I
m
VODR3W1G
VAN ALKMAAR BEGINT
DE VICTORIE
m 1 as#
M
iBBEUOfy
AKKERTJE
I
Onze dagelijkse PUZZLE
VRAAGBIED1NGEN
GEES1NK GAAT VIER FILMPJES
VOOR „LIFE" MAKEN
m m i
IB#
DE HEILIGE VAN DE WEEK
HET GRABBELTONNETJE
im
Plotseling hoofdpijn
Brid ge-rubriek
The world we live in"
Dolly wood" in Duiven-
drecht krijgt nieuwe hal
mm.4m
m m ft ui
ül fH I
'^9^'
^nnHH ill
Katholiek lectuur
centrum opgericht
Wie weet 't antwoord?
Aardrij kskunde-
puzzle
ZATERDAG 10 JULI 1954
PAGINA 6
-
I.
Nu de roemruchte stad Alkmaar zich opmaakt om het feit te
herdenken, dat in 1254 Graaf Willem II haar „Stadsrechten*'
verleende - in de geest van het Haarlemse privilegie van
1245 is het misschien wel interessant iets te vertellen van de
belegering in 1573, waaraan voor altijd verbonden zal blijven
de zegswijze: „Van Alkmaar begint de Victorie"! „Alcmaria
Victrix"!
1
't Is altijd makkelijk
bij U te hebben,
die helpen direct!
„IN HET BELANG VAN DE
BEVOLKING"
1
wm «as w.
Oplossing van gisteren
Tien vragen
1.
X
2.
X
3.
X
4.
X
5.
X
6.
X
7.
X
8.
X
9.
X
10.
X
16 Juli: O. L. Vrouw van de Berg Carmel
CüKliWOMILM IL-ADKES:
rOS'lBUS 8, 111LVLliSLM
(Van onze Amsterdamse redactie)
JOOP Gcesink, leider van de „Bolly
wood" -studio's in Buivendrecht, is
voor geen kleintje vervaard. Het mag
Nederland daarom deugd doen, dat hij
een veelomvattende opdracht uit Ame
rika heeft aanvaard, welke Geesinks
faam zonder twijfel verder sal uitdragen.
Het bekende Amerikaanse tijdschriftcon
cern „Life" heeft „Bollywood" namelijk
opgedragen de opzienbarende artikelen
serie „The world we live in", welke thans
in genoemd blad verschijnt, te verfilmen.
Er moeten binnen een tijdsbestek van
drie jaar vier filmpjes met elk een tijds
duur ran 12V-.'2 minuut worden gemaakt,
technicolor-filmpjes, die te projecteren
zijn op grootbeeldscherm. Geesink zal
om aan deze opdracht te kunnen voldoen
in Buivendrecht een ni&iwe hal van 30
bij IS nieter bouwen, waarin hij de film-
pjes het eerste verkeert reeds in een
experimenteel stadium zal vervaar
digen. In Maart hoopt hij van de eerste
de werkcopy klaar te hebben, terwijl hij
in December reeds met de tweede zal
beginnen. Het gewone werk in „Bolly
wood", waar voor Geesink thans 95 spe
cialisten arbeiden, gaat gewoon door.
„The world we live in" is door „Life"-
mensen zelf geschreven en vooraanstaan
de geleerden op allerlei gebied in de Ver.
Staten verleenden hun medewerking aan
de totstandkoming van dit verhaal, dat
het ontstaan van de aarde en haar ont
wikkeling door de eeuwen heen vertelt.
De story heeft in Amerika en ook daar
buiten enorm succes „Life" heeft naar
Nederland een aparte „director" ge
stuurd. die de productie zal leiden. Het
is mr Z. Schwartz, voormalig medewer
ker van Walt Disney; hjj heeft o.a. een
werkzaam aandeel gehad in „Bambi". De
Amerikaanse geleerden hebben de heer
Schwartz een ljjst meegegeven van Ne
derlandse professoren, die zouden moeten
toezien, dat de films geheel aan de we
tenschappelijke realiteit beantwoorden.
Geesink neemt op het ogenblik contact
op met deze mensen en het ziet er naar
uit. dat zij hun medewerking niet zullen
weigeren.
De eerste drie filmjes die populair- 1
wetenschappelijk zijn, en vertoond zullen
worden in bioscopen, scholen en voor de
televisie zullen heten: „The earth was
born" dat het ontstaan van de aarde
laat zien, „The pageant of life", dat de
evolutie van planten- en dierenwereld
toont en „Age of mammals", dat gaat
over het tijdperk van de reuzen-beesten.
