Cals onder critiek begraven
Het tekort
bij het lager
leerkrachten
aan
onder wij s
Naar devaluatie van het ambt en
desorganisatie van de dienst
Deviezenreserve benadert grens
van 4,5 milliard
LEDENTAL VAN KABO NAM
BELANGRIJK TOE
Uitbreiding Westeuropese Unie
onder de loupe?
I
Snelle treinen tussen Europese
hoofdsteden
Woeste binnenzee werd omgetoverd
tot één vruchtbare akker
im
Nederl andscheBank
Mijn petroleumstel had staan
walmen
„Van bruisend water tot ruisend graan
Welvarend e Haarlemmermeerpolder
gaat op grootse wijze volgend
jaar eeuwfeest vieren
Chefarine „4
wonderen
Nederl. plechtigheid
in Fatima
Dader moordaanslag
Eist gearresteerd
Fusie met de ARK A
vooral thans gewenst
Zuid-Oost-landen doen peilingen
Nieuw exportartikel
van Nederland
Plannen voor „Europa
Express" krijgen vorm
Profeet Amersfoort
kreeg gelijk
Aan een draadje
PAGINA 3
WOENSDAG 13 OCTOBER 1954
De kleuteronderivijzeressen
Kruimelwerk
Geen devaluatie
Bedrijfschap steenkolenmijn
industrie
Twintigduizend namen bij
genadebeeld neergelegd
Vader en zoon bekennen
DALING CHARTALE GELD-
HOEVEELHEID
Specificatie goud en deviezen
U vliegt nu door
de was heen!
Overheidspersoneel moet
delen in de welvaart
Drie exposities
Bijzondere aandacht voor
inpolderingsproblemen
Het hoofdmotief zal echter de inpolde
ring in het algemeen zijn. Alle facetten
van dit thans tengevolge van het Delta
plan onder ons volk levend vraagstuk zul
len worden belicht. Dit geschiedt o.a. met
natuurgetrouwe, beweeglijke maquettes,
welke gebouwd worden door leerlingen
N oudtoestand
bezoldigden
onder laagst
Feeststadje „Arendonck"
Auto bleef met bestuurde*
hangen aan scheepskabel
's-GRAVENHAGE, 12 October 1934.
Het is niet eenvoudig op liét ogenblik minister van Onwerwijs te zijrt.
Deze minister moet zich momenteel wel voelen als de directeur van een
grote N.V., wier bedrijfsuitkomsten dalende zijn, waardoor onmiddellijk
de commissarissen en aandeelhouders in bet geweer zijn gekomen om de
directeur ter verantwoording te roepen, want die is daar natuurlijk de
schuld van. Zo iets heeft de Eerste Kamer gedaan, toen zij bij de behan
deling van de onderwijsbegroting van het afgelopen parlementaire jaar
bij monde van de heer Wendelaar (VVD) om een nota vroeg, waarin bet
tekort aan leerkrachten bij het L.O., bet M.O. en het V.H.M.O. zou worden
behandeld. Het is eigenlijk een eigenaardige situatie, dat deze nota nu in
de Eerste Kamer wordt besproken op een ogenblik, dat de Tweede Kamer
zich opmaakt voor de behandeling der nieuwe begrotingen, waar deze
zaak ongetwijfeld, óók ter sprake zal komen, zodat de Eerste Kamer, die
tot taak heeft al of niet haar goedkeuring te geven aan de besluiten der
Tweede Kamer, nu de Tweede Kamer bet gras voor de .voeten wegmaait.
De critiek op minister Cals ten aanzien van zijn beleid doet zich dc
laatste tijd steeds sterker horen. Geheel juist is deze critiek in bet alge
meen niet, omdat men een minister moeilijk verantwoordelijk kan stellen
voor het beleid, of gebrek aan beleid zo men wil, van diens vooi gangers.
De nota, die de minister nu op verzoek van de Eerste Kamer het lie il
heeft doen zien en die hedenmiddag daar is besproken, gaat allcen no^
maar over het tekort aan leerkrachten bij het lager onderwijs.
Iedereen had die catastrophe al jaren
zien aankomen, reeds sinds 1949 heb ik
de regering herhaaldelijk gewaarschuwd,
zei de heer Wendelaar. Alleen de minis
ters zagen het blijkbaar niet aankomen
en hij haalde daartoe uitlatingen aan van
's ministers voorgangers, maar ook van
minister Cals in
Maart die
toen gezegd had,
dat van een
werkelijk tekort
niet kan wor
den gesproken.
Waarop minis
ter Cals onmid
dellijk inter
rumpeerde, dat
hij dan ook het
vervolg op dat
citaat moest
voorlezen, wat
de heer Wen-Mr w. C. WENDELAAK
delaar niet deed.
Evenmin deed Waarschuwende stem
dat later de heer Geugjes (Comm.) toen
de minister hem daarom vroeg.
Het beleid van de minister is voor een
groot deel bepaald geweest door de angst
voor een overschot aan onderwijzers later,
aldus de heer Wendelaar. Laat iedere' tijd
zijn eigen moeilijkheden oplossen, vond
hii nogal inconsequent, nadat hij het be
laid in de voorgaande jaren in gebreke
had gesteld voor het tekort van thans,
Later kan men dat overschot weer ophef
fen meende hij, door de verlaging van
deleerlingenschaal, welke verlaging
eigenlijk nu al hoogst noodzakelijk is, èn
door de verlenging van de leerplicht.
