SchlimanWij reiken de hand
aan onze vijanden van gisteren
TRIESTE ERVARINGEN IN
OOST-DUITSLAND
Politieke Commissie debatteert
over Marokko
FILM, DE AVONDSCHOOL
VAN DE MASSA
Tot 1960 militaire missie nodig
Antwoord Actie-Comité van
kath. leraren aan de K.V.P.
Leraren hevig verontwaardigd
MAANDAG 15 DECEMBER 1952
PAGINA
Een verzoend Europa, verenigd en voortaan
sterk" wachtwoord van de jonge generatie
Het sprookje der elite-
natie
Vijftig jaar jonger
WAAROM TILBURG WERD
OPGERICHT
Tilburg bracht iets nieuws
Tweeërlei doelstelling
Londen gaat deelnemen
aan Pacific-conferentie
Toch Britse deelneming
m
Anz
us
Vliegtuiginstructeiir ontsnapt naar 't Westen
Daarna is Oostenrijk aan de beurt
Gen. Eddy stelt eis aan
Tsjoeikof
Sincore moet
vrijgelaten"
De zaak-Koelihov
Oostenrijk
Russische spion verwijderd
Onbetwist de beste tandpasta
Verlaging Oostduitse levens
standaard
PAUSELIJKE INTER-
NUNTIATUUR TE
DEN HAAG
Mgr Gino Paro thans
gezantschapsraad
Belgisch Episcopaat over probleem
van de bioscoop
Oproep tot verhuurders
en exploitanten
Maritieme commandant van Surabaja:
Voorkeur voor de Nederlanders
Over uitlatingen van minister van Ouderwijs
Principiële uitspraak
is nodig
Taak der filmcritici
„Kent uw macht
Berechting van onrust
stokers te Casablanca
FATHER OWEN F. DUDLEY t
Oorlog moet onmogelijk worden
5?
Het vijfde lustrum van de Katholieke Economische Hogeschool vond
op de tweede dag der viering wel een hijzonder hoogtepunt in de rede
voering van de nieuwe eredoctor, minister Schuman, die in zijn dankwoord
de Tilburgse Hogeschool, de rector-magnificus, prof. Smcets en zijn pro
motor, prof. Kaag, betrok. Daarna bekende hij, dat deze promotie hem
heel wat gemakkelijker was gemaakt dan die in 1910 voor de faculteit
van recht en politieke wetenschappen in Straatsburg. Twee-en-veertig jaar
geleden, zo herinner ik mij, heb ik, ondervraagd over de wetten, die de
fluctuatie van de wissel regelen, er drie of vier genoemd. Mijn examina
toren verklaarden zich zeer tevreden. Ik zou zeer in verlegenheid worden
gebracht, als ik thans mijn antivoord van toen moest samenstellen. De
Franse minister ging vervolgens in op zijn politieke streven van thans en
verklaarde
Een ha've eeuw geie-den bestond overal
he* overdreven nationalisme als een waar
heid, als oen definitieve leer. die niet
alleen werd beschouwd als een deugd,
jnaar zelfs als een middel tot persoon
lijke volmaaktheid. Hiervoor was een
verklaring, een excuus te vinden vlak na
<ïe eenwording van Duitsland en Italië
en na een nederlaag, die in Frankrijk
ds nationale energie en eigenliefde stimu
leerde. Sommigen, en niet de minsten,
gingen zelfs zo ver de morele waarde van
de oorlog op zichzelf te prijzen en geloof
den aan de roeping van een „élite-natie"
om de anderen te leiden en te domineren.
Wij weten, wat het ;n practijk brengen
van deze axioma's heeft betekend. De
edelste gevoelens hebben door hun over
drijving tot misdaad geleid en de ergste
rampen veroorzaakt. Wij hebben deze
rampen overleefd, gij evenals wij en even
als de meeste landen van Europa, en deze
ervaring mag niet. worden vergeten.
De volken hebben begrepen, dat wij
een nieuwe weg moeten zoeken, een weg,
die bijna tegenovergesteld is aan de oude.
De 'oorlog en zijn verwoestingen zijn,
evenals de bevrijdende overwinning, een
gemeenschappelijk werk geweest. Als wij
willen, da! de vrede een blijvende over
winning op de oorlog wordt, dan zal hij
moeten worden verkregen door gezamen
lijke krachtsinspanning van alle vol
van hen. die gisteren tegen elkaar ges re
den hebben en die nu. het gevaar lopen
or,nieuw in bloedige vijandelijkheden ge
wikkeld te worden.
Na zovele mislukkingen van de diplo
matie staan wij tegenover de verschrik
kelijke bedreigingen, die door de duize
lingwekkende ontwikkeling van een hoog
hartige wetenschap zijn veroorzaakt.
Zo ztfn we teruggevoerd naar de chris
telijke wet van edele maar nederige
broederliefde. Door een paradox, die wc
kwallik zouden aanvaarden als wc geen
Christenen waren, zij het misschien on
bewuste Christenen, reiken we nu de
hand aan onze vijanden van gisteren,
niet alleen om hun te vergeven, maar
om met hen gezamenlijk t Europa van
morgen op te bouwen.
Deze politiek is niet ingegeven door
oen sentimenteel pacifisme. Aan de oorlog
:noet zijn reden van bestaan worden om-
nomen. Niemand, zelfs niet de mins
scrupuleuze regering, moet er nog belang
hij kunnen hebben een oorlog te begin
nen. Ik ga nog verder: wij willen deze
regeringen de middelen ontnemen om een
oorlog voor tc bereiden en te riskeren. Zij
zullen niet meer de vrije beschikking
mogen hebben over kolen en staal, die
immers onmisbaar zijn voor het voorbe
reiden van een oorlog, noch over een
nationaal leger, noch over enig onaf
hankelijk bewapeningspotenticcl.
