Schiedamse kinderen aan het
Scheveningse strand
Noodoplossing voor een nijpend
probleem
OUDE TIJD
Op het Bedrijf
Overeenkomst inzake Perzische
olie is thans getekend
Opkomst en verval van het
spoelingsdistrict
Nieuws uit STAD OMTREK
Uit die goede
eheugen
Hulp
FRIES KAN EED AFLEGGEN IN
EIGEN TAAL
De veehouderij in Delfland floreerde
dank zij de spoeling
Stijging industriële investeringen
verwacht
r
Naar een eigen Schiedamse vacantiekolonie?
Raffinaderijen voor 1 Jannari a.s.
weer in werking
A. R00DB0L-Boekhandel
'4
Wetsontwerp ingediend bij Tweede Kamer
VLAARDINGEN
Raming 1953 werd voor 99 pet. gerealiseerd
DONDERDAG 5 AUGUSTUS 19*ï
PAGINA 1
BURGERLIJKE STAND
WAT SCHIEDAM VERLOOR
EN VOND
TE WATER
FIETSEN GESTOLEN
NEL). VRACHTENMARKT
PROCESSIE NAAR KEVELAER
EÉ&MI
r
!i\ ROTTERDAM
SCHILDER DIE HET BONT
MAAKTE KREEG 8 MAANDEN
„HUMOR IN DE KRANT"
NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT
Van de gracht naar de trog
De spoeling wordt dunner
In Duitsland
Twee padvinders
verdronken
ALGEMENE OVEREENKOMST
INZAKE TARIEVEN EN
HANDEL
Engeland niet gekant tegen
Japans verzoek
4
Ergens achter de Scheveningse duinen wappert de vlag van Schiedam.
Daar staan in een omlijsting van diepgroene bosschages en zachtgroene
weiden tien blanke tenten. En die tenten vormen bet hoofdkwartier en
lie toevlucht bij slecht weder voor de tweehonderd Schiedammertjes,
die als eersten van 600 door de Schiedamse Gemeenschap naar liet land
goed Groenendael zijn gezonden, om daar een week van een heerlijke
openluchtvacantie te genieten.
Zes honderd kinderen worden dit jaar
uitgezonden. Er waren echter 1600 aan
vragen binnengekomen. Naar voor de
hand ligt, ontberen nog vele kinderen in
onze stad een verblijf in het gezonde
groen, in bos en hei of aan zee. Wie op
Groenendaal de kinderen opgewekt ziet
terugkeren van het Scheveningse strand
of uit het Dierenpark Wassenaar of van
Madurodam, krijgt niet de indruk, dat
het hier om een noodoplossing gaat. Niets
dan opgewekte gezichten. En tevreden
leiders en leidsters. Alles loopt gesmeerd.
En het weder werkt ongelooflijk mede.
De tenten behoeven nauwelijks gebruikt
te worden. En in de namiddag staan vier
autobussen van de R.E.T., die daarna nog
Wilton-Fijenoordmensen zullen vervoe
ren, gereed, om de voldane kinderen
weer Schiedam-toe te brengen.
Het is een hele verbetering, vergeleken
bij de tochten naar de Beer. vanwaar de
kinderen te laat en te vermoeid terug
kwamen. verleden jaar. En als men daar
zo staat in de vrije heerlijkheid van Groe
nendael, zou men niets liever wensen, dan
dat al die 1600 aanvragen bevredigd had
den kunnen worden.
Men geeft er zich dan rekenschap van.
dat het gemeentebestuur hier feitelijk
een niet afwijsbare verantwoordelijkheid
heeft. Want Schiedam beschikt absoluut
niet over voldoende recreatie-mogelijk
heid. Voor een centrum buiten de stad,
zoals andere steden bezitten, ergeris in
Drente of Brabant, is nog niets gedaan.
Laten we hieraan imddels onrftiddellijk
toevoegen, dat ons bij informatie bleek,
dat de S.G. reeds naar mogelijkheden in
Noord-Brabant heeft gezocht. De mannen,
die het huidige experiment georganiseerd
hebben, menen echten, en terecht, voor
het volgend jaar een beroep op het ge
meentebestuur te mogen doen, om een
respectabel bedrag ter beschikking te
stellen, teneinde de jeugd van het ogen
blik, die moeilijk op het gereed komen
van de „geplande" recreatie-oorden kan
wachten, in de gelegenheid te stellen, uit
GEBOREN: Hendricus W. z. v. H. W.
de Kaper en M. M. Peek; Maria d. v. J.
Tegelaar en W. J. Dingier; Georgette d. v.
J. F. Dictus en W. M. van Oors; Magdalena
F. d. v. P. Verkade en A. M. F. Quartel;
Maria I. d. v. S. Huiskens en L. M. Mion;
Wilhelmina J. d. v. A. J. Bekkers en J.
