Nieuws uit STAD en OMTREK
Einde van de Vogeltentoonstelling
Een brokje natuur wordt weer
afgebroken
Reclame
Verhoging productie en levens
standaard
Nieuwe brug over Maasslui.se
Haven maakt goede kans
HONDERD JAAR KATHOUEK TWENTE
j
iitSSÉ
De stem van de lezer
Wifra en Nedlloyd deelden in een
strijd op hoog niveau de punten
Vijf jarenplan voor de K.S.G.
-o» asrsss
Geloofstrouw en vasthoudendheid
in Saksenland
aargangen
Herwonnen Levens
kracht
Maakt
Meesterlijke hattrick van Willemstein
^^n&SV^aSVSSOt
Basculebrug zou f 675.000 kosten
Het drama der
Zuid-Molukken
UIT 75
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Een
documentaire
uitgave
van het
Twents
Dispuut
1MM
r \niNTA t
MAANDAG 11 JANUARI 1934
3087 betalende bezoekers
SCHOORSTEENBRANDJE
JEUGDIGE DIEVEN
Viering van het 40-jarig jubilé
WILTON-FIJENOORD
ZAALHANDBAL
BURGERLIJKE STAND
VEEMARKT TE ROTTERDAM
AGENDA
IIS ROTTERDAM
FINANCIERING UIT HET
CREDIETFONDS
Omvang kolenhandel steeg
met 20 pCt.
Soumokil zou zich willen
overgeven
Het dagblad „Suluh Indonesia", een uit
gave van de P.N I., verneemt, dat Soumo
kil. de leider der republiek Zuid-Moluk
ken, contact heeft gezocht met de mili
taire commandant van de Molukken, lui
tenant-kolonel Sukawati. Soumokil zou
zich willen overgeven, op voorwaarde, dat
zijn veiligheid gewaarborgd zou zijn. Vol
gens het blad zou hij deze stap hebben ge
nomen. onder de indruk van de vorderin
gen, die het Indonesische leger op de
Molukken maakt, en ook ^mdat het regi-
ment-Sukawati de resten de troepen van
de R.M.S. op Ceram geen rust laat.
ONDERZEEBOOTJAGER
„GRONINGEN" IN ZIJN
ELEMENT
En nu de „Drenthe"
KORTE BERICHTEN
De vloeddeuren
Bascule brug
Historie
Kenmerken van het volks
karakter
Religieuze houding
■És
mam 1
WmR
Wm
SÉfep. >V
Gisteravond sloot de tentoonstelling van de Scliiedamse Bond van Vogel
liefhebbers baar poorten en we zijn er nog even een kijkje gaan nemen.
V e konden liet gewoon niet laten om nog een uurtje rond te dwalen langs
de vele vitrines, die als evenzovele levende schilderijtjes te pronken stonden
in de tot een tuin van Allah omgetoverde zaal van Musis Sacrum. Het
was er druk gisteravond, een drukte die misschien het gevolg was van de
geluidswagen, welke de vereniging Zaterdagmiddag door de stad heeft laten
Vooral rond de grote vliegkooi aan de
ingang van de zaal stonden vele kijkers te
genieten van de kwajongensachtige beo,
die zijn spottend gefluit afwisselde voor
de schor uitgesproken vraag „de Bruin,
waarrr ben je?" om dan plotseling enthou
siast zijn eigen naam voor te stellen in
een paar maal herhaald „beo, beo". De
mooi getekende eendjes in dezelfde kooi
trokken zich van zijn drukte niets aan en
stonden als stenen tuinbeeldjes philoso-
fisch voor zich uit te staren. In de grote
sierkooi tegenover de beo vlogen verschil
lende kardinaalsoorten druk heen en weer
en gaven de indruk, dat zij zich op deze
tentoonstelling best thuisvoelden. Rond-
dwalende door de grote zaal» nu eens kij-
kende bij een paartje Fisherie-parkieten,
dat innig-verliefd zat te doen, dan weer
een hele poos verwijlende bij de o zo
makke schana-lijster, die met zijn ronde
kraalogen vertrouwelijk naar ons opkeeK,
konden we begrijpen wat de heer v. d
Brink bewogen moet hebben toen hi] zijn
Avifauna inrichtte. Er zijn misschien geen
dieren, die zo geschikt zijn om de mens
liefde en eerbied voor de natuur in te
boezemen dan juist de vele duizenden
vogelsoorten. Daarom is het idee van de
Bond van Vogelliefhebbers om een ten
toonstelling als de onderhavige in te
richten zo loffelijk en verdiende de ten
toonstelling ieders belangstelling. Het be
stuur is zeer tevreden over de getoonde
interesse, naar het ons Zondagavond ver
zekerde.
Om het precies te zeggen, 3087 betalende
bezoekers hebben langs de vele umeKe
vitrines gedwaald, maar wat is dat getal
drieduizend voor een stad van 75.000.
Hele scholen hadden eigenlijk gezamenlijk
in het uur van de natuurkundeles de ten
toonstelling moeten gaan zien, alle vaders
en moeders van een stel opgroeiende
bengels hadden hun kroost mee moeten
nemen naar de Lange Haven om hen te
wijzen op de schoonheid en de onuit
puttelijke rijkdom en verscheidenheid van
Gods natuur. Er wordt geklaagd over de
baldadigheid van de jeugd, er wordt ge
klaagd, dat de zwanen in de vijver van
het rioolgemaal geen rustige dag hebben.
