Pijpleidingen en meetstations
wijzigden vredig landschap
Nederland mag kolen winnen
onder Duitse bodem
Oostenrijkse Katholiekendag
in regen en onweer
Stormen over'n boerengeslacht
MODELOLIEVELD MET WERELD
REPUTATIE
jssssk» - i
SPAREN SCHEPT EEN GROTERE
ZEKERHEID
rta°Sn° Sn lans -
Zaterdagse
mijmeringen
Nieuwe roman van Doniien van
Rietvelde
Neo-nazipartij
ontbindt zichzelf
iü
•"•""SSI1 C&
r
iiiiiir
V..
J
Plannen voor een nieuwe spaarvorm 111
voorbereiding
'romantiekin DRENTE Herdenking van de
Mr. Stikker ambassa
deur te Lond sn
J
PAG INE 3
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1932
VERKENNING EN
WINNING
EEN KWART VAN DE
BEHOEFTE
1
Observator
Piloot zag weiland voor
vliegveld aan
Oproep tot vrouwen
Heus - weet
niet wat U
mist l
Probeer toch
deze Super
Virginia.
K.
iiiiiii
Dramatische hoogtepunten
De laatste Liebaert
Nieutce roman van Dn Pare
Openbare leven eist zulks
Ellende in cijfers
Pauselijk dagboek
En morgen?
Harry Prikker.
Sclioonebeek sloeg 'n eeuw over
j_ tnmt. is dan ook
Aardolie, of wat we in de wandeling petroleum noemen, is door liet
mensdom eigenlijk het eerst als geneesmiddel gebruikt. De blanke kolo
nisten van Noord-Amerika zagen tot bun verwondering, dat de Indianen
tie olie, die hier en daar aan de oppervlakte opborrelde, als geneesmiddel
voor mens en dier benutten. Het was een soort.... wonderolie! In de
negentiende eeuw zette een ondernemende Amerikaan er een grootscheeps
bedrijf van op. Hij noemde zijn geneesmiddel „steenolic en dit bracht later
weer een andere Amerikaan er toe, opzettelijk naar olie te gaan boren, die
tot dusver slechts tot verdriet van de eigenaren van zoutlagen bij het boren
naar zout te voorschijn kwam. Hij wilde de olie voor verlichting gaan ge
bruiken. In het oude Perzië vereerde men brandende bronnen als een
heilig vuur....
Verenigde Staten), die daartoe de Ne
derlandse Aardolie Maatschappij hebben
opgericht, waaraan elk voor 50 pet- deel
neemt. De directie van de NAM wordt
door de Bataafsche gevoerd en is geheel
n Nederlandse handen.
Het boren naar en de winning van
aardolie en aardgas is feitelijk een n'el^"
we tak van mijnindustrie in Nederland.
Tot voor betrekkelijk korte tijd Saven
de over de ondergrond van Nederiana
bestaande gegevens geen aanleiding om
doelbewust naar aardolie te zoete®"-
Zelfs toen in 1925, bij een verkenmngs
bo-in<* in de omgeving van Winterswijk
door de „Dienst van °de
van Delfstoffen" uitgevoerd,^nf„er
Neen, we geven hier geen complete
geschiedenis van de aardolie, hoe inte
ressant die ook is. Wel willen we enkele
indrukken weergeven, opgedaan bij een
bezoek aan het Nederlandse olieveld
Schoonebeek. in verband met een re
portage over het aardgas. Weliswaar is
het een. algemeen bekend feit, dat Ne
derland een niet al te rijk olieveld
„rijk" is en er dagelijks tankwagens vol
olie uit Drente naar Pernis, bij Rotter
dam, rijden, opdat die daar geraffineerd
kan worden, maar het is tevens zeker,
dat de meeste Nederlanders toch eigen
lijk niet goed weten, wat daar in
Schoonebeek gepresteerd wordt. En we
zonderen ons zélf hierbij niet uit. We
hebben verbaasd gestaan, daar midden
-n het vredige Drentse landschap.
En we hebben er vol belangstel-
8 rondgekeken, zulks temeer, nu
president Truman van de olie een
soort wereldprobleem lieeft gemaakt,
floor de directies van de voornaamste
ubeinaatschappijen er van te beschul
digen, een trust te hebben gevormd,
diet geen ander doel, dan de prijzen
boog mogelijk te houden, ten na
dele van de consument. Zoals men
Wt kunnen lezen, hebben de oli -
'waatscliappijen tlcze beschuldiging
ten enen male van de hand gewezen.