C. Wittenberg.
OVERLEDEN: Leonardus J. M. Lans
bergen 71 j.; Jacoba Verdel 60 j.
Te bevragen bij het hoofdbureau van
politie te Schiedam, tussen 9 en 12.30 en
2 en 6 uur; Blauw-witte gymschoen, auto-
step, onderdeel van vishengel in foudraal.
Te bevragen bij de vinders: Rijwielge
reedschap, J. Jonas, GroteMarkt 6b; dop
van benzinetank, M. v. Meurs, Vlaardin-
gerdijk 199, rijwielhandpompje, Verstoep
Fabriplein 6a; rijwielhandpompje, W. v.
de Heijden, Franklinstraat 15a; jonge hond
W. de Bouw, Hoofdstraat 185/13klein
zwart hondje, mevr. Ruseier, Broersvest
66; Spaniel (bruin met grijs), J. Mackay,
Nieuwsticht Z.Z., no 23; ring met sleutels
G. den Uijl, Snelliussingel 20a; ring met
4sleutels, P. Smit, Oude Maasstraat 6;
schaak, W. v. d. Mark B.K.-laan 223a;
vulpen, J. Kievit, Jan Vermeerstraat 16a;
aansteker, T. Meder, Warande 4b; vulpen
mevr. Hengst, Jan Steenstraat 35; étui met
rozenkrans, C. de Haan. Marconistraat 75a;
bedrag aan geld, postkantoor Tuinlaan,
armbandje, D. de Jager, St Jansplein 6;
armband S, Beekman. Kerkweg 38; gou
den ring, A. de Wit, Korte Haven 22;
Kruisje, M. Heimans, B.K.-laan 201a; be
drag aan geld. v. Nieveldt, B.K.-laan 280;
doublé armband, H. Pijnacker, Paulus Pot
terstraat 22; herenportemonnaie, H. A.
Schouwenburg, Louronstraat 2; kinderpor-
temonnaie met inhoud, L. de Graaf, Beier-
landsestraat 59b; bruine portemonnaie met
inhoud, ,1. Jongebreur, Oosterstraat 99a;
zwart étui met foto's, C. van Berk, Lange
Haven 97; portemonnaie, J. v. d. Velden,
Jan Steenstraat 7; 1 paar krukken, Van
Vliet, Noordvest (op het pontje); autoped,
J. Schaeffer, Fr. Haverschmidtlaan 68;
rode autostep, C. Philippie, Westfanrke-
landsestraat 3; washandje, tandenborstel
en tandpasta, E. Krabbendam Rubensplein
17b; wit kinderschoentje, J konings, He
renstraat 25; herenvest, C. Lagendijk, Lek
straat 102a; rode pantoffel, v. d! Haar,
Maasdamsestraat 10b; wit kinderschoentje
portier gasfabriek Dwarsstraat; 1 paar
schoenen, J. de Boed, v. Smaleveldtstraat
25; geel kindervestje, Mastenbroek, Pr. Fr.
Hendrikstraat 14; kindercape met capu
chon, C. de Groot, Prof. Aalberselaan 83;
wit kindersokje, K. Wuister, Louronstraat
16; 1 paar baggerlaarzen, v. d. Haar, Huijs-
mansstraat 39; tasje met inh., W. van Pelt,
Warande 40a.
Vannacht raakte een tuinschipper met
een pijp van zijn pantalon verward in de
ketting van zijn fiets, toen hij in de Over-
schiesestraat fietste. Hij raakte te water
maar kon bijtijds op het droge gebracht
worden. De politie voorzag hem van droge
kleren.
Er is een fiets gestolen ten nadele van
A. K. die hij niet op slot bij de werf Gusto
had neergezet.
De tienjarige P. H. uit de Stadhouders
laan had gisteren zijn fiets op slot neerge
zet bij een zweminrichting aan de West
Frankelandsedijk. Toen hij later terug
kwam was zijn fiets verdwenen.
ROTTERDAM, 4 Augustus
3 Augustus, n.m.. 100 ton gerst Akkrum; 140
ton gerst Venlo; 300 ton id. 1.-varen, 150 ton
idem Almelo; 330 ton super Hasselt; 75 ton
super Gorredijk; 180 ton cellulose Maastricht;
212 ton cellulose Goor; 236 ton petr. cokes Ber
gen op Zoom; 250 ton stukgoed Amsterdam; 141
ton veevoeder Meppel; 94 ton veevoeder Doetin-
chem; 130 ton granen Doesburg; Totaal 48
reizen, 13 vletreizen.
4 Augustus, v.m.: 150 ton gerst, Zutphen, 105
ton gerst Ravenstein; 210 ton milocorn Delft;
380 ton rogge Wormerveer; 500 ton zinkas
Eudel; 250 ton petr. cokes Olst; 65 ton diversen
Waalwijk; 115 ton diversen Doesburg.
