Holland Festival in Amsterdam geopend
„Geactualiseerde" Electra" door Ned. Comedie
Luikenaars wilden regiem van
Franco ten val brengen
Leger-1 everanci ers „knipten
voordelig"
BICJfflPANÉl
„St Martinus" in Bergen op Zoom
bij
een
„EEN FEEST VER VAN HUIS
DE NIEUWE SCHOOLGELDWET
Zuidafrikaanse
kleurlingenkieswet
verworpen
Help Uw maag
Milliarden peseta's moesten economische
crisis veroorzaken
Benden maakten valse
biljetten van f 100
Katholieke militaire ambtenaren leggen
internationaal contact
Gruenther tegen onbe
paalde verzwaring van
defensie-lasten
Invoerrecht op eieren
in West-Dnitsland
Munitie voor Guatemala j
onderschept
r:
Koningin temidden van ontheemde kinderen
op Eurovisie-scherm
Uitzending technisch
niet volmaakt
DINSDAG 15 JUNI 1954
PAGINA 3
Het spel
Vijf kilometer uniformen-stof
verduisterd
MILITAIRE KAPELLEN
GEVEN GEZAMENLIJK
CONCERT
„DAN PRESIDEER IK
OOK NIET
Vandaag is het 35 jaar geleden, dat
de heide vliegers, sir John Alcock
en sir Arthur Whitten Brown er in
slaagden om als eersten een vlucht
over de Atlantische Oceaan te vol
brengen. Gestart van New Found-
land met hun grote Vickers
„Vimy", bereikten zij 16 uur en 12
minuten later Ierland.
In haven van Hamburg
Bepaalde K.V.P.-deskundigen
tegen huidig wetsontwerp
I
Met gemengde gevoelens
bij behandeling in
ertraging
Tweede Kamer
t
te=r~r-
Dc opening van liet Holland Festival te Amsterdam is
in meerdere opzichten belangwekkend geweest. Ton
Lutz heeft n.l. voor de tweede maal zich getoond ah
regisseur, waarhij hij een standpunt heeft ingenomen
om liet oude Griekse meesterwerk van Sophocles
dicht bij de hedendaagse schouwburgbezoeker te
brengen. Maar voornamelijk dc keuze van „Electra
is interessant omdat Sophocles de auteur was, die
temidden van de geestelijke verwarring, door dc
sophistcu aangericht, steeds zijn waarschuwende st n>
heeft laten horen door zijn Athecnse tijdgenoten de
tragische ondergang voor te houden van helden, die
zich onoverwinnelijk waanden in hun te groot zelf
vertrouwen.
Wij zien dan ook in dit laatste punt een rcchtvaardi-
Als jongeling voerde Sophocles na de
overwinning bij Salamis in 480 ^innings-
de reidansers aan bij de nverwinmngs
feesten. De oudere tragedieschnJver
Aischyios had zelf meegest crieksc
jongste van de drie e.r°otste Griekse
tragici Euripides werd in datzelfde jaar
geboren. Sophocles kende dus by ervaring
de eisen van een opvoering, hoewel h j
als acteur nooit, een bijzondsre ro^ heeft
vervuld, aangezien hij een zwaKKe stem
h3Tn Electra" bespeelt Sophocles hetzelf
de thema alt Aischyios in „De Offerplen-
gers". Bij deze laatstgenoemde schrijver
speelt echter voornamelijk de reactie van
de moedermoord op Orestes de hoofdrol,
terwijl bij Sophocles de figuur van
.Electra" centraal geplaatst is als pathos-
figuur bi.i uitnemendheid. Zij is het sym
bool van degene, die om wraak roept voor
een gepleegde misdaad.
In het kort komt het gebeuren hier op
heer. Electra is de dochter van Agamem-
hoon en Klytaemncstra. Agamemnoon
was de zoon van Atreus, koning van
My venae, die later door Aigisthos vei -
moord is, op aandrang van zijn eigen
echtgenote. Deze daad heeft zulk een in
druk gemaakt op Electra, dat zij alles ïr
het werk stelt om de moord fe wreken
waarbij zij zich zelf als uitvoerster van
de daad wil opwerpen na een hevige d
cussie met haar moeder, nadat zu heen
moeten vernemen, dat haar broei Or s -
is omgekomen bi.i wedrennen.
