Monnikenwerk zonder vorstverlet
en vacantiebonnen
Abtswijding van Dom C. P. Tholens sluitstuk van
moeizame arbeidsperiode op „Slangenburg"
1
euk
jiL
DE BR AU INE
Sportevenementen geven t.v.
grote aantrekkingskracht
Architect Dudok zeventig jaar
KNBTB-rapport over zevende
en achtste leerjaar
piïïïïmnT
MM
Het Lemmens-Instituut 75 jaar
Grote betekenis voor Europese
orgelcultuur
Uitgifte van f 512.000 aandelen B
HAN VAN GELDER'S „SUITE
TEMPIROUETTE"
11
1
n
Ismay: Duitse leger
is onmisbaar
AMERIKA heeft Buisman ontdekt.
m
Een nieuwe maag
Een experiment met kleur en table-top
Overstromingen in
Pakistan
K;,ni"fiu^hult stand
beeld van de ir Le]v
Bikini levert geen
gevaar meer op
Binnenkort ook films op liet beeldscherm
Actualiteit trekt de
kijkers
Zoeken naar verdere vernieuwing
Geen ideale vorming
W ereldvoedselproductie
in stijgende lijn
Mechelen vierde feest
s"""n ,lr' 11,'j naar de beurs
Over 1954 onveranderd t|ïviden«ï van
10 pet. verwacht
Marten Toonder presenteert
DINSDAG 6 JULI 1954
PAGINA 3
Reeds 50 mensen verdronken
Angst voor katholieke penetratie
in Achterhoek week voor
bewondering en sympathie
Vier jaar geduldwerh
BSrhBHhhH
De koffieprijzen hebben daartoe het hunne
bijgedragen.-Dat het critische Amerika Buis
man gebruikt is wel een
bewijs van de goede
eigenschappen van
Ideaal verwezenlijkt
smaakloos. I
snel. zefcerl
Minui»!
Film op het beeldscherm
4cademi.sehe ziuing
Jeugd en muziek
Hij gewaagde o.m. van Staatsbemoeiing
om muziek van tijdgenoten op band of
plaat vast te leggen teneinde de jeugd
daarin een inzicht te geven. Hy ging ver
der op het probleem: jeugd en muziek
in en raakte daarmede een der kernpun
ten aan van het Lemmens-Instituut en het
St. Romboutskoor Wordt in het eerste
geval een vakmatige muziekbeoefening
voor onze kerken voorgestaan, dan kan
men het laatste orgaan als een indirecte
kweekplaats betitelen van een volksmu-
ziek-cultuur. Daar heerst n.l. te Meche
len op het klein- en groot-seminarie een
prachtige wisselwerking tussen koorzang
en systematische muzikale vorming.
-
(Van or.ze correspondent)
ARNHEM, 2 Juli.
De plechtige abtswvjding van Dom
Cornelius P'osper Tholens op Woensdag
14 Juli a.s, in de eeuwenoude, grijze Arn
hemse St. Vi'alburgiskerk betekent voor
't St. Willibioidusmunstcr op de Slangen
burg bij Doetinchem de afsluiting van een
periode van moeizame arbeid, van talloze
zorgen en van vele offers, zowel geestelijk
als materieel! Want feitelijk is het toch
zo, dat de opbouw van de priorij van de
Benedictijnen on het landgoed de Slangen
burg, vanaf het moment, waarop de paters
van het Militaire Gezag in Augustus 1945
het goed kochten tot en met de dag van
de plechtige abtswijding van Dom Tholens
een aaneensenakeling is geweest van in
gespannen aroeid. waarbij de critiek van
buitenaf vaal: onbarmhartig fel en mee
dogenloos haid was. Men zal zich nog her
inneren hoe c.nd 1947 begin 1948 de angst
voor een katholieke penetratie in de Ach
terhoek heer te en hoe de anti-papistische
vlam zelfs oversloeg naar Den Haag, waar
uiteindelijk prof. mr P. S. Gerbrandy uil-
spraak moest doen in een geruchtmakende
appel-procedure welke op naam van twee
pachters was aangegaan tegen de verkoop
van een gedeelte van de Slangenburg aan
de Paters Benedictijnen.
