Aan leraarssalarissen moet
korte termijn iets gedaan worden
op
FRANSE REGERING LIJDT
NEDERLAAG
Nog harde gevechten in Bonn
Socialisten berusten niet in door
Adenauer geschapen situatie
Dr Dibelius schildert het „hard
vochtige Oostduitse regiem*'
Tegen kardinaalsbenoeming
van Mgr Stepinac
Ned. industrie gaat zich met
atoomsplitsing bezig honden
DAGBLAD VOOR SCH/EDAM EN OMSTREKEN
Buitenland komt
neuzenhoe fijn de
P. T. 7 't hier opknapt j
'sR. doen gooi naar Staatssecretariaat
E
Mgr M. Lucas SVD
naar Nederland
Omschakeling op „splijtingsenergie'
dient spoedig te geschieden
Zaterdag 13 December 1952
Wet op kleuteronderwijs
voldoet niet
Pater Stokman pleitte voor meer vrijheid
bij Bijzonder Onderwijs
Advies van Televisie-
raad
Verbitterde Pinay stelt opnieuw de
vertrouwenskwestie
Een dragline voor
een lmis
„Onder géén beding aanvaarding van
verdragen met het Westen"
Engelse vrachttarieven
in November gestegen
Huurverhoging in
studie
Armoede en vrees voor arrestaties
„Wij moeten onze fossiele brandstoffen sparen
Joegoslavische protest
demonstratie
Steun van meer indus
trieën nodig
Middenstaiidsbank voor
Bleiswijk in moeilijk
heden
Prins Bernhard moet
sportbeoefening
beperken
I!
WEERBERICHT
Schoolgelden
Middengroepen
A.M.S. en U.L.O.
Minder begaafde kinderen
Indexcijfer 99.0 (v.m. 94.2)
Tot eind December besprekingen
in Rome
HET WEEKKAART JE
Op departement van Soc. Zaken
In Amerik reeds ..big business
Nieuwe energiebronnen reeds
over 25 jaar noodzakelijk
Staatsexploitatie moet voor
komen worden
Leider Noors atoomonderzoek
onderscheiden
Surseance van betaling gevraagd
De weerverwachting van het KNMI geldig van
vanavond tot morgenavond luidt:
Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk enkele
buien en in de nacht en ochtend hier en daar
mist. Zwakke tot matige wind in hoofdzaak
tussen Zuidwest en Noordwest. Ongeveer de
zelfde temperatuur als vandaag.
Zondag 14 December: Zon op 8.41 uur, onder
16.29 uur. Maan op 5.56 uur, onder 14.02 uur.
Maandag 15 December: Zon op 8.42 uur, onder
16.29 uur. Maan op 7.17 uur, onder 14.34 uur.
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Zorgen voor prima vaklieden
VGRAVENHAGE, Vrijdag.
Het slot van deze lange weck met nachtelijke vergaderingen gaf heden
middag de begroting van Onderwijs te zien, waarvoor altijd heel wat tijd
wordt vereist, omdat verschillende afdelingen van deze begroting apart
Worden behandeld. De avond te voren was er hardnekkig voort vergaderd,
totdat de agenda tot deze begroting was gevorderd. En zo kon de kamer
Vandaag als begin van deze begrotingsbehandeling weer lange beschouwin
gen horen over de betekenis van het onderwijs, vooral van het Bijzonder
Onderwijs, waar in de vorming van groter belang werd geacht dan het klaar
maken voor het examen.
accoord met een vereenvoudiging der
schoolgelden, maar hij was tegen afschaf
fing ervan, dit in tegenstelling tot de heer
Sleen (P. v. d. A.), die niets liever wilde
De argumenten van pater Stokman kwa
men hierop neer, dat het redelijk was, dat
de ouders een bescheiden tegenprestatie
leverden voor wat de overheid op dit ter
rein voor de kinderen deed en dat koste-
I loos onderwijs minder waardering zou
I ontmoeten. Hij betreurde het intussen, dat
j de troonrede de toegezegde vereenvoudi
ging van schoolgelden en faciliteiten voor
studiedoeleinden nog geen nadere mede
delingen van de minister ten gevolge had
den gehad. Hij had bezwaren tegen de
renteloze voorschotten in verhouding
waarmede te weinig studiebeurzen werden
verstrekt. Hiermee was de heer Van Sleen
het natuurlijk eens. Een beurs moest ge
baseerd zijn op een reële kostenbasis en
het zou goed zijn, als de minister eens
naging hoe momenteel de kosten voor
levensonderhoud voor de studenten liggen.
