STRIJD OM DE KOLEN-MAXIMUM
PRIJZEN
de K.S.G.
Levenskansen
KOMENDE GRONDWETS
HERZIENING
In „tij gersluipgangonder scherp
mitrailleurvuur
75 jaar geleden vluchtte
Het „Heilig Bruurke" in eigen
rafkapel
Gillette
vecht tegen de duurte!
Verrassende ivending
vergiftigingsproces
m
Berkelse
Gillette
De boven-nationale ontwikkeling van
H. Vader hervat
normaal werk
program
I
Resultaat van (tweede) psychiatrisch
onderzoek: abnormale oersoonlük-
heidsstructuur
D
M'
Prijsstijgingen overal, maar
DONDERDAG 13 MEI 1954
PAGINA 5
H. IIEIJMEIJER VAN
HEEMSTEDE
Nederlanders ouder dan
meeste andere volken
Russische diplomaten
verlaten Londen
Bedell Smith naar
Nederland?
Prins Bernhard was gisteren
bij hem op bezoek
In tien maanden
Twee „portiers" verza
melden dertig mille
Niet mogelijk reeds thans een
tijdschema aan te geven
Zonder één schrammetje
Gevechtsbaan in De Harskamp had reeds
24.000 „bezoekers'
Ook haan voor artillerievuur
Alleen nog geen massa-
audiënties
Grootste debacle uit Rotterdams historie
POLAK KERDIJK
Snel naar Antwerpen
Geknoei
- f. i
ir
O
Zesde dag bracht opschudding
JONGENS SPEELDEN OP
MILITAIR OEFENTERREIN
Achtjarige op slag gedood
Verdediger vraagt
Hier hebt U de gelegenheid
kennis te maken met s werelds
beste scheersysteem.
Blauwe
Gillette mesjes, de scherpste die
ooit zijn geslepen en een Gillette
precisie scheerapparaat. Die be
horen bij elkander. Voor slechts
f. 1.10 biedt Gillette U beide
voordelen.
Vraag Uw winkelier U een
Gillette 32' te tonen!
Een Gillette precisie scheer
apparaat en 2 Blauwe
Gillette mesjes
slechts
o
nadere instructie
„Zeker geen gewoon mens
Haatgevoelens
Tegenstrijdig mensentype
Geen tumor-verschijnselen
Kleine hoeveelheid cyaankali
Pij nog ongeschonden
L. PINCOFFS
Persoonlijkheid
Afrikaans avontuur
Wat bleef
OOSTENRIJKSE LENING
1934—1959
Eën „goeie morgénbegint met Gillette
digd, dan is het nog lang geen uitgemaak
te z'aak, dat deze spoedig tot een oplossing
der Nederlandse bezwaren zouden kun
nen leiden. De door de Hoge Autoriteit
aangesproken industriële leiders zitten nl
aan beide kanten van de Rijn en dit be
paalt de politieke kracht van hun verzet.
Zij zitten ook in België en dat maakt het
verklaarbaar, dat in deze kwestie geen
eensgezinde Benelux-lijn getrokken kan
worden.
Dit brengt echter ook met zich, dat de
ze kartelstrüd tot een politiek geding van
de eerste rang is geworden. Niet alleen de
belangen van de kleine partners van de
zes doch ook het vertrouwen in een echt
bovennationale ontwikkeling van de ge
meenschap is in het geding. Reden genoeg
dus om te verwachten, dat onze Neder
landse afgevaardigden in de komende da
gen ook in Straatsburg zullen tonen, dat
zij even waakzaam blijven als de regering
in Den Haag.
Naar wij vernemen, zal de heer H A
Heymeijer van Heemstede te Amster-
dam. erekamerheer met kap en degen
van Z.H. de Paus, gedurende de Heilig
verklaring van Paus Pius X aan het va-
ticaan dienst doen als kamerheer.
Van onze bijzondere correspondent
STRAATSBURG, 13 Mei 1934.
In een zomerse sfeer heeft Straatsburg ditmaal de Europese afgevaar
digden begroet. Het is alsof de snelle stijging van de temperatuur ook
invloed heeft gehad op het tempo van het Kolen- en Staalparlement. IN a
twee dagen is men hier eindelijk zover gekomen, dat men met het grote
steekspel kan beginnen.
President Jean Monnet heeft daarvoor Woensdagmiddag het startsein
gegeven. Hij heeft er niet veel twijfel over laten beslaan, wal daarbij in
het centrum van de belangstelling zal komen. De Nederlanders strijden
tegen de jongste beslissing in Luxemburg inzake de maximum kolen-
prijzen; en het daarmee verbonden voortbestaan van de Duitse kolen-
kartels schijnt wel het schermstuk van deze zitting te zullen worden.
Monnet heeft de houding van de Hoge
Autoriteit in deze rede verdedigd in zijn
antwoord op een lange en scherpe reeks
vragen van het Nederlandse lid Ned er-
horst. Gisteren heeft hij getracht de t
verwachten Nederlandse aanval wat wi
uit de zeilen te nemen door bij
met beloften te komen. De Hoge A
teit heeft zich tegenover de ge™®3"3^ap-
pelijke vergadering plechtig ver.,
strijdbijl tegen de kartels te zullen opne
men zelfs op korte termijn. De uitnodi
gingen tot besprekingen met de van kar
telafspraken betichte organen, zullen nog
deze week in zee gaan en de heer Monnet
heeft bij voorbaat verklaard, dat krach
tens artikel 65 van het verdrag het in het
Roergebied bestaande verkoopstelsel niet
kan worden toegestaan.