In plaats van het vroegere nationalisme,
een wantrouwende onafhankelijkheid, zul
len wij het lot van een nieuwe gemeen
schap van staten, wier belangen vroeger
•met elkaar in strijd waren, moeten ver
binden. Deze nieuwe politiek is de basis
voor onze nieuwe gemeenschap en het is
in de geest van deze idee. Mijne heren,
zo vervolgde Schuman, dat ik deze eer,
die u bewijst aan hen, die in onze twee
landen strijden voor de verwezenlijking
daarvan, gaarne wil aanvaarden. Dat deze
idee van een verzoend Europa, verenigd
en voortaan sterk, het wachtwoord moge
zijn voor de jonge generatie, die verlan
gend is de eindelijk van vrees en haat
bevrijde mensheid te dienen, waardoor na
een te lange verscheurdheid de christe
lijke broederliefde opnieuw wordt be
vestigd.
Na de promotie-plechtigheid volgde op
het Paleis-Raadhuis een drukbezochte
receptie, waar de Taek, de kring van Til
burgse afgestudeerden, de jonge eredoctor
het Taeklidmaatschap aanbood. De senaat
van het, Tilburgse Studentencorps droeg
een indrukwekkende promotietaart aan,
welke de plattegronden te zien gaf van
Frankrijk en Nederland en daartussen het
schip van Corps en Hogeschool.
Na de receptie volgde, eveneens in het
Paleis-Raadhuis, een lunch met een aan
tal genodigden, tot een vrolijk défilé de
gasten naar buiten riep.
De nieuwe doctor, die werd geflankeerd
door de ministers Drees en Beel. door mgr
Mutsaerts en de Franse ambassadeur,
moest op het bordes een muzikale hulde
in ontvangst nemen. Want, voorafgegaan
door de plaatselijke politiekapel. waren de
studenten en afgestudeerden en zelfs
enkele professoren naar het gemeentehuis
getogen om daar met wijd-open registers
aan cher frère Robert te laten weten, dat
ze zonder .hun Robbie" niet meer zouden
kunnen leven, 't Was een aubade zo
spontaan, zo enthousiast, dat ze Schuman
in ziin dankwoord deed zeggen „ga m'a
rajeuni de cinquante aos". dat heeft me
vijftig jaar jonger gemaakt.
Met een „Leve het vaderland, het
vorstenhuis en het nieuwe Europa", be
sloot de rector manificus deze hartelijke
hulde.
verliet minister Schuman
Kort hierna
ons land.
Na de muzikale hulde trokken studenten
en afgestudeerden in optocht naar de
Melropoleschouwburg, waar de feestver-
gadering van de Taek, de Tilburgse
Academische Economische Kring, zou wor
den gehouden ter gelegenheid van deze
twaalfde Ilogeschooldag.
Eigenlijk zou hier prof. dr M. Cobbenha-
gen 't woord hebben gevoerd, maar om
dat hjj wegens zjjn ziekte niet aanwezig
kon zijn, heeft prof. dr F. van der Ven
zijp rede: „Vijf-en-twintig jaar Katholiek
economisch onderwijs" uitgesproken.
Prof. Cobbenhagen achtte het ter zake
na deze 25 jaren eens te beschouwen wat
het katholiek economisch onderwijs in die
periode heeft gepresteerd en te zien of de
bestaansreden daarvan nog kan worden
betwijfeld.
Spr. wees erop, dat Tilburg, na Rotter
dam en Amsterdam de derde werd van de
thans bestaande vijf economische facul
teiten en de enige, die op katholieke leest
is geschoeid. In een historische schets liet
hij vervolgens zien hoé lang het heeft ge
duurd voor het economische onderwijs als
een zelfstandige wetenschap werd ge
accepteerd. Het waarom der oprichting
van Tilburg lag niet in een te geringe
capaciteit der bestaande opleiding, maar
in de overtuiging, dat iets nieuws zou kun
nen en uit beginsel ook moest wor
den gebracht.
Iets nieuws op wetenschappelijk gebied:
wijsgerige, arbeidsrechtelijke en psycho
logische vakken verkregen een belang
rijke plaatg in deze opleiding, hetgeen in
1946 Uitgroeide tot twee zelfstandige af
delingen, nl. economische en sociale
wetenschappen. Deze gerichtheid vond
haar bevestiging in navolging elders.
Iets nieuws ook door het confessionele
karakter.
Belangrijk, hoewel niet nieuw was
voorts, dat het katholieke volksdeel zijn
tweede instelling van hoger onderwijs
verkreeg. Op bisschoppelijk voorschrift
werd deze faculteit nl. apart van Nij
megen opgericht.
Iets nieuws voor zover dit tevens voor
Brabant de eerste instelling van hoger
onderwijs werd. hetgeen bij goede taak
vervulling voor het Brabantse land van
grote culturele waarde zou kunnen zijn.
Iets nieuws tenslotte de in Tilburg her
levende universitas-idee, nl. in de hoge
schoolgemeenschap. die spontaan gestalte
kreeg.
Na deze motivering voor Tilburgs binnen
treden in de kring der economische hoger-
onderwijs-instellingen gaf spr. aan, hoe
Tilburg in deze kwart-eeuw zijn taak ver
vuld had. Bouwend op de wettelijk ge
stelde doelomschrijving van het hoger
onderwijs, nl. vorming en voorbereiding
tot zelfstandige wetenschapsbeoefening en
tot het bekleden vain maatschappelijke be
trekkingen, waarvoor zulk een opleiding
vereist wordt, heeft elke instelling de
vrijheid haar taak verder te bepalen en
te omschrijven.