Fel waren de reacties van de niet-ka-
tholieke pers tegen de voor de Benedic
tijnen gunstige uitspraak en iange tijd
heeft dit geduurd, voordat de vrees voor
een katholieke penetratie in de Gelderse
Achterhoek week voor bewondering voor
de monniken, die zelf hun geestelijke
krachtcentrale bouwden. En er was reden
voor bewondering! Uit afgekeurde met
selstenen en ruwe kloostermoppen bouw
den de monniken onder leiding van een
leraar van de Arnhemse Ambachtsschool
die hen metselen leerde, hun eigen hos
pitium, geheel volgens de regels van de
H. Benedictus, die aan zijn volgelingen
de handenarbeid als een van de meest
heilzame werken voorschrijft.
En zo is er gezwoegd en geploeterd op
de Slangerburg, van de vroege morgen
tot de late avond. Moeizaam vorderde het
werk, zoals dat in de Middeleeuwen moei
zaam gevorderd moet zijn bij de bouw
van kathedralen en kloosters. Maar de
monniken hadden geduld. Hun „werk
schema" klopte tot op de minuut en geen
enkele geestelijke oefening kwam er door
in het gedrang. Van de steigers trokken
de Benedictijnen met de regelmaat van
de klok naar de kapel en na God Lof ge
zongen te hebben keerden zij terug naar
troffel en speciekuip. De dagen regen zich
aaneen tot weken, weken tot maanden
en maanden tot jaren. Vier jaren vergde
deze. gedulds-arbeid, vooraleer het kleine
intieme kerkje er stond en voordat het
hospitium ingezegend kon worden. Om
gerekend in man-uren en in centen, of
afgemeten met de maat van Sint Bureau-
C ius kostte -deze werkwijze kapitalen
en„. ze elk begrip van economie en
efficiency. Maar hier werd niet met ge-
wone maatstaven gemeten. Hier leefde de
kloosterlijke romantiek: dubbele taak van
vroeger,
werkzaam zijn aan de ver-
De secretaris-generaal van de NATO,
L«rcl ismav heeft gisteren op een pers-
cam 'nTic ter gelegenheid van zijn hc-
Soek aan (ie Britse hoofdstad, verklaard,
de b idrage van Duitsland tot Uc vcr-
"edigfng van het NATO-gebied onmisbaar
is- ««"gaf als zün mening te kennens da,
afKezien van de vraag of de E.D.G. de
beste vorm voor deze bU^ zou z,jn,
bet thans in alle geval te laat is om een
hicuwe E.D.G. te ontwerpen,
Wat. betreft de sterkte van de NATO-
grondstrijdkrachten, deelde Lo -
™eda, dat binnen een termijn van 30 dagen
"g?veer 90 a 100 divisies Se/"ob L h
schim1"1 kunnen worden. De luchtme.
men 0ver ruim 4000 toestellen, welk c Jf
eon ,aan het einde van dit. jaar nog
en n, hoopt te kunnen vermeerde
V00r «f25 vliegvelden, die bruikbaar zj
De 'vpes vliegvelden.
dat de Uetaris-generaal verklaarde voorts
't.rachtetPPei bevelhebber der NATO-stri.ld-
zbn stiiiri"1 Europa, generaal Gruenther,
om. niet'?Inacht aldus sterk genoeg acht
strijdkrach, Worden overweldigd door de
Sovjet-Unto n, hie de Russen buiten de
aanval hebben. Voor een eventuele
uit de Sovje," he Russen versterkingen
k0"- ~unie moeten laten aanruk-
Sprekend 0
Ba!kar)-vevdra r het voorgestelde militaire
keniand en Turm-Ssen Joegoslavië, Grie-
zulks een be)atl 'A®. noemde Lord Ismay
Westelijke macht. versterking van de
Het Comife tot huldjgi J
Lely heeft de mededelin, g van dr ir C.
de Koningin het standb-ÏÏ'Vangen, dat
Lely te Den Gever za' onth Van dl" lr
September a s. Op die dag is Ulen op 23
jaar geleden da Lely werd „„U honderd
Q°ren.
Bij overstromingen te Ziarat, 80 km ten
Noord-Oosten van Quetta in Pakistan, zijn
vijftig personen om het leven gekomen en
500 mensen dakloos geworden. Honderden
stuks vee verdronken en aan het te velde
staande gewas werd zware schade toege
bracht.
Het bestuur van Beloedsjistan heeft in
allerijl hulp naar het getroffen gebied ge
zonden.
