Jacques Maritain zeventig jaar
Zijn wijsgerig-paedagogische
denkbeelden
Nu weer.
Friesche
HEERENBAAI
DOUWE EGBERTS
DE
UIT EEN ZWITSERS REIS
JOURNAAL
Deken Bots naar laatste rustplaats
Plechtige Requiemmis
stampvolle kerk
Lan taat nplan ten vragen uw aandacht
VAN NELLE
vloeitjes
in
Faustus" wordt „BEGRAVEN?
TUIN- EN KAMERPLANTEN
je doodgestoken na
kennis-bezoek
Vrachtschip zonk in liet
IJsselmeer
jJINSUAG 18 NÜVEiVlBEK 19jZ
N D C—S
Verzoening van wetenschap
'f' en wijsheid
De staat en de opvoeding
1#
II (Slot)
Geen goedkope schoenen. Gewapende democratie. -
Genève, a.s. atoomstad. Zwitserland won de horloge-slag
PAUSELIJKE
ONDERSCHEIDING
De plechtigheden
gistermiddag
vt
Benaming goed gekozen
Niet erg dorstig
VEEMARKT TE ROTTERDAM
■l t.
DE OVERVAL OP
BANKAUTO
1 j- JL-vJk
Toen tvij in 1947 ter gelegenheid van zijn vijf-en-zestigste verjaardag
in dit blad een korte bespreking van zijn jongste politiek-wijsgerige publi
caties gaven, teas Jacques Maritain nog ambassadeur van Frankrijk bij de
Heilige Stoel. Kort daarna, in 1948, trad hij echter af en aanvaardde
opnieuw een professoraat in de wijsbegeerte aan de Princeton University
in Neiv Jersey. Dit betekende, dat een van de grootste, katholieke, wijsgeren
Europa verliet, gelijk zovele wetenschapsmensen in de. laatste jaren hebben
gedaan, om in de Nieuwe W ereld zijn belangrijke philosopliisehe arbeid
voort te zetten. De reden van deze emigratie tras geen andere dan dat'
het eigen vaderland noch enig ander If est-Euro/wes land aan deze uit
nemende denker en nobele mens een leerstoel had aan te bieden. Intussen
had men echter wel de gelegenheid gevonden deze edele christen op
allerlei wijzen aan te vallen, te verguizen en te belasteren.
Jacques Maritain is op 18 November 1882
te Parijs geboren. Van moeders kant is
hij een kleinzoon van de advocaat Jules
Favre, die in het begin van de Derde
Republiek een belangrijke rol speelde,
o.a. tegenover Bismarck. Voordat Jacques'
vader zelf in de advocatuur ging, was hij
als secretaris werkzaam bij Jules Favre.
Jacques studeerde aan het békende Ly-
cée Henri IV, aan de Sorbonne, waar hij
o.a. Durkheim en Lévy-Bruhl tot pro
fessoren had en aan het College de Franse
bij Henri Bergson. In 1905 werd hij agrégé
de philosophie, waarna hij nog twee jaar
tSiologie-colleges volgde bij Hans Driesch
in Heidelberg. Na met zijn vrouw, Raissa
Öumancoff, in 1906 tot het Katholicisme
te zijn overgegaan, legde hij zich toe op
de studie van de Thomistische wijsbe
geerte onder leiding van Pater Clérissac
van de Orde der Predikheren.
In 1912 wordt hij benoemd tot leraar
aan het Collége Stanislas en in 1914 tot
professor in de philosophie aan het In-
stitut Catholique te Parijs. In 1933 com
bineert hij dit professoraat met een hoog
leraarschap aan het Pontifical Institute of
Medieval Studies te Toronto. Van 1941 tot
1944 is hij hoogleraar aan de Princeton
University en de Columbia University en
president van de Ecole Libre des Hautes
Etudes te New York. Daarna volgt zijn
benoeming door De Gaulle tot ambassa
deur bij de Heilige Stoel.
De actuele activiteit van Maritain wordt
gekenmerkt door het naarstige streven
om op basis van het Thomisme weten
schap en wijsheid met elkaar te ver
zoenen. Zoals hij zich indertijd als hoofd
van de Franse delegatie op het tweede
algemene congres der Unesco uitdrukte:
„Er zal voor de wereld van morgen
vrede, vrijheid noch waardigheid gewaar
borgd zijn, indien, zowel in de uiterlijke
beschavingsvormen als in de gewetens van
de mensen en de geleerden zelf weten
schap en wijsheid niet met elkaar worden
verzoend en indien de toepassing van de
wetenschap niet streng onderworpen
wordt aan de moraal en de wezenlijke
doeleinden van het menselijke leven".