Genoemde doelomschrijving laat tweeër
lei interpretatie van deze taak toe, nl. als
een taak, beperkt tot een wetenschappe
lijke vorming in strikte zin, waarbij
persoonlijkheidsvorming en geestelijke en
zedelijke vorming, overeenkomstig de 19-
eeuwse vrijheidsgedachte, werd overge
laten aan de studenten zelf. Daarnaast een
meer rujme interpretatie, die ook op deze
terreinen een taak ziet voor de onderwijs
instelling. Het tvas Kuyper, die hiermee
in 1876 voorging, daarbij door de Katho
lieken gevolgd door de gestichte leer
stoelen aan de universiteiten en in 1923
door de oprichting van de Katholieke
universiteit.
In de laatste jaren vooral heeft deze
gedachte aan een bredere taak van het
hoger onderwijs steeds meer aanhang ver
worven. ook in. de kringen van het niet-
confessionele onderwijs.
Dc Tilburgse hogeschool heeft intussen
haar taak als volgt omschreven: het zijn
van een op katholieke levensbeschouwing
gebaseerd centrum voor oefening van
economische en sociale wetenschappen,
daarnaast tevens een instituut tot per
soonlijke en wetenschappelijke vorming
van zelfstandige wetenschappelijke wer
kers en gevend een grondslag voor het
bekleden van posities op economisch cn
sociaal terrein, een zodanige weten
schappelijke vorming vereisend.
Daarna gaf spreker aan de hand van
meer concrete gegevens aan hoe deze taak
in feite verwezenlijkt werd en nog wordt.
De nieuwe catalogisering, door drs Hornix,
vermag daaromtrent een goede kijk te
geven, evenals bv. het door veie afge
studeerden in het maatschappelijke leven
gepresteerde. Verder ook de prestaties van
afgestudeerden op het terrein van weten
schappelijke publicaties, welke een op
practische problemen gerichte tendenz
vertonen, alsook 't wetenschappelijk tijd
schrift „Economie".
Drs Tummers. die als voorzitter van de
Taek deze feestvergadering praesideerde,
sprak, behalve introductie en dankwoord
voor prof. Van der Ven, per wire recorder
nog een groet ui't. door de circa 500 aan
wezigen ovationeel bevestigd, voor de af
wezige prof. Cobber.hagen.
En hierna viel voor de buitenstaander
het doek; maar men kan ervan verzekerd
zijn. dat het hierna volgende diner en
revue deze prachtige en unieke Hoge
schoolgemeenschap nog hechter,
broederlijker heeft gemaakt.
nog
Binnenkort zullen Groot-Brittannië, Aus
tralië en Nieuw Zeeland met de Verenigde
Staten van gedachten wisselen over de
toestand in het StiUc-Oceaangebied cn
Zuid-Oost-Azië, zo wordt te Londen be
kendgemaakt.
In de verklaring wordt gezegd, dat de
eerste ministers van de betrokken landen
van het Gemenebest „tot een volledig ver
gelijk over zekere fundamentele proble
men zijn gekomen" met betrekking tot dit
gebied. Het feit, dat Groot-Brittannië niet
is aangesloten bij het verdedigingsverdrag
voor het Stille-Oceaangebied tussen de
Ver. Staten, Australië en Nieuw-Zeeland
(het z.g. Anzus-verdrag), wordt niet in het
bijzonder genoemd.
Volgens gezaghebbende kringen is deze
kwestie echter Vrijdag jl. uitvoerig door
premier Churchill en de eerste ministers
van Australië en Nieuw-Zeeland bespro
ken. Churchill zou hierbij opnieuw de
Britse wens om tot het genoemde verdrag
toe te treden naar voren hebben gebracht.
Na een gedwongen verblijf van vijf jaar
in de Sovzetzöne is de vroeger als ontwer
per aan de vliegtuigfabrieken van Messer-
schmitt verbonden Duitser Bernd Roth-
roeckel thans naar West-Berlijn kunnen
ontkomen.
Rothroeckel heeft in Oost-Duitsland
dwangarbeid moeten verrichten. Hü heeft
bovendien door mishandelingen een oog
en twaalf tanden verloren, terwijl een
kaak op vier plaatsen werd gebroken.
57
Na de vergeefse stappen van de Ameri
kaanse militaire commandant in Berlijn,
generaal Matthcwson, heeft thans gene
raal Manton S. Eddy, van dc sovjet-opper
bevelhebber in Duitsland, generaal Tsjoei
kof, geëist dat de Amerikaanse luitenant
Sincore onmiddellijk in vrijheid wordt
gesteld.
Luitenant Sincore verdween volgens
Amerikaanse inlichtingen op 24 November
bij een militaire oefening in de omgeving
van Berlijn. Hij werd volgens deze inlich
tingen, door de Oostduitse volkspolitie
gearresteerd. Op de stappen van generaal
Matthewson volgde geen antwoord.
Generaal Matthewson heeft, ondanks de
behandeling welke hjj van Tsjoeikof on
dervond, toch op een Russische nota ge
antwoord, waarin dc Amerikanen tegen
alle feiten in beschuldigd worden een Rus
sische soldaat, Koelikov geheten, vast te
houden.
Generaal Matthewson noemde de be
schuldiging „onbehouwen". Koelikov is
eigener beweging naar het Westen geko
men en heeft om asyl gevraagd, hetgeen
hem verleend is. De Amerikanen hebben
de Russen reeds aangeboden, dat zij zich
in een persoonlijke ontmoeting met Koeli
kov van diens standpunt kunnen overtui
gen. Dit aanbod, hoewel afgeslagen, werd
door Matthewson herhaald.
De politieke commissie van de V.N.-
assemblée is Zaterdag het debat over Ma
rokko begonnen. De Franse delegatie was
ook thans niet aanwezig, evenmin als bjj 't
daags tc voren besloten debat over Tu
nesië.