De Japanse Raad voor de Visserij heeft
bekend gemaakt, dat schepen weer zonder
gevaar in het gebied van Bikini kunnen
komen, het eiland in de Stille Oceaan,
waar de Amerikanen hun jongste water-
stofbomproeven hebben genomen. De be
manningen wordt echter aangeraden niet
in het Noordelijke gebied te zwemmen.
Japanse geleerden hebben in het betrok
ken gebied een nauwgezet onderzoek
ingesteld.
Advertentie
J'
is erger dan pijn!
Onmiddellijke verlichting en
spoedige genezing van Uw
huidaandoening geeft bet
beroemde huidgeneesmiddel
(Van een medewerker)
De Eurovisie is ten einde. Zondag werd met liet televisie-verslag van de
voetbalfinale tussen Duitsland en Hongarije dit grootscheepse televisie
experiment, dal enkele jaren geleden nog ver verwijderde toekomstmuziek
scheen, afgesloten. Binnenkort zullen in Italië tussen de Westeuropese t.v.-
leiders Nederland wordt vertegenwoordigd door de secretaris van de
Nederlandse Televisie Stichting, de lieer J. W. Rengelink en de heer J.
Castelijns, de t.v.-regisseur van de K.R.O. besprekingen beginnen over de
tweede Eurovisie, welke men voornemens is in de herfst van 1954 op de
schermen te brengen.
Inmiddels vallen uit dit eerste Eurovi
sie-experiment belangrijke conclusies te
trekken. Eén daarvan is, dat de televisie
haar grootste kracht ontleent aan de ac
tualiteit. Weliswaar bestonden alle acht
tien Eurovisie-programma's uit directe
reportages, maar in feite had bijvoor
beeld de Duitse reportage van de kampe
menten langs de Rijn en de Nederlandse
edeling van de grond en van de mens. En
zo ergens sprake is van „monniken-werk"
in de meest letterlijke betekenis van het
woord, dan was het hier! Een moerasweg
van 900 M lengte moest het allereerst
worden gedicht, voordat men het bouw
terrein kon kappen, de fundamenten leg
gen, de bekisting verwijderen en de kel
ders metselen. Duizenden kilo's afvalijzer
verward, verwrongen en verbogen wer
den met behulp van tractoren rechtge
trokken en (bewerkt en niemand taalde
naar vorst.1 of regenverlet en vacantie
bonnen
Maar dat alles is nu voorbij. Het St.
Willibrordsmunster is tot Abdij verheven,
op Pauselijk Gezag. Het is alsof Rome --
en wjj bedoelen dit niet profanerend
hiermede zijn accoordverklaring heelt
willen geven bij dc „oplevering" van dit
wonderschone brok architectuur, dat zo
wel de middeleeuwse kloostergemeen
schap als de catacombentijd in herinne
ring roept, zoals er meer is in deze jonge
abdij, dat dc kloostcrromantiek van wel
eer doet herleven. Men denke slechts aan
de grote boerderij en het hopitium, dat
onder leiding staat van de Vrouwen van
Nazareth.
Voor een belangrijk deel zijn de monni
ken van de Slangenburg zelf-supporting,
d.w.z. zij zorgen voor hun eigen onderhoud
door middel van handenarbeid, werk op
de boerderij, door het beoefenen van de
kunstnijverheid, het vervaardigen van
liturgische gewaden en het maken van
micro-foto's van kostbare archiefstukken
Het Willibrordsmunster op de Slangen
burg telt momenteel 23 paters en novicen
en 8 broeders. Bij de verheffing van het
munster tot Abdij is een comité gevormd,
dat de nieuwe Abt, Dom Tholens de ere
tekenen van zijn abtswijding zal aanbie
den. De overhandiging van dit geschena
vindt plaats op 14 Juli a.s. na afloop van
de wijdingsplechtigheid in de Walburgs-
kerk door de Aartsbisschop-Coadjutor,
mgr dr B. J. Alfrink
Dc commissie ad hoe van de Katholie
ke Nederlandse Boeren- cn Tuindersbond
heeft een rapport uitgebracht „ver net
onderwijs in het zevende cn achtste leer
jaar, voor wat betreft zijn aspecten voor
het platteland cn zijn invloed op de ont
wikkeling van dc land- cn tuinbouw. De
commissie, welker bevindingen door dc
K.N.B.T.B. zjjn overgenomen, constateert
met nadruk, dat dc in dc lagere school
blijvende 7c en 8e klassers geen ideale
vorming meemaken.
