[S EEN NIEUWE „GOG" VAN PAPINI
H
Vaste oever-verbinding
Haringvliet dé oplossing
urgent probleem
over
van
FRAAIE LEONIDAS-ZEGE
Fraaie zegepraal van Victoria
Oude liefde voor kiekkastjes
d*i
Reclam'
V"
SATYRIEKE TOEKOMST-
REPORTAGES
D
H
PLAN VOOR TWEE BRUGGEN
A
W
1
lil
'Hl
Ina;
On
Vios verloor: 2—5
Venlo klopt H.T.C.C.
Lang verbeid rapport thans verschenen
FRIESO WIEGERSMA:
Maakt
voor Uw zdó ii
MAANDAG 17 NOVEMBER 1952
PAGINA WA
j
Gog
En maat wachten
PUBLIEK ALS SCHEEPS-
JAGERS LANGS
WIN SCHOT ERDIEP
BANKWERKER VOND
ELECTRISCHE MERGEL
ZAAG UIT
VIERMAAL GOUD IN
KLOOSTER WITHOF TE
ETTEN LEUR
LAGERE PRIJZEN TE
BRADFORD
R'DAMSE BASKETBALBOND
Surprise
HET GEHELE PROBLEEM
OP PAPIER
Moderne tijd
Gouden Eeuws
huis
Andere voordelen
Keuze van het tracé
Het plan
L
Beton in plaats van sflL'0'
Tengevolge van de zeer sterke stijg'.,.,''11
van de staalprijzen is dit plan tW. a
kostbaar door de grote hoeveeLheéa
staal- Om deze reden is gezocht naar (Vrac
oplossing, waarbij het staalverbruik
veel mogelijk wordt beperkt. Deze h<?
men bij gebruik maken van voorgesp( n
nen beton. Hiervoor zijn de overspanr rijki
gen gesteld op 51.30 m„ zodat het hVeri
ringvliet 12 en het Vuile Gat 14 oV'„
spanningen krijgt, in plaats van 5 er
van 120 m., zoals voor een stalen br,dire
Ook voor de pijlers, waarvan er voor d
betonnen brug 24 nodig zijn tegen 9 dooi
een stalen, is gezocht naar een eenv'sind
diger oplossing, ml. met putten, we'is r
drijvend worden aangevoerd en ter pla'M.
se gezonken. ong
Oordeel over veerverbindK<3'n'
n dergpf
25.750;
au
iham
egpe:
eten
|an h<
'gen
l-andn
let w
lebbei
Itet vj
lopha
nksb
|irule
leen g
jonn
|an, k
liamln
i een
fldrui
bgeb
lOOL' i
Beehti
l'einif
i Ken
I
I
w!"ri
ke R
I op.
end
I temt,
I
I
fcder
i
zij?
Bir
thli
we
hoi
dai
hel
da
ric
al!
eer
rei
gn
vei
du.
on.
CU
he t
mi
vit
Sn
pu
be
pe
sci
ee;
ge
mi
pli
De
I si-' Ile
Slate
daag:-
I hekel
(dien
V/a
EP. aar
fl.cn f
De vi
do<
ven
sarne
VAN
GRO
(Ley
(W
<VV
GIOVANNI Papini is een man die graag poseert als een geweldenaar. Tegen
over bewonderaars speelt hij de ongenaakbare, op portretten etaleert hjj zich
bij voorkeur tegen een indrukwekkende achtergrond, en sinds jaren droomt
hij van een alomvattend meesterwerk, „Het Laatste Oordeel dat een summa
moet worden van de gehele goddelijke en menselijke werkelijkheid. Waarlijk,
niemand kan de 71-jarige Florentijn gebrek aan zelfbewustheid verwijten. Van
Papini kan men echter veel verdragen omdat hij ongetwijfeld een groot man is.
Vanuit de hoogte ener welhaast encyclopedische kennis, met typische'autodidacten
eerzucht bijeengegaard in armoedige en eenzame jeugdjaren, schonk hij de verachte
mensheid wereldomspannende vergezichten, onheilvisioenen of vermaningen, ele
mentair als bijbelwoorden. Zoals zij zich in onze tjjd manifesteert, aldus predikt
Papini, is de mensheid tot ondergang gedoemd en slechts een totale geestelijke
omvorming kan haar redden.
Met de slopershamer begon Papini zijn
schrijverscarrière. Philosophische syste
men, godsdienst, letterkundige werken,
tegen alles fulmineerde zijn strijdorgaan
Leonardo", overdreven en gewelddadig,
onbeschoft en vernieuwend. Op 31-jarige
leeftijd was hij een volmaakte scepticist,
die in zijn autobiografie „Un uomo finito"
(in het Nederlands vertaald onder de titel
„Jeugdstorm") alle wijsgerige stelsels door
zijn hoofd heeft laten stormen en er
slechts de volslagen verwarring van over
hield. Papini scheen op een dood punt ge
komen.
Uitersten
i
Maar 7 .jaar nadien bekeerde hq zich
tot het katholicisme, terwijl hjj de prach
tige Evangelie-omschrjjving „Storia di
Cristo", verschenen in 1921, reeds onder
handen had. Zjjn misprijzend oordeel over
het menselijk denken en scheppen werd
er niet opgewekter door, maar voortaan
had hij vaste grond onder de voeten wan
neer hij niet alleen als chroniqueur van
de afbraak, maar ook als apostel der gees
telijke vernieuwing zijn stem deed dave
ren.
