Onze marine
..Gibraltar
is verankerd aan dit
van het Noorden"
FLAT-KOLOSSEN in hart van ROTTERDAM
Nieuwe haven ontworsteld aan de
Waddenzee
beroep voor meisjes
SINTERKLAAS NAAR CANADA
Ontmanteling van de Lijnbaan
Groots waterstaatkundig iverk over
vier jaar voltooid
Nu de mensheid ouder wordt
Bejaardenverzorgsternieuwste
Michiel de Ruyter
lééft nog.
EEN EEUW
ADELBORSTENOPLEI DING
Beleggers zagen er
wat
m
Eerste internaat in Amsterdam geopend
VRIJDAG 8 OCTOBER 1954
PAGINA
jj1
Romantiek
Geen betere ligplaats
SÈM*
;-V
Hl
V IsM
mrm
Trouw gebleven
i
n
- v
ZIJ WILDEN DRINKWATER
HALEN
Stoffelijke resten van oorlogs
slachtoffers geïdentificeerd
Parkeren
Winkels
Omgeving
*54
k;
k
"3<!
DEN HELDER:
Drie eeuwen zeevaarthistorie
K ben geen luitenant, zoals je
tegen een luit in het leger zegt,
maar luitenant ter zee eerste klas
se. En dat staat gelijk met majoor.
U moet meneer tegen me zeggen,
gewoon meneer. Dat zei Michiel de
Ruyter ook altijd tegen zijn offi
cieren en als ze iets hadden uitge
vreten, trhpte hij ze zelfs met het
woord menéér de deur uit''
Aldus werden we begroet op een stra
lende zomerdag de eerste was het
sinds lange, lange tijd door een overi
gens heel joviale Marine-officier, die
zetelt in het witte Peperhuisje, dat be
schut staat achter het Wierhoofd, de
uiterste punt van de haveningang van
Den Helder. En even later stonden ook
wij vóór de deur, maar niet er uit ge
schópt, maar correct uitgelaten, mèt de
gevraagde vrijbrief voor een bezoek aan
de nieuwe Marinehaven.
In een blauw geruite kiel
Nog een beetje verbluft over deze
eerste kennismaking met de Koninklijke
Marine want wij zijn, als we weer
eens op herhaling moeten maar een
doodordinaire huis-tuin-en-keuken-zand-
haas, zij het dan met een gouden
streep hebben we naar de boot voor
Texel staan kijken, bóórdevol. „Ja, me
neer", vertrouwde ons een arbeider toe
en de grijze stoppeltjes van zijn stugge
baard-van-een-week priemden in de zon,
„vóór de oorlog ging er maar een handje
vol toeristen naar de overkant, maar nu
schijnt iedereen zijn vacantie op Texel
te willen doorbrengen".
En terwijl we over het Havenhoofd
van de oude Marinehaven, het Nieuwe
Diep, wandelden, waar links langs de
houten steigers, die nu door betonnen
worden vervangen, de grijze oorlogsbo
dems met hun gevoelige en fijne sprieten
van radio- en radarantennes en met hun
dreigende vuurmonden Hollands-helder
lagen te zonnen, moesten we opeens weer
denken aan die man, die ondragelij e
sma-art, sma-art leed, toen hij in een
blauw geruite kiel de ganse dag aan het
wiel stond te draaien: Michiel Adriaansz.
de Ruyter Hij lééft daar nog in Den
Hilder en zijn naam ligt de Marine
mannen nog vóór in de mond. We hadden
het zo juist aan den lijve ondervonden.
Met zijn geduchte vloot voer deze De
Ruyter destijds uit van Den Helder,
waarvan hij de bewoners tracteerde op
een bierfestijn, toen hij tot admiraal van
de vloot werd benoemd. Dat was in 1666.
Maar nu nog prijken voor het binnenkort
jubilerende Koninklijk Instituut voor de
Marine rond de mast van Zr. Ms.
Kanonneerboot nr 2, het schip, dat Van
Speyk in 1831 bij Antwerpen in de lucht
liet vliegen, vier kanonnen van De
Ruyters vlaggeschip „De Zeven Provin
ciën".