De Schiedamsche processie naar Keve
laar, is gisteravond (29 Juni 1899) om
streeks 7 ure alhier teruggekeerd van hare
vijftigste pelgrims.reize naar de alom be
kende bedevaartplaats. Daarna had in de
parochiekerk aan den Singel de plechtige
dankzegging plaats. Het Lof werd gecele
breerd door den weleerw, pater Aug. Ham
O.M., met assistentie van den weleerw.
pater Rodemans, van de Rozenkranspa-
vochie en den weleerw pater Janssen van
de St Jansparochie. In gloedvolle bewoor
dingen sprak de zeereerw. pastoor Lange-
wen, mede van de pelgrimsreis wederkee
rend, de terugkee-rende pelgrims toe en
wierp hij een terugblik op de met zooveel
opgewektheid volbrachte pelgrimsraize.
Het „Te Deum", tot besluit der bede
vaart aangeheven, vertolkte voorzeker wat
er in aller hart in dezen plechtigen stonde
na zoo heerlijke dagen van geestelijk genot
omging.
(Nwe Schiedamsche Courant,
van 1 Juli 1899)
de steenwoestijn van de stad weg te trek
ken en de nodige gezondheid voor een
nieuw schooljaar op te doen.
Intussen, ook voor de Schiedamse Ge
meenschap is deze uitzending een experi
ment, hetwelk voor het overige ietwat be
schamend is. We hoorden toevallig mom
pelen, dat deze mogelijkheid van uitzen
ding te danken is aan de welwillendheid
van de Haagse Jeugdactie, die het terrein
op Groenendael ter beschikking van de
S.G. stelde. Moet Schiedam afhangen van
Haagse welwillendheid, hoe goed ook be
doeld? Er werd zowaar aan toegevoegd,
dat men het in Den Haag eigenlijk niet
weten mocht, omdat daar immers óók kin
deren te over naar een vacantie snak
ken
Wat we hier neerschrijven, is een per
soonlijke mening en de mannen van de
S.G. zullen het misschien niet eens zo
prettig vinden. Maar naar we menen, mag
Schiedam zoiets niet op zich laten zitten.
Zulks te meer, omdat het o.i. een plicht
is, de huidige toestand te overbruggen,
nu we met een verminkt Volkspark en
een embryonaal recreatie-oord in Kethel
zitten.
Het gemeentebestuur moet hier een
royaal gebaar stellen, vooral wanneer ge
bleken is, dat dit experiment, deze nood
oplossing, een succes was. Of het een suc
ces wordt, zullen we spoedig weten. Naar
we nog vernamen, zal de Licht cn Lucht
actie van de Singel zich zo spoedig moge
lijk bij het initiatief van de S.G. aanslui
ten. Zoals bekend, zendt deze nog naar
Schoonhoven uit, maar ook daar hebben
zich bepaalde bezwaren doen gelden.
We zijn werkelijk benieuwd, wat er uit
het experiment, hetwelk een noodoplos
sing is, groeien zal. Een eigen Schiedamse
Vacantiekolonie? En de mogelijkheid, om
alle Schiedamse kinderen, die er voor in
aanmerking komen, minstens een week
naar buiten te sturen?
Vacantie aan het strand! 200 Schie
damse hinderen genieten deze iveek
als eersten van 600 licht en Inrht aan
het Scheveningse strand.
Wie van de heren?
Plunderaars
De
Passage Theater
(18 j.).
Monopole Theater:
(14 jaar).
Stedelijk Museum: Dagelijks van 2 tol.
5 uur.
R..K. Openbare Lees. en Studiezaal en
Bibliotheek. Geopend iedere middag van
24 uur, behalve Maandag en iedere
avond van 78.30 uur. behalve Donder
dag en Zaterdag.
Filiaal Gorzen (H. Hartkerk): Dinsdag
avond van 6.308 uur; Vrijdagavond van
f—8 uur uitlenen van boeken.
De avonddienst voor de apotheken
wordt waargenomen door de apotheek
Backer, St Liduinastraat 38a.
TONEEL EN MUZIEK
Schouwburg, 8 uur: „Wiener Blut" i* Hoofd -
stadoperettc). Lantaren. 8.15 uur: ,.De
dienstknecht in het huis" (Rotterd. Comedie).
