ZWART NIET AAN BOD IN
ZUID-AFRIKA
IMalan Apartheid-politiek ontketent
stille burgerstrijd
Jean
du Pare schiep
echte mensen
levens-
EUROPEANS
BEVERWIJK REKENT OP VEEL
AARDBEIEN
En.... op lage prijzen
WETENSCHAPPELIJKE ONDER
ZOEKERS CONGRESSEREN
DROOG
WEEKEINDE
Zaterdagse
mijmeringen
EEN VERTELLER, die wat te
zeggen heeft
Kortzichtig fanatisme, dat ernstige gevolgen kan hebben
yP
THt
Land in onrust
Observator
Enige hoogmoed is niet vreemd aan ons
Hoger Onderwijs
VLAAMSE SCHRIJVERS EN BOEKEN (NV)
Jan de Cler verlaat
de K. R. o
ast
Mm f
fHarry Prikken
ZATERDAG 17 MEI 1952
PAGINA 3
De Zuid-Afrikaanse premier dr Daniel Malan heeft deze week weer
eens duchtig van zich doen spreken. Terwijl hij in zjjn eigen land
met steeds groter moeilijkheden te kampen krijgtbestond bij het,
Dinsdag in de senaat van Zuid-Afrika openlijk stelling te nemen
tegen de Engelse regering. Hij eiste, dat Engeland de drie z.g-
protectoraten, Swaziland, Basoetoland en Betsjoeanaland, zou prijs
geven en aan de regering van Zuid-Afrika overdragen, opdat deze
ze in het staatsverband der Zuidafrikaanse republiek kan opnemen.
Swaziland en Basoetoland liggen geheel door Zuidafrikaans grond
gebied ingesloten en vormen er een soort enclaves in. Ze worden
door negers beivoond en staan onder het directe gezag van een
Engelse gouverneur, worden practisch van Londen uit bestuurd.
Dit is Malan al sinds lang een doorn in het oog.
Het „Toorts-commando
Linten zonder „H. M."
i,Lompenproletariaat
dafbll00rfi015standigheden echter
overvloedig nnemerland dit ^aar e0"
PREMIER MALAN
De leer der apartheid
A
achteraf houden.
„Mevrouw Pilatus
Zuiver Nederlands
JEAN DU PARC
als toneelschrijver bekend onder zijn
eigon naam Willem
En maar beschuldigen
Kinderen helpen kinderen
En morgen?
Matrozen Malan, de grote
tegenstander van dr Daniel
Malan. Hij is een verre bloed
verwant van hemeen oud-
strijder uit de Tweede Wereld
oorlog en leider van het Toorts
Commando. y
Malan wil Swaziland, Basoetoland
en Betsjoeanaland bij het grond
gebied van de Zuid-Afrikaanse repu
bliek inlijven. Dat hij daarmede de
zwarte bevolking van het land met
bijna een millioen verhoogt, laat
hem, naar het schijnt, onverschillig.
En toch, de negérs vormen momen
teel liet grootste probleem van Zuid-
Afrika. Het is om lien en om de
minderheid van Indiërs, Maleiers en
Chinezen, dat er in Zuid-Afrika een
stille burgerstrijd is uitgebroken, die
feeds zulke scherpe aspecten heeft
aangenomen, dat door sommigen al
gesproken wordt over de komende
burgeroorlog, alsof ze die onver
mijdelijk achten.
En in deze burgeroorlog zullen niet in
de eerste plaats blanken tegenover negers
staan, maar blanken tegenover blanken.
Geen dezer blanken wenst hulp van de
negers, maar het kan niet andeis dan
dat Zc' er dankbaar gebruik van zullen
maken, indien de nood aan de man komt.
£>>t gebeurde ook in de Verenigde Sta
ten, waar tijdens de burgeroorlog van
I86064 beide partijen negers bewapen-
n en mee lieten vedhten.
Ernstige bedreiging
De onverzoenlijkheid van Malan, een
voormalige predikant van de Ned. Her
vormde Kerk in Zuid-Afrika, is oorzaak,
dat het probleem der „Apartheid", der
strenge scheiding tussen blank en zwart
(hierbij worden ook de kleurlingen ge
rekend en de mensen van niet zuiver
Europees of blank bloed) tot een ernsti
ge bedreiging van de rust in Zuid-Afrika
begint uit te groeien. Zuid-Afrika heeft
een prachtige toekomst voor zich, het
bezit talrijke delfstoffen, welke de Wes
terse wereld hard n°dig heeft. Het is een
modern, goed georganiseerd land, een
sterke voorpost van Europa m Afrika.