De natuurwachters hebben handen vol
werk om vermalingen te voorkomen. Maar
wie gelooft er, dat vermaan of strafwerk
beter zouden helpen dan een confrontatie
van de jongens en meisjes met een intiem
brok natuur? Wij vernamen van het be
stuur van de Bond van Vogelliefhebbers
dat het in de bedoeling ligt om volgend
jaar weer een tentoonstelling in te rich
ten. Misschien ligt hier voor dit pestuur
een taak, welke geheel past in het kade
i rotrnrpi
en het land van herkomst der vogels ver
melden en misschien een beknopte leef
wijze (in vrijheid).
Want de tentoonstelling beoogt toch ook
een propagandamedium te zijn voor de
liefde tot het kweken en houden van
vogels en men wil juist de leek wijzen
op het vele schone dat er in deze lief
hebberij verborgen ligt. Dan is een ge
nummerde verwijzing naar de catalogus
als bij een postduivententoonstelling
beslist onvoldoende. Postduivententoon-
stellingen laten op de eerste plaats slechts
één soort vogels zien en op de tweede
plaats plegen zij practisch uitsluitend be
zocht te worden door kenners. Maar op
een tentoonstelling waar vele tientallen
uitheemse vogelsoorten prijken is een
kleine wegwijzer voor het publiek toch
wel zeer belangrijk.
Naar het bestuur ons verder verzekerde,
hebben alle vogels de tentoonstelling en
de daarmede gepaard gaande drukte goed
doorstaan zodat enige teleurstelling van
de zijde der kwekers zeker geen beletsel
zal vormen tot het houden van nog zo'n
tentoonstelling en dan nog grootser en
vooralmet nog veel meer publiek.
Zondagavond, de sluitingsavond van de
vogeltentoonstelling in Musis sacrum,
heeft onder politie-toezicht de trekking
plaatsgevonden van de ten bate van de
tentoonstelling gehouden loterij.
Daarbij vielen de prijzen in rang
volgorde op de hierna vermelde num
mers: 3336, 1883, 1271, 1724, 3839, 2231 en
0514.
Ten huize van P. D. R. aan de Celsius-
straat is door de brandweer Zaterdag met
de ramoneur een schoorsteenbrandje ge
blust.
De politie heeft twee jongens van negen
en een van tien jaar aangehouden, die in
de Hema enveloppen met vreemde post
zegels een zakmesjes gestolen hadden. Ze
werden naar het hoofdbureau van politie
overgebracht, waar ze door hun ouders
zijn afgehaald.
In het afgelopen jaar bestond Herwon
nen Levenskracht veertig jaar. Op grootse
wijze is dit jubileum op vijf October in
Utrecht gevierd. Het Schiedamse Comité
was van mening dit jubilé te moeten her
denken, maar verschillende omstandighe
den waren oorzaak dat er dat jaar zich
geen goede gelegenheid voordeed.
De herdenking zal nu plaats vinden op
Donderdag 4 Februari a.s. des avonds 8
uur in het gebouw van de R. K. Volks
bond. Het comité meende, dat men voor
deze jubileumviering met het te geven
programma eens goed voor de dag moest
komen en gelooft hierin geslaagd te zijn.
De avond zal namelijk worden verzorgd
door de R. K. Zuider Toneelkring, een
goed bekend staand gezelschap.
Dit gezelschap zal opvoeren het blijspel
in drie bedrijven van A. du Garde
Peach en Jan Hay „Het Witte Schaap van
de Familie".
Dit is het successtuk van de kortelings
overleden acteur Cor Ruys. Het is in
Schiedam nog niet gespeeld en staat nog
slechts kort op het amateursreportoire.
Met het zien van dit stuk bezorgt zich
men een genoeglijke avond. Ondanks de
hoge kosten-aan deze uitvoering verbon
den is de entreeprijs bijzonder laag ge
steld, namelijk 60 cents per persoon.
Woensdag 3 Febr. is er 's avonds gele
genheid plaats te bespreken. De kaarten
zijn vanaf heden verkrijgbaar bij W. v. d.
Pluym, Pendrechtschestraat 5; G. West
huis, Da Costastraat 39; J. v. Geene, Anth.
Muysstraat 18 en in het geb. R. K. Volks
bond.
15—3 te brengen. Een slechte wedstrijd van
de W. F.-zijde en een zeer slechte Haagse
arbiter.
De dames waren ook niet opgewassen
tegen de prima voorhoede van de Haagse
sportvereniging „Strijdt Ridderlijck", doch
zij speelden een prima partij, de rust ging
in met een nog hoopvolle 21 achterstand
het enige W. F.-doelpunt werd gescoord
door mej. De Raay.
In de tweede helft scoorde S. R.er nog
4 bij, terwijl de W. F.-ploeg nog eenmaal
het doel wist te vinden door een straf-
worp die door mej. De Keyzer werd benut.
Zaterdagavond verloren beide teams-
van Wilton Fijenoord in de zaalhandbal
competitie van District West B, waarvan
de heren met niet minder dan 153 tegen
het sterke Hellas 3.