Deel uitmakend van de lagere schoot
vormt de 7e en 8e klas veelal een herha
ling van de eerste zes leerjaren; de leer
lingen zelf beseffen niet, waarom zij daa;
twee jaar moeten blijven; de belangstel
ling bij jong en oud voor dit onderwijs
is miniem. Een van de dringendste con
clusies is, aldus het rapport, dat deze uit
de oorlogsgevolgen voortkomende win-
wordt" te" spoedigste geliquideerd
Ook de afzonderlijke V.G.L.O.-afdeling
aa^ a6 K-fr6ï?.r, 001 kan de instemming
van de K.N.B.T.B. niet wegdragen. In he<
rapport wordt verder gesteld, dat het sa
menvoegen van groepen van leerlingen
d,et li» hetzi-' als een -phase
hetzij als afsluiting van de schooloplei
ding zien. op deze leeftijd zeer bjzwaar
lijk is. Een bezwaar, dat ongetwijfeld aan
een eventueel verplichte V.G.L.O.-schoo!
voor de boeren,jeugd verbonden is, is he;
bezwaar van driemaal verandering van
school in twee jaar. De V.G.L.O.-schooi
valt aldus het rapport, dan ook slechts
te zien als een eindschool voor lager on
derwijs.
Geconcludeerd wordt, dat de acht-jarige
lom-nlicht zeer nuttig kan werken, doch
deze acht iaren diener, geheel aan alge-
vormend onderwijs gewijd te wor-
dLn De sociologische omstandigheden in
a i' „d en tuinbouw eisen echter na he,
zesde leerjaar splitsing in verschillende
schooltypen.
-i «telt het lcvensbeschouwe-
Het rapport onderwijs boven een
lijk gefundeerd opleiding „an een
algemeen vormen .et.kathoiieke land
neutrale of anderf, 7aI dit vanzelfspre-
bouwschool, ook
kend problemen
waar geen
scholen kunnen worden gesticht. Men
geeft in dat-geval uitdrukkelijk de voor
keur aan de Katholieke V.G.L.O.-schooi
of zelfs de Katholieke V.G.L.O.-afdeling
boven een andere georiënteerde niet-Ka-
tholieke opleiding aan een lagere techm
sche school
Bouwmeester Dudok wordt vandaag
zeventig jaar. Men kan dat, bii een bezoek
aan de architect in zjjn villa aan de
Utrechtse weg te Hilversum, nauweljjks
geloven. Bouwmeester Dudok is nog jong
van geest, met de veerkracht en activiteit
van een jonge man werkt hjj nog aan
talrjjke objecten en ontwerpt hjj nieuwe
plannen. De architect, die een geheel
nieuwe stijl van bouwen toepaste en daar
door over de gehele wereld als architect
beroemd werd, bljjft nog steeds zoeken
naar verdere vernieuwing en verfrissing.
Aanvankelijk was de heer Dudok voor
bestemd om militair te worden. Hij door
liep de Koninklijke Militaire Academie te
Breda en was van 1905 tot 1913 genie
officier. Maar de militair Dudok had een
ander ideaal dan een militaire carrière:
hij wilde architect worden. Op 29-jarige
leeftijd werd dit ideaal verwezenlijkt. In
1913 benoemde de gemeente Leiden hem
tot stadsarchitect. In Leiden werd zijn
eerste grote werk uitgevoerd: de ge
meentelijke H.B.S. In 1915 werd hij direc
teur van Publieke Werken te Hilversum.
In Hilversum vond Dudok zich zelf, werd
hij een der grootste Nederlandse bouw
meesters van zijn tijd. Hij paste een
nieuwe, eigen stijl toe, die zijn naam be
roemd zou maken. Hij verbaasde met zijn
durf en vakmanschap de bouwwereld en
dwong grote bewondering af.
Het eerste werk dat hem bekendheid
gaf was de bouw van een badhuis, waar
van zelfs in Japan afbeeldingen ver
schenen. Hierna verrezen in Hilversum
vele mooie bouwwerken, waarvan Dudnk
de schepper was. Vooral het in 1924 ont
worpen en in de jaren tussen 1928 en
1931 gebouwde raadhuis trok sterk de aan
dacht.
