Amphitryon'bij Nederlandse
Coined ie
Giraudoux, de praat-zieke
Gekantelde woonwagen stremde
het verkeer
Een Ier kwam via Aken naar
Venlo
Tolunie tussen Scandinavische
landen
Boekschuld kan verder worden
verminderd
Amsterdamse Stadsschouwburg
jubileert
Krijgen Nederlandse auteurs er
een goede kans?
Talrijke arrestaties in Teheran
Les uit het verleden
De zee was gevaarlijk
Op Hoofdstedelijke Haarlemmerdijk
Takelwagens moesten
uitkomst brengen
.IV,
Heetwaterbron voor
verwarming
Kolpingcongres
gesloten
1954: Slecht honig jaar
Verwezenlijking zal nog vele jaren vergen
m
Communistisch complot tegen regering
ontdekt
MAANDAG 30 AUGUSTUS 1954
PAGINA 7
Jupiter liep een blauwtje
Twintigste eeuwse Mercurius
Haa gse reddingsbrigade redde
vijf personen
ota over wetsontwerp
inzake adoptie
Brug was redding
Zweefwagen
Nogmaals
""idle Kjjer van natuursteen-
industrie Comuth
Turnhout experimenteert
BRITSE VAKVERBOND-
LEIDERS TEGEN SAMEN
WERKING MET
COMMUNISTEN
RIDDERS VAN DE WEG
Zilveren imkersdag te Emmen
Overeenkomst tussen Staat en Nederlandsche Bank
TOT BEDRAGEN BENEDEN
EEN MILLIARD
-«
Alle grootheden traden
er op
In een winternacht van het jaar
<890 brandde de schouwburg weer
af. Dank zij de voortvarendheid
van A. C. Wertheim en G, A. baron
Tindal werden gelden bijeenge
bracht voor de bouw van een
nieuwe schouwburg. In September
1894 werd dit gebouw overgedra
gen aan de stad, die het in huur
gaf aan de Kon. Ver. Het Neder
landsch Tooneel. In 1920 nam de
gemeente de exploitatie zelf ter
hand en van die tijd af werd door
de gemeenteraad steeds een vaste
bespeler benoemd.
In de zestig jaar dat het gebouw
bestaat hebben groten als Rooy-
aards, Verkade en Van Dalsum en
hun artistieke prestaties verricht.
Internationale beroemdheden als
Jacques Copeau, Max Reinhardt,
Moissi, Wegener, Bassermann en
Jouvet traden op het Leidseplein
voor het voetlicht. Balletten van
Anna Pavlova, Mary Wigman, La-
ban, Cuevas en Ninette de Valois
naast solisten als La Argentina,
Lili Green, Gertrud Leistikow,
Kreutzberg en de Sakharoffs ga
ven uitvoeringen en Italiaanse,
Spaanse, Franse, Vlaamse en Duitse
operagezelschappen vierden er hun
successen.
Eigen repertoire
Uitbreiding portefeuille
schatkistpapier
STIJGENDE EXPORT VAN
VOLKSWAGENS
Productie kan bestellingen
niet bijhouden
Noren voelen meer voor
samenwerking
Concrete plannen
Deel-unie tussen Zweden
en Denemarken
BOUW VAN KUSTVAART
SCHEPEN VOOR AUSTRALIë
ROTTERDAMSE VEEMARKT
Jean Giraudoux bezat een bizarre fan
tasie en een puntige pen. Hij was een
Pranse romancier en dus heeft h|j meestal
zÜh werken niet verdronken in loodzwaar
eynisme, maar ze in een plezieriger sfeer
8ehouden door een charmante tederheid.
2Ün onderwerpen zijn vaak ontleend aan
belangwekkende figuren uit de wereld van
helden en goden en zo is ook zijn blijspel
"Amphitryon" in wezen niets anders dan
een eigentijdse interpretatie van Jupiter's
avances ten opzichte van Alcmene, de
'r°uwe gade van Amphitryon, de leger
aanvoerder in Thebe.
Girandoux heeft met zijn blijspel meer
Sedaan dan Roussin, die John Erskine's
"The private hfe of Helen of Troie" be
merkte tot „Welkom thuis, Helena". Gi-
'audoux heeft een eigen interpretatie ge-
Seven van de geboorte van Hercules. Hij
'aat deze sterke reus niet Jupiter tot vader
hebben, maar Amphitryon, de echtgenoot
Van Alcmene en daarom kan men het stuk
met veel goede wil zien als een lofzang
op de echtelijke trouw. Met veel goede
wil, want in wezen is er eigenlijk geen
hoofdmotief. Het blijft een conversatie
tussen de figuren op het toneel, die alle
maal er heel spectaculair en pittoresk uit
zien. Hetgeen zij allemaal zeggen is vaak
charmant ondeugend, maar van een diepte
bespeurt men nergens iets. Zelfs geen mo
ment komt men onder de indruk van het
geen zich op het toneel afspeelt. Daarbij
komt. dat het accent van de voorstelling
niet ligt bij Amphitryon, maar bij diens
charmante gade Alcmene.
