Mgr Alfrink opende het Hoger
Katechetisch Instituut
R.Ph.O.-musici geen ambtenaren
Unilever keert 25 bonus uit
Op weg naar een nieuwe maat
schappelijke orde
RYNBENDE'S
NIEUW ROOD
DANK YAN HET DUITSE VOLK
VOOR ONDERVONDEN HULP
HONGAARS MEISJE PER K.L.M.
NAAR HUIS
r
KNARDIJK is DICHT
Godsdienstonderwijs op middelbare
school van verstrekkende betekenis
Nedere pensioenvoorzieningen voor
elf oudere orkestleden
Onveranderd interimdividend over
verhoogde kapitaal
U geniet langer en intenser voor
Geen liefdadigheid met
openbare gelden
Te veel Nobelprijzen
naar Amerika?
Vijfduizend gulden
geëist van de staat
oor Vluchtelingen
hulp: f 555.000
V.
J
De maatschappelijke
opdracht aan Katholiek
Nederland
Kap de bomen langs
de weg
VRIJDAG 29 OCTOBER 1954
PAGINA 3
Steeds meer katholieke leer
lingen
Katechetische vernieuwing
Kalrchese als vorm van
prediking
Inmenging
NOOIT ZO NIEUW ALS NUI
Originele Amerikaanse melange van de fijnste tabakken.
Originele Amerikaanse King Size lengte.
WIJZIGING DER CONVERSIE
KOERSEN
V trechts bur gent eest er:
Stemmen staakten bij voorstel
verdubbeling uurloonactie
OVERDRACHT GESCHENKEN
AAN HET NED. R K. HUIS-
VESTINGCOMITé
Hemingway niet naar Stockholm
ii
Wegens zeven maanden
onrechtmatige hechtenis
KATHOLIEKE VOLKSPARTIJ
KRING DORDRECHT
Door A. VAN RIXTEL S.C.J., Gevangenisaalmoezenier.
De viering van het eeuwfeest van het herstel der Hiërarchie gaf
volop gelegenheid het heden van de Kerk in Nederland te zien tegen
de achtergrond van het verleden. Katholiek Nederland blijkt tot
een ze "ere olwassenheid gekomen. Met de stand onzer emancipatie
is het t ïans zo gesteld, dat wij onze taak op maatschappelijk gebied
bewust en stelselmatig ter hand kunnen nemen. Deze taak beoogt
niets an ers dan een hervorming van de maatschappij in
evangelischen geest. Op deze taak willen wij in het licht van het
Mandement ons nu bezinnen. De tijd dringt!!
Geloof en Leven
Grootse taak op sociaal
terrein
Drie oplossingen presenteren
zich!
De Paus zegt het!
Staatkundige en economische
medezeggenschap
De nieuwe Orde sn
de P. B. O.
K. v. K. vraagt:
VERHOGING EXPORT-
PRIJZEN VAN K.S.G.-STAAL
1EN STEM VERDWIJNT UIT
DE AETHER
SCHATTEN VAN PERU
Ernstig en dringend!
(Van onze Utrechtse redacteur)
■.Over het resultaat van het godsdienst
onderwijs aan middelbare scholen is reeds
vaak genoeg geklaagd. Ieder jaar in de
herfsttijd, wanneer de scholieren van het
middelbaar onderwijs de universiteiten
gaan bevolken, wordt op meer of minder
alarmerende manier de onkunde van deze
groenen op het gebied van godsdienst
onderwijs aan den volke kond gedaan Wij
zijn er vin overtuigd, dat 'n hoeveelheid
..weetjes" van personen uit net vak
..godsdienst" nog geen ?odsd'^"f„'ge.mens
vermogen te maken. Maar wanneer de on
kunde komt te liggen °P het terrein van
de geloofsleer zelf, zodat men met de we
zenlijke inhoud van het geloof geen weg
meer weet zal er inderdaad reden zijn tot
grotere bezorgdheid en tot onrust over
zoveel gebrek aan inzicht na zoveel jaren
van goedbedoelde onderrichting".
Deze woorden sprak de Aartsbisschop
coadjutor, Z.H. Exc mgr dr B. J. Aifrink
gistermiddag, toen hi) in Culemborg het
Hoger Katechetisch Instituut, dat gast
vrijheid bij dc P rs Augustijnen geniet,
opende.
Dit instituut stelt zich ten doel weten-
schappeÜj ke bezinning ten dienste van
hen, die leiding moeten geven aan hèt
godsdienstonderwijs en wil dus voorzien
in het gebrek aan goed onderricht, voor
zover de opleiding van de godsdienst
leraar hiermee te maken heeft.
Mgr wees erop, dat ook de leraren
opleiding aan de universiteit heeft ach
terhaald, dat men met loutere vakbe
kwaamheid en wetenschappelijke oplei
ding nog geen didactisch en Pa,ed5goë-'fS
geschoold leraar is Zo zal ook de lverk
niet alleen moeten'trachten om de beste
man te vinden voor de post van gods
dienstleraar, zij zal ook de wegen moeten
vinden om degenen, aan wie dit gewicn-
tige ambt wordt opgedragen, zoveel mo
gelijk gelegenheid te geven zich voor deze
taak te bekwamen. Het zijn deze averwe-
Slagen en het is deze bezorgdheid, dieei
toe hebben geleid, dat dit Hoger Kateche
tisch Instituut geopend wordt. Het kan
van groot belang zijn voor de Nederland
se Kerk.