De titel van de vierde film is nog onbe
kend. Het spreekt vanzelf, dat de pro
blemen, die de realisering van deze films
in de weg staan, groot zijn en er moet
dan ook heel veel research worden be
oefend wil men kunnen starten. Len
V V
vmm
groot deel zal „life-action" zijn, terwijl
men voor het vervaardigen van de nood
zakelijke modellen tal van medewerkers
uit het buitenland wil aantrekken. Zo zal
het b.v. nodig zijn, dat er in het buiten
land wordt gefilmd, b.v. in Zwitserland.
De muziek, waarin de benodigde ge
luiden zullen worden verwerkt, zal pas
worden gecomponeerd, wanneer men he
lemaal met het verfilmen klaar is.
Een andere eervolle opdracht heeft
„Dollywood" gekregen van de General
Electric, die Geesink een film laat ma-
Een in een zee van licht badend „New
York" is in „Bollywood" opgebouwd
voor de verfilming van „The Story of
light", een film, die Geesink voor General
Electric vervaardigde.
ken over het onstaan van het licht en
zijn ontwikkeling. De film heet „The
story of light". Voor Philips heeft Gee
sink al een soortgelijke film vervaardigd,
namelijk „Light and mankind", die naar
het Filmfestival in Venetië is gestuurd.
.<a ais siasjiv :vm mar nsm
No. 2013. 10 Juli 1954
Redacteur: G. J. A. VAN DAM,
Vossiusstraat 18b, Amsterdam-Zuid
Alle correspondentie aan dit adres. Bij
vragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
voor antwoord insluiten.
MAXIMUM-LOKZET-SPELSTUDIE
(4 slot)
Gemakshalve herhalen we nu nog even
de beginstand van deze bijzonder varian-
tenrijke compositie, namelijk:
STAND No 2885
Zwart: 18 schijven
Wit: 18 schijven
Stand: Zwart 14, 6, 8, 1017, 19, 23—25.
Wit 26—23, 30, 31, 32, 34—36, 38, 40,.43—48.
50. (Van D.).
In deze stand is wit aan zet en verlokt
hij zwart met l. 48—42!, waarmede hij
zoals in de rubriek van 19 Juni j.l. is
aangetoond niets riskeert, en zwart in
de verleiding brengt om de (schijnbaar)
zeer sterke zet 15—20 te spelen. In de
rubrieken van 26 Juni en 3 Juli is met
uitvoerige analyses gedemonstreerd, da!
wit nu (schijnbaar) geen enkele goede
voortzetting meer tot zijn beschikking
heeft, behalve als tweede zet (voor wit)
34—29, waarvan zwart denkt dat dit wit's
enige mogelijkheid is om gelijk spel te
houden. Hierin ligt echter zwart's vergis
sing en ligt wit's val verborgen.
Het spel blijft namelijk niet gelijk, want
het verloop is dan:
Wit: Zwart:
15—20!?
24X22
25X34 (gedw.)
1X12 of 4X13
of te komen, moet wel een ieder met be
wondering voor het dammen vervullen.
VOOR ONZE LADDERWEDSTRIJD
Vier miniaturen
No. 2904
No. 2905
Stand: Zw. 7, 8, 18,
22, 23, 28, 29. Wit
16, 27, 36—38, 42, 48.
No. 2908
Stand: Zw. 19, 20,
28, 30, 36, 37, 40. Wit
38, 39, 43, 46, 47,
49, 50.
No. 2907
(Schaakredacteur P. A. KOETSHEID,
Huize „St Bernardus", Sassenheim)
(Zaterdag 10 Juli 1954)
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK.
Andermaal weer een driezet voor ons
tournooi De beide tweezetten vinden we
mooi en we verwachten, dat deze ook in
de smaak van onze oplossers zullen vallen.
Een kort partijtje sluit de rubriek.
OPLOSSINGEN OVER DRIE WEKEN.
Men gelieve ons deze vóór Woensdag
28 Juli toe te zenden.
No. 7153
B. POSTMA, Den Haag.
Maasbodetournooi 1954.
Mat in drie zetten.
Stand: Zw. 5, 9, 11,
12, 24, 34, 36. Wit
15, 21, 28, 33, 38,
41, 43.
Stand: Zw. 12, 13,
18, 21, 31, 33, 45.
Wit 14, 23, 28, 30,
34, 39, 40.
1.
2.
3.
4.
48-42!!
34—29!
27X7 (of 9)
40X9 (of 7)
en nu volgt een verrassende damzet van
wit door de tempo:
5. 4440Ü 4X13 of 1X12
6^ 26—21!! 17X39
7. 40—34 39X30
8. 35X4
welke dam zwart niet kan afnémen zonder
schijfverlies!
Wij menen dq^ dit analyse-vraagstuk
een „combinatie-rÊcord" is te noemen. Het
aantal mogelijke zetten in de diverse va
rianten, welke als de sterkste voortzettin
gen in elke variant afzonderlijk kunnen
worden beschouwd, bedraagt ruim 150.