Slechts in een krachtige vernieuwing
van de „tucht der wijsheid" ziet hij de
redding der mensheid. Hiervan getuigt
niet alleen zijn grote werk „Les degrés
du savoir" (1946 vierde druk), maar tevens
zijn door de hedendaagse maatschappe
lijke, politieke, culturele en godsdienstige
toestanden geïnspireerde publicaties.
Ook in zijn beknopte philosophie van
de opvoeding, getiteld „Education at the
Cross-Roads" (1944), waarvan behalve een
Duitse een door de auteur zelf herziene
Franse vertaling is verschenen, laat hij
zich door deze doelstelling leiden. Vol
gens Maritain kan een opvoedkunde, die
aan de integrale zijnswijze van de mens
wil beantwoorden, slechts gebouwd wor
den op een wijsgerig godsdienstig begrip
van de mens. Wijsbegeerte en geloof stel
len vast, dat de mens 'n persoon is, d.w.z.
een totaliteit, begiftigd met verstand en
vrije wil, die in persoonlijke betrekking
tot God staat, Wiens beeld hij is. Maar
ook leert het geloof, dat de mens een door
erfzonde en eigen zonden gewond schep
sel is, dat geroepen is tot het goddelijke
leven en de vrijheid der genade en welks
volmaaktheid gelegen is in de liefde.
Daarom moet het eerste doel van de op
voeding zijn: de innerlijke en geestelijke
vrijmaking van de mens door een pro
gressieve verovering van de waarheid; het
tweede doel hangt samen met de sociale
natuur van de mens en bestaat in de
concrete uitbouw van deze gerichtheid in
de diverse maatschappelijke verbanden.
Wanneer de moderne paedagogiek tenge
volge van een overbenadrukking van de
opvoedingsmiddelen en -methoden het
doel van de opvoeding uit het oog ver
liest df zelfs totaal negeert, schiet zij
derhalve schromelijk tekort. Toch is dit
niet de enige klacht, die tegen de mo
derne paedagogiek moet worden geuit.
Niet minder ernstig is het feit, dat zij,
terwijl zij wel tot een formulering van
opvoedingsdoeleinden komt, omtrent de
wezenlijke aard daarvan schromelijk
dwaalt. Pragmatische paedagogiek ordent
alles op actie en practijk; de sociologis-
tische stelt als enige maatstaf de algehele
integratie in het sociale leven; de intel
lectualistische legt eenzijdige nadruk op
de wetenschappelijke functie van het men
selijke verstand; de voluntaristische heeft
uitsluitend aandacht voor een vrije ex-
pansie van de menselijke natuur. Al deze
tekorten en dwalingen doen zich in meer
of mindere mate gelden in dë vooraan
staande, moderne opvoedingstheorieën en
zijn daardoor een voortdurende bedreiging
van de practijk van opvoeding en onder
wijs zelf. Om dit te voorkomen, zullen we,
volgens Maritain. een einde moeten ma
ken aan de tweedracht, die er bestaat
tussen zin voor vrijheid en zin voor ver
antwoordelijkheid, tussen menselijke
rechten en menselijke plichten. Maar vóór
alles zullen we de kloof moeten over
bruggen tussen godsdienstige inspiratie en
profane activiteit, tussen nuttige arbeid
en belangeloze dienst aan wetenschap en
schoonheid.
In een van zijn laatste werken, „Man
and the State" (1951) wijst Maritain er op,
dat de opvoeding in de eerste plaats af
hankelijk is van het gezin. De Staat heeft
slechts een aanvullende taak („auxiliary
function"), die in onze tijd als normaal
beschouwd moet worden. De functie van
de Staat inzake opvoeding is te zorgen,
dat de toekomstige burgers niet alleen be
schikken over bekwaamheden, kennis en
wijsheid, maar ook over een oprecht en
welbegrepen geloof in de gemeenschappe-
60 cent per pakje
1
VNN017557i
N, ie in Zwitserland goedkoop schoenen wil kopen, maakt een vergeef>c
reis. Ook kleren moet men er zich niet aanschaffen. Die zijn in het vader
land veel goedkoper. En men zou eigenlijk oók ofstand moeten doen van
de opvatting, dat men naar het land van Willem Teil gaat, om er uit
sluitend bergen te zien, of er in de sneeuw te dartelen. Zwitserland deelt in
belangrijke mate mede met de wijziging in attracties, welke een land zijn
bezoekers biedt en die gelijke tred hebben gehouden met veranderde
opvattingen. Niet alleen het natuurschoon trekt toeristen, technische
bezienswaardigheden spelen eveneens een rol en de moderne toerist heeft
bovendien geleerd, achter de schermen van natuurschoon of romantisch
verleden te kijken. Hij interesseert zich voor de samenleving, waarin hij te
gast is, zelfs voor het dagelijkse wel en wee van dc mensen in het land,
ten aanzien waarvan hij graag vergelijkingen maakt met.... zijn eigen
ervaringen.