De bevolking van de middelbare scho
len neemt steeds toe. In Nederland be
staan thans minstens 110 katholieke in
richtingen van voorbereidend hoger en
middelbaar onderwijs, de instituten voor
priester-opleiding niet meegerekend. Op 1
Januari 1952 waren deze scholen bevolkt
door meer dan 26.000 leerlingen. De statis
tiek leert de bijna fabelachtige toeneming
van het aantal scholieren, dat katholiek
onderwijs volgt. Naast de 26.000 van 1952
staan er dertig jaren eerder, in 1922
slechts 4000 Van 1947 tot 1952 nam het
aantal met 3000 toe; het jaar daarna zelfs
met 2000 in één jaar. Hier ligt een zeer
voornaam stuk van de intellectuele ont
wikkeling van het katholieke volksdeel
De religieuze houding van dit deel van
het gelovige volk kan aan de Kerk niet
onverschillig zijn.
In 1952 deden er 2500 van deze scholie
ren eindexamen. Voor een groot kwam-
tum van deze groep is de godsdienstige
leer-periode voor het leven afgesloten.
Hoe weinigen volgen van de andere helft
opleiding aan een katholiek instituut van
hoger onderwijs of volgen de colleges in
katholieke philosophic en godsdienstleer,
die op gezette tijden aan andere instituten
van hoger onderwijs gegeven worden.
Een groot deel van de katholieke acade
mici blijft staan op het peil van gods
dienstkennis dat zij aan de middelbare
school verworven hebben. Met dit bezit
gaan zij door het leven en op dit niveau
worden zij de leiders van ons katholieke
volk. Het lijdt daarom geen twijfel, dat
voor de Kerk in Nederland het gods
dienstonderwijs van de middelbare school
een factor is van verstrekkende betekenis.
Persoonlijk had Mgr graag gezien dat
dit instituut zijn plaats gevonden had in
de schaduw, of beter gezegd, in het licht
van onze universiteit. Universiteit en in
stituten als dit zullen van elkaar kunnen
profiteren en in elkandeis h t de katho
lieke waarheid meer relief kunnen ge
ven. Tenslotte is het de waarheid en het
beleven van die waarheid dat met alle
katholieke onderwijs wordt
godsdienstonderwijs van de middelbare
school is in dit complex een factor van
niet te onderschatten betekenis. En ue
godsdienstleraar van die school mag we
ten, aldus Mgr dat hij in de Kerk een
taak van grote waarde vervult. Die taak
vraagt de inzet van geheel zijn persoon
lijkheid Want nog meer dan alle kennis
en paedagogische bekwaamheid is het de
Persoon van de leraar, die vormend werkt
np de leerlingen. Dit Hoger Katechetisch
Instituut wil naar alle zijden de gods
dienstleraar bekwamen voor zijn taak.
De bijeenkomst werd geopend door de
voorzitter van het Curatorium, mgr dr W.
Koem-aadt, die wees op de krachtige, niet
aflatende drang, vooral na de laatste we
reldoorlog, naar katechetische vernieu
wing.
In het kader van deze vernieuwing staat
het Hoger Katechetisch Instituut insti
tutioneel als 'n sluitstuk en als 'n licht
baken voor de te volgen weg. Spr, dankte
het Hoogwaardig Episcopaat en de Pro
vinciaals' van Priester-Orden en Congre
gaties voor de oprichting, verwelkomde de
docenten en dankte in het bijzonder de
directeur, pater W. Bless S.J., voor het
organisatorische werk. Ongeveei 60 cur
sisten hebben zich gemeld, doch er kon
den slechts 51 worden toegelaten, onder
wie 28 seculiere geestelijken. 21 religieu
zen en 2 leken.
De voorzitter zei, dat het Curatorium
levendig contact wil onderhouden met
heel de wereld van het katholieke onder
wijs en begroette in dit verband met
vreugde de vertegenwoordigers van ver
schillende organisaties, zoals het K.O.V.,
de Kath. Mulo-vereniging, de Kath. Ver
eniging van leraren bij het M.O., die van
leraren bij het N.O. e.a. In hun tegen
woordigheid zag spr. het besef, dat de
vernieuwing van het godsdienstonderricht
noodzakelijk centraal moet staan bij de
hervorming van het gehele katholieke
onderwijs.
Pater dr P. Schoonenberg S.J. hield
daarna een openbare les. welke handelde
over ..Katcchese als vorm van prediking".
Inleider wees erop, dat juist -de laatste
jaren onder ons katholieken een theolo
gische reflexie op de prediking is begon
nen. Er is het reformatorische verwijt,
dat wij de prediking van het Woord Gods
onderwaarderen krachtens onze katholie
ke leer over de rechtvaardiging door de
sacramenten. Inderdaad valt er de laatste
eeuw een contra-reformatorische eenzij
digheid te bespeuren. Men vergat dieper
in te gaan op het waarheidselement, dat
gelegen is in de prediking van het Woord
Gods. De katholieke theologie heeft zeer
lang de H. Schrift te eenzijdig gelezen
om er teksten voor haar argumentatie in
te vinden.