De heer Van Sleen propageerde, zoals
gezegd, de kansen voor Iedereen door mid
del van algehele afschaffing van school
gelden. Hij achtte dit zelfs geboden uit
een oogpunt van rechtvaardigheid, ook al
vanwege de noden der middengroepen.
Toen hij sprak over de overheidsscho-
len, maakte de heer Tilanus een inter
ruptie hiertegen, waarop de heer Van
Pater Stok
man (KVP) stel
de zelfs nadruk
kelijk vast, dat
het ideaal van
de opvoeding
alleen in het
bijzonder on
derwijs viel te
verwezenlijken,
daar hier onder
wijs wordt ge
geven in over
eenstemming
met de beginse-
der ouders. pater STOKMAN (KVP)
Hij bepleitte
daarbij groter -Overheid moet zich
vrijheid, omdat niet met lesroosters be-
het niet de taak moeien.,
van de overheid was zich met lesroosters
e.d. te bemoeien. Vooral mocht de open
bare school geen norm worden voor de
bijzondere school. Het stichten van een
bijzondere school als daardoor een be
staande school zou leeglopen, zag hij niet
ais een bezwaar, indien die andere school
maar van een andere richting was. Hij
hield een pleidooi voor het kleuteronder
wijs maar met meer armslag dan in het
betreffende wetsontwerp werd voorge
steld.
De heer Roosjen (AR) bracht -de minis
ter, die dit wetsontwerp zo spoedig moge
lijk behandeld wenste te zien, nu reeds
aan het verstand, dat hij dan maar reke
ning moest houden met behoorlijke amen
dering, want zoals het nu was, kon zijn
fractie het niet aanvaarden. Op deze wijze
uitgevoerd zou het voor vele plaatsen,
vooral voor het bijzonder kleuteronder
wijs, catastrophaal worden.
Een punt, dat algemene belangstelling
vond, was de deelneming der bevolking
aan onderwijs en cultuur. Daarover is na
tuurlijk ieder het eens, maar niet over de
wijze waarop dit zou dienen te geschieden.
Pater Stokman zeide, dat men deze kwes
tie van de verkeerde kant benaderde, als
men het aldus stelde, dat ieder kind recht
zou hebben op hoger onderwijs. Daarvóór
is nodig de primaire plicht der ouders om
hun kinderen er voor rijp te maken. Eerst
dan heeft de overheid tot taak om de mo
gelijkheid daartoe te scheppen. Hij hield
de minister van Onderwijs intussen voor,
dat het goed zou zijn eerst de maatschap
pelijke behoefte aan intellectueel ge-
vormden eens te meten. Maar hij gaf toe,
dat bij een eventuele selectie de draag
kracht der ouders nimmer da maatstaf
mocht zijn.
Hieraan sloot de kwestie der schoolgel
den zeer nauw aan. Pater Stokman ging
Sleen uit zijn slof schoot en zeide: „Ja,
meneer Tilanus, pater Stokman zal zijn
kinderen niet naar uw school sturen."
De Kamer brulde. De heer Van Sleen
stond zich op de katheder op de dijen te
slaan van plezier en de heer Schouten
kwam pater Stokman zelfs de hand
schudden.
Die middengroepen hadden ook nog de
aandacht van pater Stokman. Hij had hier
het oog op het onderwijspersoneel, waar
toe de minister reeds grafieken aan de
hand van het bekende rapport van drs
Platenburg in de Kamer had doen opstel
len. In dit rapport was tot uiting gekomen,
dat het intelligentie-niveau in leraars
gezinnen het hoogst was. De cultuurdra-
gende functie van deze gezinnen moest
daarom met des te meer klem worden
verdedigd en gehandhaafd. Daarom kon
ten aanzien van deze gezinnen geen ge
noegen worden genomen met verminde
ring van schoolgeld of belasting alleen,
maar was hier ook vermeerdering van
inkomsten noodzakelijk.
Deze salarissen moesten worden opge
trokken tot 80 van 1938 in vier jaar,
zoals in het rapport van de commissie
voor de middengroepen van de K.V.P.
was betoogd. Pater Stokman benadrukte,
dat er in ieder geval op korte termijn
iets moest gebeuren in deze zaak en hij
hoopte op duidelijke en pertinente toe
zeggingen van de minister.