Wat Giraudoux in dit blijspel met pro-
°°g heeft willen beweren, is dat Jupiter
®n blauwtje heeft gelopen bij Alcmene,
h6p?aks alle macht en majesteit die hij
Am V. Alcmene beeft gezworen dat zij
nr.-^hitryon trouw zal blijven en om de
Uottige zelfmoord, die moet volgen op
een f -
]a breuk op deze gelofte, te voorkomen
Jupiter haar vrij. Het volk van Thebe
h 1 hooit de ware toedracht van de zaak
n b.
v,Dit spel werd opgevoerd in een decor
a 11 D0eve die met zijn ontwerp voor
}7,n?Uiihs „Leocadia" heeft bewezen een
1, °htige en sfeervolle ruimte op de plan-
hl? kunnen scheppen. Ook ditmaal was
- décor los van iedere zwaarte, maar
Gt de projecties die in het derde bedrijf
erden vertoond, als illustratie van het-
- over Hercules werd gezegd, kreeg
fieri de indruk met een beeldroman te
th°eh te hebben. De costumering was fraai;
hen heeft nog dankbaar geput uit de voor
bad van „Electra", maar de dames Ellen
]n°gel en Lous Hensen zijn voor deze ge-
jjjgcnheid in nieuwe gewaden gestoken.
6 sterk naar nylon zweemden.
Ijj^len Vogel heeft haar rol van Alcmene
tJ^nder charmant gespeeld. Natuurlijk
te h'ttig zonder ook maar in de verte zich
q, bekommeren om dewraak van de
z0 mPos. Lous Hensen had als Lede net
dirJh'n iets van een zwaan als een opge
ld rt6 papegaai. Zij detoneerde volkomen
U speelse stuk. Guus Hermus had
vaak veel plezier in zijn titelrol en met
genoegen chargeerde hij zodat, het aan
hem niet heeft gelegen om er een kluch
tig blijspel van te maken. Ton Lutz was
Jupiter, in groot ornaat en met alle krul
len die de Klassieken hun Oppergod heb
ben toebedeeld. Zelfs zo veel haar, dat
het hem bezwaarlijk werd op Alcmene te
avanceren.
Onno Molenkamp was een op en top
20e eeuwse Mercurius. Mien Drymaer van
Twist verdiende met haar verrukkelijk ge
speelde rolletje van Euclissa, de voedster
van Alcmene, welverdiend open doek
je. De jongere generatie kreeg ook een
paar rollen toebedeeld: Walter Kous als
een wat jongensachtige Sosius en Dick
Scheffer een erg toneelmatige Trompetter.
Wie niet onder de martiale indruk van de
Krijgsman van André van den Heuvel
kwam zal aan het hele stuk weinig ge
noegen hebben beleefd.
De ongelofelijke leegte, die men achter
de stortvloed van woorden gewaar wordt,
is beangstigend. Dat is het grootste be
zwaar dat wij tegen dit praatstuk van
Giraudoux hebben. Ware hij niet Girau
doux, dan zou men slechts gapend alle
volzinnen van de kletskous hebben aan
hoord. Nu weet hij door zijn poëtische
taal af en toe te boeien en een glimlach
bij de toeschouwers op hun gelaat te
wringen. En daarmee is „Amphitryon''
getypeerd. Helaas!
BU.
Omstreeks half één Zondag zijn door
de sterke Zuidelijke wind en de opko
mende vloed vier personen, te weten
drie dames en een heer, in gevaar komen
te verkeren voor strandhoofd 47 ten
Noorden van de Scheveningse boulevard.
Een patrouille van twee man van de
Haagse Vrijwillige Reddingbrigade gaf
direct alarm en begaf zich naar de dren
kelingen. Het mocht de brigade gelukken
alle vier weer behouden aan de kant te
brengen.
Zondagmiddag te ongeveer half vier
kwam tijdens sterke Zuidwestelijke wind
en opkomende vloed een 22-jarige jon
geman, wonende te Leidschendam, in ge
vaar te verkeren voor strandhoofd 27 te
Kijkduin. Hij werd door een lid van de
Haagse Vrijwillige Reddingbrigade in
veiligheid gebracht. De drenkeling was
door onbekendheid met de gevaren der
zee in moeilijkheden geraakt.
De Amsterdamse Haarlemmerdijk, door
zün geringe breedte en zijn frequente
tramlijn reeds een van de grootste hin
derpalen in het hoofdstedelijk verkeer,
geraakte Zaterdagmiddag tot overmaat
van ramp nog ruim een uur versperd toen
een grote woonwagen, die naar de Os-
dorperweg werd versleept, op ongeveer
tachtig meter van het Haarlemmerplein
af met" een doffe klap naar links kantelde,
daarmede aan alle verkeer resoluut een
einde makend.
De oude, houten woonwagen, die ruim
3 ton weegt en bijna 9 meter lang is. werd
getrokken door een kleine auto. Aan de
voorzijde rustte de wagen met een schar
nier op een klein karretje met twee
kleine, doch stevige wielen. Aan de ach
terzijde droegen de beide achterwielen
van de woonwagen zelf hun last. Alles
ging goed en het Haarlemmerplein kwam
al in zicht, toén het linkerachterwiel van
de woonwagen in de rechtertramrail
raakte. Toen daarop de tractor iets meer
het midden van de straat opzocht, wrikte
het gewicht van de woonwagen het wiel
nog vaster in de rail met het gevolg, dat
het wiel plotseling afbrak en de spaken
als lucifershoutjes versplinterden. De
woonwagen zakte aan de achterzijde
links naar beneden en kantelde daarna
helemaal.
De adoptiecommissie van de Neder
landse Vereniging van Pleegouders heeft
een nota opgesteld over het wetsont-
k-erp, houdende een regeling voor het
Adopteren van kinderen.