De W. F.-ploeg, welke met een gewij
zigde opstelling in het veld kwam, stond
na enige minuten al reeds met 30 achter
voordat v. Dijk het eerste W. F.-doelpunt
kon scoren. Hellas dat technisch stukken
beter speelde, scoorde er rustig op los zo
dat het al spoedig 81 was voor de Ha
genaars, net voor de rust maakte Boer er
82 van.
Na gedraaid te hebben weer het zelfde
beeld als in de eerste helft, bij de Wilton-
ploeg zat alles tegen en zo kon Hellas de
stand geleidelijk opvoeren tot 152. Echter
net voor het eindsignaal wist Overheul
mooi door te breken en de slotuitslag op
GEBOREN: Frederik, z. v. F. Otte
H. van Oijen; Hendrika
Leeuwen en C. de Groot.
J., d. v.
en
A. v.
ROTTERDAM. Maandag 11 Jan. Veemarkt
Aangevoeld vette koeien en ossen 1080, varkens
927, lammeren 94. Aanvoer in totaal 2101 dieren.
Prijzen vette koeien le kwal. f 2.762.96, 2e
kwal. f 2.602.74, 3e kwal. f 2.252.40; varkens
(lev. gew.) resp f 1.87, f 1.85, 1' 1.82 per kg.
lammeren f 100, f 90, f 80 per stuk.
Aanvoer vette koeien ruimer, handel kalm.
prijzen als vorige week Dinsdag, prima's boven
notering, afloop minder; aanvoer varkens (lev.
gew.) groot, handel tamelijk, prijzen terug
lopende prijzen, afloop slecht, enkele prima
exemplaren boven notering; aanvoer lammeren
minder, handel vlot, prijzen goed prijshoudend.
Voorts wordt in het verslag vermeid,
dat in het afgelopen jaar de prijsvoor-
schriften op de gemeenschappelijke staai-
markt soepeler zijn gemaakt, dat een doel
matige controle op de naleving der voor
schriften- welke discrimininatie op h-t
gebied der prijzen verbieden, wordt ge
organiseerd, dat de H. A reeds een einde
heeft gemaakt aan het bestaan van eniae
kartels en dat op het gebied van het ver
keer iedere discriminatie voor wat betreft
de prijzen en de vervoersvoorwaarden
vrijwel is geëlimineerd.
Geachte Redactie,
Nu het „Emmaplein"-trottoir bij de
straatmakers in bewerking is, treft het
mij, dat recht tegenover de Lange Kerk
straat een patat-friteskraam het beeld ter
wcn.c r— .plaatse zeer ontsiert en het uitzicht op het
van haar werk' reeds weken van tevoren i plantsoen van de Lange Kerkstraat uit
nroDaganda voor haar tentoonstelling te onnodig wordt ontnomen,
„n-A aa iouarl tiaar
maken en afspraken, welke de jeugd naar
haar vitrines brengen. Waarom zouden
scholen geen georganiseerd bezoek aan
zo'n tentoonstelling kunnen brengen? Een
reisje naar Avifauna of een dergelijke in
stelling wordt veelal te duur en hier had
men de stof voor een boeiende natuur-
kundeles vlak voor de deur!
Dan zou het bestuur van de vogellief
hebbers misschien kunnen zorgen voor
kaartjes voor de vitrines- welke de naam
(18
Zondag
Passage Theater „Meisjesslaapzaal
^Monopolie „A en C en Dr Jekyll en Mr
Hyde" (14 jaar).
Kan deze kraam wellicht tegen de muur
geplaatst worden van de huizen, die daar
recht tegenover op de Broersvest staan?
Die lelijke beplakte muur en dat onbe
strate stuk slik verdwijnen dan ook ge
deeltelijk uit het zicht.
Met dank voor de plaatsing,
BROERSVESTER.
(Van onzee tafeltennismedewerker)
Het heeft er om gespannen in de brillan-
te strijd tussen Wifra en Nedlloyd, waarbij
de Rotterdammers aanvankelijk een 4—1
voorsprong wisten te bereiken. Een voor
sprong, welke voornamelijk te danken was
aan het bijzonder goede spel van Roel
Willemstein, waartegen ook Cor Pelser
machteloos stond. Met groot gemak voerde
hij Piet Kreuger naar de eerste nederlaag
toe (21—13, 21—13) en Wim Stoop bracht
met 21—7 21—13 tegen Frans Klinkenberg
de stand op 2—0 in het voordeel van Wifra.
Dat Cor Voormolen moest zwichten voor
Cor Pelser was bijna vanzelfsprekend (2-1)
en de daarop volgende zege van Stoop op
Kreuger kwam evenmin onverwacht.
Roel Willemstein voerde tegen Cor Pel
ser onmiddellijk het tempo hoog op en dit
verraste Cor Pelser zodanig, dat hij daar
zo een, twee, drie geen antwoord op wist.