Papini zou Papini niet zijn als zijn pes-
gjmisme niet tot de uitersten ging, en als
•Ijn apostolaat niet in de allerhoogste
norm inspiratie zocht. Over figuren van
kleiner formaat dan Augustinus, Dante,
Michel Angelo achtte hij het niet de
moeite waard een boek te schrijven, en
toen h(j enige jaren geleden een aantal
geschreven preken tot de wereld richtte,
deed hjj dit onder het mom van gefin
geerde pauselijke brieven. De autoriteit
van een (niet bestaande) paus Celestinus
VI moest het gewicht van zijn inderdaad
treffende vermaningen nadrukkelijk on
derstrepen.
IEZE brieven van Celestinus VI kan
men beschouwen als het tegenstuk
van „Gog", de grimmige satire waar
mee Papini In 1930 de wereld verraste.
Geven de Celestijnse onderrichtingen een
opbouwende Papini te zien, dn Gog is hij
de profeet van de ondergang. Tegenover
de positieve richtlijnen der pseudo-pause-
lijke brieven, die het mensdom de weg
naar de redding wijzen, toont Gog. de
cynische millionnair met zijn zonderlinge
hobby om de vreemdste bedenksels van
moderne geleerden en technici te leren
kennen, hoe de wereld zou kunnen wor
den wanneer het autonome vernuft voort
zal gaan de leer van Christus in de wind
te slaan.
Na twintig jaar heeft Papini een ver
volg op „Gog" gepubliceerd, dat dezer
dagen, tegelijk met een herdruk van het
eerste boek, in een Nederlandse vertaling
verscheen. De evenals paus Celestinus VI
slechts in Papini's brein levende Gog, een
door onverklaarbare oorzaken schatrijk
geworden Amerikaan, waarvan Papini
zegt dat hij hem in een krankzinnigenge
sticht bad ontmoet, zet er zijn zogenaam
de dagboeknotities in voort. Zijn vroegere
liefhebberij heeft hij behouden en zijn
cynisme tegenover de hem getoonde mon
struositeiten blijkt na twintig jaar slechts
weinig milder geworden.
Waanzinnige wereld
AAST een nog waanzinniger wereld
dan hij vroeger beschreef komt uit
Gog's nieuwste dagboekschetsen te
voorschijn. Zo bezoekt Gog een electroni-
sche rechtbank die automatisch vonnist
met gedrukte kaartjes en gramofoonpla-
ten; hij maakt kennis met vreemde ge
leerden die een leerstoel in onkunde, 'n
hogeschool van de moordwetenschap of
een instituut tot verdierlijking van de
mens willen stichten, hij wordt toegespro
ken door paradoxale fantasten die de lof
der modder bezingen, dê macht der histo
rische doden over de levenden bestrijden,
genieën willen vormen uit idioten, een
leger uit dieren samenstellen, of de moord
lust van de mens hopen in te perken door
vrijwilligers gerechtelijke executies te
doen uitvoeren.
De maniakale wereldreiziger Gog hui
vert er wel eens van, maar dan drinkt hij
zijn glas whisky en draait rustig zijn chao
tische film naar de volgende close ups:
een verbitterde vijand van de natuur-, 'n
door het Opwekkingsgenootschap uit de
dood gewekte heer Newborn die over een
opstand in hel en hemel vertelt, mensen
haters die moderne kluizenaars werden
dn de lucht of op zee, of een krankzinnige
die meent de enig overgebleven wereld
bewoner te zijn.
Demonische scènes beleeft Gog op een
Alvernielerscongres en bij de ondergang
van een eiland, hij ontmoet op zijn reizen
decadente verzamelaars van kunstledema
ten of in massa opgestelde Venussen, en
wordt rondgeleid in een romanfabriek
voor bestsellers.
Picasso werd boos
Gog heeft van ouds journalistenbloed
en ook ditmaal zijn er de schokkende
interviews: met de atoomgeleerde Law
rence, die als wetenschapsman geen
wroeging kent, met de architect F. L.
Wright die zijn bouwkundige stelregel
„aanpassen aan de natuur" ad absur-
dum voert, met Picasso, die bekent dat
zijn experimenten ten doel hadden de
kunstwereld voor de mal te houden
het interview dat de kunstwereld in op
schudding bracht! met een mateloos
hoogmoedige Salvador Dali, met een
Marconi die het geheime middel heeft
ontdekt om alle beweging van mens en
machine stop te zetten, met Hitier, Mo-
lotof, Garcia Lorca, Huxley en andere
beroemdheden.
Ook is hij weer ijverig aan het speu
ren gegaan in oude papieren waaruit
„totaal onbekende vertellingen" van
Tolstoj, Unamuno, Kafka, Goethe
handig „a la manière de" geschreven
een gedicht van Victor Hugo en een
prachtig verhaal van Browning „De be
kering van een paus" te voorschijn
kwamen.
HET Is slechts een vluchtig beeld dat
we in dit bestek kunnen geven. Mo
gelijk volstaat het echter om iets
van de grenzeloze verwarring te tonen die
Papini ons met deze visionaire toekomst
reportages voor ogen wil houden. Door
hedendaagse beschavingsverschijnselen tot
het ongerijmde door te fantaseren, laat
hij er de waanzin van zien, en wie deze
70 avonturen van de half-barbaar Gog ge
lezen heeft, zal beslist niet gerustgesteld
over de toekomstige ontwikkeling van de
wereld gaan slapen.
AV Hf
Maar hij zal als h(j een minnaar der
schone letteren is ook uit andere motieven
onvoldaanheid gevoelen. Hü heeft het dag
boek gelezen van een schim. Gog „het
monster in groen gekleed", is een bord
papieren figuur: hij lééft niet, maar is
veeleer een paspoort dat de satirieke
Papini het recht geeft alles te zeggen wat
hem door het hoofd gaat, vertrokken por
tretten te tekenen van tijdgenoten, lugu
bere caricaturen te maken en intellectuele
wreedheid te bedrijven.