Nu heeft de minister in zijn nota cijfers
gegeven van een tekort, dat loopt rond
2.700 tot 3.000 tot I960 om daarna te ver
keren in een overschot, dat even ernstige
vormen zou gaan aannemen. De heer
Wendelaar vroeg nu wat de waarde was
van een dergelijke prognose, die hij ern
stig in twijfel trok.
Wat de middelen ter verbetering van
de situatie betreft, was hij het met de
minister eens, dat er geen verkorting
mocht plaats hebben van de nieuwe on
derwijzersopleiding. Deze opleiding vol
gens het wetsontwerp, dat door de beide
Kamers in 1952 werd aangenomen, zal de
oorzaak zijn. dat er in 1956 geen onder
wijzers zullen afstuderen en er dan dus
een top in het tekort zal worden bereikt.
De heer Algra (A.R.) was zo eerlijk om
dit tekort dan ook niet alleen op rekening
van de minister te schuiven, maar ook op
die van de beide Kamers, die de leer-
lingenaanwas óók hadden kunnen voor
zien. De oplossing van e enspoedopleiding
voor abituriënten van H.B.S. en gymnasia
had de minister in zijn nota afgewezen en
daar zette de heer Wendelaar een vraag
teken achter.
Wel wilde de minister de kleuteronder
wijzeressen met het diploma B de oude
onderwijsacte laten halen en ze zo nodig
zonder het diploma in de eerste klassen
der lagere school plaatsen. Maar daar-
tegen waren de heer Algra (A.R.) en De
Dreu (P.v.d.A.) weer gekant wegens het
gebrek aan onderwijzeressen bij het kleu
teronderwijs.
Met de overige maatregelen van de mi
nister ging men vrijwel accoord, als: vrij
stelling van dienstplicht ook voor de vol
gende jaren en uitgebreidere vaste aan
stelling van gehuwde onderwijzeressen.
Het halve-dagen-schoolsysteem vond de
heer Wendelaar maar bedenkelijk. In
ieder geval vond hij de aangekondigde
maatregelen nog onvoldoende: hij bepleit
te meer jongelieden voor het onderwij
zersambt aan te trekken, een hoger aan
vangssalaris, kweekschoolinternaten of
vergoeding van reiskosten en kosthuizen,
ruimere beurzen voor toekomstige onder
wijzers en toerekening van de fictieve
diensttijd, wat de heer De Dreu eveneens
bepleitte.
Maar de heren hebben blijkbaar ver
geten, dat deze maatregelen eerst over
vijf a zes jaar zullen werken, dus op het
ogenblik, waarop het tekort aan onder
wijzers zich volgens de nota zal omzetten
in een overschot.
De heer Algra besprak dit alles tegen
de achtergrond van algemene plannen in
zake het onderwijs. De hele opbouw, zei
hij, moet worden aangepakt, wij moeten
komen tot een discussie op een veel breder
plan, zó is het maar lapwerk. Hij bepleitte
bij de stimulering van de onderwijzersop
leiding ook plaatselijke oplossingen, zoals
in sommige streken een verschuiving van
de grens tussen kleuteronderwijs en lager
onderwijs.
Maar de heer De Dreu vond dit alles
maar kruimelwerk en maatregelen ad
hoe en bepleitte een planmatige regeling
van de onderwijsoplefding.
Bij alle critiek moest het er eigenlijk
op neer komen, wat er dan wèl zou moe
ten worden gedaan om het tekort aan on
derwijzers zo spoedig mogelijk te verbe
teren. Als men het plan van de minister
afwijst om onderwijzeressen bij het kleu
teronderwijs de gelegenheid te geven naar
de lagere school over te gaan, dan moet
men daar dan toch iets anders tegenover
stellen. Want zelfs de katholieke heer
Derksen wees het plan van de minister
betreffende de
kleuterleidsters
af. Dat bezwaar
kwam bij hem
hierop neer. dat
het kleuteron
derwijs, waar
aan de regering
zelf nooit iets
ten koste heeft
gelegd en dat
door particulie
ren en gemeen
ten was bekos
tigd, nu achter
af door deze j DERKSEN
plannen werd voorstander van
afgeroomd en sp0edopleitiing
gevaar gebracht
en dat nog wel juist op het ogenblik, dat
hiervoor een plan voor een rijksregeling
in de maak is. Daartegenover stelde de
heer Derksen. dat het beter was degenen,
die einddiploma gymnasium, H.B.S. of
(Advertentie)
BEROEMDE GENEESMIDDELEN
IN ÉÉN TABLET
TEGEN PUNEN EN GRIEP 20 TABLETTEN 4 85 el
M.M.S. hadden, in de gelegenheid te stel
len via een spoedopleiding van 18 of 20
maanden het onderwijsdiploma te ver
schaffen. Dat was in 1947 óók gebeurd en
dat had toen ruim 1400 onderwijzers op
geleverd, die over het algemeen zeer goed
hadden voldaan. Daarnaast bepleitte hij
dan als de andere sprekers vrijstelling van
dienstplicht, parallelklassen, en als nood
oplossing geen blijvende, maar tijdelijke
aanstelling van gehuwde onderwijzeres
sen en tevens voor deze een soepeler be
lastingregeling.
