De Bijbelstudie staat in Rome hoog
Een halve eeuw activiteit van de
Bijbelcommissie
KOPPELING SPAREN AAN
LEVENSVERZEKERING
AUDITIE bij de gramofoon
Beeldekens aaneengeschakeld
Novum in de Gelderse Staten
HEDEL WAS WEER NATIONAAL
MIDDELPUNT
M'
K.N.S.M. laat vier
schepen bouwen
Nij
jmeegse „Broeders-
scholen" jubileren
Nieuw Spaarsysteem
Paardenmarkt werd weer druk bezocht
bakker verdronk in
RAYMOND BRULE/:
n
Commissaris tier Koningin hield jaarrede
„Nog een spelletje
■SSSSu...'
DINSDAG 4 OCTOBER 1952
PAGINA 5
«oeer eenvoudige urn oerinj, en ten dan zal bi1 het aangaan van een
vlotte bediening mogelijk
SLOOT
NEDERLAND SCHONK
VEE AAN ITALIë
J an Bach en Telemann tot Stravinsky
Fantasie en naarheid
Reacties
..Hebt u ooi* boze reacties
ondervonden van door u ge-
portretteerden?"
Taf reien uit de her
innering
Concert voor twee violen
Opdrachten voor Hollandse en
Groningse werven
Goed spel bij Ned. I olkstoneel
EEN MAAND HECHTENIS
VOOR „OUDE KOEIEN"
Rechter vond gevoelens a an
hoofdredactrice begrijpelijk
CACAOMARKT
MARGARNE-RECLAME
]N EXPANSIE BEKNOT
NEDERLANDERS VERSTER
KEN BELGISCHE KUST
ELLY PRINSEN GEERLINGS
KAASMARKT BODEGRAVEN
"Wanneer men in <lo Vaticaanse Stafl achter de Sint Pieter omloopt,
dus de Via della Fondamenta neemt, komt men op een kruispunt van
wegeneen weg Joopt naar het Gouvernementsgebouw, een naar de
eleetrische centrale, een naar de Vaticaanse tuinen en een leidt het
Vaticaanse paleis binnen. Op de Cortilc della Sentinella (schildwacht)
houden bij een ijzeren poort gewapende Zwitsers de wacht. Als zij de
bezoeker welwillend laten passeren, komt hij bij het oudste gedeelte van
het Vaticaan. Daar kwamen reeds in de zesde eeuw de pausen die toen nog
in het Latcraanse paleis woonden, zo nu en dan overnachten, wanneer zij de
volgende dag een grootse plechtigheid in Sint Pieter moesten leiden. In
het jaar 800 was dit paleis zelfs in zo'n goede staat, dat het aan Karei de
Grote bij gelegenheid van zijn keizerskroning een waardig verblijf kon
bieden. Nu heeft hier de pauselijke Bijbelcommissie haar kantoren sedert
op aandringen en onder leiding van prof. «Ir Vosté O.P.. daar enige jaren
geleden twee ruime zalen zijn ingericht voor deze Hoge Bijbelraad.
Geweldige tafels worden omgeven door eenvoudige kantoorstoelen; testen
de muren staan kasten, waarin onder slot alle geheime documenten van
de Commissie zijn opgeborgen, o.a. uiteenzettingen en beoordelingen van
consultoren en examens van eandidaten. Aan de muur hangt een groot
schilderij van de 11. Hierom mus, dat do Nederlandse Benedictijn Jeroen
Leussink schilderde.
Hier vergaderen de leden der pau
selijke Bijbel-commissie, van (de „Su-
premum pontificiurn concilium rei bi-
blicae provenhendae" de Hoge Bijbel-
raad, die 50 iaren geleden op .00 Oc
tober 1902 door Paus Lro XIII bij
apostolisch schrijven Vigilant,iae Slu-
diique mentor" werd opgericht. Ze zou
uit enige kardinalen als leden be
staan, aan wie als consultoren, raadge
vers, Bijbelseleerden en Godgeleerden
uit verschillende landen werden toege
voegd.
zocht en bestudeerd, goedgekeurd of mis
schien afgekeurd en aan de consultoren
teruggezonden, Dp eindbeslissing berust
tenslotte bij de Paus zelf, die de publi
catie van de genomen decisie gelast en
dp opneming ervan in het officiële
orgaan van de H. Stoel, de Acta Apos-
tolicap Sedis. Men mene echter niet, dat
door deze pauselijke goedkeuring de de
creten van de Bijbelcommissie uitspra
ken zijn van het onfeilbare pauselijke
nadat door het
door do Pauselijke Bijbelcommissie ver-
de candidaat aan die tafel geëxamineerd
j in een van de voornaamste oosterse
lalen, over enige boeken van het
Oude Testament volgens de Hebreeuwse
tekst en enige boeken van het Nieuwe
Testament volgens de Griekse tekst,
I over archaeologische opgravingen in het
schillende decides genomen en gepubli- Óósten, over tekstkritiek en de exegese
ceerd, o.a. over het Pentateuchvraagstuk, I van de H. Vaders; ook heeft hij reeds
over de auteur van de Psalmen cn van
de profetieën van Isaias. over het Uit
staan van de Evangeliën en van de
Handelingen der Apostelen, over de
Pastoraaibrieven en de brief aan de
Hebreen, over het historische karak
ter van de eerste hoofdstukken van
Genesis, welk decreet nader loegelicht
werd door een brief aan kardinaal
Suhard op 10 Januari 1948,
Zo heeft de commissie met zorg ge
waakt dat de katholieken bij de Schrif-
luursludie niet van de ware weg des
geioofs zouden afdwalen.
Maar ook de Bijbelstudie zelf heeft
zij onder dc katholieken sterk bevor
derd. Niet alleen door haar mede
werking te verlenen hij het redigeren
van pauselijke encyclieken die over
schrift en sclfrifluurstudie handelen, zo
als de encycliek' Spiritus Paraclitus"
van Benedictus XV op 15 September
1920 en „Divino afflante Spiritu" van
Pius XII op .10 September 1943; maar
ook door de uitvaardiging van een In
structie op '13 Mei 1950, waarbij wijze
richtlijnen gegeven worden over het
Bijbelonderricht op de seminaries van
wereldgeestelijken en op de theologi
sche scholen van ordensgeestelijken.