Spr. ging dan in op de betekenis van
het woord, dat in diepste zin een ge
meenschap sticht tussen spreker en luis
teraar. Het woord wil de waarheid mee
delen. In de prediking geeft God ons
gemeenschap met Zijn eigen leven. God
ging in het Oude Testament een Verbond
met de mensen aan en dan staat het vast,
dat hij een gemeenschap met ons aangaat,
wanneer Hij door het Woord der predi
king met ons spreekt. Vervolgens ging
spr. na, hoe Christus in het Nieuwe Tes
tament tot ons spreekt, om vervolgens de
prediking te confronteren met de leer
over de werkdadigheid van de Sacra
menten. Zowel Sacrament als het Woord
kunnen we een instrumenteel handelen
noemen uit kracht van weldadigheid. Bei
den zijn een handeling, die in zich boven
natuurlijk is. Alle katechese draagt het
mysterie van de prediking in zich. Spr.
eindigde zijn voordracht met duidelijk te
maken de rol van de H. Geest in het Kate-
chismus-onderwijs. Voor degenen aan wie
katechismus gegeven wordt, moet moge
lijk gemaakt worden om de H. Geest te
ontvangen.
Gisteren moest de Rotterdamse raad be
slissen, of het personeel van het Rotter-
damsch Philharmonisch Orkest zou wor
den opgenomen in het Algemeen Burger
lijk Pensioenfonds. Daartoe moest een
stichting in het leven worden geroepen.
Over het algemeen was men wel verheugd
met deze oplossing, doch er bleken nog
teveel haken en ogen aan deze zaak te zit
ten, zodat het voorstel werd aangehouden
De heer P. Kapinga (AR) had er bezwaar
tegen, dat een particuliere instelling in de
sfeer van de overheid werd getrokken.
Maatregelen als deze, zeide hij, zouden
wel eens kunnen worden gevolgd door een
algehele ambtelijke status.
Zowel de heer Kapinga als de heren S.
Groenendijk (Comm.) en mr A. Beerman
(CH) voelden de bezwaren die verbonden
waren aan de „inmenging" van ambtelij
ke zijde, voortvloeiend uit aanneming van
het voorstel, hoewel mr Beerman er wel
van overtuigd was, dat men van ambtelij
ke zijde wel een bescheiden gebruik zou
maken van het presentierecht op de ver
gaderingen van het Orkestbest.uur. De heer
Kapinga diende daartoe een voorstel in,
dat een amendement moest betekenen Het
luidde aldus:
De Raad besluit ter vervanging van de
laatste alinea van art. 8 245b dat de wet
houder van Onderwijs en Volksontwikke
ling van de gemeente Rotterdam of een
door deze aan te wijzen ambtenaar telken
male als hij daartoe de wens te kennen
geeft wordt toegelaten tot de vergadering
van het bestuur als adviseur, waartoe hem
de agenda's van de vergaderingen tijdig
worden toegezonden.
Wethouder A. J. v. d. Vlerk wees er op,
dat elk lid van het Orkest door het Gew.
Arbeidsbureau zou worden gezien als elke
figuur uit het particuliere bedrijfsleven.
„Wij hebben geen enkele behoefte ons in
te dringen op dit terrein", zeide hij, hoe
wel men formeel wel van inmenging zou
kunnen spreken. De kwestie is uit en tena
bekeken, geen pensioenverzekeringsmaat
schappij kon een acceptabel voorstel doen.
Er was geen uitwijkingsmogelijkheid.
Antwoordend op opmerkingen van en
kele raadsleden, welke nadere voorzienin
gen zouden worden getroffen voor elf
oudere orkestleden, zeide de wethouder,
dat naar de mogelijkheden voor hen een
grondig onderzoek zal worden ingesteld en
de uitkomst aan de betreffende commissie
zal worden overgelegd. Komt men dan tot
overschrijding van het crediet, dan komt
het vanzelf weer in de raad.
Ondanks een aanbeveling van mr J.
Loeff (KVP) kon men er niet toe komen,
de kwestie af te hapdelen en werden voor
stel en amendement ter nadere bestude
ring aangehouden.
lti literfles 5.90
literfles C 3.05
(exclusief itatieceld)
Origineel Amerikaans recept van
Wallbrook Tobacco Co. Inc. Golds-
boro. North Carolina
U.S.A.
keuze: recepissen voor certificaten van ge
wone aandelen groot f 1000.- en f 100- of
recepissen voor gewone aandelen groot
f 1000.-) van 3 December 1954 af verkrijg
baar te stellen tegen inlevering van divi
dendbewijzen no. 41 van gewone aandelen,
dividendbewijzen no. 41 van certificaten
van gewone aandelen en bewijzen van ge
rechtigdheid no 41, welke aan de houders
van geboekte aandelen zullen worden toe
gezonden. al welke bewijzen dooreenlever-
baar zullen zijn.