De overgang van kleuterleidsters naar
het lager onderwijs wees hij in ieder ge
val beslist af, daar dit volgens hem het
onderwijzersambt zou devalueren en het
kleuteronderwijs desorganiseren. Die
overgang zou volgens hem alleen mogelqk
zijn na wijziging van de L.O.-wet De heer
Derksen bepleitte vooral een verbetering
der salariëring, de adoptie van kweek,
scholen, financiële steun aan avondkweek.
scholen, meer beurzen en renteloze voor
schotten.
Al deze zaken, die ook door andere
sprekers waren bepleit, geven echter maar
een zeer onvoldoende soelaas. Meer hulp
zal cr o.i. zijn te verwachten van de op
leiding van degenen, die het einddiploma
van Gymnasium, H.B.S. of M.M.S. hebben
behaald. De minister heeft daartegen be
zwaren geuit in zijn nota, maar deze be
zwaren golden allermeest de opleiding van
één jaar. terwijl de heer Derksen een op
leiding bepleitte van 18 a 20 maanden.
Maar ook bij hem was er wrevel, dat een
stelselmatig onderzoek en een plan ach
terwege waren gebleven.
De enige, die het met de plannen van
de minister betreffende het kleuteronder
wijs eens was, was prof. Gerretson (C.H.).
die vond, dat men de minister te veel ver
weet, Hij meende, dat het een goed plan
was de kleuterleidsters over te hevelen
naar het lager onderwijs. Ons volksonder
wijs vond hij toch niet op hoog peil staan,
maar die kleuterleidsters kenden tenmin
ste iets van de paedagogiek en de beste
paedagogiek vond de professor altijd nog
een hartelijke zoen van moeder afgewis
seld met een fikse klap van vader.
Minister Cals zal eerst de volgende week
op al deze suggesties en critiek ant
woorden.
In de late avond behandelde de Kamer
nog de instelling van een bedrijfschap
voor de steenkolenmijnindustrie en de
overgangswet bedrijfsorganisatie mijnbe
drijf. Dit betekent, zoals wij na de be
handeling in de Tweede Kamer hebben
uiteengezet, eigenlijk niet zo heel veel
meer dan alleen een naamsverandering.
De heren Kramer (P.v.d.A.) en Regout
(K.V.P.) voerden hierbij het woord, waar
na de verdere behandeling werd opge
schort tot 19 October.
In de aanvang van deze vergadering is
tevens nog ter sprake gekomen een brief
van de staatssecretaris van Sociale Zaken
betreffende de Acte van wijziging van het
Statuut van de Internationale Arbeidsor
ganisatie, waarvoor de heer Molenaar als
nog de indiening van wetsontwerp ver
langde, waarin de ratificatie van deze wij
ziging zou worden goedgekeurd.
Volgens art. 60 II van de nieuwe Grond
wet het artikel over de internationale
overeenkomsten vallen ook conventies als
deze onder de stilzwijgende goedkeuring.
Bovendien gaat de nieuwe Grondwets
commissie dit punt, dat enige twijfels
heeft opgeroepen, opnieuw bezien, zo ar
gumenteerde staatssecretaris Van umjn.
Ook zou deze parlementaire behandeling
een zinloze arbeid zijn. zodat het geval
reeds in werking was getreden en men
dP consequenties daarvan diende te aan
vaarden. De brief werd tenslotte voor
kennisgeving aangenomen.
F. S.
Tijdens een eenvoudige plechtigheid op
het grote plein in de Cova da Iria te
Fatima heeft pater D. A. Linnebank O.P.,
leider van de Rozenkranskruistocht, de
twee Gulden Boeken met daarin de namen
van 20.000 gezinnen kloosters en instellin
gen neergelegd aan de voeten van het ge
r.adebeeld van Maria van Fatima.
In een korte toespraak tot de ongeveer
honderd pelgrims van de Vereniging van
Nederlandse Bedevaarten, die op het ogen.
blik in Fatima vertoeven, sprak pater
Linnebank zijn vreugde erover uit, dat nu
reeds zes boeken naar Fatima konden wor-
oen gebracht. Dat betekent, aldus patei
Linnebank, dat 60.000 gezinnen, klooster
gemeenschappen en instituten nagenoeg
dagelijks het rozenhoedje bidden voor
vrede, welvaart en wereldverbetering. Hij
besloot met de wens, dat geheel katholiek
Nederland zich bij de kruistocht zou aan
sluiten om zo te voldoen aan het uitdruk
kelijke verlangen van O.L. Vrouw van
Fatima.
Bij de plechtigheid, die werd gehouden
bij hq$ kleine open kapelletje, waar het ge
nadebeeld staat waren, behalve de Neder
landers zeer vele Portugezen aanwezig
De rijkspolitie te Eist heeft in samen
werking met de gemeentepolitie van Ren
kum en de Rijkspolitie te Doorn de 21-ja-
tige J. H. D., verdacht van de moordaan
slag in Eist, Maandag gearresteerd in de
bossen onder Doorn, waar hij in een wo
ning van een vroegere woonwagenbewoner
was ondergedoken.
De toestand van het slachtoffer K. G.,
die in het ziekenhuis te Arnhem is opge
nomen, blijft nog steeds zorglijk.