Ook de heer De Loor (P.v.d.A.) meen
de, dat er iets voor deze middengroepen
moest worden gedaan.
De heer Koosjen vertelde alvast, dat
de door oud-minister Rutten ontworpen
A.M.S., hem maar weinig kon bekoren,
hoezeer hü het heengaan van minister
Rutten ook betreurde. Deze A.M.S. be
tekende namelijk de doodsklok voor het
U.L.O., dat zo'n groot verleden had. Het
oude argument, alsof het verleden im
mer ongewijzigd zou moeten worden ge
handhaafd. De minister zeide wel geen
vrees voor het verdwijnen van het Ulo
te koesteren ook de heer Roosjen ge
loofde wel,dat de minister niet met
moordplannen rondliep, maar hoe zou
zich dit eventueel in de practijk ontwik
kelen, als de A.M.S. de leerlingen van
het U.L.U. zou wegzuigen? De practijk
aan andere departementen had aange
toond, dat een staatssecretaris niet be
slist van dezelfde politieke richting be
hoefde te zijn als de minister, met an
dere woordenminister Cals mocht aan
O. K. en W. gerust een A.R.-man benoe
men als staatssecretaris.
De heer Engelbertink (KVP) wilde vast
de herziening der nijverheidsonderwijs
wet voorbereiden. Aan het ambachtson-
derwijs moet alle aandacht worden be
steed, opdat er prima vaklieden worden
opgeleid. Coördinatie met betrekking tot
het experiment van voorbereidende klas
sen achtte deze KVP-afgevaardigde even
eens wenselijk.
De heer Mol (KVP) vroeg de aandacht
voor het minder begaafde kind. Aan
deze groep moet meer gedaan worden
dan thans het geval is. Nodig zal zijn
onderwijsdifferentiatie, welke aan grote
scholen mogelijk is zonder dat er kosten
aan verbonden zijn. Deze differentiatie
zal integendeel voordelen opleveren.
Spr. betoogde, dat de schoolgeneeskun-
dige dienst een belangrijke rol kan gaan
spelen in de opvoeding Het was z.i.
hoog töd voor de omzwaai ten deze.
Maandagmiddag gaat de Kamer weer
verder met deze begroting. De voorzitter
wenst alle begrotingen voor het reces te
hebben afgedaan, zodat de volgende week
behalve debegroting Van Onderwijs ook
die van Sociale Zaken en Overzeese Rijks
delen zullen moeten worden afgedaan.
Daartoe zullen niet minder dan vijf mid
dag- en vier avond (of nacht?) vergaderin
gen nodig zijn. g
Tijdens de openbare begrafenis van vier
van de Europese slachtoffers van de
incidenten te Frans Marokko, werd door
een militaire kapel het Franse volkslied
de Marseillaisegespeeld, gevolgd door
het Marokkaanse volkslied. Vele van de
naar schatting 40.000 kijkers, protes
teerden tegen de gang van zaken door
te fluiten en te schreeuwen. De onge
regeldheden vonden plaats voor de
Eglise du Ghrist-Roi", toen de resi
dent-generaal Augustin Guillaume aan
kwam, om de begrafenis bij te wonen.
De prefect van Casablanca, Boniface,
gebaart ongeduldig tegen de fluitende
en schreeuwende menigte, terwijl resi
dent-generaal Guillaume salueert.
Het is zeer waarschijnlijk dat het ad
vies van de Televisieraad nog voor de
Kerstdagen de minister van O. K. en W.,
rar Cals, zal bereiken. Zoals bekend zal
dit advies richtlijnen aangeven voor het
verdere t.v. beleid; van de behandeling
van dit advies en de eventuele verwer
kelijking van de in het advies naar voren
gebrachte plannen wordt het toekomst
beeld van de televisie voor een groot
deel bepaald. Het advies is tevens van
groot belang op de te volgen lijn na het
sluiten van de èxperimentele periode in
October 1953.
Sedert het gebrek aan huizen
zijn intrede heeft gedaan in ons
land, is het gebruikelijk dat wo
ningen of gedeelten van woningen
als ruilobjecten dienen. Zonnige
huizen, met tuin rondom, aan bre
de gezellige lanen en met riant
uitzicht worden, gezocht en huizen
met dezelfde kwaliteiten worden
veelvuldig aangeboden. Een fami
lie wil eens van twee hoog naar
de begane grond, en een gezin van
de begane grond eens naar een
eerste etage. Dan zijn er nog di
verse andere ruilmogelijkheden, de
driehoeks- en vierhoeksruil zijn al
lieel gewoon en ook de tienhoeks-
ruil is geen zeldzaamheid meer.