De opdrachten die de bouwmeester hier
na ontving waren legio. Hij bouwde onder
meer het Erasmushuis te Rotterdam, de
Cité Universitaire te Parijs, de HAV-
bank te Schiedam, het gebouw van De
Nederlanden te Arnhem, de Stadsschouw
burg te Utrecht, 'n middenstandskwartier
in Eindhoven. Zijn laatste schepping is
het kantoorgebouw van de hoogovens te
IJmuiden. Bouwmeester Dudok is de man
van het drie dimensionale bouwen. „De
verhoudingen en spanningen in de ruimte,
dat is architectuur" is de mening van de
heer Dudok, die meer verlangt dan een
mooie gevel en zijn bouwwerken een
functie in de ruimte wil zien innemen.
Bouwmeester Dudok kreeg vele buiten
landse onderscheidingen. Thans heeft hij
een uitnodiging ontvangen om vijf maan
den als „lecturing professor" aan de Har
vard Universiteit in Boston te doceren.
Het volgend jaar zal hij om dit verzoek
te vervullen naar Boston trekken. In ver
band met zijn zeventigste verjaardag zal
de heer Dudok op 5 Augustus in het Hil-
versumse raadhuis worden gehuldigd,
waarbij hem een kostbaar boekwerk in
woord en beeld zijn carrière als bouw
meester beschrijvend zal worden aan
geboden.
j r»nifillW
hebt U niet ng^^RPAN0r^w
Konlnt met BlL-rtlW"
dan spo
edlg
begint met
uitzending vanuit de speeltuin te Oud
Naarden geen bijzonder actueel karakter:
deze programma's hadden op ieder ander
tijdstip kunnen worden uitgezonden, zou
den zelfs als films gebracht kunnen zijn.
De actualiteit schuilt in een g- beuren,
waarvan de datum vast ligt en dat de kij
kers de sensatie geeft er persoonlijk bij
te zijn. Voorbeelden hiervan waren de
voetbalwedstrijden om de wereldkam
pioenschappen de grootste trekpleister
van de Eurovisie de reportage van de
jaarmarkt bij Kopenhagen, de paarden
races te Siena en de vlootschouw te En
geland.
De t.v. leiders hebben kunnen ervaren,
dat deze actualiteit kijkers trekt, maar
wat de t.v. kijkers bijzonder grote be
langstelling inboezemt zijn uitzendingen
met een wedstrijdelement, in de meeste
gevallen dus een vorm van sportevene
menten. Dit is een waardevolle aanwij
zing voor de toekomst. Het televisioneren
van sportwedstrijden is zeer succesvol: de
Eurovisie heeft dat duidelijk bev.ezen.
Maar deze ervaring heeft twee kanten
Immers: men kan en mag het waarde
volle culturele element, dat in de t.v.
schulit, niet achter stellen of verontacht
zamen door de t.v. louter en alleen als
vermaaksobject en niet als instrucJef
medium te gaan gebruiken. De t.v. lei
ders zullen dus het juiste midden moetzn
zoeken, maar willen zjj metterdaad een
brede kring van kjjkers opbouwen, dan
zal het televisioneren van sportevene
menten toch een belangrijke plaats moe
ten innemen.
Hiertegen bestaan overigens geenszins
overwegende bezwaren. Men zal zich
naar beide kanten echter moeten hoe
den voor overdrijving. Niet te veel sport
of vermaak, maar ook niet te veel pro
gramma's, die van de kijkers meer eisen
dan zij willen opbrengen Als men de
knop van de t.v.-ontvanger omdraait ligt
voor velen de dagtaak achter de rug en
verlangt men naar ontspanning. Dat deze
ontspanning óók schuilt in een toneel
stuk of een balletuitvoering is duidelijk.
Maar dat zal men vele t.v. kijkers nog
moeten bijbrengen.
