m
Van 't Oever won ook in Kralingen
LUCY KOOPS VERSLAGEN
RECORDJACHT IN ELFSTEDENTOCHT
DE TOURNEE DER
NOORSE RIJDERS
ill"
Enorme belangstelling
voor weinig spectacu
laire scliaats-niaratlion
„fïe SShff
winnaar enkele woorden te
len. Hij vertelde ons, dat de to
hem erg was meegevallen, Y°°r
nadat Dinsdag de vooruitzichten
Wèl een nieuw 1500-meter-record voor
Yan der Eist, maar... géén revanche
De Jager prolongeerde
Zeeuwse titel
DONDERDAG 4 FEBRUARI 1954
PAG1WA
LEEUWARDEN, Woensdag.
Het was alsof al het andere niet meer telde.
Er stond, vanmiddag aan de rand van de Noordersingel, een
kleine, dodelijk vermoeide en kennelijk wat beduusde Fries te
wachten op het moment waarop tenslotte zélfs de Oldenhove tot
puin zou vergaan onder de geestdrift die rondom tienduizenden
Friezen ontketenden en als deze kleine, wat verlegen man, die
haastig de wal opzocht omdat hij vreesde dat het, in de zon glin
sterende ijs van de Noordersingel de last van de mensen en het
enthousiasme niet zou blijven dragen, enkele minuten tevoren niet
met een recordmoyenne de Elfstedentocht anno 1954 gewonnen
had dan zoudt gij vermoedelijk wel nimmer vernomen hebben,
dat Jeen Van den Berg, de jongste onder Frieslands helden, slechts
26 lentes telt en dat hij ijs, wind en weder dienende zijn
dagen tot nu toe onopgemerkt sleet als onderwijzer voor de leer
lingen van de vijfde en de zesde klas van het dorpje Nijbeets dat
gii zo gij niet bijzonder sterk zijt in uw vaderlandse aardrijks
kunde, met behulp van een loupe en een stérk gedetailleerde atlas
ergens in Opsterland kunt aantreffen. Men begroef daar, terwijl
de& ovaties der tienduizenden over de Singel daverden, de over
winnaar van Frieslands befaamde schaats-marathon in een enorme
krans. Men ving hem in een steeds nauwer wordende kring van
Het laatste woord..
supporters, officials, fotografen, journalisten en, zich dapper we
rende politie-agenten, en men kon zien, dat Jeen Van den Berg
aan al die geestdrift-te-zijner-eer nog even wennen moest. Het
duurde minuten voor hij het allemaal verwerken kon: de vreugde
om de triomf, het gejuich der duizenden, het gewicht van de lau
werkrans, de gelukwens van zijn vader en moeder die zich met
moeite slechts een weg hadden weten te banen door de kring der
omstaanders, en de Friese vlag die fier boven de Noordersingel
woei in de lichte, haast koesterende bries. Later pas, toen men
Jeen Van den Berg dwars door de mensenmassa heen achter de
veilige muren van de „Groene Weide" op een stoel en achter een
tafel zette, kwam bij de jonge Fries de reactie. Men wint, zelfs niet
onder de ideale omstandigheden waaronder op zo verrassende
wijze deze Elfstedentocht plaats vond, zo'n moordende schaats-
marathon niet in recordtempo zonder dat men ook de allerlaatste
zijner lichamelijke en mentale reserves heeft aangeboord. En men
kan nog zo'n keiharde Fries zijn van 't genre waarvan men in Op
sterland Elfstedentocht-winnaars maakt men moet, als het alle
maal voorbij is en als men opeens al die warme geestdrift proeft
welke men in héél Friesland losgeslagen heeft, tóch wel even op
zijn tanden bijten om alle emoties die een moe gestreden mens na
zo'n triomf bestormen, te bedwingen
yerkeerspuszles
JOCH WEL MOE
„„mie1,,,,
Beslissing
Het kostte hem deze Elfsteden
tocht. De Koning, Charisius, Van
den Berg en zelfs Nauta gingen de
Brabander in die laatste 200 meter
nog voorbij (Leffertstra was in de
lange eindspurt al eerder losge-
reden, doch hij kreeg voor zijn
prestatie en zijn zesde plaats van
de Elfstedenvereniging later een
extra-prijs), en toen vervolgens
ook Charisius, de plaatselijke favo
riet, in de laatste bocht uit cadans
raakte en hij daarmee zijn eerste
plaats verspeelde, toen was dan het
slotwoord van deze Elfstedentocht
voor de kleine, beseheiden onder
wijzer uit Nijbeets: de enige van de
„zes-van-Harlingen" die ook in die
laatste, spannende meters waarin
ieder als om zijn leven vocht, zijn
hoofd koel wist te houden
De officele uitslag
Dramatisch laatste minuten...
Om de gouden plak
Niet, afwachten!
En verder hier en daar
KRUGER EERSTE IN
NOORDERRONDRIT
DOETS WINNAAR TE
SCHAGEN
VIVIAN WOODWARD f
Ned. titel schoontijden
MEVR. BRINKMEIJER EN
HAZELBAG KAMPIOEN
Winnende onderwijzer hield
het hoofd koel
gevend, op anderhalve minuut, doch toen
bogen ook zij het hoofd. In Franeker zaten
Wynia, v. d. Hoorn en Lamberts al op
6 minuten en worstelde, wéér vijf minu
ten verderop, Vermeulen met de inzinking
van-zijn-leven
De rijders in de Elfstedentocht komen
door het oude Friese stadje Hindeloopen.
Op de achtergrond de Zeesluis met het
Zeilhuis.