In het laatste nummer van het
orgaan van een organisatie van
het bouwbedrijf kan men echter
de volgende ruilannonce vinden:
Een vrijstaand huis met erf, twee
kamers, keuken, kantoor, 3 slaap
kamers en badkamer, gelegen in
de Haarlemmermeer, aan vaarwa
ter, geschikt voor bedrijf, voor een
dragline, bakinhoud 450 liter,
merk naderovereen te komen...
De Franse Nationale Vergadering heeft
Vrijdagavond de herziene regeringsvoor
stellen voor belastinghervormingen met
337 tegen 272 stemmen verworpen. Deze
nederlaag voor Pinay zal echter niet het
aftreden der regering tengevolge hebben,
aangezien aan deze stemming niet de ver
trouwenskwestie was verbonden.
Pinay had machtiging verzocht om bij
decreet belastinghervormingen af te kon
digen, indien het parlement voor 31 Mei
a.s. geen voorzieningen zou hebben ge
troffen. De regering had gerekend op
extrainkomsten van ongeveer 40 miliard
francs als gevolg van de hervormingen,
doch haar oorspronkelijke plannen had
zij, gezien de krachtige oppositie in de
Nationale Vergadering, reeds terzijde moe
ten leggen.
Premier Pinay verklaarde Vrijdagavond
dat hij bij de behandeling in tweede lezing
van de financiële begroting herziene voor
stellen zal indienen, Hij zal er dan de
vertrouwenskwestie aan verbinden, als hij
dit nodig acht.
Verbitterd kondigde hij later aan, dat
hjj de vertrouwenskwestie verbond de
derde in veertien dagen! aan de stem
ming over de premies der sociale verze
kering, welke vermoedelijk Dinsdag a.s.
plaats zal vinden.
In heftige bewoordingen voer hij uit
tegen de oppositie, die enerzijds toegaf,
dat de financiële situatie van Frankrijk
zorgwekkend is, maar anderzijds zowel
belastingverlaging als verhoging van de
uitgaven voorstelt.
„In deze omstandigheden is het niet
langer mogelijk een gezonde financiële
politiek te voeren" riep hij uit. Hij con
stateerde, dat de oppositie eensgezind was
in haar aanval op het regeringsbeleid,
maar hopeloos verdeeld als het er op aan
kwam constructieve voorstellen te doen
Hij stelde zijn tegenstanders voor het di
lemma zijn politiek te accepteren of zei'
een nieuwe regering te vormen.
In de wandelgangen van de Nationale
Vergadering achtte men Pinay's kansen
om de vertrouwenskwestie te winnen niet
groot. Gestemd zal worden over zijn voor
stel om een klein deel van de werkgevers
bijdrage in het fonds voor gezinstoeslag,
dat een overschot van 18 milliard franc
heeft, over te hevelen naar het fonds
van de ziekteverzekering, dat met een
tekort van 30 milliard francs kampt.
De Westduitse socialisten wensen niet
te berusten in de situatie, welke door en
intrekking van Jsideni Heuss* verzoek
om advies over de grondwettigheid der
verdragen met het Westen geschapen is.
Zonder het onderhoud „onder vier ogen
met kanselier Adenauer dat niet voor
a s. Woensdag plaats vindt af te
wachten, maakte partijleider Ollenhauer
na een vergadering van het partijbestuur
bekend, dat de socialisten in de Bonds
dag een motie van afkeuring tegen
bondskanselier dr Adenauer zullen indie
nen. Naar Ollenhauer verklaarde, is
de oppositie „geenszins overtuigd" door
de korte verkaring, die dr Adenauer
Donderdag in het parlement heeft
afgelegd, en in genen dele bereid
de controverse rver het ingetrokken ver.
zoek van president Heuss als gesloten te
beschouwen.
Volgens Ollenhauer „is een buitenge
woon ernstige toestand geschapen door
de bemoeienis van de regering met de
bevoegdheid vin het constitutionele hof
en van de pr^ident. De situatie is ,,een
Voor de derde achtereenvolgende maand
is het door de Engelse Scheepvaartkamer
samengestelde indexcijfer voor de vracht
tarieven in de wilde vaart gestegen. In
November kwam het n.l. 4.8 punt hoger
t.o.v. October en belandde op 99.0. Dit is
het hoogste niveau dat sedert Juni bereikt
werd. Vanaf die maand begon n.l. een
daling van 99,1 tot 79,2 in Augustus.
