BOEKEN, TONEEL EN FILM
„OM EEN STUKJE GROND"
4
Adrienne Corri in ons land
D'
„De Drie Paar dj es"
voor de Franse
huisvrouwen
Opbouwen, van onderaf
ZATERDAG 16 OCTOBER 1954
PAGINA 10
Gevoelvolle film uit India
L: f
IMl
Röntgenfoto van het leven
ONTMOETINGEN MET
MARIANNE
Een doodcertificaat
voor Hitier
Adolf's en Eva's tanden
geïdentificeerd
Piet Worm's prentenboek
in drie talen
Spel en acteur Maar in Hollywood zijn de bijverdiensten be
langrijker Paulelte Goddard erfde één dollar Conflicten
met de fiscus Na een partijtje golf Danny Kaye in onaf
hankelijke filmmaatscappij Terug in het soort komedie dat
hem beroemd maakte Nederlandse cineasten naar Canada
John Barrymore de Derde Betty Grable doet belang
rijkste pas van haar loopbaan William Wyler gaat een
„thriller' maken Nieuwe film met Nor man Wisdom. i
Veel plezier
71
JONGE FILMSTER WEET
WAT ZE WIL
Hard werken in negen films
bekroond
Binnenkort zal in ons land de Engelse
film „The Kidnappers" worden vertoond,
een interessante en charmante film van
Peacock, waarin twee Jonge knaapjes de
hoofdrol spelen. Eén van de actrices van
deze film is de 22-jarige Adrienne Corri,
die men in Jean Renoir's „The River" en
ook in de Hollywoodse monsterproductie
„Qua Vadis" heeft kunnen aanschouwen.
Ï-.IM
i.j.lfli
Velen maken de fout
Ook in de strijd tegen de draak
Zo toneel zo boek
Hans van Bergen
J
EEN film, gemaakt in een
gebied, waaruit men
zelden of nooit een ci
nematografisch product ziet,
heeft een bijzondere charme.
Men kan n.l. een andere
maatstaf aanleggen, dan al
leen een zuiver aesthetische.
Het „uitheemse" heeft een
romantische bijsmaak met
het gevolg, dat men de waar
dering niet langs de gang
bare lijnen van een traditio
nele kunstkritiek kan trek
ken.
Ook bij het exotische
kunstwerk zal men toch moe
ten trachten door te dringen
in de intenties van de kun
stenaar. Een bezigheid, die
vaak ondoenlijk is, omdat de
Oosterse psyche ten enen
male geheel anders is ge
aard dan de Westerse.
De Japanse film „Rasho-
mon" heeft dit probleem dui
delijk gesteld. Naast de grote
filmische kwaliteiten van dit
kunstwerk, was het toch ook
de geheel andere sfeer, die
boeide.
Het is de grote verdienste
van Bimal Roy, de Bengaalse
regisseur, dat hij met zijn
film „Om een stukje grond" Shamboe, de arme Bengaalse boer, verneemt dat hij
een gave film heeft gemaakt, spoedig zijn schuld moet aflossen om confiscatie van
die ook voor de Westerlingen zijn twee hectare grond te voorkomen. Scène uit de
aanknopingspunten biedt om Indiase film van Bimal Roy „Om een stukje grond".
te overdenken.
Deze film is te vergelijken met het Ita
liaanse neo-realisme van „De Fietsen
dieven". Ook door Bimal Roy is een
sociaal probleem aan de orde gesteld. Het
gaat hier om een arme boer, die naar
Calcutta gaat om daar geld te verdienen
en een schuld af te lossen en op die ma
nier zijn stukje grond te behouden. Dit
mislukt en bij zijn terugkomst vindt hij
een fabriek in aanbouw op het terrein,
dat hij eens moeizaam heeft trachtten te
ontginnen.
Mv' VI #1 jé
onjuiste mening over de Franse huis
vrouw? En wordt 't geen tijd, dat er eens
wordt verteld, dat ze niet voor haar Ne
derlandse „collega's" behoeft onder te
doen?
Haar zorgen zijn in het algemeen groter
dan de onze, omdat de spanning tussen
loon en prijs nog groter is; haar man veel
eisender is wat de maaltijden betreft en
vooral ook, omdat haar materiaal, haar
keukentje in het algemeen slecht is en
Führer en zijn echtgenote van een dag.
Echtmann, die onlangs uit Russische
krijgsgevangenschap terugkeerde, getuig
de te Berchtesgaden in ver"band met een
verzoek van een Weens hof om een doods-
certificaat van Hitier. Het hof heeft dit
certificaat nodig om te kunnen beschik
ken over het schilderij van Vermeer „De
kunstenaar in zijn atelier", dat voor zover
bekend, Hitlers enige bezit in Oostenrijk
is. Gisteren werd beslist dat Hitier en
ouderwets. De stofzuiger is hier nog I Eva Braun zelfmoord pleegden.