Wat de kloeke geste van de Nederland
se regering betreft om tegenover een ken
nelijk door de samenlopende belangen
van de grote partners geïnspireerde rege
ling langs gerechtelijke weg te velde te
trekken, kon Monnet niets anders zeg
gen dan dat daarmee weer eens bewezen
is, dat men al een heel stuk op Europese
wegen voortgeschreden is. Want in plaats
van zelf recht te spreken moeten de re
geringen zich nu onderwerpen aan het
oordeel van een gemeenschappelijke en
souvereine instelling.
In het Nederlandse kamp te Straats
burg is men uiteraard voldaan over net
feit, dat de heer Monnet de kartels de
handschoen heeft toegeworpen. Maar men
is er ver van verwijderd reeds victorie te
kraaien, want de politieke verplichting
die de Hoge Autoriteit nu plechtig op zich
genomen heeft, zegt natuurlijk nog niet
veel over de mate en het tempo, waarin
het gezagsorgaan de kartels aan banden
zal leggen. Daarover heeft Monnet zich
nog geeszins uitgelaten en de Nederlan
ders hier zijn er van overtuigd, dat het
zaak blijkt het verloop van de strijd met
een waakzaam oog te blijven volgen.
Want de tegenstand in de Roer is tot "dus
ver reeds zo sterk gebleken, dat de heer
Nederhorst in zijn vragen van een capi
tulatie van de Hoge Autoriteit meende te
kunnen spreken.
Wanneer nu en dan onderhandelingen
met de kartelleiders worden aangekon-
In Nederland is de uitdrukking „Lang
zal hij (of zjj) leven" beslist geen bolle
phrase meer, want, zo blijkt uit het juist
verschenen demografisch jaarboelt 1953
van de Ver. Naties, de levenskansen in ons
land zijn hoger dan in de meeste andere
landen ter wereld.
Een pasgeboren baby heeft als jongen
de kans om gemiddeld 69.4 jaar oud te
worden, als meisje zelfs 71.5 jaar. Als een
jongen 5 jaar is, kan hij globaal genomen
'72.4 jaar in totaal leven; een meisje van
vijf jaar kan de 74 halen. In deze cijfers
weerspiegelt zich tegelijk de lage kinder
sterfte in ons land. Na Zweden en Nieuw
Zeeland kan Nederland er trots op gaan
het laagste kindersterftecijfer ter wereld
te hebben.
Interessant is voorts de kans, die een
volwassene maakt volgens dit jaarboek.
Uit het volgende staatje kan men af
lezen welke gemiddelde leeftijd men als
vrouw, respectievelijk man kan bereiken
wanneer men thans een bepaalde leeftijd,
die door het eerste cijfer wordt uitgedrukt
heeft bereikt: 20 j. 74.5 (vrouw) en 73.2
(man); 30 j. 75 en 73.8: 40 j. 75.6 en 74.5; 45
j. 76.1 en 75; 50 j. 76.5 en 75.6; 55 j 77.4 en
76.5; 60 j. 78.2 en 77.5; 65 j. 79.4 en 89.9; 70 1
81.1 en 80.7; 75 j. 83.3 ep 83; 80 j. 86.1 en
85.8; 85 j, 89.5 en 89.2.
Naar uit goede bron wordt vernomen
zal de militaire attaché, tevens luchtvaart-
attaché van de Sovjet-ambassade te Lon
den, kolonel Afanasi Marakazof, naar de
Sovjet-Unie vertrekken, tegelijk met zijn
twee ondergeschikten Poepitsjef en Goed-
kof, die als personae ingratae uit het land
gewezen zijn.
Hij heeft een terugreisvisum aange
vraagd en ontvangen.
Komende van Zürich> waar hij een doop
plechtigheid had bijgewoond, is Prins
Bernhard gisteren met een door hem zeil
bestuurd vliegtuig geland op het vlieg
veld van Genève. Hij werd ontvangen
door de Nederlandse consul-generaal en
de heer Franklin Gowen, permanent ge
delegeerde van de Verenigde Staten bij de
internationale organisaties te Genève.
De prins heeft de lunch gebruikt met
generaal Walter Bedell Smith, leider van
de Amerikaanse delegatie der conferentie
van het Verre Oosten. Hij heeft met de
Amerikaanse onderminister gesproken
over een eventueel bezoek aan Nederland.
Nu de balans is opgemaakt, is gebleken,
dat twee populaire portiers tezamen in
tien maanden tjjd aan fooien een bedrag
van ruim 30 mille hebben ontvangen.
Hierbjj dient vermeld te worden, dat het
geld steeds afgedragen werd aan liefda
dige instellingen, die ze het best konden
gebruiken.
