Steekspel van licht en donker
1
s
m
Waarom was
haastig en zo
Visjinsky
fel?
zo
Arena van de hoogmoed
ROEM VAN LLOYDS TE
LONDEN
Vraagtekens rond Moskou's afwijzing
van plan van India
D"
Jonge Indische Nederlanders naar
Nieuw-Guinea en Suriname?
m
Nog steeds de Fairsea
Wiegje geraakte in
brand
TUSSEN BERLIJN EN MOSKOU:
Fabelachtige
uitkeringen
6;iNSJQ4£ 2
PAGINA
Grafici van de Biennale in f-odor
SINT NICOLA AS BRAK
ZIJN ARM
Tocht iverd niettemin
voortgezet
Moskou" de nieuwe roman van
Theodor Plievier
RIJDEND POSTKANTOOR
„VOOR HET KIND"
LONDEN:
den met zijn land-kaart-achtige Pin
ten, de sierlijke, decoratieve Wissing
met zijn webbige vullingen van tenten-
touwen en scheepstuigages, zijn vol-
gekrinkelde boompjes met iover-bos-
sen als grote granaatappels en gevloch
ten mattenkloppers; de satyrieke, har
de Prange wiens figuren met zoekende
tentakels in de ruimte hangen, Ap Sok
die teveel naar Hercules Seghers keek,
de reeds genoemde Noordhoek met zijn
winterse boomgaard; de droge-naalden
van Jan Wlegers vooral, met zijn koeien
in het krabbelgras, zijn drie waaiende
figuurtjes op de witte weg tussen de
zwarte huizen en de bleke bomen op
hun duister gebied; zijn dubbelportret
uit de ijlende vliegende schootsbaan
van zijn naald geperst.
En al is er geen enkele koper-gra
vure bij. en ook nauwelijks een zuivere
litho voor wie denkt aan werk la
Haverman, (Eschers litho's kan men
daarvoor laten doorgaan), wel zijn er
gave houtgrayures van Van Gelder en
(Van onze correspondente
HOOFDKWARTIER DER VER. NATIES, New-York, 27 Nov.
Als er ooit een geanimeerde atmosfeer en „eensgezindheid heerste onder
freer "ëxpreTsIevl) van V?fozendaal en de gedelegeerden der Verenigde Naties met uitzondering van die van
Rusland en de satellietlanden dan was dat wel nadat India's resolutie
voor 'n oplossing van het krij'gsgevangenenprobleem door Visjiusky radicaal
van de hand was gewezen. Nog steeds gist men hier tevergeefs wat isjinsky
toch hewogen moge hehben met zo n bruuske beslistheid India en t Arabi
sche blok als 't ware in de armen van de W csterse naties te drijven. Want
daar, vooral toch in de diplomatie, het de toon is die de muziek maakt, had
Visjinskv zelfs met een plotselinge opdracht van Moskou om dc resolutie
onmiddellijk af te wijzen, dit toch in voor India minder beledigende termen
kunnen doen; en hij had het kunnen doen nadat hij Dean Aclieson het zijne
over deze resolutie had laten zeggen, zodat hij later in zijn eigen afwijzing
Aclieson tenminste nog aan had kunnen vallen over diens critiek op de
resolutie.
tenslotte talrijke houtsneden.
Sommige houtsneden van de Mes-
quita, zoals de „Bison" wijzen door
hun grootse opbouw uit twee sterke
vlekken, die op elkander botsen en door
gelijke kracht elkaar in evenwicht hou
den. reeds vooruit naar de vernieu
wende pogingen van Elenbaas, Van
Kruiningen en Den Dikkenboer, waaruit
hun kleurgebruik consequent lijkt voort
gekomen.
Houtsneden van Harry Disberg vinnig
wit in zwart, zijn een welkome aan
vulling op de openbaring die hij op de
tentoonstelling „Contour 52" te Delft
reeds bleek.
Dc mooiste houtsnede is van Dirk
Njjland. Op zijn winterse „Begrafenis"
kan men zien hoe volwaardig deze prent
blijft als abstract spel van wit en zwarte
vlekken als men er de derde dimensie
uit weg denkt, maar ook wat men daar
door verliest aan waarden die de jonge
ren niet langer interesseren. Ongelooflijk
schoon en boeiend is dat prachtig-ruim-
telijk voor schuifelen der zwarte hoge-
hoeden-heren tussen de wilgen ver en
nabij.
Met zo weinig middelen is zelden zulk
een groots ruimte-spel ontwikkeld.