Het staat vast, dat deze moordaanslag
het gevolg is geweest van een toevallige
ontmoeting. De beide families hebben
reeds jarenlang moeilijkheden met elkaai
en in de woning van D. lag een stengun
geladen klaar- Toen G. Zondagmorgen m
het kamp te Eist kwam, werd de stengun
door de vader aan de dader overgereikt
die daarop de fatale schoten loste. Zowel
vader als zoon hebben volledig bekend.
Zoals te verwachten was, geeft de ver
korte balans van de Nederlandsche Bank
per 11 October een daling te zien van de
chartale geldhoeveelheid. De biljetten-
circulatie is met 59 millioen achteruit
gelopen tot 3364 min.
Klaarblijkelijk is dit geld in eerste in
stantie terecht gekomen bij de schatkist
van het Rijk, dat zijn tegoed met J 48
min zag stijgen tot 483 min. Het restant
is beland in de kassen van de handels
banken, die o.a. hiermede haar saldo bij
de hoofdbank hebben versterkt met 19
min tot 503 min. Ook de tegenwaarde
van de deviezen-aanwas, die deze week
5 min bedroeg, hebben de handels
banken voor de versterking van haar
tegoed gebruikt.
De netto deviezenvoorraad bedraagt
thans 1.482,5 min. De goudvoorraad is
onveranderd gebleven, zodat goud en
deviezen tezamen thans bijna de grens van
4,5 milliard hebben overschreden en totaal
4.497 belopen.
Deze week is weer kortlopend papier
aangeboden tot een bedrag van f 12.4
min De betrokken póst prijkt thans met
f 315 min in de boeken van de bank. Op
de geldmarkt is de situatie weinig ver
anderd. Daggeld noteert sinds vorige week
Dinsdag pet. Er zijn tegen dit tarief
behoorlijke posten omgezet.
11 Oct. 4 Oct.
ACTIVA: dn 100°)
Wissels enz. in disconto 8 13
Schatkistpapier enz. door
de bank gekocht
ld overgen. v. d. Staat 315.000 302.600
Voorsch. in rek.-crt 30.421 28 774
Boekvord. op de Staat 400.000 400 000
Gouden munt en mat. 3.014.648 3.014 648
Zilv. munt en mat18 914 18.663
Vord. en papier in bui
tenlands geld 1.442.82C 1.424.207
Buitenl. betaalmiddelen 1.442 1.060
Vord. in guldens uit
betalingsaccoorden 256.042 270 139
Diverse rekeningen 33.699 33.248
PASSIVA:
Bankbiljetten (oude)
Bankbiljetten (nieuwe)
Rek.-crt saldi Schatkist
ld bijzondere rekening
Saldi banken in Ned.
28 478 28 512
3 364.220 3.423 043
483114 435.254
803 486
503 538
47.071
Saldi uit betal.accoorden
Andere saldi niet-inge-
zetenen 25.120
Andere saldi 8^ 589
Saldi in buitenl. geld 126 788
Diverse rekeningen 47.122
Circulatie muntbiljetten 153.812
Schatk.pap. waarin gul-
denssaldi uit betal.acc.
belegd 18.800
803 486
434.231
40.425
25 378
73.611
133 314
46.511
153.860
18.800
Een week eerder dan de vorige keer
geeft de Nederlandsche Bank een specifi
catie van haar goud- en deviezenpositie
aan het einde van het afgelopen kwar
taal. Per 30 September was de situatie
als volgt:
Activa: gouden munt en muntmateriaal
(alles in millioenen guldens): 3015 (per 30
Juni 2943), algemeen convertible geld
soorten 738 (841). geldsoorten slechts con-
vertibel in E.B.U.-verband 643 (842). in
clusief de vordering op de E.B.TJ. ad 601
(706), niet convertibele geldsoorten 299
(296). Totaal activa 4695 (4922)
Passiva: algemeen convertibele geld
soorten 17 (63), geldsoorten slechts con-
vertibel in E.B U.-verband 47 (75). niet-
convertibele geldsoorten 154 (144). Totaai
passiva 218.
Onderstaand staatje geeft van het ver-
loop der cijfers een overzicht (in 1
millioen):
Saldo per 31 Dec. 31 Dec. 30 Juni 30 Sept.
1952 1953 1954 1954
Goud 2.060 2 792 2 943 3 015
Alg. conv. 544 639 841 738
2.604 3.431 3 784 3 753
Conv. inEBU 681 822 842 643
Niet-conv. 375 192 296 299
3.660 4.445 4.922 4 695
Incl. vordering op E.B.U. ad 601
millioen.
(Van onze Utrechtse redacteur)
De Kabo is gezond en sterk. Deze sterk
te ontleent zjj niet uitsluitend aan het ge
stadig groeiend ledental, dat op zichzelf
bewyst, dat de Kabo voldoende aantrek
kingskracht heeft, maar zij vindt vooral
haar oorzaak in haar principiële gericht-
(Advertentie)
(Advertentie)
In gewoonlijk betrouwbare kringen te
Belgrado verklaart men, dat de geallieer
den van het Balkanverdrag van Joego
slavië, Griekenland en Turkije, peilingen
doen omtrent de mogelijkheid om het
communistische Joego-Slavië op te nemen
in de Europese integratiestelsels.