Zeer sterk heeft de commissie steeds
jonge priesters i"t hogere Bijbelstu
die aangewakkerd, vooral sedert zij
van Paus Pius X op 23 Februari 1904
het promotierecht mocht verkrijgen en
de volmacht om academische graden
te verlenen.
Zulk een promotie tot „Doctor in de
Bijbelwetenschappen" is steeds een ge
beurtenis te Rome, waarvan de Osser-
vatore Romano gewag maakt. Voor
deze solemnele zitting wordt een der
mooiste zalen van het Vaticaan in ge
reedheid gebracht, de Sala dei Para-
menti, waar de paus zich gewoonlijk
met de kerkelijke gewaden bekleedt, al
vorens hij zich met zijn hofstoet proces-
.eergezag; ook niet - - -
Moïu Proprio van paus Pius X van 18 siegewnze naar de Sixtijnse kapel be-
Men ging bij de keuze zeer breed- November 1907 de beslissingen van de geeft of naar Sint Pieter afdaalt. De
denkend te werk. Niet alleen werden de 1 pauselijke Bijbelcommissie, in zover zij wanden van deze zaal zijn met prach-
consultoren uil verschillende volkeren geloof en zeden raken of daarmede eentige gobelins, uit de zestiende en ze-
noodzakelijk verband hebben, op een j ventiende eeuw behangen, waarop bij-
lijn gesteld zijn met de leerstellige be-1 helse taferelen op meesterlijke wijze
siissingen van een Romeinse Congre-1 staan uitgebeeld: Salomons oordeel,
gatie, dat is. practisch gesproken, metJudith's wraak op Holofernes, Susanna's
een uitspraak van het H. Officie. Zij j onschuld door Daniël bewezen, enz.
zijn en blijven uitspraken van het ge- Aan de groene hoofdtafel heeft dan
wone kerkelijke leergezag, waaraan zich de kardinaal
gekozen, maar ook uit onderscheidene
theologische richtingen, in zover deze
met het: katholieke geloof in overeen
stemming konden zUn. Ten bewijze wor
den hier enige namen van consultoren
genoemd: Vigouroux, .Tanssens, Lagran
ge van Hoonacker. von Hummelaver,
Prat Delattre, Genoechi, Poels, Arnelli,
Bard'enhewer, Hoberg, 'Mangenotv Pil
lion, Lesertre, Weiss, Höpfl, Nikel,
Fon'ck, Ladeuse. Frey, Fleming. Abel,
Scheil, Vosté, Miller, Barton, Fiom,
Casamassa, Steinmuller. Kleinhans, al-
mon, Bea, Vaccari, Gutberlet, zlieg e
Renté, Alfrink, Gut. Duncken e.a.
Een van de kardinaal-leden werd
door de Paus tot president van de
commissie benoemd, echtereenvolgens de
kardinalen Mariano ,1tAh
dam ri„ Nederlander Wilhelmus Mai i-
n?vi Rnssum Gaetano Bisleti en de
FraJman Eugëne Tisserant. Een der
consultoren fungeert als secretaris;
achtereenvolgens of tegelijk Vigouroux,
Janssens Fleming, Frey, Vost#, Miller,
Kleinhans.
Aan deze pauselijke commissie werd de
laai; ongedragen: te ijveren voor een
meer uitgebreide studie van de H. Schrift,
en tegelijkertijd te waken, dat de Bijbel-
si udin onder de katholieken niet van
ware weg afdwaalde. Voor beide
heeft de commissie in deze 50
echter een gehoorzame zoon der Kerk
bereidwillig behoort te onderwerpen.
In do loop van deze 50 jaren zijn
-president, plaats genomen,
geflankeerd door de andere kardinaal-
leden van de Commissie en de heren Con
sultoren. Reeds enige dagen tevoren is
de
taken
iaren met grote, toewijding en goed
eevolg geijverd. Actuele vraagstukken
aje voor de hedendaagse Schriftverkla
ring van groot belang waren, werden
onder ernstige studie genomen; en na
iang beraad werd dan een decreet uit
gevaardigd, gewoonlijk in negatieve
in gehouden, dat aan de katholieken
tot voorlichting dienen moest bij hun
Bijbelstudie.
Hieraan hadden niet alleen de Ro
meinse leden van de commissie ge
werkt en ppn uitgebreide studie over
liet te behandelen probleem gemaakt
Ook het oordeel
consultoren
uiteenzettingen
genomen, werden
van de buitenlandse
werd gevraagd; en hun
werden zeer ernstig
woord voor woord
bestudeerd, "gewikt en gewogen Vele
maanden van beraad iip.
nog dikwijls voorbij, voordat ®en
slissing genomen is; en herhaaldelijk
wordt de redactie van een decreet om
gewerkt en gewijzigd, vóórdat de Jyu
meinse consulteren eindelijk ertoe be
sluiten kunnen déze redactie aan de
kardinaalsleden ter goedkeuring voor
te leggen. En dan wordt door de kar
dinalen de voorgestelde decisie wederom
woord voor woord nauwkeurig onder-
(Van onze correspondent)
Op 21 November a.s. viert de stichting
Sint Jozefscholen in Nijmegen haar vijf
en zeventig,jarg bestaan. Deze stichting
heeft 22 katholieke jongensscholen en een
R.K. kweekschool onder haar beheer. In
totaal ontvangen in de Keizer Karelstad
5600 jongens onderricht aan de scholen
der stichting. Een achttal dezer scholen
wordt geleid door Broeders van O. L.
Vrouw uit Maastricht, die tegelijk met de
stichting jubileren.
Het feest zal herdacht worden met een
viering door alle scholen gemeenschappe
lijk in een daartoe viermaal te vullen gro
te zaal van Concertgebouw „De Vereeni-
ging". Op de eigenlijke feestdag zal in de
dekenale Kerk een plechtige H. Mis van
dankbaarheid worden gecelebreerd door
deken C. J. E. N. van Dijck, waarna in de
Vereeniging een bijeenkomst plaats vindt
tijdens welke de secretaris der stichting
de heer L. G. J. Bol een rede zal uitspre
ken over de geschiedenis van het Bijzon
der Onderwijs in Nijmegen tegen de ach
tergrond van de vaderlandse onderwijs
toestanden van vijf en zeventig jaar ge
leden en thans.