In dat licht gezien is Zwitserland niet i delwaldgletscher b.v. is sinds 1920 danig
ingekrompen. Waar eens het eeuwige ijs
lag, strekken zich nu dichte bossen uit.
Men rekent er op, dat hier eens weer wijn
verbouwd zal kunnen worden, zoals dit
gedurende de Middeleeuwen bij Zermatt
het geval moet zijn geweest, toen de glet-
s.chers daar tijdelijk waren teruggeweken.
Dit terugwijken vindt ook thans weer
plaats.
Dit zijn enkele notities uit een Zwitsers
reisjournaal. Ze zouden met tal van an
dere kunnen worden aangevuld. Het doel
er van was, er de aandacht op te vestigen,
hoezeer Zwitserland de belangstelling van
de moderne, zich ook voor technische, in
dustriële en sociale prestaties >n;eresse-
rende toerist verdient en, óók vanwege
andere problemen en verschijnselen, waar
voor de moderne mens zich interesseert.
Merkwaardig is wel, dat de Zwitsers ze f
nog voornamelijk propaganda maken voor
hun bergen en niet voor de ongetwijfeld
interessante gemeenschap, die ze vormen.
alleen een mooi, doch tevens een heel
merkwaardig land. En nu bedoelen we
niet in de eerste plaats de eigenaardige
positie van deze bondsrepubliek, die als
voorbeeld voor een Verenigd Europa
wordt gesteld. Er zijn zoveel andere as
pecten, waarvoor Zwitserland heden ten
dage belangstelling vragen kan. Men treft
er tal van interessante contrasten aan en
onvermoede situaties.
Zwitserland is momenteel b.v. het land,
waar zich de eerste atoomstad in West-
Europa zal gaan verheffen. Men weet het.
voor het grote laboratorium voor kern
splitsing der samenwerkende Westeurope-
se naties is Genève, de voormalige stad
van de Volkenbond, uitverkoren. Er is
daartoe een terrein van 30 ha. reeds gere
serveerd. Over vijf of zes jaar zal deze
atoomstad er zijn. De kosten worden op
100 millioen Zwitserse francs geraamu.
Zwitserland is een hoogst actuele bij
zonderheid het enige Europese land, dat
een deel van zijn militaire uitrusting in de
Verenigde Staten koopt en zijn bestelling
prompt met dollars betaalt. Het krijgt
geen steun van Amerika, maar het wist
de bedreiging van zijn import in Amerika
van horloges energiek te keren. De hor
loge-oorlog is door Zwitserland gewonnen
President Truman moest een voorstel tot
beperking van de import intrekken.
Zwitserland kan het snelst van alle lan-
Hl
al de Ceropegia's, zou met de bestu-
drie bergdivisies, drie licnte divisies en dering daarvan zijn hele leven kun-
een aantal regimenten grenssoldaten op de ncn vullen, want van genoemd geslacht
been brengen. Het is nog steeds, wat het1 maken stellig een tachtig soorten deel
in de dertiende eeuw was, een gewapende uit jjet nagaan van deze tientallen spe-
democratie en het dragen van wapenen cies 70U intussen een uiterst prettige taak
lijke democratische idealen. De opvoeden-
de taak van de Staat moet beperkt blij
ven tot het doen aanvaarden en naleven
van die practische leerstellingen, op grond
waarvan het volk, met voorbijzien van
de onderlinge verschillen in geestelijke
traditie en levensbeschouwing, besloten
heeft samen te werken. Het is niet de
taak van de Staat een bepaald wijsgerig
of religieus credo op te leggen, maar wel
moeten zij, die met de opvoeding volgens
de democratische beginselen zijn belast,
in deze beginselen met heel hun'hart ge
loven en ze uitleggen in het licht van het
wijsgerige of godsdienstige credo, dat zij
I aanhangen en dat hun trouw aan de de-
mocratische idealen levend doet zijn.
Door zijn persoonlijkheid en zijn werk
heeft Maritain veel bijgedragen tot ver
spreiding en wederopleving van het
Thomisme, niet slechts in West-Europa
maar eveneens in beide Amerika's,
vooral in Zuid-Amerika. Als een van de
weinigen ontving Maritain van de Con
gregatie der Studiën te Rome de titel
van ere-doctor. Door velen wordt hij
beschouwd als de leidende Thomist van
deze tijd.