Er wordt olie ^^"et-Ruslfnd, m
Mexico, m China, m s°u^a en tal van
z-uid-Amerika, in j dcn_ maar ook in
•mde-e vreemde het zoeken naar
ons Drentewere'ld een interessant.
e ove nntuur is. vol romantiek, het
r°hetrnnók bi Drente. Zit er geen ro
ts het oo mensen van het land, die
tt uwen lang goeddeels afgezonderd van
^est hebben gewoond, in menig op-
zfrht nog in de vorige eeuw leefden en,
nu werken temidden van allerlei hy
permoderne machines, als employé's van
oen wereldonderneming en als enkelen
der honderdduizenden die in de olie
industrie hun levenstaak hebben ge
vonden?
In Indonesië varen de ingenieurs en
geologen, die naar aardolie zoeken,
ïr.oeizaam in wankele prauwen de moei
lijk bevaarbare en soms gevaarlijke ri-
Meren op. het oerwoud en de jungle m
/.oals we in ons vorig artikel over aard
gas reeds medegedeeld hebben, wordt
de verkenning naar en de whining van
aardolie en aardgas verricht door een
gemeenschappelijke onderneming vaP
de N.V. De Bataafsche Petroleum Maat
schappij (Koninklijke sheVMSu°Jersey.
de Standard Oil Company (New dei
„...ende af,tr po^teyn is die
gen) datter een Fontein vlocyU r
louter en enchel bekende ont
pit vertelt o.m. etc H n van
dekkingsretstger J tgg6 Am.
Linschoten M boc/c liine
sterdam uytgO- ;g naar ,,Oost-
rano otir syn ff ij maak-
ofte Port"fiaLcidivg van het voor-
hiermf*n aardolie in Insulinde,
roeveelhêid oUe werd aangetroffen,gWas
hiTe datndge Nederlandse bodem olie-
verd, dat de Neuer^ o1thflTis_ dat> men
houdend Is, in zoverre groot
er kwantiteiten intgln-
genoeg voor een d Duitse rege-
ning' P1930ein de Noord^uitse laag-
ring in, 1930 m oe exploratie re-
vlakte groots P» ]eVeren, werd ook
suUaten,anTtot"wetenschappelijk
Ut ons
Jerzoek van de bodem overgegaan
ram aan, da
daarvan niet die
Men
dat de geologische gesteldheid
m aan, t vgn de Noord-Duitse
laagvlakte zou overeenkomen.
te
komen v
°PIn een bock. door een Frans
man over een rampspoedige tocht
„Jr insulinde geschreven en m
het Nederlands vertaald (166!) te
Amsterdam verschenengeeft
deze een beschrijving van een
oliebron in Deli, die .zij (de be
volking) onblusschclijk achtten,
als dezelve eens ovtsteeken is en
op zee brand". Blijkbaar was dit
een bron, waarvan de brandende
olie naar zee vloeide. De olie werd
door de bevolking als geneesmid
del hogelijk, gewaardeerd.. Dit is
niet vreemd, want nog heden ten
dage wordt uit olie o.a. vaseline
gemaakt.
De oude Hollanders spraken
reeds van aardolie. In 1643 ver
zochten de Heeren Zeventien van
de Vereenigde Oost-Indische Com
pagnie" l'.un vertegenwoordiger in
At'ich enkele potten ,.oly van aar
denaar huis mede te nemen. De
heren schreven er bij, (lat het pro
duct seer geëstimeerd (gewaar
deerd) werd ende tot verstramde
benen ende leden met goede ope
ratie gebruyekt" kon worden.
Men moest tot kostbare zgn. geophi-
cische onderzoekingen besluiten waarbij
intussen toch rekening diende te wor
den gehouden, dat er nooit afdoende
antwoord mede kon worden gegeven
np de vraag, uit welk gesteente de on
dergrond bestaat, of deze oliehoudend
is en of een boring rendabel *d zijn-
We zullen hier niet over de weten
schappelijke en technische kant van het
bodemonderzoek uitweiden. Het is te in
gewikkeld. om in een kort bestek be
handeld te worden. Op grond van de
met veel kosten gedane onderzoekingen
werd ten slotte tot, het doen van een
twaalftal proefboringen besloten. De
werkzaamheden -namen het tijdsbestek
van 1937-'39 in beslag, maar toen kon
worden aangetoond, dat e- ten Westen
van Coevorden zich een zgn. structuur
bevond.
In Mei 1948 werd ten slotte aan de
N.A.M. concessie verleend voor een
gebied, gelegen in de gemeenten
naar de oppervlakte komt, isdan ook
bijna zo dili als stroop. Naarmate aan
de omgeving van de put meer o j
trokken wordt, zal het gemiddelde d^
ien De olie is zwart van kleur en_st°-
sne'l, zodat het opvangen en verza™eU
«rote bedrijfsmoeilijkheden °P
Een afdoende warmte-UollaÜe moet
bijv. Airgen, dat de P'jPlel<iin§®"A „ipt
doo de ruwe olie verpompt word
n zeer korte tijd verstopt raken, ne
ontwateren van de olie is eveneens „e
sinecure.