Het procédé, van Swift, Poe, Villiers de
l'Isle Adam en soortgelijken afgekeken, is
te gemakkelijk om van een schepping te
kunnen spreken. Het blijft snipperwerk,
dat leeft bij de gratie van de vondst en
van een humor, te nadrukkelijk om wer
kelijk aardig te zijn. Maar het bevat, naast
onbeduidende artificiële verzinsels, sublie
me stukjes zoals bijvoorbeeld de preek
over de hoogmoed. En het is gedaan met
een eruditie en met een grandezza waarin
men de geweldenaar Papini, die de wereld
naar de afgrond ziet spoeden, terug kent.
P.
N.a.v. Het rode boek Gog (herdruk) en
het zwarte boek Gog. fJitg. Lannoo, Tielt).
(Van onze correspondent)
Het is de laatste tijd een vreemde ge
schiedenis daar langs het Winschoterdiep.
Wegens de hoge waterstand, speciaal in de
hoger gelegen veenkoloniën, moet men
spuien en daarom staan bij Waterhuizen
de sluizen open. De scheepvaart onder
vindt van deze flinke stroming danig over
last. De schepen in de richting Groningen
hebben de stroom mee en krijgen een be
hoorlijke snelheid, maar de schippers, die
de tegenovergestelde richting op móeten,
komen nagenoeg niet vooruit. Aangezien
juist in deze campagne-periode de scheep
vaart op het Winschoterdiep erg druk is,
ondervindt #et publiek extra overlast,
want de (vele) bruggen langs het Winscho
terdiep staan thans vaker open dan dicht.
Bij de bruggen te Hoogezand-Sappemeer
assisteert het wachtende publiek de laat
ste tijd de schippers, teneinde op die ma
nier de verloren tijd zo kort mogelijk te
doen zijn. En zo ziet men hier het oude,
vertrouwde beeld terug van „scheepsja-
gers", zoals dat vroeger ging, toen de
schepen door paard- of mankracht werden
voortgetrokken. Bij een brug te Hooge-
zand assisteerde zelfs een chauffeur van
een jeep, door het schip per jeep-kracht
zo snel mogelijk door de brug te trekken.
Voor de rest werd een „hooghout u
weet wel zo'n hoge brug stuk gevaren
en blijft men schepen slepen, zolang het
water zo snel stroomt.
(Van onze correspondent)
Een inwoner van Klimmen, de heer
J. L. Bemelmans, bankwerker van be
roep, heeft een electrische mergelzaag
uitgedacht, welke mogelijk wel een re
volutie teweeg zal brengen in de Zuid-
Limburgse mergelindustrie. Deze zaag
bestaat uit een door een electromotortje
gedreven en rond een metalen balk van
64 cm. lengte bevestigde ketting, waar
aan kleine beiteltjes zijn bevestigd. Met
behulp hiervan kan men zonder meer
mergelblokken van iedere gewenste
grootte uit de wanden zagen, zodat het
niet langer nodig is, dat men daar eerst
grotere blokken uitbreekt, die daarna
nog eens apart bewerkt moeten worden.
Daardoor kan de productie belangrijk
worden opgevoerd.i terwijl de kosten aan
zienlijk kunnen worden gedrukt. Een
Duitse fabriek is inmiddels tot het ver
vaardigen van deze electrische mergel
zaag overgegaan. De heer Bemelmans
heeft in zijn proefnemingen onder meer
medewerking ondervonden van het ge
meentebestuur van Valkenburg, dat
uiteraard belangstelling heeft voor alles,
wat de voor dit stadje zo belangrijke
mergelwinning ten goede kan komen.
(Van onze correspondent).
Te Etten is Zondag in intieme kring het
gouden professiefeest gevierd van niet
minder dan vier eerw. zusters tegelijk, n.l.
de eerw. zusters Celestine (mej. De Klijn,
Raamsdonksveer); Cosmas (mej. Van
Reijen, Etten); Gerlaca (mej. Brouwer, Hil
versum) en Vincentia (mej. Gommers,
Kruisland). Soeur Celestine was lang di
rectrice van U. L. O.-school, waarvan vele
oud-leerlingen haar Zondag a.s. nog ko-
men huldigen tijdens «en reünie.
Ook was deze gouden jubilaresse vef
schillende jaren presidente van de ondej-i
wijzeressenvereniging in het bisdom Bre»
„Omhoog". f-r
Zuster Cosmas bewoog zich meer <1
j het terrein van het huishouden, terWf-At
zuster Gerlaca vooral bekendheid geno^Q
toen zij portierster was. Zuster Vince-.t'
was in verschillende kloosters overste. an
et s
eprE
icht
Iele
«elb
Pt
'erm
Ver
Het algemeen prijsverloop op de wolto|ege
markt te Bradford bewoog zich gisteri^
ten gunste van de kopers. Sommige tojjne£
makers handhaafden hun noteringen voUVe
merino-kwaliteiten, doch anderen koh^,-.
digden verlagingen aan, waardoor V y,
algemene gemiddelde voor 64-iger wa1
thans 145 d. per lb. bedraagt. Fijne croi:ltil
breds liepen eveneens terug: het gemih)te',
delde voor 58-iger super beloopt nu onlL
veer 108 d. per lb. Medium en low croGaa
bred pasten zich aan het prijsverloop L0rcj
Auckland aan. Voor 50-iger carded wonn 'r
thans ongeveer 79 d. per lb. betaald.