Een krachtige expositie'
K. S.
„Witte stoelenlithografie van Paul
Citroen
\\J IT-ZWART: ziedaar de uiterste eenvoud, waartoe van oudsher het
leven werd ingetoomd door de grafici. „In den beginne was er het
onbeschreven wit en dan kwam liet schrift, de curve en hun beider spel;
Uct steekspel, het gevecht, de dramatiek van licht en donker, gelijk het
Re vecht van wolken voor de zon, gelijk het grillige geheimschrift van blote
takken op de winterlucht. In wit en zwart het ganse leven gegrift, gezeefd
en geweven, al zijn controversen tot die laatste tegenstelling ontleed en
tegelijkertijd in het huwelijk tussen beide tot zijn geladen eenheid terug-
Revoerd. Zo graveerden Schongawer en Dürer, zo doen liet nog Levigne en
Stinks. Zo etste Rembrandt, en zo deden het Witsen en die onafzienbare
t'ij van vaderlandse etsers van vroeger en van heden.
.Daarbij had elk dier technieken haar
karakter. Men had waarlijk geen
t°üpe nodig om vast te stellen of men
®en ets. een litho of een houtsnede, op
d
hand had, hoogstens was niet altijd
d:>ect te zien of een burijn in hout of
*°Per was gedreven.
Ma ri? vele tentoonstellingen van gra
fiek die dit seizoen ons reeds gebo
den heeft, is er nu in het gemeente
Museum Fodor te Amsterdam de ex-
Positie der Nederlandse inzending op
de Venetiaanse Biennale van dit jaar
(e-eheel uit grafiek bestaande) welke
hog eens ten overvloede demonstreert,
hoe in beide genoemde opzichten de
Rrafiek in onze dagen begint te ver
aderen.
Kleur
Ten eerste is daar het verwoed en
bepalend gebruik van kleur. Het is waar
<lt> Middeleeuwen drukten- reeds kleur
t'dïi het houten blok; en Hercules Sc-
yhers experimenteerde er mee in zyn
ptscn. Sedert decenniën zijn ook de le
veranciers van ivat men pars pro toto)
Jew kunnen noemen de „kunstfirma Kar-
burgerboer en Co" niet vies geweest van
hffr kleurtjes in hun geëtste „Amers
foort jes" en Orthenpoórtjesetc. Maar
in de officiële etskunst is de kleur toch
UavAveïijks aan bod geweest en zy is dat
ook nu niet. Het lykt er echter op, alsof
tfc» graficus zijn gevestigde voorkeur voor
de'etsnaald begint te' verliezen en zijn
liefde ~ich meer en meer op hout- en
steenblok richt als dc middelen bij uit
stek om zijn eigentijds levensgevoel te
Uiten,
En niet zoals Escher, grafisch en louter
Gni een toon te hebben, of zoals ook nog
Citroen, (blijkens zijn bosgezicht) maar
volop om do kleur, zoals Toulouse
Dautrec deed. Men ziet het op deze ex
positie weer bij Rozendaal en Elen
baas, sterker nog bij Van Kruiningen
en Den Dikkenboer, die beiden een
opmerkelijk zuiver en delicaat kleur
gevoel hebben; zie hoe de laatste
daarmee componeert in zjjn stilleven
met de rode meloenschijf, de zwarte
Peer en de groen-en-rood gedeelde appel
tussen twee slerke vlakken van raa-
rine-achtig blauw en een coloristrich
doorgelopen grijzig geel; een compleet
Mr. Sassen vraagt opening
van zaken
Het gebeurde met het emigrantenschip
•Yairsca" of liever met dc emigranten,
die niet met dat schip mee konden naar
Australië, blijft nog narommelen. Maar
tji'ins mag men verwachten, dat deze ge
hele affaire nog eens van dc allerhoogste
'rijde geheel uit de doeken zal worden ge
daan. Het Katholieke Eerste-Kamerlid
Sarsen heeft namelijk aan dc minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid een
Mortal schriftelijke vragen gesteld:
,°P de eerste plaats vraagt hij of de mi-
b'cter kennis heeft genomen van de feiten
S" omstandigheden, die zich de laatste
d'T.en voordeden met betrekking tot de
yV'Rratig per „Fairsea", met name, dat
yorinnen, aan welke in uitzicht werd ge-
jj'-ld, dat zij per die gelegenheid konden
Mi'greren, uit een dagblad moesten ver-
_jr-len, dat die emigratie niet kon door
ban, een en ander na en ondanks de
'"dsdelingen, die de minister ter zake
h'apgs deed in de Tweede Kamer.
Voorts of Z. Exc. bereid is een volledige
„j^onzetting dier feiten te geven cn een
klaring, hoe die zich hebben kunnen
prdoen en ook of hij niet van oordeel is,
A zulke gebeurtenissen de emigratie on-
jjstig beïnvloeden en het vertrouwen
'ormtjnen in bepaalde, met de zorg en
r.' organisatie der emigratie belaste or-
en.