(bijna) een luxe. Haarden, zoals we die in
Nederland kennen eveneens. Op het plat
teland hebben vele woningen waterleiding
noch gas, electriciteit noch w.c. De Fran-
caise in het algemeen is dus gehandicapt,
„iet «nert werkt dus onder moeilijkere omstandighe-
TOt ÏJ fit hPPft bedorven den dan de Nederlandse huisvrouw en al
gemaakt wat de zomer heeft bedo^en, moeüljkheden worden nog verergerd
maar we g heerliik dat door vaak zeer ouderwetse woningen met
heCt Stadsbeeld in Pariis 'weer opgefleurd slecht sluitende deuren en ramen, ruwe
wrd <^oor lmstriijke zomértoile^fesl de muren, vloeren van verbreizelde plavuizen
clochards Wnd£ respIctTo°o?dL mlll^enen £anca?sef, die
antwoorde en goede toepassing van de ren'stelden de aankoop van stevige schoe- mctLs^nToch^edereo^tend^un^nde6
montages. Men krijgt een beeld te zien „en en winterkleding weer even uit. Op «sters en toch .edere ochtend hun kinde
van het sociale leven van India. Het grote de grote boulevards was het druk. re" ^yee.r Pr°P®J 'I?
probleem is ook daar de verhouding tus- Late touristen genoten een heerlijke va- school sturen. Ik heb dmpe bewondering
;en stad en land. In India leven ongeveer cantie verliefden wandelden in het Bos voor aI die vrouwen, die twee maal per
100 millioen mensen en hiervan wonen soupeerden op een terrasje. ?ag een warme maaltijd bereiden en toch
slechts 40 millioen in de steden. De grote Het is natuurlijk maar van erg korte hun kamers aan de kant hebben. Over het
duur want geen "enkele kalender "vergist £°fje hier en het
zich blijvend. De winter staat voor de heen- JEANNE DONKER.
De verhoren zullen waarschijnlijk echter
nog enkele weken in beslag nemen.
Samen met koningin Elizabeth II van
Engeland rijdt keizer Haïle Selassie van
Ethiopië door Londen. In een open rij
tuig gezeten beantwoorden zij de en
thousiaste begroetingen van de Londe-
naren, die in groten getale stonden op
gesteld langs de route van Victoria Sta
tion naar Buckingham Palace. Als gast
van koningin Elizabeth zal keizer Haïle
Selassie drie dagen in Engeland door
brengen.
de grote hongersnoden zijn eveneens ver
filmd, soms op aangrijpende wijze.
Bimal Roy heeft verschillende van deze
elementen samengevoegd in een gaaf ge
heel en in een vlot tempo, door een ver-
neerderheid leeft in dorpen en gehuch-
en, ongeveer 700.000. Door de water-
chaarste hebben deze landbewerkers te deu'r ë"n vandaar," dat nu heel Parijs zich
;ampen met het grote irrigatieprobleem. haast om van de laatste zonnewarmte te
Teen wonder, dat velen als laatste red-genieten. De tienduizenden banken en
vm' >4 nl om rfnl/4 4 ïtornionnn oon rnprtt
E filmproductie in India heeft zfeh
reeds een zekere faam verworven.
Tijdens het filmfestival te Cannes in
1946 werd de film „Neecha Nagar", ge
maakt onder de regie van Anand Chetan,
bekroond. De danser Uday Shankar
maakte „Kalpana", waarin de grote cul
tuurschat van de Indiase dans werd vast
gelegd in mooie fotografie, maar toch vrij
toneelmatig van opbouw. Het sociale pro
bleem van kapitaal contra arbeid en van ressant naar vorm en inhoud.
niddel om geld te verdienen, een tocht
ïaar de stad wagen. Zo ook in de film
/an Bimal Roy.
Calcutta, waar een groot deel van de
film „Om een stukje grond" speelt, is
tussen 1940 en '46 verdubbeld wat inwo
nertal betreft. De welvaartsbronnen van
de stad vloeien echter niet overvloedig
genoeg om de urbaniserenden volledig
tevreden te stellen in hun levensbehoef
ten en verwachtingen.
Bimal Roy heeft al deze elementen be
nut om een ..röntgenfoto" van het sociale
leven in het hedendaagse India te maken.
Het resultaat is triest, zonder uitzicht
haast, want men kan de armoede niet ro
mantiseren. Bimal Roy is niet bezweken
voor een dankbaar exotisme. Zijn in
landse liederen en muziek passen orga
nisch in het geheel; het zijn middelen om
het beeld te ondersteunen. Beeld en ge
luid gaan hier evenwichtig samen.
De fotografie is bijzonder fraai, zodat
men de prestaties van deze Bengaalse
cineast met genoegen aanschouwt, on
danks de trieste inhoud.
De regisseur is als cameraman begon
nen en dit is het product goed aan te zien.
„Om een stukje grond", in de letterlijke
vertaling zou deze film „Twee hectaren
grond" moeten heten, is gaaf van foto-
technische vondsten en opnamen. Inte-
stoeltjes in de parken zijn meer dan vol.