Aan de ingang van de theaters te Am
sterdam, waar de afgelopen maanden de
Snip en Snaprevue „Op en top" werd op
gevoerd, stonden avond aan avond de twee
hoofdfiguren uit deze revue, Willy Walden
en Piet Muyselaar, in keurig portiers
uniform gestoken, beleefd aan hun petten
te tikken, wanneer het publiek binnen
stroomde. Op deze wijze wisten zij de 30
mille te bemachtigen. De opbrengst van
hun actie wordt verdeeld over de Moveo
(oorlogsinvaliden), de Stichting „Het Vier
de Prinsenkind", de Stichting Rotterdamse
Blinden, de Stichting „Het ouderloze
kind", de Nazorg Kinderverlamming en
de samenwerkende instellingen voor kin
derbescherming, alsmede de Stichting
Antwerpse Blinden.
De minister-president, dr W. Drees,
heeft geantwoord op schriftelijke vragen
van het Tweede-Kamerlid, de heer Romme
betreffende de verdere voorbereiding en
de totstandbrenging van de algemene
grondwetsherziening.
De heer Romme had gevraagd, of de
legering bereids een tijdschema beeft ont
worpen met betrekking tot de verdere
voorbereiding en de totstandbrenging van
de algemene grondwetsherziening, en of
de regering bereid is de inhoud van het
bedoelde tijdschema bekend te maken.
De minister-president heeft hierop reeds
namens de minister van Binnenlandse Za
ken geantwoord, dat de voorstellen der
grondwetscommissie, redactioneel gezien,
tezamen reeds neerkomen op een ontwerp
van een nagenoeg geheel nieuwe grond
wet. Dit is dan ook vrucht van een arbeid
van ruim 3'/z jaar. Voor de regering ls fcet
nodig te beschikken over de adviezen van
onderscheidene instanties. In dezen heeft
de regering uiteraard reeds de nodige
stappen gedaan. Bovendien is de verwach
ting gewettigd, dat zich nog gezagheb
bende stemmen in de pers zullen doen ho
ren, welke eveneens de aandacht van de
regering moeten en zullen hebben.
Het zal na het voorafgaande duidelijk
zijn, dat het voor de regering niet wel
mogelijk is reeds thans een tijdschema
te ontwerpen. Om de gedachten enigs
zins te bepalen, kan worden gezegd, dat
de regering hoopt vóór het einde van
dit kalenderjaar in staat te zijn een vol
doend verantwoorde beslissing te ne
men.
De regering houdt zich er van overtuigd,
dat de Staten-Generaal evenals zij zelf
doordrongen zijn van het besef, dat de
voorgenomen grondwetsherziening vóór
alles moet zijn een aangelegenheid van rijp
beraad in al haar phasen.
Op de gevechtsbaan in het infanterie-
schietkamp de Harskamp zijn sinds Oc
tober 1953 24.000 militairen in „tijger
sluipgang" onder scherp mitrailleurvuur
door gegaan zonder een schrammetje op
te lopen. Voor het overgrote deel mannen
die voor hun nummer in dienst waren,
maar daarnaast ook de Staf van het Eerste
Legercorps onder persoonlijke leiding van
It.-gen. Opsomer en dezer dagen nog 2i
veldpredikers, die hun militaire opleiding
vervolmaakten op deze in Europa uniek»
baan
Vijf a zes honderd man per dag krijgen
op deze baan hun vuurproef onder het
wakend oog van de commandant ervan,
kapitein Ulriei, die deze baan gemaakt
en vervolmaakt heeft naar Amerikaans
model.
Een enkele handbeweging kan het vuren
doen staken als zich onverhoopt iets
buitennissigs mocht voordoen. „Als ieder
zich aan de voorschriften houdt kan er
niets gebeuren", zo zegt hij en in zijn
stem die voor elke oefening door de luid
sprekers klinkt kan men ditzelfde gelu:d
nog eens beluisteren. „U bent hier niet
gekomen om de held te zijn, maar om Uw
opleiding te vervolmaken", zo hoort e.ke
troep zich toevoegen als zij in de loop
graaf gereed staat voor de 150 meter die
voor het grootste deel „robbend" over de
grond en onder het vuur van drie zware
mitrailleurs moet worden afgelegd.
Even daarna horen de mannen de mi-
A?
trailleurs achter zich inslaan tegen stalen
platen en als zij soms nog niet overtuigd
waren dat het hier ernst is dan weten zij
het thans.
Om de troep te laten wennen aan artil
lerievuur is in Oldebroek een tweede baan
gemaakt- waar de mannen voorwaarts
gaan onder eigen artillerievuur en uit
vliegtuigen, gericht op het voorterrein
Voorlopig worden hier alleen de infanterie
en de genie geoefend, maar men wil deze
„vuurproef" in Oldebroek ook uitbreiden
tot andere wapens.
Reuter meldt uit Vaticaanstad, dat
de H. Vader, Wiens herstel van de ern
stige maagziekte nog steeds geleidelijk
voortgang vindt, thans Zijn normale
werkprogramma hervat heeft. Alleen de
zeer vermoeiende massa-audiënties blij
ven voorlopig nog achterwege.
Naar verluidt zal de H. Vader eerder
dan gewoonlijk naar Zijn buitenverblijf
te Castel Gandolfo vertrekken. Men
houdt er rekening mee, dat Hij in het
begin van de volgende maand Rome zal
verlaten.
Uit dezelfde bron wordt nog verno
men, dat de Paus tijdens Zijn jongste
ziekte ongeveer twintig kilo aan gewicht
heeft verloren. Maar ook daarvan is Hij
volkomen hersteld.