De namen van dit beroemde schip en
van zijn nog meer befaamde comman
dant leven voort in die van Neerlands
beide kruisers, die naast Hr. Ms. Vlieg-
kampschip „Karei Doorman", in de
nieuwe haven, waaraan men sinds 1949
naarstig werkt op het Wad, in het ver
volg een ligplaats zullen vinden, het
geen tot nu toe in de oude basis niet
mogelijk was. Ook de herinnering aan
admiraal De Ruyters tweede vlagge
schip, 'l Huys Tijdverdrijf", wordt
sinds kort eveneens levendig gehouden
in Den Helder: de nieuwe vloot-can-
tine die onlangs in gebruik werd ge
steld, is er naar genoemd.
Het silhouet van de haven veranderde,
doch de romantiek bleef: ranke zeiljach
ten. liggen er broederlijk tussen de grijze
oorlogsbodems.
Grijs silhouet
De torpedobootjagers „Kortenaer" en
Evertsen" lagen ook aan de kade die
dag- Zij hadden zo juist deelgenomen aan
het speurwerk naar de wrakstukken van
de in zee gestorte „Willem Bontekoe
van de K.L.M
Geduldig klotste het water, dat wit
schuimde in een stroeve wind, tegen de
wand van het even geduldige wachtschip
Hr. Ms. „Neptunus", het vroegere pant
serschip „Jacob van Heemskerck" en
een vertrouwd beeld in het grijze silhouet
van schepen in deze ultra-moderne Mari
nebasis. We liepen voorbij het z.g. Paleis,
zetel van de Commandant Zeemacht
Nederland en langs het Koninklijk Insti
tuut, dat wegduikt achter hoge bomen,
over de Zeedoksluis, die toegang geeft
tot de Rijkswerf en vervolgens over de
Marineschutsluis naar de sierlijke brug
over het Nieuwe Diep, welke op i Juli
j.l. door de staatssecretaris van Marine,
Op 15 October a.s. is het
honderd jaar geleden, dat de eer
ste adelborsten werden geplaatst
aan boord van Zr. Ms. „De R(jn"
te Willemsoord om aldaar hun op-
eiding tot zee-officier te ontvan-
huMige gebouw van het Koninklijk
InEenUUeeuw°rbestaMa? nu deze be
faamde^leerschool en daarom heb
ben de burgerij van Den Hrtder
en Marine tezamen voorbereidm
gen getroffen om dit feest glo
Helder, dat zich
vice-admiraal Moorman, officieel werd
geopend. De dag ook, waarop ons vlieg-
kampschip de stalen kabel stuk voer,
waarmede het Westelijke gedeelte van de
nieuwe haven was ontsloten.
„Ter reede van Tessel
Onze vrijbrief kwam nu pas, want het
nieuwe havencomplex is voor onbevoeg
den taboe. Maar we bleven nog even
staan op de brede klepbrug: temidden
van tal van fregatten, mijnenvegers en
kleiner „oorlogsgrut" lag vooraan de
lichte kruiser Tromp, met de vlijmscher
pe voorsteven verachtend op ons gericht.
De basis is vol schepen, wier namen uit
Neerlands roemruchte geschiedenis der
17de eeuw tóen opeens weer voor onze
ogen gestalte kregen in stoere, onver
zettelijke zeehelden, wier snorren en
trotse borsten ons op de schoolbanken al
zeer hadden geïmponeerd- En ook het
grijze décor van de haven met zijn zware
commando- en geschutstorens, zijn brede
schoorstenen en fragiele, als voelsprieten
trillende masten en antennes op de ge
stroomlijnde oorlogsbodems veranderde,
terwijl we zo stónden te turen over die
massa meedogenloos staal en draden,
plots in hoge, houten masten met logge
zeilen en raas, geplant op de bollige
linie-schepen en snelle schoeners, lichte
fregatten en beruchte branders, die on
der commando van mannen als De
Ruyter, Jan Evertsen, Van Heemskerck
en Witte de With drie eeuwen geleden
„ter reede van Tessel" lagen. Toen was
Den Helder, vanwaar omstreeks 1500 al
walvisvaarders naar Groenland uitvoe
ren, reeds pleisterplaats voor de be
manningen van oorlogsschuiten, maar
ook van koopvaarders.