Behaaglijk verteren de midinettes van
het Opera-quartier hun middagpauze op
de zon overgoten avenuen, maar al laat in
de middag wordt het frisjes en om zeven
uur is het kil.
Dit afscheid van de zon betekent tevens
het begin van de winter en de komende,
BU.
koude maanden stellen vele Franse huis
moeders voor moeilijke problemen. Er is
weinig gespaard, want de kinderen, die in
September weer naar school moesten ble
ken weer tal van uitrustingstukken nodig
te hebben. Die zijn met moeite aangeschaft,
want vacantiehouden kost eveneens een
slordige duit. De kolenboer en de kachel
leverancier zijn nu druk doende met le
veranties op crediet, waardoor de kerst
geschenken in het gedrang dreigen te ko
men- Hoe men uiteindelijk de eindjes weer
aan elkaar moet knopen weet nog niemand,
maar het zal weer wel gaan, met pijn of
zonder pijn, want in feite gaat het immers
ieder jaar?
Heerst er in Nederland geen volkomen
De man, die indertijd zowel voor Hitier
als voor Eva Braun een gebit maakte,
Kritz Echtmann, heeft voor het gerechts
hof te Berchtesgaden verklaard dat hjj
de tanden die Russische officieren van de
geheime dienst hem in 1945 hadden laten
zien, had geidentificeerd als die van de
(Van onze Amsterdamse redactie).
In de heer Piet Worm uit Zandvoort be
zit ons land een oprepht schrijver en te
kenaar van kinderboeken. Dat heeft het
succes van „Een emmertje water" wel be
wezen. Zjjn faam is nu ook over de lands
grenzen doorgedrongen. De wereld van het
kinderboek in ons land maakte gisteren
zelfs 't vermeldenswaardige unicum mee,
dat een en dezelfde uitgave gelijktijdig in
Amsterdam, New-York en Toronto ver
scheen. Het betreft Piet Worm's nieuwste
boek „De Drie Paardjes", dat door de
Random House in Amerika en Canada
wordt verspreid onder de titel „Three
little horses".
Het spreekt vanzelf, dat de auteur en
zijn Nederlandse uitgever, Van Holkema
en Warendorf N.V., te Amsterdam, er
WERELDNIEUWS
(Van onze filmredacteur)
In het tijdschrift „Filmforum" is nog
niet zo lang geleden een verwoede pen-
nestrijd gevoerd over de waarde van
spel en acteur in de film.
nen,
aam"
keek iedereen me stomverbaasd
I l'l-l (yil UIVWU1 >11 uv
prijs op stelden deze gebeurtenis nigs- j Voor degenen, die omtrent de ernst,
zins te vieren en zij deden dit in de hoofd- waarmee in Hollywood wordt geacteerd,
stad door op een feestelijke bijeenkomst n0g illusies mochten koesteren, laten we
aan de pers een exemplaar van „De Drie de Engelse acteur Peter Ustinov aan het
Paardjes" uit te reiken. Voor dit koste- j Vvoord, die na een verblijf in Amerika
lijke boek van uitzonderlijk lang for- ,je situatie in het film-Mekka aldus sa-
maat, namelijk 45 bij 18 cm., zodat het
heel moeilijk zal passen in een boeken
kast. maar de kinderen zullen er onge
twijfeld een ander en misschien nog beter
plaatsje voor weten te vinden heeft
Piet Worm ongeveer 300 gekleurde hand
litho's gemaakt, terwijl hij de tekst, een
alleraardigst sprookjeSverhaal, zelf calli-
grafeerde.
„Ik heb in het schrijven en tekenen van
dit boek ontzettend veel plezier gehad",
vertelde Worm ons. „Al mijn boeken zijn
gebaseerd op een ware gebeurtenis, een
realiteit, welke ik laat overlopen in een
stroom van fantasie. Zo is het ook met „De
Drie Paardjes". Die zijn namelijk door
mijn kinderen ontdekt, toen lk nog in
Bergen woonde Wanneer ik een bladzijde
van het boek gereed had, liet ik het ook
door mijn eigen jongens becritiseren en
lk schroomde niet die veranderingen aan
te brengen, die zij nuttig vonden".
Worm Is zeer verheugd, dat hij nu een
enorm afzetgebied aan de andere zijde
van de Atlantische Oceaan gevonden
heeft, hetgeen de Nederlandse uitgaven
van zijn boeken zeker ook ten goede komt.
Voor Random House heeft hij een contract
voor vier vervolgen getekend, doch alle
boeken worden in Nederland gedrukt en
gebonden. Dit geschiedt ook met de Ame
rikaanse kinderbijbel welke hij nog op
stapel heeft staan. Voorts is Piet Worm
bezig met een „eerlijke" comic-strip voor
Amerika, waarin nu eens geen boeven,
detectives en schone juffrouwen een rol
spelen, maar een tram met een echt hart,
die van haar spoor afwijkt en haar eigen
weg volgt.