noteringen zijn merendeels voor Janua r,n
levering en later. ;0'n
Op de veiling te Wanganui was de stelff,or
ming voor fleece wol gisteren gemakK' T5
lijker; vooral naar 52-iger was een kl^itii
nere vraag. De kooplust was echter g"[rage
verdeeld. De gemiddelde prijzen v<fr°ui
fleece wol kwamen 71 i pet beneden lAoog
niveau te Auckland vorige week. CricUdc
chings en oddments waren echter ten vorm
vast op de noteringen te Auckland. U'ei
ke-
Te Port Elizabeth was de kooplust Vij f,';
dag algemeen. De prijzen voor spinneU,,.1
mediums en shorts kwamen 211 pet bovfej„°
de noteringen van Dinsdag, terwijl goeL
topmakings ongeveer onveranderd bleti
Van het aanbod van 5.399 balen werd
pet verkocht.
Op, het goed bespeelbare, doch gladde terrein van Laakkwartier, waar
de wijdstrijd tussen Vios en Leonidas werd gespeeld, is de jeugdige en
snelle Rotterdamse ploeg uitstekend voor de dag gekomen. In het eerste
kwartier ging de strijd gelijk op, maar toen was toch al merkbaar, dat de
Rotterdammers in technisch opzicht wat meer in hun mars hadden dan
de Hagenaars.
Leonidas nam dan ook als gevolg van
een goed uitgevoerde, algemene aanval
al spoedig de leiding toen linksbuiten
Tabbers met een hard schot de Haagse
doelman geen kans gaf (01). Wel
bleef Leonidas in de eerste speelhelft
sterker in het veld, maar niettemin
scoorde Vios de gelijkmaker toen de
Rotterdamse doelman een overtreding
beging en Valenttjn met de strafschop
geen fout maakte (11). Zelfs namen
de Hagenaars voor de rust de leiding
toen rechtsbinnen Jacobs met een schot
van wel 30 meter afstand de Rotter
damse doelman volkomen verraste. Met
de stand 21 werd van doel gewisseld.
Na de rust trad het betere uithou
dingsvermogen van Leonidas duidelijk
aan de dag. De Rotterdammers ont
wikkelden een goed sluitend en snel
samenspel, waartegen Vios niet bleek
te zijn opgewassen. Middenvoor Putter
scoorde na een fraaie aanval met
een hard schot de gelijkmaker (22).
De voorhoede van Vios deed daarna
enkele energieke pogingen om de kans
te doen keren, maar de verdediging
van Leonidas (hield, ondanks enkele ge
vaarlijke momenten, stand. Na slecht
uittrappen van de Haagse doelman
kreeg Putter een goede schietkans,
■Het program voor morgen, Dinsdag,
luidt als volgt;
7 uur: dames 2e klas: Full Moon 2
Blue Birds 2, 7.45: dames 2e klas: ROVS
1Arrows 2. 8.30: heren 2e klas: Aguila
Rode Duivels 1, 9.15: dames le klas: Blue
Birds 1—-Schilperoord. 10 uur: heren le
klas: Full MoonSchilperoord.
(Van onze hockeymedewerker)
Regen en sneeuw waren oorzaak,
dat
er van de acht voor de Westelijke eerste
klasse vastgestelde wedstrijden geen en
kele voor West IA en slechts één voor de
Westelijke eerste klasse B door ging. Die
ene wedstrijd werd een even fraai als on
verwacht succes voor het Rotterdamse
Victoria, dat het tot dusverre ongeslagen
SCHC in een merkwaardige wedstrijd met
42 overwon.
Vóór rust leek het daar nog geenszins
op. De Stichtenaren hadden toen het beste
van het spel en verkrq^en al spoedig de
leiding door A. Bloembergen. Bij een Rot
terdamse aanval maakte Wim Kodde
echter fraai gelijk, doch toen Hooghiem-
stra daarna SCHC opnieuw de leiding
had gegeven, dacht iedereen: nu wordt
Victoria kansloos geslagen. Maar de
hecht® defensie van Victoria handhaafde
zich daarna prachtig, ook in de tweede
helft, toen ook de voorhoede van Victoria
zich meer en meer deed gelden.
'"oen hebben de Rotterdammers een ge-
wklig kwartiertje gehad. SCHC werd
v "-omen overrompeld. Schaardenburg
--akte gelijk en Wim Kodde en Koole
t -"fen eveneens daarna de roos zodat
V -ora fraai met 42 won.
D® stand is hier nu:
S~HC 6 5 0 1 10 18— 6
FDM 5 3 1 1 7 10— 3
Gooi 4 3 0 1 6 8—4
Kampong 4 2 1 1 5 0— 5
Victoria 6 2 0 4 4 6—12
IIGC I5 1 1 3 3 7—12
De'.ftse Stud. ..5 1 1 3 3 4—9
HGC II 5 0 2 3 2 4—7
In het Noorden werd alleen te Tietjerk
LHC—-GHBS gespeeld. Het resultaat, 2—2
leidde niet tot wijziging van de stand.
Voor een geweldige surprise zorgde
Wageningen, dat de kampioen en onge
schonden leider DKS met een nederlaag
van 1—0 huiswaarts zond. Wel waren de
Enschedccrs technisch beter en meestal
aanvallend, doch de Wagrningcrs verdc-
digden zich op hun moeilijke veld gewei- '8 in de provincie
dig en bij een hunner snelle aanvallen had
den zij zo waar succes. Zo kreeg DKS de
eerste nederlaag te slikken en is de span
ning voor de eerste plaats teruggekeerd
vooral doordat pw fraai in Nijmegen met
52 van de oude Nijmeegse won en Arn
hem Union met een nederlaag van 21
huiswaarts zond. HengeloDeventer werd
niet gespeeld.