Europa is voor zijn toekomstige ontwik
keling op Afrika aangewezen, maar een
innerlijk verdeeld of door een dictatuur
geregeerd Zuid-Afrika zou een ramp zijn
voor de vreedzame ontwikkeling van 'n
enorm gebied, voor welke ontwikkeling
nog slechts de eerste schreden zijn gezet.
Malan stuurt op een dictatorial gere
geerde Staat van blanken aan, waarin de
negers en kleurlingen vrijwel a le polrtie-
ke rechten ^elke indertijd
ting van „Aparxneiu vw vorm
door een Smuts in .ve«\ volko-
werd voorgestaan, is die Dit is in
men overheersing derblanK
cnze tijd een kortzichtig 'teen
niet anders dan noodlo |e--ft Malan
kan hebben. Dit fanatisme drijft Ma
en Zijn Nationalstische Partij langF?f
maar zeker in de richting van een bijna
fascistische dictatuur en het is v°°5al
hiertegen, dat de beweging van het z.g.
toorts Commando zijn steeds meer
Zlch heen grijpende actie ontplooit..
In het Toorts Commando hebben
zich in sterke mate de oud-strijders
uit de Tweede Wereldoorlog ver
enigd. De Zuidafrikaanse troepen,
die in de geallieerde legers als vlie
geniers en als stoottroepen in Noord-
Afrika prachtig werk hebben ge
daan, bestonden voor zestig procent
uit Hollandse Afrikaanders en voor
40 procent uit Zuid-Afrikanen van
Angelsaksische afkomst. Ze wensen
dat Zuid-Afrika een democratisch
bestuurd land blijft en zien terdege
in, dat het op den duur onmogelijk
zal zijn, dat iets meer dan twee en
een half millioen blanken bijna tien
millioen niet-blanken politiek on
mondig en in menig opzicht rechte
loos laten.
Ze constateren met een zekere be
duchtheid, hoe in de laatste jaren steeds
meer burgers van Zuid-Afrika, Afrikaan-
ders zowel als Engels sprekenden., naar
het Noorden trekken, om zich in he nog
door de Engelsen bestuurde Rhodesia een
nieuw bestaan op te bouwen, ver van het
door innerlijke onrust bedreigde vader
land Op hun bijeenkomsten des avonds
branden de toortsen en deze toortsen be
schouwen ze. evenals de naam van hun
be wieging, als een symbool van de vrij
heid en de democratie.
Terecht zien ze in Malans streven een
bedreiging van hun persoonlijke vrijheid
en de vrijheid van geweten. En de Engels
sprekenden onder hen zien een beledi
ging in Malians streven, om het Afrikaans
tot enige officiële taal van Zuid-Afrika
te verheffen. Thans is het Engels er sa
men met het Afrikaans officieel erkend.
„Mayi Boeye Africka, Kosi Sikalara"
(Mogen wij, Afrikanen, ons verheffen)
zo zingen de negers thans reeds in een
lied, dat hen tot verzet tegen de blanken
oproept. Wanneer ze het zingen, steken
ze hun rechterhand op, met de duim
naar boven en roepen ten besluite
„Africka!". Niet alleen de blanken hou
den protestbetogingen tegen Malans poli
tiek, maar ook de negers en de kleurlin
gen! Velen zijn bang, dat Malan het voor
nemen heeft, zich geheel van de Com
monwealth los te scheuren om de volko
men onafhankelijkheid van de Zuidafri
kaanse republiek te proclameren. Reeds
heeft hij o.a. bepaald, dat Zuid-Afrikaan-
se militairen eigen, Zuid-Afrikaanse on
derscheidingen; zullen ontvangen, in
plaats van Engelse, zoals tot dusver ge
bruikelijk is geweest. Hij heeft van de
linten op de mutsen der matrozen het
H.M. (het Hare Majesteits) laten weg
halen en wil ook andere maatregelen
doorvoeren, waardoor het onderscheid
tussen Zuid-Afrikanen en Engelsen dui
delijk gedemonstreerd moet worden De
leiders van het Toorts Commando (het
woord commando is aan de oude com
mando's der Boeren 'ontleend) hebben er
aan herinnerd, dat Malan in 1942 in „Die
Transvalereen ontwerp voor een nieu
we grondwet heeft gepubliceerd, die de
rechten van het volk danig zal inperken.