Vni-jotte vraagt de heer Sassen of de
I ":Var wil mededelen, welke maatregè-
h «ijn of zullen worden getroffen om
■taling van deze feiten te voorkomen
V-
vïjf maanden oude dochtertje van
'l !ll!e K. te Venlo is In een zieken-
oan brandwonden, die liet opliep
1 bet wiegje in een onbewaakt ogen-
brand geraakte, overleden.
schilderij en toch grafiek Of doet het.
eigenlijk tóch niet méér aan grafiek
denken dan een schilderij van Bra-
que waarop het wel een beetje lykt?
Litho, lino of houtsnede?
HET is in deze omgeving plotseling
niet. zo gek meer, de kleurverbeel-
dingen van de drukker Werkman,
bij de grafiek ingedeeld te zien. iets wat
in de jaren dat hij
ze schiep, velen ab
surd moest lijken.
Maar 't merkwaar
digste verschijnsel
van de jonge gra
fiek is het lang
zaam veranderen en
soms verdwijnen van
het karakter der
verschillende tech
nieken.
Het is zonder
hulpinstrument nau.
welijks meer uit te
maken of men met
een litho, een lino
of een houtsnede
heeft te doen.
Een zeer merk
waardig voorbeeld
van het verschijn
sel, zjjn bladen als
„Kerkhofmuur" en
„Huis bij Platanen"
van Noordhoek. De
brede stekelplant
achtige lijnbanden
schrijven zigzaggend
en kronkelig het
summierste beloop
neer van een weg,
een muur, boomstammen en wat lover.
Die zwarte rafelige lijhlinten, die men
weet niet hoe suggestief een sfeer van
zomerse zonnigheid oproepen, zien er uit
als drogenaald-schrift onder een sterk
vergrootglas. Maar het kan net zo goed
een houtsnede zijn, die zonder enig zicht
baar verschil van betekenis, een litho
ware geweest.
Noordhoeks vignet-achtige bladen
„Kindergraf" en „Kerstmis" zjjn wat
dat betreft overtuigender, maar de
„Schepen op het droge" hebben in
al de vaste bondigheid waarmee zij
gesneden zijn. weer iets penseelach-
tigs..
Ook die striemende troubadour van
het alleen-zijn, Dijkstra, met zijn
zweepslagen van krassen en zijn ge
tourmenteerd geveeg met vlekken en
spatten aardeduister zwart, en Elffers
met zjjn enorme stilleven laten ons
raden naar de techniek die zij ge
bruikten.
DIT alles wil niet zeggen (lat het
zuivere gébruik der technieken niet
meer te vinden is. I>e onvervalste
ets treft men niet alleen bij (1e over
leden etsers Proost en Hendriks, maar
ook bij de geheimzinnige Van Heus-
De blijde incomste van Sint Nicolaas
kan ook wel eens met minder prettige
gevolgen gepaard gaan. Dat heeft de Hei
lige Man Zondag moeten ondervinden bij
zjjn tocht door Terheijden, een plaatsje
niet ver van Breda. Door de gladheid van
het wegdek struikelde het paard van
Sinterklaas, met het gevolg, dat deze het
evenwicht verloor, op de grond viel en
daarbij een zodanige smak maakte dat
hij zijn ai™ brak.
De verschrikte omstanders droegen St.
Nicolaas in een huis binnen, maar het
duurde niet lang of de kindervriend
besteeg opnieuw het paard en zette
zijn tocht voort. Dat zijn gezicht er toen
wat anders uitzag dan vóór zjjn val, zal
wel door de schrik zjjn gekomen. De
faam dat Sint Nicolaas onkwetsbaar
is, bleef ongerept.
Begrafenis" door Dirk Nijiand.
Wat kan de reden zijn geweest, dat
Moskou een toenadering van het Azia-
tische-Arabische blok in de Ver. Naties
met de Westerse landen heeft geriskeerd?
Wat kón voor Sovjet-Rusland van groter
belang zijn dan India niet van zich te
verwijderen? In de lounge van het hoofd
kwartier opperden de gedelegeerden daar
voor alle mogelijke verklaringen. Sommi
gen zijn van mening, dat Moskou vrees
de, dat Peking mogelijk iets voor de reso
lutie van India zou voelen en dat het
daarom met een snelle afwijzing een mil
dere reactie van Peking de pas wilde af
snijden.
Dit argument schijnt echter weerlegd
te kunnen worden, omdat, als men Vis
jinsky wil geloven, Peking op de dag
waaróp Rusland India van repliek diende,
reeds had laten weten dat het niet met
het voorstel accoord ging; en tevens om
dat de delegatie van India zelf zeide be
richt te hebben ontvangen, dat Peking
„bezwaren" had tegen het voorstel.