Roemrjjk en dadenvol is het verleden
van deze toen al zo bekende èn beruchte
basis. Maar zeestromingen en stormen
hadden nog vrij spel in de haven en zo
lezen we, dat in 1660 van de 155 sche
pen, die er waren gemeerd, slechts 38
zonder schade een woeste orkaan door
stonden. De schuiten lagen er broederlijk
naast de loods- en vissersvaartuigen in
een ondiepe Waddengeul zoals er zo
veel in het Waddengebied zijn die de
kop van Noord-Holland aan de Oostzijde
begrensde. Deze romantische verbroede
ring is er nog: tussen de ongenaakbare
oorlogsschepen deinden als kluitjes jonge
eendjes vele vissersbootjes en ranke zeil
jachten tegen de hoge kademuren zachtjes
op het water. En de puntige masten
waren net zo ongedurig als de naald van
de Nederlandse barometer
Sinds het einde van de 18de eeuw
hebben echter noch vloed noch eb noch
stormen meer vat op al wat in de haven
ligt 'en teisteren ook geen overstromingen
meer Den Helder, zoals dat in de eerste
eeuwen vaak het geval was. Want een
oude beschrijving van de gemeente Den
Helder vermeldt: „Tussen de jaren 1770
1785 heeft men het Nieuwe Diep tot eene
haven gemaakt. Ze werd uitgediept en
later op die diepte onderhouden door de
getijstromen, die, tot dien einde, door
middel van keerdammen vergaderd en
geleid worden. Sedert dien tijd werd het
Nieuwe Diep een veilige ligplaats voor
allerlei schepen en in 1781 begaf Stad
houder Willem V zich naar die haven
om ze in ogenschouw te nemen teneinde
ze tot eene ligplaats voor schepen van
oorlog te maken".
Bedoelde keerdammen waren op een
afstand van ongeveer 130 meter aan
weerszijden van de geul opgeworpen en
om de hierdoor trekkende eb- en vloed-
stroom te versterken werd op het Wad
bovendien een eveneens met stenen be
klede dam van 3.4 kilometer in de rich
ting van Wieringen gelegd. Zo werd op
natuurlijke wijze de haven op diepte ge
houden. En tot het/tijdstip, waarop de
afsluitdijk van de Zuiderzee tot stand
kwam, werd het Nieuwe Diep regelmatig
dieper. Pas daarna werd een achteruit
gang geconstateerd.
Het doel, dat de waterbouwkundigen
uit de pruikentijd zich voor ogen hadden
gesteld, werd dus volledig bereikt. Het
Nieuwe Diep was hierdoor tot een uni
cum op waterstaatkuhdig gebied ge
worden. Het was n.l. de enige haven van
de Atlantische kust, die niet kunstmatig
op diepte behoefde te worden gehouden.
Helaas is aan deze toestand ten gevolge
van de eisen, welke een moderne haven
stelt, een einde gekomen.
Ook Napoleon bezocht Den Helder, die
verklaarde, dat hij voor zijn schepen
geen betere ligplaats kon indenken. De
Franse strateeg beval de aanleg van
vele forten. Fort Harssen, gelegen tussen
de mond van het Nieuwe Diep en de
uitgang van de nieuwe haven, is er een
van-
Koning Willem I zag de uitzonderlijke
strategische ligging van -Den Helder
eveneens in. Hij liet het complex op
nieuw uitbreiden en besliste tot het bou
wen van de Rijkswerf, van„ marine-
kazernes en van het „Paleis", dat in
1826 in gebruik werd genomen en be
stemd was voor woningen van „Hoofd
Beambten van de Koninklijke Marine".
Daarachter werd in 1825 het B°sje aan~
gelegd met daarin een „tentje dat op
een heuveltje is geplaatst, liggende in
een „lommer". Het gehele etablissement
werd aangeduid als „Willemsoord", wel
ke naam al spoedig ook in officiële
stukken verscheen. Het oorspronkelijke
maritieme etablissement, 't Nieuwe Werk
dat zich aan de Zuidzijde van het
Nieuwe Diep bevond, werd na de inge
bruikneming van de nieuwe Rijkswerf
buiten dienst gesteld.
en Rijkswerf het stadje trouw. En dat
zal zo blijven: onze Marine is verankerd
aan dit „Gibraltar van het Noorden".
Den Helder en de Marine vormen samen
één onverbrekelijk begrip. Wie over de
Marine spreekt, denkt aan dat heldere
stadje aan het Marsdiep en wie Den
Helder noemt, zegt Marine.
Traditie moet worden gehand
haafd
(Van onze Haagse redactie.)