De stand is:
DKS
6
4
1
1
Wageningen
6
3
1
2
Union
6
3
1
2
PW
5
2
2
1
Arnhem
3
0
2
Nijmegen
6
1
1
3
Hengelo
4
1
2
1
Deventer - - -
5
0
0
5
9
7
7
6
6
5
4
0
gemaakt
11— 5
12— 7
13—10
13— 0
8—12
13—12
10—11
7—24
en -de
Venlo heeft geen fout
enige tegenpartij die men als concurrente
kwalificeren kan. HTCC met een neder
laag van 41 huiswaarts gezonden. Het
eerste kwartier was besiissend. Venlo
startte zeldzaam zelfbewust, in hoog tem
po werd de bal van man tot man ge
plaatst. er was geen twijfel, dat spel was
ook te machtig voor HTCC. In één kwar
tier vielen 4 treffers, twee van Willy Nef-
kens (strafcorners) en twee van Reijn jes
na afgemeten veldspel. Het was bekeken!
Onwillekeurig leidde dat tot een klei
ne verslapping bij de Venloërs. waarvan
HTCC prachtig profiteerde om zich vol
ledig te herstellen. Zo volgde, ook in de
tweede helft, op het Venlose vuurwark,
een gelijk opgaande strijd die het zeer
talrijke publiek geboeid hield.
Tenslotte kreeg HTCC haar alleszins
verdiende tegenpunt toen tegen Harry
Derckx (die nog al eens zondigde!) een
straf bully werd gegeven en door HTCC
benut.
Eindhoven kwam met een zege met io
over MOP uit Den Bosch terug. De volle
buit was hier een te grote beloning.
Breda sloeg met 31 Geel Zwart en Til
burg bracht het bezoekende Zwart Wit
de eerste nederlaag toe in dit seizoen
(3—1).
In totaal werden slechts 9 van de eer
ste klasse wedstrijden gespeeld, waarvan
waarvan hjj snel gebruik maakte (2—3).
Met uitstekend spel kwam Leonidas daar
na steeds meer in de aanval en door
doelpunten van Van Os en Kreyns
werd het een flinke, en alleszins ver
diende overwinning voor Leonidas
(2—5).
Alles wijst er op, dat. de plannen, volgens welke Goeree-Overflakkee zijn
vaste oeververbinding met Zuid-Holland zal kunnen krijgen, vaste vorm
gaan aannemen en dat met de mogelijkheid van realisering der plannen
binnen niet al te lange tijd rekening gehouden zal moeten worden. Vorige
week kon gemeld worden dat de Vergadering en de Raad van Commis
sarissen der N.V. Brugverbinding was geïnstitueerd, thans wordt liet object
opnieuw actueel door het verschijnen van het rapport van de commissie
van onderzoek ten aanzien van een vaste oeververbinding, welke commissie
onder voorzitterschap van mr Bolsius, lid van Ged. Staten van Zuid-
Holland werd ingesteld op 18 Februari 1947 door Gedep. Staten.
Dit rapport omvat het gehele probleem
van de oeververbinding en zeer belang
rijk is het er uit te vernemen, dat in ieder
opzicht de voorkeur gegeven moet wor
den aan een brugverbinding boven veer
diensten (mogen deze nog zo volmaakt
zijn), dat bruggen over het Haringvliet
en Het Vuil Gat zeer wel mogelijk zjjn
en dat de streek genoegzaam belangrijk
productiegebied is om dc kapitalen, nodig
voor bruggenbouw, te investeren.
Mede is zeer belangrijk, dat een tweetal
bij het rapport gevoegde ontwerpen van
bruggen, gemaakt zijn door de Dienst van
Rijkswaterstaat, directie Bruggen.
Nadat irj het rapport de sociaal-econo
mische structuur van het eiland Flakkee
is nagegaan, waarbij de klemtoon valt
op het isolement van de streek, de grote
werkloosheid, die van het isolement een
gevolg is enz., worden de vervoers
behoeften van het moment beschreven en
de bezwaren, die verbonden zijn aan de
AN de Ljjnbaansgracht,
een stiefkind temidden
van de beroemde Am
sterdamse watergordels, arm
aan statige huizen, karig be
deeld met enkele trieste
bomen en in onsamenhangen
de repen gescheurd door de
dwars er doorheen getrokken
straten aan dit ietwat ver
laten water staan juist ter
hoogte van het Rijksmuseum
drie allercharmantste 17de-
eeuwse huisjes met een ver
sierde halsgevel te pronken.
Nummer 295, één van de
drie pronkstukjes, wordt be
woond door Frieso Wiegers-
ma, een op 14 October 1925 te
Deurne geboren zoon van de
befaamde arts en kunstschil
der Hendrik Wiegersma. Het
huis van deze jonge decora
teur is gemakkelijk te vinden.
Er prijkt géén naambordje op
en tóch wijst de weg zich
van zelf: de deur is groen ge
schilderd en de panelen met
blauw omlijnd en geaccentu
eerd. Een moderne kleuren
combinatie, waar Parijs vorig
jaar mee voor de dag ge
komen is; tekenend voor de
bewoner, die zelfs op zijn
huisdeur in het metier expe
rimenteert. „Dat blauw moet
ik nog iets dieper van tint
schilderen; het bevalt me nog
niet helemaal", zegt Wiegers
ma, als hij de deur voor de
helft heeft open gedaan. En
over het onderstuk geleund,
wisselen wij de eerste woor
den.