Als gevolg van de nieuwe constitutie zou
de de blanken de titel „burger" krijgen,
maar het hoofd van de staat zal met bij
zondere bevoegdheden bekleed worden.
Een tweetal paragrafen worden door het
Toorts Commando met nadruk afgewe
zen, ten eerste; de staatspresident (en dat
zal Malan zijn) is alleen aan God verant
woording schuldig, over het volk heen.
ten tweede; voor hetgeen hij doet bij het
vervullen van zijn ambtsplichten en in
het algemeen ten aanzien van de vervul
ling van zijn ambt als president is hij
onafhankelijk van het parlement- dat
niet tegen hem kan stemmen.
Dit maakt van de president onder de
nieuwe grondwet, als deze zou worden
aangenomen, een persoonlijkheid, bijna
boven alle crrtiek verheven. En zoiets is
in een democratisch geregeerd land on
denkbaar. Het vervult thans reeds velen
in Zuid-Afrika met bezorgdheid, dat
Malan met een minderheid regeert. Van
daar zijn recente moeilijkheden in het
parlement, dat zijn nieuwe maatregelen
tegen de negers en de kleurlingen wei
gerde goed te keuren.
Malan contra. Malan
Tegenover Malan staatMalan.
Deze Malan heeft de bijnaam
Matrozen Malan gekregen. Hij is een
oud-strijder, die zich vele onder
scheidingen heeft verworven. Het
onder zijn leiding staande Toorts
Commando moet reeds 200.000 leden
tellen en wordt door deze oorlogs
held ten zeerste begeesterd. Matro
zen Malan ofwel Sailor Malan, zoals
de Engelsen hem noemen, heeft bij
zijn volgelingen Churchills Y-teken
ingevoerd en hij heeft verklaard, tot
het uiterste tegen Daniel Malan te
zullen vechten. Naast hem staat de
Partij der Verenigde Oppositie,
waarvan Jacob Strauss de leider is.
Deze is heel wat gematigder dan
Matrozen Malan, maar hij verklaarde
onlangs: „We zullen als tijgers vech
ten, tot we de overwinning hebben
behaald.
Vooral de bijeenkomsten van het
Toorts Commando zijn heel bewogen en
de toortsenverlichting van de openlucht
bijeenkomsten verleent er een bijna sinis
ter aspect aan. Matrozen Malan verwijt
de premier, dr Malan, dat verschillende
leden van zijn kabinet tijdens de oorlog
pro-Duitse sympathieën hadden en hij
zelf eens de hoop heeft uitgesproken,
dat Duitsland winnen zou. Zijn Nationa
listische partij heeft kort geleden ver
klaard, liever geen Engelse immigranten
meer toe te laten en de voorkeur te ge
ven aan Nederlanders enDuitsers.
En door verschillende maatregelen tegen
de pers en de persoonlijke vrijheid,
voorts tegen de vakverenigingen, doet ze
dë onrust in Zuid-Afrika steeds meer
toenemen.
Deze onrust uit zich in het bijzonder
in de moeilijkheid, zwarte werkkrachten
voor de mijnen te recruteren. De ronse
laars moeten thans tot naar het hart
van Afrika trekken, om er negers voor
de mijnen van Witwatersrand etc. te
kunnen werven.
De negers van Zuid-Afrika ont
trekken zich steeds meer aan het
zware en slecht betaalde werk en
stromen naar de grote steden, waar
ze in vervuilde achterbuurten onder
schrikbarende onhygiënische om
standigheden samenhokken en een
groot sociaal gevaar gaan vormen. Bij
hen voegen zich de van elders ge-
Negers in Zuid-Afrika protesteren tegen dr Malans „Apartheid". De onrust onder de zwarte bevoljting
neemt hand over hand toe. Een demonstratie, waarop de leuzen van de dag worden rondgedragen: Weg niét
„Apartheid", „Vrijheid", „Gelijke betaling", „Driehonderd jaren blanke verdrukking"
De aardbeivelden in en rond Bever
wijk vertonen een overdadig rijke bloei,
zo rijk als in de laatste tien jaar niet
meer is voorgekomen. Nu de zo ge
vreesde nachtvorsten in de eeiste helft
van Mei zijn uitgebleven en ook de
„IJsheiligen" geen schade hebben aange
richt, zijn de verwachtingen van de
tuinders voor wat de opbrengst betreft
over het algemeen zeer optimistisch ge
stemd, al kan het weer alles-beheer-
sende factor bij de aardbeienteelt
de komende zeven weken
in
dit
optimisme natuurlijk logenstraffen.