De leden van de Nederlandsche Bond
van Plattelandsvrouwen hebben tien Sin
terklaas- en Zwarte Pietcostuums ver
vaardigd ten behoeve van de 5 December-
viering bij de emigranten in Canada. De
secretaresse van de bond, mej. J. Brink,
vertrekt OP 1* October met de Groote Beer
om de costuums aan enige Nederlandse
clubs in Canada te gaan overhandigen. De
Holland—Amerika Min heeft voor dit doel
gratis overtocht aangeboden.
Dat ook de Canadese autoriteiten het °P
prijs stellen, dat emigranten vasthouden
aan vaderlandse tradities van dit soort
blijkt uit het feit. dat de Spoorwegen al
daar mej. Brink gratis vervoer hebben
toegezegd.
Ook de middenstandsorganisaties nen-
ben het plan opgevat een bijdrage te 'e-
veren tot versteviging
tussen thuisblijvers en emigranten bij ge
legenheid van de feestdagen. Zij saan
voortaan ieder jaar een St Nicolaas-Actie
Emigranten voeren.
De eersten die de daad bij het woord
hebben gevoegd zijn de banketbakkers. Zij
hebben een standaardpakket ontworpen,
dat ieder bij zijn eigen bakker kan bestel
len. De inhoud bestaat uit boterletters,
chocoladeletters, speculaas, borstplaat,
marsepein cn natuurlijk pepernoten.
Deze pakketten worden centraal gefabri
ceerd, vakkundig verpakt en verzonden.
In verband met de voorbereidingstijd is t
dit jaar alleen mogelijk emigranten in Ca
nada en de Verenigde Staten op die manier
te verrassen.
Een maquette van het Rotterdamse
stadscentrum, zoals dit er uiteindelijk uit
zal zien; met de bouw van de flatgebou
wen I, 11, Hl, V en VI en de laagbouw
langs de Karei Doormanstraat zal wel-
van het contact dra worden begonnen; een project van
ZO millioen gulden.
Intussen was in de jaren 1819 1825
het Noord-Hollands Kanaal gegraven,
hetgeen voor Den Helder een tijd van
bloei en opgang inluidde: het kanaal
loosde talloze schepen in het Nieuwe
Diep. Maar toen in 1878 het Noordzee
kanaal gereed was gekomen, was het ge
daan met de bedrijvige drukte in Den
Helder, maar gelukkig bleven Marine
Van vier enorme flatgebouwen, dertien verdiepingen Jtoog, zal men
er binnenkort drie zien verrijzen, rechthoekig op de Lijnbaan. Op de
foto zijn zij aangegeven met de cijfers I, II, HI en IV. Tussen deze flat
gebouwen komen, evenwijdig aan de Lijnbaan, drie flatgebouwen vau
negen verdiepingen, op de foto aangegeven met V, VI en VII; twee
ervan zal men eveneens binnenkort zien bouwen. V oorts komen er nog
langs de Karei Doormanstraat drie gebouwen van drie verdiepingen.
Met dit al zal het hart van Rotterdam ongeveer 847 woningen, 75 winkels
en 97 garages rijker worden.
Wanneer men weet, dat dit project op
ongeveer 20 millioen gulden wordt ge
schat, is het duidelijk, dat er beleggers
moesten worden gevonden, die er iets in
zagen. Men heeft ze gevonden en zo kon
den de aannemers A. C. B.-Aannemings-
bedrijf, N.V. Aanneming-Mjj. J. P. van
Eesteren, Fa. J. J. en D. Manhave en P.
Kruithof, N.V. Van Vliet en Van Duist
Bouwbedrijf mensen en materiaal gaan
reserveren voor dit kolossale project, ont
worpen door de architecten H. D. Bakker,
A. Krijgsman en Van Tijen en Maaskant
met als hoofdarchitect de heer H. A.
Maaskant.
Zo zal men, ongeveer vanaf het toekom
stige Muziekcentrum de Korte Lijnbaan
recht voor zich zien liggen met rechts
de flat-kolossen, onderbroken door laag
bouw, langs de Karei Doormanstraat.
Geheel rechts de Rotterdamse
Schouwburg.
r"*
r,
te vieren. Den
prachtig heeft, hersteld na de.°
een grote slag voor de Marinestaa
van ons land wil nu van 10 101
en met 17 October tonen deze naam
waardig te zijn.