Andere gedelegeerden menen, dat het
Kremlin jaloers was op de invloed van
New Delhi in Peking en daarom wilde
demonstreren, dat Moskou alléén het
recht van spreken heeft voor de Chine
zen. Nog een andere verklaring voor wat
men als Visjinsky's diplomatieke onvoor
zichtigheid beschouwt is, dat de Rus be
volen was de India-resolutie onmiddellijk
af te wijzen, zodat hij overhaast te werk
is gegaan en oudergewoonte daarbij in te
sterke termen is vervallen, het diep tref
fende psychologische effect op de Indiërs
onderschattend.
Hoe dit echter zjj, de afwijzing van de
resolutie door Rusland heeft de oplos
sing van dit vraagstuk der krijgsgevan
genen nu tot een wereldprobleem gemaakt
waarvan niet alleen oorlog en vrede in
Korea, maar ook een mogelijk veel ge
vaarlijker verscherping van de „koude
oorlog" het gevolg kan zjjn. Want het
geen misschien nog belangrijker was dan
de inhoud van het voorstel, was de auteur
zelf, die het opstelde, n.l. de vertegen
woordiger van India, het land dus, dat op
cén na de grootste Aziatische staat is.
Gedreven om het geweld en bloedver
gieten te helpen beëindigen, heeft dit land
j zijn tot nu toe afwachtende en neutrale
houding opgegeven; en het heeft zich bij
het zoeken naar een oplossing door een
van de edelste zijner principes laten lei
den n.l. door dat der geweldloosheid, dat
verankerd is in India's godsdienst en
staatsfilosofie. Rusland heeft dus niet
alleen een resolutie afgewezen en geen
enkele erkentelijkheid getoond voor de
i edele motieven, die achter de India-reso
lutie schuilden, maar het heeft India
vooral gekwetst door de onhoffelijke ma
nier waarop het de goede bedoeling van
New Delhi heeft genegeerd.
En daarmee heeft het een Aziatische
macht genegeerd en beledigd een
macht nog wel, wiens woord bij de
ontwakende volkeren van Azië zeer
grote autoriteit bezit, wezenlijk méér
dan Rusland. Want Rusland behoort in
de ogen van de Aziaten uiteindelijk
toch bij de wereld der blanken
Afgezien intussen van de gissingen om
trent de redenen, die Rusland bewogen
mogen hebben om India de onverdiende
onvriendelijke behandeling te geven, is
men het in de wandelgangen van het
hoofdkwartier wel eens over de motieven,
die Rusland de resolutie hebben doen
afwijzen. Vooral hoort men zeggen dal.
Rusland de oorlog wil voortzetten, over
tuigd als Moskou schijnt, dat hoe langer
de oorlog, die de Amerikanen zo moe zijn
voortduurt, hoe meer kans er zou bestaan
dat Amerika aan de eisen der communis
ten zou toegeven.
Daarnaast hoort men, dat Moskou wil
wachten op Eisenhower's reactie na zijn
bezoek aan Korea, in de hoop dat Eisen
hower tot de conclusie komt, dat geen
andere oplossing mogelijk is dan óf de
Amerikaanse strijdkrachten terug te trek
ken, óf de oorlog uit te breiden. Ook is
men van mening, dat het krijgsgevange-
nenprobleem Rusland een veel te mooie
gelegenheid biedt om zeven moderne
Amerikaanse divisies verder vast te hou
den op 'n punt, waarvan de chefs van de
generale staf onder leiding van Eisenho
wer in 1948 zelden, dat het „van geen be
lang voor de algemene Amerikaanse stra
tegie is
Een oplossing van de krijgsgevangenen-
kwestie nd de afwijzing door Rusland van
de gewijzigde India-resolutie, die Ameri
ka tenslotte aanvaardde, schijnt voor deze
assemblée wel vervlogen. Het is niet goed
te zien trouwens hoe Rusland zou kunnen
toegeven op het punt van de niet gedwon
gen repatriëring. Zou het dit wel doen
immers, dan zou het hek van de dam zijn
voor Russische deserteurs.
Anderzijds kan Washington onmogelijk
verder gaan dan de door India geboden
oplossing in de gewjjzigde resolutie, daar
er voor Amerika veel meer op het spel
staat dan alleen het belang van de krijgs
gevangenen die, erop vertrouwend dat hun
de democratische vrijheid ten deel zal
vallen, welke de Amerikaanse radio cn
vlugschriftjes hun hebben beloofd, zijn
overgelopen. Niet alleen zou, wanneer
Amerika aan de communistische eisen
zou toegeven, het met het prestige van
dit land in Azië gedaan zijn, maar geen
Aziaat zou ook nog vertrouwen in Ameri-
ka's beloften hebben. En welke catastro
fale gevolgen zo'n karakterloosheid tegen
over Amerlka's vrienden achter „het ijze
ren gordijn" in een eventuele oorlog zou
hebben, is niet moeilijk te begrijpen.