President Tito bracht dit voor het eerst
ter sprake toen hij, in April uit Turkije
terugkeerde. De tijd was echter nog niet
gekomen, daar Joego-Slavië het niet
eens was met de E.D.G., die toen nog niet
verworpen was.
De Turkse premier Menderes, zou bij
zijn recente bezoek aan West-Duitslad
de mogelijkheid besproken hebben, om de
Balkanverdragslanden, Griekenland, Tur
kije en Joego-Slavië, in de voorgestelde
Westeuropese Unie op te nemen.
Deze stelling wordt, zo verklaart men
verder, enigszins bevestigd door „Borba",
het officiële Joegoslavische blad, dat
schrijft, dat de Westeuropese Unie zich
niet diende te beperken tot de leden, die
haar zouden oprichten, doch ook open
diende te staan voor nieuwe leden „bij
voorbeeld Turkije". Volgens waarnemers
zou Turkije nauwelijks zonder de andere
Balkan-verdragslanden, Griekenland en
Joego-Slavië, aan dit Brusselse verdrag
kunnen deelnemen.
Griekenland zou de peilingen op een
ander gebied uitvoeren. Het zou name
lijk de mogelijkheden overwegen, om
Joego-Slavië tot de Raad van Europa te
Straatsburg toe te laten. Naar verluidt
zou deze kwestie in besloten vergadering
van het permanente secretariaat van de
Raad ter tafel zijn gekomen.
Joego-Slavië zou tot dusver niet gaarne
dé eerste stap doen uit vrees, dat Italië
zich scherp tegen toelating zau verzetten.
Nu met de oplossing van de kwestie-
Triest de Italiaans-Joegoslavische betrek
kingen veel verbeterd zijn. neemt men
aan dat de kans van een mogelijke toe
lating aanmerkelijk groter geworden is.
T k dacht, dat ik mijn gordijntjes
moest weggooien. Mijn petroleum
stel had staan walmen, zo erg, dat
de gordijntjes pikzwart waren.
Maandag heb ik ze in Castella Parels
gewassen en alles is nu keurig
schoon geworden. En wat meer is:
na het wassen van
thee- en zakdoeken
kwam ik tot de ont
dekking, dat men
met Uw nieuw was
middel niets meer
behoeft te chloren.
Het goed was al brandschoon en kon
na 1 x spoelen opgehangen worden.
Zo schrijft ons één van de vele tien-
duizenden huisvrouwen die opgetogen
zijn over de snelle en fantastische re
sultaten die zij bereiken met Castella
Parels, het wasmiddel van de nieuwe lijd.
Castella Parels strooit men zó in het
water en direct ontstaat verrukkelijk
schuim. Geen papje vooraf te maken!
Alle vuil irekt enorm snel uit het
goed- in paniek vluchten de vuilste
vlekken. Éénmaal spoelen is genoeg.
Door de veel kortere
behandeling gaat het
goed veel langer mee:
hier is nu eindelijk
eens een 100veilig
wasmiddel.
En U staat versteld
van de blankheid
de helderheid en de zachtheid van alle
goed. dat U behandelt met Castella
Parels. Volg de beste raad die U ooit
werd gegeven: haal n°2 Yandaa®
Castella Parels (47 ct per pakje) In huis!
heid. Wij mogen daar blij om zijn en te
vreden, al staat het vast, dat nog vele
kamers in de Kabo-burcht onbewoond
zijn.
Deze optimistische toon mocht de voor
zitter van de Kabo, de heer A. Weyters
uit Den Haag gisteren doen horen op het
tweedaagse congres, dat gisteren in
Utrecht begon en waarmee gelijk gevierd
worft het eerste lustrum van de fusie van
de kath bond van overheidspersoneel
„St Paulus" en de kath. bond van P.T.T.-
personeel „St Petrus".
De huidige situatie, ontstaan rta de be
roeringen door het Bisschoppelijk Man
dement, vragen een zo groot mogelijke
eenheid van het overheidspersoneel. In
het katholieke kamp staan echter twee
katholieke organisaties de A.R.K.A, en
de Kabo waarbij de wil tot samenwer
king ongetwijfeld aanwezig is, maar die
nog niet de gewenste concentratievorro
gevonden hebben. De heer Weyters
schroomde niet te zeggen, dat hij hierbij
fusie van beide bonden op het oog had
Belangrijk is, dat een overeenkomst tot
stand kwam met de R.K. Bond van Zie-
kenverplegenden, waardoor 'n eind is ge
komen aan moeilijke organisatorische
problemen. Er kan gesproken worden van
een groeiende kracht en eensgezindheid
in de R.K. Centrale.
Ten aanzien van de financiële positie
van het overheidspersoneel merkte de
voorzitter op, dat ook in de toekomst het
overheidspersoneel zal moeten delen in de
stijging van de welvaart. Tegenover de
stelling, dat de overheidsdiensten in he*
algemeen niet beschouwd kunnen worden
ajs productiebedrijven en derhalve bij de
verdeling van de welvaart aan andere
maatstaven gebonden zouden moeten zijn,
stelde de heer Weyters, dat het met name
de overheid is, die door haar diensten en
instellingen het klimaat schept en in
stand houdt, waarin de productiebedrij
ven kunnen werken. In een vaak zorge
lijke positie verkeren de laagstbezoldig-
den.