Dit blijkt echter gefingeerd te zijn en
als zij in een haast extatische vreugde
heeft vernomen, dat Orestes leeft en naar
huis is teruggekeerd, zet zu hem aan tot
de moedermoord en later ook op de moord
op Aigisthos op de door hemzelf geschon-
den legerstede van Agamemnoon.
Electra is de figuur, die- tijdens de duur
van het gehele drama op het toneel blijft.
Zij toont haar reacties op de zielstemmin
gen, die liggen tussen smart, vertwijfeling,
hoop, spanning, vreugde en zegepraal.
Steeds weer wordt zij van de ene stem
ming in de andere geworpen, waarbij z'j
als eenzame figuur aanvankelijk nauwe
lijks steun kan vinden bij de koren. Als
uiteindelijk de vergelding zich heeft vol
trokken, dan is Electra de triomphatrr
die de poort van haar hms binnentreedt
terwijl het koor de orchestra verlaat met
de woorden:
O Atreus' kroost, wat leed was uw deel,
Ver vrijheid de krans was aan t einde
der baan,
Door hel moedige streven van heden.
Op aandrang van Boyaards heeft Die-
penbrock muziek gecomponeerd voor dit
werk en onder leiding van André Rieu
werd deze muziek uitgevoerd door het
orkest van de Ned. Opera.
Muziek en regis
Deze muziek was sterk romantisch ge
tint maar gaf toch een goede interpre
tatie van het gesproken woord, zonder
dat de toonzetting volkomen gebonden
is aan de tekst. In de opvoering van de
Nederlandse Comedie werden somtijds
momenten bereikt van een sublieme
eenheid tussen tekst, zegging en muziek,
waardoor de dramatische spanningen
krachtig over het voetlicht kwamen. De
décors en costuums van Nicolaas Wijn
berg waren van die aard, dat men het
picturale en waarschijnlijk Myceens ver
antwoorde had opgeofferd voor de sug
gestie van dc Griekse tragedie. Nergens
kreeg men de indruk, dat de tragedie
van Sophocles geschreven was voor het
theater van Hellas. De regie van Ton
Lutz was sober en direct gericht op de
tekst. De rei van Myceense vrouwen
werd direct met het gebeuren in ver
band gebracht, in plaats van een ver
beelding van de gedachten die direct ten
grondslag liggen aan hetgeen door dc
dramatis personae tot uitdrukking wordt
gebracht. Deze rei was niet een schim,
die de diepere intentie van de excessieve
bewegingen van Electra, Orestes en de
titragonisten verbeeldde, maar een
realistisch klankbord op hetgeen door
de figuren werd gezegd. In de enscene
ring door Ton Lutz vormde deze rei een
trait d'union tussen zaal en toneel,
waarbij het gebeuren tot stilstand kwam
zonder dat bij de lyrische overtuigingen
van dc individuele reizegsters dc dra
matischc stuwingslijn werd geaccen
tueerd.
Ellen Vogel als aanvoerster van deze
rei zegde de verzen in de nog enigszins
gewrongen vertaling van Boutens goee,
maar kon niet ontroeren. Ank van der
Moer speelde de titelrol met een vaak be
wonderenswaardige beheersing van de
pathos, waartoe haar volop de gelegen
heid werd geboden. Zij speelde soms weer
ontroerend de scala van gevoelens van
hoop. vertwijfeling en zegepraal met een
dictié die ten volle het temperament van
het door Sophocles geschapen karakter lot
uitdrukking bracht. De Chrisosthemis van
ging van <lc, regie om de tragedie „Electra" te
„actualiseren", vooral ook als men bedenkt dat dc
functie van bet koor bij Sophocles door Schiller zeer
raak werd getypeerd als bet weergeven van de
gevoelens, die de ideale toeschouwer ondergaat bij
liet aanschouwen van de bijna bovenmenselijke ge
stalten op bet toneel. Dc koren zijn bij Sophocles
in betekenis verminderd als men liun functie ver
gelijkt bij die in dc tragedies van Aischyios. De
gewone menselijke reacties, die aansluiten op dc
woorden van de figuur die bet laatste op bet toneel
heeft gesproken, worden naar voren gebaald, waar
door ook een sterk dramatische werking wordt ver
kregen, doordat bet gebeuren zich niet op de
Olympische hoogten van bet menselijk onbereikbare
blijft beperken.