Een mens als Maritain is in meer dan
één opzicht een weldaad voor onze be
schaving. Sinds zijn vijfenzestigste ver
jaardag is hem door vele groten in het
rijk van de geest hulde gebracht (Etienne
Gilson, Louis Massignon, pater Bruckber-
ger, enz.), nadat Noord-Arnerika en Zuid-
Amerika hierin voorgegaan waren. In 1943
verscheen het Maritain Volume of the
Thomist, in 1946 wijdde het Braziliaanse
tijdschrift ,,A Ordem" een geheel num
mer aan' zijn persoon en werk. De „Bi-
bliothèque de la Revue Thomiste" volgdo
in 1949 met een speciaal nummer over
zijn wijsgerige oeuvre. Deze omvangrijke
bundel studies is te beschouwen als een
uitstekend rechtsherstel aan de betekenis
van een wijsgeer, die over alle gebieden
van 't menselijk denken en handelen zijn
licht heeft laten schijnen. Voor de be
langstellenden wijzen wij tenslotte op de
verschijning van 'n werk van E. L. Allen:
„Christian Humanism, a Guide to the
Trought of Jacques Maritain" (1951) en
op de aangekondigde publicatie van een
deel in de bekende serie „The Library
of Living Philosophers" (waarin zich o.m.
delen over Dewey, Russell, Santayana,
Whitehead, Cassirer en Jaspers bevinden):
„The Philosophy of Jacques Maritain".
GERARD STEFFENS
(Van onze Goudse correspondent).
In een tot de laatste plaats met parochianen en genodigden gevulde
parochiekerk werd hedenmorgen na liet zingen der Lauden de plechtige
II. Mis van Requiem voor dc zielerust van Deken Bots opgedragen door dc
Hoogeerw. Heer Deken H. J. Nieuwcnhuizen van Alphen a. d. Rijn met
assistentie van dc kapelaans Buijs als diaken en Van de Vliet als subdiaken,
terwijl kapelaan Beek als ceremoniarius fungeerde.
De heer C. J. P. Grol te Groningen, is
benoemd tot ridder in de orde van St.
Gregorius als waardering voor het zeer
verdienstelijke werk voor de Katholieke
zaak. Pastoor F. J. Schoemaker heeft bij
de uitreiking getuigd van het belangrijke
werk door de heer Grol verricht voor de
St Franciscusparochie in het bijzonder en
de Katholieke gemeenschap in het alge
meen. Zijn woorden werden door verschil
lende afgevaardigden van Katholieke ver
enigingen en organisaties geaccentueerd.
In het priesterkoor hadden vele hoog
waardigheidsbekleders plaatsgenomen.
Pastoor Timp, uit Den Haag, die de lijk
rede hield, had tot tekst gekozen de woor
den uit de tweede brief van St Paulus
aan de Corinthiërs: „Onze mond heeft zich
voor u geofferd". „Voor de laatste maal is
dan deken Bots in uw midden Voor het
tabernakel neemt hij van u afscheid hier,
waar u hem hebt leren kennen. Tweern ral
heeft de dood een aanval op hem gewaagd,
doch door uw gebed en uw liefde is hij
de eerste maal teruggedeinsd en is deken
Bots in uw midden teruggekeerd. Nu zijn
zijn ogen gesloten, waarmee hij steeds
heeft uitgezien naar de terugkeer van de
verloren zoon. Zijn mond, die zo vaak het
goddelijk woord heeft verkondigd en z'j'|
handen, die velen hebben gezegend. H j
sprak nimmer als hij het niet meende. Hij
kende geen schijn. Het was alles echt aan
hem. Doch dit leven heeft niet alleen be
staan in woorden, maar vooral in daden.
Vraag het", aldus riep pastoor
„in de plaatsen, waar hij
weest, vraag het aan de leden de
organisaties, zij weten allemaal Wie d
overledene was. Hij was een golskind en
heeft veel voor zijn parochianen gebeden.
Maar bovenal gewerkt van de morgen tot
de avond. Ik kom u vragen", aldus oas-
t,oor Timp, „liefde te blijven geven aan
uw pastoor, die nu afscheid van u neemt,
zijn lessen te blijven volgen cri steeds
voor hem te blijven bidden. Er zijn ve'en,
die ons, priesters, zo snel vergeten. :n de-
overtuiging, dat wij toch wei in de hemel
komen, maar de verantwoordelijkhe'd "an
de priesters drukt dikwijls z,i ontzei rend
zwaar".
Na de absoute, die even.-ons verricht
werd door deken H. J. Nieuwenhuiz' n,
kregen de parochianen en genodigden nog
eenmaal de gelegenheid afscheid van b'tp
herder en vriend te nemen. Toen werd de
kist gesloten en begon de laatste rei r van
de grote dode, die door allen wordt be
treurd.
Luid weerklonk gistermiddag even
vóór drie uur het „Miserere" door de
gangen van het St. Joseph Paviljoen. Het
stoffelijk overschot van de Hoogeerw.