Indien men de gegeven positie in een
partij, dus al spelende, onder het oog zou
krijgen en alle mogelijkheden zouden moe
ten worden gezocht (en onderzocht om de
sterkste voortzettingen te vinden), dan zou
ongetwijfeld de wedstrijdklok een ander
vraagstuk opwerpen, namelijk dat van de
benodigde denktijd.
Liefhebbers van het slag- zowel als van
het dwangspel kunnen aan dit vraagstuk
hun hart ophalen, terwijl het goede dien
sten kan bewijzen om de enorme rijkdom
aan varianten en finesses ten opzichte
van elk ander bordspel onweerlegbaar
te demonstreren.
De welhéast mysterieuze wijze, waarop
zoals uit de gegeven analyse duidelijk
blijkt wissel- en samenwerking tussen
de witte en warte stukken mogelijk is,
waardoor deze in alle varianten toch
steeds op de^juiste plaats blijken te staan
Bij de aanvang van de vacantietijd, en
al lichte kost voor de warme zomerdagen,
die nu toch eindelijk wel eens zullen ko
men, ditmaal nog een viertal „miniatuur
tjes" van Geo van Dam ter oplossing,
welke, naar ik hoop, een ieder zullen kun
nen bekoren en geen extra „transpiratie"
zullen veroorzaken. Voor ieder geldt:
..Wit speelt en wint". Oplossingen vóór 21
Juli in te zenden aan het boven deze ru
briek vermelde aires.
In de volgende rubrieken wordt begon
nen met de publicatie van de oplossingen
der vraagstukken in de vorige rubrieken,
opmerkingen van onze lezers en bekend
making der prijswinnaars in de ladder
wedstrijden Maart-April en Mei-Juni.
Daarenboven heb n wij nog een ver
rassing voor de liefhebbers van eindspel
studies in petto, die ongetwijfeld zeer in
de smaak zal vallen.
zrm -/?///////.
Iets nieuwse, dat de aandacht verdient.
7.
8.
9.
0-0-
Df3-
-0
-g3
Pb8d7
Dd8—c7
Hier gebruikte Bronstein bijna een uur
bedenktijd, zeker met het voorgenomen
offer bij de 10e zet.
9.
b7b5
10. Rfl—b5:!
a6b5:
11. Pd4b5:
Dc7b8
12. Pb5d6:t
Rf8d6:
13. Dg3—d6:
Db8d6:
14. Tdld6:
h7h6
15. Rg5—d2
Rc8—b7
16. f2—f3
0—0?
w ouo
moedigde hij zijn krijgsmakkers aan.
Doc-h reeds trof een zwaard zijn benen:
„Maar dat is mijn", schreeuwde de
koene Kitman hem toe.
Wanneer de 18e September de avond
valt, blijkt de bres met lijken zodanig
verstopt, dat verse troepen er niet
meer door kunnen. Don Frederiks le
ger telt drie honderd doden en gekwet
sten.
„Maar door deze donkerheid heen,
purpert de stralende morgengloed van
Neêrlands victorie" (W. J. Hofdijk).
(Slot volgt).
In het eindspel is de koning een sterk
stuk, daarom moest hier Ke7 gespeeld
No. 7154
H. L. MUSANTE, Argentinië.
„To mat". April 1954
Mat in 2 zetten.
behoeft Uw dag niet te bederven.
De fractie van de P.v.d.A. in de Provin
ciale Staten van Noord-Holland heeft de
situatie besproken, die ontstaan is door
dat twee en niet drie leden der fractie
gekozen zijn tot lid van Ged. Staten. In
het vorige college hadden drie leden van
de P.v.d.A. zitting. De vergadering pro
testeerde tegen het feit, dat de vergadering
van de Prov Staten slechts twee leden
van de fractie had gekozen doch zij was
van mening, dat de partij zich in het be
lang van de bevolking niet mag onttrek
ken aan de werkzaamheden van 't col
lege van Gedeputeerden. Daarom hebben
mej. mr A. Ribbius Peletier en de heer A.
Prakken besloten hun benoeming aan te
nemen.
worden.
17.
b2—b3
Tf8c8
18.
Kclb2
Pd7c5
19.
Rd2e3
e6e5
20.
Thl—dl
Pc5e6
21.
Td6b6
Rb7c6
22.
Pc3d5
Rc6d5:
23.
e4d5:
Pe6c5
24.
Tb6b5
Pf6d7
25.
c2c4
e5e4
26.
Re3c5:
Pd7c5:
27.
f3—e4:
Pc5e4:
28.
d5—d6!
Beslissend.
28.
Ta8a2:t
29.
Kb2—a2:
Pe4c3t
30.
Ka2a3
Pc3—dl:
31.
c4c5
Pel—c3
32.