Die eerste game ging dan ook met 21 14
naar Willemstein. In de tweede game
scheen Pelser de strijd volkomen te be
heersen. Roel Willemstein deed het wat
kalmer aan en Pelser noteerde rustig 21 9
in zijn voordeel. Verwachtte nu iedereen,
dat Pelser in de derde game de Wifraan
even de les zou lezen, het liep geheel an
ders. Evenals in de eerste game zette Wil
lemstein met een zeer hoog tempo in en
hij liet zich niet tot de orde roepen door
de felle counter-attacks van Pelser. In
tegendeel, met tactisch weldoordachte va
riaties slaagde Willemstein er in Pelser te
overbluffen. Zelden zag men van de Rot
terdammer zulk een gaaf en all-round spel.
Punt voor punt liep de Wifraan uit. Bij
169 begon Pelser het gevaar duidelijk
te zien en zette alles op alles om deze
achterstand in te halen. Aanvankelijk
lukte het, maar bij 16—12 forceerde de
Nedlloyd-man te veel. Het werd 1712,
17—13, 21—13.
Het duel tussen Wim Stoop en Cor Peli-
ser deed niet veel onder voor de strijd tus
sen Willemstein en Pelser. Hier was het
echter Pelser die zijn kunnen op over
tuigende wijze toonde en wellicht juist
daardoor nog meer kleur gaf aan 't succes
van Willemstein. Wim Stoop moest de
eerste game aan Pelser laten en eiste de
tweede game voor zich op. Maar in de
derde game was alleen Pelser aan het
woord, die Stoop in korte tijd voor een
141 achterstand plaatste. Wel kwam
Stoop nog even terug en bereikte daardoor
dat de nederlaag geen volkomen afstraf
fing werd (2110).
De meest spectaculaire strijd bood even
wel het dubbelspel. Nedlloyd had een kans
om de balans in evenwicht te brengen en
tot ieders verbazing trad niet het befaam
de dubbel Pelser-Kreuger achter de tafel
maar de combinatie Pelser-Klinkenberg.
Hoe juist dit van captain Pelser was ge
zien zou tijdens het verloop van dit dubbel
blijken. Klinkenberg trok zijn spel volledig
aan dat van Pelser op en zo was dit aan
vallend dubbel volkomen opgewassen
tegen de sterke combinatie Stoop-Willem-
stein. De eerste game ging met 21—15 naar
Wifra. De tweede game eiste Nedlloyd met
22—24 voor zich op en de derde game
werd na een spannende strijd met tech
nisch en tactisch gezien verrukkelijke mo
menten in het voordeel van Pelser en de
zijnen beslist.
Sparta 2 moest in Quick de meerdere
erkennen. Erik Goudsmit en J. Cogh
scoorden tegen Broné de tegenpunten en
hadden tezamen succes bij het dubbelspel
Sparta 1 had met Treffers geen moeite,
niettegenstaande het feit, dat Cor du Buy
zich door Wim Vrees had laten vervangen.
Voor Treffers scoorde Wout Heemskerk
met een moeilijke overwinning in drie
games op Bert Onnes het enige tegenpunt.
De uitslagen waren: Hoofdkl.: Sparta 2
Quick 3—7 Sparta—Treffers 9—1; Wifra—
Nedlloyd 5—5. Overg.kl. E: DOS—KKK
82; PovacScylla 64; USV 2Rapid 2
9—1. Overg.kl. F: Wifra 2—Rono 8—2; Car
bonDetas 82.
'Hoofd-
Dinsdag 12 Januari:
toneel en muziek
(Rotterd. Comedie) (volw.).
BIOSCOPEN
Programma's van 8 t/m 14 Januari
Arena: The Captain's c,evn°'r^a
Capitol: Het gouden zwaard 14 C<mtraa_;
Een onvergeteluke melodh: W. b.aat]0„
Ll1' glA'i' m Harmonie: Avontuur in de
fst&Tvoiw -^ Luxor'"verboden "verhaaf'fstr'ik^
("l.l; Victoria: Betaalde liefde tstrikt volw.l
In de memorie van antwoord op het verslag van liet afdelingsonderzoek
der begroting voor het dienstjaar 1954 deelden B. en W. mede, te hebben
besloten de raad ter gelegenheid van de openbare behandeling der
begroting voor te stellen de bouw van een verkeersbrug over de haven zo
spoedig mogelijk aan te besteden. B. en W. zegden toe in de eerstvolgende
raadsvergadering een voorstel te zullen doen. Aan deze belofte woidl
thans voldaan.
De bouw van een verkeersbrug over de liaven is een der zaken, die in
bet brandpunt der belangstelling staan.
Te Luxemburg is een rapport gepubli
ceerd van de Hoge Autoriteit van de
Europese gemeenschap voor Kolen en
Staal, waarin een programma van vijf
punten is opgenomen voor de verhoging
van de productie en de levensstandaard
in de landen der gemeenschap. Dit rap
port zal als grondslag dienen voor de be
sprekingen in het parlement der gemeen
schap, dat op 14 Januari te Straatsburg
bijeen zal komen. Het houdt een plan voor
vijf (eventueel vier) jaren in met volgen
de voorrang hebbende punten:
1. Modernisering van de methoden van
kolenwinning, teneinde de productie met
20 tot 22 millioen ton per jaar te ver
groten en de gemiddelde productie per
ploeg in mijnwerkers te verhogen van 1409
tot 1500 kg.