Dc Zuidafrikaanse regering Malan heeft
gisteren, door een tekort van negen stem
men, dc vcreis-tc meerderheid van twee
derden in de liefde Huizen van het par
lement niet weten te vinden voor zijn
Wetsvoorstel tot wijziging van de grond
wet: teneinde een aparte vertegenwoor
diging voor Kaapse kleurlingen in het
parlement in te voeren.
De regering behaalde 129 stemmen; 42
van dc 19 oppositieleden stemden tegen
het regeringsvoorstel.
Reeds sinds drie jaar tracht de regering
van de Nationale Partij, onder leiding van
dr D. F. Malan, dit wetsvoorstel te doen
aannemen. De Nationale Party wenst de
Kaapse kleurlingkiezers afgevoerd te zien
van hun met de blanken gemeenschappe
lijke kieslijst teneinde hen op een aparte
lijst te plaatsen voor de verkiezing van
aparte (blanke) vertegenwoordigers in het
parlement.
In 1951 werd de „kleurlingenkieswet"
door het hof van appèl ongeldig verklaard
omdat deze niet met twee-derde meerder
heid in een gfemeenschappelijke zitting
van de beide Huizen van het parlement
was aangenomen.
De regering Malan diende vervolgens
een wetsvoorstel in tot het instellen van
een „hoog hof van het parlement", be
doeld als hoogste instantie in parlemen
taire zaken, waarin parlementsleden zit
ting zouden hebben en dat een beslissing
van het hof van appèl over de geldigheid
van door het parlement aangenomen wet
ten zou kunnen herzien. Het hof ver
klaarde deze wet, die met een gewone
meerderheid in de Huizen van het parle
ment was aangenomen, eveneens ongeldig
HUM»
Scène uit Sophocles „Electra' in de vertoning door de Ned. Comedie
ivaarmee het Holland Festival werd geopend. V.l.n.r. Guus Hermus
Orestes), Ton Lutz (opvoeder), Ank van der Moer Electraen Peter
Brandsnla Pylades
Ton Lutz was uitermate beheerst, goed
van dictie en waardig van opvatting. De
totaalindruk was van die aard, dat de
ontroering niet de zaal bereikte, hoewel
men toch gespannen 't. spel aanschouwde.
De tekst werd vaak verdrongen door de
muziek, maar de regie heeft enkele mo
menten van uitstekende ruimte-plastiek
gevonden, die de intentie van het werk
van Sophocles voldoende gestalte gaven.
De voorsitolling werd o.a. bijgewoond
door de ministers Cals, Luns. Zijlstra en
Suurhof, terwijl burgemeester A. d'Ailly
de avond opende met een korte speech.
Na afloop werden de spelers ovationeel
toegejuicht en recipieerden B. en W. in de
foyer van de Stadsschouwburg
Bu.
Loes Hensen werd gelanceerd in een
costumering die meer Spaans dan Grieks
was maar waarbij toch door mimiek,
dictie en gebaar een beeld werd gecreëerd
van een vrouw, die haar zwakte inziet
en met alle kracht poogt in de gegeven
omstandigheden te handelen, zoals haar
geweten haar ingeeft. Vera Bondam ver
tolkte de rol van Klytemnestra in 'n trant,
die enigszins uit de toon viel, omdat zij
teveel haar tekst zegde als tragedienne
met een bestudeerde houding
De mannelijke rollen waren sterk bezet,
maar wisten minder te ontroeren dan men
zou verwachten. De Orestes van Guus
Hermus was ietwat te fors. Ko van Dijk
als Aigisthos accentueerde teveel zijn on
dergeschikte rol, maar de opvoeder van
Voor de Maastrichtse rechtbank hebben
gisteren dc gebroeders J. P. W. en A. L.
W„ confectiefabrikanten te Heerlen, te
recht gestaan. Zij hadden zich te verant
woorden wegens verduistering van goede
ren ten nadele van de Nederlandse Staat.
Van dc stoffen, die zij ontvingen ter ver
werking tot uniformen voor dc Kon.
Marine, Land- en Luchtmacht zouden zij
namelijk belangrijke hoeveelheden hebben
achtergehouden. In de dagvaarding wer
den deze op rond 5000 meter stof geraamd.
De Marine zou hierdoor voor 18.000, de
Landmacht voor 14.000 en de Luchtmacht
voor G000 zijn benadeeld. De verduiste
ring geschiedde, doordat restanten stof
niet werden ingeleverd.