De Libanese afgevaardigde Mikaoui
opende de rij van sprekers. Hij verwees
naar het verdrag van Algeciras van 1906 en
naar het verdrag van Fez van 1912, waarbij
Marokko een Frans protectoraat werd. Hij
zei, dat in het eerste verdrag de souverei-
niteit van de sultan van Marokko werd ge
garandeerd door de dertien ondertekenen
de landen.
De kwestie-Marokko viel dus niet „in
hoofdzaak binnen de rechtsbevoegdheid
van Frankrijk", zoals dit land beweert.
Nikaoui is van mening, dat het pro-
bleem-Marokko thans een internationale
aangelegenheid is geworden. Hij beschul
digde Frankrijk er van, dat het de hulp
bronnen van Marokko heeft uitgebuit in
het belang van de Franse kolonisten, een
politiek van discriminatie jegens het volk
van Marokko heeft gevoerd en zich weder
rechtelijk besturende bevoegdheden heeft
toegeeigend. Met de verlangens van de be
volking was onvoldoende rekening ge
houden.
„De toestand vormt een gevaar voor de
vrede en het is de taak van de V.N. de ge
rezen impasse te verbreken, die door het
eenzijdig optreden van Frankrijk is ont
staan", aldus de Libanese afgevaardigde.
Hjj zei, dat de Arabisch-Aziatische lan
den een resolutie zouden indienen met het
doel een hervatting van de Frans-Marok
kaanse besprekingen tot stand te brengen.
De Egyptische vertegenwoordiger Abdel
Monem Mostafa waarschuwde de V.N.
voor de „rampzalige gevolgen in de gehele
vrije wereld van de Franse onderdruk
kingspolitiek in Marokko".
De commissie zet heden het debat voort.
Met 37 tegen 5 stemmen (Sovjetblok), bjj
13 onthoudingen, besloot de commissie op
voorstel van Peru de kwestie van het ver
drag met Oostenrjjk onmiddellijk aan tc
snjjden na het debat over Marokko. Aan
vankelijk was dit agendapunt genoemd na
dc ontwapening cn maatregelen voor col
lectieve beveiliging.
Nicolai Skvortsof, lid van 't secretariaat
der V.N. heeft getracht spionnage in dc
V.S. te plegen ten behoeve van de Sovjet
Unie cn mag deswege de V.S. niet meer
binnen komen, aldus de Amerikaanse de
legatie bjj dc V.N. in een officiële ver
klaring.
Een hoge V.N.-funclionaris voegde hier
later nog aan toe, dat Skvortsof reeds
verscheidene maanden met verlof in de
Sovjet Unie vertoeft en eigenlijk reeds in
September terug had moeten zijn. Dit was
echter onmogelijk gebleken, aangezien de
Amerikaanse autoriteiten hem een inreis
visum hadden geweigerd.
Skvortsof werd onofficieel aangeduid
als de assistent van de Rus Zintsjènko, die
assistent-secretaris-generaal is, speciaal
belast met zaken de Veiligheidsraad be
treffende. Zintsjènko is eveneens reeds ge
ruime tijd met verlof. Ook hij is na het
verstrijken van zijn verloftermijn niet ko
men opdagen.
Advertentie
Rothroeckel is destijds door het Ameri
kaanse leger krijgsgevangen gemaakt. Hij
werd in 1943 vrijgelaten en keerde een
jaar lat naar Berlijn terug. Toen hij
zich, volgens de bestaande voorschriften,
bij een Oostberlijns politiebureau meldde
hij woonde vóór de oorlog in de thans
Russische sector van Berlijn werd hij
aan het Sovjetrussische leger uitgeleverd.
Er volgden toen weken van ondervra
ging over zijn vroegere werkzaamheden.
Tenslotte werd Rothroeckel gevraagd een
document te tekenen, waarin hij verklaar
de zich „vrijwillig" naar de Soëjet-Unie
te hebben begeven. Hij weigerde dit.
Twee jaar later werd hij naar de voor
malige ,,.Iunkers"-vliegtuigfabrieken, te
Dessau, overgebracht, waar hem werd op
gedragen te zoeken naar een fout bij de
vervaardiging van straalmotoren. Roth
roeckel kon de fout niet vinden, weshalve
hij van „sabotage" werd beschuldigd.
Hij werd, zonder ooit voor de rechter te
zijn gedaagd, tot 1950 gevangen gezet.
Daarop werd hij in Oosl-Berlijn te werk
gesteld, onder scherp toezicht van de Oost-
berlijnse politie. Enkele dagen geleden
slaagde hij er echter in naar West-Berlijn
te ontkomen.
t
De toch reeds zo lage levensstandaard
van de Oostduitse bevolking, zal in de
kompnde tijd nog aanzienlijk slechter wor
den. De Oostduitse regering heeft nl. be
paald, zo verluidt uit Oostduitse kringen,
dat het ter beschikking stellen van indus
triële producten aan de bevolking het ko
mende jaar drastisch zal worden beperkt
Voor sommige artikelen geldt een ver
mindering van meer dan de helft. Bepaal
de kwaliteitsproducten zullen in prijs wor
den verhoogd. De woningbouw zal wor
den ingekrompen.
Deze maatregelen zouden worden ge
nomen in het belang van de herbewape- j
ning. I
Naar het K.N.P. verneemt, is mgr Gino
Paro, tot dusverre auditeur bij de Pause
lijke Internuntiatuur te Den Haag, be
vorderd tot Conseiller (gezantschapsraad)
bij dezelfde Internuntiatuur.
Mgr Gino Paro is tevens buitengewoon
Geheim Kamerheer van Z. H. de Paus.