Belangwekkend in de verdere ontwik
keling van de televisie is. dat men In
Augustus tijdens de vacantie van de
televisie-medewerkers in Nederland
voor de eerste maal ook films per televi
sie zal kunnen volgen. Het is, n* maan
denlange onderhandelingen, thans zover,
dat tussen t.v. en bioscoopbond een con
tract over het vertonen van films voor de
televisie is afgesloten. Wat dit zal bete
kenen in de verdere popularisering van
de t.v. in Nederland, valt op dit moment
nog niet te bepalen. Het staat uiteraard
vast, dat de bioscoopbond niet bereid is
recente films, die ook ons in de theaters
worden vertoond, af te staan. Het zullen
derhalve reprises zijn maar ook laarnaar
zal als het althans gerenommeerde
films zijn de belangstelling van de kij
kers uitgaan. Het zal voor velen een
merkwaardige gewaarwording zijn thu s
of in een café een filmvoorstelling te
kunnen volgen Maar men zal hieraan
even spoedig gewend raken als aan de
Eurovisie-uitzendingen, die het kijkers
publiek reeds als iets vanzelfsprekends
is gaan opvatten. Twee jaar geleden dacit
niemand aan een dergelijk snelle ontwik
keling. Thans is in feite niemand er hoogst
verbaasd over. Wil men een levendiger
bewijs van de these dat de t.v. in haar
ontwikkeling niet te stuiten is?
De 19e Nederlandse Landbouwweek,
georganiseerd door het Nederlandse ge
nootschap voor Landbouwwetenschap in
samenwerking met het instituut van
landbouwkundige ingenieurs, is gister
middag te Wageningen geopend.
De directeur-generaal van de voedsel
voorziening, ir J. A. P. Franke, hield naar
aanleiding van de te bespreken onderwer
pen een voordracht over de wereldvoed
selsituatie en het vraagstuk van de over
schotten. De wereldproductie in de land
bouw neemt momenteel vrijwel overal
toe. daarentegen groeit de wereldbevol
king nu wat minder snel aan dan dit per
centage. Indien men de wet van vraag
en aanbod op de voedingsmarkt vrij zou
laten, dan zou er in de wereld geen pro
bleem bestaan van landbouwoverschotten,
want de wereldvoedselproductie is nog
niet voldoende om alle mensen genoeg te
eten te geven. Hoewel in sommige stre
ken. bijvoorbeeld de V.S., en gedeelten
van Europa, genoeg voedsel aanwezig is,
heerst in het verre en nabije Oosten en
in sommige streken van Zuid-Amerika
honger.
Dat er dan nog landbouwoverschotten
bestaan, o.a. in de V.S., Argentinië, Ca
nada en Australië de vier grote tarwe-
exporteurs is eigenlijk betreurenswaar
dig. Zij zijn echter het gevolg van een
overheidspolitiek, die o.a. ten doel heeft
de prijzen hoog te houden met het oog op
het welzijn van de eigen b.oeren. Zo is
het ontstaan van overschotten internatio
naal niet te voorkomen, doch in aller be
lang moet toch het probleem worden inge
perkt, échter zonder dat de markt wordt
ontwricht. Er is»volgens ir Franke geen
reden tot pessimisme indien productie en
vraag in de wereld worden aangepast',
de consumptie wordt verhoogd en de prij
zen redelijk wat verlaagd.
al zal dit
oproepen in
Katholieke lagere
gebieden
landbouw-
Simon de Wit N.V. te Zaandam, Kaat
over tot de uitgifte van 512.0(10 aandelen
B aan toonder (desgewenst op naam). in
stukken van f 1000 nom. voor de helft
delende in de resultaten van 1954 en ten
volle delende in de resultaten van dc vol
gende boekjaren.
inschrijving op bovengenoemc" aan
delen zal openstaan op Maandag 12 Juli
a s- bij Dp Twcntsehe Bank N.V. De koers
van uitgifte bedraagt 100 pet.
Het prospectus vermeldt, dat de grond
legger van het bedrijf, Simon de Wit. in
1964 de detailhandel in kruidenierswaren
je Wormerveer begon Thans zijn 140 win
kels
in exploitatie, waarvan er 45 i„ eigen
DanH vvam voil
kan worden gedreven. De vennootschap
zet H,Ch nog steeds verheugen in een om-
er, ',h'e gestadige toeneming vertoont
draagt HClrc? 30 millioen per jaar be-
K sinds enkele jaren toegepaste
van zelfbediening in de kruide-
biersbranche is ook bij Simon de |g_
®ePast. De tot dusver genomen pro
®rden bevredigende resultaten h -
ln het bedrijf ruim 1100 personen welk
zaam.