De commissie spreekt in deze nota
haar voldoening uit over de indiening van
dit wetsontwerp en zij onderschrijft net
beginsel dat aan het ontwerp ten grond
slag ligt, namelijk dat in de tegenwoor
dige tijd adoptie als maatregel van kin
derbescherming moet worden beschouwd.
wensen1111 de commissie nog enkele
*nz?*e bet adopteren na de dood van
W u P'eeSouders wil de commissie
v 1 ln net wetsontwerp gestelde, dat
oe "Overblijvende", pleegouder moet aan
een, dat het voornemen tot adoptie
_®?ds tijdens het huwelijk bij beide
entgenoten bestond, veranderen in de
v^haling, dat het aannemelijk is, dat het
do0rnemen daartoe bestond. Ook richt
on,Ct>rnmissie zich tegen het in het wets-
opstelde, dat ieder der adop
gestelde, dat ieder
tenminste 18 en ten
v J*
comden.
tijdi"lSSie teSen
•^verschil.
Zeg,j net. wetsontwerp
hoogste 50
3'a®r. SudeTtotetWnd moet zijn. Re-
tok wordt de leeftijd van 18 jaar ge-
CrJ.den. doch groot bezwaar heeft de
S'hmissiptoJL het maximum leef-
wordt voorts ge-
van het te adop
tief kind "in de adoptieprocedure ou-
te;
-r.Gh
dat de ouders
gehoord, althans worden Ij
zich hen en dat een ouder bevoegd -
deze ®Sen de adoptie te verzetten en
'ton. purende twee jaar kan tegennou-
Volsf.f'ct komt de commissie voor, dat
(fat d kan worden met het voorschrift,
de - Ouders worden gehoord en dat aan
ke échter kan worden overgelaten, wel-
ViTrPnsequenties hij aan de eventuele
rqTj-dringen van de ouders meent te
^.eten verbinden. Voorts acht de comr
si„-!le ungewenst adoptie uit te
dril ,.!let hind korter dan
,5 feitelijk in het pleeggezin
ordt opgevoed èn verzorgd. In het
f tsontwerp is verder nog de bepaling
'ogenomen, dat degenen, die een adoptie-
.crzoek hebben gedaan ten minste vijf
i®ar met elkaar moeten zijn gehuwd. De
remissie acht het wenselijk deze ter-
■ujn te verminderen tot drie jaren.
Het ongeluk gebeurde om half drie,
doch wonder boven wonder bevond zich
op dit toch drukke ogenblik niemand op
de plaats, waar de woonwagen even later
op zijn volle linkerzijde „ter ruste ging".
Slechts een motorrijder ontsnapte aan een
wisse dood door op het laatste ogenblik
het trottoir op te rijden.
Het was ongetwijfeld een buitengewoon
gelukkige omstandigheid, dat de brug op
het Haarlemmerplein alle verkeer uit die
richting tegenhield, doordat zij juist
openstond.
De consternatie was groot. Log en on
behouwen lag de woonwagen, waarin Zich
een complete inboedel bevond, op de
tramrail In de wagen was geen ander
levend wezen dan een hond en deze kon
met alleen de schrik op het lijf. bevrijd
worden De tramstellen van lijn 12 ston
den vast, zij moesten achterwaarts met
omgezwaaide beugel terugkeren De
Haarlemmerdijk werd door de politie
voor alle verkeer uit beide richtingen
gesloten.
Daarop volgde een uniek schouwspel.
De woonwagen kon natuurlijk niet blij
ven liggen en rijden kon hij niet meer.
want de scharnier was gebroken zodat
men nog maar de beschikking had over
een wiel. Er werden twee grote kraan
wagens gerequireerd, een van 't gemeen
telijk vervoerbedrijf en een van de poli
tie. Zij moesten de verongelukte woon
wagen tussen zich in optakelen en dit
Tf. 1/een gemakkelijk karwei. Ten
slotte lukte het echter en hing de woon-
wa^,n.'u,ssel1 de takels. Daarna kwam de
moeilijkste manoeuvre, die het publiek
ooit zag op ae Haarlemmerdijk: met de
zwevende woonwagen tussen zich in
moesten de beide kraanwagens de ene
voor- en de andere achteruit even snel
of beter: even langzaam de straat
afrijden naar bet Haarlemmerplein Ver
schilde de snelheid van de twee kraan
wagens dan was het mogelijk, dat de
woonwagen uit de takels zou vallen of
in tweeën werd getrokken.
Doch alles ging zoals het gaan moest en
om half vier arriveerde de stoet op het
Haarlemmerplein. Hier moest men een
naariemi e rechts nemen endit
was'vrUwel onmogelijk. Een bord pij eden
taxistandplaats werd dan ook ontworteld.
T„ (Van onze correspondent)
j^festde vorige eeuw de Dom van Aken
'l0U\v aureerd werd, stak 'n Ierse steen-
hian Cr de Noordzee over, om zijn vak-
iWidsm aI> in dienst te stellen van dit
lS Hu,,'!'11 veel geïmiteerde monument. HU
tW meer naar Ierland teruggekeerd
iAn» ,s zijn familienaam, Comu.h, al
Generaties lang een bekende Ven-
14®. Wanneer grootvader Comuth
in Venlo had kunnen zUn, zou
JoiHn °Kcn en oren nauwelijks geloofd
VeN r,niet alleen, omdat zijn kleinzoon
itifl ta4r°muth seen woord Iers meer zou
dat, t"ill maar mécr nog om het moderne
'hm ert. c°niplex aan de Veegtes, dat die
tiirt? V? ®el geopend werd, waar dit
aah ep flat dateer! uit het stenen
ïh tl,1A I,t,tnfilinm Vprïfh/lft
"en goede boterham verschaft
DP k insnsen.