Van onze Brusselse correspondent)
I11 alle kerken van België is Zondag voorlezing gedaan van een herderlijk
schrijven, waarin het gehele Belgische Episcopaat, het probleem van de
katholieken tegenover dc film behandelt. Zijne Eminentie Kardina I
Van Roey en Hunne Hoogwaardige Excellenties beginnen met er op ie
wijzen, dat volgens de jongste statistieken elke week twee millioen twee
honderd duizend Belgen een filmvoorstelling bijwonen, „in de zowat twee
duizend donkere zalen thans over onze bisdommen verspreid."
Voorop wordt gezet, dat dit herderlijk schrijven geenszins de bedoeling
heeft, dc wonderbare uitvinding te veroordelen, die door haar beweegbare
beeld de trouwe spiegel is van de wereld.
„Haar documentaire films aldus het
schrijven, „brengen ons in aanraking met
kunsten en etenschappen; haar actuali
teiten maken ons vertrouwd met het leven
der volkeren en laten ons zowel de vreug
den als de smarten delen van al onze
broeders, hoe \er zij ook van ons verwij
derd leven. Draagt de bioscoop er ook niet
toe bij, om door ontspannende verhalen,
in ons druk en gespannen bestaan rust en
verstrooiing te brengen?"
De bioscoop is echter nog meer dan dat.
„Zij kan ons doen lachen of wenen; maar
zij kan ook oplossingen voorstellen, die
een antwoord geven op de levensproble
men". Heeft men haar niet „de avond
school van de massa" genoemd? Zii beïn
vloedt inderdaad diep de zielen die lijd
zaam haar invloed ondergaan. Als een
film ware principes huldigt, als zij gezond
is, moreel en verheffend, dan komen de
toeschouwers béter uit de vertoning. Doch
als zij ondermijnende Iheorieën verkon
digt, als zij onwelvoeglijk of immoreel is,
dan worden de zielen, vooral van de jon
geren, er door bedorven en bezoedeld.
„In naam van deze zielen", zo proclame
ren de leden van het Belgische episcopaat,
„zijn WÜ, hun herders, gerechtigd, een ci
nema tc eisen, die in ruimere mate het
mooie aanschijn van dc wereld en van
haar onuitputte'- ikc schatten van vreugde
en zuiverheid weerspiegelt. Want er wor
den, helaas, op het witte doek eer figu
ren gebracht van misdadigers dan van
eerlijke lieden, en de 'osfeer, waarin de
films gedompeld znn. is er eerder een van
leugen dan van waarheid, eerder van pas
sie dan van plicht, van onzedelijkheid dan
van deugd".
De mensen van goede wil en vooral
de christenen, moeten een hoger peil na
streven. Te dien einde richt het episcopaat
een dringende oproep tot allen die, in wel
ke hoedanigheid ook, verantwoording dra
gen in het probleem van de bioscoop.
Deze oproep richt zich de eerste plaats
De maritieme commandant van Sura
baja, kolonel Nazir. heeft aan de pers
verklaard, dat de Indonesische zeemacht
„een instelling is voor het belang van
het Indonesische volk en dus geen speel
bal van de politiek". Over de defensie
kwesties zeidc kolonel Nazir, dat het door
de nog niet duidelijke defensie-politiek
moeilijk is uit te maken, of de politici met
de weermacht spelen of dat de weermacht
zelf in de politiek meespeelt.
Ten aanzien van de Nederlandse mili
taire missie zeide hij, dat het al of niet
handhaven van deze missie een kwestie
is. die de regering aangaat. Het aantrek
ken van een militaire missie heeft enige
belangrijke aspecten, aldus de kolonel, en
hij noemde daarbij de taal. de mentaliteit
err de nationaliteit.
„De Nederlandse militaire missie ken
nen wij reeds. Indien wij een andere zou
den kiezen, zouden zich moeilijkheden
kunnen voordoen. Zouden wij bijvoor
beeld een Duitse missie kiezen, dan zou
men ons t.en laste kunnen leggen, dat wij
een neiging tot het fascisme hebben. Kie
zen wij een Amerikaanse, dan zouden wij
verdacht kunnen worden van kapitalis
me en imperialisme. Maar hoe het ook
zij, deze kwestie dient aan de regering
te worden overgelaten.
Eén ding is evenwel duidelijk: de Alri
(Indonesische marine) heeft een mili
taire missie nodig en wel tot ongeveer
1960".
Op een vraag of de leden van de Ne
derlandse militaire missie ongewenste
handelingen zouden hebben verricht, zei-
de kolonel Nazir, dat het <je taak is van
de missie lessen te geven. „Zij bemoeien
zich niet met de uitvoerende mach'".
Hij formuleerde tenslotte zijn stand
punt als volgt; „Wij kennen d'e Nederlan
ders beter dan andere nationaliteiten, zo
wel wat hun taal als hun politiek en hun
doen en laten betreft. Een andere mili
taire missie zou voor ons een vraagteken
zijn".
De kolonel deelde nog mede, dat thans
75 leden van de Alri in Nederland en
in Amerika een opleiding krijgen. Hij
voegde hieraan t0e, dat men in Den Hel
der schertsend spreekt van het „Instituut
van de Indonesische marine" inplaats van
het Koninklijk Instituut Van de Marine.
De leden van liet Amsterdamse actie-comité van katholieke leraren bij het
H. en M. O. hebben kennis genomen van het antwoord van het Dagelijks
Bestuur van de K. V. p., d,(], 12 December 1952, op het adres door
genoemd actie-comité aan het Dagelijks Bestuur van de K. V. P. gericht.
Volledigheidshalve wensen zij het Dagelijks Bestuur er attent op te maken,
dat de actie van Amsterdamse Katholieke leraren hij het V. H. en M. O.
zich inmiddels heeft uitgebreid tot een actie van Nederlandse Katholieke
leraren bij het V. H. en M. O. Immers, op genoemd adres zijn thans talloze
adhaesiebetuigingen uit het gehele land binnengekomen.