De kans ls groot, dat de kinderen uit
andere Europese landen dan Nederland
alleen en zelfs de jeugd uit Israël uren
met „De Drie Paardjes" zullen zoek bren
gen, want er zijn besprekingen gaande om
dit hartveroverende „prentenboek" ook
daar in de handel te brengen.
men vatte:
„Ik heb heus niet veel acteurs horen
praten over acteren. Ze hadden uitslui
tend belangstelling voor hun zakelijke
belangen. Je hoort ze voortdurend over
oliebronnen, uraniummijnen en derge
lijke.
Keenan Wynn heeft een concessie om
auto's uit Europa in te voeren. Vincent
Price houdt lezingen over kunst. Zelfs
één van de timmerlieden In de studio
voerde een ernstig gesprek met me over
zijn bijverdienste: de invoer van zitting-
overtrekken voor Britse auto's.
Als ik de mogelijkheid opperde om met
acteren op het toneel iets bij te verdie-
Nor man Wisdom treedt op in een
nieuwe filmklucht getiteld „Ons
good turn"
Haar antecedenten zijn van die aard,
dat* men niet geneigd is zonder meer te
accepteren, dat Adrienne Corri een intel
ligente actrice is. Maar gisteren hebben
wij haar in het Amstelhotel te Amster
dam ontmoet en toen is ons gebleken,
dat zij een jonge actrice is, die weet wat
zij wil en die het uitermate ernstig opvat
met haar kunst.
In The Kidnappers" speelt zij haar
eerste "karakterrol en dit ts de bekroning
van hard werken in negen films. Binnen
kort kan men haar zien in „Leass of life"
met Robert Donat als haar tegenspeelster.
Adrienne Corri is de dochter van Schots
—Italiaanse ouders. Op 13-jarige leeftijd
heeft zij reeds het onwrikbaar vaste voor
nemen gemaakt om aan t toneel te gaan.
Zij wordt aangenomen als jongste leerling
van de „Royal Academy of Dramatic
Art". Jean Renoir ziet haar spelen en
engageert haar voor „The River
Het leven van een jeugdige actrice gaat
niet altijd over rozen. Voor de film „Quo
Vadis" moest zij oog in oog staan met een
stel leeuwen. En wat het betekent in de
publieke belangstelling te staan, heeft zij
tien dagen geleden ervaren, toen een on
bekende haar in haar Londense flat op
belde om mee te delen, dat zij door hem
zou worden vermoord. Deze „U spreekt
met uw moordenaari'-affaire werd door
Scotland-Yard hoog opgevat en zij kreeg
drie detiectives om haar leven te be
schermen.
Haar lange vlammend rode haren zijn
nu volgens de nieuwe stijl geknipt, dus
uitermate kort. Zij heeft zelf de schaar
in haar lokken gezet en de afgeknipte
haren gauw weggeworpen. Dit korte haar
vindt zijn oorzaak in het feit, dat zij de
rol van een verpleegster moet spelen in
een documentaire over psychiatrische in
richtingen.
Niet alleen voor de film heeft Adrienne
Corri gespeeld. Zij trad :n. in New York
op voor de televisie in Cocteau's versie
van de Oedipus-sage, waarin zij de rol van
van Antigone vertolkte.
Graag zou zij zien, dat in Engeland een
film werd gemaakt met Orso Welles als
Diaghilew. Niet alleen omdat zij zich voor
het klassieke ballet interesseert, maar om
dat zij meent, dat Welles de aangewezen
man is om de Diaghilew-figuur te laten
herleven.
Adrienne Corri weet, wat zij wil. Zij
weet, dat „glamour" nog geen kunst
maakt en zij heeft dit bewezen m „The
Kidnappers", waarop wij nader zullen
terugkomen.
Ondanks zjjn werk in de studio en
ondanks zijn lezingen heeft Vincent
Price tijd gevonden om William Marshall
en Errol Flynn een proces aan te doen-
Hij beweert, dat ze hem als producenten
maar 20.000 dollars 71.400,hebben
betaald in plaats van de beloofde 35.000
dollars 125.000,voor zijn rol in een
film, getiteld„The Bargain" (Het
Koopje).
Paulette Goddard, die haar niet gerin
ge vermogen veilig heeft belegd in on
roerende goederen, heeft een erfenis ge
kregen Haar vader Joseph Russell Le
vee, agent van een filmverhuurkantoor,
die onlangs is overleden, heeft haar één
van zijn 3.000 dollars nagelaten. In 1940,
toen Paulette Goddard nog Mrs Charlie
Chaplin was en een halsnoer droeg van
400.000 plus een bontjas van 240.000,
dreigde hij haar een proces aan te doen
voor 300,per week alimentatie. De
thans 44-jarige Paulette antwoordde: „Ik
ben begonnen te werken toen ik 14 was
om m'n moeder te onderhouden''
De financiële problemen, waarmee
filmsterren hebben te kampen, zijn legio.