Heer Deken J. F. A. Bots werd uit de
chapelle ardente naar de gereedstaande
lijkkoets gedragen voor de weg terug naar
zijn Parochiekerk. Met de zusters en ver
pleegsters stonden vele bewoners van het
Paviljoen stil en ingetogen langs de muren
van de gangen. Het werd een laatste
vaarwel van hen wier Herder en bestuur
der Deken Bots vele jaren was geweest.
Nadat de kist in de lijkkoets was neer
gezet, deed Rector A. M. Niekel, gevolgd
door de zusters Deken Bots uitgeleide tot
aan de openbare weg. En de strophen van
het „Miserere" bleven klinken door de
ijle winterlucht opstijgend tot Hem, die
Zijn dienaar tot Zich heeft geroepen.
Ontroerend was dit gezang in zijn Gre
goriaanse eenvoud, treffend de sfeer,
waardoor de droeve stoet werd omringd.
Op hetzelfde ogenblik begonnen de
klokken van de Kerk van O. L. Vr. He
melvaart hun sombere klanken over de
stad uit te beieren. Vele gelovigen verza
melden zich in de kerk, waar de paro
chie-geestelijkheid gereed stond om de
Deken te ontvangen.
Hier klonk het „Subvenite" door de
kerk, terwijl de processie zich langzaam
naar het Priesterkoor begaf, waarvóór
de katafalk gereed stond, waarop het
stoffelijk overschot nog enkele uren in de
zo vertrouwde omgeving zou rusten.
Na afloop van de korte plechtigheid
werd door de executeur testamentair, de
Zeereerw. Heer Pastoor Timp uit Den
Haag het rozenhoedje, voor de zielerust
van de overleden Deken, gebeden.
Hierna maakten zeer vele parochianen
van de gelegenheid gebruik afscheid van
Deken Bots te nemen, waarbij zij het voor
beeld volgden van de tallozen, die Zater
dag en Zondag reeds een bezoek aan het
Sint Joseph Paviljoen hadden gebracht.
Gisteravond werden onder aanwezigheid
van zeer vele parochianen de Metten ge
zongen.
kapelaai Dieptebommen moeten het werk doen
•den do'- sociale 1
Om tien minuten voor elf uur werd hedenmorgen in de monding van
tic Nieuwe Waterweg tie eerste diepte-contactbom rond liet wrak van de
vergane „Faustus" tot ontploffing gebracht. Men hoorde die ontploffing
niet: het geluid van de knal werd in de nieters tliepe waterlaag gesmoord;
men zag slechts het effect van een seconden lang uitwaaierende crormc
parachute van slijk cl' water die van dc spiegel opsteeg en zich slechts
langzaam oploste.
wordt er door de burger als een eer be
schouwd, niet als een corvée. Te Schwyz,
hoofdstad van het gelijknamige kanton,
staat het monument voor de Zwitserse sol
daat. Hij wordt voorgesteld als een burger,
die uit zijn huis hollend, zijn militaire tu
niek aantrekt. Tussen twee haakjes,
Schwyz was het kanton, dat zich het eerst
onafhankelijk verklaarde, in het jaar 1144
zich verenigend met de burgers van Uri
en Unterwalden, zijn buren. Uit dit bond
genootschap ontstond in 1291 de Confe
deratie. En Schwyz gaf zijn naam aan het
land: Schweiz.
Zwitserland is een land datbank
roet zou gaan, ais de vrede onverwacht
mocht „uitbreken". Enorm zijn de bedra
gen, door vreemdelingen op de Zwdscrse
banken gedeponeerd. Mocht dit. geU op
eens wegvloeien, dan kan bet. niet anda1^,*
of er ontstaat een economische crisis
Maar men houdt hiermede reeds thans
rekening en heeft o.a. een groots plan tot
verbetering van het wegensysteem °PjU-"
steld. De Zwitserse wegen zijn over het
algemeen goed, doch ietwat, smal voor het
moderne verkeer, dat elk jaar meer rl<-,n
een millioen auto's uit het buitenland door
het land van Willem Teil doet suizen.
Zwitserland is merkwaardig door zijn
uitzonderlijke welvaart, die de burgers
van het land intussen menigmaal voor
grote problemen stelt. Wat zijn technische
aspecten betreft, het gaat verschillende
grootse waterstaatkundige projecten on
der handen nemen, o.a. in Engadin. Daar,
waar enkele maanden vreemdelingenver- -,n' dt gen0emd, is, dat er ten eerste
keer met vermogen te verhinderen dat de
het tot het armste gedeelte van Zwitser- j ,.,,J j.
land is afgezakt, vloeit het water van de hoofdknol, verb g
Inn naar Oostenrijk. Vloeibaar goud. zeg- j en dat er ten tweede aan de knopen van
gen ze in Engadin. En ze willen dit goud de stengels knolletjes ontstaan,
in eerste instantie zelf hebben. Daarom is
zijn, want zij lopen, wat zowel statuur als
bouw van blad en bloem betreft, ten zeer
ste uiteen.