„i nu toe zijn de zaken ste®<?,Sr, An^met
een k met eigen familievermog be.
ar.,ïïpïïj«k dJ' ELni^erhoodins
noemrigen meent de directie that" moefen
gaam aandelenuitgifte over te moeten
'n het eerste halfjaar 1954 is de omzel
gumr 8es'egen en bleven de zaken zich
d eherf ontw'kkelen Onvoorziene omstan
nvee J?e,n voorbehouden verwacht men
over het lopende boekjaar -n onveranderd
dividend van 10 pet. te kunnen uitk ren.
Dr Uobale balans per 24 April f '- Seefl
sa'do winst aan van 242.32?, 'ogen
bób,71 over geheel 1953.
Nóg was het diep klokkengebeier vanuit. <le hemelhoge. St R°mhoutstoren niet
beëindigd en nog steeds golfden er echo's van over de rode pannendaken en de
blauwe klinkerstraten der stad Mechelen, toen reeds Flor Fccters organist der
Metropolitan® Kerk een tumultueus voorspel door de gewelven deed weerklinken
ter feestelijke inleiding van de pontificale Mis in tegenwoordigheid van Z. Era.
Kardinaal Van Roey. vele kerkelijke en burgerlijke hoogwaardigheidsbekleders en
autoriteiten uit de wereld der kerkelijke toonkunst. Zij allen waren gekomen om
in te stemmen met de hulde die aan één der stichters van de Belgisch Kerk-
muziekschool Ed. Tinei hy gelegenheid van zijn eeuwfeest en v»„ het 75-jarig
bestaan van deze school zelf werd gebracht.
Het werd een groots en unaniem hulde
blijk in dit centrum der Zuidnederlandse
kerkmuziekbeoefening die welig bloeiend
als een Vlaamse waranda haar vruchten
beeft uitgespreid over schier alle Avond
landen. Want sinds de dagen dat figuren
a s Lemmens. Tinei en Mailly de Mechel-
tf-t°r^e'sc'100' stichtten hebben hun activi-
1 ,cn. hun stijlinzicht zich als kiem rijk
hta-i- ultgesPreid allereerst in het Seine-
k wn. Indien we nl op het ogenblik
0Pzien tegen een torenhoge
schooT ?heid; als d® franse organisten-
Widor VnZf CtSar Franck' Gui'mant,
ionsere Tod>'nemire en de hole
geten dat yi^h'0' dan mogen we niet ver
stichters' der Mencheeirs,erfp00rslag blj de
vangen hebben. heIse Orgelscbool ont-
in later tijd
hem gebracht is. Als piëteitvolle hulde aan
de voor korte tijd ontslapen leider van
het St. Romboutskoor. mgr v Nuffel,
sloot de plechtigheid met diens Statuit.
f.
En als
langzamerhand met"vöortréfUT" '""f
spelers wordt bevolkt dan u dn? °rg
eens te danken aan dezelfd d even
sfeer. We denken hier aan d ,dvloeds-
orgelklas van Jean Baptiste de F^w
(leer mg van Mailly) destijds aan het
Amsterdamse Conservatorium. De besten I
onzer organisten komen uit ziin i
voort, terwijl de jongere general f°bi
de moester-organist der St. Rombou
haar opleiding genoot. l!
Nu zou alles een holle klank hebben
gehad indien niet het kathedrale koor
o.l.v. Kanunnik Jul. Vijverman juist dat- I
gene bevestigde waarvan de stichters hun
levensideaal hebben gemaakt. Daar klonk
de middeleeuwse meerstemmigheid van die
onsterfelijke meester der Zuidnederlandse
School, De Monte, in zijn (lie) Missa sine
nomine, gevolgd door het Te Deum van
Tinei en het Statuit van mgr v. Nuffel.
De a-cappellazang van de Montes werk
bloeide op met een weelderige klank, me:
een volheid van rr.elodiek en een voor die
tijd uiterst gedifferentieerde rhythmiek,
die in deze weidse gewelven tot een myste
rieus lijnenspel vervloeide.
Tinels Te Deum dreunde bijna vervaar
lijk met z'n rukkende orgelaccoordcn en
massale opeengestapelde koorklanken. Mei
al zijn ups and downs (de laatste tot een
onbegrijpelijk dieptepunt inzinkend bij het:
„non confundar") bleef toch do bewonde
ring domineren van heigeen in Tinels ro-
mantisch-verwaterd tijdsbestek nog door
Na deze geestelijke verkwikking volgde
een door enkele honderden belangstellen
den, w.o. genoemde hoogwaardigheidsbe
kleders en autoriteiten bijgewoonde aca
demische zitting in het aartsbisschoppe
lijke college. Z. Em. Kardinaal v. Roey
opende deze zitting met het voorlezen van
een eigenhandig schrijven van Z. H. de
Paus waarin deze zijn hoge bewondering
voor het Lemmens-Instituut uitspreekt.