BIOSCOPEN
13 Augustus. Arena: City Lights (a. 1.1; Capitol:
Ontvoerd uit de harem (14 j.l; Centraal: Maske
in blau (18 j.l; Cineac: De gevangene van
Zenda (14 j.l; Colosseum: Roman holiday "a.l.i;
Harmonie: De slaapwandelaar (14 j.l; Lutusca:
Pechvogel en Co (a.l.); Luxor: Wij zoeken mil-
lionnaires (a.l.): Passage (Schiedam): Kampioen
op sokken (14 j.); Prinses: Anna (volw.): Rex:
Fort Ti (14 j.); 't Venster: Een dag om nooit te
vergeten (a.l.); Victoria: Roman holiday (a.l.).
De Rotterdamse rechtbank veroordeel
de hedenochtend de 24-jarige schilder E.
uit Amsterdam tot een gevangenisstraf
van acht maanden met aftrek.
Hij had bij het Centraal Station te Rot
terdam een fiets weggenomen en nadat
hij uit de restauratie van dit station 16
had gestolen, fietste hij naar Zaandam.
Daar brak hij in bij Van Gend en Loos.
Hij werd tenslotte in Wormerveer aange
houden.
De eis was een gevangenisstraf van
twaalf maanden met aftrek.
Aldus betitelt Het Vrije Volk van 28
Juli 1954 een van zijn hoofdartikelen. Het
blad vertelt, hoe de bekende humorist
Carmiggelt het handig lasteren belachelijk
maakt. Carmiggelt sprak: „Dat de heer
Jansen geld steelt beweren wij niet. Doch
enz." En dan gaat Het Vrije Volk
voort met:
„Na de voordracht te hebben genoten,
namen wij De Linie ter hand en lazen
daarin een hoofdartikel, getiteld „Linker
vleugel". Het artikel houdt zich bezig met
een circulaire, door enige leden van de
P.v.d.A. aan enige andere leden gezonden
met het doel het voormalige sociaal-de
mocratische centrum in enigerlei vorm
weer tot leven te wekken. De Linie legt
tussen deze circulaire en de veronderstel
de stemmenwinst van de P.v.d.A. onder
kiezers, die vroeger communistisch heb
ben gestamd, verband. Dat gaat aldus:
..Het is verre van ons te vermoeden, dat
een man als Ds. Buskes (een der onder
tekenaars van de circulaire. Red. HVV) de
spreektrompet voor <Jeze lieden heeft ge
stoken; wij zijn eerder geneigd te veron
derstellen, dat hij de toeneming van de
Iinkerstromingen in de P.v.d.A. heeft ge
constateerd en dat hij om wille van de
democratie zoals hij die opvat aan d«
stromingen de invloed wil doen toekennen
welke haar wegens kwaliteit of kwanti
teit toekomt". Het was alsof we Carmig
gelt hoorden". Aldus besluit Het Vrije
Volk.
Hoewel we als gewone man het niet
ineens snapten, gunnen we toch van harte
Het Vrije Volk zijn genoegen om de
Humor in De Linie. Wij hadden echter
ook pleizier om het komische in Het Vrije
Volk Iemand maakte ons opmerkzaam
op het volgende: Romme schreef in Volks
krant heel mild dat het de Socialisten
best zinde, toen de kerkelijke gezagsdra
gers N.S.B en Communisme veroordeel
den. maar dat het hun niet zint. nu de
Bisschoppen iets gezegd hebben over de
P.v.d.A. De verontwaardiging van de Sa-
cialisten moet dus met een korreltje zout
worden genomen.
Rommes artikel was volkomen correct.
En nu de Carmiggelt-humor: Wat Romme
niet beweerde of ook maar insinueerde,
insinueerde Het Vrije Volk. Dat ging zó,
komisch om te zien: Steeds verder wer
kend bouwde tenslotte „de grootste krant"
bij zijn lezers de overtuiging op. dat Rom
me en de Bisschoppen socialisten en com
munisten op één hoop hebben gegooid
En Romme noch de Bisschoppen hebben
in werkelijkheid ooit zo iets stotends ge
probeerd.
Nu gelooft iedere grootste krant-lezer,
dat zij het toch gedaan hebben.
Neem de proef op het bedrijf.
De krant, die zijn lezers deze bruikbare
poets bakte, heeft echt gevoel voor Car
miggelt-humor. Die weet hoe het gaat.
Na langdurige en moeizame onderhan
delingen is gisteren te Teheran tussen de
Perzische regering en een consortium van
acht internationale oliemaatschappijen
een overeenkomst getekend m.b.t. de
exploitatie van de Perzische olie. De over
eenkomst vertoont gelijkenis met de over
eenkomsten welke door Amerikaanse
maatschappijen werden gesloten in Saoedi
Arabië, Koeweit en Venezuela, waarbij
het productieland de helft van de inkom
sten uit de olieproductie ontvangt, na
aftrek der kosten.
Onder de nieuwe olie-overeenkomst
zullen de grote raffinaderijen in Abadan
en de andere productie-installaties naar
verwacht wordt voor 1 Januari a.s. weer
in werking zijn. Geraamd wordt, dat bin
nen drie jaar de regering van Perzië een
jaarlijks inkomen zal ontvangen van 190
millioen uit hoofde van in Perzië gewon
nen olie.