VQpu
heer Comuth zou nog meer
tnapt, )n geweest, wanneer hij de in
rolt batterij marmer- en dia-
het lo "riL'b enkele seconden door een
Zelf en bad z'en snijden, als was
'sSt,i"rst. een karwei, waaraan hij-
SSGh,
'en dagenlang de handen vol
natuursteen opge
lat zo grote hoeveel-
verwerken kreeg
zou hebben gehad. Maarh J enQrme
loos zijn geweest, wanneer J gezien
armurezagerij aan het werk baa g g
waarin blokken marmer, zo a
auto. in korte tijd. in felll0g® jfen 0p het
ten worden gesneden. jnjr,,kwek-
2200 m-' grote terrein liggen „ïndrukw.
kende" steen brokken opgesla? 7WPden
groeven van België. Frankn*.
Italië. Duitsland, en natuurlijk is ook het
kantoorgebouw in n?tinirstee
bouwd; een bedrijf, dat
heden natuursteen te vl
was dit aan zijn eer verplicht.
Het merendeel van het personeel stamt
uit families, waar het steenh£uvversvai«
van vader op zoon is overgeerfd, ev_
dat met de heer Johan Comuth ze
geval was. Een uitzondering is 7?e
Henriëtte Comuth-Noteboom, die naai
oude hobby, de journalistiek, heeft bP8®"
offerd aan een andere hobby, de natuur
steen en die daarin een zo grote deskun
digheid verworven heeft, dat zij lnty11-'j
wel alle steengroeven van Europa bekend
is en dat architecten meermalen haar ad
vies komen vragen voor de kleurencom
binatie van de grote verscheidenheid aan
marmersoorten, welke de aarde oplevert.
En daarover zou grootvader Comuth
waarschijnlijk nog het meest verbaasd
zijn geweest.
Tenslotte was de stoet echter op het plein
tje naast de taxistandplaats gearriveerd,
doch toen kwam het laatste presentje: een
van de kabels zo dik als een scheeps-
tros begaf het en knapte door als een
draadje garen. Ten tweede male kwam
de woonwagen met inboedel onzacht op
het wegdek terecht. Nadat hij opnieuw
was opgetakeld wisten de beide kraan
drijvers het gevaarte tenslotte kort na
vier uur zó op het pleintje neer te leggen,
dat niemand er voorlopig last van zal
ondervinden, uitgezonderd dan de onfor
tuinlijke eigenaar, die zal moeten zorgen,
dat zijn niet meer rijdend huis bin
nenkort toch verdwenen is.
In de Belgische plaats Turnhout werkt
men plannen uit voor de inrichting van
een cenrtale-verwarmingssysteem waar
bij onderaardse reserves van heet water
als warmtebron zullen moeten dienen.
Op aanwijzingen van burgemeester
Bauweraerts, zelf chemicus en amateur-
geoloog, naar wiens mening de zich
op tweeduizend of meer meter diepte
bevindende koolhoudende kalksteen-
laag heet water moest bevatten, werden,
zoals gemeld, boringen ondernomen op
een stuk land achter het raadhuis, waar
bij reeds op 780 meter diepte water van
35 graden celsius werd aangeboord.
Het nationaal steenkoolinstituut sprong
bij, toen het gemeentelijk crediet van
140.000 gulden bijna opgebruikt was,
Toen men op 2100 meter diepte was ge
komen, zakte de boor plotseling in een
open ruimte en terstond kwam bijna
kokend water omhoog tot ongeveer ze
ventig meter onder de oppervlakte. Het
kwam met hoger tengevolge van het
hoge zoutgehalte. Na aanbrenging van
een pompinstallatie bleef het hete wa-
ter met een geregelde stroom van vTf-
tig kubieke meter per uur vloeien.
Men wil nu een leiding aanleggen om
met behulp van het hete grondwater
zowel het raadhuis als het zwembad,
een bioscoop en een vergaderzaal te ver
warmen Daar het zoute grondwater
met geschikt is voor directe circulatie
zal men dit waarschijnlijk gebruiken om'
ander water op temperatuur te brengen
Van invoering van dit systeem wordt
grote besparing op brandstofkosten ver
wacht.
Het internationale Kolpingcongres,
waaraan deelnemers uit zeven verschil
lende landen deelnamen, werd Zondag
morgen gesloten. De deelnemers maak
ten Zaterdag een tocht naar Amsterdam
waar zij de gast waren van de leden
der Gezellenvereniging aldaar. Zij hul
digden de nagedachtenis van de stichter
van het Kolpingwerk in Nederland, ka
pelaan Van Nispen tot Sevenaer, door
een bezoek te brengen aan zijn graf.
Gistermorgen vond de laatste inleiding
plaats, welke werd gehouden door de
Geschaftsführer van het Kolpingwerk
uit Keulen. Karl Neimeke. Deze spreker
wees op het internationale van de Kol-
pinggedachte, zoals ook de stichter die
van het begin af aan heeft gepropageerd.
Het wereldwijd denken heeft steeds op
het programma gestaan en daarmede valt
of staat het Kolpingwerk. Daarom zijn
ontmoetingen als die van het internatio
nale Kolpingcongres ook van zo groot
belang. In de laatste vier jaar hebben er
tachtig plaats gevonden en ook met het
oog op het bevorderen van de vredes-
gedachte onder de volkeren zal Kolping
hiermee voort blijven gaan.
Aan het slot vati het congres werd
dank gebracht aan de Nijmeegse Kol-
pingbroeders die deze dagen op voor
treffelijke wijze hebben georganiseerd.
De leiders van het aCht millioen leden
tellende Britse vakverbond hebben giste
ren in een rapport aan de jaarlijkse confe
rentie aanbevolen samenwerking met de
onder communistische leiding staande
wereldfederatie van vakbonden te weige
ren.
In de communistische landen zijn de
vakbonden de werktuigen van commu
nistische partij, die de staat en zijn rege
ring beheersen, aldus het rapport.