7«MM- ppiivniulicrp Iiitvoprinw en fleerde reeds twee contracten afgeslo-
derde contract, een meer uitvoerige ge
Enige tijd geleden is door de voorzitter
van de Ned. Spaarbankbond, mr Jacq
Dutilh de invoering van een voor Neder
land geheel nieuw spaarsysteem in nit-
uitzicht gesteld, een spaarsysteem, «aar-
hij sparen en levensverzekering zijn ge
combineerd. De Ned. Spaarbankbond kan
thans nadere mededelingen over dit
systeem doen.
Reeds jaren had men gezocht naar een
vorm, waarbij sparen en levensverzeke
ring aan elkaar gekoppeld konden wor
den en naar het voorbeeld van een in
Amerika bestaande vorm heeft men
thans een systeem voor Nederland ont
wikkeld. Spaarbank en levensverzeke
ringsmaatschappij blijven ieder geheel
op eigen terrein, alleen wordt ten be
hoeve van de spaarder lussen hen een
verbinding gelegd. De Ned. Spaarbank
bond heeft de Levensverzekering-Mij.
opgericht, in 1863 door het N.O.G., te
bereid gevonden op aan-
pren?'ebasis de nodige mede
werking te verlenen.
toh'JJlV *pafr<\n,,tr;iot annex levensver
zekering. zoals dit m het voorstel is ver-
Y. r "m1 de sl>aar<ler zich gedu
rende 5 jaar elke maand een vast bedrag
v»n ,(l. of veelvoud daarvan met
een maximum van 40 op een speciale
spaarrekening te storten, waardoor hij
dus na verloop van die periode een be
drag bij elkaar gespaard zou hebben win
f fiOO, 1.200, 1.800 of f 2.400. Over
het aangroeiende spaarsaldo ontvangt
de spaarder er'1 rente van de spaarbank
van 2 procent.
Teeeliikertijd met de totstandkoming
van het spaarcontract gaat een verzeke-
A hel leven van de spaarder of
Teeng aNdTr persoonwaarbij de .voor
waarde geldt dat de verzekerde jonger
is dan 40 jaar en oudei d<
bewijze van het tot stand
verzekering ontvangt de spa h
door de levensverzekeringmaatschappij
ondertekende en vanwege de sp.
gewaarmerkte polis tegen voldo
van de eerste spaarstorting.
De levensverzekering houdt
wanneer de verzekerde binnen «e P
de van 5 jaar komt te overlijden,
spaarder of diens rechtverkrijgende"
zullen ontvangen het verschil tussen nel
bedrag dat in deze. 5 jaar hij in leven WJ"
van de verzekerde zou zijn gestort pn
het tot op het tijdstip van overlijden »n
feite gespaarde bedrag, mits de spaar-
yerplichtingen tot aan het tijdstip van
t overlijden regelmatig zijn nagekomen.
De aan de levensverzekeringmaat
schappij versehu.digde premie wordt
door de spaarbank betaald. Houdt de
spaarder tussentijds op met. sparen, dan
zullen de door de spaarbank aan de
maatschappij betaalde premies, alsmede
een bedrag van 1,50 voor verdere kos
ten, ten laste van het spaartegoed wor
den afgeschreven, maar het. restant is
volledig en onmiddellijk te zijner be
schikking.
Zijn op het leven van dezelfde ver-
zondheidsverklaring moeien worden in
gevuld, welke eerst aan de maatschappij
zal moeten worden opgezonden, voordat
de betreffende polis kan worden afge
geven. Het. is niet toegestaan om op
één leven meer dan vier contracten af
te sluiten.
De uitvoering van deze spaarvorm kan
zeer eenvoudig zijn. Is er een spaarder
die van dit nieuwe spaarsysteem gebruik
wil maken, dan behoeft hij slechts het
door hem gekozen spaarbedrag te stor
ten, een gezondheidsverklaring in te
vullen- en te ondertekenen en hij kan,
gewapend niet. een polis, een spaarbank
boekje en een reglement van deze spaar
vorm het kantoor van de spaarbank
verlaten.
een proef afgelegd van zijn bekwaam
heid om de H. Schrift te doceren door
les te geven over een exegetisch on
derwerp dat hem een uur tevoren is
opgegeven. Nu heeft hij een plaats aan
een eigen tafeltje links gekregen, moet
eerst de inhoud van zijn lijvig proef
schrift kort uiteenzetten en daarna
zijn thesis tegen de moeilijkheden van
de examinatoren glansrijk of minder
glansrijk verdedigen.
Deze examens zijn zéér moeilijk. Er
bieden zich daarom ook slechts wei
nig eandidaten aan; niet ieder jaar
vindt er zulk een doctorsexamen in
het Vaticaan plaats. Totnutoe hebben
zes Nederlanders dat examen afge
legd: Eugenius Driessen O.Carm. (over
leden), Mgr. Alfrink, (aartsbisschop-coad
jutor van Utrecht), prof. van den Ouden-
lijn O P. (Freiburg), prof. Duncker O.P.
(Rome), prof. van der Ploeg O.P. (Nij
megen) en ondergetekende (Rome).
Toch zijn er in Nederland wel meer
Bijbeldoctoren. Deze hebben echter niet
bi.i de Bijbelcommissie gepromoveerd,
maar bun examens aan het Bijbel
instituut afgelegd, de Bijbelschool die
7 Mei 1909 door Paus Pius X te Rome
werd opgericht.
Dit was. reeds hel. ideaal van Paus
Leo XIII: in het centrum der Katho
lieke Kerk een modern geoutilleerde
hogeschool oprichten, welke met alle
hulpmiddelen van hogere schriftuur
studie verrijkt zou zijn en aan be
gaafde jonge priesters uit de gehele
wereld gelegenheid bieden kon zich
in de wetenschap der goddelijke ge
schriften 1e bekwamen. Pius X nam
dit grootse plan over, maar beschik
te vooreerst nog niet over de nodige
geldmiddelen om de hoge onkosten van
bouw en inrichting (bibliotheek, mu
seum) te bestrijden. Eerst in 1909 werd
hij daartoe door de vrijgevigheid van
enige Franse katholieken in staat ge
steld. De eervv. paters Jezuieten wer
den met de leiding belasi. In den be
ginne was het doel „van deze Bijbel-
school de leerlingen voor de examens
van dc Bijbelcommissie voor te be
reiden. Maar mettertijd werd het In
stituut geheel zelfstandig, zoals ook beter
met de geordende werkzaamheden en
het studieprogram overeenkwam.