Tegen een donkere wand
rechts in het portaaltje, naast
een even witte als ouderwetse
porte-manteau, begint een
elegante wenteltrap, met
beurtelings slanke en dikke
witte spijlen, die ons, in één
zelfbewuste draai, midden in
het woonvertrek op de eerste
verdieping voert.
kleur: crème, blauw en wit.
rIJ zouden kunnen vol
staan met U het portret
van deze Wiegersma te
schilderen aan de hand van
dit interieur alleen, ware het
niet, dat Frieso Wiegersma
over een sprankelende flux
de bouche beschikt, die hem
in het gezelschap van Wim
Sonneveld, bij wie hij in
dienst is als decorateur, ge
heel op zijn plaats doet zijn.
Tekenen of studeren
„De studie ligt mij niet; ik
heb mijn hoofd er nooit bij
Kekke kiekkastjes, rare door
kijkjes, malle doosjes met
poppetjes te maken had,
heeft in mijn jongste jaren
mijn belangstelling gehad.
Vooral bij de bevrijdingsfees
ten heb ik mijn decoratieve
hartstochten kunnen uitleven
op een oude modepop, die op
onverklaarbare wijze de
naam Gerda had opgelopen
en die ik in een oud winkeltje
in mijn dorp had gevonden".
„Gerda kwam op ieder
feest, telkens in andere ge
daante, met maskers, drape
rieën en de vreemdste attri-
in
„Zeg mij waar en hoe U
woont, en ik zal U vertellen
wie gij zijt". Het is niet moei
lijk om te ontdekken, dat
Frieso Wiegersma een jonge
man is met een verfijnde
smaak, een natuurlijk gevoel
voor sierlijke en harmonieuze
combinaties, waarmee hij in
het huis uit de Gouden Eeuw
de moderne tijd heeft tast
baar gemaakt: Victoriaanse
meubeltjes bij de lange ramen
heeft hij met moderne blauwe
stof opnieuw laten bekleden,
en weggezonken in een strak
geeloker smyrnatapijt, staan
zij in de kamer, die, waar de
wenteltrap naar binnencir-
kelt, drie treden hoger ge
legen is dan het achter
gedeelte. De wanden zijn,
tegenover elkaar met boeken
begroeid, verschillend in
kunnen houden en in de jaren
1946 en 1947, toen ik aan de
Amsterdamse Universiteit
kunstgeschiedenis studeerde,
heb ik in een afschuwelijke
tweespalt geleefd: moest ik
tekenen of studeren? En op
een goeie dag ben ik dom- en
brutaalweg naar Wim Sonne
veld gestapt en.... mocht ik
de décors van ,,'t Is histo
risch" verzorgen".
„Ik ben toen begonnen ge
woon, knullig, mijn kost te
gaan verdienen. Het werk
was voor mü eigenlijk een
teruggrijpen op mijn prilste
jeugdjaren. Alles wat met
buten. Als „Triomph van de
Schizophrenic" heeft Gerda
haar grootste lauweren ge
oogst. Mijn zin voor het
théatrale en onwezenlijke is
wel een beetje erfelijk geloof
ik", besluit Wiegersma, in
wiens gesprek telkens op
nieuw een warme liefde en
bewondering voor zijn ouders
blijft doorklinken.
Adoratie
IK ben nog veel te jong
en „veuls te klein" om
zó maar eigen artistieke
meningen te poneren, maar
als U mij nu vragen zou,
welke waarden in de kunst
mij boeien, dan moet ik be
ginnen met U te zeggen, dat
van de modernen, die ik veel
te fragmentarisch vind wer
ken, er steeds meer voor mij
afvallen en, dat ik bemerk
dat ik zelf terugval op de
klassieken die hèrontdekt
worden. Ik adoreer de z.g.
kaarslichtschilder Georges de
la Tour (1593—1652), wiens
haast gestyleerde impressies
mij buitengewoon ontroeren
en ik heb een grote verering
voor Ingres en Vermeer".
Op het ogenblik is Wiegers
ma met de costumier Johan
Greter belast met de inrich
ting van het Theater de la
Mar, dat VVim Sonneveld
vanaf December zal gaan be
spelen. Hjj heeft o.a. een groot
gobelin ontworpen dat in de
hal boven dg trap zal komen
te hangen. En voor Wim
Sonneveld's nieuwste cabaret
„Het meisje met de grote
voeten", dat hedenavond in
Rotterdam de eerste verto
ning beleeft, heeft Wiegers
ma natuurlijk ook de décors
gemaakt.
„Het vervaardigen van ca
baretdécors eist een enorme
vindingi ijlthcid qd voorsl
leert de ontwerper woekeren
met dc ruimte", zegt hij. „Het
trieste is eigenlijk, dat een
fi^°r Z0.n kort bestaan be
schoren is: Geschreven in het
zand. Het waait uiteen, nadat
e' dienst gedaan heeft".
Voor een damast-weverij
heeft Wiegersma in het begin
van dit jaar het patroon ont
worpen voor twaalf servetten
en een metersgroot tafel
laken, waarop in 20 taferelen
de regering van Koningin
Wilhelmina allegorisch is uit
gebeeld. „Een geduldwerk,
waaraan ik een half jaar
meer dan acht uur per dag
ben bezig geweest. Het laken
wordt nu geweven en t.z.t.
zal het een waardige bestem
ming ontvangen".