De verontrusting, waar liet adres der leraren van spreekt, betreft geenszins
de arbeid der Commissie, maar de houding van de fractie-leider en van de
fractie. Deze verontrusting wordt door liet antwoord van het Dagelijks
Bestuur niet weggenomen.
De Raad van Leraren heeft Zaterdag
aan de Tweed,, Kamer een telegram ver
zenden, waarin hü mededeelt met hevige
verontwaardiging te hebben kennis geno
men van enkele passages uit de Memorie
van Antwoord op het voorlopige verslag
over de begroting van Ondewijs, K.
en \V.
Men kan, aldus de Raad. niet spreken
Van een overleg, dat nog gaande is, wan
neer er in meer dan een jaar niet meer
'lap twee vergaderingen hebben plaats
gevonden, waarvan één zuiver informa
tief was en de andere tot punten van
n-dergeschikt belang beperkt moest
léöven.
»,nop vin de minister, (lat liet over-
'eg tot algehele overeenstemming zal
leiden, is ijdel, zolang Z. Exc. van oor
deel blijft, dat de bezoldiging der leraren
bij het V. H. M. O., bezien in het licht
van de salariëring van het gehele over
heidspersoneel aan redelijke eisen vol
doet, aldus de Raad van Leraren.
De raad wijst in verband daarmede op
burgerleraren aan militaire onderwijs
instellingen, op ingenieurs met extra
verhogingen op inspecteurs L. O. en op
de leraren M. N. O. en hij verklaart zich
pijnlijk getroffen door het feit. dat de mi
nister het nodig acht zich er op te beroe
pen, dat. de leraren uit roepingsbesef
meewerken aan de vernieuwing.
Het telegram is getekend door de be
ren A. la Fleur, voorzitter, en S. Reden
burg, secretaris.
Ter ondersteuning van deze stelling
voeren de '-den van het actiecomité het
volgende aan:
Noel, in het antwoord van het Dagelijks
Bestuur, noch in de artikelen van de frac
tieleider in „de Volkskrant" in het kader
van zijn duscussie met de heer Allessie
heeft het actie-comité het antwoord ge
vonden op 'e kernvraag van het adres,
n.l, „dat zij (de leden van het actie-comité)
duidelijk willen weten, welke houding de
fractie ten opzichte v. de rapporten denkt
aan te nemen en of de fractie het voor
nemen heeft „iet alle beschikbare midde
len er bij de regering op aan te dringen
d®,jn bet d rde rapport genoemde voor
stellen tot werkelijkheid te maken".
Het Darelijks Bestuur verwijst in dit
verband naar de opmerking van de frac
tieleider op de Dag der Werkgroepen te
Utrecht, n.l. „dat hij zich met de alge
mene geest der rapporten verenigen kan".
Deze nadere verklaring van de fractielei
der stelt het actie-comité echter geenszins
tevreden. Met nadruk stellen zij opnieuw
de vraag, of de fractieleider zich met de
concrete strekking van het derde rapport
verenigen kan n.l. dat de salarissen der
middengroepen tot 80% van het reële peil
van 1938 verhoogd dienen te worden.
Eveneens verwijst het Dagelijks Bestuur
in zijn antwoord naar het optreden van
de katholieke Tweede-Kamerfractie. Hier
bij merken de leden van het actie-comité
het volgende op:
Zij stellen vast, dat de fractieleider bij
de Algemene Beschouwingen over de
Rijksbegroting 1953 gezegd heeft, dat de
al te grote teruggang van de intellec
tuele middengroepen in wezen resulteert
uit hun inkomenspositie, en dat de
minister van O. K. en W. de vele be
oefenaren van anderwijs en cultuur uit
de verdrukking moet halen. Hiermede
heeft de fractieleider slechts algemeen
bekende feiten vermeld, zonder daaraan
enige verdere conclusie of politieke eis
te verbinden. Bovendien sprak de frac
tieleider niet als fractieleider, maar ter
inleiding van dr Lucas. De leden van het
actie-comité zijn echter van mening, d8t
het de taak van de fractieleider zou zijn
geweest als fractieleider niet alleen de
minister van O. K. en W. aan te spreken
maar de gehele regering, en er bij de
regering krachtig op aan te dringen, dat
recht worde gedaan aan de middengroe
pen. Dit klemt temeer, omdat minister
Beel gezegd heeft, dat het hier een zaak
mond door te verklaren, dat eerst de con
sumptie-beperking van 5 pet. moet worden
weggewerkt, vooftat de salarissen tot 80
pet. van het peil van 1938 kunnen stijgen.
Deze opmerking krijgt een bijzonder ac
cent door de mededeling van de minister
van Sociale Zaken en Volksgezondheid in
de Memorie van Antwoord inzake de be
groting van Soe. Zaken, n.l. dat hjj met 't
oog op dc daaraan verbonden consequen
ties voor de werkgelegenheid een ophef
fing van dc consumptie-beperking, waar
toe in 1951 werd besloten, niet opportuun
acht. Indien de fractie de verwezenlüking
van de voorstellen van het derde rapport
op korte termijn noodzakelijk acht en in
dien zij inderdaad de verwezenlijking van
deze voorstellen wil doen afhangen van
een voorafgaand verdwüncn van de con
sumptie-beperking, dan moet zij logi
scherwijze krachtig cn duidelijk stelling
nemen tegen het standpunt van de minis
ter van Sociale Zaken. Met grote aan
dacht cn waakzaamheid zal het actie-co
mité daarom dc aanstaande openbare be
handeling van dc begroting van Sociale
Zaken volgen.