Het vaderland van de meeste is Afrika,
maar ook groeien zij Oostelijker tot in
Zuid-Indië en Australië toe. Hec! wat zijn
overgebracht naar deze gewesten, waar
zij uit de aard van de zaak niet een
bestanddeel van onze tuinen vormen, maar
het bestaan van kamerplanten leiden
Buiten zouden zij spoedig sterven, doch
in onze verwarinde vertrekken en in de
kassen worden haar kunstmatig een kli
maat en temperatuur bezorgd, die het
haar mogelijk maken gezond en wel door
het leven te gaan.
Het populairst ten onzent is, buitenkijf,
Wood's lantaarnplant (Ceropegia Woodii)
die bovendien een succulent is, dit wil
dus zeggen, dat zij een vctplantkarakter
draagt, hetgeen trouwens spoedig is vast
te stellen, als men dc ronde (hart-vormige)
bladeren bekijkt: deze zijn namelijk vlezig
dik. Bovendien vertonen zij een grijze of
witte marmertekening.
Wood's lantaarnplant, genoemd naar
Medler Wood, directeur van de Natalse
Botanische Tuin, die haar op de rotshel
lingen wist op te sporen, is in vele wonin
gen een zeer geliefde hangplant. Van een
exemplaar, dat het goed doet, hangen
verscheidene dunn<\ bebladerde stengels
sierlijk af. Het aardige bij deze lantaarn
plant, die ook wei hangende lantaarn-
bevindt; als dit in een nieuwe pot wordt
tezet, ontwikkelt zich daaruit een nieuwe
jlant. Zodoende is er vaak eon welkome
gelegenheid om vrienden en kennissen 'n
plezier te doen door hun een deel van dc
knolletjes-overvloed te schenken.
Terwijl Wood's lantarenplant pas in 189t
haar intrede deed in de Botanische Tuia
van Kevv, een voorstad van Londen werd
de wortelende lantaarnplant (C. radieans).
alweer een succulente soort, vier iarf
eerder in Natal gevonden door dr Sc„ dit,
ter. Het eigenaardige bij deze sooi
ook als hangplant fungeert, is, dat 11
knopen luchtwortels te voorschijn
Wanneer deze in contact komen m
aarde, dringen zij daarin onmiddellijk
door. Men kan stengelstukken L C1'-
wortels afsnijden en op deze wj<- letivve
planten een zelfstandig levGn 'atGn lG,clnn-
De lantaarnbloemcn van u. s, waar-
van de bladeren nog ronder zijn dan die
van Woodii, z.ijn eveneens een lust voo
het oog.
j
Het was dampig aan de Hoek van
Holland, maar toch kon men op grote
afstand de bijna twintig meter hoge
waterzuil zien opspringen. Op het ogen
blik van de ontploffing cirkelde een
Marine-vliegtuig boven de ramp-plek.
Alle scheepsvaartverkeer was van half
elf af, stil gelegd Zowel het in- ais Iie)
uitgaande. Alleen aan de Harwich:boot
werd toestemming gegeven oni u*t te
varen.
Om half elf stak de Semaphore aan
de voet van de Noorderpier 'iallÉ vler
armen omhoog ten teken dat de Nieuwe
Waterweg was afgesloten, iode lichten
en vlaggen gaven dezelfde signalen en
politieboten kruisten rond om overtre
dingen van dit verbod tegen te gaan.
Met, het tot ontploffing brengen van
deze eerste diepte-contaetbOm (hetgeen
geschiedde door middel van een elec-
trische ontsteker) begon de Marine aan
de werkzaamheden, die beogen de klei
laag rond bet wrak van d'b „Faustus"
uiteen te scheuren, opdat het wrak in
het gevormde gat kan wegzinken. In 'n
kring imndom net schip wordt de klei
laag zodanig weggesneden, dat het wrak
°P eea, e andje van klei boven de om
ringende zandmassa's komt te rusten.
e zandzuiger krijgt dan, ais de om-
er een plan opgemaakt, om van twee r.o
goed ais waardeloze dalen, dat van Livig-
no en dat van Gallo, een stuwmeer maken,
door het bouwen van een grote stuwdam,
waardoor een enorme electrische centrale
zal kunnen worden opgericht. Helaas moet
er een deel van het Nationalpark bij Zsr-
nez voor worden opgeofferd. Maar het
plan spaart er toch het grootste gedeelte
van ende mensen in Engadin willen
even welvarend leven als de andere Zwit
sers, al zal industrialisering het karakter
van streek en bewoners danig veranderen.