_Van het verloop van het indexcijfer
(voor de sammstelling waarvan alleen
charters luidelde in ponden sterling ge
bruikt werden; geeft onderstaand staatje
een overzicht basis 1948=100).
1949
1950
1951
1952
84.0
173,7
72,8
151,9
163,9
75,5
164,7
157,3
75,8
180,6
137,7
74,4
176,8
109,4
71,4
203,8
110,9
74,3
179,0
99,1
Juli
73,3
78,8
179,6
90,2
Aug
70,6
86,8
149,3
79,2
89,0
166,5
87,0
85,8
190,4
94,2
97,6
172,9
99,0
115,7
168,5
constitutionele crisis zeer nabij", zei hij,
zich met een fijne nuance distanciërend
van vroegere socialistische Uitlatingen,
die het feit der crisis constateerden. Ol
lenhauer noemde het opnieuw een „ern
stige politieke fout" om het Hof te
Karlsruhe en de president in 't gewoel
van de politieke strijd te trekken. De
regering heeft daardoor „de democratie
zelf" in gevaar gebracht.
Desgevraagd zei Ollenhauer, dat zijn
partij „onder geen beding" de verdragen
met het Westen zou aanvaarden.
Hij drong vervolgens aan op vervan
ging van de huidige verdragen de
conventies van Bonn en het E.D.G.-ver-
drag door een „regeling in de geest
van een vredesverdrag". Op grond hier-
De nieuw benoemde Pauselijke Inter
nuntius in India, Nederlandse bisschop
mgr M. Lucas SVD, tot dusver Aposto
lisch Delegaat in Zuid-Afrika, is gisteren
uit Pretoria in Rome aangekomen. Hij
blijft tot einde December in de Eeuwige
Stad om er besprekingen te voeren met
het Pauselijk Staatssecretariaat, en met
de Congregatie van de Propaganda Fide
en van de Oosterse Kerk. Daarna zal mgr
Lucas voor een kort bezoek naar Neder
land gaan. In de tweede helft van Januari
aanvaardt hij zijn nieuwe functie in New
Delhi. Hij is c opvolger van mgr Kier-
kels C.P., die om gezondheidsredenen ont
slag had verzocht.
van zouden de Westerse gealliëerden
slechts bevoegdheden voorbehouden die
nen te blijven aangaande Berlijn en de
hereniging van Duitsland en het bepalen
van een passende status voor de in
West-Duitsland gelegerde geallieerde
troepen.
De socialisten, aldus Ollenhauer, steun,
den de medewerking van West-Duitsland
aan „een internationaal veiligheidsstel-
sel". Maar hij achtte het niet gewenst
hier op het ogenblik concreter op in te
gaan.
Maar Ollenhauer greep uiteraard ook
deze gelegenheid aan om onmiddellijk
nieuwe verkiezingen te eisen.
R £\jn van die kleine ergernisjes,
welke eigenlijk niet de moeite
waard zyn om zich er boos over te
maken. Doch hoe meer men probeert,
zich niet te ergeren, des te kregeliger
men er over wordt.
Zo iets bleek ook het geval te zijn
met iemand, die wij dezer dagen in de
trein spraken. De man reist op een
„weekkaart"zo'n ding, waarmede men
voor 8 uur des ochtends binnen moet zijn
en pas na een bepaald uur des middags
mag vertrekken. Een „werkmanskaar
tje" noemde men dat vroeger; thans
zouden wij van een „werknèmerskaarf
willen spreken.
Wat was het nu, hetgeen deze persoon
een dagelijkse ergernis werdt Wel, niet
dat kaartje, maar de conducteurs, die
overigens beste lieden zijn; echt om mee
uit rijden te gaan! Hij vertelde, dat by
de controle op de stations men onge
stoord met het kaartje in de hand mag
passeren. In de trein echter zyn er twee
categorieën conducteurs: dc knippers
en de „kijkers". De ene conducteur kijkt
eens en zegt: „dank V mijnheer", de
ander daarentegen moet absoluut het
kaartje hebben om er een gaatje in te
maken.
Zulks nu ergert onze mede-treinpassa-
gier, want hij voelt zich bij herhaling
voor „aap" gezet. Geeft hij het kaartje,
dan loopt hij kans, dat de conducteur
het niet wil hebben, Reikt hij het niet
toe, dan kan de controlerende ambte
naar 't opeisen, alsof de reiziger fraude
probeert te plegen.