Een Friese overwinning
en al het an-
een ..Hol
dere telde niet! Vier Friezen, ----
lander" en een Brabander ^®lingen bij
Elfstedentocht gemaakt. In H Harrinx'ma_
de lastige oversteek van_V,h tige streken
kanaal, hadden zij meV rhythme ook
en in een onweerstaanbaar
de laatsten h™nernoemde hen sedertdien
af geschud. Men "en» Aa<J de Komng
„de zes van Harling Coen Dg
uit PurmerenU ee^ jg^ de Elf_
'veroverde; Anton Verhoeven, de
«re Brabander, die pas nog onder barre
omstandigheden de Elfmerentocht op zijn
naam geschreven had, en de vier Friezen
Jeen Van den Berg, Nauta de «-jarige
J Jof nil Drachten, Charisius de favo-
riefvan héél Leeuwarden, en Klaas Lef-
fèrtstra de 35-jarige boer uit de Haster-
bezuiden de Friese hoofdstad als een der
outsiders aan de start was gegaan en die
zich nu in deze verbluffend snel gereden
race, waarin alle bestaande records tot
puin geschaatst werden, als een der ster
sten en een der dappersten ontpopte
„De zes van Harlingen".hadden
hun tegenstanders met ee" °nrwfnerS^00r-
baar tempo verpletterd, elkaadurend af.
beeldige samenwerking voort
lossend aan de ^op. Zo hodg
tempo geweest e Noord-Oosten-
Vl°^- dafzeUs op de Dokkumer Ee (in 't
verleden het graf van zovele favorieten
In een Elfstedentocht) geen hunner zich
aan een uitlooppoging waagde. Tachtig
kilometers achtereen hadden zij alleen
maar op tempo gejaagd. En zelfs toen
voorbij Finkum deze kilometers kennelijk
zwaar begonnen te wegen, zelfs toen wa
ren zij voortgegaan, dit tempo te force
ren.
Wat zij wilden, dat was op de eerste
«laats het record voor de Elfstedentocht,
dat de Fries Sietse De Groot in 1942 met
een tijd van 8 uur en 44 minuten vestigde.
Fr zou - en zij wisten het vandaag op
a Fifsteden-route een nieuw record ont-
r, riat record zal wellicht nog tien-
St?,an iaren blijven leven, en als iedereen
tallen jare of Jeen van dcn Bcrg
al vergeten destyds onderwijzer was,
-rlliSr (zoals Jan Chari-
of helastinga chti dan za, men ln
sius) of boer16 er een laagje ijs op
Friesland, zos aU„d praten over dic
de vaarten ligt, ht van de „ze» van
fantastische rccordjacnt v
Harlingen".
Hl de kopgroep naar
Men sprak lelW'J zich hier in Leeu-
Dokkum reed en areerde op een fi-
varden in allerijl P plaats vin-
nish die een uurvroeg" al.
den dan men had durvei
léén maar over dat record Heel Fries
land had al vernomen van t fantastische
tempo, dat men in deze Elfstedentocht nu
sedert de start zonder ophouden draaide
rn d&t had niet alleen op het ijs zelf
(waar de rijders door vele duizenden
schaatsenrijders werden opgevangen en
vergezeld), niet alleen langs de kant, waar
tienduizenden het voorbijtrekken van de
Elfsteden-karavaan gade sloegen, doen
vooral ook op de doorgaans smalle wegen,
Lenzend aan de route, een overstelpende
fëgu&wro au
„renzend aan de route, een overstelpen
Thveroorzaakt. Honderden automo-
drukte E1£ste<jentocht-enthousiasten.
hielen met verbluffend milde win-
kruisten op aez de bUun van
terdag, die ons siecnw
kruisten op deze
niet zo gunstig bleken te zijn en
de mogelijkheid van sneeuwval
onder het oog moest worden ge
zien. De 26-jarige onderwijzer uit
Nijbeets was tijdens de Elfmeren-
tocht derde geworden en had op
deze oefenrit gevoeld, dat hij tot
meer in staat was. „Ik had nooit
geweten, dat ik al aan zo'n snelle
200 km toe was. Toen het Maan-
da" zo goed ging kwam het plan
onmiddellijk bij mij op om zo
ik kon mij na de start bij de
fop t voegenden daarbij te blij-
P tr„ dat is geloof Ik nogal aar
ven. En dat IS s had ik de Elf_
di Hgetoeht al een keer gereden,
stedentocht ai eet dc mid.
maar ik eindigde toe
dengroep. Natuurlijk ,.inLeeu-
dat lk nu als winnaar bj rk
warden ben binnengekome
bon Fries en het is fijn. zo uo
je streekgenoten te worden toe
gejuicht".
Wij vroegen Van de Berg nog
waar Leffertstra was gebleven,
want deze 35-jarige rijder uit
Stobbega was bij aankomst te
Leeuwarden niet meer in de kop-
croeo te vinden. ..Leffertstra? Ik
weet het niet. Ik heb na Dokkum
bijna niet meer achterom gekeken.