In deze zaak werden twaalf getuigen
gehoord. Hierbij kwam vast te staan, dat
de Marine steeds de eigendomsrechten be-
vrii donS bij de aflevering van de te verwer-
i ken stoffen, dat de luchtstrijdkrachten dit
niet deden, terwijl de Landmacht dit niet
geregeld had gedaan.
De officier van Justitie, jhr mr F. van
Rijckevorsel, betoogde, dat het „voordelig
knippen'" van stoffen wellicht voor parti
culieren een recht van bestaan heeft ge
kregen, maar dat dit voor officiële instan
ties, die het voorbehoud van eigendom,
ook op restanten, geregeld maken, niet
geldt. Een der getuigen verklaarde, dat
de verdachten er zelfs in waren geslaagd
uniformen voor een schutterij te vervaar
digen van stoffen, die aan de Nederlandse
Staat waren onttrokken. De officier eiste
tegen ieder der verdachten twee jaar ge
vangenisstraf.
De verdediger, mr Rob. van Oppen te
Heerlen, leidde uit de feiten en omstandig
heden af, dat hier van verduistering geen
6prake kon zijn en concludeerde tot vrij
spraak.
De rechtbank zal 29 Juni a.s. uitspraak
doen.
i Advertentie)
als hij 't moeilijk heeft. Neem
(Van onze correspondent)
In Bergen op Zoom houdt de Ned. R. K.
Vereniging van Militaire Ambtenaren „St
Martinus" gisteren en vandaag haar jaai-
vergadering. Werden gisteren in hoofd
zaak huishoudelijke zaken afgewerkt, van
daag komt wel éen van de belangrijkste
voorstellen van het hoofdbestuur aan de
orde om namelijk mede te werken aan dé
totstandkoming van een Centraal Overleg
Militaire Ambtenaren (Coma) op interna
tionaal niveau.
In zijn openingsrede zinspeelde voor
zitter, de onderluitenant Van Bussel, er
gisteren al op toen hij zei: „Contact is
opgenomen met diverse buitenlandse or
ganisaties, beogende een toekomstige sa
menwerking welke met betrekking tot de
E.D.G. noodzakelijk zal zijn".
Bij de eventuele officiële oprichting van
Let C.O.M.A. zal ongetwijfeld in dit college
aan de ontwikkeling van de E.D.G. en haar
gevolgen voor ons, de grootste aandacht
worden besteed. De voorzitter kon voorts
»og meedelen, dat de samenwerking van
alle hier te lande aanwezige organisaties
(op een na) van land-, lucht- en zeemacht
de laatste maanden tot een onverwachte
hoogte is gekomen
De Belgische vereniging van katholieke
militaire ambtenaren liet weten, dat te
Brussel in September a.s. de eerste ge
zamenlijke bijeenkomst van het C.O.M.A.
zal worden gehouden met als thema: „De
morele toestand der onderofficieren in
het raam van de E.D.G.".
Medegedeeld werd nog, dat vijftig leden
van St Martinus op 10 November a.s. naar
Lourdes zullen vertrekken. Op de terug
reis zal men te Fontainebleau door de
Nederlandse afdeling aldaar worden ont
vangen.
Vanmorgen droeg de hoofdlegeraal-
moezenier, kolonel mgr H. J. J. M. van
Straelen, een plechtige H. Mis op voor de
leden van St Martinus. Hij werd daarbij
geassisteerd door de stafaalmoezenier,
luit.-kol. R. H. M. Verhoeven en luit.-kol.
P. Schoonebeek, geestelijk adviseur van
St Martinus. Ceremoniarius was majoor
aalmoezenier J. H. M. Stieger.
Ter gelegenheid van de verjaardag van
Z.K.H. Prins Bernhard op 29 Juni a.s. zal
in het kader van het Nationaal programma
van de Ned. Radio Unie, dit jaar te Breda
een gezamenlijke uitvoering worden ge
geven door de Kon. Mil. Kapel, de Mari-
nierskapel en de Kapel van de Lucht
macht, De uitvoering duurt ongeveer drie
kwartier en de drie kapellen zullen in
gala-uniform optreden. De uitvoering zal
rechtstreeks door de radio worden uitge
zonden.