Het interim-dividend zal alsdan zowel
op de oude als op de nieuwe aandelen van
10 December 1954 af betaalbaar zijn tegen
inlevering van dividendbewijs no. 42.
Indien tot de voorgestelde uitkering van
bonus-aandelen wordt overgegaan, zal dit
ten gevolge hebben dat de minimum en
maximum conversiekoersen der 314 pet
converteerbare obligation van Unilever
N."V. worden verlaagd tot onderscheiden
lijk 180 cn 244.
De raad van bestuur van Unilever
N.V. is voornemens aan een op 15
November a.s. te houden buitenge,
wone algemene vergadering van aan
deelhouders voor te stellen ten laste
van een agio-reserve aan de houders
van het op 2 December a.s. te 12 uui
des middags uitstaande gewone aan
delenkapitaal uit te keren 25 pet in
gewone aandelen, welke gerechtigd
zullen zijn tot het volle dividend over
het boekjaar 1954 cn volgende jaren.
Aan een eveneens in November tc hou
den buitengewone algemene vergadering
van aandeelhouders van Unilever Limited
zal worden voorgesteld in overeenstem
ming met de bepalingen der tussen beid<;
maatschappijen bestaande egalisatieover
eenkomst aan de houders van het gewone
aandelenkapitaal van Unilever Limited
een evereenkomstige uitkering van bonus
aandelen te doen.
In verband met deze voorstellen tot uit
kering van bonus-aandelen deelt de raad
van bestuur van Unilever N.V. ter voor
lichting van aandeelhouders reeds thans
mede, dat hij voornemens is, indien deze
voorstellen door de algemene vergadering
van beide maatschappijen worden aange
nomen, bij een onveranderde koers van
bet pond sterling, op 10 December a.s. op uurloonactie voor de vluchtelingen voor
de thans uitstaande en op de nieuwe ge-1 wat betreft het gemeentepersoneel, iri-
In de gisteravond gehouden vergade
ring van de Utrechtse gemeenteraad heeft
het lid van de raad. Stekelenburg (P. v.
d. A). een interpellatie gehouden over de
wone aandelen over het boekjaar 1954 een
interim-dividend van 5% pet (v.j. 5M pet
op de destijds uitstaande gewone aandelen!
betaalbaar te stellen. Het overeenkomstige
interim-dividend op het gewone kapitaal
van Unilever Limited zal over 1954 6 pet
(v.j. 6 pet op het destijds uitstaande ge
wone kapitaal) bedragen.
De raad van bestuur is voornemens de
recepissen voor de bonus-aandelen, voor
zien van dividendbewijs no. 42 (ter vrije
(Van onze correspondent)
Namens de bevolking der Westduitse
Bondsrepubliek heeft Donderdagmorgen
de Duitse consul dr A M. Reuschenbach
uit Rotterdam aan het Ned. R. K. Huis-
vestigingscomité te 's Hertogenbosch een
aantal geschenken aangeboden als dank
voor de hulp en het medeleven na de
tweede wereldoorlog aan het Duitse volk
betoond. De voorzitter van het Ned R. K.
Huisvestingscomité, mgr dr J. C. von Over-
beek nam deze gaven, bestaande uit kunst
werken van de hedendaagse Duitse kun
stenaars, met grote erkentelijkheid in ont
vangst, er daarbij zijn vreugde over uit
sprekend dat de verstandhouding tussen
de beide nabuurvolken steeds beter wordt.
Sedert 1950 ondervonden bijna vierdui
zend Duitse kinderen in Nederland een
gastvrij onthaal; thans worden voor het
merendeel kinderen van Heimatlosen en
vluchtelingen hier verpleegd. Rond
Nieuwjaar wordt voorts wederom een
transport Weense kinderen verwacht.
Bij de fraaie geschenken van het Duit
se volk was een persoonlijk schrijven van
de Bondspresident Theodor Heuss ge
jaren van bittere nood duizenden mannen
cn vrouwen in nabije en verre landen liun
gevoelens van humaniteit door talrijke
geschenkzendingen naar Duitsland heb
ben doen blyken. Sedert die tijd beseffen
de Duitsers, dat zU grote dank verschul
digd zijn.
Gedurende jaren heeft het Duitse volk
giften ontvangen, thans moge het ook
eens de bescheiden gever zijn.
Behalve mgr dr J. C. van Overbeek wa
ren ook de overige bestuursleden van het
Ned. R. K. Huisvestingscomité bij deze
plechtigheid aanwezig, o.w. de vice-voor-
zitter mr E. baron Speyart van Woerden,
alsmede de directeur de heer Verhoeven
Een groot aantal verslaggevers en foto
grafen had zich om het landhuis van Er-
nest Hemingway in de omgeving van Ha
vana verzameld, in afwacht-ng van het
officiële telegram uit Stockholm, dat de
Amerikaanse auteur officieel de Nobelprijs
zou toewijzen.
Hemingway verklaarde zich zeer ver
heugd met de onderscheiding. Op de vraag,
wat hij met het geld (125 000 vulden) zou
doen, antwoordde hij: „Mijn schulden be
talen en trachten de rest op verstandig®
wijze te gebruiken".