2. Het bouwen van huizen voor de ar
beiders en vermindering van de bouw
kosten door een programma op grote
schaal, dat de bouw van 100.000 huizen m
de komende 4 a 5 jaar omvat.
3. Modernisering of bouw van met
warmtekracht werkende electriciteits-
bedrijven, die de anders moeilijk af te zet
ten kolen van geringe kwaliteit gebruikt.
4 Vergroting van de productiecapaciteit
van cokesovens met 9 tot 10 millioen ton
per jaar.
5. Modernisering van ijzerertsmijnen
met het doel haar capaciteit te vergroten
van 62 tot 80 millioen ton per jaar.
In het gehele plan legt de H- A. de na
druk op het belang van vermindering van
prijzen en kosten van grondstoffen en
andere materialen en gelijktijdige ver
groting van de productiviteit door moder
nere methoden.
Het Vijfjarenplan van de H. A. zal ge
financierd worden door leningen voor in
vesteringen, die verstrekt zullen worden
uit het bestaande credietfonds van S 25
millioen van de H. A. Verwacht wordt,
dat dit fonds omstreeks Juli a.s. 40 mil
lioen groot zal zijn geworden. Dit zal een
productiedoel mogelijk maken van 50 mil
lioen ton staal per jaar, hetgeen 10 mil
lioen ton meer is dan de tegenwoordige
productie.
Volgens het investeringsprogramma zui
len 60.000 woningen worden gebouwd, die
ongeveer 10 pet van de in de kolenmijnen
werkende mijnwerkers huisvesting kun
nen geven. Verder zullen nog 40.000 hui
zen worden gebouwd nabij mijnen, d:e
thans de productie verder ontwikkelen.
Het rapport valt in drie delen uiteen,
waarvan het eerste de tot dusverre door
de gemeenschap bereikte resultaten oe-
handelt, het tweede het investeringspro
gramma van de H. A. en het derde deel
de sociale politiek.
Omtrent de tot dusverre door de ge
meenschap bereikte resultaten wordt me
degedeeld, dat de kolenhandel tussen de
landen der gemeenschap in de eerste 11
maanden van 1953 is toegenomen met 20,3
pet of 3 millioen ton vergeleken met de»
zelfde periode van het jaar vóór de in
werkingtreding van de gemeenschappelijke
markt. In dezelfde periode is de invoer
van Amerikaanse kolen verminderd met
15 Vi tot 6 millioen ton.
Het schrootverkeer tussen de aangeslo
ten landen is toegenomen van 360.000 ton
in de eerste 10 maanden van 1952 tot
600.000 ton in dezelfde periode van het
vorige jaar. Italië, dat het voornaamste
invoerland van schroot in de gemeen
schap is, heeft het meest geprofiteerd van
de grotere distributie van deze grondstof
Ondanks de ongunstige omstandigheden
op de gemeenschappelijke markt bleef de
staalhandel gehandhaafd op het gemiddel
de niveau overeenkomende met de vraag
in 1952. In October van het vorige jaar
namen de verkopen met 20 pet toe tot
287.000 ton, waartegenover de gemiddelde
maandelijkse omvang stond van 237.000
ton in 1952.
Bij een minder actieve vraag heeft het
bestaan van de gemeenschappelijke markt
de aanpassing van de productie en de
prijzen vergemakkelijkt, zo wordt verder
in het verslag gezegd. Sommige fabrieken
der ijzer- en staalindustrie hebben haar
afzet buiten haar traditionele nationale
markten kunnen uitbreiden, terwijl zon
der gemeenschappelijke markt deze fa
brieken op zichzelf zouden zijn aangewe
zen en haar productie zouden hebben be
perkt teneinde haar prijzen te handhaven.
Het bestaan van een grote gemeenschap
pelijke markt, aldus het verslag, geeft de
economie aanpassingsmogelijkheden, die
de gesloten nationale markten niet toe
laten.
„Suluh Indonesia" voegt hieraan toe, dat
politieke kringen in Djakarta de wens van
Soumokil in verband brengen met de
rede van. minister Luns in de Tweede Ka
mer, waarin hij zeide, dat de R.M.S. een
opstandige beweging tegen Indonesië was.
De rode en groene baretten van het voor
malige K.N.I.L., die de kern van de op
stand uitmaakten, zouden alle hoop heb
ben opgegeven, nadat hun commandant
Musy. zich had overgegeven en ten over
vloede Nederland officieel deze beweging
als opstandig heeft gebrandmerkt.
Op de werf Oost van de Ned. Dok- en
Scheepsbouw-Mij te Amsterdam, is Za
terdag met goed gevolg de onderzeeboot
jager „Groningen" te water gelaten.
De doopplechtigheid werd verricht door
mevr. S. de Booij-de Benckendorff, echt
genote van de bevelhebber der zeestrijd
krachten en chef Marinestaf, vice-admi-
raal A. de Booij.
De „Groningen" is 116 meter lang, 11,74
meter breed en de standaard waterver
plaatsing bedraagt 2478 ton. Het schip
wordt uitgerust met vier snelvuurkanons
van 12 c.M. in dubbeltorens, bedoeld zo
wel tegen lucht- en zeedoeien. De bewape
ning bestaat voorts uit zes luchtdoelmi
trailleurs van 40 m.m. en uit onderzee
bootbestrijdingsmiddelen van 't nieuwste
type. De bemanning zal bestaan uit 268
koppen.