Men kan in Zwitserland tenslotte nog
het fenomeen van het terugwijken der
glets'chers gadeslaan. De benedenste Grin-
ven niet het aanzijn aan een eenzijdige
verdikking van de stengels maar omslui
ten deze volkomen. M.a.w.: de stengels
kiezen hun weg, bij wijze van spreken,
door de knolletjes heen, die a.h.w. door
boord zijn.
De plant spreekt inmiddels het sterkst
tot de verbeelding, als de merkwaardige
rode bloemen zich ontplooien: deze heb
ben wel wat weg van een rank en klein
Chinees lantaarntje. Wanneer men haar
kweekt moet men er rekening mee hou
den, dat zij niet alleen warmtë-, maér
ff eer een karakteristieke
benaming
Van de succulente Ceropogia-soorten,
die onze belangstelling overwaard zijn,
noem ik nog de Natalse valscherm-lan-
taarnplant (C. Sandersonii), een nogal
fors" verschijning, waarbij het vlezige
karakter terstond in het oog springt. De
hartvormige bladeren zijn aan de top ge
punt, maar wel het frappantst bij deze
klimplant is de bouw van de grote licht
groene bloem, waarover donkerder aderen
lopen. Ter hoogte van dc kelkbladtoppen
valt een bescheiden zwelling van de
bloembuis vast te stellen, maar weldra
wordt de kroon naar boven steeds wijder,
zodat deze er uitziet ais een trechter.
De kroonslippen vertonen een zonder
linge verbreding en zijn boven de trechter
verbonden tot een meer of minder hoepel
IFood's lantaarnplant
evenzeer lichtminnend is. Dit betekent
dus, dat haar een plaatsje dicht bij het
raam moet worden ingeruimd, maar men
doet er goed aan, wanneer het 's winters
fel vriest, baar 's avonds over te brengen
naar een centraler gelegen gedeelte van
de kamer, althans buiten het bereik van
de vorst. Zij behoeft in genoemd seizoen j vormig overwelvend geheel, dat niet al
leen met blanke haren is bedekt, maar
tevens een parachutevorm geeft te aan
schouwen.
De fijne lantaarnplant (C. stapeliae-
formus), waarbij de bladeren afwezig zijn
en de biezige lantaarnplant (C. juncea),
waarbij de blaadjes klein zijn of tot, schub
ben gereduceerd, zijn eveneens edele ver
schijningen, waarvan de sierlijkheid elke
waarnemer direct zal treffen.
Meer of minder prozaïsch kunnen wij
hier nog aan toevoegen, dat van sommige
Ceropegia-soorten de stengels tot groente
dienen, terwijl van weer andere de knol
len worden geconsumeerd.
RINKE TOLMAN
Tijdens de kermis te Gorinchem is in
de afgelopen nacht een steekpartij voor
gekomen met dodelijke afloop. Omstreeks
middernacht kwam de 21-jarige mej. C.
G. van de kermis af met haar vriend
een café binnen. Even later werd zij on-
verwacht met een groot knipmes in het
rechterdij been gestoken. Zij zakte ineen
en bloedde hevig, doordat een slagader
was geraakt- Tijdens de behandeling is
zij in het ziekenhuis te Gorinchem over
leden. De politic heeft de vermoedelijke
dader gegrepen, maar deze ontkent t.en
sterkste iets met cje aanslag uitstaande te
hebben. Ook over de redenen daartoe is
niets bekend. De politie zet het onder
zoek voort.
Do 81-jarige heer E. H. viel in achter
veld van een stoepe. Hij kreeg een her
senschudding. Het slachtoffer werd in
Huize Sint Joseph opgenomen doch over
leed de volgende dag.
De 70-jarige J. V. uit Achterveld stak
geen felle, maar een matige warmte.
Met het toedienen van water dient men
in alle jaargetijden zeer voorzichtig te
zijn: zij verdraagt namelijk geen grote
vochtquanta en evenmin een al te vette
grond. Op bladaarde, vermengd met wat
zand en kruimige molshopenaarde, is de
Zuid-Afrikaanse schone zeer gesteld. Uit
het voren genoteerde heeft de lezer(es) al
kunnen afleiden, dat er een zeer gemak
kelijke vermeerderingsmogelijkheid be
staat: men snijde een gedeelte van een
stengel af, waaraan zich een knolletje
ringende klei verdwenen is, toegang tot
het zand onder het overgebleven eilandie
van klei-mèt-schip. Ér zal een half mil
lioen kubieke meter zand moeten worden
verwerkt en onder het wrak worden uit
gegraven, waardoor het wrak (mèt zijn
eilandje) vanzelf zal wegzakken.