Hij deelde mee, dat hij niet naar Stock
holm zal gaan om de prijs in ontvangst te
nemen, aangezien hij nog behandeld wordt
voor de verwondingen, welke hij in het
begin van dit jaar bij een dubbel vlieg
ongeluk in Afrika heeft opgelopen Hij
voegde hieraan toe, dat hij zich al veel
beter voelt en dat hij werkt aan een roman
over Afrika. Naar zijn mening gaan er te
veel Nobelprijzen naar Amerika Enige
van deze onderscheidingen behoorden naar
anderen te gaan.
(Van onze Amsterdamse redactie).
De kleine Martha Merl, een Hongaars
vluchtelingetje uit een kamp in Duits
land, kon bij het kindertransport van de
stichting „Hulpactie voor Hongarije"
Woensdag j.l. niet naar huis; het kind
lag met koorts te bed. Begin volgende
dag mag ze wel reizen, oordeelde de dok
ter. Nu het eigenlijke transport al weg
voegd, waarin deze er op wees dat in de I was, bleek het moeilijk te zijn een goede
reisgelegenheid voor het vluchtelingetje
te vinden. Het was de K.L.M., die de hel
pende hand bood. De directie verklaarde
zich namelijk bereid de kleine Dinsdag
morgen van Schiphol af met een toestel
naar Stuttgart mee te nemen tegen zeer
sterk gereduceerde prijs. Onder de hoede
van een stewardess gaat de kleine nu
voor het eerst in haar leven een vlieg
tocht maken.
-,Pe tige?aar van een theaterbureau t®
Utrecht, J. v. d. H„ heeft de Staat der
Nederlanden in kort geding doen dag
vaarden, op grond van „onrechtmatig®
vrijheidsberoving". Hij eist een bedrog
van 5000 als schadeloosstelling voor d®
ongeveer zeven maanden, die hij in pre
ventieve hechtenis heeft doorgebracht, on
der verdenking van oplichting.
Zowel de officier van Justitie als ver
dachte zelf hebben indertijd appèl aan
getekend tegen het vonnis van 1 Juni jl.
van de Utrechtse rechtbank, waarbij Van
de H. tot acht maanden met aftrek werd
veroordeeld. In hoger beroep eiste de
ff°™^eur-generaal een jaar en vier
gevangenisstraf met aftrek, doch
i-vhtinu6 -tshof te Amsterdam, dat de op-
bewezen achtte, sprak hem
"iÜ561 I1" vrii en stelde hem on
middellijk in vrijheid
Het Comité Vluchtelingenhulp 1.954 heef-
gisteren 32.000 ontvangen. In totaal ,s
nu tot en met gisteren 555.000 binnen
gekomen.
De Kring Dordrecht van de V.P. ver
gadert Zaterdag 30 October a.s. te 15 uur
'b het Groothandelsgebouw te Rotterdam
De agenda vermeldt o.a. De Kring pro
pagandaleider luidt de actie .Terug naai
de 12.000" in. Benoeming van twee afge
vaardigden naar de Bestuursraad. Benoe
ming van de 3e afgevaardigde naar de
Partijraad. Behandeling van de voorstel
len tot wijziging van enige reglementen
van de Partij en van de daarop ontvan
gen amendementen.
„Wij zijn de tijden; zoals ivij zijn, zó zijn de tijden".
St. August.
„Dit is de overwinning, die de wereld overwint: ons
geloof!" Jo. 5
In de éne. ondeelbare christelijke le-
vensbeschouwing is het geloof d g
slag van alle leven en werken. Dit geldt
ook voor de christen voor zover h J.
levend lidmaat der burgerlijke m -
schappij, medeverantwoordelijk is vo
het aardse welzijn. „Söciaie belangstcl-
iing en sociaal verantwoordelijkheids
besef behoren mede tot de o®1™1? jar.p
deugden, die samengaan met net Kina
schap Gods".
Het behoort dus tot de taak van icdei
Katholiek om naar het hem gegeven
licht en talent, en volgens de plaats, die
hij in de samenleving inneemt mede
te werken aan de. opbouw van de chris
telijke maatschappij. Op alle levensge
bieden waar door vorming en opvoe
ding aan de geestesgesteldheid van zijn
volk, direct of indirect, gewerkt wordt
moet hij aanwezig zijn. Deze sociale
aanwezigheid in eenheid, openheid en
samenwerking dient niet enkel de sa
menleving, doch verruimt eri verdiept
ook de eigen persoonlijkheid. Niets kan
dus onze afwezigheid verantwoorden
(bid. 3—10).
Hier staan wij voor wat de Bisschop-
Pen inleiden met 't opschrift„Grootse
taak op sociaal terrein"; waarbij dan
„sociaal" verstaan moet worden als
•.omvattend het maatschappeliik leven in
at zijn aspecten". Dezte taak is zeer ac
tueel en dringend.