Het spreekt vanzelf, dat een be
trekkelijk klein olieveld als dat van
Sclioonebeek in de wereldproductie
geen rol speelt. Tocb komen er aan
zienlijke hoeveelheden vandaan. Ul
timo 1951 bedroeg de productie er
2100 kub. meter olie per dag. Dit is
ruim 57.000 kg ton per maand. Ons
land beeft per maand 200.000 kg-ton
nodig aan zware brandstofolie, buis
brandolie, smeervetten, smeeroliën,
minerale was, vliegtuigbenzine, auto
benzine, dieselolie, petroleum.
Sclioonebeek levert dus ongeveer
een kwart van de behoefte. Maar liet
draagt tevens het zijne bij tot de in
standhouding van het enorme com
plex van de olieraffinaderij der
B.P.M. te Pernis. waar de Sclioone-
beekse olie geraffineerd wordt.
Dit recreatiecentrum
werd. door de Nederlandse Aardolie Maatschappij op het afgelegen olieveld Scftoonebeel.
voor haar'personeel gebouwd. Er behoren o.a. een zwem bad en tennisbanen bij. Rechts een PUfP°™P'°fw?l^:jl
zg. ja-knikker, het mechanisme, waarmede de olie uit de grond naar boven wordt gebracht, (toto A
onderdelen voor verzending naar het
Voorterrein Schiebroek-Berkel gereed
stond, langs de rijen tanks, langs de
mach,?, ge boilers, om ten slotte te ge
landen bij het keurig ingerichte
waar
olie-
elke dag
twee »v.**
eons gereed worden gemaakt,
met de olie. die reeds in Schooneveld
een ingewikkelde bewerking heeft on-
deMeatane'en pijpleiding van ruim twee
honderd kilometer wordt de olie uit het
veld via de meetstations (er zijn er
reeds 16) vervoerd naar het algemeen
verzamelstation bij het hoofdkantoor.
In de meetstations wordt de ruwe olie,
die zó uit de grond komt, ter voorko
ming van stolling als gevolg van
hoge paraffine-gehalte
verwarmd, door mi
V VeleHef zijn de zorgen, welke reeds in
dit stadium aan de olie moet worden
besteed Hierbij speelt gas een belang
rijke rol, maar..-- °P Schoone
beek komt men gas te K01t-
deelte van dit water zakt reeds m de
zgn, bezinktanks. maar het grootste ge
deelte vormt toch samen met de olie
een emulsie, die slechts met de grootste
f is Het. ontwa 'iren
Inmiddels, toen men met de oliepro
ductie begon, na millioenen en millioe-
r.en aan de voorbereidende werkzaam
heden te hebben uitgegeven, was de
productie wel heel miniem. Het volgen
de lijstje geeft een overzicht van het
geen tot dusver bereikt werd
1944 ongeveer 1.800 kg.ton
1945 ongeveer 5-800 kg.ton
1946 ongeveer 611.009 kg.ton
1947 ongeveer 213.009 kg.ton
1943 ongeveer 496.000 kg.ton
1949 ongeveer 621.000 kg.ton
1950 ongeveer iOO.OOO kg.ton
1951 ongeveer 7 ÏO.OOO1 kg.ton
Ht7 is niet waarschijnlijk, dat Sclioo
nebeek en eventueel andere, nog te ont
dekken olievelden op Nederlandse bo-dem
ooit in de gehele Nederlandse -behoefte
zullen kunnen voorzien- d'f. n°S steeds
stijgende is en waarschijnlijk aanzien
lijk zal blijven stijgen.
Maar 'n belangrijk aspect van Schoo-
Schooncbeek, Coevorden, Dalen, Ein- j nebeck is de ultra-moderne inrichting
men, Sleen en Grambergen, niet een j m v.^w™™p in
oppervlakte van 15.000 ha. ine m zcn hebben. Zelfs uit bet buitenland
1950 tot een totale oppervlakte van komen bezoekers die bewonderen. Wij
95.000 1m wevden uitgebreid.,Coevor- voor ons hebben met verbaasde ogen
den en Schoonebeek bleken veel be
lovend, alhoewel men aanvankelijk
gedacht had, bij Oldenzaal olie te
zullen vinden.
En aldus kwam Nederland aan zijn
eerste en tot dusver enige olieveld, dat
van Schoonebeek. In het Schoonebeker-
veld komen inmiddels, door het nage
noeg geheel ontbreken van aardgassen,
slechts enkele putten met een zwak
spuitend karakter voor. De olie, pie
het
in kïeine tanks
iddel van stoom of
gelopen door de feilloos georganiseerde
magazijnen, waar o.a. juist een zenflm-.
moeite te scheiden is. Het ontwa rren
geschiedt in enige tanks, waarin de
emulsie met korte tussenpozen aan
sterke electrische ontladingen wordt
blootgesteld. Het aldus afgescheiden wa
ter dat zout is, wordt door middel van
speciaal geboorde putten weer m de
bodem teruggepompt. Zulks om te
voorkomen, dat het bij lozmg in vaar
ten of kanalen schade zou veroorzaken
Schoonebeek. het model-olieveld, dat
ir. het buitenland een reputatie geniet,
is een der grootste bezienswaardigheden
van Drente en van ons land.