Wanneer het voorschrift is, dat er
geknipt ivordt om eventueel iemand te
„knippen", allons, dan allemaal knippen,
ofschoon er van het kleine kaartje
niet groter dan een gewoon spoorkaar
tje met een dozijn gaatjes niet veel
overblijft. Zo'n doorzeefd ding dient in
dat geval heel voorzichtig behandeld,
wil het aan het einde van de week geen
„liefdewerk oud papier" geworden zijn.
Is het geen voorschrift, laten de con
ducteurs dan ook niet knippen. De N.S.-
klant met het kaartje van de kleine man
zou zich daardoor ook kunnen rekenen
tot de abonnees van wat betere standing,
die met 'n nonchalant gebaar hun kaart
zo even laten zien zonder deze uit
handen te moeten geven.
O.i. zouden de Spoorwegen deze ser
vice best kunnen verlenen, want zij kost
helemaal niets
ANALYST.
De minister van Sociale Zaken en Volks
gezondheid acht een algemene verhoging
In het officiële bulletin van de rege- van^iet loonpeil hier te lande met het oog
ring is Vijdag het denkbeeld geopperd, dat
het Hof te arlsruhe door het parlement
hervormd wordt.
Volgens het bulletin heeft het Hof de
laatste tijd de neiging getoond, inbreuk
te willen maken op het souvereine wet
gevende recht van het parlement. Als
bewijs hiervoor wordt o.m. aangevoerd
de uitspraak van het Hof tegen de neo-
nazistische Socialistische Rijkspartij,
waarbij niet alleen de partij verboden
werd. maar Ook haar zetels in het par
lement vervallen verklaard werden. Een
dergelijke beslissing wordt in het bulle
tin rechtstreeks in strijd geacht met de
grondwet van Neder-Saksen.
op de daaraan verbonden consequenties
voor de werkgelegenheid niet raadzaam.
De bewindsman acht het ongedaan maken
van de consumptiebeperking, waartoe in
het voorjaar van 1951 werd besloten niet
opportuun. Reeds sedert bijna een jaar
bedraagt deze consumptiebeperking thans
minder dan de destijds overeengekomen
5 pet, volgens de indexcijfers is die be
perking thans minder dan 3 pet. Bij de te
verwachten huurverhoging en in het al
gemeen bij het optreden van nieuwe, be
tekenende prijsstijgingen zullen, zoals van
zelf spreekt, compenserende maatregelen
bevorderd worden.
Het vraagstuk van een eventuele huur
verhoging is thans op het departement van
Sociale Zaken in studie, aldus deelt hij
mee in de memorie van antwoord.
De Evangelische bisschop van Berlijn,
dr Otto Dibelius, heeft op de algemene
vergadering van de „National Council of
Church of Christ*' verklaard, dat er in
Oost-Duitsland minder overtuigde com
munisten zijn dan in West-Duitsland".
In het Westen kent men slechts het
communistische program. In het Oosten
weet men echter, dat het communisti
sche regiem een hardvochtig regiem is.
In Oost-Duitsland, zo ging hij voort,
heerst armoede en slechts een kleine
Advertentie
Teneinde in geheel Joego-SIavië pro-
v "^demonstraties te beleggen tegen de
I '-'heffing van mgr Aloys Stepinac tot
beeft de Joegoslavische Com-
v bnistische Partij een commissie ge-
,,'"'11. De voornaamste figuren uit deze
-j^missie zijn wel de vice-president van
!),5.S°sIavië en tevens partij-ideoloog,
hela' en Blasjewitsj, die als rechter een
c alrijke rol heeft gespeeld in het pro-
tegen de aartsbisschop van Zagreb.
filUid commissie heeft reeds aan de com-
'"stische Vereniging voor Priesters,
aan schrijvers en geleerden, aanwijzingen
gegeven voor het indienen van protesten
bij het Vaticaan, omdat het een „oorlogs
misdadiger, een nazi-vriend en volks
vijand" tot Kardinaal heeft benoemd.