Maar nu wilde ik maar liever eens
vat drinken en mijn schaatsen uit-
din Het is dan geen tocht ge
weest zoals ik mij bad voorgesteld,
toen" de berichten van krachtige
wind en slecht ijs van de week
doorkwamen, maar i
wel erg moe". En toen baande de
Franeker een goedmoedig sneeuwbuitje
bezorgde, door Friesland en hoe men er
met name bij Winsum nog in geslaagd is,
de meest ingewikkelde verkeersopstop
ping sedert de Middeleeuwen, tóch nog
op te lossen, zal wel eeuwig een onop
gelost raadsel blijven. Doch zelfs daar, bij
Winsum, had men nauwelijks belangstel
ling voor de automobiel-spatschermen,
welke men er links en rechts naar de
Weiland zo ongelukkig ten val, dat hij
moet opgeven, doch het gevecht is niet
temin ai in volle gang. Na 15 km reeds,
in Scharnegoutum, telt men een kopgroep
van 10 man, waarin Klaas Schipper, de
veteraan Leffertstra, Verhoeven, Charisius
en Van Herk, en als anderhalve minuut
later een tweede groep van elf man door
het wit wasemende licht van een daar
opgestelde schijnwerper flitst, hoort men
eeuwige jachtvelden hielp, doch sprakuit deze groep reeds schor en koortsig de
men alleen maar met ontzag
vraag; „Hoeveel zijn er voor?". Men
wacht niet af, in zo'n Elfstedentocht. Men
opent onmiddellijk de vijandelijkheden,
en wie geen risico's durft te nemen in
het verraderlijke donker, of wie in die
eerste kilometers moeite heeft om zijn
tempo en zijn slag te vinden, hij mag de
hoop op het winnen van de gouden
medaille meteen begraven
De strijd bleef voortduren, fel en on
verbiddelijk In Sneek, waar tussen de
vast gevroren schuiten het ijs kraakte
onder de last der belangstellenden, was
Vossegat al uit de kopgroep weggereden
en joeg men in groep II met een wilde,
niemand en niets ontziende woede. In
IJlst, nauwelijks een uur na de start en
na 23 km, was de kopgroep al uitgebreid
tot 15 man en vond men er nu ook de
latere winnaar Van den Berg en andere
favorieten als v. d. Hoorn en Piet de
Keizer. In Sloten boekte een andere favo
riet, de oude rot Auke Adema, reeds een
achterstand van 3 minuten en wist hij.
dat er ditmaal geen hoofdrol voor hem
was weggelegd.
In Stavoren, waar Piet de Keizer na een
val party weer uit de kopgroep wegge
slagen werd, duurde de achtervolging van
groep II nog altijd onverminderd voort,
en op de Kruissloot naar Hindelopen, zag
men dan de ontknoping van dit eerste
grote gevecht in de Elfstedentocht-1954. In
een waanzinnig tempo kwam groep II nu
naar de leiders toe. Men liet enige slacht
offers achter, waaronder Klaas Schipper,
die in enkele kilometers enkeleminu
ten verspeelde. De kopgroep verloor dat.
In Boisward, royaal halverwege, toen de
zon het al lang van de winterkou ge
wonnen had, had men meer dan twintig
rijders aan dc leiding, zochten Nauta en
de Leeuwaider rijder Wiinhout vergeefs
naar hun stempelkaart (zjj verzamelden
hun volgende stempels op hun rugnum
mer), en zeiden de Bolswarders, die daar
tot dc laatste man op het «s stonden om
«ie „helden der Elfsteden" een welkom
toe te roepen, verbluft en bewonderend:
„Wat 'n ploeg, man
Het record stond toen a) op knappen,
zoals ook die grote kopgroep op knappen
stond. Het tempo vrat nu aan de krach
ten der rijders, en aan hun uithoudings
vermogen. Vermeulen was de eerste die
het tempo niet houden kon v. d. Wouden
berg uit Breukelen volgde hem spoedig en
verloor in enkele kilometers niet minder
dan 3Vi minuift. Op de Zeilvaart Harltn-
genBoisward prepareerder de „zes-van*
Harlingen" zich op de beslissende slag
Het tempo bereikte nu waanzinnige hoog
ten Vijf kilometers, zeven kilometers
toen bij de riskante oversteek van hel
Harrinxma-kanaal te Harlingen. viel die
slag. Jan Charisius, Nauta Van de Berg,
Verhoeven, Leffertstra en De Koning had
den aan één felle tussensprint genoeg. Zij
namen in een oogwenk tweehonderd meter
en de rest van de concurrentie heeft hen
nooit meer teruggezien
Er waren er slechts vier die zich nog
eenmaal aan een achtervolging waagden:
Wynia, de vinnige vechter uit Kornwerd,
Vermeulen en v. d. Hoorn, beiden uit Ter
Aar en de Leeuwarder Lamberts. Zij hin
gen enkele kilometers achtereen, alles
De rest was zonder complicaties. De
zes-van-Harlingen bleven bijeen. Het was
het verstandigste wat zij doen konden bij
dit helse tempo, doch het beroofde deze
Elfstedentocht toch wel van enige kleur.
De manier waarop zij steeds verder op
hun concui renten uitliepen, was ver
bluffend, doch weinig spectaculair, en
slechts wie het zestal van nabij volgde,
toen het van Dokkum opnieuw naar het
Zuiden boog, de finish in Leeuwarden
tegemoet, kon zien, dat het krankzinnige
tempo ook in deze kopgroep wel enige
schade had aangericht. Wellicht had daar,
tussen Dokkum en Leeuwarden, Ver
hoeven, wiens oranje-shirt heel deze dag
in de voorste gelederen te vinden was
geweest, zonder veel moeite de kopgroep
vaneen kunnen scheuren, doch ook hij
wachtte tot Leeuwarden Vermoedelijk
vertrouwde hij op zijn eindsprint.
Helaas, helaas: zijn eindsprint telde
niet.
Er was, het werd hierboven reeds ge
zegd, trouwens niéts dat nog telde nadat
men daar in Leeuwarden een Fries als
eerste over de eindstreep had zien gaan
Men zag de wanhooD niet in het gebaar
waarmee Verhoeven, de favoriet der
favorieten, huilend van spijt en ellende
als vijfde over de eindstreep ging. Duizen
den, die aan de finish Van den Berg
geestdriftig huldigden hadden niet eens
kunnen zien hoe, even voor de laatste
flauwe bocht in de Noordersingel, Ver
hoeven zich triomphantelijk had losge-
spurt van zijn concurrenten enhoe
hij, de finish bij een toevallig ter plaatse
zijnd koek-en-zopies-keetje vermoedend,
twee honderd meter te vroeg afremde
De officiële uitslag:
1. J. van der Berg Nijbeets, 7 uur 35
min.; 2. A. J. P. de Koning, Purmerend,
7 uur 35 min 3,8 sec.; 3. J. W. P. Charisius,
Leeuwarden, 7 uur 35 min. 4,2 sec.; 4.