De technische en afzetorganisaties der
Ver. Staten, Engeland, Frankrijk en
Nederland zullen samenwerken met Per
zië voor het produceren en afzetten van
een product dat van grote invloed zal
(Advertentie)
Moderne en instructieve woorden
boeken. Nederlands - Frans - Duits -
Engels - Grieks - Latijn, Onmisbaar!
^^Kubensplein 16, Schiedam, tel. 69513
OAOBIAO VOO* SCHICOAM tM OMSWfKfM
76ste Jaargang No. 22526.
De kantoren der Redactie en Admini
stratie £ljo gevestigd te Schiedam, Dam
ld, telefoon ö6152, Gironummer 50J043
AoounemenUiprijs t 6 25 per kwartaal
4 i3 pel UlaaliU 1*5u U6I Week
Aavci i« ..uciuu*' gewone tcuiumDreedu
t ».-it pel uuti.inetei hm tg la.
lUgeAonuen Mededelingen ap redactionele
lso contract geulen lagert tarieven, welkt
ajioinnieedie 1M P*1 millimeter noogte
nu at ladiiiti.iMtr at it Jl no it ef Kende ad
i l i .in vfiKl i etln
Kampioenen kleine advertentiPn) tot
woorden w cent £iK woord meer 8 cent
Maximum woorden Plaatsing uitsluitend
PU vooruitbetaling
Aiu advertentie-orders worden afgesiotei.
en geplaatst overeenkomstig de Kegelen
voor net Advertentiewezen.
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp, dat het gebruik van de
Friese taal in het rechtsverkeer regelt.
Ter wille van de overzichtelijkheid Is
niet de weg gevolgd van aanvulling en
wijziging van de bestaande wetten, maar
zijn de wettelijke voorzieningen die ten
aanzien van het gebruik van de Friese
taal in het rechtsverkeer in aansluiting
aan de voorstellen van de in 1952 hiertoe
ingestelde commissieKingma Boltjes
wenselijk worden geacht, vervat in een
ontwerp voor een afzonderlijke wettelijke
regeling.
In het wetsontwerp wordt de mogelijk
heid geopend een mondeling af te leggen
eed. belofte of bevestiging in de Friese
taal uit te spreken. De bezwaren van
godsdienstige en andere aard, die sommi
gen gevoelen om bij een plechtige hande
ling als het afleggen van een eed, be
lofte of bevestiging een andere taal te ge
bruiken dan die, welke zij als hun moe
dertaal beschouwen moeten door de wet
gever worden geëerbiedigd
De commissie-Ktngma Boltjes was een
stemmig van oordeel, dat de eisen van
rechtseenheid rechtszekerheid en rechts
gelijkheid in het algemeen te grote hin
derpalen vormen tegen het schriftelijk ge
bruik van de RFriese taal in rechtsge
dingen. Het kabinet heeft zich bij dat
oordeel van de commissie aangesloten.
Voorts bevat het wetsontwerp het begin
sel, dat ieder die op een trechtzitting in
Friesland verplicht of bevoegd is zich
mondeling te uiten, dit zal mogen doen
in het Fries De regeling zal gelden voor
alle gedingen voor de burgerlijke rechter,
dus zowel voor civ'iele als strafzittingen
en ook voor terechtzittingen van organen,
De afvalproducten van bepaalde industrieën bevatten veelal waarde
volle stoffen niet verschillende aanwendingsmogelijkbeaen. Hierdoor
ontstaan naast de oorspronkelijke industrie dikwijls bedrijven, die de
brunkbare stoffen uit liet afvalproduct onttrekken en verwerken of
ontwikkelen in de omgeving gevestigde bedrijven elders doordat zij
inplaats van meer kostbare producten bet afval kunnen benutten. Dit
laatste was het geval met de veehouderij rondom de grote steden
Rotterdam, Delft, Schiedam en Den Haag, welke in de spoeling van de
geneverstokerijen een goedkoop veevoer verkreeg. De gegevens voor dit
artikel ontleenden wij aan een geschrift over de ontwikkeling van de
veehouderij in Delfland van de hand van thans Ing. E. H. Ketelaar, waarin
hij o.a. de opkomst en liet verval van het z.g. spoelingsdistrict beschrijft.
