1BQB JOtlC IPK» H
SCHITTEREND HERFSTPALET
HET GRABBELTONNETJE
DE HEILIGE VAN DE WEEK
Preemptief bieden
'11 Tien voor
vorderingen?
Tien met '11 griffel....
Aardrijkskunde-
puzzle
H. Missie
PAGINA
ZATERDAG 23 OCTOBER 1954
Allergevaarlijkst geval
Wij tonen een amaniet - 'n neefje van
de kleurige vliegenzwam. Ook met
,,'n manchet" rondom het boveneind
van de steel; een dikke, knolachtige
voet, met 'n „beurs" en witachtige
lamellen. Dr Jac. P. Thijsse maakt
de amanieten, terecht, voor mensen-
moorders uit. Allergevaarlijkst, ja,
het gevaarlijkst, is de groene knol-
amaniet, die de meeste ongelukken
veroorzaakt. De vergiftigingsverschijn
selen laten soms twaalf, soms vier en
twintig uur op zich wachten.
Wat is een heksenkring?
Een „heksenkring" tenslotte wordt
„graag" gevormd door de sierlijke
weidekring-zwammetjes, ook wel door
grijze nevelzwammen of ringsteeltjes.
Natuurlijk heeft dit schalkse verschijn
sel met heksen niets niemendal te ma
ken, evenmin als de heksenbezems of
de heksen boleet. Dc „heksencirkel"
ontstaat daar, waar in het centrum
van de groei het beschikbare voedsel
uit de bodem werd opgebruikt. De
„zwamvlok" ontwikkelt zich dan naar
buiten, waardoor de paddenstoelen als
vanzelf in een kring komen te staan.
Paddenstoelen vindt men bijna over
al op aarde, behalve in de Poolstreken.
De plaatjeszwammen
De buisztvammen
De onderkant vertoont hier fijne buis
jes in plaats van lamellen. Langs de
binnenzijde ligt het kiemvlies geplooid
een goed geplaatste poging om de op
pervlakte te vergroten. Iedereen kent
Oplossing
voor wie fle twaalf vragen
goed beantwoordt
Oplossing
CORRESPONDENTIE-ADRES
POST.BUS 8, HILVERSUM
van het maandblad „De Sportvisser",
waar wel doorlopend iemand aanwezig is.
Neen, over de wijze waarop de A.H.B.
onze Nederlandse sportvissers en sport-
visserij vertegenwoordigt in Dusseldorp.
kunnen we beslist niet wild-enthousiast
zijn.
In een volgend artikel hopen we nog
nader op de technische belangwekkend
heden voor sportvissers terug te komen,
daar belangstellende lezers zouden gaan
denken, dat wij uitsluitend critiek heb
ben op „Jacht en Sportvisserij" en niets
is minder waar.
Deze tentoonstelling is een evene
ment, dat eigenlijk elk sportvisser
dient te hebben beleefd. Al was het al
leen maar om zijn technische kennis
te verbreden en een beter inzicht te
verkrijgen in het feit, dat er in de
sportvisserij méér en belangrijker pro
blemen zijn, dan alleen maar het van
gen van liefst zo groot mogelijke
vissen.
Een der haltonnen hanteert de
vliegenhengel tijdens dc internatio
nale iverpwcdst rijden Ier gelegenheid
van „Jacht en Sportvisserij' te
Dusseldorp. De Nederlanders, onder
uüe de kampioen Johny Broers,
brachten het er niet slecht af.
legcnheid zijn, hun vondsten door des
kundigen te laten controleren".
Kinderen zijn deze „zeer grote erva
ring" zelden rijk.
Bovendien waarschuwen we tegen al
le boleten met rode steel, rode buisjes
en een lichtgekleurde hoed.
Hier en daar nemen we mos mee,
'n goudgeel blad van 'n boom en met
deze kleurenweelde gaan we naar
school terug om voor alle klassen een
kleine tentoonstelling te arrangeren,
die ieder jaar opnieuw belangstelling
trekt.
Ieder jaar komen tijdens het verza
melen dezelfde vragen terug:
Meester, ken je deze paddestoel
opeten? Meester hier staan ze allemaal
in een kringetje, komt U maar kijken.