Het is mogelijk, dat de Ver. Naties nu
als „gevangene van de gevangenen" zul
len worden beschouwd, omdat er geen
uitweg verkregen is in dit vraagstuk.
Maar toch, hoe ontmoedigend het voor
uitzicht op een oplossing in de krijgs-
gevangenenkwestie ook geworden is, de
zin van de Ver. Naties is toch opnieuw
bewezen: omdat in dit wereldforum de
landen gedwongen worden vooral als
het hard tegen hard gaat in het debat
duidelijk voor hun bedoelingen uit te
komen. En het is van verstrekkend belang
dat, door de positie welke Rusland en de
satellietstaten in deze kwestie nu hebben
aangenomen, de Sovjet-unie zich voor de
ogen van de Aziaten diplomatiek isoleert,
zich ook politiek blootstelt, waardoor het
Kremlin psychologisch voor de slacht
offers van een voortdurende oorlog ver
antwoordelijk gemaakt zal worden.
Hi
te roepen. Hij roept dc grond en het woud
en de huizen van Polen en Rusland mede
op als getuigen; dc marsroutes der mili
taire colonnes, de kampementen, de be
zetting van uorpen en steden, de details
van opmars en terugtocht, ze houden
het onvoorstelbare leven dat er doorheen
gestroomd is vast, ze houden het binnen
d>» werkelijkheid van onze eigen tijd vast:
het is geen illusie, het is geen verbeel-
is barre
ET is nog niet >;o zeker, wat het meest waardevol zal zijn voor dc toe
komstige mens ter vermeerdering van zijn waarheid: het volkomen
ohiectieve geschiedverhaal (indien dat volkomen obiectieve al ooit mogelijk - -
is)of de dichterlijke herschepping van het dramatisch gebeuren. Dc dichter j wërkeHjkheid.3' vertcl,en
loopt stellig de grootste kans misverstaan te worden, maar hij schept de
mens dc mogelijkheid en vaak de noodzakelijkheid een standpunt te
bepalen, een antwoord te geven, niet alleen een historisch-critisch maar een
volledig menselijk antwoord. Alleen de dichter is waarschijnlijk in staat
die waarheid te onthullen, die Fokke Sierksma zo paradoxaal „de waarheid
der ziel" genoemd heeft.
Verschillende episoden uit de tweede
wereldoorlog zijn ondertussen reeds het
uitgangspunt geweest van literaire wer
ken. Er vallen daarbij duidelijk twee
methoden te onderscheiden. In het
ene geval wordt van mensen uitgegaan
cn wordt het drama geconcentreerd in
het leven van de man die de ooi log mee
maakte. Het indrukwekkendste voorbeeld
daarvan is waarschijnlijk „Ihe naked and
the dead" van Norman Maner. In het an
dere geval en dat komt nu aan de oielc
wordt van de gebeurtenissen vltgeguun
en wordt de mens geplaatst in dc grote
ruimte van het historische moment, niet
als individu maar als getuige. Er. piinstuns
even indrukwekkend verschijnt h:ev de
nieuwe roman van Theodor Plievier: Mos
kou. Het nieuwe werk van Plievlzr is in
opzet ouder dan zijn „Stalingrad '.oor
een deel komen er dezelfde mensun in
voor, echter in een vroeger stadium van
de oorlog.
Titanisch gebeuren
gereconstrueerd,
e werkwijze die Plievier gavolgd neeft,
is uiteraard niet vreemd aan het ka
rakter van het bock. De zakelijke
basis van dit werk is ten dele 's schrij
vers eigen ervaring, ten dele de kennis
van zaken, die hij heeft verworven uit
gesprekken met Duitse krijgsgevange
nen. Na zijn vertrek uit Duitsland in
1933 als politiek emigrant, verbleef
Plievier geruime tijd als gast in Rus
land. Hij was daar ook in de winter van
1941,' toen het keerpunt kwam in de
Duitse opmars. De ervaringen van die
tijd heeft hij aangevuld met hetgeen
de Duitse gevangenen hem konden ver
tellen. Deze methode heeft hem in staat
gesteld het titanische oorlogsgebeuren
in dc sector voor Moskou in al zijn
bewegingen te reconstrueren. Voor dat
Theodor Plievier
deel is Plievier's boek dan ook een
reportage, vergelijkbaar in methode met
Hans Werner Richter's „Sie fielen aus
Gottes Hand". Beurtelings vanuit het
Russische en het Duitse kamp de gang
van zaken beschrijvend, weet hij ont
zaglijk veel realia uit de enorme uit
gestrektheid van ruimte en veelzijdig
heid van actie te comprimeren tot een
overzichtelijk geheel, dat in het beperkt
bestek van een boek een nieuwe hevig
heid van leven schijnt te krijgen.