Wanneer bijvoorbeeld Jean Arthur een
mislukking was gebleken als Peter Pan
op Broadway zou ze dat verlies hebben
kunnen afschrijven van haar inkomsten
belasting. Ze had namelijk zelf geld ge
stoken in het stuk. Maar, helaas, ze was
een succes en dus is ze nu het ronde
sommetje van 5 692 000 2.471.420,
aan de fiscus schuldig.
Jean Arthur is het niet eens met deze
aanslag en zal de zaak voor de rechter
brengen. Ze zal o.a. aanvoeren, dat de
inspectie van de belastingen haar geen
aftrek verleende voor haar garderoboe.
haar opmaak, schouwburgbiijetten, auto,
afschrijving, publiciteit, telefoonrekenin
gen en een hotelrekening van 675 dollars
in Palm Springs, het Californische win
terverblijf in de woestijn.
Jean Arthur is dappe.der en eerlijker
dan de meeste andere filmsterren Ze
heeft op haar belastingformulier als ge
boortedatum opgegeven 7 October 1908.
De meesten zouden alleen maar 7 Oc
tober hebben ingevuld ep het jaartal on
vermeld hebben gelaten.
Miss Arthur heeft hoofdrollen gespeeld
in „You can't take it with you" „Mr.
Deeds goes to town". „Lady takes a
chance", „Foreign Affairs" en „Shane".
Intussen is ze niet de enige filmster,
die moeilijkheden met de belastingen
heeft. Onlangs heeft Jack Benny voor
het eerst in 23 jaar een repetitie gemist
om in een belastingzaak te getuigen.
Het gaat om een hoge inzet, een slordige
millioen dollars 3.571.420,
De inspectie van de belastingen ver
klaart. dat Benny 75 procent inkomsten
belasting moet betalen op de verkoop van
zpn aandelen Amusement Enterprises In.
corporated. Columbia Broadcasting Sys-
steem heeft ze van hem gekocht voor
2 260.000 dollars.
Danny Kaye en Mai Zetterling in de
Dena-film „Knock on wood".
Benny beweert, dat men hem slechts
25 procent vermogensaanwasbelasting
mag laten betalen.
Een toevallig gespeeld partijtje £°h
was het begin van een nieuwe onafhan
kelijke productiemaatschappij in Holly
wood en leidde tot de vervaardiging van
de film „Knock on wood" (Afkloppen),
die thans hier te lande in roulatie is ge
komen.
Die partij golf werd gespeeld tussen
Danny Kaye, de hoofdrolspeler in de
film en zijn impressario en vriend Eddie
Dukoff enerzijds en Norman Panama
en Meivin Frank, een bijzonder sucoes-
vol schrijver-producent-regisseur-duo an
derzijds die toen nog onder contract
stonden van Metro Goldwyn Mayer.
Na afloop van het spelletje ging het
viertal naar het huis van Danny Kaye
in Beverley Hills Sylvia Fine. volgens
de burgerlijke stand Mrs. Danny Kaye,
voegde haar niet te verwaarlozen talen
ten bij die van de anderen en er werden
plannen ontworpen voor een volledige
productiemaatschappij.
Vijf jaar later, toen hun contract met
MGM was afgelopen, stichtten Panama
en Frank een onafhankelijke maatschap
pij om een serie films te gaan ma
ken, waaronder ook die met Danny
Kaye. Ter ere van Danny's 9-jarige doch
tertje werd deze maatschappij Dena Pro
ducties genoemd.
Don Hartman, hoofdproducent van Pa
ramount en een oude vriend van Danny
Kaye uit de dagen, toen Hartman nog
assistent was van Samuel Goldwyn en
Danny diens voornaamste ster. nodigde
de nieuwe maatschappij uit, haar hoofd
kwartier in de Paramount-studio's op te
slaan en hun producenten door hem te
laten distribueren. In zekere zin bete
kende dit voor Panama en Frank een
terugkomst thuis, want beiden zijn hun
loopbaan als scenarioschrijvers bij Para
mount begonnen. Als zodanig leverden
ze scenario's voor een hele reeks kome
dies, waaronder verschillende van de
vroegere ,,Road"-films met Bing Crosby
en Bob Hope.
Hoewel Panama en Frank belast waren
toet het eigenlijke schrijven van het sce
nario, pleegden ze voortdurend overleg
met Danny, omdat ze diens talent voor
improvisatie de vrije teugel wilden laten
Bovendien werkten ze ten nauwste samen
met Sylvia Fine, wier muzikale creaties
in hun verhaal werden verweven. Verder
hebben Panama en Frank zich volgens
hun gewoonte ook belast met de produc
tie en de regie. Daarop wisten ze zich de
hulp te verzekeren van mensen, die ieder
tcor zich uitblonken op hun eigen gebied.