In een hoofdstuk: „Ontwikkeling en
bloei van het oude spoelingdistriet" deelt
de schrijver mee. dat rond 1850 Delfland
als geheel nog niet het veehouderijgebied
bij uitstek was, dat het later is geworden
Er valt echter één streek aan te wijzen,
dat zich toentertijd al van het omliggende
gebied onderscheidde en waar de vee
houderij sterk op de voorgrond trad, nl
waar de bedrijven gevestigd waren waar
spoeling aan tiet vee werd gevoerd. Oor
spronkelijk lag het spoelingdistrict hoofd
zakelijk om de branderij-stad bii uitstek
i.s. Schiedam, waar tal van branderijen
waren en nog zijn gevestigd. De spoeling
wordt verkregen als afvalproduct bij de
fabricage van moutwijn en jenever en
later bij de bereiding van gist, zoals deze
plaats vond bij de N.V. Ned. Gist- en
Spiritusfabrieken te Delft,
i De oudste vorm, waarin de spoeling
werd verkocht, was die van de Schie
damse branderijen Het product werd in
vloeibare vorm in ketels afgeleverd Een
ketel was een oude Schiedamse maat van
257 1. De spoeling is een residu van het
distillatieproces en bevat nog vee) eiwit
ten. Men onderscheidt spoelingdik en dun:
het eerste bevat nog bepaalde bezinksels
het dun is de heldere afgepompte vloei
stof. Ook het vetpercentage van de spoe
ling mag niet verwaarloosd worden en is
zelfs belangrijk: suikerhoudende stoffen
en mineralen zijn slechts in geringe mate
aanwezig zodat de voedering met enkel
spoeling niet mogelijk is.
Op het einde van de 17e eeuw. aldus
ing. Ketelaars, had men voor het product
nog geen goede bestemming gevonden; het
werd meest geloosd óp de Schiedamse
grachten (sic Doordat in 1711 het hou
den van varkens te Schiedam werd ver
boden, begonnen de boeren de spoeling af
te halen en hiermee ontstond het spoeling
district. want veehouders van verder af
waren niet in de gelegenheid spoeling te
halen, het spoeling voeren werd dus een
zeer plaatselijk gebruik. Het product was
niet iang houdbaar, zodat elke dag de
spoelinghalers in actie waren om hun
„kisten" (inhoud 3% ketel) of hun „schou
wen" te vullen (inhoud 10 bak of 35
ketels). Vanuit deze schouwen werd de
vloeibare, nog warme massa via open
goten over de weg in de houten voeder
bakken op het land of in de sta) gepompt
Zo nam de spoeling in de loop van de
19e eeuw een steeds vastere plaats in op
de veehoudersbedrijven rond Rotterdam
en Schiedam. De branderijen breidden zich
aanvankelijk steeds uit, maar rond 1875
werden de resultaten al minder gunstig
De grootste uitbreiding van het aantal
branderijen is te constateren tussen 1850
-1875 (van plm. 200 tot ongeveer 400).
Daarna kwamen de grote moutwijnfabrie-
ken de kleine branderijen verdringen. De
machtige stroom spoeling vond hier een
dankbare plaats en zo zien wij, dat de
véehoudersbedrijven zich ten slotte geheel
gaan richten op het verbruik van dit be
gerenswaardige veevoederproduct.
Kortom we kunnen dan het beste spre
ken over de glorietijd van het spoeling
district. Nevens de spoeling werd de
dieren meel en hooi gevoerd. Het hooi
stopte" omdat de spoeling iets te laxe
rend werkte Rondom Schiedam in Over-
■*chie en vooral ook aan de Beukelsdijk
varen bijzonder grote veehoudersbedrij
ven die zich speciaal inrichtten op de
mesterij.
Vanti'f de Hoeeksewaard werden veel
„staal-ossen" gekocht, magere jonge bees
ten, die soms in korte tijd vetgemest wer
den. De ossen waren een dankbaar ult-
voerproduct naar Engeland, waar ze
gretig zijn opgenomen.
Er kwam echter langzamerhand verval.
De oorzaken waren van verschillende
aard. De opkomst van de consumptiemelk-
bedrijven is een van de redenen. Het mes
ten van vee brengt altijd zekere risico's,
die ten nauwste verband hielden met de
afzet. Een geregelde melkafzet gaf in feite
meer bestaanszekerheid. Bovendien gingen
diverse omliggende landen invoerverboden
vaststellen of verhoogde rechten heffen,
zodat de afzet ging stagneren. Ook in
andere streken van het land begon de
mesterij veld te winnen, zij het dat daar
andere voedingsproducten werden ge
bezigd, o.m. het goedkope graan uit
Amerika. Verder was het belang, dat
de spoelingkwaliteit ging minderen. De
grote stokerijen veredelden hun gistings
processen en daar is het afvalproduct
spoeling de dupe van geworden, met recht
de spoeling werd dunner. De branders
sloten zich aaneen en wisten een zeker
spoelingmonopolie te vestigen, betgeen na
tuurlijk ten koste van de boer ging
Een andere oorzaak van het verval van
het spoelingdistrict is ook aanwijsbaar in
een verhoogd gebruik van pulp en het hier
in scherpere mate optreden van besmette
lijke ziekten, sterk begunstigd door de
onhygiënische omstandigheden. Tenslotte
geeft ing. Ketelaars als een vierde oor
zaak tot verval de steeds hoger wordende
prijzen voor het magere vee prijzen die
niet evenredig waren met die van het
vette vee. Uit een officieel verslag putten
wi.i de wijsheid dat in de iaren 1910 -1930
de spoelingmesterij sterk afnemende was
en dat de melkveehouderij hier een over
wegende positie gaat innemen.