(Van onze correspondent).
Honderd negenenveertig chauffeurs
van een groot transportbedrijf in Neder
land hebben kans gezien acht jaar achter
een met hun nogal zware vrachtwagens te
rijden zonder enig averij te veroorzaken,
noch aan het ei^gen materiaal, noch aan
andermans bezit, riet is de van ouds be
kende Algemene transport- en expeditie
onderneming van Gend en Loos. die zich
in het bezit van zulke bekwame chauf
feurs mag verheugen.
Tot deze rond loO voorbeeldige chauf
feurs behoren o.m een zestal Rotterdam
mers, nl. W. van de Giessen, M. Keppel,
J. C. Kley, J. Rijsdijk, w. Vonken en B.
van de Werken.
Op de Zaterdag j.l. te Utrecht gehouden
sportdag-familiereünie van het personeel
van Van Geld en Loos zijn deze chauf
feurs door de directeur van het bedrijf, de
heer v. Wessem, openlijk gehuldigd en is
hun het onderscheidingeteken voor acht
jaar schadevrij rijden uitgereikt. Een en
ander ging vergezeld van een gratificatie
van 50.
De voorzitter van de afd. Utrecht van
de Vereniging Vei]jg yerkeer de heer
Norbruis, heeft zich aangesloten bij de
door de directeur gebrachte hulde en de
betrokken chauffeurs voorbeelden in het
veilig verkeer en ridders van de weg ge-
noemd.
Honderden imkers uit het gehele land
hadden zich gistermorgen reeds vroeg op
weg begeven naar Emmen om daar de
zilveren imkersdag bij te wonen. Meer
dan duizend deelnemers waren aanwezig
in het nieuwe openluchthtreater, waar de
voorzitter van de plaatselijke afdeling der
vereniging tot bevordering der bijenteelt
in Nederland, dr B. H. Kessens zijn wel
komstwoord uitsprak. De dag werd ge
opend door de voorzitter van de Vereni
ging, mr L. R. J. ridder van Rappard,
burgemeester van Gorinchem.
De voorzitter merkte op, dat 1954 een
slecht honigjaar is geweest, daar het te
nat en te koud is geweest voor de bijen
om veel honig te verzamelen. De imkers
hebben met moeilijkheden te kampen,
daar vele heidevelden verdwijnen tenge
volge waarvan de bijen minder gelegen
heid krijgen om honig te verzamelen.
Naar sprekers mening zou het aantal
bijenvolken vermoedelijk stijgen indien de
regering zou overgaan tot hel verstrek
ken van goedkopere suiker aan imkers.
Voor de nationale honigtentoonstelling,
die aan deze dag was verbonden waren
inzendingen binnengekomen, waarvan de
kwaliteit volgens deskundigen schitterend
is. Het aantal inzendingen was echter ge
ring. De hoofdprijzen werden door de
voorzitter bekend gemaakt: de „Ridder
van Rappard-wisselprijs'' was voor de
heer D. J. Jonkman te Wijhe voor het
hoogste gemiddelde in vier hon gk!assen
en een andere klasse; de wisselprijs van
het ministerie van Landbouw werd toege
kend aan de heer G. H. Vogely te Heerlen
hoogste gemiddelde; de medaille van dit
ministerie ging naar de heer T Baas te
Wolvega, voor de grootste hoeveelheid be
kroonde honig; de plaquette der vereni
ging was voor de heer M. A, te Winkel te
Voorst voor de op een na de grootste hoe
veelheid bekroonde honig.
De meerderheid van de Noordelijke
Raad, waarin parlementsleden uil Zwe
den, Denemarken, Noorwegen en IJsland
zitting hebben, heeft na langdurige zittin
gen besloten te adviseren, dat de verdere
besprekingen over de economisehe samen
werking tussen de Scandinavisehe landen
het beste op regeringsniveau gevoerd kun
nen worden. Hoewel de Noordelijke Raad
alleen een adviserende stem heeft, is haar
besluit toch van grote betekenis, omdat de
Raad op politiek gebied een instelling van
gewicht is en voorts vanwege het feit. dat
talrijke parlementsleden In het orgaan
zitting hebben. Thans is immers gebleken
dat de overtuiging veld heeft gewonnen,
dat 'n grotere economische samenwerking
noodzakelijk Is Vanzelfsprekend realiseert
men zich goed. dat het nog vele jaren
kan duren eer van een echte gemeen
schappelijke markt of van een tolunie ge
sproken kan worden.
De aanbeveling van de Noordelijke Raad
aan de onderscheidene regeringen leggen
de nadruk op het scheppen van een ge
meenschappelijke markt voor een zo groot
mogelijk aantal goederen. Voorts zullen
de mogelijkheden voor invoering van ge
lijke invoerrechten t.o.v. de niet tot de
Scandinavische landen behorende ge
bieden, alsmede de opheffing van douane
rechten en handelsbelemmeringen tussen
de Scandinavische landen zelf aan een
onderzoek onderworpen moeten worden
Tenslotte worden de regeringen uitge
nodigd concrete voorstellen op het gebied
van de samenwerking te doen Gedacht
wordt bijv. aan de sectoren der energle-
De minister van financiën heeft aan de
Tweede Kamer een afschrift doen toe
komen van de tekst van een overeenkomst
ti.d. 4 Augustus 1954 tussen de Staat der
Nederlanden enerzijds en president en
secretaris van „De Nederlandsche Bank
N.V." anderzijds, tot aanvulling van de
overeenkomst d.d. 26 Februari 1947 nopens
overgang op de Staat van de ln Rijks-
marken luidende bezittingen van de Ne
derlandsche Bank N.V., zoals deze luidt
na de aanvullende overeenkomst d.d. 28
Juni 1952.