In de Amsterdamse Stadsschouwburg
werd het Holland Festival geopend
met een voorstelling van „Electra"
Generaal Alfred Gruenther, de opperbe
velhebber der geallieerde strijdkrachten
in Europa, heeft gisteren voor de commis
sie van buitenlandse zaken van het Ame
rikaanse Huis van Afgevaardigden ver
klaard, dat de last van de defensie der
NATO-landen niet onbepaald mag wor
den verzwaard.
De voorzitter van de commissie, Robert
Chipperfield, die dit na afloop van de zit
ting mededeelde, voegde er aan toe, dat
de generaal verklaard had. dat het Atlan
tisch hoofdkwartier thans bezig is zijn
plannen te herzien én dat men tevens be
zig is te bestuderen, welke repercussies
het gebruik van atoomwapens op de ver
dedigingsprogramma's van de NATO zou
hebben. Gruenther heeft er thans op ge
wezen, dat het militaire potentieel der
Sovjet-Unie verbeterd is en dat de strijd
krachten der satelliet-staten aanzienlijk
zijn toegenomen.
De generaal gaf zijn steun aan het voor
1955 ontworpen program voor wederzijdse
veiligheid, met behulp waarvan, naar de
generaal meende, 't potentieel der NATO-
strijdkrachten gehandhaafd kan blijven ot
zelfs kan toenemen. In het afgelopen jaar
zijn door de NATO belangrijke vorderin
gen gemaakt, zo deelde de generaal mede.
De Westduitse minister voor landbouw
en voedselvoorziening dr Heinrich Luebke,
heeft zich tegen een veranderlijk percen
tage voor hgt invoerrecht op eieren uit
gesproken. De Duitse consumenten hadden
geprotesteerd tegen dit door de belang
hebbenden verlangde stelsel, volgens het
welk bij dalende prijzen het invoerrecht
verhoogd en bij stijgende prijzen verlaagd
zou worden.*
Naar van bevoegde zijde wordt ver
nomen, zal de minister aan het kabinet
voorstellen het ad-valorem invoerrecht
voor het gehele jaar vast te stellen op 15
procent, zoals ook oorspronkelijk in de
bedoeling lag. Verlaging gedurende de
wintermaanden tot 5 procent zou dan ver
vallen.
Voor het Assisenhof te Luik is gisteren
een begin gemaakt met de behandeling
van de zaak der valse bankbiljetten van
honderd gulden* een affaire, die nog van
1949 dateert, doch wegens het uitgebreide
vooronderzoek er zijn niet minder dan
35 verdachten eerst gisteren kon voor
komen.
Op 30 September 1949 arresteerde de
Nederlandse recherche te Den Haag de
23-jarige M. uit Luik, die was betrapt op
het uitgeven van een vals biljet van hon
derd gulden. Uit het door de Belgische
en Nederlandse recherche ingestelde on
derzoek bleek al spoedig, dat M. deel uit
maakte van een bende valse munters en
dat het zijn bijzondere taak was de valse
bankbiljetten te plaatsen. Binnen korte
tijd slaagde de politie er in de gehele
bende, waartoe verscheidene personen uit
de betere kringen van de Luikse burgerij
behoorden, op te rollen.
De gearresteerden disten allen het
zelfde fantastische verhaal op: het na
maken van de biljetten van honderd
gulden zou eigenlijk een bepaald doel
hebben gehad, n.l. het verkrijgen van
geld voor de aankoop van een offset
machine van 700.000 francs, waarop val
se peseta's zouden kunnen worden ge
drukt. Een bekend avonturier, Hector
R., die zich liet doorgaan voor een
agent van de Engelse geheime dienst,
was n.l. van plan. zo luidt het verhaal,
in samenwerking met ingenieur S. en
notaris L. uit Luik verscheidene milliar
den peseta's aan te maken en deze dan
Spanje binnen te smokkelen. Op deze
wijze verwachtten zij een economische
crisis te kunnen verwekken en aldus het
regiem van Franco ten val te kunnen
brengen. Het behoeft geen betoog, dat
de justitie weinig geloof hecht aan deze
verklaring.
Notaris L. stelde een grote som geld ter
beschikking voor de onderneming en hij
wist zich de medewerking te verzekeren
van de nodige vaklieden.
Vast is komen te staan, dat in een
drukkerfj in dc Gretrystraat te Luik in een
korte periode een bedrag van 15 millioen
gulden aan bankbiljetten van honderd
werd vervaardigd.