Kortom, het spoelingdistrict kreeg een
ander karakter en het gebruik van spoe
ling ging steeds meer achteruit, de eer
tijds gloriërende bedrijven zijn of ver
dwenen of omgezet in die m: t een ander
karakter Het steeds maar annexerende
Rotterdam heeft thans het spoelingdistriet
vrijwel geheel In gebruik genomen als
bouwgrond: spoeling-spoelingboeren en
snoelingkoeien zijn aan de verliezende
hand. En dit „verval" gaat nog steeds
door
die met administratieve rechtspraak zijn
belast. Alleen voor de militaire rechts
pleging zal de voorgestelde regeling niet
gelden.
Het kabinet acht het verder wenselijk
voor de toekomst uitdrukkelijk vast te
stellen dat de ambtenaren aan wei een tn
de Friese taal gesteld stuk ter zegeling
resp ter registratie wordt aangeboden de
bevoegdheid hebben een in het Nederlands
gestelde opgave, resp. een letterlijke Ne-
derlanse vertaling van de Inhoud van dat
stuk te vorderen, juist. De ministers van
Justitie en van Binnenlandse Zaken en de
staatssecretaris van Financiën, die het
wetsontwerp hebben voorbereid, zijn voort
van oordeel, dat het wenselijk moet wor
den geacht, dat uitdrukkelijk de mogelijk
heid tot beëdiging van vertalers in en uit
het Fries en in en uit zowel het Neder
lands als tn en uit „vreemde" talen wordt
geopend.
Door nog niet bekende oorzaak zijn Dins
dagavond de 19-jarige W. J» J* M. en de
13-jarige H, G. M., beiden uit Wierden, oij
een stuw in de Ems nabij Lingen m
Duitsland te water geraakt en verdronken.
De jongens behoorden tot een padvinders
troep, die in de omgeving kampeerde-
Engeland heeft ontkend, dat het gekant
z°u zijn tegen het Japanse verzoek tot
het openen van tariefsonderhandelingen
binnen het kader van de Algemene Over
eenkomst inzake Handel en Tarieven
(GATT).
In een door het secretariaat der GATT
gepubliceerde verklaring wordt medege
deeld, dat de Britse delegatie had ver
klaard, dat persberichten over Britse
zijn voor het bereiken van economische
stabiliteit en voorspoed in Perzië.
In de werkzaamheden van het consor
tium zullen, zoals bekend is, de vijf Ame
rikaanse oliemaatschappijen tezamen een
belang hebben van 40 pet, de Anglo
Iranian Oil zal eveneens een belang heb
ben van 40 pet, terwijl het aandeel der
Kon. Shell 14 pet zal bedragen en dat der
/v?-p jSnie Francaise de Pétrole 6 pet.
Oliedeskundigen ramen dat er drie
maanden nodig zullen zijn om de Perzi
sche olie-industrie weer op flinke schaal
te doen produceren. In het eerste jaar
wordt geraamd, dat Perzië betalingen zal
ontvangen van 60 tot 75 millioen. In het
tweede jaar zullen de betalingen naar
verwacht wordt stijgen tot $110 a 130
millioen. Wanneer in het derde jaar het
bedrijf weer volledig zal werken, zal de
Perzische regering een bedrag van $175
tot 190 millioen mogen verwachten.
Verwacht wordt, dat de productie de
eerstkomende drie j'aar zal bedragen 15
millioen ton ruwe olie in het eerste jaar,
22 millioen ton in het tweede jaar en 30
millioen ton in het derde jaar. Dit komt
overeen met 300.000 vaten per dag voor
het eerste jaar, 450.000 vaten per dag voor
het tweede jaar en 600.000 vaten per dag
voor het derde jaar. De tot dusverre be
reikte hoogste productie in Perzië bedroeg
550.000 vaten per dag. r»e nieuwe produc
tie zal echter een veel hoger percentage
aan lichtere producten bevatten, waar
onder vliegtuigbenzine.
In Amerikaanse oliekringen verwacht
men, dat de nieuwe productie van Iran
een welkome aanvulling zal vormen voor
de reeds bestaande productie ln het Mid
den-Oosten. De productie van 300.000
vaten per dag voor het eerste jaar wordt
juist voldoende geacht ter aanvulling van
de toegenomen behoefte tijdens de periode
van drie jaar, waarin de installaties in
Pei-zië gesloten waren.