J. Nauta. Wartena, 7 uui 36 min.; 5. A.
Verhoeven, Dussen, 7 uur 36 min.; 6. K.
Leffertstra Stobbega, 7 uur 37 min.; 7.
W. Wynia, Kornwerd, 7 uur 59 min.; 8.
H. Lamberts, Wageningen, 7 uur 59 min.;
9. J, van der Hoorn, Ter Aar, 7 uur 59
min.; 10. P Zwart, Warga, 8 uur 7 min.;
11. J. van Aarsen, Schoterzijl, 8 uur 7 min.;
12. W. van Zandvoort, Eindhoven, 8 uur
7 min.; 13 Th. F. Segers, Purmerend,
7 uur 7 min.; 14. C. Scheer. Amsterdam,
8 uur 7 min.; 15 M. Wijnhout, Haarlem
mermeer, 8 uur 7 min.: 16. B G. van der
Vinden, Amsterdam, 8 uur 8 min.; 17. P
Leffertstra, Stobbega, 8 uur 12 min.; 18. P.
Trooster, Amsterdam, 8 uur 12 min.; 19.
P. van Zandvoort, Eindhoven, 8 uur 12
min.; 20. C. van Woudenberg, Breukelen,
8 uur 12 min.; 21. J. van der Sluis, Roer
mond, 8 uur 12 min.; 22. J. Woudstra,
Britsum, 8 uur 12 min.; 23. Klaas Schip
per, Steenwijkerwold, 8 uur 13 min.
«t jrinl trihrorotim ft itt
24.
N Van der Pol, Hilversum, 8 uur 28
min.; 25. G. Weerman, Nijeholtwolde,
8 uur 31 min.
Om enkele minuten over half acht »arn-
veerden midden in de stroom toerrijders
de minister van Landbouw, Visserij en
Voedselvoorziening, de her S. L. Mansholt
en de commissaris der Koningin in de pro
vincie Friesland, mr H. P. Linthorst Ho-
man, die beiden de toertocht hadden vol
bracht.
Met trots leverden zij hun kaart in,
waarop zij het bewijsje ontvingen, dat
recht geeft op het elfstedenkruis. Zowel
mr Linhorst Homan als minister Mans-
holt waren goed te spreken over het ver
loop van de tocht. Zij hadden het kalm aan
gedaan en genoten van het heerlijke win
terweer.
Voor beiden was dit niet de elfsteden-
doop, want minister Mansholt heeft in 1942
de toertocht gereden, terwijl de sportieve
commissaris in 1933 de wedstrijd heeft uit
gereden en in 1942 een deel van de toer
tocht heeft meegemaakt.
Volkomen uitgeput, soms niet meer in
staat op de been te blijven, strompelden
tegen middernacht nog deelnemers aan
de toertocht van het ijs, maar voor de
meesten bleek de schuine opgang naar
de straat een te grote opgave. Gelukkig
waren er vele, uitgeruste, jonge krach
tige handen, die hulp boden. De gang het
aanmeldingslokaal werd geheel vrijge
houden om de laatste groepjes gelegen
heid te geven nog op tijd de eind
controle voor de toertocht sloot om
12 uur precies de kaarten in te leveren.
Krachtige gebouwde mannen werden
nu met matte blik in de moede ogen, ge
steund door vrienden of omstanders naar
binnen geholpen, meer dood dan levend.
Sommigen hadden zich geen tijd meer
gegund de schaatsen af te binden en be
schadigden de kostbore Noren door de
tocht over de straatstenen. De strijd te
gen het slechte ijs, maar vooral tegen de
duisternis was hun bijna te machtig ge
worden en was het te verwonderen, dat
enkelen hun tranen de vrije loop lieten
uit blijdschap toch nog op tijd te zijn, al
restten soms maar enkele minuten.
Het fel begeerde Elfstedenkruis kon
ook deze volhouders niet meer ontgaan.
Het systeem van geheime controles, in
gevoerd om fraudes van de deelnemers
uit. te sluiten, heeft het intussen onmo
gelijk gemaakt, dat vannacht reeds be
kend kon zijn, hoeveel rijders de tocht
met succes hebben volbracht.
(Van onze verslaggever) kraLINGEN, Woensdag.
Het was slechts met een zeer kleine bezetting, dat de IJsclub Kralingen deze
Woensdag te Rotterdam de revanches van de Zaterdag en Zondag te Zwolie ver
reden Nederlandse schaats-kampioenschappen lange baan organiseerde. Van de
aangeschreven „eerste acht" van Zwolle waren er slechts vier Present: de kam
pioen Egbert van 't Oever uit Lisse, de beide steeds sterker wordende Rotterdam
mers Kok van der Eist en Jan Wervers en tenslotte de nieuwkomer Tinus
Roozendaal uit Warmenhuizen, aangevuld met de gebroeders Van der Hoorn uit
Ter Aar: Jan en Jo, niet te verwarren met de neef J. v. d Hoorn ook uit Ter
Var die als tocht-specialist de Elf Steden af-racete. Dat met Olsthoorn, Buyen
en boets ook de Friese crack Van der Berg afwezig was, had ook al met de
Elf-Steden-toclu te maken: de man uit Nüenbeets moest die Marathon namelijk
winnenI
Een kwartet dus slechts. Maar het was
uiteindelijk toch voornamelijk om de
revanche tussen Kok van der Eist en
kampioen Van 't Oever begonnen.
Maar.... die revanche bleef uit! Men
had gezegd, dat bij verrassing èn bij
de gratie van de grillig af- cn toenemen
de ijswind die te Zwolle zowel op de
1500 als op de 5.000 meter in dc series van
Van der Eist aanmerkelijk hinderlijker
dan in die van Van 't Oever had gebla
zen Van 't Oever die „Zwolse" titel
had gewonnen. Bij verrassing, omdat
nadat beiden in Noorwegen waren ge
weest en zich reeds als de gevaarlijkste
concurrenten voor de Davos-nieuwelin-
gen De Graaff en Schuller hadden aan
gediend. de Rotterdammer zich in talr
rijke Nederlandse races op deze kam
pioenschappen had voorbereid terwij!