Tb5a5
Pc3d5
33.
c5-c6
Pd5—f6
34.
Ta5a6
Kg8—f8
35.
b3b4
Kf8e8
36.
b4b5
Pf6—d7
37.
Ta6—a7
Tc8b8
38.
Ta7d7:
Tb8b5:
39.
Td7a7
Tb5b8
40.
d6d7f
Ke8—e7
41.
d7d8 (Dt)
Ke7d8:
42.
c6c7t
Kd8c8
43.
c7b8:(Dt)
Eindelijk opgegeven.
Overgenomen uit SchachEcho.
De 12e Juli 1573 gaf Haarlem zich op
genade en ongenade aan de Spaanse
bevelhebber Don Frederik over. De
overwinnaars, die meer dan tiendui
zend man verloren hadden, koelden
hun wrok op de dappere bezetting,
welke gedeeltelijk door beulshanden
werd omgebracht. De eerlijkheid ge
biedt vast te stellen, dat zich hieron
der manschappen bevonden, welke
vroeger beloofd hadden de wapens te
gen Spanje niet meer te zullen opne
men; dezen hadden dus hun eed ge
schonden, en dat werd hun zeer kwa
lijk genomen.
Het was in die dagen, dat Prins Wil
lem de gedenkwaardige woorden tot
zijn vrienden richtte, welke hem vroe
gen, of hij niet een machtige Vorst tot
bondgenoot had: „Wij en willen niet
laten voor antwoorde te geven, dat wij
metten alderoppersten Potentaet
(Machthebber; God) der Potentaeten
sulken vasten verbond hebben gemaekt,
dat wij geheel versekert sijn, dat wij
ende alle degene die vastelijk daerop
betrouwen, door sijne geweldige en
machtige hand tenlesten nog ontset
sullen worden"!
Deze kloeke taal liet niet na de hel-
denstrijd der steden gunstig te be
ïnvloeden. Zij dachcen er niet aan het
hoofd, na Haarlems val, moedeloos in
de schoot te leggen.
De belegering had het vijandelijke le
ger verzwakt. De vreemde huurtroepen
hunkerden al jaren naar soldij, maar
de geldzendingen uit Spanje ble
ven zo goed als geheel achterwege.
Muiterij verhinderde Don Frederik,
Alva's zoon, de vruchten van zijn Haar
lemse overwinning aanstonds te pluk
ken; eerst moest hij de orde herstel
len onder zijn soldaten. Pas daarna
kon hij zich tegen Alkmaar keren.
Intussen had de Prins nog juist bij
tijds een achthonderd soldaten binnen
de bedreigde stad weten te brengen,
gedeeltelijk Schotten, gedeeltelijk Geu
zen. Zij ontvingen hun orders van
Jonker Jacob Cabelihu, een Vlaams
edelman, die bij Hoorn en Medemblik
reeds voldoende getoond had zijn man
netje te staan, en er binnen Alkmaar
zelfs de moed wist in te houden on
danks een ziekte, die hem aantastte.
(Nauwelijks een jaar later is hij te Alk
maar gestorven). Cabeliau werd bijge
staan door de voormalige Geus Niclaes
Ruychaver. die later viel door moor
denaarshand. Verder door Dirck Duy-
vel. Coenraad van Steenwijck e.a.
Op Vrijdagochtend de 21e Augustus
1573 verscheen Don Frederik. die té
Amsterdam geld geleend had om zijn.
soldaten „dertig kronen"» per hoofd te
kunnen uitbetalen, vóór de stad, welke
hij omsingelde. Om de haven te blok
keren liet hij een schip zinken De
burgerij telde een 1800 weerbare bur
gers en enige inderhaast gevluchte
Noordhollandse landlieden. De par
tijen stonden dus wel zeer ongelijk. De
Alkmaarse verdedigers zochten in de
Grote Kerk 's Heren Aangezicht, ten
einde Hem om de overwinning te sme-
No. 7155
C. HOLLADAY
3e pr. British Chess Mag. 1953
Mat in 2 zetten.
PARTIJ No. 1254
Siciliaans
Wit: Bronstein Zwart: Najdorf.
1. e2e4 c7c5
2. Pgl—f3 d7d6
3. d2d4 c5d4:
4. Pf3d4: Pg8—f6
5 Pblc3 a7a6
6. Relg5 e7—e6
7. Ddl—f3
Het tweede team van de Bridekring 1935
uit Rotterdam, slaagde er in een plaats in
de Nederlandse Meesterklasse te verove
ren. In 120 spellen werd een felle strijd
geleverd met het tweede team van de
Amsterdamse Oude Bond, dat weliswaar
9 punten op de tegenstanders voorbleef,
maar dat als onderste der Meesterklasse
moest winnen van de promotie-candidaat
en daarvoor 7 matchpunten tekort schoot.