Michael Kid, nog blozend over zijn suc
ces als choreograaf voor de films „Guys
and Dolls", „Can-Can" en „The Band Wa
gon", ontwierp de dansen voor Danny
Kaye. Victor Young, die pas als compo
nist een academische onderscheiding heeft
gekregen, maakte de muzikale begelei
ding, welke onder zijn eigen leiding werd
uitgevoerd en bovendien wist men beslag
Naar aanleiding van mijn vorig arti
kel „Men kan geen ijzer met handen
breken", heeft men mij verschillende
vragen gesteld aangaande de zoge
naamde opbouw van onderaf en mijn
vergelijking van het toneelstuk met het
boek.
Als men een hoog gebouw wil op
trekken, dan ligt het voor de hand, dat
men van onderaf moet beginnen, om
dat het gebouw nu eenmaal niet in de
lucht blijft hangen. Dit geldt zelfs voor
het minste en geringste gebouwtje, dat
men op wil trekken. Wie het anders
wil, bouwt luchtkastelen. En wie
luchtkastelen bouwt, houdt men niet
voor toerekeningsvatbaar.
Maar zo gauw men het gebied van de
massieve stenen verlaat, menen velen
WEL iets op te kunnen bouwen zonder
van onderaf te beginnen. Een massieve
steen is aan de zwaartekracht onderhe
vig. Houdt men een steen even boven
de grond los, ook is dat maar één cen
timeter, dan valt hij ontegenzeggelijk
omlaag. Maar een idee, een gedachte,
'n kennis, is niet aan de zwaartekracht
onderhevig. Zo'n idee kan men wel eens
in de lucht hangen zonder dat zij om
laag valt. Zij blijft dan zweven. En de
genen, die zo'n idee dan opgehangen
hebben, verheugen zich al over het re
sultaat, dat het niet onmiddellijk valt.
Doch dit is bedrog. Straks valt het wel,
want ook een idee. een gedachte, een
kennis moet een onderbouw hebben.
Niemand denkt er over een kind van
zes of zeven jaar onmiddellijk naar de
MULO of H.B.S. te sturen, al za! van al
hetgeen het daar hoort, misschien het
een of ander even blijven hange-. Een
kind van zes of zeven jaar wordt eerst
naar de lagere school gestuurd voor een
degelijke onderbouw. Als ik een kind
van amper twee jaar leer, dat vier maal
vier zestien is zal het mij misschien
prompt nazeggen. Niemand echter zal
beweren, dat dat kind nu ook WEET. dat
vier maal vier zestien is. Het betreft
hier 'n louter nabrabbelen van woorden,
waarvan de betekenis hem ontgaat. De
woorden blijven even hangen zonder on
dergrond. zonder steunpunt. Als ik mij
hierover verheugen zou als over een be
reikt resultaat, bega ik domweg een
dwaasheid.
En toch wordt deze dwaasheid zeer
dikwijls begaan. Men wil iets bereiken
en men heeft geen geduld of inzicht om
langzaam maar zeker van onderaf aan te
beginnen. Dit komt ook heel dikwijls
voor bij mensen, die zichzelf bekwamen
willen in een of andere wetenschap. Men
wil bijvoorbeeld filosophie gaan stude
ren. En men grijpt links en rechts naar
de zwaarste boekep over deze materie,
steeds maar in de hoop, dat er iets van
in de hersenen blijft hangen. Maar men
verzuimt de boeken te bestuderen, die
over de grondbeginselen van de filoso
phie handelen. Deze zijn meestal zeer
Paulette Goddard: erfenis van een
dollar.
taai, dus oefenen ook geen grote aantrek
kingskracht uit. Zo zou een ieder ook wel
piano willen leren spelen, als hij maar
niet al die vervelende saaie beginlessen
hoefde door te maken.
Zo heb ik beweerd, dat velen deze fout
ook begaan in de strijd tegen de draak.
Of deze draak nu het toneelstuk betreft
of het boek.
Men heeft gezien, dat deze strijd nood
zakelijk is. De invloed van het toneelstuk
en het boek is te groot, om de draak maar
zonder meer te laten zegevieren. En juist
omdat deze invloed zo groot is, is het
van zo ontzaglijk belang, dat wij kunnen
beschikken over een hoogstaand en ver
antwoord repertoire.
Maar wij hebben in ons vorig artikel op
de oorzaak van het bestaan der draken
onderkend. De oorzaak is niet gelegen in
de draak zelf, maar in het volk, dat niet
in staat is dikwijls om hoger te grijpen
dan naar een draak. Het volk is er niet
genoeg ontwikkeld voor. 't beschikt niet
over dè goede smaak. Het kan eenvoudig
geen hoger stuk smaken of verwerken.