LODEWIJK PINCOFFS is met 4c
Noorderzon vertrokken.... De
Afrikaanse Handelsvereniging is
failliet. Pincoffs compagnon Polak
Kerdijk naar Antwerpen gevlucht.
Waarom liet de regering Pincoffs
naar Amerika uitwijken? Wat was de
reden, dat hij niet tijdig gegrepen
werd?
Dit alles vroeg een ontzet Rotterdam
zich af, nu 75 jaar geleden, op 14 Mei
1879. Een man, die bijna als een afgod
was behandeld, die stenen in goud deed
veranderen en wiens enorme energie een
belangrijke rol gespeeld had in Rotterdams
economische opbloei van die periode, werd
opeens voor een geraffineerde oplichter
uitgekreten. Pincoffs vlucht was als een
donderslag bii heldere hemel.
De vlucht vond plaats in de ochtenduren.
Op het Beursplein stond een trein vertrek-
klaar. Reeds zetten de raderen van de
locomotief zich in beweging. Maar de
stationschef gaf een teken. Er moest nog
even gewacht worden. Want daar kwam de
algemeen geachte, rijke heer Pincoffs met
-i-r-y
heel zijn gezin het perron op snellen. Hij
nam nog vlug plaats in de trein en deze
stoomde het station uit. Waarheen? Men
vernam het spoedig. De heer Pincoffs had
blijkbaar geruime tijd van te voren de
nodige maatregelen genomen. Hij slaagde
er in, Liverpool te bereiken en vandaar
kon hij ongehinderd naar New York ver
trekken. Daar heeft hij zich een nieuw
bestaan opgebouwd. Jaren later keerde
een kleindochter van deze Joodse financier
naar Nederland terug, om in Limburg in
een klooster te treden, als bekeerlinge.
N ROTTERDAM heerste na deze onver
wachte vlucht grote verslagenheid. In
zijn standaardwerk „Rotterdam in den
loop der eeuwen" heeft dr C. te Lintum
deze episode opvallend uitvoerig beschre
ven. „Men kan zich nauwelijks reken
schap geven", zo schrijft hij,' „van de
ontsteltenis, die volgde". En dan vertelt
hij. dat men zijn hart vasthield voor een
Rotterdamsche Bank. een Indische Gas
maatschappij en andere ondernemingen.
Aan het hoofd van de bank stond een
zoon van PincoffsZouden de andere
banken de weerslag van deze fail] ure on
dervinden? De Afrikaanse Handelsver
eniging, waarvan men zulke grote ver
wachtingen had gehad, was 'n luchtballon
gebleken.
Aan verwijten geen gebrek. Want er
kwam iets lelijks uit. De commissarissen
van de Afrikaanse Handelsvereniging,
waarvan Pincoffs en Kerdiik de leidende
persoonlijkheden waren, hadden reeds vier
dagen vóór Pincoffs vlucht geweten, dat
de financiën der onderneming in ontred
derde toestand verkeerden. Ze hadden ge
zwegen, in de hoop, de gaten te kunnen
stoppen en daardoor verdere deconfitures
te voorkomen. Echter tevergeefs. En door
hen was Pincoffs feitelijk in de gelegen
heid gesteld, de wijk naar het buitenland
te nemen. Zijn zwager probeerde te Ant
werpen zich van het leven te beroven. Hij
werd gevangen genomen en naar Neder
land overgebracht.
Aldus eindigde een periode in Rotter
dams ontwikkelingsgeschiedenis, welke
ongetwijfeld heel belangrijk is geweest.
De er over heen geworpen schaduw werd
betrekkelijk vlug weggewerkt. Want al
veroorzaakte de affaire Pincoffs in Rotter
dam en geheel Nederland een grote con
sternatie, ze had toch niet de invloed,
welke men er aanvankelijk van vreesde.
De val van Lodewijk Pincoffs veroorzaakte
geen lawine en zelfs in Rotterdam liep
het publiek niet storm op de banken,
alhoewel de catastrofe tal van pénnen in
beweging heeft gezet en men elkander
heel wat verwijten naar het hoofd heeft
geslingerd. Er werden millioenen verloren,
doch dit verlies werd hoofdzakelijk door
kapitaalkrachtige bankiers geleden, als-
(Van onze speciale verslaggever)
Twee bejaarde dames, de 82-jarige mevr.
Kluft—Witte en de 78-jarige mevr- C.
Witte, woonden gistermiddag in de aula
van het gymnasium der Franciscanen te
Megen de ongewone zitting bij ter ge
legenheid van de opgraving cn overbren
ging naar een speciale kapel van hel
„heilig Bruurke", die hun broeder was. En
even later zaten zij op dezelfde plaats,
omringd door heel veel mensen, voor het
merendeel in bruine pij, vlak bij de kist,
waarin het gebeente van hun vrome broe
der lag. En wellicht herinnerden zij zich
hun speeltijd bij vader en moeder in
Hoorn, toen Jan Witte ongetwijfeld een
vrolijk manneke was. Immers, een der
paters, die hem goed gekend heeft, ver-
Twee jongens uit Tiel, de 8-jarige P.
en de 1.3-jarige J. van D. waren
n!fh" A een m'litaire oefening
nabij Tiel aan het spelen op het oefen
terrein. In hun nieuwsgierigheid kwamen
zij bij een vuurwapen, dat zij in wer
king brachten.