De jeugd sparen leren, dat js het eind
doel, zowel van de Stichting Spaarpro-
paganda (van de Nederlandse Spaar-
bankbond) als van de Nationale Spaar-
raad (door de regering ingesteld). De
tegenstellingen lussen beide instellingen
zijn iets afgezwakt, er is meer begrip
gekomen voor eikaars werkwijze en er
was nauwe samenwerking bij het opstel
len van een spaarregeling voor jonge
mensen van 17 tot 34 jaar met een rijks-
premie. Dit verklaarde mr Jacq. Dutiih,
voorzitter van de Ned. Spaarbankbond,
in de aula van de Kon. Militaire Aca
demie te Breda gehouden 41ste Spaar
bankdag waar 133 spaarbanken door 516
afgevaardigden waren vertegenwoordigd.
rokend, over de wet toezicht ciediet-
w-ezen zeide hij. dat de Bond vermoede-
lij'k zal worden belast met he oezicht
op de Algemene Spaarbanken. De ver-
gadering machtigde het bestuur ophef
fing van de Vakgroep Algemene Spaar
banken voor te stellen als he ogenblik
daartoe gekomen is.
Uit het feit. dat het aantal in omloop
zijnde spaarbankboekjes bevredigend
stijgt, concludeerde de voorzitter, da de
sp-sartbankdirecteuren de service op hun
intnxnn T/MimAcfdiiik uitbreiden, nei-
Zo moeten zich menigmaal een wg door
feken° wadeneihun «bare Instrumen-
In Drente heeft het zoeken naar olie Dc te processie van de St Stepliansdom naar liet Stadion m liet Prater
en het exploiteren van oEebronnen een w alwaar
als onderdeel van de Oostenrijkse Katholiekendag gistei-
enigszins ander aspect,Maar er ee"_ pontificale Mis werd opgedragen, vond plaats onder afsclmwe-
i.l 1 T\ 1 i/iti d n ctnodi !I3!1.
■XI O LI lis CtllUtfi oopvv - j
ions romantiek in en wie dit me 8 avond een
loven wil, moet er maar eens heengaan-
Hij zal er constateren, dat er m
kwarteeuw wonderen zijn verricht, oi
v aal in Schoonebeek zal hij verbaasd
slaan over een in moderne stijl op». -
trokken kantoorgebouw, dat in al zijn
eenvoudmerkwaardig monumentaaL is-
rsomstandigheden. De regen viel in stromen op de steed
boven hun hoofden ontlaadde
lijke weer»uni=ia..w.e
zwellende stoet processiegangers neer en
zich een hevig onweer.
in hun kostbare liturgische j het ijzeren Gordijn omwille van het ge-
Prelaten
gewaden.
Hij zal met belangstelling het niet mm- deel
der moderne recreatiecentrum aan-
zchouwen, er ten behoeve van het per
soneel der Nederlandse Aardolie Maat
schappij neergezet.
Deze maatschappij volgt het mo
derne principe, dat teil aanzien van
het personeelsbeleid door alle grote
oliemaatschappijen in heel de wereld
wordt gevolgd en waarbij van het
standpunt wordt uitgegaan, dat een
goede gezondheid der werknemers
een eerste voorwaarde is voor de
goede gang van zaken. Een goede ge
zondheid, geestelijk zowel als licha
melijk, behoorlijke huisvesting, be
vredigende arbeidsverhoudingen, vit
alles brengt zowel de arbeider eigens
in Arabië als die hier in Drente lot
'°Pprestaties. Ook in Drente wordt
lagere personeel uit dc plaatsc-
lijke bevolking gerecriitcerd cn bet
v',erLt samen met leidende mensen,
«Re in alle delen van de wereld de
maatschappij gediend hebben. En
«leze mensen zijn vol lof over de ka-
meraadschappelijkheid, werklust en
hulpvaardigheid der Drentenaren.
In 'net grote recreatiecentrum van
Schoonebeek komt ook de Dientse
arbeider, nadat hij zijn dag- of nacht-
taak lieeft volbracht en geniet er van
moderne on ts p an in gsm i d dele n
de
bondskanselier Figl en een loof gevallen zijn.
4. „J,-.,, i Tnon ei 11 zx nantü'
van
ziin kabinet en verder
Toen alle aanwezigen als een hulde
groot uiu sndére gelovigen
tienduizenden anaere g aId0,ends pa-
onder een d'ak van wem.u d.„ 2 kEo.
raplcies. door de h«t Stadion. De
meter lange ka0,rsen kregen in
waadden aan de moderne martelaren hun kaar-
branden.