Voor wat het georganiseerd overleg be
treft hoopte spreker, dat een der belang
rijkste wijzigingen van de bijzondere com
missies en van de dienstcommissies zal
zijn de introductie van de medezeggen
schap inzake de economische, technische
en financiële aangelegenheden van be
drijfsvoering. De Rijksoverheid is daarin
ten achter gebleven bij een aantal ge
meenten in Nederland. Men blijft wer
ken aan een verdere uitbouw van de
rechtspositie van de arbeidscontractanten
De heer W. Lelieveld, secretaris van
de K.A.B., zag in het stijgende ledental
een duidelijk bewijs, dat de concentratie
van het katholieke overheidspersoneel als
geslaagd beschouwd kan worden. Hij wees
er voorts op, dat we thans in een periode
verkeren, waarin de noodmaatregelen, die
na de bevrijding getroffen zijn, geconso
lideerd moeten worifen. Binnenkort, zo
deelde de heer Lelieveld mee, verschijnt
er van de Stichting van de Arbeid een
rapport inzake de vrijere loonvorming,
dat ook consequenties voor het overheids
personeel inhoudt.
Een verrassing was het binnendragen
van een groot schild, waarop de aanwinst
van weer 800 leden werd vermeld, als
resultaat van een 1 September ingeluide
propaganda-actie onder de naam: „Te
Wapen". Thans bedraagt het ledental
27.823. Aan het Episcopaat werd een tele
gram met betuigingen van eerbied, trouw
en aanhankelijkheid, gezonden.
LF. COGNAC FF PLUS FIN
1 14.- per fles
Voor de handel: N.V. Lever. Ic Co. Zm.McrJ.m C.
Voor .Nederland is met de export van
geitjes op grote schaal een nieuwe devie-
zenbron aangeboord. Er zullen dit jaar
tussen de 1200 en 2000 witte geitjes (al of
niet ingeschreven in het geitenstamboek)
worden verzonden.
De eerste honderd stuks zijn van
middag om drie uur in een vliegtuig van
de Israëlische luchtvaartmaatschappij L.L.
ingeladen om naar Israël te wor
den gebracht. Het ligt in de bedoeling,
iedere week per vliegtuig geitjes te ver
zenden via Schiphol.
Binnenkort zullen besprekingen worden
gehouden voor het vergroten van deze ex
port in het volgende jaar.
Naar 5vij vernemen worden door een
internationale groep van spoorwegmaat-
schappijen sinds enige tijd plannen uit
gewerkt om onder de naam „Europa Ex
press" snelle treinen te laten rijden tus
sen belangrijke spoorwegknooppunten in
Europa, zoals Parijs, Zurich, Genève,
Amsterdam, Brussel. Calais en Hoek van
Holland.
De .Europa Express" zal, naar ver
wacht'wordt, in 1956 «aan '«den onder
het gemeenschappelijk re®ie Benelux-
spoorwegmaatschappijen uit de
landen, Frankrijk, Duitsland, Zwitser
land en Italië. -ipvnrew"
Het initiatief voor de „Europa Express
is uitgegaan van de president van ae
Nederlandse Spoorwegen, ïr i. W. aen
Hollander.
Op 3 November komen spoorwegex
nerts uit de genoemde landen naar
Utrecht voor een nieuwe bespreking on
der leiding van ir Den Hollander. Dene
marken en Engeland, die eveneens grote
belangstelling hebben voor de „Europa
Express" zullen daar ook vertegenwoor-
digd zijn.
Verwacht wordt met de Europa Ex
press" een verkeersmogelijkheid te kun
nen geven, welke tegen het luchtverkeer
op kan. De treinen van de „Europa Ex
press" zullen niet gedurende de nacht
rijden, doch bijvoorbeeld zeven uur
's ochtends vertrekken en tegen midder
nacht op de eindpunten aankomen.
De groep deelnemende landen streeft
naar een grote normalisatie van het ma
terieel, hetgeen kostenbesparend werkt.
De normalisatie zal bovendien in de toe
komst worden doorgevoerd voor de
spoorstaven en ook voor de dwarsliggers
en de bevestigingen.
(Van onze Amsterdamse redactie)
Heden is de Meer droog". Het was deze simpele afkondiging in de Staats
courant van 7 Juli 1852, waarmee het Nederlandse volk op de hoogte werd
gesteld van de voltooiing van een grote en vooruitstrevende daad. Inderdaao,
de Haarlemmermeer - die 18.000 ha. grote binnenzee, waarop men m de 16e
eeuw zelfs nog een „zeeslag" had geleverd was drooggelegd en in de wijde
omgeving heerste dankbaarheid en vreugde omdat de „waterwolf bedwongen
was. Het gevaar van de opdringende, vaak door stormen tot een allesverslm-
dende „wolf" opgezweepte watermassa, die zelfs Amsterdam, Haarlem en Lemen
soms bedreigde, was bezworen en wel voor goed. Dat was het voornaamste
succes van de reeds omstreeks 1800 genomen historische beslissing, om de Meer
droog te malen, iets waarvan de landwinning slechts een secondair gevolg was.