Plievier doet het niet met de manie van
een strateeg. Het dient ten eerste tot
décor. Maar het dient tot meer. Hij heeft
de sfeer van deze arena er mee vreten op
Overmoed der tyrannen
Het is dit gebruik maken van de histo
rische en aardrijkskundige werke
lijkheid, dat mede zal verhinderen
(in feite al verhinderd heeft), dat deze
roman tot een sage of mythe zal verbleken
vóór de mens van nu en straks er zijn
conclusie uit getrokken heeft, vóór de
verbleking een herhaling van dit drama
zou in de hand gewerkt hebben.
Ondanks de veelheid van realistische
details neemt de roman een grootse vlucht,
verdiept en verbreedt hij zich in een
verbeeldingswereld. Dit bewijst, dat Plie
vier niet alleen een goed verslaggever is,
maar ook een kunstenaar. Men zou name
lijk toch zonder veel moeite van het speel
plan dezer tragedie kunnen abstraheren,
zó wezenlijk van de géést is dit werk. N'et
Hitler of Stalin, maar de misdadige over
moed van de ene tyran tegenover de even
misdadige van de ander, dat is in wezen
de dramatiek van dit werk.
En in de botsing dezer katastrofale
driften: het branden der huizen, de moord
op onschuldigen, de verminking, de ellen
de, de verwarring der mensen, is het dit
zo zeer, dat de auteur terecht het derde
deel als motto meegaf het woord uit de
Openbaring van Johannes: „en alle vo
gelen werden verzadigd van hun vlees".
De werkelijkheid is herschapen tot een
bijna apocalyptisch visioen en heeft daar
in zijn volledigheid verworven.
Geen politiek
Dit boek heeft dat zal nu duidelijk
zijn niets van doen met politieke doel
stellingen, militaire methodes, nationalis
me of rasbegrip. Tussen de twee fronten,
waar welwillendheid, medelijden, erbar
men, vriendschap, liefde uitgerukt wor
den, kan daar geen sprake meer van zijn.
Er is zelfs geen sprake meer van schuld
in die laatste periode. Er is trouwens een
merkwaardige parallel tussen de mensen
in dit boek en de schrijver er van: f He-
vier, die eens gevlucht was voor Hitler,
vluchtte in 1947 voor Stalin uit uost-
Europa naar het Westen.
De zucht van de Iezr: „in Gods naam
geen oorlogsboek meer", is begrijpelijk en
illusie van een vrede wel verdiend. Dat
dit werk van Plievier toch een aanbeve
ling verdient zij het alleen aan volwas
sen cn gevormde lezers komt niet zo
zeer door het feit dat het (in zekere,
beperkte zin) een oorlogsboek is, maar
veeleer omdat de schrijver ervan de mis
schien wat schrale troost biedt, dat ook
aan de terreur en de misdaad grenz-n
gesteld zijn. Dit mag schraal genoemd
worden, omdat het tenslotte negatief is.
Het boek zou ook mét deze troost iel
volslagen vertwijfeling kunnen leiden,
werd het op het eind niet aangevuld met
de suggestie, dat slechts aan de gelouterde
liefde géén grenzen gesteld rijn. De Duitse
officier, „ellendiger dan een hond, het
hoofd in lappen gehuld, lompen tol op de
voeten, op de weg die eenmaal de voor
naamste opmarsweg was geweest en waar
over later, bfj de tegenaanval, ruiters
in witte mantels voortstoven"valt in
handen van Russische parfisanen. door
hun eigen partij ter dood veroordeeld, aan
de Duitse en aan de Russische kant niets
dan de dood te verwachten. Hij wordt niet
neergeschoten. „In de hand des doods, was
het hun een voldoening een reeds verlo
rene aan het leven terug te geven".
HARRIE KAPTEIJNS.
N. a. v. „Moskcu" door Theodor Plievier.
Vertaling M. Mok. Uitg. F C. Kroonder,
Bussum.
De route van een der bij de kinderpost
zegelactie ingeschakelde rijdende Pos*"
kantoren is als volgt gewijzigd: op 4 De
cember a.s. wordt Sittard bezoch in
plaats van Geleen. op 19 December Den
Helder in plaats van Heerenveen en op
23 December Haarlem in plaats van Bloe-
mendaal en Overveen.