->, P maatschappelijk terrein con-
tiet Mandement zien wij ons
°PJ, "genblik voor een grootse ver-
a%1JS,heid geplaatst. Wij voe-
IneHe Hg=,tlukkig' dat wij - na al het
foknmen L0p soclaaI terrein tot stand
r,?k /V..Vs nu meer positief en con-
Pt jtunnen gaan bouwen aan een be
ter, een meer geordend, en vooral in
christelijk opzicht volmaakter maat
schappelijk bestel", (blz. i6)
Zeer waarderende woorden worden
gewijd aan onze Katholieke organisaties
als de wegbereiders dezer mogelijkheid'
(blz. 17). In het licht van een doordrin
ging der maatschappij met een christe
lijke geest passeren de revue: de sociale
scholen en cursussen, de studieclubs en
het. kernwerk, vakkundige en levensbe
schouwelijke vorming, retraitewerk en
bezinningsdagen, kortom alle vormen
van geestelijke, culturele en sociale ver
heffing, waarin het maatschappelijk ver
antwoordelijkheidsgevoel zich uit.
Daarnéast wijst het Mandement echter
ook op de behoefte aan nieuwe vormen
en methoden, om het werk der sociale
organisaties steeds vruchtbaarder te ma
ken en telkens meer aan te passen aan
de noden en de instelling van onze tijd,
zoals dit reeds gebeurt in de „Credo-
Pugno-clubs" der Katholieke arbeiders
en de „Studiekringen" der Katholieke
werkgevers, in kern- en kadervorming
(blz- 20). Als belangrijke elementen in het
hier besproken maatschappelijke leven
worden aangestipt: het sociaal-charita
tieve leven, het onderwijs, de opvoeding,
de jeugdbeweging en de sport, lectuur
film, radio, televisie, de Katholieke pers
(bladz. 36).
En te midden van dit voorbijschietend
wit en zwart lichten dan plotseling de
omtrekken op van wat „het plan van
eenheid openheid samenwerking op
maatschappelijk terrein" uiteindelijk zal
moeten brengen:
„Een rechtsorde, die haar regelend be
ginsel vindt in de bekommernis voor het
gemeenschappelijk welzijn, d.i. het ge
ordende welzijn van allen, zoals dit
wordt voorgeschreven door de zedelijke
normen van de sociale rechtvaardigheid
en van de sociale liefde", (blz. 26).
Dit is de komende Maatschappelijke
Orde (blz. 17) voor een Nieuwe Maat
schappij (blz. 32), welke de Bisschoppen
op het oog hebben.
In haar opbouw gaat het om het vin
den van de juiste verhouding tussen in
dividu en gemeenschap, met de verzeke
ring van de maatschappelijke bestaans
zekerheid als inzet.
Deze maatschappelijke bestaanszeker
heid is een overal levend geworden
ideaal, en op dit keerpunt in de ge
schiedenis bieden zich drie methoden
tot de verwezenlijking ervan aan. Zij
staan in scherpe onderlinge oppositie,
en deze tijd schijnt naar een beslis
sing te jagen! Daarom ook is onze maat
schappelijke aanwezigheid zo urgent!
Alle drie richten zij zich tegen on
gebonden concurrentiestrijd en egoïs
me. die als heersers op economisch
gebied zoveel leed en tranen brach
ten, met alle, ons nog zo bekende
naweëen.
Alle drie beloven de zo vurig ge
wenste maatschappelijke bestaansze
kerheid voor allen, als rijpe vrucht.
Doch onderling verschillen zij prin
cipieel in de wijze, waarop zij het
ideaal denken te verwezenlijken.
De eerste oplossing: de communisti
sche, (die reeds in een gedeelte dei-
wereld zich meent te verwezenlijken)
ziet het economische leven als primair.
Zij is nu eenmaal van marxistischer!
huize!
De mens wordt ingevoegd in een eco
nomische eenheid: fabriek, colchoz en
wat dies meer zijen het is deze
alles omvattende economische organisa
tie met haar straffe ordening, die gelei
delijk het werk van een „Overheid
naar oude gedachtengang" over
neemt. Zo wordt de Staat overbodig.
De tweede oplossing: die van de Wel
vaartstaat, (de naam waarmee zij gaar
ne adverteert), heeft hier en daar ook
reeds een stap in de werkelijkheid ge
probeerd. Daarin wordt het economisch
leven, door een voortschrijdende na
tionalisatie der bedrijven, geheel onder
het dwingend staatsgezag gebracht;
d.w.z. dat de leiding ervan gelegd wordt
in de handen van een buiten het be
drijfsleven staande bureaucratie.
In deze beide heilmethoden wordt de
zegen verwacht van een door de sa
menleving opgeroepen en aanvaarde
Moloch: een economische moloch in het
eerste, een politieke moloch in het
tweede stelsel. Afgezien van mogelijk
goede bedoelingen, heeft in beide stel
sels de mens als enkeling geen be
lang. Alle uitingen van de individuele
mens vanaf het eenvoudigste werk
zijner handen tot aan zijn idealen op
staatkundig gebied toe worden, van
zijn wieg tot zijn graaf, beheerst door
de wijdgespannen draden van het spin-
neweb, dat Moloch over de samenle
ving spant. Van de „Rechten van de
Mens" kan hier in feite geen sprake
zijn, omdat de Macht, bij uitsluiting
in de handen van weinigen gelegd,
noodwendig uitgroeit tot een of econo
misch öf politiek gekleurde dictatuur
(blz. 23—24). En wel beschouwd, welke
waarborgen biedt Moloch voor de in
lossing van de belofte ener indivi
duele maatschappelijke bestaanszeker
heid? Geen enkele? Integendeel!