Over het algemeen stond de wedstrijd
op een behoorlijk peil en de heren Haver
Hoek en KreynsBuningh, vertegen
woordigers van de Bridgekring, konden
een goed seizoen afsluiten met een zéér
fraai resultaat: een tweede Meester
klasseplaats voor Rotterdams meest voor
aanstaande vereniging.
Hoe het er om gespannen heeft be
merkten de toeschouwers in de laatste 20
spellen; de vrij flinke voorsprong waarbij
de Rotterdammers buiten gevaar leken,
werd door De Oude Bond. dat tot het
einde toe de kansen bleef waarnemen,
tenietgedaan en omgezet In een voor
sprong. Aan het einde van de match bleek
De Bridgekring echter nog juist voldoen
de over te hebben en behaalde een ver
diend resultaat tegen een tegenstander
die door het opnemen van Filarski in een
geflatteerde opstelling was verschenen en
daardoor boven zijn gemiddelde com-
petitievorm kon komen.
Slams zijn in dergelijke wedstrijden
zeker niet doorslaggevend, maar vormen
wél de gewilde sensatie voor de toeschou
wers, die altijd meer belangstelling heb
ben voor het geluid „zes" of „zeven", dan
voor „drie" of „vier". Een asking-bid-
tragedie uit deze laatste 20 spellen, waar
aan de kibitzers hun hart konden op
halen, was het volgende:
Zuid:
A,V,10,9,6,4
H,9
O -
A.H,10,8,4
Noord was de gever, niemand kwetsbaar.
Het bieden verliep aan beide tafels:
Noord Zuid
1 O 2
44. 4 SA
6
4 «f» is een bod, dat Schoppen als troef
kleur vaststelt en dat aan Zuid „vraagt"
wat of hij in heeft. Het 4 SA-antwoord
geeft aan, dat Zuid beschikt over twee
azen waaronder +-aas. dan wel over twee
azen en de heer (of een singleton) in 4»
Met het 6 A-bod stelt Noord vervolgens
het eindbod vast, dat wil zeggen in
theorie, want in de practijk dachten de
beide Zuidspelers er anders over. Kreyns
de veelbelovende jonge Rotterdamse spe
ler, zag nog zoveel „overwaarde" in zijn
spel, dat hij er 7 van maakte; hij was
hierbij in goed gezelschap, want aan de
andere tafel docht Filarski er nét zo over
en hoopte met. het 7 A-bod de bitter
nodige matchpunten te kunnen inhalen.
Nadat Noord zijn kaarten open op tafel
had neergelegd:
A H.B.8.3
4
O A,H.V,8,7,4
4» 5,2
en West met C?-aas was uitgekomen, bleef
voor de N—Z-paren alleen nog maar de
mogelijkheid open. te filosoferen over het
nut van de, volgens Culbertson vermaar
de. askingbids (vraagbiedingen) Zuid
heeft met zijn bijzonder fraaie spel één
natuurlijk bod mogen doen (2 hierna
is hem het initiatief uit handen gerukt en
heeft Noord uitgemaakt, dat „slechts"
6 4» het goede eindbod is. Het rookgordijn
waarin Noord zijn kaarten gehuld heeft
door het vraagbod en eindbod mag door
de Zuidspeler nu niet meer verbroken
worden: Zuid dient niet te zeggen, dat de
zeer fraaie g»-kleur alsmede de 4»-heer
nog aan Noord onbekende waarden ver
tegenwoordigen die het groot-slambnd
rechtvaardigen Zoals zo vaak bij derge
lijke conventies, bleek de natuur sterker
dan de leer en konden de toeschouwers
iets ervaren om nog lang over te kunnen
praten.
MIMIR.
Horizontaal:
1. Makker, 6. soort knikker, 11. snelle
beweging. 12. bedorven, 14. herkauwer 15.
de oudere 17. soort hamer 19. maanstand,
20 klopje, 22. rekenkundige opgaef. 23.
strik, 25. groet. 26. rangtelwoord, 29. deel
v.h. hoofd (meerv.l. 31. ijzerhoudende
aarde, 32. meisjesnaam, 34 hijb. naam, 35.
jong dier, 37. rang in het leger, *0. kloos
terzuster 42. eerstvolgende, 43. uitroep,
44. gewicht, 46. soort boot. 49 zoogdier 51.
insect, 53. doel v. e. voertuig, 54. drank. 56.
eerste beginselen, 59- hooi van een hreuk,
61. hevig, 62. geneesmiddel, 64. kern, 65.
takje, 66. spil, 68. neerslag 71. dat is, <2
wig, 74. telwoord. 75. bos. 77. mongool, 78.
deel van een bloem.