Blijven
sttee gedurende die perioae ui
zienlijïeed1ae4ardb^erf-oogst en aan-
iaar toen riT. ..Prijzen dan verleden
hoogte opliedpeenPnj2en ongekende
Hst optimisme van
directie wordt overigens ?a„ers l* g'
zwakt door de ongun4te®nmfrk®llj1^ veJ"
export van tuinbouwproduct 16 Ü1
land. De besnoeiing v a n h p t ■1?aar Enge-
programma met
die periode ongun-
- - uit,
vooral de aardbeienkwekers in Kenne-
merland gevoelige verliezen te bezorgen.
Gunstiger zijn de perspectieven voor de
uitvoer naar West-Duitsland, waar speciaal
voor het verse product veel belangstelling
bestaat. Bij een redelijk prijspeil zullen
ue Westduitse importeurs waarschijnlijk
behoorlijke hoeveelheden afnemen. De
öeverwijkse veiling heeft zich in ieder ge.
„'"P 'n Plotselinge snelle stijging van de
export voorbereid door een ruime voor-
raaa manden ter beschikking te houden.
blanken superieur
importeerde negers, die na afloop
van hun contract niet meer in de
mijnen willen, maar meestal ook niet
naar hun oorspronkelijke woonplaat
sen teruggaan. Deze mensen, zó van
hun stam losgescheurd, zijn vol
komen ontworteld. Ze bezitten de
mentaliteit van het oerwoud nog en
voelen zich in een moderne maat
schappij niet thuis. Hun armoede
drijft hen tot diefstal en daden van
geweld. Reeds in Kaapstad ziet men
in de haven een zwart lompenprole
tariaat, dat er een beangstigende om
vang heeft aangenomen.
Toch is Kaapstad de stad, waar de half
bloeden zich een zekere positie hebben
kunnen verwerven en in hun eigen om
geving ook tot een bepaalde welstand
kunnen komen. Ze hebben echter niet
dezelfde rechten als de blanken en wor
den ook in het openbaar als negers be
handeld. In dë dierentuin van Kaapstad
waar „Non Europeans" staat. De „Euro
peans", ofwel de blanken, kunnen het
pinguinbassin bekijken op een plaats,
waar zich geen neger of kleurling mag
ophouden.
De „Apartheid" of, zoals de Engelsen
het noemen „Segregation", afscheiding,
is geen nieuw probleem. Generaal Smuts
verklaarde reeds, dat het tot de tradi
tionele politiek van Zuid-Afrika behoor
de. Maar hij vatte deze „apartheid" heel
anders op dan Malan dit doet, al staat
deze officieel nog op hetzelfde stand
punt. De „Apartheid" heeft tot doel, een
ieder, zowel blank als zwart, datgene te
geven, wat hem toekomt. Maar. ze is er
tegen, dat men uit de negers "caricatu-
ren" van blanken maakt. Elke volksaard
moet zijn eigen zeden en gewoonten be
houden en de mogelijkheid bezitten, zich
volgens zijn eigen geaardheid te ont
wikkelen. De staat biedt hiertoe de hel
pende hand. Begaafde zwarten en kleur
lingen zullen zich in de scholen en op
de universiteiten verder moeten kunnen
mogen ze zich slechts daar ophouden,
bekwamen. Zwarte dokters zullen echter
onder de negers moeten werken. Zwarte
rechters en advocaten zullen de recht
spraak der negers moeten verzorgen De
negers moeten onder hun eigen stam
hoofden staan en door hun eigen politie
in het gareel worden gehouden. Ze moe
ten hun eigen scholen, kerken en gees
telijke leiders hebben. Zowel in dorpen
als in steden dienen dë zwarten echter
gescheiden van de blanken te wonen.
En een blanke mag geen negerin tot
vrouw nemen of geen negerin een blanke
tot man.