Het achtjarige knaapje werd hierdoor
in het hoofd getroffen en overleed ter
plaatse. De andere jongen werd gewond
aan de schouder en moest in een zieken
huis te Tiel worden opgenomen.
JL tf
Pakje met 5 Blauwe Gillette mesjes
nu slechts 75 ct. Dispenser of pakje
van 10 mesjes nu voor f. 1.50
(Van onze verslaggever)
Tijdens de middagzitting van Woens
dag heeft liet reeds zes dagen durende
proces tegen de Berkelse arts O. een ver
rassende wending gekregen! Dat ge
schiedde, toen de 58-jarige hoogleraar in
de psychiatrie aan de Rijksuniversiteit te
Leiden, dr E. Carp, die evenals dr Hoele
de verdachte aan een onderzoek heeft
onderworpen, tijdens de mondelinge toe
lichting op zijn rapport veel verder ging
als hij ooit schriftelijk had vastgelegd.
Hij schetste de Berkelse arts als iemand
met een abnormale persoonlijkheidsstruc-
tuuJ- „O. is geen gewoon mens", aldus
Carp' »hÜ is een ernstig gepsycho-
Pathiseerde persoonlijkheid".
Deze geheel nieuwe zienswijze was voor
a 'en verrassend en wel zeer speciaal
de°™„ verdediging, die zich alleen op
reerd en e.f" ln h-et raPP°rt had geprepa-
kwam r „Wle deze boude bewering
mêl n! donderslag bij heldere he
mel. De eerste reactie van mr Huvgens
om"nu3" nfi de president teverzoeken
om nu na deze verklaringen de zaak
terug te verwazen tot nadere instrucHe
op psychiatrisch gebied. Dit zou snel kun
nen gebeuren en ongeveer vier weken in
beslag nemen. De president besliste ech
ter, dat prof. Carp de zojuist in de recht
zaal uitgesproken nieuwe gezichtspunten
in zijn rapport nader zou bepalen om
dan over enkele dagen opnieuw
voren te brengen.
Terwijl de rechtbank, de verdachte, de
verdediging en allen in de zaal aanwezi
gen in ademloze spanning luisterden [eg
de pi+if Carp met duidelijke stem zijn
verklaring af. Na zesmaal uitvoerig dat
wil zeggen enkele uren achtereen met
dokter O. gesproken te hebben, consta
teert hij bij hem een abnormale persoon
lijkheidsstructuur. O heeft een bijzonder
naar binnengekeerde geesteshouding. Het
is een man. die zich kenmerkt door ab
normale wrokgevoelens en abnormale
kwetsbaarheid. Bovendien is hij zeer on-
gevoelig. Hij staat erg onder invloed van
zijn eigen fantasie. „Het is zeker geen
gewoon mens!", concludeert prof, Carp.
Even valt er een doods stilzwijgen.
Dan vraagt de president of O volgens de
menmg van deze deskundige de daad,
die hem ten laste wordt gelegd gepleegd
zou kunnen hebben.
Prof. Carp: „Als een persoon als O ge
heel en a) is overmand door haat-ge'voe-
lens, dan kan het zijn dat hij uiting geeft
ze
naar
aan zijn gevoelens door zèèr ernstige
daden" En hij voegt daaraan toe, dat naar
zijn mening de verdachte inderdaad zeer
sterke haatgevoelens koesterde jegens zijn
schoonmoeder, welke gevoelens een pro
jectie kunnen zijn van eigen gevoelens.
„Het is bij personen van een dergelijke
geestelijke structuur we! vaker zo", meent
prof. Carp, dat zij een ander slachtoffer
maken dan zij in hun gevoelens bedoe
len. In dit geval waren de haatgevoelens
van O jegens zijn schoonmoeder sterker
dan jegens zijn vrouw.
Wat betreft de verstandhouding met
het dienstmeisje, is de professor niet van
mening dat deze een grote rol heeft ge
speeld in de gevoelens van de Berkelse
arts.
Hij besluit met vast te stellen, dat haat
gevoelens zó sterk kunnen zijn, dat ver
standelijke overwegingen wegvallen. Het
verhaal, dat O. had gedaan over de zelf
moordpoging van zijn vrouw, vond prof.
Carp niet waarschijnlijk.
De president: Waarom niet?
Prof. Carp: O. wilde dit verhaal niet
aan dé rechter-commissaris vertellen
„omdat men hem tóch niet zou willen
geloven!"
Dan treden, voor de zoveelste maal tij
dens dit proces, voor de rechterstafel
weer twee deskundigen met elkaar in het
strijdperk. Dr Hoele is door de verdedi
ging verzocht naar voren te komen, om
zijn zienswijze naar voren te brengen.
Zoals bekend had dr Hoele de vorige dag
verklaard, dat hij O. geheel toerekenings
vatbaar achtte, dat O. een volkomen nor
male, beheerste indruk maakte en dat er
geen aanleiding was te veronderstellen,
dat O. zou liegen of veinzen. Ook nu zegt
dr Hoele de indruk te jjebben, dat O een
warmvoelende persoonlijkheid is en nor
maal emotioneel. Carp is het daar
niet mee eens. Hij heeft zeer zeker niet
de indruk, dat O. warm-gevoelig is. Wel
treft men bij dit soort mensen een warm
gevoelsleven aan, maar dit is juist het
tegenstrijdige in dit mensentype. Zij zijn
daarbij ook zeer ongevoelig! Ter illustra
tie haalt prof. Carp aan, dat verdachte
hem tijdens een onderhoud te kennen
had gegeven, dat hij bij de sectie van zijn
vrouw aanwezig had willen zijn
President: Zou het geen verschil ma
ken, dat O. arts is?