Van 't Oever vrijwel zonder vaderlandse
wedstrijd-ervaring aan de start was ge
komen. Nochtans: Van 't Oever won.
Daarnet zei men. dat de revanche niet
kon uitblijven. Immers: terwijl de bloe
mist uit Lisse na zijn Zwolse succes
wéér van onze lange banen weg bleef,
reed Van der Eist dag na dag. Alleen
in Wateringen bij de Zuid-Hollandse
kampioenschappen kwam Van 't Oever
aan de start en daar won hij dan ook
opnieuw. Doch het was niet daar, dat
Van der Eist, zei men, de slag van zijn
revanche wilde slaan. Van der Eist bleef
in de Noordelijke provincies, verbeterde
in Middelstum officieus en zonder
erkenning het 500-meter-record, even
aarde dat bijna legendarische record in
Midwolda, brak het dan eindelijk in
Assen, waar dat fameuze, van 1933
daterende 46,6 sec. record van Theun
Hooftman op de 500 meter met niet min
der dan 0,3 sec. omlaag werd gehaald,
bedreigde voorts in diezelfde races de
Nederlandse records op de 1500 en de
3.000 meter.
Zó: met die driftige stimulans van zijn
losgebroken recordjacht, kwam Van der
Eist op zijn „eigen" Kralingse baan aan
de start. Niets scheen zijn revanche in
de weg te kunnen staan. Op de 500
KOK VAN DER ELST,
...als troostprijseen nieuw Ned.
1500-meter-record
meter benaderde hij zijn eigen, pas één
dag oude, spiksplinternieuwe record met
0,1 tot 46,4 sec. Van 't Oever kwam er
met 47,3 sec. dicht bij, Roozendaal en
Wervers in de verste verte niet.
Toen kwam de 1500 meter, die de
beide rivalen tegenover elkaar bracht.
Leeuwardonaren en tussen
moeder in verdween de vvin-
van de Elfstedentocht 19 J4
en
naar
achter de massa.
over het
record, dat toen al op het punt stond, ge
boren te worden, envreesde men voor
het overige, zoais dat al eens eerder tot
stand kwam, „een pact van Dokkum",
waarbij de zèsT'van-Harlingen elkander op
handslag zouden beloven, gezamenlijk en
gearmd in Leeuwarden door de finish te
gaan
Lr kwim geen pact van. Dokkum. De
zes-van-Harlingen joegen nog wel op an
dere dingen dan op alleen maar op een
record. Er lokte in Leeuwarden een kost
bare gouden medaille: er viel, bovendien,
voor Friesland nog revanehe te nemen
voor een wat bittere nederlaag welke men
Maandag in dc Elfmerentocht tegen de
Brabander Verhoeven geleden had.
Daarom had men hen vroeg al in de
race in de allereerste gelederen gezien
trekkend aan het tempo, hun concurren
ten vernietigend met stugge, korte jach
ten, die steeds weer nieuwe slachtoffers
eisten.
Men had hen, de zes-van-Ilarlmgen des
morgens vóór zessen temidden der andere
wedstrijdrijders, gevonden in een warme
loods, slechts 200 M. van de piel
deze Elfstedentocht starten zou. Het vroor
toen nog acht graden of daaromtrent, doen
het bestuur van dé Friese Elfstedenvereni
ging, dat een etmaal tevoren nog rekende
op een race onder haast onmenselijke om
standigheden, zwaaide geruststellend met
een bijzonder vredelievend weerbericht.
De felle Noord-Ooster was afgezwakt tot
een kille, doch niet meer verraderlijke
bries het zou. zeiden de experts, ditmaal
'n gemakkelijke Elfstedentocht gaan wor
den.
Maar in de loods van Posthuma, las men
op de geoliede gezichten van de mannen,
die enkele minuten later achter 't zwakke,
been en weer zwiepende licht van een
zaklantaarn verdwijnen zouden in de
nacht, het grote avontuur tegemoet, niets
dat op een opluchting leek. De meesten
hunner kénden die „Elfsteden"': 't blijft
ook onder gunstige omstandigheden een
moordende tocht waarin men - zeker bij
hét tempo dat ditmaal gereden werd -
iedere inzinking, ook de kleinste onmid
dellijk met een nederlaag betaalt.
Een meedogenloze race, onder ólle om
standigheden. Men zendt 138 rijders op
weg naai- het avontuur, zij zoeken in het
donker op de Zwette hun baan op een
allesbehalve ideale ijsvlakte en na enkele
kilometers reeds komt de Haarlemmer
Door de ijsclub „De Krimpenerwaard"
uit Gouda werd de Neger Dorpentocht
georganiseerd, waarvan de route 6214 km
lang was. Winnaar werd De Bruin uit
Streefkerk met op de tweede plaats van
Lit (Krimpen a.d. Lek). Derde eindigde
Hoek (Ouaewrter).
Bij uitstekend weeg heboen ruim 1500
deelnemers de door het Amstel- en Rijn
district georganiseerde Dorpen- en Kas
telentocht, elk 35 km gereden Ongeveer
de helft van dit aantal heef- beide toch
ten afgelegd. Behoudens enkele kinde
ren, die moesten opgeven, zijn ei geen
uitvallers geweest.
Van Acker uit Cadzand beeft de schaat-
senwedstrijd van Sluis in Zeeuws-Vlaan
deren naar Brugge in België v.v. gewon
nen. Tweede werd J. G. de Jager (Bie-
zelingen) en derde De Bruyne (Cadzand).