De derde oplossing: dient zich aan als
de corporatieve organisatie van de
maatschappij. .Dit is het Katholieke
ideaal; het oudste erfgoed der chris
telijke sociale actie", (blz. 24).
Niet minder dan beide andere be
oogt dit de geborgenheid in eigen volk:
de individuele bestaanszekerheid voor
de zwoegers, de zwakken, de minderbe
deelden. Doch het kiest daartoe de juiste
middelen.
Hoort nog eens het woord, dat de Paus
op 7 Mei 1949 richtte tot de internatio
nale katholieke werkgeversorganisaties;
gezet in dit perspectief, klemmen zij zó!:
„Het economisch liberalisme, 1 die
strijd van allen tegen allenl kan
alleen overwonnen worden door de ves
tiging van een publiekrechtelijk, sociaai-
economisch stelsel, dat steunt op de ge
zamenlijke verantwoordelijkheid van
allen, die deelnemen aan de productie".
Lees in verband hiermee de argumenta
tie op blz. 24-27 van het Mandement.
Niet Moloch, doch gü zelf moet het
ilocn Geen Moloch, die als Opperwerk
meester of Opperambtenaar het individo
van z(jn menselijke rechten berooft
Staat en economisch bestel moeten ge
scheiden blijven! Alleen dan kan de
menselijke waardigheid onaangetast
blijven.
Dit Christelijke ideaal brengt voorts
mede, dat, zoals de Staat democratisch
is georganiseerd, zó dat de ieden perio
diek hun oordeel kunnen uitspreken over
het te volgen staatkundig beleid zo
óók het economisch leven corporatief
moet worden opgebouwd met medezeg
genschap d.w.z. medeverantwoordelijk
heid van de leden van het bedrijfsleven
voor de gang van zaken in het bedrijf,
met behoud van de bedrijfsvorm welke
het bedrijf, met behoud van de bedrijfs
vorm, welke het economisch leven ver
eist.
Juist in die politieke zeggenschap en
deze economische mede-verantwoorde
lijkheid liggen de redelijke waarborgen
van de verwezenlijking van wat hoger
werd aangeduid als: de geborgenheid in
eigen volk. Want „Jansen" is er zelf bij;
Deze corporatieve orde heeft daadwer
kelijk haar begin van verwezenlijking
gevonden in de Publiekrechtelijke Be-
drijfs-Organisatie Daarom is het niet te
verwonderen, dat de Bisschoppen er om
standig bij stilstaan (blz. 24-2?).
En met recht! Want de gedachte van de
christelijke saamhorigheid, die samen
werking brengt in plaats van klasse-
strijd; die verenigt, niet om tegen an
deren te strijden, maar om met allen
eendrachtig samen te werken begint
in de P B.O pril en schuchter nog. door
te breken op het terrein van het be
drijfsleven. Zij verdient en behoeft zorg
en liefde.
De P.B.O. is de eerste inzet der Nieu
we Maatschappelijke orde, waarin de
werknemers komen tot een rechtsposi
tie, welke hun toestand van afhanke
lijkheid, waarin zij zich in het bedrijfs
leven nog vaak bevinden, doet over
gaan in een toestand van gelijkwaardig
lidmaatschap van de bedrijfsgemeen-
schap Zij zullen als groep volwaardig
kunnen meespreken, d.i. vooral ook
medeverantwoordelijkheid dragen voor
het welzijn der bedrjifssehappen en van
het geheele economische leven. (blz.
26).
Het Mandement nu is één inspireren
de oproep tot allen, om naar dit voor
beeld zich op te maken tot mede- en
samenwerking aan de verdere voorbe
reiding en doorvoering van het corpo
ratieve ideaal!
begrepen het onderwijzend personeel. Het
bleek dat het college van B. en W. in
meerderheid was tegen verdubbeling van
het op ƒ10.000 te schatten bedrag.
De burgemeester, jhr mr C. J. A. de
Ranitz. zeide in zijn antwoord, de noden
van de ongelukkige vluchtelingen niet te
onderschatten, doch geen vrijheid te
kunnen vinden liefdadigheid te plegen
met de openbare gelden.
Bij de stemming over een door de heer
Stekelenburg ingediend voorstel, het be
drag van de uurloonactie te verdubbelen,
staakten de stemmen op 18 voor en tegen.
De scheidingslijn bleek bij de stemming
door de partijen heen te gaan en ook
bij het college van B. en W. was dit het
geval. Volgens het reglement van orde
zal in de volgende vergadering opnieuw
over het voorstel gestemd moeten wor
den.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor de Noord-West Veluwe heeft tn haar
vergadering besloten een adres te richten
aan de minister van Verkeer en Water
staat in verband met de vele. somtijds
ernstige auto-ongelukken op de rijks
straatweg Amersfoort Zwolle, vooral tus
sen Harderwijk en Nunspeet In het schrij-
ven zal worden gevraagd alle bomen
langs de Rijksstraatweg te laten kappen.