In de geest van deze „Apartheid be
taalt de Zuid-Afrikaanse staat elk jaar
zes millioen pond sterling voor het on-
d rhoud van scholen en hogere scholen
voor de „inboorlingen", tien millioen
pond voor medische en sociale voorzie
ningen en een millioen pond voor agra
rische verbeteringen ten behoeve van
de negers. De staat heeft voorts talrijke
nederzettingen voor negers, de z.g. loca-
tions, aan de rand van steden als Pre
toria, Port Elizabeth en Durban gebouwd.
Velt negers beschikken daar over huizen
met vier, vijf kamers en een badkamer.
„Ik hem nog nooit een land gezien
aldus verklaarde onlangs een vertegen
woordiger dër Verenigde Naties. Mr N.
E. Dodd op een persconferenlkaap
stad waar door een betrekkelijk
kleine, blanke bevolking zoveel voor de
zwarte inboorlingen gedaan wordt. Het is
me tevens opgevallen, dat deze inboor
lingen over het algemeen weinig belang
stelling tonen voor hetgeen in hun be
lang wordt verricht en feitelijk niet be
reid zijn, samen te werken, om hün eigen
toestand te verbeteren. Het zal vermoe
delijk verschillende generaties duren,
vooraleer de negers in Zuid-Afrika be
lang in hun land en zijn problemen
gaan stellen", aldus Dodd.
Heksenketel
Dr Malan, de nationalistische
premier, roert als het ware in een
heksenketel. De ontevredenheid en
de spanning onder de negers en
kleurlingen neemt gestadig toe.
Tegelijkertijd wekt hij felle tegen
stellingen onder de blanken op, van
wie de welvaart van liet land in
eerste instantie afhankelijk is.
Fouten uit het verleden wreken zieli.
Het zwarte proletariaat begint zich
steeds meer te roeren. In een stad
als Johannesburg met zijn 850.000
inwoners vinden tweemaal zoveel
misdaden plaats als in Londen met
z'n acht millioen.
Dit is een aspect van Zuid-Afrika,
dat ter gelegenheid van de Jan van
Riebeeckfeesten ook wel eens be
licht mocht worden. Er zijn zekere
elementen, die de onruBt daar met
welgevallen gadeslaan en vermoede
lijk bevorderen.
De voorzitter van het Verbond van
Wetenschappelijke onderzoekers, prof. dr
F. L. Polak, heeft vanochtend te Utrecht
het vierde Hoger-Onderwjjscongres van
het verbond geopend. Spr., die de aan
passing van ons onderwijs in het alge
meen en van ons H.O. in het bijzonder
bij de structurele omwentelingen van de
laatste tijd van zo fundamenteel belang
Het K.N.M.I. deelt mede:
Nog steeds blijft het voorjaar gul met
mooi weer. Hogedrukgebieden blijven het
weer in onze omgeving beheersën. Het
hogedrukgebied boven Frankrijk, dat ons
in het midden van de week enkele dagen
met mooi weer bezorgde, is opgegaan in
een uitgestrekt hogedrukgebied, dat zijn
centrum tussen IJsland en Noorwegen
heeft.
Dit maximum veroorzaakt over Scan
dinavië en Finland noordelijke winden
die koude lucht naar Midden Europa
transporteren.
Verschillende Finse stations meldden
gistermiddag een temperatuur van slechts
5 graden,' terwijl er bovendien sneeuw
buien voorkwamen.
Ook in Noordoost-Duftsland bleef het
met temperaturen tussen 8 en 10 graden
vrij 'koud. Een deel van deze koude lucht
wordt nu door Noordoostelijke winden
naar Nederland gevoerd. Afgezien van de
wolkenvelden, die vanochtend het Oosten
van Nederland binnendrongen, komt er in
deze lucht weinig bewolking. De zon
krijgt dus voldoende gelegenheid de aan
stromende lucht te verwarmen en de tem
peraturen zullen vrijwel met lager wor
den. Aangezien geen storingen tot ons
land kunnen doordringen, is er in het ge
heel geen kans op regen. We kunnen dus
rekenen op een droge en overwegend zon
nige Zondag.
noemde, dat men wel zonder enige over
drijving mag stellen, dat zjj mce-bepalend
is voor ons toekomstig bestaan, toonde
zich zeer verheugd over de totstand
koming van het Internationaal Acade
misch Instituut, dat in hoofdzaak is be
stemd voor studenten, die uit den vreem
de tot ons komen. Met nog meer spanning
verbeidde hij echter de hervorming ey
vernieuwing van het hoger onderwijs
voor onze eigen studerende jeugd.
