
na anderhalf jaar in Europa te hebben
vertoefd. Onlangs vertrok na een half
jaar in ons land vertoefd te hebben een
zuster van J.M.J. met 39 dienstjaren in
de missie, weer naar India.
Dergelijke apostelen zjjn met hiin volk
vergroeid. Er is daar zoveel te doen.
zoveel nood te lenigen, dat ze niet hier
zouden kunnen blijven. De zwarten zijn
hun lievelingen. Zonder redeneringen
over productiviteit sjouwen de missiona
rissen een halve eeuw achter elkaar door
IN HET ministerie van Oorlog, het
„Pentagon", te Washington, zyn tachtig
vertegenwoordigers van kerkgenoot
schappen bijeengekomen om in een drie
daagse conferentie met de minister van
Oorlog, Robert A. Lovett, de zedelijk:
en godsdienstige problemen van leger en
vloot onder ogen te zien in verband met
de mobïlisering van steeds groter troe
pencontingenten. Van katholieke zijde
nemen vier bisschoppen en twaalf pries
ters aan de conferentie deel. Na afloop
zullen de deelnemers door president Tru
man worden ontvangen. Ik zou willen
zeggen: Zo hoort het. Bij dergelijke acti
viteiten zyn niet alleen lichamelijk voed
sel en metalen wapenen van belang,
maar ook het geestelijk arsenaal. Heel
gelukkig dat tenminste de V.S. ook de
voorzieningen van de ziel op prys steller.
ACHILLES MUSSCHE
„Men schrijft niet wat men wil, maar
wat men moet"
't rijke Vlaanderen van de middeleeuwen
toestanden die ten hemel schreiden,
maar welke nog draaglijk waren vergele
ken bij wat de wevers na de uitvinding
van de stoommachine te wachten zou
staan.
Het is onmogelijk, in kort bestek ook
maar een schetsmatig beeld van deze
ontwikkeling te geven. Liever willen we
enkele details aanhalen over de toe
standen. die er een flinke honderd jaar
geleden nog bestonden.
Slechts honderd jaar geleden het is
nauwelijks te geloven: in kotten, waarin
men nu zelfs geen hond meer zou stop
pen, leefden de wevers met hun vrouw
en 'vele kinderen. Van 's morgens vroeg
tot 's avonds laat moest er gewerkt wor
den, niet alleen door de vader, maar ook
door de moeder eT1 de kleintjes. Jongens
en meisjes van vijf, zes jaar waren al de
hele dag bezig het moest wel. want
anders was er eenvoudig niet te eten.
Twaalf, veertien, zestien uur per dag was geen boek zander hoop. De hongerenden
men bezig, tot men afgetobd neerviel op j hebben elkander het leven doorgegeven
een hoop lompen en sliep.... om vroeg j elk afzonderlijk heeft een schakel ge
in de morgen weer aan het werk te gaan. j vormd naar het ogenblik, waarop het sein
B-..ts! Zij komen tot kleine misdaden,
ouderen zowel als kinderen, en eisen dan
het „recht" op een plaatsje in de gevan
genis op, waar men tenminste een dak
boven het hoofd heeft en eten krijgt. „Het
komt er op aan in de bale te geraken,
hoe eerder hoe liever, hoe langer hoe
beter".
Maar de maat raakt vol. De rijken
zijn niet veilig meer, de misdaad
viert hoogtij, niet uit boze aandrift,
maar omdat men geen uitweg meer
ziet. „Zij zijn altijd doodarme stak
kerds geweest, maar eerlijke felle
wroeters tot een stuk in de nacht.
Nu heeft de wanhoop, de wanhoop
van de honger, vagebonden van hen
gemaakt, en uit hun kinders, die zij
niet eens meer herkennen als zij hen
tegenkomen onderweg uit hun
kinders, die als schooiertjes begon
nen zijn, groeiden ondertussen stoute
stropers en doortrapte dieven op'
VOOR HET eerst zal met toestemming
van de Paus de naam van de zalige Piw
X worden gegeven aan een religieuze
congregatie. De bisschop van het Ame
rikaanse bisdom Le Crosso, mgr J. Trea-
cy, heeft medegedeeld, dat in zyn diocees
een nieuwe congregatie is gesticht, di<.
de naam draagt „Broeders van de zali
ge Pius X". Het doel van de nieuwe
stichting is vooral het geven van middel
baar en hoger onderwijs. Wat een eer
wat een glorie voor de eens zo eenvoudi
ge jongen Jozef Sarto. Wat dunkt U van
uw eigen kansen in dit opzicht f Zijt ge
ook door heldhaftige deugdbeoefening
reeds op weg naar uw zaligverklaring't
Of loopt ge de kantjes er nog steeds af f
Beterschap dan, christenziel.
Het epos van de ellende noemden wij
dit aangrijpende boek; maar toch is het
EEN ENGELS blad, dat nauwe rela
ties onderhoudt met het kleermakersgil
de heeft in een artikel de man, die de
pyjama uitvond een veeg uit de van .in
geven en tegelijk een pleidooi gehouden
voor de directe invoering van het nacht
hemd. Het is verbazingwekkend", aldus
schrijft het blad, „dat een mensenras,
dat de straalmotor ontwikkelde, penicil
line ontdekte en de fluitketel uitvond, er
niet in kon slagen een kledij te ontwer
pen, die een bescheiden comfort garan
deert, wanneer een mens van ziin nacht
rust wü genieten". Persoonlijk zo- 'k
niet gaarne van kledingstuk wisse'en.
Ik zie me daar al rondhuppelen i:-i nacht
hemd als wijlen Scrooge,
GELUKKIG is het morgen weer Zon
dag. Als collectes zo overvloedig zjh' als
de regen in de afgelopen dagen, zal mgr
Huibers met genoegen in de bisschopve-
lijke handen kunnen wrijven over de ga
ven van zijn diocesanen. Over gaven ge
schreven. St Paulus heeft het ook or er
gaven in het epistel. Moet je horen mor
gén. Bemint elkaar met broederliike lief
de. Ge moet voorkomend ziin in h.nnanrh-
ting voor elkander. TH* het Evangelie
or-cr de bruiloft van riana diep ik. dr
wiisheid op van Maria. Doe maar wat Hij
'dl zeggen. Voor de rest een plezierige
De lakenkopers buitten de zwoegers uit. tot de bevrijding uit de kluisters werd j dag met een gelaat als van een bmi-
steeds lager werden de prijzen: de armoe
de steeg. Hoe hard men ook werkte, nooit
kon men voldoende verdienen om die vele
monden open te houden,
Nog slechter werd het toen de fabrieken
gegeven en de strijd om een betere we- j loftsgast.
reld begon.
Jozef Cantré heeft dit boek. waaraan J
Achilles Mussche tien jaar lieeft gewerkt,
verlucht met suggestieve tekeningen. I
l£}\