Het is ongemerkt laat ge
worden cn wanneer tegen
half twaalf het gehele gezel
schap van Wim Sonneveld
komt binnenvallen in huize
Wiegersma, komt er van een
ordentelijk gesprek nagenoeg
niets meer! De vreugde in het
leven tintelt van alle kanten;
bon mots en kwinkslagen
kletsen tegen en door elkaar;
en hiér, in dit grachtenhuis,
voelen de artisten zich thuis,
evenzeer als op het toneel.
Met dit verschil, dat op de
Lijnbaansgracht zij zich in
een entourage bevinden, die
niét in het zand is geschre
ven, maar die blijft getuigen
van de goede smaak, waar
van Frieso Wiegersma zo'n
eerlijk scheppende bewonde
raar ia.
huidige' verbinding, waarna de commissie
komt lot beschrijving van de nieuwe
mogelijkheden, welke geopend zullen wor
den bij het totstandkomen van een vaste
oeverbinding.
In het kort aangeduid komt het hierop
neer. dat er ten aanzien van het vervoer
van aardappelen, suikerbieten, kop en
blad van suikerbieten, uien 'en witlof
grote mogelijkheden ontstaan, die vooral
voor de laatste twee artikelen van over
wegend belang moeten worden geacht.
Het wordt namelijk mogelijk bij een ver
zekerde verbinding op belangrijk groter
schaal dan tot dusver het witlof op
Flakkee te forceren, hetgeen zal leiden
tot grotere welvaart voor degenen, die in
deze cultuur werkzaam zijn. Voor de
export van uien is de beschikking over
een verzekerde verbinding van nationaal
belang, aangezien hierdoor de mogelijk
heid ontstaat op een gunstige markt in
Engeland deze producten af te zetten
(Flakkee teelt een derde deel van alle
uien ip Nederland).
Een vaste oeververbinding zal grote in
vloed uitoefenen op het contact met
buiten het eiland wonende belanghebben
den en op de vakbekwaamheid de agrari
sche bevolking, die thans onvoldoende in
de gelegenheid is land- en tuinbouw-
onderwijs te volgen.
Een vaste oeververbinding zou het spuien
van tijdelijke arbeidsoverschotten naar de
streken ten Noorden van het Haringvliet
kunnen bevorderen, terwijl bovendien
eventueel dreigende structurele werk
loosheid eerder voorkomen zal kunnen
worden. De industriële ontwikkeling
met name van Middelharnis en Sommels-
dijk zal gestimuleerd kujyaen worden
en er kan zelfs een ..autonogjjg" industrie
ontstaan, zoals reeds thans met de druk
kerijen het geval is. Voorts zal een vaste
oeververbinding in belangrijke mate kun
nen bijdragen tot een verruiming van de
mogelijkheid tot recreatie van de Flak-
keese bevolking, doordat deze de beschik
king krijgt over sneller verbinding met
de overkant, anderzijds doordat verenigin
gen, gezelschappen enz. minder weerstan
den ondervinden om het eiland te be
reiken. De vaste verbinding zal ook be
vorderend werken op het vreemdelingen
verkeer, in welk verband in het bijzon
der gewezen kan worden op de badplaats
Ouddorp met haar prachtige natuurreser
vaten en ongeschonden duinen. Ook voor
Rotterdam moet de mogelijkheid van
recreatie-uitbreiding van belang worden
geacht. Tenslotte zal een vaste verbinding
1060 ha vruchtbare grond van Tien Ge
meten in de ontwikkeling betrekken.
Kortom: het eiland zal meer zijn plaats
krijgen in de nationale huishouding.
In een „technisch gedeelte" behandelt
het rapport de keuze van het tracé,
waarover de brug kan komen. Hierbij
wordt allereerst opgemerkt, dat afdam
ming van het Haringvliet in het kader
valt van een veel grootser plan, welks
?£!2SSlng vermoedelijk niet in de naaste
toekomst is te verwachten. De hoofdge-
a<iv?-te Is c'eze, dat een zo goed mogelijke
verbinding met Rotterdam verkregen
noet worden.
Zeer uitvoerig gaat het rapport in
op de diverse trace's, waarover men
een brug zou kunnen leggen om tot
de conclusie te komen dat de voor
deligste is over de Westpunt van het
eiland Tien Gemeten, aan de binnen
zijde van de waterkereudc dijk. Dit
tracé is nader uitgewerkt. Het is ge
legen pl.m. 1000 m. ten.Oosten van
Stad aan het Haringvliet. Aangenomen
is dat t.z.t. liet Spui ter hoogte van
het Hokeldingse veer ools zal worden
overbrugd.
In het tweede hoofdstuk van het tech
nische gedeelte beschrijft het rapport de
bij de overbrugging betrokken rivier- en
scheepvaartbelangen. In verband met
deze belangen komt men tot het vol
gende:
De brug over het Haringvliet zal een
nuttige doorstromingsopening proeten
overspannen, waarbij op enige vergroting
van de bestaande diepte van 8—14.50 nr.
ter plaatse van de brug moet worden
gerekend.
De grootste gewenste doorvaarthoogte
ten hehoeve van de huidige scheepvaart
wordt bepaald door de kustvaart en kan
worden gesteld op 9 meter boven nor
maal hoog water. Voor de scheepvaart
ter plaatse zal een hoogte van 10.50 plus
NAP van een van de middenoverspan
ningen voldoende moeten worden geacht,
waarbij wordt verondersteld dat voor de
vissersvaartuigen (20 ankerkuilbedr'ijven.
waarvan de schepen de mast, niet kunnen
strijken) een oplossing wordt gevonden.