Aan aiie diplomatieke vertegenwoor
digers van Tito in het buitenland, in het
bijzonder in de Katholieke landen, heeft
de commissie opdracht gegeven „de pu
blieke opinie voor te lichten over de
schaamteloze, schandelijke en gruwelijke
daden" van mgr Stepinac. De aartsbis
schop wordt in de richtlijnen van de
commissie voorts uitgemaakt voor een
„misdadiger, die de dood van duizenden
vrouwen en kinderen op zjjn geweten
heeft". Radio-Belgrado commentarieerde
de benoeming van mgr Stepinac met de
woorden: „Weer een misdadiger in het
Kardinaal scollega erbij".
Er bestaan plannen om de Nederlandse industrie e interesseren voor het
ontwerpen en de eventuele bouw van een eiïrgie-reactor voor de
productie van electrieiteit door atoomsplitsing. Dez! plannen zijn ontwor
pen door de reactorcommissie der stichting voor Fuidainenteel Onderzoek
der Materie (F.O.M.), onder welker medewerking Jok in de daartoe ge
schapen NederlandsNoorse samenwerking het gezamenlijk atoomsplit-
singsonderzoek te Kjeller geschiedt. Met het oog op Ie verwezenlijking van
deze plannen zal eerstdaags reeds een contract met le Nederlandse electri-
citeitsmaatschappijen worden getekend.
Deze maatschappijen werken hiertoe
samen in de N.V. K.E.M.A. te Arnhem.
Het is de bedoeling, dat de N.V. Kema
gedurende 5 jaar 125.000 per jaar aan
het project zal bijdragen en verder nog
de beschikking zal geven over labora
toriumruimte en werkplaatsenservice,
hetgeen een verdere bijdrage betekent
diie geschat ban worden op een waarde
van een kleine 75.000 per jaar Verder
zijn er ook reeds een paar zeer grote
industrieën die zich in beginsel bereid
hebben verklaard een bedrag van dezelfde
orde van grootte aan het project bij te
dragen.
„De F.O.M. en de reactorcommissie zul-
ier", aldus de directeur van het bureau
F.O.M., dr Beakma*. Vrtyéag
strekking der lannen uitvoerig uiteen
zette. „met kr£ht aan dit project kun
nen doorwerkn indien bijv. de grote
metaalindustrien buiten de boven
genoemde bedrÉfen gedurende vijf jaar
een bedrag va twee ton per jaar bij
dragen. Wanne1* de industrie daarnevens
experts ter be?bikking stelt zullen deze
uit dit subsidii kunnen worden betaald,
maar bovendie zullen deze deskundigen,
in het bezit vfi de „know-how" na de
detachering b hun industrie kunnen
terugkeren erdan voor zulk een in
dustrie bijzond1" waardevol zijn geworden
Octrooi-kwestis zullen in algemene zin
geregeld kupen worden, zodat alle
subsidiërende ndustrieën daarvan mede
profiteren".
„De atooienergie is in de U.S A.
reeds „big psiness". In 1947 was in
Amerika voc da kern-energie met ba--
trekking tot de industrie reeds 2 milliard
doüar uitgegeven. Van 1947 tot en niet
1951 werd 3 milliard dollar besteed en
voor 1952 en 1953 is een kleine 2 milliard
dollars per jaar gevoteerd. De A E.C
(Atomic Energy Commission) die zich
met deze onderzoekingen in de V S.
bezig houdt, heeft in 1952 6000 man. de
600 medewerkende industrieën hebben
115.000 man in dienst. Over enige jaren
zal in het Amerikaanse project dan ook
meer kapitaal geïnvesteerd zijn dan in
U.S. Steel en General Motors samen
Wat betreft de Nederlandse investerin
gen, zeide dr Beekman: .De electriciteits-
bedrijven zijn al vele jaren gewend op
lange termijn te „plannen". Een grote
centrale moet nu eenmaal zeker 30 jaar
meegaan. En daarom werd aan hun be
langstelling een grote stimulans gegeven
door de mogelijkheden, die de „dual
purpose reactor" (dat js een zg. „power
breeder") biedt Deze kan nl. warmte-
energie voor de electriciteitsproductie le
veren en daarbij dan nagenoeg al het
splijtingsmaterieel verbruiken.
Kunnen wjj erin slagen b.v. 50 pet van j
uranium 238 te verbranden, dan zou voor
de gehele energievoorziening van Neder-
and voor een waarde van 10 ton van
dat uranium voldoende zijn. Daarom moet
de ontwikkeling van de „breeder reactor"
met kracht worden aangepakt. Wij moeten
dat zelf doen, want het s'aat wel vast,
dat men noch in de V.S., noch in Groot-
Brittannië, of waar ook, plannen heeft
tadaan doles ia do raauitataa
van hun dure wetenschappelijk onderzoek.