Doch al deze «eteciralo^^na'rig.
heden ten spijt wasde -
Prater zo overweldigend, da hgt
plechtigheid begon de P°o om_
Stadion gesloten moesten woiaei
dat er niemand meer bij kon. D
moesten buiten blijven. Binnen de
van het Stadion hadden toen on0ev-
65.000 mensen een plaats gevonden.
Juist toen de plechtiigtieden begonnei
hield de regen echter op te vallen. He
weer klaarde op en sterren verschenen
aan het firmament. Na de in tegenwoor
digheid van de pauselijke legaat opge
dragen H. Mis werd een herdenking ge
houden van de slachtoffers, die achter
Een Harvard van de Rijksluchtvaart
school, de PH-UEU is gistermiddag om
streeks kwart voor drie in een weiland
te Texel over de kop geslagen en zwaar
beschadigd. De piloot, de heer F. E, v.
d. Geest uit Groningen liep Jic'nte ver
wondingen aan het hoofd op, z\jn passa
gier, de heer Beumkes uit Texel, kwam
er niet een paar schaafwonden af.
Het ongeval gebeurde, doordat de pi
loot het weiland voor het vliegveld Texel
aanzag, zoals hij verklaarde. In de lan
ding sloeg de Harvard over de kop
sen ontstoken hadden, gaf kardinaal In-
nitzer hun de Pauselijke zegen. Velen
knielden neer in de modderige grond van
het stadion.
Ter aanvulling dient nog vermeld, dat
kardinaal Innitzer tijdens een der plech
tigheden verklaard heeft, dat het Oos
tenrijkse volk recht heeft op herstel van
het Concordaat met de H. Stoel van 1938.
De bondsraad, do Westduitse senaat,
heeft gisteren <1,. Nederlands-Duitse
overeenkomst geratificeerd, waarbij aan
twee Nederlandse mijnmaatscbappqen
wordt toegestaan kolen te winnen onder
Duitse bodem.
De overeenkomst is in Januari van dit
jaar getekend door de minister Van den
Brink en zvjn Duitse collega prol. dr
L. Erhard. Zij bepaalt, dat Nederlandse
münmaatschappijen Westduitse kolen-
lagen zullen mogen exploiteren, die
om geologische redenen niet van Duit
se zfjde te bereiken zijn.
De Duitse mvjnmaatschappij Eschwei-
ler Bergwerksverein heeft aan de Ne
derlandse maatschappij „Willem-Sophia
een anthracietlaag van naar raming o
h 6 millioen ton verkocht en voor de
duur van 15 jaar de ontginning van
een laag zachte kolen van naar ra
ming 3.500.000 ton afgestaan aan „Laura
en Vereniging".
De la^en die d°0r de Nederlandse
maatschappijen zullen worden „afge-
bouwd", mogen uiol door Duitse nissi-
schappijen in ontginning worden geno
men. De Nederlanaers mogen daaren-
Naar wij vernemen is thans de benoe
ming van mr D- u' pikker tot buiten
gewoon en gevolmachtigd ambassadeur
te Londen binnenkort te verwachten.
tegen geen nieuwe mijnschachten op
Duits grondgebied graven Alle kwesties
aangaande de bovengrondse mijnbouw
zullen overeenkomstig de Duitse wet
ten en alle kwesties aangaand" de
ondergrondse mijnbouw volgens do
Nederlandse wetten worden geregeld.
De overeenkomst moet thans nog wor
den goedgekeurd door de Duitse Jïoiius-
dag.
kantoren zoveel mogelijk uitbreiden
geen het beste middel kan woaden „e-
aeht om het sparen te bevorderen. Door
voorlichting en propaganda moet et
nraren steeds worden aangemoedigd. ,.ue
mensen moeten leren, dat het leven me
zó zeker kan zijn, of het sparen schep
een nog grotere zekerheid en daarmee
een sterker gevoel van vrijheid Van
belang is ook de voorlichting over de
juiste besteding van het inkomen.
Dc plannen over een nieuwe spaar
vorm (spaarregeling met levensverzeke
ring) zijn nog niet geheel gereed. In deze
spaarvorm ligt veel aantrekkelijks, aldus
dc voorzitter.
De ontwikkeling van net inleggeis-
teg'ocd in de eerste zeven maanden van
1952 toont aan. dat bij de Rijkspostspaai-
bank werd ingelegd ƒ211,5 millioen en
terugbetaald ƒ217.2 millioen. Bij de 'bij
zondere spaarbanken was dc '"leg -Ho.
millioen en de terugbetaling 287,1 m
Spreker waarschuwde ook tegen een
te schielijke verhoging van de inleggers-
rente en adviseerde hiermede niet ver
der te gaan dan reeds gebeurd is. Hij
meende, dat men niet moet vooruitlopen
cp een verwachte stijging van de rente
standaard. maar bedacht moet zijn co
een redelijk exploitatie-overschot ter
versterking van die reserves, ondanks
de stijgende kosten.