Ter toelichting op deze tweede aanvul
lende overeenkomst deelt de minister o.a.
mede:
De portefeuille schatkistpapier van de
Nederlandsche Bank ad 800 millioen
waarvan sprake is in de eerdergenoemde
overeenkomst, werd in de loop van 1952
en 1953 door de bank in de open markt
geplaatst. Tevens vond in Mei 1953 een
aanpassing plaats, al bedoeld in de over
eenkomst, als gevolg waarvan de porte
feuille schatkistpapier der bank met 300
millioen steeg en de boekschuld van de
Staat der Nederlanden aan de bank met
Op de 16de van Wijnmaand 1637 droeg Vondel in een persoonlijk schrijven
ean „Den Heer Huigh de Groot, Gezant der Koninginne en Kroone van
Zweden by den alderchristelijxsten Koning Luidewijck van Bourbon.
Koning van Vranckrijck en Navarre", zijn Gysbrecht op. In het Voorspel
Ven Schout, Bui ghemeesters, Schepens, en Raed van Amsterdam" pijpt
Vondel zwaar op over het nieuwe gebouw:
De trotze Schoutvburgh heft zijn spitze kap
Nu op, en gaet de starren naderen
Amsterdam kreeg in 1638 officieel zijn
theater en in de roemruchte
de dia6"?bezat Neerland een bloeien-
ken van v van e'Sen bodern De stuk"
Vos en rL° k Hooft- Bredero, Costers,
als vertalinoenUrs werden gespeeld even-
matische literalVan de buiteniandse dra-
eèuw bra eh taf u't die tijd. De 17e
stukken van eigTn origm'e™11 h6t
rmf van Piete/ Langènd^k mM Ult70nde"
Wat het toneel miste, werd vergoed door
de spectaculaire balletten en voorgtemS-
gen door de Franse en Vlaamse opê?a
comique. Toch was niet iedereen enthou
siast over deze gang van zaken en toen
in 1772 de schouwburg geheel door brand
werd verwoest, gaven velen op de vraag-
„Wat was de reede dat de Schouwburg
raakte tn Brand?"
kort en bondig dit antwoord:
„Omdat de Zotheid hier een Opera
bracht in 't Land".
Er werd een nieuwe schouwburg ge
sticht, op het Leidseplein, waarin de stuk
ken uit het grote wereldrepertoire werden
gespeeld, maar van een eigen Nederlandse
dramatische kunst was weinig te bespeu
ren Alberdingk Thijm. Schimmel en latei
ook Potgieter en Van Lennep poosden tn
het midden van de vorige eeuw weer de
producten van etgen bodem opgevoerc te
krijgen en in 1876 werd met steun van
koning Willem III de Koninklijke Ver-
eeniging „Het Nederlandsch Tonneel" ge
sticht, die de Nederlandse toneelschrijf
kunst moest dienen met alle ten dienste
staande middelen. Maar de Stadsschouw
burg bleef tn wezen voornamelijk het
internationale repertoire opvoeren.
Met een spectacle coupé zal het zestig
jarig bestaan van de Amsterdamse Stads
schouwburg worden gevierd. Men zal dan
een kleine terugblik krijgen op een min
of meer roemrijk verleden van het gebouw
aan het Leidseplein. Maar bij dit alles
vraagt men zich af of hei toneel van eigen
bodem, dus of de Nederlandse auteurs
genoeg kansen krijgen om letterlijk voor
het voetlicht te treden. HeFis een alge
meen bekend feit, dat het opgevoerd
krijgen van een Nederlands stuk voor een
auteur een haast onbereikbaar ideaal is
De exploitatie van de Stadsschouwburg
zal er naar streven om met een sluitende
balans het seizoen te besluiten. De sluit
post is de overheidssubsidie en dit ln aan
merking genomen zal het een taak zijn van
de vaste bespeler van de eerste schouw
burg van ons land om de Nederlandse
auteurs een kans te geven.
De Nederlandse Comedie heeft 't vonjf6
seizoen Jeanne van Schaik Willing en Ed
Hoornik de kans gegeven hun nieuwste
werk opgevoerd te zien. Als wij goed zijn
ingelicht heeft Ed Hoornik rfa zijn interes
sant debuut als toneelschrijver een nieuw
«tuk geconcipieerd en wij zouden het be-
treuren, als dit niet ten doop zou worden
gehouden tn Amsterdam.
De opleving van de dramatische litera
tuur van eigen bodem kan in een hand
omdraai worden vernietigd Maar ook
worden gestimuleerd door ae kansen van
opvoering te vergroten. Teruggrijpen naai
de eerste periode van de stedelijke
schouwburg zou een weldaad zijn Al»
Amsterdam hierin voorgaat, zal men kun
nen zeggen:
,,En Aemstels ouden naem en zal geen
roem ontberen
hetzelfde bedrag daalde. Deze boekschuld
kwam als gevolg daarvan op het niveau
van een milliard gulden, d.i. het bedrag,
waarbeneden de boekschuld krachtens de
overeenkomsten van 26 Februari 1947 en
van 28 Juni 1952 niet zal dalen.
De thans gesloten overeenkomst voegt
aan de bestaande overeenkomst een be
paling toe, krachtens welke in afwyking
van de bepalingen eerdergenoemde boek
schuld kan worden verminderd met be
dragen, door de minister van Financiën en
de bank in onderling overleg vast te stel
len. Deze bepaling legt derhalve de moge
lijkheid vast de boekschuld te verminderen
tot bedragen beneden een milliard gulden.