Daarnaast bestaat te Rome "ög een
centrum van Bijbelwetenschap: de Be-
nedietijnse abdij van Sint Hieronymus, in
de nieuwe stadswijk Aurelio achter Sint
Pieter gelegen, en zetel van de pause
lijke Vulgaatcommissie. Pius X richtte
in 1907 deze commissie op en Pius
XI bouwde voor haar in 1933 deze
abdij. Een langgerekt opschrift wijst
het bijzonder karakter van dit bouw
werk aan: „Wat op verlangen van Da-
masus de H. Hieronymus eens op zich
nam ondernemen thans eensgezind
weer Benedictus' zonen op wens van
Pius de elfde .die hier ter plaatse
hun een luisterrijke woning en ar-
beidsstede bereidde opdat zij zich
daar in vruchtbare vrede aan ge
bed en studie zouden wijden". De abt
van deze abdij is rechtens lid van de
Bijbelcommissie.
Voorlopig bestaat de wetenschappe
lijke werkzaamheid van deze Benedic
tijnermonniken hierin, dat zij de oor
spronkelijke tekst moeten opsporen van
de latijnse vertaling, door de H. Hiero
nymus tussen de jaren 383 en 405 van
rie H. Schrift gemaakt. Voorlopig! Want
Paus Pius XI behield zich en zijn opvol
gers uitdrukkelijk het recht voor, om
mettertijd andere onderwerpen van we
tenschappelijk onderzoek aan de leden
van deze kloostercommunauteit toe te
vertrouwen.
De Bijbelstudie staat in Rome hoog!
Zou een niet-katholiek, overwegend
wat Bijbelcommissie. Bijbelinstituut en
Vulgaatcommissie voor de studie en
de kennis van de H. Schrift doen, nog
de oude besehuldiging durven herhalen,
dat, de Katholieke Kerk het geschreven
woord Gods verwaarloost?
t Dr Jan O. Smit, epise. par.
Consultor van de Pauselijke
Bijbelcommissie.
(Van onze correspondent).
He1 Maasdorp Hedel moge doorgaans
in stille vereenzaming aan de dijk liggen,
eenmaal per jaar evenwel veert het op
uit zijn rust en wordt het een nationaal
middelpunt. uat komt door de beroemde
paardenmarkt, <jie hier sedert eeuwen
gehouden wordt en waarvoor belangstel
ling bestaat uit alle provincies van ons
land. Gisteren heeft deze traditionele
paardenmarkt weer plaats gehad. Meer
dan tienduizend bezoekers vormden een
ware invasie voor 'het kleine dorp, dat
in zijn spaarzame cafe's of ouderwetse
herbergen bij lange niet voldoende accom
modatie biedt om al deze gasten te kun
nen ontvangen. Daarom staan op zo'>n uit
zonderlijke dag ook de particuliere wo-
(Van onze correspondent).
Aan de rand van het dorp Rolde werd
een bakkerskar met paard bespannen
aangetroffen aan de kant van de weg.
Van de bakker, de 64-jarige K. P. echter
ningen open, waar de warme kop koffie
of het bord dampende erwtensoep-met-
kluif wordt opgediend. Het hele dorp is
dan bereidvaardig en gastvrij in de weer.
De aanvoer .van paarden was dit jaar
weer groot: een kleine 1500 stuks werden
ter markt geleid. De handel, die reeds bij
het morgengloren werd ingezet en eerst
bij schemerdonker met de laatste hand
slag besloten werd. was irrtermate vlot
en levendig. Wie er ook weer was? Wel,
Willemke van Asch natuurlijk. Willemke
uit d'n Achterhoek, die met zijn 95 jaren
de trouwste bezoeker van ,.de Hêêlse
mèrt" is. Hij heeft links en rechts een
extra complimentje in ontvangst mogen
Maandag werd te Venlo de trein samen
gesteld die 177 stuks vee, stamboek- en
ongeregistreerd, door minister Mansholt
aan Italië beloofd toen daar watersnood
heerste en veel vee verloren ging, naar
Italië brengt. Roosendaal en Leeuwarden
waren het afgelopen weekend de verza
melplaatsen van voornamelijk Fries en
Zeeuws vee, te weten 75 ongeregistreerde
geen spoor. Toen de wagen op de weg
gebracht was, bleek de bakker in de sloot
te liggen. De mas was dood.
Aan het Damsterdiep nabij Gronin- j vaarsen, 80 dito koeien, benevens .20 stam
gen werd een aan de weg staande motor- j boekkoeien en twee stamboekstieren. Vijf
rijder door een 'automobilist aangereden pinken worden bovendien via Den Bosch
en in het kanaal geslingerd. De man brak
een been. De automobilist stopte, deed
het portier open, keek en reed snel door.
Het slachtoffer is door anderen op het
droge gebracht....
nog nagezonden. Na een week quarantaine
zal op 9 November het zwartbont officieel
worden overgedragen. Het transport wordt
verzorgd door een Rotterdamse expedidtie-
firma.
(Van onze correspondent)
Het was voor het eerst in de geschie
denis der Provinciale Staten van Gelder
land. dat gisteren de commissaris der
Koningin jhr dr C. G. C. Quarles van
X lford de winterzittjng opende met een
rede, waarin hij de voornaamste punten
lii de provinciale arbeid besprak. Het
hou de,li van zulk een jaarrede hoopt dc
Commissaris der Koningin tot een traditie
te maken, want het leek hem juist in deze
tijd van het allergrootste belang, dat de
arbeid van dc gekozen vertegenwoordi
gers in de grootst mogelijke openbaarheid
word4 verricht.
De provinciale begroting geeft geen
reden t0t ongerustheid over de naaste
toekomst van de financiële positie der
Provincie. Doch «wel zal moeten worden
aangespoord tot grote waakzaamheid bij
het opvoeren van de uitgaven en het aan
vaarden van eventuele nieuwe verplich
tingen. Aan ongeveer 85 gemeen en en
aan de gemeenten, samenwerkende in de
Waterleiding Mij Gelderland zijn leningen
verstrekt. Met <ie provincies Noord-Bra
bant en Utrecht is overleg gaande nopens
wijziging van de grens tussen die provin
cies en de provincie Gelderland.