Prof. Carp: Een arts is toch ook een
mens, en zeker in een geval als dit, waar
bij de overledene zijn echtgenote is.
Is het niet zo, vraagt de tweede ver
dediger, mr Van 't Hoff Stolk aan prof.
Carp, dat, als O. het werkelijk heeft ge
daan, gedreven door zijn haatgevoelens,
hij dan eerder een „gedrevene dan een
dader" is?
Hiermee is prof. Carp het eens en dit
houdt in, indien verdachte werkelijk
schuldig is, hij mogelijk verminderd toe
rekeningsvatbaar moet worden geacht.
Tevoren had prof. Carp zich ééns ver
klaard met dr Hoele dat O. wèl toereke
ningsvatbaar is
Over enkele dagen zal dit voor de loop
van dit proces uitermate belangrijke on
derwerp wederom ter sprake worden ge
bracht.
Reeds eerder op de dag hadden de des
kundigen de degens van de medische we
tenschap gekruist. Dat was 's morgens,
toen de doktoren Hoele en Berkvens de
eventuele doodsoorzaak van mevrouw O.
bespraken. Dr Berkvens had in Juli 1952
mevrouw O. neurologisch onderzocht en
geen verschijnselen kunnen ontdekken
welke zouden kunnen wijzen op de aan
wezigheid van tumor. Op een vraag of
mogelijke tumor aanwezig kan zijn ant
woordt de deskundige „Alles is mogelijk,
mijnheer de president". Hij is van me
ning, dat vooral omdat bij de sectie een
autoriteit met ervaring zijn aandacht
hierop had gericht, een tumor indien
aanwezig aan het licht gekomen zou
zijn.
Tevoren had de 60-jarige prof dr Steen-
hauwer, buitengewoon hoogleraar aan de
universiteit te Leiden, die een toxicolo
gisch rapport had uitgebracht over de in
gewanden van de overledene, de verkla
ring van dr Hulst onderstreept, dat cyaan-
vergiftiging de waarschijnlijke doodsoor
zaak is.
Inmiddels is het in dit buitengewoon
vermoeiende proces gewoonte geworden
de deskundigen die een zeer belang
rijke rol spelen aan het begin van de
zittingen te horen. Na enige uren komen
dan de gewone getuigen aan het woord.
Zo werd, aan het einde van de ochtend
zitting, de broer van verdachte, de 34-
jarige B. O. voor het getuigenhekje ge
roepen. Evenwei weigert deze de eed af
te leggen, omdat hij tijdens het gebeuren
in September 1952 op de grote vaart was.
Na de opzienbarende verklaringen van
de deskundige prof. Carp besluit men de
middagzitting met het horen van een
tweetal inwoonsters uit Berkel en een
apothekersassistent. De eerste is mevrouw
Bolleboom-Van der Hurk uit Berkel, wier
dochter destijds door dr O. werd behan
deld, en de tweede mevrouw C. Verrijn-
De Veld uit Berkel. die mevrouw O eens
in het ziekenhuis had opgekocht en nu
verklaart, dat de patiënte had geklaagd
over hoofdpijn. Tenslotte vertelt de 46-
jarige apothekers-assistent W. J Huiser
uit Rotterdam, die destijds de zending
cyaankali voor dr O. had verzorgd dat
hij er zich over had verbaasd, dat er
slechts zon kleine hoeveelheid was be-
stela.
°n'SaeCks vÜf nur 's middags is deze
zesde dag in dit zo uitermate gecompli-
har*nrtJP,HCeS achter de ruS- Een opzien
barende dag, door de onverwachte ver-
klanngen van prof. Carp. En men ver
wacht nog meer verrassingen als Donder
dag de „briefjes-affaire" zal worden be
handeld en, waarschijnlijk de volgende
week, de grafoiogen aan het woord zui
len komen. Tijdens de middagzitting, toen
mr Huyser om een nadere instructie
vroeg, ha'" de president reeds laten door-
schemercr dat, naar zijn mening, dit pro
ces nog wel een week zal duren,
telde ons, dat broeder Everardus zoals
Jan als Franciscaner lekebroedcr heette
een gezellige mens in de communiteit was
die van een grap hield.
Jan Witte, die 25 Juli 1868 als zoon van
een welgestelde bierbrouwer in Hoorn ge
boren werd, wilde aanvankelijk priester
worden, ging daarvoor naar Hageveld en
Venray. maar bleek geen studiehoofd te
zijn. Toen hij weer thuis kwam de
familie was inmiddels naar Alkmaar ver
huisd vond vader wijselijk, dat Jan
toch iets moest gaan doen en daarom werd
hij bakkersleerling. Na een jaar kreeg
Jan verlof om kunstschilder te worden
maar in November 1892 meldde hij zien
bij de Franciscanen op „Alverna" te
Wychen als broeder. In Mei 1899 werd hij
portier in Megen en met onderbreking van
een jaar, toen hij achtereenvolgens in
Woerden en Heerlen was, is broeder
Everardus daar tot zijn dood op 22 Decem
ber 1950 gebleven, zij het ook, dat hij na
1929, toen door een val van een ladder een
hiel verbrijzeld werd, niet meer aan de
kloosterpoort verscheen, maar werkzaam
heden, zo veel mogelijk zittend, binnen
verrichtte.