Het machinevermogen van het schip, dat
een dubbelschroefturbine krijgt, wordt
60.000 pk., de maximum snelheid zal 36
zeemijlen per uur bedragen.
De tewaterlating werd bijgewoond door
de Staatssecretaris van Marine, vice-ad-
miraal H. C. W. Moorman, en tal van ma
rine- en burgerlijke autoriteiten, o.w. da
commissarissen der Koningin in Gronin
gen en Noord-Holland.
Op de vrijgekomen helling zal nu de on
derzeebootjager „Drenthe" worden ge
bouwd.
Het blijft ondanks industrialisatie en een groeiende verstedelijking een
bijzonder aantrekkelijk deel van bet vaderlandse grondgebied daar tussen
de Duitse grens en Holten, met zijn wisselend landschap dat meei con
tinentale trekken vertoont dan in de meeste Nederlandse provincies te
ontdekken vallen. Zeker veel lijkt er oppervlakkig gezien nogal op een
klein-beeld-opname van wat verder naar het Oosten op grotere schaal te
vinden is. De bospartijen losjes geplant tussen de knusse eiken-straatjes,
bet glooien van de groenende heuvels en de steden met haar nog steeds
beperkte omvang lijken hoogstens een editie in zakformaat van grotere
modellen, maar deze Hollandse beknoptheid, die nu eens niet
in de polder of althans op vlakke grond wordt geëtaleerd, geeft een eigen
karakter aan het geheel, dat onmiskenbaar Twents moet genoemd worden
en bovendien in zijn vormgeving nog op menig punt afwijkt van alles wat
binnen en buiten onze grenzen verwantschap vertoont met de landscln p-
pelijke en stedebouwkundige structuur in de Twentse landouwen.
De Raad der gemeente Kethel en Spa-
lantf heeft in dl vacature ontstaan door
het bedanken van den heer A. P°ot az. ais
lid der commissie tot wering van het
schoolverzuim benoemd don heer J. de
Jong. die staande de vergadering de
noeming aannam.
Door den voorzitter werd ter tafel ge
bracht het voorstel tot het voeren van
een geding door de gemeente tegen het
college van regenten van het krankzin
nigengesticht „het St. Joris-Gasthms te
Delft betreffende de verplegingskosten
van een aldaar ten koste der gemeente
verpleegd wordende krankzinnige. Met
algemeene stemmen werd besloten het
rechtsgeding tegen bedoeld gesticht te
Naar aanleiding van de inlichtingen
door den voorzitter verstrekt inzake den
aanleg van een Rijkstelefoon, werd met
algemeene stemmen besloten, B en W.
op te dragen aan den minister van
W(aterstaat) H. N. het verzoek te rich
ten de gemeente telefonisch te verbin
den met het Rijkstelegraafkantoor te
Schiedam. Schiedamsche Courant,
van 1 Maart 1904).
OAGBIAD VOOR SCHieOAM f* 0*ST*tKt*
76ste Jaargang No 22352
De kantoren der Redactie en Adr"l"'"
stratie zijn gevestigd te Schiedam. Dam
18, telefoon 66152. Giro-nummer 590943
Abonnementsprijs 6.25 per kwartaal.
2.15 per maand, C.50 per week.
Advertentieprijs op gewone kolombreedte 0.15
per millimeter hoogte.
Ingezonden Mededelingen op redactionele
kolombreedte 0.30 per millimeter hoogte Bij
bureaux verkrijgbaar zijn.
Kirnoioenen (kleine advertentiënt tot 20 woor
den 50 cent Eik woord meer 31 cent-Martauj
«0 woorden. Plaatsing uitsluitend bij vooruit
betaling.
Alle advertentie-orders worden afgesloten en
geplaatst overeenkomstig de Regelen voor
Advertentiewezen.
Het verslag van het afdelingsonderzoek
gewaagt ervan, dat enige raadsleden de
toestand van de rolvoetbrug niet langer
verantwoord achten. In overweging is ge
geven dit verkeersvraagstuk zo spoedig
mogelijk tot een oplossing te brengen.
De verkeersbrug tussen de Industrieweg
en de Stationsweg zal de schakel vormen
tussen beide delen der gemeente, waar de
meeste industrieën zijn gevestigd. De
Kapelpolder, die eerlang het industrieële
centrum der gemeente wordt, is verstoken
van een behoorlijke en rechtstreekse ver
binding met de rijksweg Rotterdam Den
Haag en de rijksweg Maassluis—Helle-
voetsluis, welke laatste, naar mag worden
verwacht, in het jaar 1955 binnen de ge
meente zal worden aangelegd.
Reeds thans blijkt in enkele gevallen,
dat bijzonder zwaar verkeer over de
Schansbrug niet toelaatbaar is uit hoofde
van de belasting der brug. Bovendien is
de verkeerssituatie nabij de Monsterse
sluis ongunstig wegens het ontbreken van
voldoende uitzicht. Het zeer zware ver
keer wordt thans via de A. E. Maasstraat
geleid. Bij de verkoop van industrie
terrein aan de N.V. Industriële Handel
Maatschappij Willem Pot is overeenge
komen, dat de A. E. Maasstraat als open
bare weg wordt afgesloten, uiterlijk 1
November a.s.