Verticaal:
1 Slot, 2. onder hét nodige voorbe
houd (Lat.). 3. getal, 4. klein persoon. 5
muziekinstrument, 6. paar. 7. stad der
oudheid, 3 beetje, 9- voorzetsel, 10 cijfe
ren. 13. in orde, 16 meisjesnaam 17 afge
mat, 18. Europeaan. 15 plaats in Gelder
land. 21. gedroogde halmen. 24. voertuig
25. vrouwelijk dier, 27. selenium <afk.) 28
aanzien, 30 reeds, 32. zoogdier. 33. gezang
36. voorzetsel, 38. afgelegen. 39 Eng. lid
woord, 41. bid (Lat.i. 44. zoogdier 45 ge
luidloos, 46. reisje. 47. Europeaan, 48 kiei
49. iedere. 50. deel van een wagen. 52 deel
van de bijbel. 55 stofmaat. 57. aanslibbing
58. houding, 59 metaal, 60. slot. 63. be
werkte huid, 64. koeienmaag. 67 voorzet
sel, 69. pers. vnw 70. niet knap, 72. vr.
munt, 73. bevel, 75. zangnoot, 76. voor
zetsel.
Horizontaal: 1 l.s„ 3. etter. 7. al. 9 Ane-
ta, 10. eerst, 11 slank, 13. pel. 15. kas. 16
vel. 18. Aken. 20 mare. 21. vue. 22, bed. 23
ezel, 26. tent, 28. tor, 29. vol, 31. roe, 32.
hamer. 34. Peter, 35. eiber, 37. ar, 38.
taart, 39. na.
Verticaal: 1. la, 2. Sneek, 3. ets, 4. talk
5. eens, 6, rek, 7. aster, 8. lt, 12. aal, 13
palet. 14. lever, 16. vader, 17. lente. 19.
nul, 20. met, 24 zomer, 25 mom, 27. noten.
29. Vara, 30. leer. 32. het, 33. rit, 34. pa.
36. ra.
Na jarenlang overleg tussen diverse
instanties, die direct of indirect b(j de
Katholieke lectuurvoorziening zijn be
trokken, is thans een Katholiek Lectuur
Centrum opgericht.
Gedurende een door mr H. Middelweerd
gepresideerde oprichtingsvergadering wer
den de statuten goedgekeurd. Participan
ten in de nieuwe stichting zijn: de Bond
van R.K. Openbare Leeszalen, de Vereni
ging van Katholieke ambtenaren bij de
leeszalen de Kath. Centrale voor Lectuur
voorziening in Nederland (KCVL). de R.K
Roekh. en Uitg. Ver. Sint Jan, de stichting
IDIL, de KAB, de KNBTB, de Necl. Kath
Middenstandsbond, de St. Adelbertvereni-
ging. de K.A., de Kath. Vrouwenbeweging
het R.K Centraal Bureau voor Onderwijs
en Opvoeding, het Kath Onderwijzersver-
bond en de Kath. Jeugdraad.
Het dagelijks bestuur werd voorlopig ge
formeerd door: mr R. J. van Boven E
Melis. P H. Bogaard, G. C. J. M. Verbiest,
mr H. Middelweerd, J. Bresser en J. W
Hörmann Op 13 Juli as. wordt de eerste
hoofdbestuursvergadering in Utrecht ge
houden.
ken bij een strijd op leven en dood.
Want zij begrepen zeer wel, dat de
Italiaanse en Spaanse ruiterij, de
twaalf vendels Duitsers, de Walen en
Bourgondiërs, tezamen met nieuwaan-
gekomen Spanjaarden, geen katjes wa
ren om zonder handschoenen aan te
pakken.
De Watergeus. Diederik Sonoy, was
in die dagen gouverneur over het
Noorderkwartier van Noord-Holland;
de gruwelijke Lumey 's Prinsen plaats
vervanger in het Zuiderkwartier. Aan
Lumey's handen kleefde voor alle
eeuwen het bloed der Gorcumse Mar
telaren; Sonoy was maar weinig beter;
„Hij betoonde afschuwelijke wreedhe
den tegen Katholieken, speciaal pries
ters", stelt prof. dr v. Gelder, aller
minst katholiek gezind, in een ency
clopedie vast.
Jonker Sonoy nu riep het water te
hulp om de Spanjaarden de voeten te
spoelen en liet sluizen openen. Tegen
het doorsteken van dijken, stellig het
afdoendste redmiddel, maakten de be
trokken boeren bezwaar. Verzot tegen
de Spanjaarden, alles goed en wel,
maar schade aan hun land ging hun
geld kosten en daar hadden ze een
broertje aan dood.
Sonoy liep zelfs met het fantastische
plan rond het hele Spaanse hoofdkwar
tier op te rollen en Don Frederik, de
veldoverste, als gijzelaar weg te voe
ren, maar „het stoute ontwerp vervloog
in niet eens zichtbaren rook".