Kan. Jul. Vijverman gaf daarna een
historisch overzicht van de ontwikkeling
van het Instituut, zijn doelstelling en
werkwijze. De W. E. Heer Voncke, direc
teur der Ncd. Kerkmuziekscliool, bracht
de hulde over namens onze landgenoten
Prof. Floris v. d. Muercn hield een
hooggestemde reden waarin de stijlevolu
tie der kerkmuziek werd geschetst, ter
wijl dhr v. d. Borre namens de minister
van Schone Kunsten enkele behartigens
waardige woorden sprak.
En dit is te meer heilzaam als men be
denkt dat een vakmatige opleiding ais
van het Lemmens-Instituut noodzake
lijkerwijs haar grote klankbord moet
vinden in de gemeenschap. In deze
vruchtbare wisselwerking tussen jeugdige
muzikale vorming, koorzang, godsdien
stige beleving en vakmatige leiding be
rust o.i. de groeikracht van het jubi
lerend instituut dat onze Kerkmuziek
zoveel heil heeft gebracht.
MARIUS MONNIKENDAM.
-U-v,.;:
In een tijd van nivellering en standaar
disatie neemt Marten Toonder een aparte
plaats in in de Nederlandse filmwereld.
In stede van te verstarren in een „manier",
zoals dat het geval is bij Disney en waar
aan hier Joop Geesink artistiek te gronde
dreigt te gaan, laat hij in zijn studio's
zijn medewerkers experimenteren met
tèkenfilrfi en table top-film. Als proeve
van tekenfilm hebben we „De gouden vis"
en' de „Hugo"-films gekregen, die hoewel
Kard. Van Roep tijdens de plechtige
Hoogmis in de St Romboutskerk te
Mechelen.
onderling verschillend van stijl, toonden
dat men trachtte te breken met traditie en
zocht naar nieuwe vormen. Verrassend
waren deze producten vooral in het ge
bruik van de kleur en in de ontwikkeling
van de vormen der figuren.
Op een ander terrein ook is men werk
zaam. Onder leiding van Han van Gelder
neemt men de laatste jaren proeven met
table-top. Na een kort zwart-wit filmpje,
„The conquered planet", met synthetisch
geluid, presenteert deze afdeling van Mar
ten Toonder Film „Suite tempirouette",
een „dans door de tijden".
Op een (overigens weinig markante)
muziek van Else van EpenDe Groot,
dwaalt de camera door de décors die ver
schillende periodes, karakteristiek voor
een bepaalde levenswijze en -houding,
aangeven. Van de oertijd gaat het naar
Egypte, naar Griekenland, de Middeleeu
wen, etcetera, tot de twintigste eeuw, die
terecht of ten onrechte wordt gekarakte
riseerd door jazz en be-bop.
Het bijzondere van de film ligt hierin,
dat de décors, bewonderenswaardig en
bijzonder fraai werk van. René Zwartjes,
die met papier, ijzerdraad en klei de won
derlijkste effecten weet te bereiken, op het
blad van een kleine tafel kunnen worden
opgesteld (vandaar de benaming „table-
top") en de camera beeld-voor-beeld er
doorheen trekt. Daarenboven werden in
„Suite tempirouette" de kleuren niet op de
décors aangebracht maar verkregen door
belichting met gekleurd licht en door fil
ters. Het kleurengamma, opgenomen in
Gevacolor, schijnt door deze werkwijze
groter te zijn geworden, in ieder geval is
de flexibiliteit, zoals in de Egyptische
episode en in het kerk-interieur, opge
voerd.
Ofschoon „Suite tempirouette", die dee-
uitjnaakt van de Nederlandse filminzen
ding naar de Biennale in Venetië, ■vut**
als experiment moet worden beoordeeld*,
is de film met zijn geslaagde composities
en kleurenproeven, een bewiis van de
j artistieke kracht die in de weinig naar
I buiten tredende filmafdeling van de Mar
ten Toonder Studio's schuilt.
S.