Maar dan gaat het ook niet aan, om
eenvoudig maar alle draken op te ruimen
en te vervangen door hoogstaande stuk
ken. Deze stukken komen dan in de
lucht te hangen zonder meer. Men ont
neemt 't volk was des volks is men geeft
er niets voor in de plaats terug. Men
bouwt iets op zonder van onderaf aan te
beginnen, dus iets, dat weer gedoemd
zal zijn om te vallen. En verheugt U
dan vooral niet over het schijnbaar aan
vankelijke succes. Want dit succes zal
later een desillusie blijken te zijn.
Wilt U werkelijk iets bereiken, begin
dan van onderaf aan. Probeer het volk
langzaam maar zeker smaak bij te bren
gen o.a. door het wijzen op het onmoge
lijke en waanzinnige van een draak. Val
'n vereniging niet al te hard, wanneer
zij nog een heerlijke dikke draak voor
het voetlicht brengt. Smaak moet lang
zaam maar zeker groeien. Tracht ze lie
ver langs de weg van meer verantwoorde
draken (want elke draak is nog niet een
der naar betere spelen te brengen.
Maar grijp vooral niet al te gauw te
hoog. Men grijpt dan zo gemakkelijk in
het luchtledige.
Zo is het ook met het boek. Hoe gaat
het dikwijls? Hoog ontwikkelde mensen
schrikken plotseling v;n de rommel, die
er op gebied van 't toneel en 't boek be
staat. Men is zich bewust van de ver
schrikkelijke invloed die deze rommel
heeft en men bindt de strijd aan. De
hele rommel moet onmiddellük vervan
gen worden door stukken en boeken, die
op het niveau van hun ontwikkeling
liggen.
Zo zijn er over ons hele land verspreid
zeer hoogstaande leesbibliotheken ont
staan. Daar kan men het beste van het
beste te leen krijgen voor zo goed als
geen geld. Wat wil het volk meer? Het
behoeft geen prul-roman meer te lezen.
Ja, ja, maar het volk besteedt de lees
zalen niet. Deze hangen voor het volk in
de lucht. De cijfers hebben het uitgewe
zen. Het percentage, dat onze rijk gesub
sidieerde leeszalen bevolkt, is zo ver
schrikkelijk klein, dat men onmogelijk
kan spreken van een volksgemeengoed.
Mar het percentage, dat de kleine volks
bibliotheekjes, de leeswinkeltjes en da
parochiebibliotheken, bezoekt is daaren
tegen zeer groot. Deze zijn dus wel ge
meengoed. De parochiebibliotheken zijn
alle van zeer goede wille, maar hun ont
breekt het meestal het geld, om lang
zaam maar zeker hun prul-romannetjes
te vervangen door betere, zij het voor
lopig nog zeer eenvoudige boeken. De
meeste leeswinkeltjes daarentegen, die
minder van goede wille zijn, floreren
soms opperbest, omdat zij er dikwijls
zelfs niet tegen opzien om clandestien de
vuilste schrijverij in huur aan te bieden.
Enige jaren geleden hebben enkele
mannen met open oog voor de geestelijke
noden van het volk getracht de gehele
lectuurvoorziening op een geheel nieuwa
basis op te bouwen. Zij zagen de nood
zaak in om opnieuw van onderaf aan te
beginen. Te beginnen bij het volk. En zij
gingen er vanuit, om de kleine volksbi
bliotheekjes, waar het volk WEL komt,
als fundament voor de nieuwe opbouw te
beschouwen. Deze volks!'bliotheekjes
(let wel: de goed willende dan!) dienden
gesteund te worden en te worden uitge
bouwd. De grotere leesbibliotheken zou
den dan vanzelf op den lange duur een
hechte onderbouw vinden in deze kleine
volksbibliotheken. De volksbibliotheken
zouden hun pilaren worden, waarop zij
als kroon konden steunen, zonder langer
voor het overgrote deel van het volk nut
teloos in de lucht te blijven hangen. Dit
streven werd niet van alle kanten juist
begrepen en door velen als overbodig be
schouwd. Men staarde zich blind op de
kleine successen van de grote uitleen
bibliotheken (de leeszalen en deze suc
cessen zouden langzaam maar zeker wel
toenemen. Ik help het hun hopen. Maar
een bouw van onderaf aan lijkt mij toch
heel wat doelmatiger en snellere succes
sen af te werpen.
Zoals 't de leeszalen vergaat, zou 't ook
onze gesubsidieerde toneelbiblotheek
in Utrecht kunnen vergaan. Schreef
zij onlangs niet dat namen van volks-
schrijvers als Arie v. d. Lugt en anderen
voorgoed uit onze catalogi dienden ge
weerd te worden? Als zij haar planken
vult met enkel hoog literaire werken, zal
het haar ontegenzeggelijk zo vergaan.
De magazijnen van de toneeluitgevers
zijn gemeengoed voor onze verenigingen.
Ik voor mij meen veeleer, dat daar de
koe bij de horens gevat moet worden.
Vele uitgevers kenrjen de eisen van onze
tijd en staan er ruimschoots voor open.
Hun streven dient gesteund te worden.