De bouw van het nieuwe provinciehuis
vordert inmiddels bevredigend. Op 14 No
vember zal het hoogste punt van het
bouwwerk zijn bereikt. De drinkwater-,
gas en electeiciteitsvoorzi-ening van Gel
derland geeft reden tot tevredenheid. De
aansluitingswerkzaamheden voor de
drinkwaterleiding van Buren, Buurmalsen
en Duiven zijn in volle gang Binnenkort
zal de aansluiting van Hengelo en Vor-
den ter hand worden genomen,teomede
die van de kommen van EP
Barneveld en wellicht ook Panneiden
Voorthuizen. T
Dank zij de steun van de N.V.^
Gelderse Electriöjteitsmaatschappü kon
verdere voortgang worden gemaakt mei
de aansluiting van onrendabele gebieden.
De bouw van de nieuwe centrale de „Gel
derland II" vordert goed. Wat de gteeek-
bureaux voor de gezondheidszorg betreft,
kan worden gewezen op het gereed ge
komen districtsgezondheidsbureau te Tiel.
In de loop van het komend jaar kunnen
d_ oentra in Zutphen en Harderwijk in
gebruik worden genomen. Ten aanzien
van de komgronden werd in Mei van dit
jaar een stichting in het leven geroepen.
Gedacht wordt aan het stichten van een
proef boerderij. Bij de bevolking bestaat
veel belangstelling voor deze werkzaam
heden; aan graslandverbetering doen mo
menteel 120 boeren mee.
Tot slot wees spr, er op. dat voor de
Bescherming Burger Bevolking de pro
vinciale commandopost bij Warnsborn
(Arnhem) nagenoeg voltooid is en de pro
vinciale verbindingsplannen reeds geheel
gereed zijn.
OGEL1JK houdt Ray
mond Brulez niet van
de opmaak waarmee
h(j vandaag in ons blad
prijkt. Evenals op het om
slag van zijn eerste boek, ge
sierd met zijn portret, zal nip
er wellicht gelijkenis in her-
kennen met de „weinig
teuzc plakkaten waarmede
de politie een voortvluchtige
boosdoener opspoor*-". Da
schryft hij tenminste in ..De
haven", het zojuist versche
nen derde deel van zijn ge-
romanceerde mémoires*)»
maar in hoeverre bevat het
geen daar verteld wordt
werkelijkheid, en in hoever
re is het verbeelding?
Zaterdagmiddag, bij de
opening <ier tentoonstelling
„Het Vlaamse Boek" die de
boekhandel Voorhoeve en
Dietrich deze week te Rot-
terdam houdt, konden wij in
dit opzicht een kleine steek
proef nemen. Brulez, uitge
nodigd om hét openings
woord te spreken, was daar
aanwezig- Een grijzende vijf
tiger met de felle, naden
kende blik van iemand die
scherp waarneemt en het ge
ziene met crifiek en humor
verwerkt. Een vriendelijk
mens die juist als in zijn
boeken gaarne anecdotes
vertelt. Waarheid of truca
ge? Uit zijn boeken kent men
een minder gemoedelijke sa
tiricus.
Een der gastheren bood
hem een sigaret aan.
u, ik rook nooit" antwoordde
de Vlaamse gast. Wij vertel
den hem, dit enige uren te
voren gelezen te hebben.
Brulez verbaasd: „Waar
kunt u dat gelezen hebben?"
„In_ het derde deel van
uw mémoires". Brulez nog
meer verbaasd. Eerst toen
wij de bedoelde passage na
der hadden gesitueerd ging
hem een licht op. „Wel. u
heb mijn boek nauwkeurig
bestudeerd" lachte hij U
bent trouwens niet de enige.
Een geestdriftige lezeres uit
Eindhoven kwam deze zomer
naar Blankenberghe Bor
gen" in mijn boek) om te zien
of er nog leden van de fa
milie Brulez in het hotelbe-
drijf van mijn jeugd waren.
Mijn nicht, die haar te woord
stond, bemerkte t0t haar
verbazing, dat de vreemde
linge beter in de familiever
houdingen thuis was dan zij
zelf!"
„Mag ik daaruit conclude
ren dat uw autobiografie,
hoewel u haar roman noemt.,
tot in details op werkelijk
heid berust? „Als ik het in
percentages moet uitdrukken
zou ik de werkelijkheid op
95 pet willen schatten. Maar
de verbeelding verbuigt ge
stadig de herinnering zo da
nig dat de lezer er nooit he
lemaal uit wija geraak'- et
hij met een roman of met
memoires te doen heeft".
U hebt deze wisseling
van realiteit en trucage tot
in de geografische plaatsna
men toe volgehouden", mer
ken wij op. We dachten daar
bij aan de beschrijving van
Brulez' tweede woonplaats-
mysterieus „Claven" ge
doopt, hoewel niemand over
de identiteit van het stadje
in twijfel zal verkeren,
wanneer hij leest; ,,Ik ont
dekte weliswaar stille plein
tjes en begijnhoven, doch
hoorde er niet, zoals sommi
ge begenadigde publicisten
„het stil geprevel der vrome
middeleeuwen" maar wel
het eentonig, dor en houterig
xylofoon der nijvere kant
klossen of plots "het barbaars
gekrijs van toornige zwa
nen".
mijn vader de oudste was uit
een gezin van 11, en mijn
moeder de jongste uit een
gezin van 10. waren er neven
genoeg om de oplossing van
de puzzle in het vage te doen
blijven. Maar soms kon zelfs
het argument van het spel
der verbeelding mij niet te
gen critiek redden. Zo schijn
ik een soldaat die uit de oor-
lig terugkwam met een afge
schoten arm. enige bladzij
den verder zijn geliefde in
zijn armen te hebben laten
nemen.Wel. zoiets kan zelfs
de stoutste fantasie niet ver
antwoorden".
„Het is in ieder geval
een bewijs dat men u zorg
vuldig leest. Wordt uw werk
in Vlaanderen evenzeer ge
waardeerd als hier?"