Hoe komt dat zo, meester?
Meester, waarom heeft de ene
gaatjes onder zijn hoed en de andere
plaatjes?
Wij anwoorden dan altijd maar:
Wacht tot we in de klas zijn, dan
zal ik jullie alles uitleggen.
Eenmaal in de klas, steken we van
wal met boter bij de vis: van ieder der
drie soorten tonen we een voorbeeld-
Die gaan voorop, want in ons lar.d
komen deze het algemeenst voor, wel
in zes honderd soorten.
We pakken een vliegenzwam uit de
collectie, zo een rode, met van die wit
te stippen op de hoed. Vergiftig is ze
maar dit vergift gaat onder een prach
tige kleur schuil. Zoals zo dikwijls.
De onderkant van de hoed vertoont
plaatjes, of lamellen. Daar ligt het
kiemvl'es overheen, dat op deze wijze
zijn oppervlakte danig vergroot. Dit
kiemvlies nu vormt de „sporen" hoe
omvangrijker het is, des te meer „spo
ren" de uiterst lichte lichaampjes
(zaadjes) die zorgen voor de instand
houding van de soort.
Soms „dwarrelen" er 10 000 sporen
per seconde uit één vruchtlichaam,
een gewone champignon bracht er in
48 uur: 1800 millioen voort!
Wij plaatsen de hoed van de vliegen
zwam, de rode kant naar boven, op de
kaft van een schrift. Leggen het hele
geval op 'n stil plekje. Na een of twee
nachten, zien we de kaft met een laag
je „stof" bedekt, waarin de lamellen
zich straalsgewijs duidelijk aftekenen.
Het zijn de sporen van de vliegenzwam
Kwamen die milliarden sporen alle
maal „goed terecht" dan zouden we
door de paddestoelen kunnen „bagge
ren" Maar hiervan is eenvoudig geen
sprake en dat is maar gelukkig ook.
Onder de plaatjes-zwammen zijn de
inktzwam en de champignon, naast de
vliegenzwam (giftig!) wel het bekendst.
morgen m'n mooiste stukje voor je spe-
6Nu, dat vond Stijntje goed. Marietje
kreeg de val. En zetté hem open in de
tuin. En wat Blesje deed, hoef ik zeker
niet te vertellen.
1. Waterdamp is zwaar en zakt; de
wolken zijn zelden zo hoog als wij
ons wel voorstellen. In de hoge
stratosfeer komt practisch geen wa
terdamp voor en dus ook geen be
wolking.
2 Het levensgevaarlijke C.O., koolmo-
noxyde, heeft geen kleur, geen
reuk en geen smaak Des te ver
raderlijk is "t!
3. De metalen natrium en kalium kunt
U met een zakmes snijden; het
kurk is zelfs een vloeibaar metaal.
4. Zuiver goud is 24 karaats; 18 karaats
bevat 18 24 of 3'4 zuiver goud. Gou
den munten zijn meestal 21,5 ka
raats.
5 Petroleum is lichter dan water en
blijft boven drijven (brandende).
3. Frans Hals' regenten zitten slechts
schijnbaar aan een grijze tafel. De
Meester heeft de tafel aanvanke
lijk groen geschilderd. Maar de
tand-des-tijds heelt dat groen om
gezet in „grijs".
7. Kinderen, lijdend aan rachitis
Engelse ziekte hebben gebrek
aan vitamine D.
8. Aluminium veldflessen zijn licht!
9 In het algemeen bereikt water bij
4 gr C zijn grootste dichtheid. Zee
water mist (in het algemeen) deze
eigenschap.
10 Goederen in de dode hand oehoren
meestal aan kerken, klooster» e.d.
en hebben gewoonlijk een vrome
bestemming.
U. Het klinkt wel onwaarschijnlijk,
maar in de Dode Zee leeft een
kleine vissoort.
12. In de Oudljslandse litteratuur be
staat de Edda uit twee verzamel
werken.
1. Waar bevindt zich in ons land de
enige bedevaartplaats ter ere van
Sint Joseph?
2. Onder (zwarte) caviaar verstaat
men gezouten kuit van welke vis
sen?