En verder wemelt net overal tn het land
voornamelijk van Noórd tot West, van de
kleine rtjderijen op de korte- en de lange baan
en van de wedstrijdtochten. Toch schijnt de
animo nl'i al men is al twee weken bezig
te dalen, waarbij nog komt dat de kleine re
gionale wedstrijden de overhand krijgen en de
cracks zich te veel verspreiden zonder elkaar
te ontmoeten. Zo won de Hollander Rotgjni
zonder concurrentie (en omdat de Drent Fideler
na ziekte uit vorm is) te Valthe, bleef de
Friese kampioen Dijkstra gemakkelijk baas in
Makkinga (waar de Groningse ..kei' Bakker
Junior met een enorme inzinking worstelde en
slechts achter de onbekende De Jong op de
derde plaats kwam), wandelde Warta zonder
moeite naar de zege te Zoutkamp, behaalde
eveneens zonder concurrentie de Nederlandse
kampioene Martha haar zoveelste zege te Oud*
kerk, moest men tenslotte helemaal naar Sur-
huisterveen en naar Nieuw Amsterdam gaan
om wat strijd te beleven: Tine de Vries zag
haar rivalen Rina Kooy en Lucy Koops a) in
de vóórntten uitgeschakeld èn had toen in de
finale met Saakje Simmema en Atske de Boer
niet veel meer te stellen. Rina Struik kwam
weer eens aan een ouderwetse zege ten koste
van de jonge en nog niet evenwichtige Elske
van Dam en van de veterane Ike Voorma-
Nienhuts, die overigens nog geen wedstrijddag
overslaat. Wat dc lange baan betreft: Pestman
uit Hol wierde won in V eend am over 500—1500—
3000 meter van Heerming (Wachtum) en Ydens
(Dalen) en in zijn eigen woonplaats Warmen
huizen bleef de coming man Tinus Roozendaal
zowel over de Amsterdammers Van der Ruit
als over zijn broer J. Rozendaal en over de
Alkmaarder Hoogschagen baas, eveneens on
op 500—15003000 meter. Een Friese wedstrijd-
tocht Uit Baarderadeel over 71 k.m. langs 16
dorpen werd uit een veld van 4000 deelnemers
gewonnen door Broerstra (Baard) voor V>sser
(Heilaard) en Groot (Gorwerdi. terwijl het in-
trprimhil met TJin^dnp tnpn cl««-Vito i I iarige meisje Ruurtje Wiersma (Mantgum) met
verscnu met uinsaag, toen slechts 1 deel-1 haar vader de 1or,gstp en de es-jarige Go,.Hük
nemer de voile 90 kilometer aflegde. l (Marum, Gr.) de oudste waren die de tocht uit-
(Van onze Noordelijke sportcorrespondent)
Ook op de Elf-steden-dag is er op de
korte banen gestreden. Daarbü viel vooral
de revanche van Grietje Dieterman—
Schuur op; in NieuW' Weerdinge versloeg
zy Lucy Koops, die haar het Groningse
kampioenschap had ontnomen. De plaatse-
iyke favoriete Lies Akker en de veterane
Rina Struik werden eveneens teruggewe
zen maar finishten ais tweede en derde
nog vóór Lucy Koops.
De Amsterdamse mevrouw Engberts—
Hoekstra versloeg een serie minder beken
de Noordelijke rijdsters in Schoonoord, zo
dat ook in 'de dames-rijderijen de Weste-
lllke „invasie" gevoeld gaat worden.
Bij de heren twee overwinningen voor
de nèefs Bakker; Senior won zonder con
currentie in Kamperzeedijk en Junior had
het in Heiligerlee al even gemakkelijk.
De Noorderrondrit, waarvoor te Win
sum de start en finish waren ingericht,
is gevvonnen door Kruger uit Middet-
stum. Hij legde het 150 kilometer lange
parcours, dat over Appingedam, Warffum
en Zoutkamp voerde, in 6 uur 12 min af.
Kruger, die afgelopen Zaterdag de ZÜid-
laarder ijs-T, T. op zijn naam had ge
bracht, had 28 minuten voorsprong op
zijn naaste tegenstander, Van Buuren
(Klooster-Buren). Deze werd in 6 uur
40 min tweede De derde plaats was voor
Uitham (Noorderhoogebrug) in 6 uur
45 min vierde werd Berghuis «Middel
stum) in 6 min. 58 min. en vijfde De Cries
(Franeker), die in de twee laatste Noor
derrondritten had gezegevierd in 7 uur
2 min.
De in het kader van de Noorderrond
rit, waarvoor 121 rijders van start gin
gen, gehouden toertocht van Winsum
over. Appingedam terug naar Winsum
(72 Km.) t.rok 1500 deelnemers. Voor al
len werd het een zeer geslaagde middag,
want de ijs- en weersomstandigheden wa
ren vrijwel ideaal.
De 3e Merentocht uit Leiden is een groot
succes geworden. Niet minder dan 2500
deelnemers verschenen Woensdagmorgen
aan de start, van wie een honderdtal de
gehele tocht, de afstand van 90 kilometer
dus, had uitgereden. Een aanmerkelijk
reden In het We«tland ging over 60 k.m. de
Ticn-dorpen-tocht met 200 toer- en 34 wed
strijdrijders en de zege was voor Van der Lel»
uit Maasland in 2 uur 35 min., gevolgd door
Van de Marei uit Maasdijk, terwijl aan d?
andere grens van Zuid-Holland door de pol
ders bezuiden Gouda (Zevenhuizèn-VVaddinx-
veen-Moordrecht-Knmpen-Capelle-Bleiswijki de
Ronde van Schieland gewonnen werd door Ver
sluis iWaddinxveem vóór Hermus iBleiswijki
en een korte-baan-wedstrijd te Moerkapelle
door De Braber iZoetermeeri werd gewonnen.