Enkele malen is gebleken, dat de bouw
van een verkeersbrug wordt gekoppeld
aan gelijktijdige bouw van vloeddeuren
B. en W. delen deze opvatting niet. De
brug voorziet in een verkeersbelang, de
vloeddeuren dienen tot kering v g
vloed. De plaats der verkeersbrug staat
onveranderlijk vast. Over de plaats
de vloeddeuren moeten komen, is verse
van mening mogelijk- Ter hoogte van o
verbinding tussen de oude en de nieuwe
haven zijn vloeddeuren geprojecteerd. Z.1J
zijn daar volkomen op haar plaats en vor
men er een schakel in de nieuwe hoofd
waterkering. De gekozen plaats is even
eens van groot belang met het oog op de
voortdurende aanslibbing van de haveen.
De verwachting, dat de huidige spoordijk
de bestemming van hoofdwaterkering zal
verkrijgen/is niet voldoende gegrond. Er
zijn althans geen aanwijzingen, die in deze
richting duiden. Juist wegens het directe
verband tussen het havenplan en de voor
ziening tegen hoge vloed is reeds enige
malen uitgesproken, dat het risico van
hoogwater kan worden genomen, mits de
uitvoering van het havenplan niet te lang
op zich laat wachten.
Ook overigens is het niet gewenst a-
bouw van vloeddeuren te verbinden aan
de bouw der verkeersbrug. Zelfs indien de
uitvoering van het havenplan niet spoedig
is te verwachten, kan men beide voor
zieningen niet als een geheel beschouwen-
De vloeddeuren kunnen in geen geval
binnen de spoorbrug, dus tussen de spoor
brug en de verkeersbrug worden aange
bracht. Wórden ze buiten de spoorbrug
aangebracht, dan heeft men te doen met
twee geheel verschillende werken, die
geen gelijktijdige uitvoering vragen. Bo
vendien blijft het gedeelte der gemeente
buiten de spoordijk bloot staan aan de
bezwaren van hoog water en ten slotte
heeft de rijkswaterstaat zich nog niet uit
gesproken over de plaats en hoogte der
nieuwe waterkering
Op grond hiervan zal het duidelijk zijn,
dat de bouw ener verkeersbrug moet
worden gezien Ips van andere dringende
voorzieningen. B. en W. spreken hiermede
in geen geval uit, dat de voorziening tegen
hoge vloed een vraagstuk van minder
belang is. Het zou het college zeer aan
genaam zijn hiertoe voorstellen te kunnen
doen.
Voor het maken van een brug bestaat
de keuze uit verschillende typen. Een hef-
brug stuit in de practijk op bezwaren. De
schepen behoren veelal met gestreken
masten onder het opgeheven brugdek door
te varen.
Een ophaalbrug is technisch wel moge
lijk, doch is aesthetisch zeer moeilijk te
verzorgen in deze omgeving. Met het oog
hierop ware de keuze te bepalen op een
basculebrug. De kosten worden geraamd
op 676.000- te weten 450.000 voor de
onderbouw en 225.000 voor de boven
bouw. In de dekking der kosten is reeds
gedeeltelijk voorzien door een geldlening
van 400-000.
Tot het aangaan van deze lening heeft
de raad in zijn vergadering van 13 Nov.
1953 besloten Volledigheidshalve delen B
en W. mede, dat een ophaalbrug plm.
f 100.009 goedkoper is. Nu in beginsel tot
de bouw van een basculebrug is besloten
meent het college, mede gelet op de stede-
bouwkundige situatie en de aesthetische
omgeving, daarvan niet te moeten af
wijken.
B en W geven de raad in overweging
tot'de bouw van een bascule-brug over
de haven ter hoogte van de Industrieweg
en de Stationsweg te besluiten en tot dat
doel het nodige crediet beschikbaar te
stellen. De commissie voor openbare
werken en het grondbedrijf kan zich in
beginsel met dit voorstel verenigen; de
commissie voor financiën zou gaarne al
vorens haar definitief standpunt te be
palen vernemen wat de totaalkosten zullen
zijn van brug en vloeddeuren tezamen.
Er is geen tweede Rijss^n, met een
al te brede dorpsstraat, die vroeger
grotendeels als opslagterrein voor mest
diende en de vrijwel oproken regel
maat van in schilddak geklede boeren
hoeven; het groei-proces van Hengelos
stadsbeeld, vanuit een beknopte en vrij
toevallig ontstane kern naar een groter
en duidelijk niet door fundermgsmoei-
lijkheden of grondprijzen belemmerd
geheel, is onherhaalbaar evenals dat van
Enschede, waarin de pit beter georde
en minder kwetsbaar de toekomst tege
moet gaat.
Er zijn dus al op het oog markantt
eigenheden in het Twentse land te ont
dekken, eigenheden in de vorm, in d
kleur en ook in de compositie van de
vegetatie. Daarnaast valt bij een dieper
graven nog menige kenschets op te
delven, die meer rechtstreeks betrekking
heeft op het gemeenschapsleven in dit
belangrijke industrie-gebied en een er-
helemaal eerlijk is, want in het opstel
Kerkelijke architectuur in Twente wordt
teveel óp rekening van deze stijl zelf
geschreven, wat vele Twentse kerken
aan tekortkomingen vertonen.