..Mijn eerste roman An
dre Terval" en vooral mijn
„Kijkt u eens" zegt Bru
lez, ,,ik moet bij het ontwer
pen van mijn herinnerings
beelden enige vrijheid hou
den. zodat ik lantastisehe
dromerij op het conto van
de werkelijkheid kan plaat
sen en werkelijke gebeurte
nissen. mochten ze de lezer
aanstoot geven, als onschul
dige kinderen van speelse
verbeelding kan excuseren".
Neen. Wel gaf „neef
Carlos" een in onze fami
lie niet voorkomende naam,
die in mijn boek een weinig
gunstig getekend personage
siert, aanleiding tot enige
Maar aangezien
lievelingsboek de verhalen
bundel „Sheherezade" met
zijn filosofisch substraat
vend men in Vlaanderen ge
loof ik te moeilijk. Maar dit
anecdotische werk vond in
Noord en Zuid een nagenoeg
gelijke verspreiding. En juist
dezer dagen beleefde mijn
toneelstuk „De beste der we
relden" zijn première in Ant-
werpen".
„Had u al var. jongsaf de
notities verzameld voor uw
autobiografie?"
.Niet stelselmatig. Be
paalde fragmenten werden
reeds vroeger gescfireven en
ik sta er zelf van te kijken
dat ik in een interview anno
1922 verteld schijn te heb
ben dat ik „Het pact der
triumviren" zou schrijven
al stend «r la het kranten
artikel abusievelijk „Het
park der triumviren".
„Houdt u van het genre
en hebt u een voorkeur voor
het lezen van autobiogra
fieën?"
„Voorkeur? Neen. Hel
ben ik op het ogenh.ik
Chateaubriands „Mémoires
d'outee tombe" aan 't lezen.
Maar die deed het heel an
ders dan ik. Hij schrijft vrij
wel helemaal over zich zelf.
Dat heb ik. meen ik, niet ge
daan. Mijn leven is ook niet
zo bewogen geweest. Ik ver
tel hoe ik na verschillende
kantoorbaantjes vervuld te
hebben schrijver geworden
ben. hoe ik 10 jaar heb moe
ten wachten op een uitgever
voor mijn eerste boek. en
hoe ik tenslotte bij de Bel
gische radio ben gekomen als
directeur van het Vlaamse
Gesproken woord. Maar wat
ik eigenlijk getracht heb te
doen, is tafrelen uit mijn
herinnering vorm en gestel-
te geven en die beeldekens
aaneenschakelen".
Brulez laat aan anderen
over om deze bescheiden de
finitie aan te vullen. Want
zijn amusante, ondeugende
„beeldekens" zijn niet alleen
geschreven met een subtiel
stijlgevoel en een lichte toets
als in de huidige Nederlands
talige literatuur zijn weerga
niet heeft, zij getuigen bo
vendien van een critische
spiritualiteit, steeds waak
zaam om holheid van woord
of gedachte te ontmaskeren.
„Mijn werk aan de radio
st-aaf me slechts toe in mijn
vacanties te schrijven' zeg
Brulez als we hem vragen
naar zijn toekomstplannen
,Ik ben. zoals vroeger in
mijn studententijd. weer
amateur in de letteren".
Trouwens, ergens in zijn
boek staat te lezen, dat hij
nooit de literatuur, .zoals Bo
dewijk van Deyssel, ervaren
heeft als een liefde voor al
tijd. maar als ..een begena
diging die men evenmin zoe
ken kan als ontwijken".
Hoezeer hij echter de lite
ratuur, en met name de
Vlaamse en Nederlandse li
teratuur, een warm hart toe_
draagt bewees hij echter in
zijn openingsspeech, waarin
hij de onderlinge uitwisse
ling van Vlaamse en Neder
landse boeken bepleitte als
een middel t0t verriilcing van
het gemeenschappelijk gees
telijk bezit. „Hoe breder de
grondslag van de oyramide
der gezamenlijke literaturen,
hoe hoger de spits zal rei
ken".
Onder de vele producenten van gramo-
foonplaten treden hier le lande Philips en
in Duitsland de Deutsche Grammophon
Geselschaft op de voorgrond. Van de
laatste ontvingen we een der meest
karakteristieke werken uit Bach's Leip-
ziger jaren, de cantate „Christ lag in
Todesbanden". Ze werd in het jaar 1724
als „Pinxtercanlate" geschreven en wel
om uitgevoerd te worden in de Thomas-
kirche of Nicolaskirche te Leipzig.
Bach was daar sinds een jaar cantor
en had tot taak: repetities te geven aan
de jongens van het internaat, voor iedere
Zondag een nieuwe cantate te compone
ren en de Zondagsdiensten als organist
te begeleiden en bet koor te dirigeren.
Op deze manier kwamen er niet minder
dan vijf jaargangen met deze zo typeren
de werken tot stand, waarvan er echtev
slechts een 190-tal uit de archieven zijn
te voorschijn gekomen.
De aard dezer cantates is zeer uiteen
lopend. Eén groep is solistisch opgevat:
andere zijn voor groot ensemble met koor.
Vele zijn naar het model der Italiaanse
bel canto sierlijk melodisch gewelfd;
andere, zoals de bovenbedoelde, houden
zich streng aan het Luthers koraal; voe
ren dit met een reeks variaties rigoureus
door, cn laten het op het eind als een
gemeenschapszang breed uit klinken. In
deze samenhang bezien behoort „Christ
lag in Todesbanden" tot de omvangrijkste
(zü duurt 24 minuten) en belangrijkste
cantates, die de Leipziger cantor heeft
geschreven.
De keuze in de Archiv-Produktion van
het D.G.G. was dus alleszins begrijpelijk
en men heeft het werk met goede, schoon
niet bijzondere middelen uit doen voeren:
het koor der Staatliche Hochschule fiir
Musik o.l.v. Fr. Lehmann. het orgel-
positief in Göttingen en het orkest van
het Bach-festival 1950. Het zijn twee dub
belzijdige platen, onder no. 2420 21 ver
krijgbaar.
Meer „Spielfreudigkeit" spreekt uit de
Sonate in G van Bach's grote tijdgenoot
G. Ph. Telemann, welke voor viola da
gamba en luit werd gecomponeerd. Ge
speeld door twee kenners dezer oude
instrumenten, Joh. Koch en Walter Ger-
wig, kwam dit werkje onder no. 4407 bij
dezelfde D.G.G. op de ebonieten schijf.