Honderden oud-leerlingen van t
Instituut komen naar Den Helder,
dat stad haven en schepen ln ee>i
lichtend'feestkleed zal steken. Ef
ziin parades, defile's en taptoe',,,
culturele evenementen, rallies van
allerlei aard, een maritieme gon-
del vaart, tcntoonstelling^en, ^pori-
wedstrijden en Vuu^ ctprkste diiïs
de voet van Neerlands s erks e dijk
wordt een feestterrein
In verband nu met deze her-
denking, die gaat ondeIp hetH^r
zegende motto „Den nemer
Marinestod", «wierf «nonzerve-
slaoopvers een dag rond langs ae
oude en nieuwe Marinehaven èn
door dat heldere stadje aan het
Marsdiep. Hierbij zijn indrukken.
DEN HELDER, October.
HET KNARSENDE GEKLAAG van de baggermolens werd steeds
snerpender en onze oren piepten, toen we langzaam naar het enorme
havenbekken van de nieuive Marinebasis wandeldenBoven ons
draaide een vliegtuig al maar rondjes, stom-gewillig gevolgd door een
witte „manche'' aan een strakke draad: de Jantjes van de artïllerieschool
in Fort Erfprins bij Huisduinen ook deze fortificatie stamt uit de
Franse tijd en diende ter bescherming van het stadje waren ijverig
aan het oefenen. In de verte, hoog uittronend in al zijn majesteit lag aan
een der nieuwe betonnen kademuren van de pas opgeworpen haven, de
„Karei Doorman". Eindelijk had het vliegkampschip hier zijn vaste honk
gevonden. En als de basis helemaal gereed is, zullen ook onze beide
kruisers naast de Doorman een veilige ligplaats hebben.
Opgeworpen inderdaad is deze haven, want het terrein, waarop wij liepen,
is geheel ontworsteld aan het Wad ten Oosten van het Nieuwe Diep en
wel zodanig, dat geen vierkante nieter grond verloren ging. Integendeel,
als het complex eenmaal gereed is, zullen er ruim 200 hectaren nieuw
opgespoten land aan Nederland zijn toegevoegd.
In twee phasen werd en wordt dit
grootste waterstaatkundige werk het
aanleggen van een totaal nieuwe haven
van grote afmetingen aan een zandige
kust door de directie .„Sluizen en
stuwen" van de Rijkswaterstaat aange
pakt. Het project werd in twee bouw
putten verdeeld: een Westelijke met een
oppervlakte van 60 hectaren die, zo
als wij al vertelden, enkele maanden ge
leden gereed kwam en een bouwput
II van 100 hectaren. Het was n.l. om
financiële en technische redenen gewenst
de nieren, kademuren enz. in een droge
bouwput te maken. Men ging hierbij te
werk als met een polder: eerst werden
diiken gelegd, daarna werd de aldus ver
kregen put drooggemalen en vervolgens
kon men beginnen met de bouw van de
kademuren en de Pi®r®n. Tenslotte Weld
de haven op diepte uitgebaggerd.
En nu stonden we op een van d e
reusachtige pieren, die bijna alle ladiaa}
gewijs hun koppen naar het midden ste
ken van het 580 meter brede haven
bekken, de enorme z.g. zwaaikom. Daar
lagen dan die roestige baggers te kraken
zand opsjorrend, dat eerst door dikke
buizen geleid, tenslotte in bruine golven
werd uitgebraakt ten Oosten van ons.
waar men bezig is met de aanleg van
de terreinen rond bouwput II. Dit Ooste
lijke project voorziet in de bouw van een
pier, alsook van een dok en een haven
kom, waarin schepen, die niet in gebruik
zijn, kunnen worden gemeerd.
Recht voor ons zagen we het blauw
grijze water van de zwaaikom zich door
de 250 meter brede toegang, ten Oosten
van Fort Harssens, verwijden in het woe
lige Marsdiep, waarachter de witte lijn
van Texel's strand zilverig glinsterde.