De opzet van het boek is trouwens
meer academisch en daarom wellicht
niet altijd even aantrekkelijk voor min
der ontwikkelde lezers. Maar daartegen
over heeft het de verdienste een grondig
opgezette documentatie te zijn van het
katholieke leven in de afgelopen eeuw
en de aanloop tot die periode de aan
dacht te geven die daaraan toekomt.
Want een uitvoerige historische in
leiding van mgr A. E. Rientjes Maars-
sen, waarin de rol der Contra-reformatie
de nodige belichting krijgt, brengt ons al
dadelijk naar de oplossing van de kern
vraag, welke activiteiten en karakter
trekken een groot deel van het Twentse
volk binnen de ene schaapstal hebben
gehouden.
De bevolking is sterk conformistisch
van aard, ziet graag naar wat de meer
derheid doet en voelt de gemeenschap
aan als iets waaraan zij onderworpen is.
Het is dus, dat geeft 't boek trouwens op
verscheidene plaatsen aan, behoudens-
gezind en dat dit gehoorzaamheid aan de
eenmaal gegeven leiding meebrengt, ligt
voor de hand. De activiteiten van de
apostolische vicaris Sasbout Vosmeer en
zijn opvolger Rcveniers (samensteller
van het „Gulden Wierookvat") en de in
vloed van de Munsterse oorlogen wor
den in details getekend en de bijzondere
zegen, die het Twents katholicisme in
de tijd der vervolging heeft vergezeld,
komt zo duidelijk aan het daglicht.
Ook verschillende andere opstellen, die
de eeuw na 1853 tot kader hebben, ver
wijzen naar de Twentse karakteristieken:
behoudzucht en de neiging om zich bij
het algemeen geldende aan te sluiten. De
sociale ontwikkeling schijnt zelfs niet
voor een klein deel door de eerste treK
te zijn bepaald, want de betrekkelijk tra
ge ontwikkeling van het industnalisatie-
proces in dit gebied kende deze markante
tussen-fasen: die van de huisnijverheid,
die waarin als nevenberoep door talrijke
landbouwers voor de industrie werd ge
werkt en die waarin voor velen de land
bouw een beroep werd ondergeschikt
aan hun industriële arbeid. Het laat zich
denken, dat langs deze omweg de uit
bloei der steden eerst laat aan het bod
is gekomen. Het vasthouden aan de
eigen grond stond voortdurend de trek
naar de stad in de weg, tot rond de
eeuwwisseling de noodzaak van alge
hele binding aan de industrie het won
van de gevoelsbetrekkingen met het
platteland. Inmiddels hadden zich voor
de arbeiders vooral in de textielindustrie
de levensvoorwaarden niet gunstig ont
wikkeld en dat de Katholieke Arbeiders
beweging in Twente haar bakermat had,
is alleszins verklaarbaar. Ronb Engels,
Poels en Ariëns groeit de strijd om de
verbetering ook van de sociale positie
der arbeiders. De gehele evolutie
draagt echter zozeer het stempel van
het Twentse volkskarakter, dat de
sociaal-psychische samenhang erdoor ook
niet wordt aangetast en dit karakter nog
vrij zuiver bewaard is gebleven.
Dat heeft natuurlijk ook het gods
dienstig leven beïnvloed. De neiging om
zich bjj het algemeen geldende aan te
sluiten, houdt de Twentenaar af van
vroomdoenerij of persoonlijke uitbundig
heid bij het religieuze gebeuren. Het
accent in de godsdienstige houding blijft
bij de collectiviteit liggen. Aan de andere
kant heeft een sterke levensblijheid, die
zich vooral manifesteert bij uitbundige
bruiloftsfeesten en „vret-maalkens",
haar behoud zeker ook te danken aan
het behoud van een aanzienlijk percen
tage der Twentenaren binnen de ene
schaapstal.
Dit zijn enkele van de gedachten, die
in de uitgave van Het Twents Dispuut
naar voren komen. Over onderwijs, sport,
jeugdbeweging, caritas, cultuur en gods
dienstig leven in het Twentse land bevat
het boek verder een schat van gegevens,
zodat het zeker onder de documentaire
boeken over de verschillende landstreken
van Nederland en onder de Kromstaf
uitgaven een belangrijke plaats inneemt.
He prachtige Sint Jacobskcrk
te Enschede
van wordt op veelzijdige wijze benaderd
en aangeraakt door de uitgave van het
Twents Dispuut: „Honderd jaar Katho
liek Twente".
Het boek had eigenlijk wel aan de
buitenkant kunnen beginnen met een
smakelijke schildering van het land
schap, waarin op merkwaardige wijze
nog steeds merendeels neo-gothische
tonen domineren en getuigen van een
bloeiend katholiek leven in een pro
vincie, waarin overigens de hervorming
haar werk nogal grondig heeft gedaan.
Maar de neo-gothiek lag de samenstel
lers van het boek kennelijk minder dan
'ij£
LfVjln'