Op het ogenblik ligt in Hoek van Hoi-
and de grootste zandzuiger van Neder
land: de „Batavus" van de firma Den
3ree.jen Van den Bout uit Heemstede. Het
is echter niet zeker, dat deze het werk zal
uitvoeren, want er zal een onderhandse
aanbesteding moeten plaats vinden.
Tot half één vannacht was bet scheep
vaartverkeer in de Nieuwe Waterweg .ge
stremd; meer ontploffingen volgen. In de
loop van deze week zal nog met het zand-
zuigén worden begonnen.
If rak levert geen gevaar op voor
scheepvaartverkeer
In de afgelopen nacht is het 500 ton
metende vrachtschip ,,Pax'' ten Zuid-
Westen van Urk aan dc grond gelopen.
Een sleepboot van de firma Hoekman
voer ter a i stentïe uit, maar aangezien
er geen gevaar dreigde, besloot men de
dag af te wachten om het schip vlot te
trekken- Dit bleek evenwel niet meer
mogelijk, daar een lek in de bodem van
het vrachtschip was ontstaan, waarcoor
het water binnenstroomde en het schip
langzaam zonk. Het rust nu op de bodem
van het IJsselmeer, terwijl de golven
juist over het dek heenspoelen. Beremgs-
raateriaal van de firma Goedkoop uit
Amsterdam zal trachten het schip te lied-
ten voor het verder in het zand weg
zinkt.
Schipper Klomp van de ..Pax" is ;l
de andere opvarenden overgestapt op
een sleepboot. Het schip is geladen met
eerslakken en was op weg van Duisburg
naar Oudeschoot in Friesland
Het wrak levert geen gevaar op.voor
de scheepvaart daar het buiten de ge
wone route ligt.
onverwacht de rijweg over en werd ge- j vrij. 90 vette kalveren, iet graska'.v
grepen door een bromfietser- Het slacht
offer overleed in het ziekenhuis te
Amersfoort.
ROTTERDAM, 18 November. Aanvoer in
totaal 3008 dieren, n.l. 600 vette koeion
j ossen 71 stuks gebruiksvec. w o. L'30 ftb.e-
De
Rotterdamse rechtbank
nuchtere varkens, 13 varkens 110 paarden. 13
veulens. 407 schapen of lammeren. 54 bokken
ng*."'ijzen vette koren le kwal f 2 70
—2.8 2e kwal. 2.50—2 65. 3e kwal. f 2—2 20-
v<uto kalveren ƒ2.45—2 65 f 2 25 2 45. ƒ2 10
—2.20: slachtpaarden f 1.90. t 1.&5 f 1 30, al'rs
P«' kg.: graskalveren f 400. f 350 f 230;
""fmterc kalveren 52 ƒ48 '44; schan-n
„„et- 85 70; lammeren f #0, f 75 69;
neeit kalf- en melkkoeien f 1200 f 1050 875- v;i o
uitspraak gedaan in de zaak tegen de koeien f eoo ƒ700 non; vaarzen 875.'
33-jarige J. Th. S. en diens broer de
22-jarige tekenaar J. S., beiden uit Am
sterdam, die betrokken zijn geweest bij
de overval op een bestelauto van do
Rotterdamse Bank, waarbij zij fl. 90.000
in de wacht sleepten. Enige tijd na de
overval werden de mannen nog in het
bezit van het geld, aangehouden.
De tekenaar is, conform de eis. ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van 2
jaar, door te brengen in de jeugdgevan
genis te Zutphen. De zaak tegen de
oudste broer is aangehouden, omdat een
hernieuwd onderzoek naar zijn geestver
mogens zal worden ingesteid. De eis
tegen hem was vüf jaar met aftrek.
('630; pinken f «00.'ƒ500 375. alles per'•tuk'
Vette koeien aanvoer korter, handel levend
prijzen iets hoger, prima's boven noteri"".
Vette kalveren aanvoer ie's minder iuwv 1
lot. prijzen iets stijver. Graskalveren aan
voer kleiner handel stil, prijzen vooral n et
hoger Nuchtere kalveren aanvoer a's 'or':e
week, hande! levendie prijzen ruim prjsh" -
dend. Slachtpaarden aanvoer iets ko-f-
handel flauw, met iets teruglopende pri|
Schapen en lammeren aanvoer even r ii
handel redelijk, prijzen van vorige v ee'- g
te handhaven. Kalf- en melkkoeien im
kleiner. handel kalm. prijzen ils
week Vare koelen aanvoer minder, i-
redelijk, prijzen onveranderd, •ƒ.-
pinken aanvoer korter, handel tui -v
constant. T.b.c.-vrij vee aanvoer iels kii'ii
handel kalm, prijzen prijshoudend