Spr zei zich wel eens af te vragen, of
het accent bij het Hoger Onderwijs niet
te veel valt op „hoger", ten koste van
het onderwijs, dat in de termen „acade
misch" en .universitair" geheel andere en
brede voorstellingen omvat. Ons Hoger
Onderwijs is een kweekplaats van toe
komstige hoogedelgestrengen, hoogedel
achtbaren. hoogeerwaarden en andere
hoogwaardigheidsbekleders. Dit riekt nog
naar de tijd van hunne hoogmogenden de
tijd vanH.O. door, voor en van de
hogere standen.
Die gedachte is nog niet dood. Enige
hoogmoed is niet vreemd aan ons H.O.
Echter, wie hoog staat, zie foe dat hij
niet valle.
Tan de Cler, de man die
wijlen Dico van der Meer, de ,^|2w"op
voetbalschoenen" schiep en het program
ma van „Negen heit de klok", de m^i
die bovendien nog heel veel andere g^ede
dingen deed voor de microfoon, galt de
KRO verlaten.
Op 1 Augustus zal de studio hem niet
meer zien. want hij is van pian Zictl
aan zijn geliefde schilderkunst t
wijden en geeft daarvoor het zingen en
(snel)dichten PrlJs-
•«e
Reeds eerder hebben wij aandacht gevraagd voor het werk van de
schrijver Jean du Pare, die na de oorlog sterk de aandacht trok met de
drie romans „Christine Lafontaine", „Marilou" en „Mevrouw Pilatus". De
critiek was opgetogen over dit nieuwe geluid in de Vlaamse letteren en keer
op keer moesten de romans door de Uitgeverij Vink, Antwerpen-Amsterdam,
worden herdrukt. Pas later bleek, dat de schrijver niemand anders was dan
Willem Putman, een zeer bekend en begaafd toneelschrijver, die reeds vóór
de oorlog naam had gemaakt met een tweetal romans. Door het aannemen
van een pseudoniem heeft Putman afstand willen nemen van zijn vroeger
werk, dat inderdaad een geheel andere geest adeint.
Jn de dierentuin van Kaapstad mogen de negers en kleurlingen niet op
dezelfde plaats staan ah de blanken. Als „Non Europeans moeten ze zich
Jean du Pare laat een positief geluid
horen en dat is een reden temeer om zijn
werk in Noord Nederland warm aan te
bevelen. In het eerste boek verheerlijkt
hij de trouw; in het tweede beschrijft
hij de inkeer van een ontspoord meisje
en in het derde boek laat hij de drang
naar gerechtigheid zegevieren boven het
persoonlijk geluk. Genoeg gegevens dus
voor stichtelijke en zoetelijke verhaaltjes!
Maar dat zijn de genoemde boeken
1 onder de hand van deze rasschrijver al
lerminst geworden integendeel.
Jean du Pare is wars van alle zoetelijk
heid. Zijn figuren zijn levende mensen
de goeden zijn geen engelen, de slechten
geen duivels. Allen hebben hun conflic
ten, geen krijgt zijn rust of inkeer of
zekerheid zonder een zware innerlijke
strijd.
De hoofdpersonen zijn vrouwen: de
mooie begaafde Christine, de levenslus
tige Marilou en de onkreukbare vrouw
van Pilatus. Diep is Du Pare in het ziele-
leven van deze vrouwen doorgedrongen
en men kan zich voorstellen dat men
aanvankelijke achter de naam Jean du
Pare een schrijfster gezocht heeft „om
dat geen man zo feilloos de gevoelens
van een vrouw zou kunnen begrijpen en
weergeven".
Knap opgebouwd
ïn elk van zQn romans stelt Jean An
Pare een probleem aan de orde, echter
zonder het verhaal geweid aan te doen.
Hij verstaat als weinigen de kunst om
een boek goed op fe bouwen vermoe
delijk dank zij zijn grote ervaring als
dramaturg. Het probleem is harmonisch
in het verhaal verweven, allengs gaat het
een grotere rol spelen in het leven van
de hoofdpersoon, die tenslotte voor een
keuze komt te staan. Met vakmanschap
houdt du Pare alle draden, die leiden
naar dit dramatische hoogtepunt, in
handen.