In de vriendelijke broeder hebben de
mensen, die met hem in aanraking
kwamen, al spoedig iets bijzonders gezien
en in de kerk werd men getroffen dooi
zijn altijd eendere houding, het hoofd
enigszins gebogen, volkomen geconcen
treerd in het gebed.
Reeds tijdens zijn leven vonden vele ge
bedsverhoringen voor intenties, die
anderen hem opdroegen plaats, doch groot
in aantal en wonderlijk zijn die vooral na
zijn dood. Intenties van allerlei aard, doch
vooral voor het krijgen van een betrek
king of woning dit jaar zijn reeds 490
gebedsverhoringen aan pater Mare. Heijer
die zorgvuldig allerlei notities over broe
der Everardus bijhoudt bekend zodat
iemand eens schreef over een „heilige,
die weet wat we nodig hebben." De
devotie tot deze Franciscanerbroeder is
zelfs doorgedrongen bij emigranten m
Canada. Nieuw-Zeeland en Australië.
Geen wonder, dat velen verlangen te
bidden op de plek, waar het „heilig
Bruurke" op Tweede Kerstdag 1950 te
ruste werd gelegd. Het kloosterkerkhof
laat echter alleen beperkt bezoek toe en
daarom werd naar ontwerp van broedei
Marinus Zijlstra een apart kapelletje ge
bouwd op het plein voor het gymnasium,
welk plein een half jaar geleden naar
broeder Everardus is genoemd.
Alvorens gisteren met de opgraving
werd begonnen leidde deken P. Verkuijl
uit Herpen als vertegenwoordiger van het
kerkelijk gezag een zitting, waarin de
beide doodgravers, de metselaar Willem
van Rooij en zijn broer Jozef, een knecht
van het klooster, werden beëdigd, terwijl
eveneens de vroegere gardiaan, pater Dig
nus Koot en de vicarius, pater Nieodemus
van Heereveld de eed aflegden om vervol
gens ondervraagd te worden over de plaats
van het graf. Van dit alles hield de Capu-
cijnerpater dr Auxentius als kerkelijk
notarius nauwkeurig acte.
Groot was op het plein de belangstel
ling, toen een stoet naar het kloosterkerk
hof aan de overzijde trok, waar echter
slechts een beperkt aantgl personen werd
toegelaten. Daar lag bet graf in de scha
duw van twee rijk met rose en witte bloe
sem getooide bomen. De twee doodgravers
deden bun werk en de spanning onder de
omstaanders steeg, toen de kist, waarvan
de deksel bleek ingedrukt, te voorschijn
kwam. Voorzichtig werd de kist met het
gebeente omhoog getild en twee artsen, de
heren Teunissen uit Berchem en Baptisi
uit Megen. onderzochten de staat van het
stoffelijk overschot. Ook wij zagen, hoe pij
en sandalen, een rozenkrans en palmtak
nog ongeschonden waren en duidelijk
zichtbaar op de schede] was het papieren
kroontje, dat broeder Everardus op zijn
gouden professiefeest kreeg.
Toen het stoffelijk overschot in een zin
ken met. hout omklede kist was overge
dragen, formeerde zich een processie naai
de aula alwaar de kist geplaatst werd en
vergezeld. Daarop werden de twee dokte
ren ondervraagd en andermaal trok onder
klokgelui een processie uit, nu naar de ka
pel, waar het stoffelijk overschot in de bo
dem werd neergelaten en pater provinciaal
Castulus van den Eynde de absoute ver
richtte. In het graf ging ook een onder
tekende oorkonde, die de gebeurtenis van
deze dag vermeldde. Nadat het graf met
een betonnen plaat was afgesloten werd
het verzegeld. Tenslotte werd gebeden om
de zaligverklaring van broeder Everardus
te verkrijgen.
Regeren met Mees
mede door gezeten burgers, die tegen een
stootje konden.
LANG IS MEN er zich over blijven
verbazen, dat een figuur als Pincoffs
zulk een tijd heel het zakenleven
van de Maasstad in zijn ban heeft kunnen
houden. Hieraan was zijn fascinerende
persoonlijkheid niet vreemd. Deze zoon
van 'n immigrant uit West-Pruisen, wiens
vader een florerende manufacturenhande]
dreef en er bovendien een loterijkantoor
op na hield, was ongetwijfeld uitzonderlijk
begaafd. Hij leerde de handel in Londen
en Antwerpen en vestigde zich als een
gewiekst zakenman hier ter stede, zor
gend, met rijke en vooraanstaande burgers
in contact te komen.