De sociale taak van de spaarbanken
omvat, vooral: de kleine spaarder gele
genheid te geven op vele uren en plaat
sen spaargelden voor korter of langer
tijd rentegevend en veilig te beleggen.
Voorts is het de taak van de spaarban
ken, het sparen te bevorderen, zowel bij
de jeugd, als bij de volwassenen. Dit ver
klaarde mr P. W. Lugt, directeur van
de Spaarbank te Rotterdam, in de )aar'
vergadering van de Ned. Spaarbankbond.
Spaarbanken zijn sociale instellingen,
die niet het maken van winst, doch uit
sluitend de bevordering van het sparen
beogen. Vooral richten de spaarbanken
zich tot de kleine spaarders, en zeker
niet uitsluitend voor spaardoelcinden in
een verre toekomst. De spaardoeleinden
kunnen ook dichtbij zijn, waarmede de
spaarbank wordt tot de bewaarplaats van
het kasgeld der sparende bevolking-
Mevr. E. J. Wilzen—Bruins, leidster
van het Gezinsbegrotingsinstituut. be
toogde, dat doel van deze instelling is,
het Nederlandse volk te helpen beter,
met het gezinsinkomen rond te komen
door het geven van voorlichting. Zij
zette daarvan nut en noodzaak uiteen
en zeide blij te zijn als bereikt kan wor
den, dat de huisvrouw wat minder tobt
en de financiële zorgen minder zwaar
drukken.
DE KATHOLIEKE vrouwen van Ame
rika worden aangespoord meer deel te
nemen aan het openbare ^yen, zelfs naii
Zta
dc wetgevende 'macht „om te werken
van de sten-
N stefaan geholpen door een knecht en
aanvankelijk onder toezicht van een
TtT.' 4 .»i IJ11 /I '/I II oom. neemt het beheer van Re.-
Ongeveer een jaar geleden vestigden wij de aandacht op dyoman „Toon
Avermate" van Donnen van Rxetvelde^en -hnjver;va
hofstee, die weldra opnieuw tot hoge zyn vorige boeken, een roman compone
er niets onder ogen hadden gehad. Het verl
lot en boeiend verteld; geen wonder, dat we
inet zekere belang-
VMr" C!!itkeken naar 't volgende werk van deze vertellci. Zojuist is het
l i"Blf le uitgeverij, P. Vink te Amsterdam, verschenen en liet raag
J dezelfde ui Ook dit boek laat een sterke ttndruk
de titel „Populieren in de storm
achter.
De titel geeft al aan, dat. het verhaal
zioh afspeelt op het land. Men voe _eo -
ter, dat de schrijver met deze titel vooia
lets anders heeft willen aandiv den, na
melijk: dat zijn figuren eenvoudige boe
renmensen) als d,e hoge, slanke popu
lieren in de storm van bet leven staan
en, voorzover zij rechtschapen en gezond
zijn, zich niet buigen onder het geweld
van de op hen aanstormende windvlagen.
Maar de zwakken, die niet wortelen in
het geloof der Vaderen en de trouw aan
het geslacht, ,gaian ten onder.
„Populieren in de storm" is een boe
renroman. Het decor is een wijde polder.
Daarin ligt de grote boerderij Reigers-
hof, waar dis LieDaerts van vader op zoon
kantoor van
de Nederlandse Aardolie Maatschappij op het olieveld Schoonebeek in Drente, een stuk mo
derne architectuur in het oude Drentse landschap. (Foto N.A.M.
zodat
in
de scerter zwaaien. Stormen.. ove,r het
land! over bet hof en over het geslacht!
Voortdurend zijn er toedmrgmgen en de
auteur weet deze beklemming pracht
vast te houden.
We maken kennis met Beer Lieoaeri,
een .stoere oude hoer. hard voor zichzelf
en bard voor anderen. Onder de da-uk
van diens heerschappij raakt de zoon
San dereen van aanleg al niet zo sterke
r„'r- ff"laaid aan de drank met het
ievnf» d'at het landgoed na de dood van
hoer verwaarloosd dreigt te
worden6 G^Utó is Sand,rs vrouw
aio van aanpakken weet,
16 aor,V haar kordaat optreden er
slaagt de zaak drijvende te houden.
Totdat zii onder tragjsche omstandig
heden tijdens een stormnacht sterft een
van de dramatische hoogtepunten in het
boek. Een broer van dc overleden vrouw
neemt, daar Sander onbekwaam .s, het
beheer van de boerden, over en dan
groeit er een nieuw conflict, langzaam
maar dreigend. Sanders zoon Stefaan n
jongen nog, maar van het goede hout
gesneden, merkt da zijn oom OP gr",
schaal bedrog pleegt om een deel van de
opbrengst in zijn eigen zak tc laten ver
dwijnen.