Het moment van de keuze vormt in
romans van deze ®005t" bet grootste ge
vaar. Juist in de laatste bladzijden kan
alles bedorven worden. Een niet met de
karakters van de figuren strokende plot
selinge inkeer zou onaannemelijk zijn.
Maar Du Parc's mensen zijn, wij her-nog lange tijd bezig houdt en dat^hij het
drukking komt, hem licht tot overda
digheid zou kunnen brengen.
Met „mevrouw Pilatus" deed Jean du
Pare een hoge worp: in een groots opge
zette verbeelding wilde hij laten zien
hoe een vrouw verzaakt aan haar grote
liefde voor de man, die met de gerech
tigheid gemarchandeerd heeft om zich
zelf veilig te stellen. Iedereen kent uit
het passieverhaal de rol, die Pontius Pi
latus in het proces tegen Jesus heeft ge
speeld. Hij vond geen schuld in Hem en
wilde Hem vrijspreken. Zijn vrouw Het
hem van haar waarschuwende droom op
de hoogte brengen; maar banggemaakt
door de Hoge Raad, waste Pilatus zijn
handen en leverde de onschuldige uit aan
het opgezweepte Joodse volk.
Op deze spaarzame gegevens heeft de
schrijver zijn zinrijke fantasie gebouwd
een boeiend verhaal, waar vaart in
zit en dat verrast om zijn voortreffelijke
architectuur, waarin verschillende knap_
pe vondsten onopvallend en harmonisch
zijn opgenomen. Men mag dit vooral niet
onderschatten; dat Jean du Pare met dit
drama van de eerste orde iets heeft wil
len zeggen, hetgeen hij ook doet, maar
zonder de nadruk van de slechte strek
kingsroman. „Mevrouw Pilatus" is een
verhaal gebleven, geen verzameling van
diepzinnige gedachten. De éne grote ge
dachte, die aan dit boek ten grondslag
ligt, is zodanig uitgewerkt dat het gehele
werk er van doortrokken is, zodat elk
nader uitspinnen van gedachten over
bodig is. De lezer wordt, om het oneer
biedig te zeggen, „en passant" tot zelf
nadenken gedwongen. Hij beleeft het ver
haal en doorleeft daardoor wat er in
gezegd wordt.
Hetgeen betekent, dat het boek hem
ongemotiveerde argwaan jegens de boe
ken van Vfaamse schrijvers te bestaan:
vele lezers vrezen een dialect, waar ze
vroeger ,toen het nog „gezapig" heette)
maar niet genoeg van konden krijgen.
Welnu, boeken als „Christine Lafon
taine" en „Mevrouw Pilatus" zijn in
volstrekt zuiver Nederlands geschreven.
Wie Wiffiem Putman wel eens op een
lezing gehoord heeft weet dat hij een
uitermate bekoorlijk Westvlaams spreekt',
maar in zijn boeken gebruikt hij, zonder
zijn eigen uitdrukkingswijze geweld aan
te doen, een Nederlands waar wij geen
enkele moeilijkheid mee hebben, doch dat
wij integendeel om zijn 'kleur en klank
bewonderen kunnen.
Wij hopen, dat de genoemde boeken in
Noord Nederland hetzelfde succes zullen
hebben als ze in Vlaanderen en in de
Franse en Duitse vertalingen hebben on
dervonden, Een Franse filmmaatschappij
treft voorbereiding om van „Christine
Lafontaine" een rolprent te maken, waar
in de beste Franse spelers een ról zullen
vervullen.
Uiterlijk zien de romans er voortreffe
lijk uit: een kloek formaat, royale en
sierlijke letter én mooie linnen band. Als
geschenk zijn zij buitengewoon geschikt.
Lezers van boven de twintig jaar zullen
er niet alleen schone uren aan beleven,
doch er ook door verrijkt worden. Er zijn
twee nieuwe romans van Jean du Pare
aangekondigd. „Paula van Berkenrode"
en „De Schaduw van mijn man".
H. R.
halen het, levensecht; zy krijgen niets
cadeau. En als hun keuze tenslotte een
morele zegepraal betekent, dan heeft zij
veel, zeer veel gekost.
Ook voor het gevaar van overdrijving
heeft Du Pare zich behoed. Vooral bij
tragische gegevens, als hier behandeld
zijn, zou de dramaturg, die hij per slot
van rekening toch altijd nog is, zich
daartoe gemakkelijk kunnen laten ver
leiden, Maar de schrijver heeft zich be
heerst, hetgeen te opvallender is daar
zijn onmiskenbare zwierigheid, welke
vooral ook ln zijn schrijfwijs» tot **t-
zal willen herlezen. Een roman dus, om
te bezitten.