(Van onze correspondent)
LONDEN, Maandag
HET gebeurt zelden, dat de En
gelse koninklijke familie zich
door een firma voor publiciteit
laat gebruiken. Dit druist lijnrecht
tegen het hofprotocol in en het ge
tuigt van weinig goede smaak, als
het bedrijf een lid van het koninklijk
huis voor een commercieel object
tracht warm te krijgen. Maar Lloyds
van Londen staat op dit punt boven
de wet, getuige het feit, dat koningin
Elizabeth II onlangs de eerste steen
van een nieuw kantoorgebouw heeft
gelegd. Dit omvangrijke verzeke
ringsbedrijf is niet zo zeer bekend om
de kapitale sommen, die er verdiend
worden, maar om de goede naam,
welke het 't Britse assurantiewezen
in de wereld geschonken heeft. Het
is een nationaal monument gewor
den, zij het in enigs
zins andere zin. dan
de Westminster Abbey
of St Pauls Cathedral.
Lloyds kan met recht
het grootste verzeke
ringsbedrijf ter wereld
worden genoemd. De
firma telt meer dan
drieduizend assura
deurs (die allen tot
hun laatste cent voor
de door hen afgesloten
polissen verantwoordelijk zÜn-' en
bezit bijna tweeduizend agentschap
pen in het buitenland. Aan premies
wordt ongeveer twee milliard gul
den per jaar ontvangen, waarvan
driekwart gedeelte in dollars of an
dere harde valuta's. Zonder over
drijven kan dan ook gezegd worden,
dat Lloyds één van de belangrijkste
Engelse" deviezenbronnen is.
Met een beschrijving van de orga
nisatievorm van Lioyds zouden boen-
delen gevuld kunnen worden. Een
assuradeur heeft eens gezegd dat he
gemakkelijker is spiritisme te bewij
zen dan de werkmethoden van Lioyds
op schrift te stellen. Hoofdzaak is,
dat de drieduizend „firmanten" per
soonlijk garant zijn voor alle polis
sen welke zij op naam. of zoais
bij 'de meeste maritieme verzekerin
gen het geval is als lid van een
syndicaat afsluiten. Elke verzeke
ringsgever moet een bedrag van ten
minste vijftigduizend gulden bij de
corporatie deponeren. Zijn accoun
tant moet aan het eind van ieder jaar
kunnen bewijzen, dat hij niet te veel
hooi op zijn vork heeft genomen,
m.a.w.: niet meer geassureerd heeft,
dan hij op grond van zijn bezittingen
kan verantwoorden.
De geschiedenis van Lioyds gaat
terug naar de tijd van Cromwell. In
Lombard Street, in het koffiehuis
van een zekere Edward Llovd. kwa
men omstreeks de tweede helft van
de zeventiende eeuw de eerste Brit
se assuradeurs bijeen om schepen en
scheepsladingen je verzekeren. Deze
vertrouwelijke koffiehuissfeer is nog
steeds in het tegenwoordige gebouw
van Lioyds aanwezig. De klerken
worden „waiters" (kellners) ge
noemd en in „the Room" (de zaal,
waar dagelijks tweeduizend mensen
zaken proberen te doen) staan hou
ten tafeltjes in plaats van stalen bu
reaux. Niet voor niets wordt Lioyds
wel eens „een goed georganiseerde
club" of POr» innicAVi Pn.rtolen Vinron.
sociëteit'
„een typisch Engelse heren
genoemd.
Het grote verschil tussen nu en
vroeger is, dat de assuradeurs tegen
woordig alles verzekeren, behalve 't
leven. Tot het midden van de vorige
eeuw hield men zich alleen maar met
maritieme verzekeringen op: niets
anders dan schepen of scheepsladin
gen dus. Vandaag de dag is het zelfs
zo, dat Lioyds minder polissen op
schepen dan op „andere zaken" in
omloop heeft.
ALS men vraagt hoe Lioyds aan
z'n goede naam gekomen is, dan
moet allereerst worden opge
merkt. dat zijn assuradeurs nog nooit
verstek hebben laten gaan, als het
op betalen aankwam. Klassieke voor
beelden zijn de grote brand in Chi
cago in 1871 (uitkering: twintig mil-
lioéTi gulden) en de aardbeving in
San Francisco dertien jaar later (uit
kering: tweehonderd mdllioen gul
den!) Vooral het laatste heeft veel
tot het prestige van
Lioyds bijgedragen.
Verschillende andere
verzekeringsmaat
schappijen weigerden
namelijk te betalen,
omdat de brandschade,
die hun cliënten had
den opgelopen, door 'n
aardbeving veroor-
zaakt was (tegen een
aardbeving was nie
mand verzekerd; al
leen tegen brand).
Natuurlijk heeft Lioyds ook wel
eens claims bevochten, maar dan wa
ren de omstandigheden er ook naar.