Geen mens heeft in die tijd dan ook maar even kunnen heseffen, van welk een
enorme economische en agrarische betekenis deze drooglegging voor ons volk
zou blijken te zijn. Bij wet van 11 Juli 1855 werd de gemeente Haarlemmermeer
in het leven geroepen, waarna Provinciale Staten van Noord-Holland de Haar
lemmermeerpolder instelden. Toen begon de dynamische geschiedenis van dii
brok grond en werd heel langzaam maar heel zeker dc eerste 20 jaren was
er alleen maar armoede en zorg een drooggemalen binnenzee omgetoverd
tot één vruchtbare akker. Thans kan diezelfde polder er trots op gaan een van
Neerlands welvarendste en meest moderne landbouwgebieden te zijn met een
tiental dorpen en buurtschappen, huisvesting biedend aan een koopkrachtige
bevolking van ruim 40.000 zielen. Het kon niet anders of deze belangrijke
ontwikkeling moest mede de stimulans worden tot grote inpolderingen van
andere gebieden.
Die datum van 11 Juli 1855 is voor de Meer aanleiding om het komende jaar,
van 2-9 Juli 1955, in Hoofddorp, het centrum van dit uitgestrekte gebied, een
feestweek op touw te zetten die klinkt als een klok, met o.a. een nationale
tentoonstelling, een expositie van landbouwwerktuigen, een historische en
culturele tentoonstelling, speciaal belichtend de droogmaking van Nederlandse
polders door de eeuwen heen, een internationaal concours-hippique, een his
torisch openluchtspel, een f eeststadje, sportdemonstraties, etc. etc. Alles bij
elkaar een zeer rijk programma, waarmee men ongetwijfeld uit de verre om-
Streken heel wat volk naar de Meer zal trekken, onder de slagzin: „Van brui
send water tot ruisend graan".
de boezeminhoud van de afwateringskana
len was veel te klein en des winters liep
de uitgestrekte grijze moddervlakte weer
gedeeltelijk onder, één vieze poe! vormend.
Het Rijk had de 18 000 bunder grord voor
negen millioen gulden verkocht, maar de
boeren erg conservatief in hun land
bouwmethoden haalden slechte oogsten
binnen.
Aan de keiharde, oersterke polderjon-
Vooral over die eerste twee decennia in
de geschiedenis van de Haarlemmermeer-
polder zou een aangrijpend en ontroerend
epos te schrijven zijn. De drooglegging
was op tamelijke schriele wijze geschied;
gens komt de eer toe het land voor eerste
bewerking geschikt en bewoonbaar te heb
ben gemaakt. Wat zij met hun mankracht
aan werk verzet hebben, grenst aan het on
gelooflijke.
Direct na hen dient echter mr dr
Jacob Amersfoort genoemd te worden
de meester-boer, die op zijn modc'boer-
derij „Badhoeve" pionierde op het gebied
van de mechanisatie van de landbouw en
de waterbeheersing. De Haarlemmer
meerpolder eert deze grote voorman als
een soort „profeet" aan wie zij het te
danken heeft, dat zowel in productie
methoden, opbrengst en veredeling der
gewassen als in mechanisatie en econo
misch beheer de Meer aan de top staat,
de moderne polders Wieringermeer en
N.O.-Polder inbegrepen. Zonder dr
Amersfoort had het inkomen per hoofd
van de bevolking nimmer zo hoog boven
het rijksgemiddelde kunnen stijgen Dat
ook de overheid inzag, welke verdien
sten deze boer voor de Meer had blijk'
wel uit zijn aanstelling tot burgemeester
Voor het jubileum is een stichting ge
vormd, waarvan burgemeister mr
Jansonius voorzitter is en waarin namens
het polderbestuur ais vice-voorzitter ar
Th. Koot zitting heeft. Verder zijn indeze
stichting „Eeuwfeest Haarlemmermeer
alle geledingen van de poldersamenleving
vertegenwoordigd.
Allereerst organiseert men dan de expo-
sities waarvoor drie overdekte hallen zul-
len worden gebouwd. In twee er van toont
men de modernste kleinere landbouw
werktuigen, apparaten, gereedsc. -PPen
enz terwijl hier ook industrie, handel en
nijverheid in aparte stands kunnen expo
seren In de derde hal komt de historische
èn culturele afdeling, waarvoor een com
missie in het leven is geroepen, die alle
wetenswaardigheden over de drooglegging
ontwikkeling en betekenis van de Haar
lemmermeer zal verzamelen daarbij put
tend uit tal van archieven en eventueel uit
thans nog onbekende familiebrsnnen.
van de Technische School en die zullen
tonen de wijze van droogmaüng van Pur-
mer en Schermer in dc 16e eeuw met
windmolens, van de Haarlemmermeer met
stoomgemalen en van de Wieringermeer
en de N.O.-Polder met Dieselgemalen. Dit
leerzame en zeer attractieve deel van de
expositie zal ongetwijfeld bijzondere aan
dacht trekken en om de jeugd eveneens le
laten kennis maken met wat WC1 eens
Neerlands grootste kracht wordt genoemd,
is dc stichting voornemens ecu kwart mil
lioen kinderen van ongeveer 1800 scholen
uit de Haarlemmermeer en omliggende
grote gemeenten als Amsterdam, Haarlem,
Leiden en zelfs Utrecht, via de onde.wij
zers uit te nodigen.