Men zal er goed aan doen, bi.i de weer
gave met versterkers, deze vrij gedempt
te houden. Op deze manier doet men deze
precieuze, hoofse en zilverig-klinkende
muziek uit de tijd dat Frederik de Grote
zelf als fluitspeler z'n concerten op Sans-
Souci gaf, geen geweld aan.
Bij Philips verscheen als (no. A 140.2)
het Concert voor twee violen van J. S.
Bach; een verrukkelijk stuk muziek van
juist de tegengestelde Bach als we hier-
hoven beschreven. Hier spiegelt de muzi
kaliteit van de meester zich in het azuur
der Italiaanse vioolmuziek uit het tijdvak
van Vivaldi en Corelli, muziek die Bach
zelf bewerkte of als model nam. Het werk
wordt hier gespeeld door de beide concert
meesters van het Residentie-Orkest, Theo
Olof en Herman Krebbers, m.m.v. dit
orkest zelf o.l.v. Van Otterloo, terwijl op
de keerzijde beide solisten afzonderlijk
nog een van Beethoven's Romances laten
horen.
Decca verzorgde een der werken van
Strawinsky uit later jaren, „Le baiser de
la Fée" oftewel „Divertimento", dat we
tijdens bet Holland-Festival deze zomer
hebben kunr.en bewonderen. De keerzijde
van deze „medaille" bevat een opname
van een werk van de nu in Nederland
wonende Zwitserse componist Frank Mar
tin: „Petite symphonie concertante", dat
het vorig seizoen in het Concertgebouw
gespeeld is en toen hier werd besproken.
We horen in dit werk een harp. een kla
vier en een clavecymbel als solo-instiu-
menten in nogal zonderlinge wedijver
met het orkest. De ijle klank van het
clavecymbel heeft het bij de instrumen
tale combinatie nogal te verduren. Maar
de opnametechniek staat voor niets.
Uitmuntend in de Philips-productie is
de korte L.P.-plaat (A 00607 R) van Mous-
sorgsky's „Tableaux dune exposition" in
de zetting voor orkest van M. Ravel en
gespeeld o.l.v. Dorati door het Concert
gebouworkest.
Als we bedenken, dat deze muziek nog
dateert uit de jaren dat er praktisch geen
enkele zelfstandige muziekkunst m Rus
land bestond en dat de geniale Mous-
sorgsky met zijn oerkrachtige klanken
een eeuw geleden de eerste grootse v;orp
deed naar de vrijmaking van de Russische
toonkunst, dan horen we nu nog eens dui
delijk hoe raak zijn genius de pijlen af
schoot.
Zij troffen het doelwit van een eigen
Russische muziek, maar ook de roos van
ons aller hart.
De opname slaagde technisch volkomen,
dank ook zij de meesterlijke weergave
van orkest en dirigent.
MARIUS MONNIKENDAM.
De Kon. Nederlandsche Stoomboot-
Maatschappij N.V. heeft opdracht gegeven
voor de bouw van vier schepen.
Twee motorvrachtschepen, die een bruto
tonnage krijgen van ca 3000 ton en een
draagvermogen van ongeveer 3900 ton.
Deze schepen zullen worden uitgerust
met een 7 cylinder 2-tact Stork-moter van
2200 APK. Èen van deze schepen zal ge
bouwd worden door de N.V.C. Van der
Giessen en Zn's scheepswerven !n Krim
pen a.d. IJssel, het andere dooi N.V.
Seheepsbouwwërf Gebr. Pot in Bolnes
Twee moterkustschepen van 499.9 brt
en met een draagvermogen van ca 890 ton.
Een van deze schepen wordt gebouwd
door de N.V. E. J. Smit en Zoon's
scheepswerven te Westerbroek bij Gro
ningen. het andere door de N.V. Scheeps
werf ..Gideon" in Groningen. Deze sche
pen zullen worden uitgerust met een 6
cylinder 4-tact Werkspoornroter van
750 APK.
Door deze orders is het aantal schepen,
dat de K.N.S.M. in bouw of bestelling
heeft, thans twaalf.
„De haven" verscheen
bij de uitg. Meulenhoff, Am
sterdam,
Het Ned. Volkstoneel heeft direct na „Het
is tijd, dr Schweitzer" een ander stuk ten
doop gehouden en ditmaal een van de Ne
derlandse auteur E. S. Willartz, getiteld
indruk met vele bij-intriges, zodat de
hoofdlijnen niet als scherpe contouren af-
steken. Het betreft hier een spel rondom
een industrieel en diens zuster, die met
alle mogelijke middelen haar broer uit de
zaak wil werken om zelf de zeggenschap
te kriigen Wij kennen deze sfeer uit de
stukken van Lilian Hellmann, maar Wil
lartz heeft er niet die zware Strindger-
giaanse toets aan gegeven als de Ameri
kaanse schrijfster doet.
De actualiteit is handig gedemonsueerd
in een meisje dat gevlucht is achter het
IJzeren Gordijn vandaan en die zeer juist
de situatie schetst als zij beweert, dat de
familievete waarbij zij is betrokken futie'.
is vergeleken bij de problemen in Oost-
Europa.
De auteur heeft ons geen exposé gegeven
van de psychische ontwikkeling van be
paalde karakters, maar veeleer in een sta
tisch psychisch milieu een conflict gescha
pen met de reacties van de diverse perso
nages. En in deze opzet is hij gelukt. Geen
hoogdravend stuk, maar ondanks het gemis
aan veel actie en het vele gepraat toch de
moeite van het aanzien waard.
Onder regie van Ferd. Sterneberg, die
de rol van de zakenman Ferd. Beekman
goed vertolkte, werd in een fris décor van
Weynand Grijzen, goed „gedebuteerd".
Want het was een avond vol debuten. Al
lereerst van de auteur en verder van Piet
Kamerman en Els Bouwman, die na hun
einddiploma Toneelschool voor het eerst
het beroepstoneel betreden hebben en ver
der van Elisabeth van Brussel en Wim Be-
ry, die van „elders" thans bij het Ned.
Volkstoneel zijn verbonden.
Elisabeth van Brussel was echter te jong
voor de rol van moeder van Kai Beekman,
welke laatste een beetje kinderachtig door
Piet Kamerman werd gespeeld. Bé Schenk
speelde de slangachtige zuster van Ferd.