Onder grote belangstelling en op goed ijs
zijn ook in Westerland iWieringenl nationale
langebaan wedstrijden genouden. De rijders
hadden een telle wind schuin in de rug. De
uitslagen luiden: 500 meter: 1. Kappel lAmster-
dnml 54.1 sec.; 2. Hoogschagen (Alkmaarl 55.0
sec.; 3. Pronk tWarmenhuizeni 55.5 sec.: 4.
Honing I Schellingwoude I 56.1 sec. 1500 meter
1. Hoogschagen 2 min. 7.5 sec.: 2. Honing 3 min
7,9 sec.: 3. Kappel 3 min. 13,0 sec.: 4. Rijswijk
lOosthuizeni 3 min. 23.1 sec. 3000 meter:
Pronk 6 min. 14.8 sec.; 2. Hoogschagen 6 min.
15.9 sec.; 3. Kappel 6 min. 21,5 sec.: 4. Rijswijk
6 min. 34.6 sec. Het algemeen klassement
idi- i, Hoogschagen 180.150 pnt, 2. Pronk
180.600 pnt. 3. Kappel. 4. Rijswijk.
De te Schagen gehouden nationale
langebaanwedstrijden zijn gewonnen door
Doets. Hij werd eerste in het algemeen
klassement met 168.767 pnt. De uitslagen
lulden:
500 meter: 1. Koorn .Nieuwe Niedorp)
53.2 sec.; 2. Hopman (Egmond a. d. Hoef)
55.0 sec.; 3. Doets (Loosdrecht) 55.4 sec.;
4. Strvjbis (Harenkarspel) 55.6 sec.; 5.
Tammes (Nieuwe Niedorp) 55.6 sec.
1500 meter: 1. Hopman 2 min. 46.0
sec.; 2. Doets 2 min. 46.2 sec.; 3. Koorn
2 min 51.0 sec.; 4. Bakker (Middenmeer)
2 min] 52.0 sec.; 5. Strijbis 2 min. 52.4 sec.
300Ó meter: 1. Doets 5 min. 47.8 sec.;
2. Hopman 5 min. 52.0 sec.; 3. Koorn 6
min. 04.0 sec.; 4. Blokker (Akersloot)
6 min. 06.2 sec.; 5. Strijbis 6 min. 11.0
sec.
Vivian J. Woodward, een der legen
darische figuren uit bet Engelse amateurs-
voetbal, is op 74-iarige leeftijd te Lon
den overleden. In de jaren 1905 -1914
kwam hij 66 maal in het Engelse nationale
amateurs-elftal uit, o.a. in twee Olym
pische tournooien en ook verscheidene
malen tegen Nederlana, o.a op Houtrusl
in de beroemd gebleven 2—1 wedstrijd.
Als amateur speelde hij voor de sterkste
profclubs Tottenham en Chelsea en vele
kenners beschouwen hem als de beste En
gelse middenvoor van alle tijden. Ook in
Nederland had hij zich om zijn schitteren
de spel maar ook om zijn sportiviteit en
ridderlijkheid vele vrienden gemaakt.
Naar wy vernemen z«n door het be
stuur van de K.N-S.B. in overleg met,
Klaas Schenk, bondscoach te Davos, ilt
volgende data en plaatsen vastgesteld voor
de tournée van de Noorse ploeg door
Nederland, vooropgezet dat de vorst aan
houdt:
Dinsdag 9 Februari: Rotterdam. Krn!!-
gen. Wedstrijden georganiseerd door de
IJsclub „Hard gaat-ie" uit De Lier, 500 en
5000 meter. Hieraan neemt de volledige
Noorse ploeg deel, bestaande uit Hjallis
Andersen, Knut Johannessen, Jan Kris-
tiansen, Sverre Farstad, Vigo K. Hansen
en Arne Johansen. Ook de Nederlandse
toprpders komen aan de start.
Woensdag 10 Februari: Wedstryden te
Heerenveen, georganiseerd door de IJsclub
Thialf, 1500 en 3000 meter. Sverre Farstad
Vigo K. Hansen en Arne Johansen, bene
vens de Nederlandse topryders, nemen er
aan deel.
Dor.derdag 11 Februari: Wedstryden te
Almelo, georganiseerd door de IJsclub
Twenthe, 1000 meter en 5.000 of 10.000 me
ter. Zelfde deelneming als te Hecrenveen.
Op „Het Schenge" bij Wolphaartsdijk
werden, georganiseerd door de Heinkens-
zandse ijsvereniging, de lange baankam
pioenschappen van Zeeland gehouden.
L. de Jager uit Biezelinge, de houder van
de titel, legde opnieuw beslag op het kam
pioenschap met een totaal van 190 507 pnt
De uitslagen waren: 500 meter: 1 J O
de Jager (Biezelinge) 55,8 sec., 2 J. L. de
Jager (Wolphaartsdijk) 58,3, R J de Roo
(Schore) 59,6; 1500 meter: 1 J. L. de Jager
3.06.8, 2 J. G. de Jager 3 08.3. 3 P van den
Akker (Cadzand) 3.15.2; 5000 meter: 1 P
van den Akker 11.45.0, 2 J. L. de Jager
11.49.0, 3 J. G. de Jager 12.20.0- Totaal-
klassement: 1 J. L. de Jager 190.567 pnt,
2 J. G. de Jager 192.566 pnt.
En daarop brak Van der Eist dan, zoals
in een deel van onze vorige edities
reeds gemeld, opnieuw een Nederlands
record. Met bijna 6 volle seconden
werd dat 1500-meter-record, dat hy in
de afgelopen dagen reeds zo dicht had
bedreigd, omlaag gehaald.
In Januari 1947 was „good old" Jan
Jangendijk op deze zelfde Kralingse IJs
club-baan triomfantelijk Nederlands
kampioen met een record-verbetering
tot 2 min. 31,— sec. Van der Eist liet er
geen spaan van heel: met de voor Ne
derlands ijs fantastische tijd van 2 min.