Verscheidene Luikenaars werden bereid
gevonden de goed nagemaakte biljetten in
omloop te brengen. Het was een heel
winstgevend zaakje, want voor ieder brief
je van honderd gulden behoefde men
slechts 22,50 neer te leggen.
Toen M. zich in 1949, vergezeld van een
zekere B., opnieuw naar Nederland begaf
zij hadden hier reeds verscheidene bil
jetten van de hand gedaan hadden zij
351 biljetten van honderd gulden bij zich.
M. kon op heterdaad worden betrapt, doch
B. wist te ontsnappen.
Naast deze eerste bende valse munters
werkte nog een tweede groep, waarvan
verscheidene leden ook deel uitmaakten
van de eerste. Aan het hoofd hiervan ston
den een zekere A. P. en M. M. uit Maas
tricht, beiden Nederlanders. De graficus
A. en de fotograaf V. B. vervaardigden de
cliché's voor de honderd-guldenbiljetten,
die hierna werden gedrukt door A. D. uit
Luik. DeZe bende vervaardigde ongeveer
2500 biljetten van honderd gulden.
Uit het onderzoek is gebleken, dat de
valse munters ook biljetten van 500 francs
en van 100 mark maakten, toeristen
cheques, benzinebons en zelfs valse pas
poorten.
(Van onze correspondent)
Toen gistermiddag de raad der
gemeente Arnhem in vergadering
bijeen kwam en de afhandeling van
de agenda langere tijd vergde, dan
de voorzitter, burgemeester Matser,
overeen kon brengen met zijn tijds
indeling in verband met een offi
ciële ontvangst, vroeg hij aan
de loco-burgemeester, wethouder
Bronkhorst. de leid.ng over te
nemen.
Deze wilde dat wel doen, onder
voorwaarde, dat hij zich kon tooien
met de ambtsketen. Burgemeester
Matser verklaarde echter dit teken
van waardigheid zelf nodig te heb
ben bij de officiële ontvangst van
hoofd-ingenieurs van de Wederop
bouw. „Dan presideer ik ook niet",
besliste de loco, waarop burgemees
ter Matser weer plaats nam en ze'.f
de afhandeling van de agenda
voortzette.
De Westduitse autoriteiten hebben op
verzoek van de V. S. te Hamburg zes ton
uit Zwitserland afkomstige munitie met
bestemming Guatemala onderschept, aldus
werd gisteren door een woordvoerder van
de Amerikaanse Hoge Commissie te Bonn
medegedeeld.
De zending, bestaande uit kisten 20 m.m.
luchtdoelgranaten, was op 20 Mei in Ham
burg aangekomen, van waar zij met de
„Coburg" van de Hamburg—Amerika Lijn
naar Guatemala zou wbrden verscheept.
In afwachting van verdere beslissingen
wordt de munitie te Hamburg vastgehou
den. De „Coburg" is inmiddels vertrokken.
Volgens de Amerikaanse woordvoerder
betrof het een „niet-clandestiene zending".
Op de vrachtbrieven was vermeld, dat de
kisten munitie bevatten.
Verschillende leden juichen de indie
ning van het ontwerp tot afschaffing der
schoolgelden voor de leerplichtige jeugd
toe, andere leden hadden waardering
voor het voorstel, in ieder geval blijkt
uit het voorlopig verslag van de vaste
commissie voor Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen uit de Tweede Kamer,
dat een meerderheid van deze commissie
voor het wetsontwerp geporteerd is.
Verschillende leden konden vooral op
grond van practische overwegingen ac-
coord gaan met de afschaffing en ver
laging van schoolgelden (de verlaging
zou gelden voor U.L.O., voorbereidend
Koningin Juliana, vergezeld door haar
dochtertje Prinses Margriet, heeft giste
renmiddag de speeltuin Oud-Naarden
bezocht om aanwezig te zijn bij het
televisieprogramma „Éen feest ver van
door de Nederlandse Comedie. Na af- huis", dat de Ned. Tclcvisiestichting
loop der voorstelling recipieerde het
Gemeentebestuur van Amsterdam in
een der foyers. Op deze drukbezochte
receptie waren o.a. vier ministers aan
wezig. Van l. naar r.: Minister van So
ciale Zaken en Volksgezondheid J. G.
Suurhof, Minister zonder Portefeuille
mr J. M. A. H. Luns, Minister van On
derwijs. Kunsten en Wetenschappen
mr J. M. L. Th. Cals en Minister van
Economische Zaken prof. dr. J. Zijlstra.
heeft uitgezonden alg haar aandeel
de Eurovisiereeks.