Voor de overspanningen in het Haring
vliet. kan de hoogtehepaling geschieden
zonder met de scheepvaart rekening te
houden. Hier moet uitsluitend op water
standen en ijs worden afgegaan. De
onderkant van deze brug zal op 6 meter
NAP moeten liggen.
Een brug over het Haringvliet van
600 meter en één over het Vuile Gat
van 720 meter, een verhindingsdam
tussen beide bruggen van 1350 m. en
twee dammen voor de aansluitende
wegen op Flakkee en Hoeksche Waard
van resp. 340 en 200 m. een strekdam
met dwarskribben voor de kop van de
toeleidingsdam door de Noordelijke
helft van het Haringvliet; enkele krib-
'tol
jon
trap
ben en oeververdedigingen, het ba£fvetl<i
ren van een stroomgeui ter plaatse Lan
ter „weerszijden van de brug in de Ze een
delijke helft van het Haringvliet. 1 s
k art
De onderkanten van beide brugg(Jjo]a
'iggen aan de einden op 6 m. 4- Ntfjet
Beide hebben een zeeg; die over het Iteero
nngvliet ligt in het midden 8 NM."gv
dte over het Vuile Gat op 10.50 m. Zo
NAP. -
Het dwarsprofiel bestaat uit een T\
baan van 614 meter breed en trotto
(rijwiel-voetpaden), breed 214 m. bui'
de hoofdliggers. De onderbouw bestf
uit pijlers en landhoofden, gefundeerd VI
palen van gewapend beton. der
Voor het baggeren van een geul in tiag.
rivierbodem zal 6.100.000 M3 zand v tal
wijderd moeten worden. Tegelijk met
bouw van de bruggen en dammen zu. Ae.s
aansluitende wegvakken moeten w<"'\ Zal
aangelegd. Op Flakkee ter lengte v ciaa
1000 M, kruinbreedte 16 M. rijweg 6, ,V0ci
rijwielpaden. 1-W- M. mat. bfede
bermen; op Hoeksche Waard een vjjwor
vak van 4 KM. d
Beton" keiT,
Stalen brug
Bruggen (onder- en
bovenbouw) 13.400.000
Toeleidingsdammen 4.300.000
Rivierwerkcn 2.500 000
Aansluitende wegen 1.720.000
Grondaankoop, scha
deloosstellingen 500,000
Onderzoekingen, plan,
directie enz. 80.000
brUf brac
1 72fi- "k'
A-' ove
50«!jTn
terd
Ir
iia
Totaal 22.500.000 18.70" ®eSI
Exploitatiekosten (per rect
jaar) gedurende de
eerste 5 jaren f 110.000 7" veri
Daarna 80.000 4» <J-e
Kr®
De commissie heeft haar rapport 'j
willen besuiten zonder daarin ook On
nemen een globale raming van de 9
ten van een aan de eisen des tijds aojii
paste veerverbinding. Daartoe is covj
opgenomen met de Prov. Stoomv"'
diensten in Zeeland en bij de berekc'
gen is men uitgegaan van een type
tuig als in de dienst Vlissingen
kens wordt gebezigd, de veerboot f
koplading „Prins Hendrik" lengte 6°
capaciteit 50 a 60 auto's, snelheid 12
pen met een bemanning van 8 ma-P,
in totaal 20 man personeel, bouwkoj
R
7.00
Lite
9.00
Crli
10.51
Sch
Ork
del;
Kat
met
De haven van Hellevoetsluis is -
geschikt, zodat e" een nieuwe gem3
zou moeten worden bij de Hoo-rnsc H
den. met bovendien een nieuwe toegs1:;
weg. Ook de haven van Middelharnis
voor zo'n veerdienst niet worden,
bruikt en men zou een nieuwe ten
ten van de bestaande moeten make'1
totaal zou dus nodig zijn: 2 vaarluie1'
3.000 000 is 6.000-000. 2 aanleggeief
'heden .500.000, haven MiddklhS]
1-000.000, haven Hoomse Hoe'1-'
2.500.009 wegdek op Voorne 1OO0'
Totaal 12.000.000.
Dc jaarlijkse exploitatiekosten zo1!!1
een kapitaalsuitgave vertegenwoor#
van 11.250-000, de onderhoudskosten
de aanleggelegenheden en baggerwe'-j
de haven van Middelharnis zou jaa1
100.000 vergen, of gekapitaliseerd
oenning 25 een bedrag van 2.50v
De totale kosten van een
dienst zouden dus komen op
Een vergelijking met de kosten I
aanleg van een brug valt dus niet
nadeel van een vaste oeververbinding.
Temeer omdat bij de berekening t
buiten beschouwing is gelaten het
schil in levensduur van veerboten (Jj
25 jaar) en van een brug (bij nol1"
onderhoud vrijwel onbeperkt).
De jaarlijkse kosten van een brug'
len zijn 1 080.440, die van een verif
binding 1.201.600, Een brug zal dull
het onderhoud betreft jaarlijks tien
cent goedkoper zijn dan een veer.1 1
„Overweegt men voorts de grote v
delen van een brugverbinding,
verdient uiteraard een dergelijke
binding wel de voorkeur", aldus
sluit de brugcommissie haar raPL
l:
-Vol
13-C
V.'o
ter-
soi
daarbij wijzend op de opvatting t>a
de exploitatie van de Zeeuwse m-u
:1"
diensten, dat zelfs een ideale ve£,u(;,
binding toch nimmer meer betejy
zou kunnen hebben dan vijf en
procent van een vaste verbinding'
V.
*ac
Nv
Vo
0.:k
rnv
17.
n.a
23.:
Wv