De eigenaars van het Franse passa
giersschip „l'Atlantique" probeerden
in 1933 tevergeefs een bedrag van 25
millioen gulden bij Lioyds los te krij
gen. In 1949 echter werd ditzelfde
bedrag binnen tien dagen aan de re
ders van het nieuwe Engelse schip
„Magdalena" uitbetaald, dat in de
buurt van Rio de Janeiro doormidden
was gebroken.
Over de zaken, welke Lioyds zoal
verzekerd heeft, zou een uiterst in
teressant boek te schrijven zijn. De
wervelwind, die twee jaar geleden
twintig Amerikaanse staten teisterde,
kostte Lioyds liefst 150 millioen gul
den. Aan het begin van dit jaar werd
het Brooklyn Dodgers baseballteam
een bedrag van 350.000 gulden uitge
keerd. omdat erfraude met toe-
gansbewijzen was gepleegd. En nog
maar zeer kort geleden ontving een
Amerikaans televisie-station een
chèque van enkele tienduizenden dol
lars, omdat de verkiezingsconventie
der Democraten een dag langer duur
de dan het programma aangaf....
Lang zouden we kunnen doorgaan
met het noemen van soortgelijke
voorbeelden. Indien de olieboringen
voor de kust van Louisiana misluk
ken, dan heeft Lioyds een strop van
drie millioen dollar.De benen van
balletdanseressen zijn bij Lioyds ver
zekerd. de ogen van filmsterren en
de handen van pianisten en violis
ten.... Irrigatie-werken aan de Nijl,
houtzagerijen in Birma en jute-fa-
brieken in India zijn door polissen
van Lioyds gedekt.... Een gietbu: op
een tuinfeest, een tornado in Texas,
een vloedgolf voor de kus', van F'o-
rida elk gebeuren kan Lioyds van
Londen geld kosten.
Lloy<is is soliede, maar ook Neder
land kent soliditeit als van Lioyds.
(Van onze Haagse redactie)
Nederlandse opvoeding zullen krijgen.
Het vraagstuk van de Indische Neder- Maar overigens wordt de aanpassing gro-
landers baart nog steeds grote zorgen. Van tendeels beheerst door de vraag, of de i
hen, die niet van nationaliteit wensen t0 gerepatrieerden in het arbeidsproces nier I
veranderen, ziin tienduizenden uit mdo-te lande kunnen worden ingeschakeld in J
nesië naar Nederland uitgeweken en tien- verband met hun leeftijd, de oogelfik-
duizenden, die deze stap zo lang mogelijk waardigheid der diploma's en de over-
uitstelden. maai die aan het oude verlofs- voerdheid van de arbeidsmarkt,
reglemeint of aan arbeidsovereenkomsten De omscholing t0t technische vakarbei-
in de particuliere indpstrie nog altijd het ders kan alleen ten goede komen aan hen,
reoht op vrije overtocht naar Nederland die leeftijd van ongeveer 35 jaar nog
kunnen ontlenen, zullen volgen I niet hebben bereikt. Fn zijn zij onge-
Wat er ook van Nederlandse zijde wordt! schoold, dan is hun leeftijd nog vaak een
verricht om 't deze ^repatrieerden mo-beletsel voor de werkgevers om hen in
gelijk te maken zich aan het Nederlandse di4nst te nemc!1 'n verband met de Ne-
milieu aan te passen, velen zal dit niet de-landse loonschalen, verzekeringswet-
gelukken. De ouderen onder hen zullen "t toeslagen enz.
zich wellicht troosten met de gedachte, De Vereniging Indische Nederlanders
vergeeflifk. Hij heeft dc verpozing in de i dat hun jong^ kinderen een volwaardigemeent thans een oplossing te hebben
gevonden, waardoor althans een aantal
Indische Nederlanders zou kunnen wor
den geholpen. Z(j heelt namelijk aan de
minister van Uniczaken en Overzeese
Rijksdelen voorgeste.d om jongelui van
ongeveer 20 jaar uit de kleine steden
en dorpen in de agrarische sector rn
scholing tg geven, te beginnen n t
praotlseh werken bij de Heidemaat
schappij, waar een natuurlijke selectie
plaats vindt, e,n vervolgens een aanvul
lende cursus in Boskoop, opdat zij als
kiein-landbouwer op Nieuw-Guinea of
in Suriname kunnen worden toege aten
of aangetrokken.
In Nieuw-Guinea vooral is plaa's ge
noeg en de Indische Nederlanders zouden
zich in het tropische klimaat daar of in
Suriname beter thuis gevoelen dan in het
kille Nederland.
Naar schatting van het bestuur der or
ganisatie zouden ongeveer 2000 Indisihe
Nederlanders, die thans in Nederland wo
nen, naar Nieuw-Guinea wijlen gaan. om
daar pioniersarbeid voor de economische
ontwikkeling van dat land te verrichten.