De Brusselse Exporteonventie van de
Kolen- en Staalgemeenschap heelt weder
om enkele staalprijzen geldend bij export
naar derde landen verhoogd. De prijzen
van ingots en gewalst staal voor export
naar de dollarlanden (uitgezonderd de
V.S. en Canada) werden o.m. met 2
verhoogd, terwijl de prijzen voor export
van gewalst staal naar Zwitserland met
Zw. frs 7.50 werden verhoogd. De ver
hogingen werden noodzakelijk om de
prijzen aan te passen aan het niveau op
de internationale ijzer- en staalmarkt.
De voor velen zo vertrouwde stem van
dr P van Anrooy, zal binnenkort niet
meer door de luidspreker gehoord wor
den. De gezondheidstoestand van de heer
Van Anrooy heeft hem. zoals wij hebben
gemeld, helaas genoodzaakt zijn uitzen
ding „Inleiding tot muziekbegrip" dit sei
zoen niet voort te zetten.
Op 1 November te 19.15 uur zal hij in
de AVRO-uitzending afscheid nemen van
zijn vaste kring van luisteraar-vrienden.
Gezien de grote belangstelling voor de
tentoonstelling „De Schatten van Peru"
in het Centraal Museum te Utrecht, wordt
deze expositie verlengd tot en met 14 No
vember 1954.
Deze oproep is waardig, ernstig en
dringend. Want de ernst van deze tijd
is deze: er bieden zich drie oplossingen
aan en winnen zal die. aan welks ver
wezenlijking met de meeste voortva
rendheid, met het beste intellect, en
met de hartelijkste toewijding zal wor
den gewerkt.
Het gevaar is zeker niet denkbeeldig,
dat de brede massa's ter wille van
de zo vurig verlangde individuele maat'
schappelijke bestaanszekerheid een
maai het wachten moede, bereid zou
den zijn, zélfs de Moloch te slikken. Dat
verhoede Goden daarom moeten
wij ons inzetten voor de taak. die de
Bisschoppen ons opleggen
Maar de vraag naar wat wij. nü en
hiér, moeten en kunnen doen, als
christen en katholiek, voor een vaar
dige voortzetting van de uitbouw ener
corporatieve organisatie der maat
schappij, .wordt er des te nijpender
door
Daarover dan in een slotartikel.
's-Gravenhage, October 1954.
Gisteren is de verbinding tot stand ge
bracht tussen de twee delen van de Knar-
dijk, die in het IJsselmeer tussen Harder
wijk en Lelystad, de toekomstige hoofd
stad van de gezamenlijke Zuiderzeepol
ders, is opgebouwd.
Het afsluiten van de Knardijk op
zichzelf niet zo spectaculair als de sluiting
van een stroomgat in een zeedijk bete
kent toch een mijlpaal in de wordingsge
schiedenis van de polder Oostelijk Flevo
land. De vaste oeververbinding met 6e
toekomstige „Metropool" van het nieuwe
land Lelystad, komt hiermede namelijk
tot stand. In de loop van de volgende zo
mer zal men deze „stad in het water" langs
de bestrate dijk kunnen bereiken.
De Knardijk, die in totaal 30 millioen
gulden heeft gekost, zal in de verre toe
komst, als ook de tweede Zuidelijke Flevo-
polder aan de zee zal zijn ontrukt. voor
het grootste deel een slaperdijk worden.
Een deel van het thans aangebrachte be
schermende materiaal zal dan ook later
elders kunnen worden gebruikt
De sluiting van de dijk zelve is van een
leien dakje gegaan. In het IJsselmeer staat
geen andere stroom, dan die, welke door
de wind kan worden veroorzaakt Men kon
dus rustig "oortgaan met het leggen van
keileemdammen, waartussen een zand-
lichaam werd gespoten.
Gistermorgen om 11.33 u. precies gaf de
grote grijperkraan „Karma' met zijn fluit
een sein, dat door de tientallen schepen
en vaartuigen werd overgenomen, die zich
op dat tijdstip ongeveer 18 km van Har
derwijk en 6 km van Lelystad hadden
verzameld bij de ongeveer 30 m brede
strook water die beide delen van de
Knardijk nog scheidden: de „Karma" had
de schep keileem gestort, die de (nog
fragiele) verbinding vormde tussen beid»
dijkdelen.
Op dat ogenblik werd op het Noordelij
ke dijkdeel. waar ongeveer de helft van
Lelystads inwoners zich had verzameld,
de rood-wit-groene maatschappijvlag van
de M U.Z. gehesen De honderden aan
wezigen hieven op dit. voor de meesten
hunner zo belangrijke ogenblik, een har
telijk gejuich aan en onmiddellijk vingen
de talrijke arbeiders met draglines, pers
zuigers enz aan met het voltooien van
wat de „Karma" was begonnen De ope
ratie MUZ, die werd begunstigd door het
meest schitterende herfstweer, dat men
zich denken kan, was geslaagd.
Vele autoriteiten waren bij dit belang
rijke ogenblik aanwezig.