De vorm van deze havenmond werd
vastgesteld, nadat daartoe proeven wa
ren verricht in het waterloopkundig labo
ratorium te Delft. Toen bleek, dat aan
sluitende aan het oude Fort Harssens in
Noordelijke richting een havenhoofd
moest worden gebouwd, dat het in de
haven treden van uit zee komende golven
verhindert en voorts er voor zorgt, dat
voor en nabij de havenmond de vereiste
diepte van 11 meter beneden N.A.P.
blijlt gehandhaafd. Met een vaargeul
en te janken: steeds maar moeizaam van 170 meter, die recht tegenover de
toegang tot de Rijkswerf ligt, waardoor
deze organisch in het nieuwe havencom
plex is opgenomen, is de zwaaikom ver
bonden met het Nieuwe Diep.
Onder langs de hoge stalen wand van
de Doorman we voelden de ogen van
de Marinier, die stram wacht klopte, in
onze rug prikken: „wat-mot-jij-hier"
zijn we een kijkje gaan nemen naar de
werkzaamheden rondom bouwput II. We
belandden er temidden van Rijkswater-
staat-keten en allerlei gebouwen-in-statu-
nascendi: er wordt daar hard gewerkt
aan de voltooiing van het Oostelijke ha
venterrein, dat men in 1958 gereed
hoopt te hebben.
De grauwe, vers opgespoten grond
strekte zich ver naar het Zuiden voor
ons uit en ergens achter het Wad, in de
grijze nevelen, lag Wieringen. Het nieuw
gewonnen land loopt naar het Noorden
als een brede arm rond de havenkom
en diep Zuidelijk langs 't Noord-Hollands
Kanaal. Daardoor werd het Nieuwe Diep
aan de Zuidzijde afgesloten; dat betekende
het einde van het zo zeldzame phenomeen
van een door mensenhand gemaakte zee
haven. die zonder baggerwerk door d®
stroom op diepte werd gehouden.
Langs de Doorman zijn we, op de
strakke wind, teruggegaan naar de' brug
over het Nieuwe Diep. Deze stond open,
want een binnenvaartuig passeerde juist.
We hebben toen nog omgekeken over de
gigantische haven, die uit de zee werd
gewonnen.
Een kronkelende dijk verdeelt het com
plex nog in tweeën. Maar over enkele
jaren, als het Oostelijke project klaar is,
zal ook deze dam zijn verdwenen en be
zit onze Koninklijke Marine een basis,
die een belangrijke bouwsteen is tot de
verdediging van ons land op zee en
tot handhaving van de roemruchte tra
ditie van onze witgemutste Jantjes, De
begrippen „zeemacht" en „zeevaart"
zijn onverbrekelijk met elkaar verbon
den: zo lang schepen dc zeeën bevaren,
blijft de zeemacht bestaan. Dc 17de
eeuwsc zeevaarder Sir Walter Raleigh
zag het al goed: „De partij, welke de
zee beheerst, oefent controle uit over
de handel. Controle over de handel be
tekent macht over de rijkdommen der
wereld en dientengevolge wereldmacht".
Met een groet aan de joviale brugge-
wachter zijn we over de brede klepbrug
Den Helder binnengewandeld.
(Van onze Amsterdamse redactie).
Omstreeks half September is in Amster
dam de opleiding begonnen van jonge
meisjes tot het nieuwste beroep van deze
eeuw: bejaardenverzorgster- Aangezien er
nog geen apart gebouw beschikbaar was,
heeft men de school voorlopig onderge
bracht in een deel van het St. Jacobsge-
sticht aan de Plantage Middenlaan. Giste
renmiddag nu heeft de voorzitter van het
regentencollege van dit tehuis voor ouden
van dagen, mr A. E- M. Povel, het inter
naat officieel geopend in tegenwoordigheid
van dc deken van Amsterdam, mgr G. P.
J. van der Burg, wethouder voor sociale
zaken, de heer W. Steinmetz, bestuursle
den van de Sociale Raad, de Kath. Na
tionale Federatie voor bejaardenzorg en
diverse zusterinstellingen, en van talrijke
andere prominente figuren uit de charitas.
Ook van niet-katholieke zijde was er
zeer grote belangstelling.
„Over tien jaar zal ons land meer dan
een millioen mensen boven de 65 jaar tel
len. Velen van hen zullen hulpbehoevend
zijn en het is dan ook een schrikbarend
probleem, hoe men hen zowel thuis als in
de gestichten doeltreffend zal kunnen ver
zorgen. Daarom hebben de Zusters van
Liefde uit Tilburg, die reeds van oudsher
ouden van dagen onder haar hoede hebben,
op initiatief van haar algemeen overste,
moeder Josephino, besloten een aantal
meisjes op te leiden voor bejaardenver
zorgster". aldus zei de heer Povel, in zijn
openingsrede. De candidaten moeten min
stens 18 jaar zijn en behalve de lagere
school nog een bijzondere opleiding ge
volgd hebben als bijv. V.G.L.O. of huis
houdschool.