De Koningin kwam ter plaatse aan,
voordat de uitzending begon. Zij werd
begroet door de heer J. Broeksz, pro
grammacommissaris van de N.R.U. en
door enkele bestuursleden van de Stich
ting Oecumenische hulp aan kerken en
vluchtelingen, welke er voor zorg had
gedragen, dat ruim honderd vluchtelin-
getjes, die thans enkele maande vacantie
in ons land doorbrengen, aap dit feest
deelnamen.
Zowel de Koningin als de Prinses
toonde zich vol belangstelling en kwamen
meermalen tijdens de uitzending ,,in het
beeld". Zo toonden de televisiecamera's
de Koningin en de prinses druk in actie
met het uitreiken van speciaal voor deze
gelegenheid bedrukte shawls, waarvan
elk kind er een ter herinnering mee
kreeg.
Na afloop van de uitzending liet de
Vorstin verscheidene medewerkers van
de televisie aan zich voorstellen. Om
streeks kwart over zes vertrok zij weer
naar het paleis Soestdijk.
Deze Nederlandse uitzending, waaraan
door het koninklijk bezoek bijzondere
luister was verleend, is in het buiten
land duidelijk ontvangen. Spoedig na de
uitzending had men in Oud-Naardén het
Eurovisiecentrum Rijssel aan de telefoon.
dat mededeelde, dat uit alle Europese
landen een uitstekende ontvangst werd
gemeld.
Toch lijdt het geen twijfel, of de kij
kers, die de uitzending volgden, zullen
deze met gemengde gevoelens hebben
aanschouwd. Er waren de nodige fouten.
Het programma begon n.l. ongelukkig
doordat de ballon, van waaruit beelden
van het Gooise landschap zouden worden
opgenomen, vanwege de straffe wind
eerst niet de lucht in ging, daardoor
moest het programma wat worden ge
wijzigd, maar aan het slot steeg de ballon
toch op, al ging het niet gemakkelijk. Het
was voordien voor de vele vrijwilligers
ook niet gemakkelijk geweest het ge
vaarte op de grond te houden. (De ballon
landde 's avonds om 9.15 uur in Grave).
Voorts was er, tijdens de balletuitvoe
ring, een technische storing, die het
grootste deel van dit programma-onder
deel teloor deed gaan er mislukten ver
scheidene nummers in het optreden van
het kindercircus „De Elleboog", waarvan
de jeugdige artisten bi) hun manipulaties
in de open lucht kennelijk ook last onder
vonden van de stevige wind. Er waren
echter ook attractieve beelden; de groep
ruiters, die hun paarden door het water
van het IJsselmeer lieten draven de op
namen van de spelende vluchteli'ngetjes,
het bezoek van H.M. de Koningin en dé
spontane wijze, waarop de Vorstin zich
met de spelende kinderen onderhield.
Deze goede beelden konden het program-
ma als. geheel echter geen blijvende
sterke indruk geven.
Jammer was, dat het programma te
vaag omlijnd bleef. Het optreden van de
muzikale clown Fantasio was nauwelijks
te volgen: de camera stond op te grote
atstand. Ook de hondenact was door dit
euvel te onduidelijk.
Éénzijdig karakter
Het programma kreeg voorts een nogal
éénzijdig karakter, doordat de beelden
te veel op elkaar leken: te lang bleven
de camera's bij herhaling gericht op de
zelfde groep spelende kinderen, te star
was enkele malen de opname van de
Vorstin en van Prinses Margriet en door
de wazige beelden technisch was het
programma zeker niet volmaakt kre
gen de kijkers geen contact met het ge
beuren, ondergingen zij te weinig de
sfeer van de speeltuin met de vrolijkheid
der spelende kinderen.
Daar kwam'nog hij, dat men enkele
pijnlijke fouten maakte. Tot tweemaal
toe rolde een camera voorbij het beeld,
dat dan prompt door deze passerende
camera werd weggenomen. Als de ca
mera's op het IJsselmeer werden gericht
zagen de kijkers aan de horizon een vage
stip, waaruit zij met enig voorstellings
vermogen een schip konden maken
Duidelijk werd door dit Nederlandse
Eurovisie-programma bewezen dat de
reportagewagen, bii de N.T.S. in gebruik,
lang niet de kwaliteiten bezit van de
buitenlandse wagens.