VACANTIE WEKEN.
Voor Woensdagmiddag had het Vacan-
tie-comité een kindermiddag vastgesteld
op het feestterrein. Van deze middag, die
verzorgd werd door Bob Steffin met zijn
goocheltrucs, poppenkast, en sprekende
pop, hebben zeer veel kinderen genoten.
Vooral de poppenkast oogstte veel succes.
Woensdagavond trad Cees de Lange, de
man van de „Kleine Klussies" op. Verder
presenteerden zich de sterren van Radio
Brussel: Helma en Selma; Mathieu Niens
met zijn Amerikaans Hammondorgel, de
acrobate Mary Mathonel. de cascadeurs,
The Rile Brothers, The Saytons met rü-
wielsensatie, en de parodisten de Wama's.
De muzikale omlijsting was in handen van
Aad Veen. Ook deze avond werd door
zeer veel mensen bijgewoond, die allen
hebben kunnen genieten van een avond
vol afwisseling.
Morgen zullen er verschillende wedstrij
den op rolschaatsen gehouden worden,
terwijl er 's middags voor de jeugd en
's avonds voor volwassenen demonstraties
zullen gegeven worden door de Haagse
Rolschaatsclub „Hollandia".
Bovendien zullen er 's avonds gym-
nastiek'demonstraties in de open lucht ge
geven worden aan de Mozartlaan en aan
de Schiedamsedijk Op de Markt zal een
Beiaard-bespeling door de heer Leen 't
Hart uit Delft te beluisteren zijn en ten
slotte vindt in de Stadsgehoorzaal een
tweede optreden van onze gasten uit Lienz,
Oost-Tirol plaats.
MEDISCHE zondagsdienst.
Van Zaterdagmiddag 1 uur tot
Maandagmorgen 8 uur zullen dienst
doen: dr N, Warmolts, Hoflaan 37,
telef. 2074; dr H. A. Imhoff, Verpl.
Chassépl. 6a, telef 3562. Boodschappen
s.v.p. vóór 10 uur.
Geopend: Apotheek J. Backer, Hoog
straat 228, telef. 2162,
VANDALISME IN DE NACHT.
Door enige, tot nu toe onbekend geble-
oppositie tegen het Japanse verzoek niet ven zeelieden werd gisternacht een vlag-
tn overeenstemming waren met het stand-
punt zoals uiteengezet door de Britse ge
delegeerde op de bijeenkomst van de com
missie, welke optreedt wanneer de onder
tekenaars van de overeenkomst niet bij
een zijn.
gemast die voor het Handelsgebouw stond,
uit de grond getrokken en over de rijweg
geworpen, terwijl van de bomen een deel
van de takken werd afgerukt. In de Van
Leyden Gaelstraat moest een lantaarnpaal
het ontgelden.
Het C.B.S. heeft de voorlopige uitkom
sten gepubliceerd van de investerings
enquête 19531954, welke betrekking
heeft op de investeringen in de industrie
en de openbare nutsbedrijven. De ge
gevens bieden een inzicht in de waarde
der in 1953 in bedrijf gestelde vaste activa
en in de waarde der in 1954 in bedrijf te
stellen activa.
Het blijkt, dat de in het vorige jaar ge
publiceerde verwachtingen voor 1953,
voor wat de industrie excl. openbare nuts
bedrijven betreft, voor 99 pet zijn gerea
liseerd. Voor de openbare nutsbedrijven
bedraagt de realisatie slechts 80 pet.
Vermoedelijk zijn in het laatste geval
enkele belangrijke projecten, waarvan het
gereedkomen in 1953 was verwacht, eerst
in 1954 gereed gekomen. De hoge bedra
gen voor de vermoedelijke omvang voor
1954 bevestigen deze verouderstelling.
Verder blijkt, dat de teruggang ln de
investeringen, welke voor 1953 werd
voorzien, in werkelijkheid ook heeft
plaats gehad, doch dat deze teruggang
volledig gecompenseerd wordt door een
verwachte stijging in 1954.
Onderstaand staatje geeft een overzicht
van de belangrijkste posten uit deze
enquête.
1953 1953 1954
Ver- gereali- Ver
wacht seerd wacht
(in 1 millioen)
Chemische nijverheid
Metaalnijverheid
Textielnijverheid
Bereiding van voed.
en genotmidelen
Overige industrie
Totaal
Opmb. nutsbedr.
168
305
103
132
326
100
243
297
127
126
164
473
140
163
861
361
153
210
1030
521
Algemeen totaal 1) 139 1222 1551
1) Excl. bouwnijverheid en ambacht.