„Het verheugende is dat er zich op onze
eerste oproep, zoveel meisjes het waren
er meer dan honderd spontaan opgege
ven hebben. Na een zorgvuldige selectie
hebben wij 18 jonge dames aangenomen,
die zich nu bekwamen in gezondheidsleer,
de verzorging van zieke en invalide be
jaarden en in de psychologie van dc ouden
van dagen. De opzet is weliswaar nog be
scheiden, maar wanneer men allerwegen
het initiatief van de Zusters overneemt,
gaan wij een rustige oude dag tegemoet".
De leerlingverzorgsters, allen van bui
ten Amsterdam afkomstig, zijn gekleed in
een speciaal uniform, lichtblauw van kleur
en een wit schort. Wanneer zij in de och
tenduren prachtisch werk verrichten, dra
gen zij bovendien een wit kapje.
Er is een zeer modern ingericht leslokaal
waar o.a. het nieuwste op het gebied van
electrische naaimachines staat, en de
slaapzaal, keuken en recreatiekamer zou
den een uitstekende achtergrond vormen
voor een gezellige meisjes-roman
De cursus duurt twee jaar, aan het eind
waarvan, zo het examen gunstig verloopt,
een diploma wordt verstrekt. Aan de op
leiding zelf zijn geen kosten verbonden en
voor de uren. dat zij practisch werkzaam
zijn krijgen de leerlingen een vergoeding.
Momenteel wordt alles nog uit particu
liere middelen bekostigd, maar men hoopt
dat de overheid, zo de onderneming een
succes blijkt, financieel zal bijspringen.
Nadat de gasten de appartementen had
den bezichtigd men was inderdaad vol
lof roemde mgr Van der Burg het initia
tief der zusters. „Ik ben er trots op. dat in
mijn dekenaat de eerste cursus voor be
jaardenverzorgster van Nederland mocht
beginnen".
Op 29 September zijn in de tuin van een
villa aan het Juiianaplein te 's-Hertogen-
bosch, waarin tijdens de bezetting ver
scheidene Duitse instanties gevestigd zijn
geweest, de stoffelijke resten opgegraven
van twee mannelijke personen.
De Dienst Identificatie en Berging van
het ministerie van Oorlog heeft thans de
identiteit van deze slachtoffers kunnen
vaststellen. Het bleken te zijn: Wilhelmus
van Engelen, geboren te Vlijmen op 7 Juli
1916 en Johannes Bernardus Huynen, ge
boren te Grave op 16 November 1899.
Beide personen zijn door de Duitsers tij
dens de bevrijdingsgevechten in Den Bosch
in October 1944 doodgeschoten. De mannen
die in de nog niet bevrijde binnenstad
drinkwater wilden gaan halen, zijn door de
Duitsers gevangen genomen. Dit alles is
vast komen te staan bij het onderzoek dat
destijds werd ingesteld door het bureau
opsporing oorlogsmisdrijven.
Groen
Dit project demonstreert wel ten dui
delijkst, hoezeer men afgeweken is van
de oorspronkelijke opzet, het nieuwe hart
van Rotterdam te maken tot een welhaast
uitsluitend zakencentrum.
Nu men overgaat tot hoge woningbouw,
die sterk zal meewerken tot de nieuwe
cityvorming, moest ook bijzondere aan
dacht worden besteed aan de groenver
zorging. Men heeft nu het plan, tussen de
gebouwen II en V en III en IV met bomen
en gazons hoven aan te leggen, waardoor
het mogelijk zal zijn, dat de kinderen
van de bewoners hier een prettige speel-
gelegenheid zullen vinden. Wanneer men
aan kinderen denkt, vraagt men zich ter
stond af, welke inhoud de flatwoningen
zullen hebben. Men denkt hoofdzakelijk
aan twee-, drie- en vierkamerwoningen.
De flatblokken zullen met het gezicht
naar die groenhoven liggen en de grootte
van de oppervlakte dezer hoven kan
men enigszins schatten wanneer men
weet, dat ze ongeveer tweemaal de op
pervlakte zullen hebben van de Grote
Markt in Delft.