Voortgaande met de woorden van dr
Lucas meent het actie-comité, dat het
weinig ter zake doet, dat hij heeft aan
gedrongen op een salaris-herziening in de
mate als de omstandigheden thans moge
lijk maken en dat er op korte termijn iets
rrioet geschieden. Ook hij, sprekende na
mens de fractie, heeft vergeten, dat de
consumptie-beperking is opgelegd in ver
band met de zware last der bewapening
terwijl de achteruitgang der middengroe
pen het gevolg is van een eenzijdige so-
vau kabinetsbeleid betreft Een krachtig politiek Dat het weg
on nrinoimopl cfAlmHI hooff Ho fractie- L,dt weg
werken van de consumptie-beperking
voor de fractie urgenter en belangrijker
cn principieel geluid heeft de fractie
leider wel doen horen ten aanzien van
de gezinspolitiek van de KVP, naar aan
leiding waarvan hij zeide, dat het ogen
blik zou kunnen aanbreken, waarop de
KVP haar medewerking aan het regeren
niet meer zou kunnen verlenen. Ten
bate van de middengroepen heeft de
fractieleider zulk een woord echter niet
gesproken.
Dr Lucas, die namens de fractie Bprak
over de salarissen der middengroepen,
heeft een sterker geluid doen horen en'
inderdaad de rapporten over de midden-
groenen ter sprake gebracht. Hij gaf ech
ter de regering een reden tot uitstel in de
1Sj ?n verschaffen van recht aan de
middengroepen, dat de fractie nog steeds
geen principiële politiek ten opzichte van
de middengroepen voert.
Ook de heer van der Zanden heeft ge-
ruimte tijd over de salariëring der mid
dengroepen gesproken. Maar door het te
betwijfelen, of de overheid wel het voor
beeld dient te geven van de salarisverho
gingen, verschaft hij de regering een mid
del tot uitstel of afstel en maakt hij daar
door zijn gehele betoog waardeloos.
De leden van het actie-comité zijn van
mening dat de overheid bij het verschaffen
van recht aan de middengroepen het voor
beeld dient te geven.
Op grond van bovenstaande meent het
actie-comité, dat de fractie niet krachtig
en niet principieel is opgetreden en dat de
woorden van de fractieleden niet geschikt
zijn om de heersende ongerustheid weg te
nemen.
Op een andere wijze moet echter het
optreden van mag. Stokman tijdens de
openbare behandeling van de begroting
van Onderwijs beschouwd worden. Dit
fractielid heeft inderdaad op overtuigen'
de wijze ten bate van de docenten ge>
sproken, en de minister aangemaand het
vastgelopen overleg over de salariëring
der docenten te hervatten. De leden van
het actie-comité achten dit optreden zeer
belangrijk cn menen, dat dit de wijze is,
waarop de fractie voortdurend ten bate
van de middengroepen moet strijden. Zij
wijzen het dagelijks bestuur er echter op,
dat velen in den lande verband zullen'
zien tussen de door het comité van lera
ren ontketende actie en het optreden
van magister Stokman. Zij spreken de
vrees uit, dat de K.V.P. de woorden van
magister Stokman zal beschouwen als 't
afdoende antwoord op alle in het land
ontstane onrust. Zij wijzen daarom het
dagelijks bestuur er op, dat slechts een
pnncipiele uitspraak en een principieel
beleid op den duur het vertrouwen der
middengroepen in de K.V.P. zullen her
stellen.
De leden van het actie-comité achten het
verheugend, dat de drie rapporten tot
stand zijn gekomen, en dat het partijbe
stuur zich er mee verenigd heeft, maar
zij hechten aan dit alles nog weinig waar
de, zolang zij niet bemerken, dat de frac
tieleider en de fractie van harte, princi
pieel en krachtig naar de verwezenlijking
van det derde rapport streven.
Tot slot merken de leden van het actie
comité op, dat de K.V.P. door het steunen
of niet bestrijden der nivelleringspolitiek
ook de arbeidersstand geen dienst heeft
bewezen. Slechts een oppervlakkig beoor
delaar kan in de strijd voor de midden
groepen een strijd voor een zuiver groeps
belang zien. Immers, nu de middengroepen
hun cultuuroverdragende functie niet lan
ger behoorlijk kunnen waarnemen, zoals
de rapporten zo duidelijk hebben aange
toond, moeten ook de arbeiders daarvan
op den duur de dupe worden. Wie wenst
dat de arbeidersjeugd, die gelukkig in toe
nemende mate de weg vindt naar onze
scholen voor V.H. en M.O. goed wordt
ODgeleid en deelgenoot gemaakt van de
Nederlandse beschaving, zal niet alleen
uit rechtvaardigheidszin, maar ook als
voorstander van een vooruitziend beleid
de actie ten bate van de middengroep»*
van harte steunen.
tot de verhuurders van films en de ex
ploitanten van zalen. Het episcopaat kent
de moeilijkheden, waarvoor zij geplaatst
worden door de draconische regels, die ig
de filmhandel gebruikelijk zijn. Het is be»
kend dat, om een goede film te kunnen
afdraaien, verhuurders en exploitanten
dikwijls verplicht worden een contract te
ondertekenen, waardoor zij zich verbinden
verschillende films zonder enige artistieke
noch morele waarde te vertonen.
„Dergelijke dwang is onaanvaardbaar",
decreteert het episcopaat, en het herinnert
aan art. I. par. I. van 't Vijfde Concilie van
Mechelen, dat zegt dat de exploitanten, op
straf van zware zonde, nooit in bun zalen
'n syerkelijk slechte film, die door de Ka
tholieke Selectiecommissie als „te mijden"
werd beoordeeld, mogen vertonen.