Hierbij bewees de politiek hem belang
rijke diensten. Lodewijk Pincoffs sloot
zich bij de liberalen aan. Vier-en-dertig
jaar oud, werd bij lid van de gemeente
raad, waartoe volgens de traditie steeds
een Israëlietisch volksvertegenwoordiger
toegelaten werd. Hij ontplooide er al
spoedig grote redenaarstalenten. De rela
ties, die hij kweekte, gebruikte hij dank
baar voor zakelijke doeleinden. En aldus
werd Lodewijk Pincoffs een man, van wie
getuigd is, dat hij samen met Mees Rotter
dam regeerde
Zijn invloed was inderdaad buitenge
woon groot. En hij kon aidus heel wat
presteren. Toen de Leidse studenten geen
kans zagen, een eigen sociëteitsgebouw te
financieren, nodigde hij hen (zijn zoon
studeerde in de Sleutelstad) op een etentje
in Rotterdam. Hij beloofde, de zaak in
orde te zullen brengen. De volgende dag
was de zaak in orde. Hij had op de beurs
het nodige geld bijeengebracht en het
thans nog bestaande gebouw kon worden
neergezet I
E NAAM PINCOFFS is eens ln één
adem genoemd met die van de be
roemde ontdekkingsreiziger Stanley.
Samen met zijn zwager had hij aan de
mond van de Congo een factorij gesticht
en van daaruit verleende hij hulp aan de
man. die Livingstone ging zoeken en hem
vond. Pincoffs droomde er van de Congo
voor zichzelf en Rotterdam te ontsluiten
en hij wist figuren als Prins Hendrik en
koning Leopold van België voor zijn plan
nen te .interesseren. In tegenstelling met
de meeste andere Rotterdamse zakenlieden
bezat hli connecties in de Europese haute
finance en er was een tijd, dat hij dineer
de bij de Belgische koning en aan tafel
naast diens gemalin zat. Toch is Leopold
niet met hem in zee gegaan, om redenen,
welke men slechts kan vermoeden. Wel
licht is hij' gewaarschuwd geworden, dat
Pincoffs toch de man niet was, voor wie
hij zich uitgaf. In ieder geval, de Afri
kaanse vennootschap, waarvan Pincoffs
samen met Kerdijk directeur was, stond
heel wat minder sterk, dan men in Rotter
dam geloofde. Achteraf kwam uit, dat
reeds een jaar na de oprichting er van
door beiden fraude was gepleegd. Het aan
vankelijke kapitaal van anderhalf mil-
lioen, later enorm uitgebreid, was door
talrijke grote verliezen geslonken. Des
ondanks hadden er toch grote dividend
uitkeringen plaats gevonden. In 1871
werd zelfs een bijzonder hoog dividend
uitgekeerd. Hierdoor kon Pincoffs de op
richting van de Rotterdamse Handelsver
eniging bewerkstelligen. Hij verwachtte
er van aldus de reeds bestaande tekorten
te kunnen dekken. Door een aantal kun
stige financiële operaties trachtte Pincoffs
de situatie te redden, maar tevergeefs.
Men doorzag ze, de banken verleenden
hem geen crediet meer en het einde was
een smadelijke vlucht. Tot Pincoffs' eer
mag worden gezegd, dat hij niet meer
meenam dan het geld, hetwelk hij nodig
had, om de Nieuwe Wereld te bereiken.
Daar is deze toch ongetwijfeld heel kun
dige man in een kommervol bestaan aan
zijn einde gekomen.
HEEFT in onze tijd getracht,
Pincoffs' fraudes te miniseren. Maar
de malversaties, waaraan hij zich
Jaren achtereen schuldig maakte, blijven
een smet werpen op zijn naam. Hij kan
zeer zeker niet genoemd worden in de rij
van onkreukbare persoonlijkheden, onder
wier leiding Rotterdam de grondslag leg
de voor zijn huidige wereldhaven. Voorts
heeft hij terdege geprofiteerd van de om
standigheid, dat juist in de jaren van zijn
opkomst de Nieuwe Waterweg te langen
leste vruchten begon af te werpen. Hij
had aanvankelijk het tij mee.
Toch, Pincoffs bezat een onbeperkt ver
trouwen in Rotterdams toekomst en een
vooruitziende biik. Mede aan hem is het
ontstaan van Fijenoord te danken. De
n'euwe N.V welke uit de gereorganiseer
de Afrikaanse Handelsvereniginng ont
stond. groeide later tot een buitengewoon
winstgevend bedrijf uit. Het lijdt geen
twijfel, dat koning Leopold ook dank zij
l incoffs enthousiasme ten slotte het Initia
tief nam, waardoor de Congostaat zou
ontstaan.
Aidus blijft Lodewijk Pincoffs in de ge
schiedenis van onze havenstad een inte
ressante persoonlijkheid. Velen hebben
lang in hem geloofd, ondei wie taliijke
eerste burgers van de stad. De populaire
burgemeester, Joost van Vollenhoven,
zwoer lange tijd als het ware bij hem.
Pincoffs ging ten onder 'n een crisis
laar. toen men wanhoopte dat Calands
plannen ooit volledig uitgevoerd zouden
worden. Ook zijn Rotterdamse Handels
vereniging werd ondanks een tijdelijke
depressie een machtige factor in de haven-
aanleg.
14 Mei 1879 was een zwarte dag in de
geschiedenis van onze stad. Maar uiteinde
lijk is de episode-Pincoffs slechts een
waarschuwing tot bezinning geweest en als
zodanig was ze van grote waarde.
K. H.
Oostenrijk heeft aangeboden de dienst
op de door de Oostenrijkse regering gega
randeerde conversielening 19341959 en
op de 4 pet gegarandeerde sterling obli
gaties te hervatten. De sterlingobligaties
maakten 'n onderdeel uit van de conver
sielening.