Enige indruk van de afmetingen krijgt
men voorts, wanneer men weet dat de
gebouwen I, II, III "En IV een lengte zul
len krijgen van ongeveer 75 meter en
anderhalf maal zo groot zullen zijn als
het flatgebouw aan het Zuidplein. De ge
bouwen V, VI en VII worden elk onge
veer 110 meter lang.
De gebouwen IV en VII zullen nog niet
worden opgetrokken, omdat zich hier
nog het ziekkenhuis-complex bevindt,
welks begrenzing tegenover de Lijnbaan
wij met een zwarte stippellijn hebben
aangegeven. Eerst wanneer het Dijkzigt-
ziekenhuis, met de bouw waarvan men
thans vordert, is voltooid, kan het zie
kenhuis verhuizen, wordt het thans in
gebruik zijnde gesloopt en kan men gaan
denken over de bouw der laatste twee
gebouwen. Daarmee zijn dus nog wel
enkele jaren gemoeid.
De flatgebouwen zullen ook plaats bie
den aan hen, die practijkruimte nodig
hebben, zoals artsen, tandartsen, advo
caten, e.a.
Parkeer-ruimten zal men vinden in de
hof, omsloten door de later op te trekken
gebouwen IV en VII en op het ruime
plein tussen de Rotterdamse Schouwburg
en het toekomstige Muziekcentrum, het
welk een afsluiting zal vormen van de
Kruiskade (op de foto zichtbaar achter
gebouw I), een rechtstreekse doorloop
van Kruiskade naar Westkruiskade als in
het verleden krijgt men niet meer terug.
De benedenverdiepingen van de gebou
wen langs de Karei Doormanstraat zullen
een doorlopende serie winkels gaan vor
men, welke ombuigt de Kruiskade in. De
achterzijde van de gebouwen V, VI en VII
krijgen parterre en waarschijnlijk op de
eerste verdieping garages, magazijn-
ruiment e.d.,; zij zijn minder geschikt
voor bewoning, omdat men dan zou uit
zien op de achterzijde van de Lijnbaan
winkels. Zo ontstaan aldus „expeditie
straten" die een breedte van ongeveer
20 meter zullen hebben.
Zo zal dan de Lijnbaan, door de ach
tergelegen hoogbouw een totaal ander
aspect krijgen of, zoals de heer ir Van
Traa het tijdens een persconferentie uit
drukte, men zal zich daar meer „in een
grote stad" gaan gevoelen en niet „in
'n noodwinkel-dorp". Het effect kan men
alreeds in kleiner bestek zien in de
Korte Hoogstraat, waarvan de eenverdie-
pingsbouw van de winkels een achter
grond van hoge flatbouw heeft gekregen.
Zowel overdag als des avonds doet dit
het bijzonder goed.
Wanneer wij nu dit machtige com
plex even loslaten en de blik richten
naar de toekomstige omgeving, zien wij
dat het plein tussen schouwburg en mu
ziekcentrum westelijk zal worden afge
sloten door het grote gebouw dat de
A.M.V.J. er hoopt op te trekken. Interes
sant op de maquette is ook het grote ge
bouw naast het stadhuis. Dit wordt een
bankgebouw op de plaats waar men
thans een grasveld met een poffertjes
kraam ziet. Het proces van de gemeen
te tegen de eigenaar van de poffertjes
kraam inzake de ontruiming van dit ter
rein is nog steeds lopende.
Voorts ziet men al enige vorm in de aan
leg aan het eind van de Lijnbaan. Daar
staat reeds het Luxor-theater. maar er
komen nog twee bioscoop-theaters en de
bouw van enkele café-restaurants op de
ze plaats vordert reeds.
Tenslotte moge worden gewezen op de
nieuwbouw van De Bijenkorf, hoewel
ons tbr persconferentie werd verzekerd,
dat het maquette-ontwerp nog niet de
uiteindelijke vorm weergeeft en de da
tum, waarop de eerste paal geslagen
wordt, nog altijd onbekend is.
Zoals ook de foto aangeeft, mondt dé
toekomstige Lijnbaan uit tussen de win-
keltrits van Ter MeulenWassenVan
Vorst en het juist niet meer in het beeld
vallende magazijn van H.H. de Klerk,