Don Frederik poogde aanvankelijk
door overreding de stad in zijn macht
te krijgen en beloofde koeien met gou
den horens. Doch de Alkmaarse over
heid besloot „dat si metten vijant geen
contract souden maeken, ja niet eens
met hen parlementeren (onderhande
len) ofte spreken"! En dus was het
woord verder aan de vuurmonden.
Goed de Alkmaarse magistraat
nam zijn maatregelen niet alleen
naar buiten, maar ook naar binnen.
Daar waren al weer lieden door de
eeuwige koopmansgeest aangestoken,
die uit de nood en benauwenis hunner
medeburgers een slaatje dachten te
slaan. De prijzen der levensmiddelen
werden dus aan banden gelegd wij
zouden zeggen: er werden maximum
prijzen vastgesteld. En wel:
„Roggebroden van elf pont" voor
achttien en een halve cent.
„Een pont Soetemelcx caes voir een
stuver".
„Een pont cantert (grovere kaas) vijff
duits" (plm. 3 cents).
„Het pont fleys, 't zij Schapenvleys
off Runtvleysch. 't pont: drie groot"
(plm. acht cent) enz.
Een der eerste aanvallen dér bele
geraars gold de Friese poort, een mach
tig bolwerk, geheel versterkt met
boomstammen, puin en aarde De kloe
ke verdedigers stelden daartegenover
een „hexenbrouwsel"' van kokend zeep
sop, kalkwater, pekel, olie, gesmolten
lood, ongebluste kalk, stukgestoten
glas, gestampt gruis, bepekte kransen
geteerde hoepels, zwavelklompen, stro
wissen, takkenbossen, keistenen door
dappere Alkmaarse jongens gegooid
brandende bezems, kortom: een
regen van ziedend water eri gesmol
ten lood; een sneeuw van ongebluste
kalk. pekhoepels en stro; een hagel
van schroot, kogels en stenen die de
eerste aanvallers, begrijpelijkerwijze,
deden terugdeinzen.
Een tweede aanval volgde. Dirck
Duyvel deed zijn naam eer aan: in
helse gloed wist hij ook deze tweede
bestorming te smoren! Een derde volg
de, ondernomen door Don Frederiks
keursoldaten, oudgedienden, die met
staal en kogels ™eer dan vertrouwd
waren Een vaandrig wist zich op de
Alkmaarse muur te wei ken: „Ville
°a<*née". .,De stad 18 ons! ZeSe! Zege"
Weet U ook welke Europese taal,
na het Engels, het meest gesproken
wordt? En welke taal komt op de
derde plaats? Op de vierde?
Zonsverduistering kan alleen en
onder bepaalde omstandigheden op
treden bij nieuwe maan. Hoe zit
dat bij een maansverduistering?
De zonsverduistering was voor
Zweden totaal; voor Nederland ge
deeltelijk. Kunnen we dat ook van
onze maansverduistering eventueel
verwachten?
Sommige schepen, die van plaatsen
komen waar een besmettelijke ziek
te heerst, worden in quarantaine
geplaatst. Indien deze maatregel
1 e 11 e r I ij k zou worden toegepast,
hoeveel dagen zou ze dan moeten
duren?
Men is ergens ,.'n blauwe Maan
dag" in dienst geweest. Hoe is men
aan deze uitdrukking gekomen?
„Kapel" hangt samen met de „cap-
pa" van de H. Martinus, die in een
kleine kerk werd bewaard; de
„mantel" van de Heilige. Met welk
woord hangt „bureau" samen?
Van welke kleur was de glanzende
toga, die de Romeinen droegen
wanneer ze naar een bepaald ambt
dongen?
Alles goed en wel.... maar wat
heeft nu een hangmat met een mat
te maken?
Antoon van Duinkerken heeft het
ergens over een „teirlingen" schort.
Wat wordt bedoeld?
De rivier bij Londen is de Theems.
En wat wordt het, wanneer we de
h weglaten?
10
Op de tien kruisjes komt de naam
van een gemeente in Groningen. Van
1—10 namen, min of meer betrekking
hebbende op de aardrijkskunde van
Nederland.
3
1. Duidt
een
windrichting
aan
5,
iiugcii eens icgcu uicugi»
Waterloop tussen gronden buiten
dijks, b.v. de Dordtse.....
Worden onderscheiden in lage....
en hoge maar zonder grond,
want de lage zijn verdronken hoge!
Oude vesting en Hanzestad aan het
Zwarte Water in de provincie Over
ijssel.
Gehucht onder Barneveld, tussen
Hoevelaken en Voorthuizen
6. Een der grootste havens van Rot
terdam en de grootste kunstmatige
haven ter wereld.
7. Voormalige gemeente in N.-Holland,
ten N. van Haarlem, sinds 1927 bij
Haarlem gevoegd.