Het komt tot een uitbarsting, wederom
een dramatisch hoogtepunt. Dennen van
Rietvelde toont zich m deze episode een
knap vakman, d.u de geladen sfeer voel
baar maakt zonder oe strakke lijnen los
t« laten.
Stefaan geholpen door een knecht er
aanvankelijk onder toezicht van een
andere oom, neemt het beheer \an Re.'
sershof op zich. Er is weer iemand van
het slag van de oude Beer Liebaert op
de hofstee, d:
bloei komt. En er zal een boerin op oe
boerderij komen en zo zal hoopt mei.
het voortbestaan van het geslacnt ver
zekerd zijn. Maar wederom is er een
storm, die ingrijpt - de storm van de
oorlog Kort voor zijn huwelijksdag vindt
men Stefaan op het land liggen, zwaar ge
wond, stervend.
Aan een jong en rijk leven gaat een
einde komen, met de Liebaerts schijnt
liet «edaan, maar toch sterft Stefaan met
zonder een woord van troost Een van
ziin beide zusters, wier belevenissen
kleine romam-s in de roman zijn, is ge
trouwd met T°r Valke en heeft een
zoontje Beer. Stefaan heeft eens tegen
haar gezegd, dal, als hij zeil geen kin
deren zou hebben, die van zijn zusters
hem maar moesten opvolgen. »MlJ"
kleine Beer is maar een halve Liebaert
zeide Lieva toen verbaasd, waarop hij
antwoordde: ..Zou een van mijn kinde
ren meer dan een halve Liebaert zijn
omdat hij toevallig de naam zcu dra
gen?"
■Dit waren geen lege woorden voor de
laattte die de naam Liebaert droeg, ge-
wee" en de stervende weet dus de hofstee
en het geslacht, zij het niet onder de eigen
n-am gered, en dankbaar fluistert hij:
Het wordt weer een Beer op het Reigers-
hof Be-r Valke. 't Is God. die het zo
gewild heeft, Tor. Maak een goe.e boer
van de jongen...-
In zijn nieuwe roman heeft Domien var.
Rietvelde opnieuw getoond een bijzonder
boeiend verteller te zijn. 1opa-cren in
de storm" is bestemd voor volwassenen.
Eveneons bij de Uitgeverij P. Vink ver
scheen het nieuwe boek van Jean du Pare
(Willem Putman), getiteld „Paula van
Berkenrode". Wederom dus een roman
over een vrouw, zoals Du Pare er reeds
gaf in „Christine Lafontaine", „Marilou"
en „Mevrouw Pilatus". In elk ervan be
handelt hij een bepaald probleem en dat
van Paula van Berkenrode is dat van de
kinderloos gebleven vrouw,
liteit.
Du Pare legt ons het probleem voor in
een verhaal, dat bij de aanvang eniger
mate doet denken aan de omstandigheden
van Christine Lafontaine (zij het onder
andere vormen) maar dat niet de kracht
en vaart- van het eerste deel van die
roman bezit. Er wordt al te veel in ge
praat, hetgeen op den duur vermoeit.
Jean du Pare kan, dat bewees hij
voor Christus en eigen land". Deze op
roep werd gedaan door de aartsbisschop
van St Louis mgr Joseph E. Bitter, .op
een massabijeenkomst van gedelegeer
den naar de SSste jaarlijkse conventie
van de Nationale Katholieke Vrouwen
Unie in dc V.S. De oproep geldt m.t. ook
voor de vrouwen buiten Amerika. Haar
interesse is werkelijk met alle respee
voor de vele en goede zorgen - heet
dikwijls te gering. Hoe cn waarom
„U HEBT", aldus mgr Rittcr, „wel
degelijk een belangrijke zending. Het
openbare leven heeft U nodig. U moet
deel gaan nemen aan het openbare leven,
omdat de waarden, die gij vertegenwoor
digt, de onschendbaarheid van het eigen
tehuis, de heiligheid van de geboorte, ae
zorg voor de kinderen alle die tn ge
vaar zijn. U moet gaan uit uw woningen
en uw aandeel nemen in dc strijd, waar
voor we. staan. Het is aan U het. gezin
hoog te houden als ren heiligdom ran
God, waarin ge uw kinderen groot kunt
brengen Dc Kerk lieeft V daarvoor no
dig. Ieder van U kan missionaris syn
besloot, dc aartsbisschop, „indien U eni
ge tijd van uw huishoudelijk werk af wilt
nemen en op een sympathieke manier ae
dingen van ons geloof wilt uitleggen, die
anderen niet begrijpen". Laat dit alles
eens bezinken, dames.