Dit kan geschieden hetzij doordat wordt
overgegaan tot aflossing van boekschuld.
hetzij doordat boekschuld wordt omgezet
in schatkistpapier. In de nieuwe bepaling
wordt tevens bepaald, dat dit schatkist
papier kan worden overgenomen tegen een
disconto van 1'8 pet per jaar, d.i. de rente
welke de boekschuld draagt. Omzetting
van boekschuld in schatkistpapier ver
schaft aan de Nederlandsche Bank der
halve een verruiming van de masse de
manoeuvre voor operaties in de open
markt.
Voorts is bepaald, dat de bank bevoegd
is dit papier te vervreemden, zulks naar
analogie van de bepalingen van punt 7
der overeenkomst. Voor zover het papier
op de vervaldag nog in het bezit der bank
is, is zij echter gehouden soortgelijk papier
van de Staat in betaling te nemen tegen
een disconto van L8 pet per jaar.
De bestaande overeenkomst voorzag in
de mogelijkheid, dat de bank haar porte
feuille schatkistpapier, nadat dit door ver
vreemding was verminderd, weer mocht
wensen uit te breiden, bijv. ter voldoening
van een beroep van de Staat, indien deze
bij een dalende deviezenvoorraad genood
zaakt is grote bedragen aan schatkist
papier af te lossen. Het thans ingevoegde
punt geeft de bank een soortgelijke be
voegdheid ten aanzien van het sehatkisr-
papier, dat zij heeft verkregen uit omzet
ting van boekschuld beneden een mil
liard gulden en vervolgens in de open
markt heeft geplaatst.
Deze bevoegdheid is in de nieuwe be
paling beperkt tot een bedrag, gelijk aan
het totale nominale bedrag, dat de bank
van het aldus verkregen papier heeft ver
vreemd Het disconto, waartegen de bank
dit papier van de Staat kan overnemen
bedraagt weer 1/8 pet.
Vooruitlopend op de totstandkoming van
deze overeenkomst, werd reeds per 81
December 1953 een gedeelte van de boek
schuld, groot 300 millioen, in schatkist
papier omgezet. Voorts werd ln de loon
van April 1954 de boekschuld opnieuw met
een bedrag van 300 millioen verminderd
in dit geval door aflossing ten laste van
de rekening van 's Rijks schatkist bij de
bank. Door deze transacties is de boek
schuld thans gedaald tot 400 millioen
De overeenkomst wordt geacht in wer
king te zijn getreden per 31 December
1953.
Dc directeur-generaal van de Volkswa-
genfabrick Nordhoff, heeft medegedeeld,
dat de laatste tijd zoveel orders zijn ont
vangen, dat de dagelijkse productie niet
voldoende is om de bestellingen uit te
voeren.
Alleen uit Europa zijn vooi het komen
de jaar reeds 60.000 vaste orders ontvan
gen. Bovendien heeft ook de afzet van
Volkswagens in overzeese landen zich
goed ontwikkeld. Zelfs naar de Ver Sta
ten en Engeland neemt de uitvoer dage
lijks toe. In September werden alleen
naar Noord-Amerika 1500 auto's ver
scheept. Het aantal afnemende landen Is
tot 92 gestegen Onder meer zijn Austra
lië. Nieuw-Zeeland en de Unie van Zuid-
Afrika aan de lijst van afnemers toege
voegd.
De directeur-generaal verwacht dat
binnen afzienbare tijd de export groter
zal zijn dan de binnenlandse afzet. De
productie in 1954 zal waarschijnlijk
235.000 stuks bedragen en in 1955 wordt
een productie verwacht van 300.000 stuks.
Dezer dagen is de 50.000ste Volkswagen
naar België gegaan. België heeft daar
mede 1/5 van alle uitgevoerde Volkswa
gens afgenomen.
verzorging, de investeringen, de ver
hoging van de productiviteit en aan tech
nisch-wetenschappelijk onderzoek
Zoals wij hierboven zeiden, vierden de
aanbevelingen door de meerderheid van
de Raad gedaan. Tegen stemden de beide
burgerlijke leden van de Noorsè delegatie
die wensten, dat eerst volgend laar een
beslissing t.a v. de aanbevelingen genomen
zou worden. De Noordelijke Raad tekent
bij haar aanbevelingen aan. dat de ge
wenste gemeenschappelijke markt eerst na
verloop van een langere tijdsduur tot
stand kan komen en dat zij on verschillen
de wijzen en tijdstippen in bepaalde sec
toren en de afzonderlijke landen doorge
voerd zal kunnen worden. De onderzoekin
gen hebben echter thans het stadium be
reikt. dat de regeringen de verantwoorde
lijkheid voor het voeren van besprekingen
op zich kunnen nemen.
De bescheiden docb positieve resultaten
van de besprekingen van de Noordelijke
Raad te Oslo zijn in hoofdzaak mogelijk
geworden, doordat men van Noorse zijde
meer voor samenwerking blijki open te
staan dan voorheen het geval was Kort
voor de bijeenkomst van de Noordelijke
Raad maakte de Noorse regering nog in
een verklaring bekend, dat zij geen tegen
stander van een tolunie „in de toekomst"
was. doeh dat eerst de voorwaarden voor
een gemeenschappelijke markt geschapen
zouden moeten worden. Vonrts werd ge
zegd. dat men allereerst aandacht moet
wijden aan andere en concrete vormen
van samenwerking, waarhij men in Oslo
vooral aan het gemeenschappelijk opstel
len en financieren van plannen m.b.t.
industrie- en energie-projecten denkt.