25,1 sec. nam Van der Eist dat record
over, een formidabele prestatie.
Het was ook een formidabele race tus
sen de Rotterdammer en de Lissenaar
geweest en pas op de laatste meters had
Van der Eist dat duel met een woedende
alles-riskercnde eindsprint gewonnen.
Van 't Oever kwam er overigens slechts
0,2 sec. achter in de ook prachtige tijd
van 2 min. 25,3 sec. Roozendaal en Wer
vers konden bij benadering tegen dit ge
weld niet op en de gebroeders Van der
Hoorn werden gepasseerd door verschei
dene jonge Rotterdammers (waarvan de
zéér jonge Dullaart veel belooft) die ge
lijktijdig met deze races om de club
kampioenschappen van de IJsclub Kra
lingen streden (uiteraard door Van der
Eist gewonnen).
Na die 500 en 1500 meter stowd Van
dder Eist dus vóór. Maartoch werd
het géén revanche. Ook nu was voor
Van 't Oever weer de laatste slag. Want
met wèl grotere overmacht dan Van der
Eist op de twee eerste nummers had ge
demonstreerd, won Van 't Oever het
derde, tevens laatste nummer: de 5.000
meter. Gezien de gunstige omstandig
heden van een matig briesje en door de
zon onthard ys waagde Van 't Oever in
zijn rit tegen Van der Eist zich aan een
poging, om het Nederlands record op
deze afstand, staande op naam van Dolf
van der Scheer met 9 min. 4,8 sec. en in
1929 te Groningen gemaakt, te breken.
Maar een opstekende wind verhinderde
dat. Van t Oever bleef er nochtans met
9 min. 11,5 sec. niet zo vreselgk ver
boven.
En toen bleek, dat Van der Eist met
zijn gespecialiseerde instelling op de
korte afstanden tóch niet ver komt (hoe
belangrijk die korte afstanden voor de
punten-telling ook zijn). Zijn capacitei-
teiten op de lange afstanden blijven
namelijk té ver achter. Het werd bijna
een debacle, want aan de finish kon Van
't Oever (een halve baan vööf!) de Rot
terdammer al bijna in de rug zien
Van der Eist kwam niet vlugger rond
dan in 9 min. 31,8 sec. en daardoor ver
speelde hij dan zijn eerste plaats in het
klassement. En dan te bedenken, dat er
géén 10.000 meter meer volgde, die het
verschil in klassementspunten tussen
Van 't Oever en Van der Eist stellig nog
aanzienlijk zou hebben vergroot (en wat
trouwens ook in Zwolle gebeurd was).
Met 1,064 punten moest Van der Eist
opnieuw in Van 't Oever zijn meerdere
erkennen. Géén revanche. Wèl de beves
tiging, dat in Zwolle de titel by Van
't Oever bij de inderdaad beste man
terecht is gekomen.
500 meter: 1. Van der Eist (Rotterdam)
46.4 sec.; 2. Van 't Oever (Lisse) 47,3 sec.;
3. T. Roozendaal (Warmenhuizen) 48.7 sec.;
4. Wervers (Rotterdam) 50.2 sec.; 5. Van
den Berk (Haarsteeg) 51.1 sec.
1500 Meter: 1. Van der Eist 2.25.1; 2. Van
't Oever 2.25.3; 3. T. Roozendaal 2.34.9; 4.
Dullaart (Rotterdam) 2.41.2; 5. Wevers
2.44.2.
50Ó0 Meter: 1. Van 't Oever 9.11.5; 2. T.
Roozendaal 9.31.3. Van der Eist 9.31.8;
4. Wervers 9.35.2; 5. Dullaart 9.40.—.
Het eindklassement luidt: 1. Van 't
Oever (Lisse) 150.883 pnt.; 2. Van der Eist
(Rotterdam) 151.947 pnt. (winnaar van twee
afstanden); 3. T. Roozendaal (Warmen
huizen) 157.443 pnt.; 4. Wervers (Rotter
dam) 161.420 pnt.; 5. Dullaart (Rotterdam)
163.933 pnt.
Na afloop van de wedstrijden werd de
baan nagemeten, dit in verband met de
recordverbetering op de 1500 meter. De
baan bleek de juiste afstand te hebben.
Conform het reglement waren voor de re
cordpoging drie tijdopnemers aanwezig.
Mevrouw Brinkmeyer uit Beets (N.H.) by
de dames en Hazelbag uit Gouda by de
heren hebben te Almelo het Nederlands
kampioenschap schoonryden gewonnen.
Bovendien legden deze twee ryders be
slag op de nationale titel by de paren.
De uitslagen van deze onder Ideale ijs-
en weersomstandigheden op de baan van
de ijsclub „Twenthe" gehouden kampioen
schappen, waarin 16 deelnemers uitkwa
men en waarvoor grote publieke belang
stelling bestond, luiden:
Dames: 1 mevrouw Brinkmeyer (Beets,
N.-H.), 319,5 pt; 2 mevr. Rommelaar (En
schede) 301 5 pt; 3. mej Molenaar (Nieuw
Vennep) 294,5 pt; 4 mej. Waiboer (Bergen
N.-H.). 291 pt.
Heren: 1. Hazelbag (Gouda) 317 pt; 2.
Visser (Schagen) 312.5 pt; 3. Blaauwboer
(Middenmeer) 308,5 pt; 4. De Ruiter (Zaan
dam) 307.5 pt.
Paren: 1. mevr. Brinkmeijer-Hazelbag
1281,5 pt; 2 mej. Molenaar-Van der Woude
(Zaandam) 1233.5 pt; 3 mevr Rommelaar-
Blaauwboer 1230 pt; 4. mej. Waiboer-Vis-
ser 1206 pt.