3. In Vondel's „Gijsbreght" noemt Ba-
deloch haar echtgenoot: „mijn trou
we bruidegom" Hoe kan dat?
4. Onder gelijke omstandigheden zijn
de kleuren van de morgenscheme
ring dezelfde als die van de avond.
Toch is er verschil. Welk?
g. Welke stad bezit: reeds eeuwen een
dromedaris zonder een diergaarde
rijk te zijn?
6. Negen koren van Engelen Wie
staan boven-, wie onderaan de
lijst?
7. „Het wapenschild met de leliën van
Frankrijk". Wat voor soort leliën
zijn dat?
8. Roos lelie viooltje: Mariabloe-
men bij uitstek. Is het madeliefje
ook een Mariabloem?
9. Welke Orden-geestelijken dragen
geen bonnet met drie, maar met
vier vleugels
10. Bijna „iedereen" heeft tegenwoor
dig een zakdoek bij zich. Hoe noem
den de oude Romeinen 'n zakdoek?
11. Tot de violetkleurige edelstenen be
hoort o.a. de amethist. Wat bete
kent het woord „amethist" eigen
lijk?
Nu we het toch over edelstenen heb
ben: hoe verklaart ge, dat zij
meestal zulke „vreemde" namen
dragen?
No. 7197
K. BLOM, Rotterdam
Maasbodetournooi 1954
Mat in drie zetten
117 wordt belet door 19—24, 9—13 enz.).
48. 11—6, 19—24!! 49. 30X19, 33—39. 50.
6—1. 9—14. 51. 19X10, 15X4 en zwart zal
winnen via 3943—48 dank zij zijn vrij
pionnen.
Op wit C. 46. 22—17, waarmede wit dam
dreigt door 1711, 2721, 2822, 3731,
enz., laat zwart verrassend volgen 19—24.
47. Wit ad libitum, 3X21. 48. so lib., 29—34!
en wit heeft een nadelig eindspel, ondanks
zijn stuk voorsprong.
Op wit D. 45—40, 39!!. 47. 3025, 1621.
48. 27X16, 18X36 (dreigt 29—34 enz., want
op 49. 40—34 (of?), 29X40. 50. 35X44, 26—31.
51. 37X26, 3641 en dan is er een voor
zwart kansrijk eindspel door de dreiging
4147). Dus wit het beste: 49. 2822,
26—31. 50. 37X26. 36-41. 51. 16—11, 41—47
(E). 52. 22—17, 47X33. 53. 26—21 (Of?),
33—50! (dreigt 29—34 enz. en op 32—28.
23X32 dreigt hetzelfde met 29—34 en
19—23). Ook hier een zeer kansrijk eind
spel voor zwart, terwijl ook nog mogelijk
is variant E. iw. 4146. 52. 2217, 46X28.
53. 35-30 (op U-6, 28X11, 6X17, 29-33,
38X18, 13X11), 28—22. 54. 17X28, 23X43
enz. met voordelig eindspel voor zwart.
Wit zou bij zijn 47e zet ook nog iets
anders hebben kunnen spelen, maar dan
wint zwart positioneel, indien hij wit
maar kalm laat vastlopen. Men onder-
z-eke dit zelf eens! In stand no. 2982,
een paar zetten vóór tot remise besloten
werd, had Roozenburg reeds remise kun
nen forceren door: Zw. 1420, 47 42.
23—29, 42—48!
VOOR ONZE LADDERWEDSTRIJD
De wondere werken van Max Douwes
De heer Max Douwes, te Hilversum,
heeft voor onze probleemliefhebbers enige
van zijn zeer speciale composities ter be
schikking gesteld, welke een uitstekend
beeld geven van zijn wonderbaarlijk
constructie-talent. Deze befaamde proble
mist heeft een grote voorliefde voor con
structies, waarin veel materiaal op het
bord staat, maar een nog grotere capa
citeit om al deze schijven in een verbijste
rende afwikkeling tijdens de ontleding
niet alleen te laten verdwijnen, maar ook
nog een vaak zeer ingenieuse rol te doen
spelen. In de heer Viergever, van wie
in een vorige rubriek een viertal eerste
publicaties werd opgenomen, vindt hij in
dit opzicht een collega, die dezelfde voor
liefde voor dergelijke „knotsen" van pro
blemen heeft. Zij zullen onze oplossers
ongetwijfeld mtnlg aangenaam uurtje,
maar ook veel hoofdbrekens bezorgen.