Van het programma bleef als totaal
indruk achter, dat het gedurende lange
perioden een rommelig karakter had en
te weinig hoogtepunten bezat om te be
vredigen. Dat dit nog werd geaccentueerd
door de technische storing was betreu
renswaardig.
hoger en middelbaar onderwijs, kweek
scholen en uitgebreid lager en middel
baar nijverheidsonderwijs voor wat be
treft de eerste leerjaren). Deze leden
zeggen in het voorlopig verslag en
het. is aan te nemen dat men hier de
K.V.P.-leden van de commissie aan het
woord hoort c'at zfj de zekerheid zou
den verlangen, dat de schoolbesturen
voor de derving van inkomsten een vol
ledige compensatie zouden ontvangen. Zij
dachten hierbij met name aan de bestu
ren van bijzondere scholen voor voorbe
reidend hoger en middelbaar onderwijs.
Op dit punt had het wetsontwerp noch
de toelichting daarop hen geheel kunnen
geruststellen.
De bereidheid tot medewerking aan de
totstandkoming van de thans voorgestelde
wet wensten deze leden vooralsnog van
een bevredigende regeling van dit punt
afhankelijk te stellen.
Nog op een andere moeilijkheid
wezen deze leden. Bij het bijzonder on
derwijs nl. is het helaas regel geworden,
dat nieuw gestichte scholen enkele
jaren lang met eigen middelen in stand
worden gehouden, alvorens subsidie
wordt verkregen. Een van de middelen
tot financiering tijdens die aanvangs-
periode wordt gevormd door de school
gelden. Worden deze bij het openbaar
onderwijs verlaagd, dan zullen ook de
bijzondere scholen daarin moeten vol
gen, willen zij niet in een nadelige con
currentiepositie komen te verkeren.
Hoe denkt de regering dit probleem op
te lossen? vragen deze leden.
(Van onze parlemëntaire redacteur).
Naar wij vernemen zijn er nog steeds
enige moeilijkheden rond de verlaging van
van de collegegelden en de afschaffing
van de schoolgelden, welke beide wets
ontwerpen reeds verleden jaar bij de
Tweede Kamer zijn ingediend. Er is in de
Kamerfracties n.l. een stroming om deze
beide ontwerpen in het geheel van de
schoolgeld- en subsidiepolitiek te behande
len, zodat tegelijk ook de subsidies aan
de bijzondere universiteiten op de helling
zouden komen. Anderzijds is er echter ook
de opvatting, dat men deze beide ontwer
pen niet langer kan laten liggen, omdat
er nu eenmaal verwachtingen te dien aan
zien zijn gewekt.
Zoals men weet wordt in het ene wets
ontwerp voorgesteld de collegegelden te
verlagen en in het andere, om het school
geld af te schaffen voor de leerplichtige
jeugd, dit wil dus zeggen tot de leeftijd
van veertien jaar. Er schijnt nog een mo
gelijkheid te bestaan, dat het wetsontwerp
tot verlaging der collegegelden nog vóór
het zomerreces in behandeling zal wor
den genomen. Het wachten voor deze be
slissing is op de minister van Onderwijs,
die voor ambtsaangelegenheden in Rome
vertoeft. Na zijn terugkeer zal te dien
aanzien zo spoedig mogelijk een beslissing
worden genomen.
Terugwerkende kracht
blijft wel gehandhaafd
Minder gunstig staat de zaak ten aan
zien van de afschaffing van de schoolgel
den van de leerplichtige jeugd. De agen
da van de Tweede Kamer is reeds zeer
overladen en bovendien wenst men ln de
Kamer deze zaak te behandelen in ver
band met dergelijke maatregelen voor het
middelbaar onderwijs.
In het betreffende wetsontwerp wordt
voorgesteld de afschaffing van de
de schoolgelden te doen geschieden met
terugwerkende kracht tot 1 Januari
1953. Ook als dit ontwerp dit jaar niet
meer zou kunnen worden behandeld
mag men er, naar men on verzekerde,
wel op rekenen, dat de terugwerkende
kracht tot deze datum zal worden ge
handhaafd, zodat er dan teruggave van
gestorte schoolgelden zal dienen plaats
te hebben. De verwachtingen welke bij
de ouders dienaangaande zijn gewekt zal
men onmogelijk nu nog kunnen teleur
stellen.