DE DUITSE delcgatis bij de commis-
sie van Krijgsgevangenen der Verenigde
Naties te Genève heeft op verzoek ran
dc commissie nieuw materiaal overge
legd over Duitse soldaten en burgers tn
de Sovjet-Unie. Dit materiaal is in
banden samengevat. In S6 banden is
bijeenfjenomen het documentatie-mate-
riaal bestaande uit officieel bevestigde
documenten over 17.948 niet terugge
keerde krijgsgevangenen. Deze 179j8 na
men zijn nog slechts steekproeven uit
een andere band, die 99.856 namen be
vat. Negen banden vermelden voorts de.
namen van 1.320.966 Duitse soldaten, die
zijn vermist aan het Oostelijk front. Drie
banden geven tenslotte bijzonderheden
over de deportatie van 750.000 burgers
naar dc Sovjet-Unie onder wie vele vrou
wen en kinderen, alsmede over Duitsers
in Tsjechoslowakijc en Polen en over
3.240 met name genoemde kinderen in
Polen. Ook deze gegevens zijn waard
eens bemediteerd te worden.
HET „KATHOLIEKE Volksblad va 1
Mets" (Fr.) weet te melden, dat op in
schrijftafel Van de H. Vader altijd een
blauw cahier ligt, waarin Hij eigenhan
dig alle belangrijke gebeurtenissen en dr.
gevoerde gesprekken van een werkdag
'optekent. Deze dagelijkse notities wor
den geschreven in een speciaal kort
schrift. dat niemand anders Ir sen km.
De sleutel van dit persoonlijk schr'.f:-
ren. Hij paste toen met de hem eigen
knapheid als toneelschrijver op de juiste
plaats de dialoogvorm toe, trad dan weer
op als verteller, of gaf bladzijden uit een
dagboek, -fcodait de hoofdpersoon zelf aar.
het woord kwam. Hij deed dat afwisselend
en niet al te opzettelijk. In „Paula van
Berkenrode" gebruikt hij echter deze mid
delen alle drie om te zeggen wat hij zeg
gen wilde. Dat dit de eenheid schaadt
zonder een welkome afwisseling te bie
den. maakt dat het boek een minder
sterke indruk achterlaat dan de drie
andere, waarin de „kunstgrepen" schaar
ser en aanmerkelijk werden toegepast.
Jean du Pare weet genoeg sfeer te
scheppen en heeft genoeg ie vertellen om
te boeien en het boek zal dan ook onge
twijfeld door zijn vele trouwe lezers met
vreugde worden begroet. Maar wij per
soonlijk slaan die andere romans hoger
aan, evenals het mooie beekje over c'e H.
H. Maria Goretti, „De hemel boven het1 systeem bevindt zich r- lig in de pev.s
moeras", dait hier neg niet de bekendheid
geniet die het verdient.
Het bestuur van de neo-nazistische
Socialistische Rijkspartij, de partij van
Dorls en Remer, heeft te Hannover be-
slo.en de partij te ontbinden.
De afgevaardigden der partij zullen
in het federale parlement en in de par
lementen der afzonderlijke „Lünder" al4
onafhankelijke leden werkzaam blijven.
Het bestuur nam zijn 'besluit n.a.v.
de beslissing van het hof te Karlsruhe,
waarbij aan de partij he. voeren van
propaganda en het houden van open
bare vergaderingen werd verboden.
Volgens de secretaris van het bestuur
der sTr.P. Fritz Heller, die het besluit
bekend maakte, besloot men tot ontbin
ding .met het oog op de verantwoorde
lijkheid van de partijleiding voor het
léven en het eigendom der leden".
lijkc privé-vertrekken. De Paus heef',
aldus het Katholieke VolksbladIr-'r
weten, dat na Zijn overlijden deze
tot ontcijfering van het schr'ft sal 1 jo
den. overgedragen aan het pars-:
staatsarcliief. voor gcschiedschr' ~~rs
zullen deze notities ongetwijfeld belang
rijke gegevens opleveren.
MORGEN is het weer Zondag. En een
offer-Zondag. Want ge hebt. tut tuur i«jk
met. belangstelling dc artikelen over e
lcerkennood gelezen. Draagt elkanders
lasten, vermaant de apostel in het epistel
van mórgen. En daartoe behoort oei
geld storten op de offerschaal. Hor kun
nen onze medegelovigen overeenkom
stig andere epistelwoorden 00 den
duur geestelijk leven in zich dragen en
naar de geest l"ven, wanneer geen be
hoorlijk kerknebonw aanwezig is. uan
ook zal God Zijn volk bezoeken, om niet
het evangelie te eindigen.
Voor dr rest en fijnr Zondag met het
geestelijk gelaat van iemanddie pas een
kerk heeft helpen bouwen.