De oplossingen van deze vier vraag
stukken worden gaarne tot 3 November
ingewacht aan het boven deze rubriek
vermelde adres.
No. 2983 No. 2984
De naam der Brabantse gemeente
luidt: Zevenbergen.
I. Z(uidenwind). 2. De hoofdplaats van
Ameland heet: Nes. 3 Bavel ligt ten
O. van Gtnneken. 4. in 774 stichtte Ka-
rel de Grote een burcht op het Valk
hof te Nijmegen. 5. Aan de drukke
spoorlijn Rotterdam Antwerpen ligt
als „douanestation" Roosendaal- 6. Ze
venbergen. 7. Het Radio-centrum Hil
versum. 8. Uit de Romeinse nederzet
ting: „De zwarte Kip" is Woerden ont
staan. 9 Een linkerzijstroom van de
Overijselse Vecht is de Regge. 10. Bij
Oisterwijk liggen prachtige vennen.
II. N(oorderwind)
No. 7198
M. MARYSKO
Maasbodetournooi 1954
Mat in drie zetten
achtte de zorg voor de H. Mis
sie de voornaamste plicht des
Pausen; en onze tegenwoordige
Pgus wekte allen t°t nieuwe
ijver en inspanning op.
De beide eerstgenoemden,
Missiepausen, en Z. H. Pius XII,
vervulden aldus de opdracht,
die Christus aan de Apostelen
verstrekteGij zult Mijn Se-
tuigen zijn in Jerusalem, in
heel Judea en Samaria, en tot
aan het einde der aarde"
Scharen wij ons door ons ge
bed, ons offer en onze geldelijke
steun aan de zijde onzer Pau
sen Zonder deze laatste zal de
Missie-arbeid vaak niet kunnen
slagen; maar de beide eerste
smeken Gods Genade af, die
alle geldmiddelen der wereld te
boven gaat.
Bidden we voor de H. Missie.
Zondag 24 October Missie-
Zondag. „Dag van gebed en of
fer voor de missies, In alle ker
ken collecte voor de Voortplan
ting des Geloofs" kondigt on-
z'e kalender aan. En hjj ver
volgt: „Iedere katholiek missio
naris Bidt en offert, gul en
graag. Er is nood, wereldnood,
zielennood"
Hier volgt ook nog een woord
van Zijne Eminentie de Kardi
naal
„Het is een beslissend ogen
blik voor de missiën; het is van
het allergrootste belang, welke
houding veel volken tegenover
het Christendom zullen aanne
men".
Onder de laatste Pausen heeft
de H. Missie-arbeid in 't brand
punt der belangstelling ge
staan. Paus Benedictus XV ont
wierp een groots plan; Pius XI
Stand: Zw. 4, 8, 9,
11, 13, 14, 17, 20, 21,
24, 29, 34, 36, 45.
Wit 15, 18, 22, 25-
28, 33, 35, 38, 40, 43,
44, 47—49. Wit sp.
en wint (le publ.)
No. 2986
Stand: Zw. 4, 6, 8-
9, 12—14, 18, 19, 23,
26, 29, 33, 36. Wit
11, 17, 20, 21, 30, 32,
34, 37, 38, 40, 42-
47_49, Wit speelt
en wint (le pubü-)
No. 2985
Stand' Zw. 2, 8—10, Stand: Zw. 2, 4,
12 14,17. 18, 20—22, 7-9, 13, 18, 19,
25' 26, 28. Wit 19, 2123, 25 28, 40,
23'. 29 30, 32, 34, 45. Wit 15, 16, 20,
36—39, 44, 47, 48, 24, 29, 30, 33, 34. 36,
30. Wit speelt en 38, 39, 41-43, 47,
wint. (le pubi.) 49, 50. Wit speelt
en wint. (le publ.).
In verband met de interessante spel-
mogelijkheid in de vierde partij om het
wereldkampioenschap, moest de publicatie
van de deelnemers- en puntenlijst van de
laddcrwedstrijd worden uitgesteld.