Beekman goed. Het debuut van Els Bouw
man als de aan de drank geraakte Toto
van Hook, die de bedrijfsleider moet hu
wen, omdat haar moeder dan vat blijft
houden op het bedrijf, was zeker geen te
leurstelling. Anila Menist speelde vluch
telinge Olga Retzke met het gebruikelijke
accent, maar desondanks toch aanvaar. 1-
baar, terwijl V/im Bary als de bedrijfslei
der Max Dutry niet bijzondere capacitei
ten demonstreerde.
Deze voorstelling van het Volkstoneel is
zeker de moeite van het zien waard en wij
verwachten dan ook dat het die belangstel
ling zal bntmoeten die het verdient. De au
teur werd na afloop van de première door
de aanwezigen luide toegejuicht en gehul
digd.
De hoofdredactrice van het Nieuw
Soerabajasch Handelsblad, mevr. A. H.
Fuhri-Mierop is Zaterdag veroordeeld tot
één maand gevangenisstraf, zonder af
trek van de ti)d, die zij in voorarrest
heeft doorgebracht en met de bepaling,
dat zij geen werk buiten de gevangenis
zal mogen verrichten. Wel heeft zij het
recht aan de officier van Justitie te ver
zoeken de tijden buiten de werkuren van
de gevangenis, buiten de gevangenis te
mogen doorbrengen. De eis was twee
maanden met aftrek.
Blijkens het vonnis wordt haar hoofd
artikel ..Oude Koeien" gezien als een
reactie, niet als critiek op de rede. die
Sukarno op 1 October 1951 hield. Of de
schrijfster bij het schrijven van dit arti
kel van haatgevoelens was vervuld, kan
niet worden geconstateerd, zo zegt het
vonnis, „maar dit is ook niet noodzake
lijk, daar een redelijke lezer zeker de in
druk krijgt, dat haatgevoelens worden
aangewakkerd". De rechter hield reke
ning met haar veroordeling tot honderd
rupiahs boete subsidiair twee dagen hech
tenis wegens belediging van een ambte
naar en met het feit, dat haar gevoelens
bij het aanhoren van de rede van presi
dent Sukarno begrijpelijk zijn.
In een hoofdartikel in haar blad zegt
mevreftw Fuhri te hebben besloten de
straf te aanvaarden en zij verklaart ver
der, dat de wijze van behandeling van
de zaak haars inziens correct was.
In de periode van 24 t.m. 31 October was
de cacaomarkt aanvankelijk prijshoudend,
doch later werd de stemming gemakke
lijker en toonden de noteringen een lichte
neiging tot dalen. De omstandigheid, dat
de eerste stomende partijen Lagos van de
nieuwe hoofdoogst werden aangeboden
alsmede een bericht uit Accra, dat de ver
koop van cacao van de voornaamste oogst
aan de Goudkust goed blijft, bleef niet
zonder invloed op de noteringen van
vroege posities. Deze brokkelden over het
algemeen af.
Op sommige dagen was er goede belang
stelling van handelszijde voor Accra voor
verscheping op latere levering, terwijl de
industrie voornamelijk voor loco partijen
interesse toonde. In Bahia, alsmede in
Franse cacao's, was de handel traag. De
markt sloot kalm.
In de tweede veertien dagen van bet
nieuwe seizoen per 23 October meldde de
Marketing Board uit Accra, de aankoop,
van 24.932 ton, waardoor de totale aan-
£>pen voor dit seizoen tot 25 September
41.-83 ton hebben bedragen, vergeleken
met 20.480 ton in de eerste 4 weken van
het vorige seizoen.
l'.nkele recenten gevallen van reclame
voor margarine met roombotersmaak,
vvaartegen'op grond van de boterwet riet
kan worden opgetreden, hebben het Be-
rijf schap voor Margarine, Vetten en
Oliën aanleiding gpgeven te bepalen, dat
bet verboden is op de verpakking van
margarine of de waar zelve in woord of
beeld te duiden op het boeren- of zuivel
bedrijf, op melk, melk- of zuivelproduc
ten of op de samenstelling of bereiding
daarvan. Ren dergelijk verbod geldt voor
het aanduiden van margarine of de be
reiding daarvan in advertenties, recla
mebiljetten o.d.
Het bedrijfschap heeft deze maatregel,
welke gepubliceerd is in het Voedsel-
vooizieningsblad no. 62 van 30 October
1952. genomen in afwachting van de tot
standkoming van'n wet tot wijziging van
de boterwet. waardoor een afdoende re
geling van de aanduiding van margarine
zou kunnen worden verkregen, waartoe
een ontwerp bij de Staten Generaal aan
hangig zal worden gemaakt.
De ontzanding en afbrokkeling van de
Belgische kust heeft in de jaren na de
bevrijding een verontrustende vorm
aangenomen. Deze week is te Knokke
echter een aanvang gemaakt mei de
uitvoering van omvangrijke werken,
d-c„i,„„i, rt'e het euvel zullen moeten tegengaan.
P if. j Enkele golfbrekers zullen tot dit doel
worden verlengd, terwijl de kust zelf
versterkt zal worden met meer dan
25.000 ton rotsbrokken. die zullen wor
den neergelaten op zinkstukken van
rijshout. Alleen in Knokke reeds zul
len deze werken twee jaar in be
slag nemen. De uitvoering der werken
is voor een bedrag van fr 27 miillioen
toevertrouwd aan een Antwerpse on
derneming. Een gedeelte is door deze
Antwerpse ondernemer in handen ge
geven van Nederlandse uitvoerders, die
gespecialiseerd zijn in dit soort werk.
Ook een groot gedeelte der bü de
versterkingen gebruikte materialen is
uit. Nederland afkomstig, terwijl som
mige werkzaamheden uitsluitend door
Nederlanders zullen worden verricht
De actrice mevrouw Elly Prinsen
Geerlings-Bakker heeft om gezondheids
Op de kaasmarkt werden heden 147
partijen kaas aangevoerd. Prijzen: eerst»
kwaliteit met. Rijksmerk 2.35—2 37-
redenen besloten het toneel voorlopig tweede kwaliteit f 2.30—2.34: extra'kwal
vaarwel te «eggen, 1 telt tot i 2.41 per kg. Handel flauw,
t
n in
t