De departementen van Landbouw en
Waterstaat verlenen ook medewerking aan
de expositie, waarop voorts een plaats is
ingeruimd voor de grootste „ingezetenen
van de gemeente, nl. Schiphol, K L.M.,
Rijksluchtvaartdienst en Fokker, die do
agrarische vooruitgang van de Meer ge
completeerd hebben met een technische
ontwikkeling. Ook Amsterdam zal worden
verzocht mee te doen, terwijl soortgelijke
verzoeken worden gedaan aan Aalsmeer en
de Bollenstreek, drie goede „buren".
De derde expositie, die op een speciaal
terrein in de openlucht wordt gehouden
omvat grote landbouwwerktuigen. Dan
komt er nog een internationaal concours-
hippique waarvoor een moderne per
manente tribune wordt gebouwd met maar
liefst 1300 overdekte zitplaatsen en een
historisch openluchtspel geschreven door
dr P H. Schroder uit Haarlem. Het spel.
waaraan onder regie van Kommer Kleyn
300 tot 400 amateurtonelisten uit de Meer
deelnemen, zal op Maandag 4 ei Zaterdag
9 Juli in Hoofddorp worden opgevoerd.
Het feeststadje .Arendonck" zal voorts
voor tal van andere attracties, zoals een
lunapark, cabaret en muziek zorgen. Na
tuurlijk worden de voornaamste punten ln
de dorpen en buurtschappen versierd en
verlicht. Behalve de reeds genoemde fes
tiviteiten vinden er eldzrs in de Meer nog
jeugd- en volksspelen, muziek- en zang
concoursen plaats. Er zal gelegenheid te
over zijn aan tal van sportwedstrijden
mee te doen. terwijl ook de ouden van
dagen niet worden vergeten. Schiphol zal
aan 4000 kinderen een onvergetelijke mid
dag bezorgen en de gemeente schenkt aan
ongeveer 8000 kinderen een herinnerings
tegel. De ouderen kunnen zich het door
Tieenk Willink uit te geven en met een
rijke collectie foto's, vooral van de Meer
zoals ze nu is, geïllustreerd gedenkboek
aanschaffen.
Geheel ons land zal van het kqmende
eeuwfeest kennis kunnen nemen, want
overal wordt een suggestieve affiche ver
spreid. De plaat stelt voor een boer, die
uit het water oprijst en het Nederlandse
volk ter gelegenheid van het jubileum
een „bouquet" goudgeel graan als pro
duct van zijn arbeid aanbiedt met de
reeds eerder door ons aangehaalde bete
kenisvolle woorden: „Van bruisend
water tot ruisend graan....".
Zowel bij de bespreking van het be
stuursbeleid, dat in het algemeen gepre
zen werd, als bij de behandeling van de
voorstellen, werd gesproken over de
moeilijke positie van de laagst bezoldig
den, die volgens sommige afgevaardigden
hier en daar tot een noodtoestand heeft
geleid. Er is daarover reeds, zo antwoord
de de voorzitter, gesproken met 'n rege
ringsdelegatie en overwogen is zelfs het
Invoeren van een collectieve arbeidsover
eenkomst. Daaraan zitten echter gevaar
lijke consequenties vast, die de sociale ze
kerheid van het overheidspersoneel in
gevaar brengen. Onjuist werd het geacht,
dat bij de verschillende loonronden een
vast percentage wordt gegeven en ter be
vordering van de denivellering ware het.
zo meende men, beter, als de verhogin
gen verschillend waren, al naar het in
komen.
Het hoofdbestuur stelde tegenover ver
schillende voorstellen, die de salariëring
betroffen, dat men al deze zaken moet
zien binnen het kader van het algemeen
loonbeleid. Wel was het van mening, dat
bij verschillende rijksdiensten onvoldoen
de gebruik gemaakt wordt van de be
staande mogelijkheden, waardoor vele
personeelsleden in een slechtere positie
blijven verkeren dan verantwoord en no
dig is.
i-et hoofdbestuur streeft er naar hierin
verbteering te brengen.
Het leven van de heer B. Hoekse-
ma uit Grootegast heeft gisteren te
Groningen aan een draao gehangen.
Het was in dit geval wel geen zijden
draadje, maar gelukkig een stevige
scheepskabel, waaraan de auto,
waarin de heer Hoeksenr.a was ge
zeten, bleef hangen, zodat deze niet
onder water verdween.
De heer Hoeksema wilde gister
ochtend omstreeks elf uur weg
rijden van de Noorderhaven Door
tot nu toe onbekende oorzaak reed
zijn wagen achteruit in plaats van
vooruit. Hii stortte in de haven.
De wagen kwam tot aan de helft in
het water, omdat de voorwielen
bleven hangen aan een scheeps
kabel, die daar was gespannen voor
een binnenschipper. De auto liep
tot aan de helft vol water, maar de
heer Hoeksema wist zijn koel
bloedigheid te behouden en hield
zich krampachtig aan 't stuur vast.
Onmiddellijk werden de gemeente
lijke geneeskundige dienst en da
brandweer gealarmeerd Deze laat
ste zag kans een zware kabel vast
te maken aan de voorwielen van
de auto en de wagen zo omboog te
trekken. Halverwege kon het por
tier worden geopend en de heer
Hoeksema uit zijn benarde positie
op een schip worden gebracht.