Dit ls op de eerste plaats het standpunt
van de regering en de leidende partij,
alsmede dat van de vakbonden. Het Noorse
bedrijfsleven toont zich als voorheen ech
ter zeer gereserveerd, zoals o.a. uit het
tegenstemmen van de burgerlijke Noorse
leden in de Raad blijkt. De Noorse onder
nemers geloven nl. eerst dan tot een ge
meenschappelijke markt te kunnen over
gaan, wanneer een koerswijziging tn de
Noorse economische en financiële politiek
heeft plaats gehad, waardoor het bedrijfs
leven door een aanpassing van de belas
tingen. de afschrflvings- en credietmoge-
lijkheden aan die van andere tanden, een
groter concurrentievermogen zal hebben
gekregen.
Dat de Noorse regering desondanks op
samenwerking met andere Scandinavische
landen aanstuurt, houdt ongetwijfeld ver
band met de betalingsbalansmoeillikheden
van de laatste tijd en de verwaehttnp dat de
Internationale concurrentie groter zal wor
den. Uitgaande van de gedachten van
Noorse economisten, dat volledige werk
gelegenheid alleen door middel var voort
durend grote investeringen en kapitaal-
invoer verzekerd kan worden, tracht men
vooral met het oog op de naderende
verwezenlijking van de convertibiliteit
door samenwerking njet de buurlanden
mogelijkheden te scheppen de huidige
economische politiek voort te zetten. Van
daar ook, dat men ln Oslo allereerst het
oog richt op de zeer concrete mogelijk
heden tot samenwerking.
De Noorse minister van handel. Handal.
denkt bijv. aan gemeenschappelijke op
wekking van electriciteit door het weder
zijds beschikbaar stellen van kapitaal. Ook
ls reeds voorgesteld tot een soort Scandi
navische staalgemeenschap te komen.
Handal denkt in dit verband ook aan de
gemeenschappelijke oprichting van een
fabriek voor de productie van dun plaat
ijzer met een capaciteit van 250 000 tot
300.000 ton. Overigens schijnt reeds tussen
Noorse en Zweedse staalproducenten over
leg te hebben plaats gevonden over de
staalproductle ln de beide landen. Men
vreest nl.. dat een vergroting van de
capaciteit een scherpe concurrentie zou
kunnen uitlokken.
Noorwegen stelt voorts voor tot oprich
ting van gemeenschappelijke industrieën
voor de vervaardiging van synthetische
textiel, methanol, pharmaceutlsche pro
ducten en kleurstoffen over te gaan. Ook
t.a.v. de exploitatie van ertsen ts men
meer dan voorheen tot samenwerking
bereid.
Uit alles blijkt, dat de Noorse regering
op de eerste plaats haar industrialisatie-
plannen wil verzekeren. In Zweedse en
Deense kringen staat men hier niet af
wijzend tegenover, doch men wenst het
grotere doel de gemeenschappelijke
markt niet uit het oog verlieren. De
besprekingen van de Noordeljikp Raad
hebben de standpunten van Zweden en
Denemarken dichter tot elkaar gebracht.
Afgewacht moet nog worden of deze over
eenstemming reeds tot een deelenie zou
kunnen lelden, waarbij Noorwegen zich
iatcr zou kunnen aansluiten. Vast staat
echter, dat de belde eerstgenoemde landen
zich niet langer door Noorwegen wensen
te laten ophouden.
Een van de voornaamste Australische
maatschappijen voor de kustscheepvaart,
de Adelaide Steamship Comp., heeft naar
Radio Australië meldt, twee schepen in
Nederland besteld. De secretaris van de
maatschappij verklaarde, dat de Neder
landse maatschappijen schepen konden
bouwen, tegen prijzen, welke concur
rerend waren met die van andere grotere
werven
Een van de beide schepen, de 350 ton
grote „Konanda", welke bestemd is voor
het suikervervoer van Noord-Queensland,
zal de volgende maand van stapel lopen.
Het tweede schip is een vrachtschip voor
het kustvervoer en zal vermoedelijk het
volgend jaar in de vaart komen.
ROTTERDAM, Maandag 3D Aug. Vette koeien
en ossen 922, varkens 601. Aanvoer in totaal
1523 dieren.
Vette koeien: le kw. 2.702.85, 2e kw. 2.3ó
2.65, 3e kw. 2.20—2.45: varkens (lev. gew.)J le
kw. 2.01. 2e kw 1.99, 3e kw. 1.97.
Vette koeien: aanvoer Kleiner, handel redelijk,
prijzen niet lager, prima's boven notering:
varkens (lev. gew.l: aanvoer als vorige week.
handel kalm. prijzen iets lager, enkele prima's
boven notering.
In Perzië is een tegen de regering ge
richte beweging in het leger en bij de
politie ontdekt. Een groot aantal personen
is gearresteerd.
Volgens een hoge politiefunctionaris te
Teheran schijnt het reeds zeker, dat het
hier 'n communistische organisatie betreft
H|j weigerde verdere bijzonderheden te
verstrekken.
De miltaire gouverneur van Teheran
heeft gisteren 'n communiqué uitgegeven
waarin hij verklaart, dat de arrestaties
onder hei leger en de politie waren ver
richt met het op het onderzoek en
dus „een geheel en al normaal karakter"
droegen.
Volgens het Teheranse avondblad „Et
Laat" zouden in de hoogste rangen van
het leger belangrijke mutaties hebben
plaatsgevonden. Zo zouden de directeuren
van het derde en het vierde bureau van de
generale staf de commandant van het le
gercorps var Azerbaidjan en de comman
danten van de divisies van Fars en Kho-
rassan zijn vervangen.