Hun repertoire moet langzaam maar ze
ker een diepgaande verb/tering onder
gaan.
de bedoeling gelegen, „Knock on wood"
geheel in Engeland op te nemen. Later
zag men echter van dit voornemen af en
werden slechts bepaalde fragmenten in
Londen gespeeld Mai Zetterling die toen
in een Londens theater optrad, maakte
haar eerste reis naar Amerika om haar
rol daar af te maken.
Met deze film keert Danny Kaye terug
tot het soort komedie, dat hem beroemd
maakte Voor het eerst sinds „The Se-
cret Life of Walter Mitty" krijgt hij weer
een rol, waarin hij zonder meer als de
dwaze clown kan optredenn-
De Nederlandse cineasten Gerard J.
Raucamp en Ted de Wit uit Voorburg
zijn van de week met de „Prins Willem
van Oranje" uit Rotterdam naar Canada
vertrokken voor het uitvoeren van een
reeks opdrachten, die hun door een Cana
dese filmmaatschappij zijn verstrekt.
Raucamp en De Wit, die met het oog op
de films, welke ze" voor de K.L.M. heb
ben gemaakt, een paar maal de aardbol
zijn rondgeviogen, maken de tocht naar
Montreal ditmaal per schip. Hun gezin
nen gaan namelijk mee, aangezien ze on
geveer een jaar weg zullen blijven.
Anders dan tot nog toe hun gewoonte
was, zullen ze in Canada niet samen in één
filmgroep werken. Ze zullen ieder met
een aantal assistenten een werkgroep
vormen en zo afzonderlijk enige films
maken in verschillende streken van het
uitgestrekte land. Beiden zullen in hun
groep optreden als producent-regisseur.
Ze krijgen Canadese assistent-producers,
cameramensen, geluidstechnici en „cut
ters" ter beschikking. De scenario's zijn
door Canadezen geschreven.
Na hun terugkeer in Nederland, tegen
het eind van 1955, zullen Baucamp en De
Wit vermoedelijk beginnen aan een nieu
we film voor de K.L.M.
John Barrymore de Derde zet de tra
ditie voort van de Barrymores. die gene
raties lang ononderbroken op de planken
hebben gestaan. Hij trad op in een tele
visiespel als Mozes in het rieten korfje.
John, veertien maanden oud. is de,zoon
te leggen op Danny Papp als technicolor-van de 24-jarige John Barrymore jr en
adviseur kleinzoon van John Barrymore sr. die
Danny Kaye heeft Mai Zetterling tot i in 1942 is overleden,
tegenspeelster. Oorspronkelijk had het in 1 Betty Grable is de Amerikaanse huis
Ger Raucamp rechtsen Ted de Wit bij opnamen van de bouw van een
stuwdam in Zwitserland.
kamers binnengestapt, toen ze onlangs
voor het eerst optrad in een televisie
programma. Ze verklaarde, dat van alle
negen millioen danspassen, die ze in haar
films maakte, dit haar belangrijkste is ge
weest.
Haar oude vrienden in Hollywood zul
len waarschijnlijk niet bijster geestdriftig
zijn over haar optreden. Want het eerste
nummer in haar programma „Shower of
Stars" (Sterrenregen) was een parodie op
Hollywood.
Norman Wisdom, de Engelse komiek,
wiens eerste film „Trouble in store"
groot succes had in Engeland en daar
buiten, treedt thans op in een nieuwe
filmkomedie, getiteld „One Good Turn"
,Eén goede beurt), die in de Pinewood-
studio's wordt opgenomen
Joan („A Day to remember'Rice en
Shirley Abicair een Australische schone,
die haar filmdebuut maakt, zjjn de te
genspeelsters van Wisdom.
Opnieuw staat Norman Wisdom onder
regie van John Paddy Castairs, die samen
"w Wyler heeft Burr de rol gegeven van met Maurice Cowan als producent, verant-
is- Fredericks, de inspecteur van politie, die. woordelyk was voor „Trouble m store
William („Dead End", „Dodsworth",
„Wuthering Haights", „Mrs. Miniver"
„The Best Years of our Lives", „Roman
Holiday") Wyler heeft Raymond Burr ge
kozen voor een belangrijke rol in zijn
nieuwste film „The Desperate Hours" met
Humphrey Bogart en Fredric March in de
hoofdrollen.
Burr, die in Duitsland heeft vertoefd,
zal binnenkort naar Hollywood terugke
ren,, waarna men met de opnamen voor
deze „thriller" van Joseph Hayes zal be
ginnen.
belast is met de opsporing van drie ont
snapte gevangenen.
Burr heeft in de film „A Place in the
Sun" van George Stevens de rol van
openbare aanklager gespeeld, teywijl hij
in de film „Rear Window" van Alfred
Hitchcock -de rol van moordenaar ver
tolkte.
Wyler werkt bij de vervaardiging van
deze film nauw samen met de schrijver
Joseph Hayes, die zelf het filmscenario
naar zijn boek bewerkt.