Geen enkele economische reden kan
iemand machtigen om op een zo recht
streekse wijze met het kwaad mee te wer
ken. Het episcoDaat wenst, dat de exploi
tanten de moed zullen hebben, onderaan
het contract dat hun wordt voorgelegd, te
vermelden, dat het accoord zondermeer
vernietigd is, als één der te vertonen films
door de katholieke selectiecommissie on
gunstig zou worden beoordeeld. In aan
sluiting daaraan spoort Let episcopaat de
exploitanten van zalen -xtra aan, hun
programma's te doen opmaken door de
Katholieke Filmcentrale, die het vertrou
wen van het episcopaat heeft. „Indien alle
christelijke ^esiuurders van bioscopen
zouden willen blijk geven van tucht, zou
den zij een beslissende invloed kunnen uit
oefenen op het gehalte van hui. voorstel
lingen". De exploitanten wordt ook ver
zocht, waakzaam te zijn bij het gebruik
van aanplakbiljetten en voorfilms, die dik
wijls niets anders dan bedrog en lokaas
zijn op onzedelijkheid. „Niemand mag re
clame maken, met op de lage instincten
van het publiek te speculeren".
Ook de dagbladen worden er aan herin
nerd, dat zjj niet mogen bijdragen tot het
succes van schandelijke film door een
er reclame voor in te las. De filmcritici
mogen nooit nalaten naast dc artistieke
waardering ook rekening te houden met
de moraal.
Dat alles zou gemakkelijk te verwezen
lijken zijn, indien de overgrote massa
bioscoopbezoekers, „voor het merendeel
christenen", meer haar eisen stelde. Gaan
de ruim tw millioen bezoekers er ooit
toe over om een verdorven film, die in
België wordt vertoond, niet te gaan zien,
dan zal die film spoedig verdwijnen en is
er weinig kans, dat andere films van zulk
laag gehalte nog het land zullen binnen
komen.
„Bezoekers van de donkere zalen, weest
u bewust van uw macht!", roept het
episcopaat 1 't en het voegt hier aan toe,
dat het publiek door we- 1- blijven, de
distributie van films volledig kan beïn
vloeden.
In dit herderlijk schrijven worden dan
verschillende richtlijnen aan de katholie
ken verstrekt 1) niet onvoorgelicht naar
de bioscoop gaan, maar eerst in de publi
caties ad hoe de zedelijke waarde na te
gaan; 2) geen voet te zetten in zalen, die
zich in onzedelijke vertoningen gespecia
liseerd hebben; 3) een bioscoopopleiding
volgen, zowel voor de jeugd als voor de
volwassenen, waarvoor de Katholieke
Filmliga kan zorgen; 4) de ouders mogen
hun kinderen slechts zelden naar de
bioscoop zenden. Zij moeten bovendien de
zalen controleren, waar zij heengaan; 5) de
culturele en morele hernieuwing van dj
film steunen door aansluiting bij de Ka
tholieke Filmliga. Met het doel werden
aan de uitgangen der kerken adhesiebul-
letins uitgedeeld, waarmee de verbintenis
wordt aangegaan, nooit meer een slechte
film op moreel gebied te gaan zien.
Het herderlijk schrijven eindigt met een
uitnodiging t.t gebed, „opdat dc bioscoop,
deze wonderbare uitvinding van het men
selijk vernuft, in plaats van de gedachten
te vertroebelen en de zeden te bederven,
moge bijdragen tot dc glorie van de Schep
per".
Zaterdag stonden voor een Marokkaans
gerechtshof welke 122 personen, die aan
dc relletjes, de vorige week in de Ara
bische wjjk „Carrières Centrales" plaats
grepen en aan ongeveer vijftig mensen,
onder wie acht Europeanen het leven heb
ben gekost, meegedaan hadden. De voor
naamste raddraaiers zullen later nog wor
den berecht; thans was slechts de beurt
aan de meelopers, die zich in de opwin
ding tot excessen hadden laten verleiden.
De straffen welke werden opgelegd, va
rieerden van zes maanden tot twee jaar.
Het afgelopen weekeinde is in Marokko
rustig verlopen. Incidenten hebben zich niet
voorgedaan. De politie arresteerde te Ra
bat in de nacht van Zaterdag op Zondag
nog een viertal Marokkanen, die lid zijn
van de communistische partij. Eveneens le
Rabat werd een voormalige rechter, te
vens lid van de adviesraad van de sultan
in hechtenis genomen.
De Franse resident-generaal, generaal
Guiliaume, vloog Zondag van Rabat naar
Parijs, om de Franse regering verslag van
de gebeurtenissen uit te brengen.
In Tunesië deden zich een paar kleine
ongeregeldheden voor, waarbij geen
slachtoffers te betreuren vielen. Hier ver
oordeelde een Frans militair tribunaal e 1
drietal terroristen, die een gewapen
overval op een politiepost onderm»--
tot de doodstraf. Vier anderen w:
tot levenslang en één tot 20 jaar dw
arbeid veroordeeld wegens het deelnem
in verband met hetzelfde feit.
In de afgelopen week is op 70-jarige
leeftijd plotseling te Berhamsted overle
den de Engelse priester-schrijver Owen F.
Dudley.
Verscheidene van ziin romans, die een
apologetische inslag hebben, zijn ook in
het Nederlands vertaald o.a. de „Schaduw
over de aarde" en „De ijzeren monnik".
Father Dudley was een Anglikaans
geestelijke. Hij ging in 1915 tot de Katho
lieke Kerk over en werd reeds twee jaar
later priester gewijd. Hij trad in 1919' toe
tot de Catholic Missionary Society, waar
van hij in 1933 superior werd. Dit bieef
hij tot 1947. in welk jaar hij werd opge
volgd door Mgr. Heenan, bisschop van
Leeds.