Het heeft weinig zin, deze „tragedie
van de gerechtigheid" na te vertellen.
De rol, die bijvoorbeeld Barabbas en
Maria Magdalena er in spelen, zou in een
korte samenvatting.onmogelijk voldoende
duidelijk gemaakt kunnen worden. En
juist hun optreden behoort tot een van
de vondsten van de schrijver.
Sr blijft la Noord Nederland nog
steeds een onb, -etimeeide en absoluut
HET PHILIPPIJNSE parlementslid
Estanislao Fernandez, heeft de Minister
van Buitenlandse Zaken verzocht Mgr
Egidio Vagnozzi, Apostolisch Nuntius
voor de Phïlippijnen, persona non
grata" te verklaren en zijn terugroeping
te eisen bij het Vaticaan. Hij liet dit ver
zoek vergezeld gaan van een serie Be
schuldigingen, vooral inzake Mgr v ag-
nozzi's beleid. Toen Mgr Vagnozzity-
dens zijn reis naar Rome van de oescHul
digingen op de hoogte werd gesteld, was
hij zeer verbaasd en geschokt. In burd
en later in Rome legde hij tijdens een
persconferentie een verklaring af, waar
in hij zeide de beschuldigingen als be
lachelijk te beschouwen. Hij ™ees erop,
dat zijn recente bezoek aan de Philip-
pijnse president Quirino en aan cle Mi
nister van Buitenlandse Zaken zeer
hartelijk was verlopen. Tijdens dit be
zoek had geen van beiden ook maar iets
laten blijken van ontstemdheid of lan
ontevredenheid over zijn gevoerde be-
leid. Katholieke Philippijnseorganisaties
en ook de bisschoppen hebben scherp
geprotsteerd tegen de beschuldigingen
van Fernandez.
Achter de schermen van deze voor liet
Philippijnse parlement onverkimkkelyke
geschiedenis, staan naar K.N.P. meldt,
enige vooraanstaande Philippynen. die
blijkbaar financiële voordelen beogen by
het verdwijnen van Mgr Vagnozzi. Zelf
treden zij nimmer op de voorgrond, doch
gebruiken enige bladen om hun aanval
len te lanceren. Ja, als er geld valt te
verdienen, kijken de meesten niet zo
nauw.
„HET IS moeilijk te zeggen, hoeveel
kinderen over de gehele wereld jaar
lijks hun kleine bijdrage leveren aan het
werk der Kindsheid, maar het zyn er
millioenen. Met zekerheid weet ik, dat
meer dan drie miUioen kinderen in de
kinderbewaarplaatsen, weeshuizen, op
gewone scholen, naaischolen en ateliers
over de gehele wereld met die gelden
der kinderen worden geholpen". Dit ver
klaarde de directeur-generaal van het
Pauselijke Missiegenootschap, Mgr
Adrien Bressolies, tegenover een ver
slaggever van het K.N.P.
Over de resultaten van de H. Kinds-
I he id zeide de algemene directeur nog,
dat volgens rapporten uit alle delen
der wereld ontvangen, in één jaar door
bemiddeling van de H. Kindsheid 5S7.357
kinderen konden worden gedoopt.
Om het kind gaat het", zo vervolgde
hij met nadruk. „De toekomst van de
Kerk hangt voor een zeer groot deel af
van de kinderen, die nu door het H.
Doopsel in de Kerk worden opgenomen
en in de leer worden onderricht."
Onderschat derhalve het Kindslieids-
werk niet. Juist die kleine offertjes bij
duizenden effecteren vaak in groot
werk.
MORGEN is het Zondag. En dus of
feren op de schaal voor de nieuwbouw.
Dit niet alleen lezen maar ook doen.
Anderen zijn volgens het stuk Jacobus-
brief, dat morgen het Epistel uitmaakt,
als de man die in de spiegel keek.
Kijken en zo weer vergeten.
Vragen en de methode daarvan leert
het Evangelie. In Zijn naam smeken.
Goede oefening in de volgende dagen.
En voor de rest 'n schone Zondag met
een gelaat als één, wiens vreugde vol
komen is.