8. De stengels van vlas aan de wer
king van water blootstellen, tenein
de de bastvezels los te weken.
9. Laaggelegen land; ook wel: schor,
kwelder.
10. Weinig gewaardeerde windrichting.
Het feest van de 16e Juli heet
ook wel. het feest van het scapu
lier. Het scapulier is feitelijk 'n
onderdeel van het kloosterkleed.
Het wordt over de borst en de
rug gedragen en is gewoonlijk
korter dan het habijt, of de pij.
Als schouderkleed van sommige
geestelijke orden moeten we het
woord in verband brengen met
het Latijnse „scapulae", dat
„schouders" betekent. De leken
kennen het als lapjes gewijde
stof, door lint of banden met
elkaar verbonden, die men on
der de kleding op borst en rug
draagt.
Het missaal der paters Carme-
lieten houdt, in de Mis der vi
gilie van O. L. Vrouw van ae
Berg Carmel, de scapulier-ge
dachte levendig, wanneer we
zen: „Scapulis suis obumbraw
tibi.... Met haar vlerken zal zuj
(Maria) u overschaduwen; onder
Haar vleugeten zult gfe gerust
zijn Zij zal u trouw dekken met
Haar schild; geen vrees zult ge
kennen voor de dreiging van de
nacht".
Paus Pius XII schreef in 1950:
„De godsvrucht tot het H. Sca
pulier is door haar eenvoud aan
het bevattingsvermogen voor
allen aangepast en met groot
voordeel voor hun zielen onder
de Christenen wijd en zijd ver
spreid".
En de H. Vader besluit: „Zon
der twijfel de liefdevolle
Moeder niet nalaten te zorgen,
dat Haar kinderen, ter uitboe
ting in het vagevuur verblijvend,
door Haar voorspraak bij God
ten spoedigste zoa'.s is over
geleverd 'door het zogenaamde
Zaterdagse Voorrecht het
eeuwig Vaderland bereiken".
Wanneer er weer eens eebru'^® 'u*
cifers op de asbak, of op de en-
tafel liggen kun je er een leuk spelle-
Met 012J lucifers is het met moeilijk
vier vierkantjes te leggen Het mid
delpunt van hei S.tote A'orta °r
de vier vierkantjes gevoimd, is de
„slip" die de vier afgebrande Koppen-
tegen-elkaar-geduwd gemakkelijk vor
men Nu nodig je iemand uit om met
dit aantal van twaalf niet vier, maar
vijf vierkanten te vormen. Eerlijkheids
halve dient er bi-i 8eze§ci: ..Ze .roeven
alle vijf niet even groot te zijn. En
het grote vierkant, gevormd door de
vier andere, telt niet mee Nu dat is
teen gemakkelijke puzzle!
De oplossing is de volgende- Je vormt
met de twaalf lucifi rs weer vier vier
kantjes. Maar: let nu goed op- de bin
nenste vier stokjes, samen een kruis
vormend, komen nu niet met de af
gebrande koppen doch met de onder
einden tegen elkaar te liggen En. waar
die vier ondereinden elkaar bijna ra
ken, juist in het hartje van het grote
vierkant, wordt nu een heel klein vier
kantje gevormd, probeer het maar
gerust. Samen met de overige vier,
vormt dit kleine vierkantje vijf vier
kantjes.
Nu we toch met afgebrande lucifers
bezig zijn: even iets uit de rekenkunst!
Wanneer ik vraag: wat is de wortel van
16. dan luidt het antwoord' 4, want:
1 X 4 - 16. Zo is de wortel van 25
vijf. omdat 5*5 gelijk is aan 25. De
wortel van 36 is 6. die van 49 is 7 enz.
„De wortel uit" wordt geschreven als
een grote V. een Romeinse 5, met een
dwarsstreep er boven op.
Goed. Nu neem je 1 lucifer. Onder
die ene lucifer leg je weer een lucifer,
maar nu: geheel dwars, horizontaal.
Daaronder komt het Latijnse cijfer VII,
dus: 7. De vraag is nu: pik uit deze
zes lucifers er één uit: niet de dwarse.
Lég de lucifer die je er uit pikt. zo. dat
je een cijferwaarde krijgt vant eèn.
'Dus: de 6 lucifers zijn samen niet
meer waard dan het cijfer: één.
Hoe dat gebeurt? Laat de bovenste
lucifer en de dwarse kalm liggen. Pik
van h't Latijnse cijfer VII de rechtse
lucifer weg en leg die dwars ovei de
V heen Nu staat er niet meer 7 doch:
wortel 1. De worte! uit 1 is vanzelf 1,
want: 1 X 1 - 1. Er staat dus: 1 ge
deeld door.l; 'immers- de dwarse luci
fer is nu een deelstreep. Welnu,
1:1-1.