Het eigen onderzoek is onontkoombaar,
want ik zou u met cjjfers kunnen aan
tonen, dat wjj binnen 25 jaar nieuwe
energiebronnen ter beschikking moeten
hebben, zo de wereldvraag naar energie
en brandstof met dezelfde snelheid blijft
toenemen.
Wij hebben er gewoon rekening mee te
houden, dat onze energie-voorraden
eindig zijn. Er zijn maar twee uitzonde
ringen en dat zijn de zonne-energie en de
witte steenkool. In het belang van vol
gende generaties is liet absoluut nood
zakelijk dat wü onze fossiele brandstof
fen gaan sparen en daarom zullen wij
voor grote krachtinstallaties z» spoedig
mogelijk dienen over te schakelen op
splijtingsbrandstof.
Over de noodzaak van subsidies zei dr
Beekman. Zonder steun van onze eigen
industrie kan ons reactor-project ook
al werken wij dan met Noorwegen sa
men met ten uitvoer worden ge
bracht. Overigens heeft zij zelf de groot
ste belangen bij dit onderzoek. De indu
strie zal daarbij moeten toedenken, dat
indien zij niet steunt, de Staat tot staats
exploitatie zou kunnen besluiten,
Dr Beekman besloot met op te merken
dat de taak die men op zich gaat nemen
zwaar is, maar toch niet zo zwaar als zij
zich op het eerste gezicht laat aanzien.
Amerika moet veel tijd, veel geld en veel
mankracht besteden aan de fabricage
van plutonium, aan reactors voor oor
logsdoeleinden, aan atoombommen en
atoomkanonnen. Wjj behoeven ons ge
lukkig alleen te concentreren op de ener
giereactor. Daardoor zullen ook de kos
ten voor Nederland veel kleiner kunnen
zijn, zelfs indien men die per hoofd der
bevolking berekent.
De leider van het Noorse instituut
voor kernonderzoek, Gunnar Randers,
ingenieur Odd Dahl zjjn Vrijdag benoemd
tot commandeur in de orde van Oranj»-
Nassau. Op de Nederlandse ambassade
te Oslo zijn hun de versierselen van deze
orde uitgereikt.
groep overtuigde communisten, die a's
politieke functionarissen werken, heeft
het goed
Niemand is vrij van de vrees voor
plotselinge arrestaties of verdwijning
naar een gevangenis. Niet meer dan vijf
of zes procent van de Oostduitse bevol
king gelooft in de Sovjet-propaganda van
een schitterende toekomst onder het
communisme.
De bisschop zei verder, dat Berlijn
het volgende punt op het Sovjet-pro-
gram is. Doch ook West-Duitsland
staat op het spel, want het uiteindelïike
doel van de Sovjet-Unie is het industrie
gebied van het Ruhrgebied.
„God heeft van Duitsland een slagveld
voor het Christendom gemaakt. Wjj be
seffen dat het een fataal vraagstuk voor
de gehele wereld is of wij, christenen,
in Duitsland weerstand bieden en uitein
delijk overwinnen. Niemand kan deze
verantwoordelijkheid van ons afnemen
en niemand kan ons bjj dit beslissende
probleem helpen", aldus Dibelius.
De Oostberljjnse politie heeft Vrijdag
de toegangswegen tot West-Berlijn voor
autoverkeer uit het Oosten van de stad
afgesloten. Alleen voor „zeer dringende
officiële autoritten" kan een verdun
ning worden aangevraagd bij het Oost
duitse ministerie van binnenlandse za
ken.
Naar wij vernemen heeft de N.V. Mid-
denstandsbank voor Bleiswijk en Omstre
ken bij de irrondissementsrechtbank te
Rotterdam surseance van betaling aange
vraagd. Vrijdagavond besprak de Raad
van commissarissen in een speciale ver
gadering de situatie. Men wijst er ons op,
dat deze bank geen deel uitmaakt van de
Nederlandsche Middenstandsbank te Am
sterdam.
Prins Bernard zal op medisch advies
ophouden met de beoefening van paard-
springen en ski-lopen.
De reden hiervan is gelegen in 't feit,
dat enige maanden geleden bij een me
disch routine-onderzoek is gebleken, dat
de Prins een beschadiging van een wer
vel heeft overgehouden uit het auto-on
geluk, dat hem in 1937 op de Muidar-
btj Diamam ia ova
