i
Ring van grauwheid omholstert
Rotterdams verjongde centrum
Doel en betekenis van saneren
Rotterdamse literatuurprijs
hun
Augustijnen herdenken
geestelijke vader
Grote stijging van studenten
aantal -
Dr FELIX KERSTEN: LIJFARTS
VAN HIMMLER
ZWARTE ZWAAN GEVANGEN
IN HUISSEN
Vrouw vecht voor haar goede naam
Saneren
moeilijke operatie
rook KAVEEWEE
Rijksmobiele colonnes
De Utrechtse
artsenvergadering
Voor Raad van Rechtsherstel in Arnhem
Factor woningnood
Lokaas: brood gesopt in jenever
„Zeevaart" begint haar
tocht langs de scholen
Moskou wil praten met
Tokio
De rol van de klaver jas-
club
Tanks en vliegtuigen
ingezet tegen Algerijnse
nationalisten
6 maanden gevangenis
voor autobestuurder
In elke prijsklasse
n Gezond idee
Mgr Alfrink pontificeert een H. Mis in
Culemborg
Kerkbrand te St. Joost
Herziening salarissen
gemeente-secretarissen
Trage voortgang in de
zaak-Sclnnidt
Wezelaar's Vissers
monument
Blijvende jaarlijkse aanwas: twaalfhonderd
PAGINA 5
VRIJDAG 5 NOVEMBER 195-
Teen werving meer, doch andere
maatregelen
Wederwoord van de
„Kon. Maatschappij"
Verkeer
GEMENEBEST-CONFERENTIE
TE LONDEN
PARIJSE BAKKERS STAKEN
Amsterdams burgemeester liet
onderwijsexpositie „te water
De gevaren
De omgeving
Over economische betrekkingen
In groot verband
BELGISCH PARLEMENT
STEMT PER DRUKKNOP
Geen anti-Nederlandse
houding
Leermeester der Middeleeuwen
Zijn christelijk denken
Pater dr E. Hendrikx O.E.S.A. uit Nij
megen sprak over „Augustinus' visie op
het christendom". Al waren zijn opvattin
gen over God in zijn vroege jaren al te
menselijk, toch heeft hij enige waarhe
den vastgehouden, die hem tenslotte op
de weg naar de Katholieke Kerk brach
ten. Hij geloofde in het voortbestaan
van de ziel, in een enige onveranderlijke
God en zag. dat het christelijke heil
slechts in de gemeenschap van de Kerk
tot de mens kan komen. Wel dreigde
nog na zijn bekering het platonisme in
zijn opvattingen sterk te overheersen. Hl]
kende ook weinig plaats toe aan het zon
debesef van de mens tegenover God. Het
feit van de Verrijzenis aanvaardde
Augustinus als gelovig christen wel.
maar hij wist er geen verklaring voor
te geven. Na de bestudering van de H.
Schrift begon hij een wezenlilk verschil
tussen het platonisme en het christendom
te zien. Hij zag ook in, dat niet het ge
bruik van bet zintui gelijke verkeerdI was.
maar het misbruik. De genade leerde hij
te zien als meer dan een verlichting van
de menselijke geest.
Koster redde Allerheiligste
uit de vlammen
INTER AMERIKA AN SE
ECON. CONFERENTIE
Nederland wordt uitgenodigd
tot deelneming
Rechter wil „geen onzin" meer
horen
BELASTINGONTDUIKING
DOOR ARTSEN
Minister Beel heeft na rijp beraad ge
meend niet te moeten overgaan tot een
nieuwe wervingsactie ten behoeve van de
Rijksmobiele colonnes, waarvan hp in
allerlei opzicht geen genoegzame resul
taten vermag te verwachten. De grote
betekenis van deze colonnes voor de be
scherming van de bevolking, welke nog
toeneemt naar mate de aanvalskracht van
een tegenstander zich verder ontwikkelt,
maakt het naar het oordeel van de mi
nister onvermijdelijk andere maatregelen
te treffen, waaromtrent hij in overleg is
getreden met enigen zijner ambtgenoten
en waarvan hij het resultaat ten spoedig
ste aan de Kamer hoopt te kunnen
mededelen.
Aldus prof. Beel in zijn antwoord aan
de Tweede Kamer op het voorlopige ver
slag betreffende de begroting van Binnen
landse Zaken.
In antwoord op een desbetreffende
vraag deelt de minister nog mede. dat
onder de op 1 Augustus j.l. ingeschreven
155.300 vrijwilligers bij de B.B. zich 26.900
of 17 procent vrouwen bevonden.
Het dagelijks bestuur van de Kon. Ned,
Mij. tot Bevordering der Geneeskunst
deelt mede, dat het lang voordat er
sprake was van een „medisch comité van
actie" kennis genomen heeft van een
plan van het particuliere verzekeringswe
zen, samenhangend met een verhoging van
de z.g. weistandsgrens waarbinnen de
verplichte sociale verzekering geldt. Het
hoofdbestuur zegt zich van een definitieve
beoordeling te hebben onthouden en zich
te zullen onthouden, totdat deze plannen
geheel zijn uitgewerkt en dus op hun
practische waarde kunnen worden beoor
deeld.
Een verklaring door het hoofdbestuur
afgelegd in de (besloten) algemene verga
dering j.l- Zaterdag te Utrecht gehou
den waarin het optreden van het co
mité van actie werd gelaakt, werd met
applaus beantwoord, aldus het dagelijks
bestuur.
zeer
Het is met Rotterdam een vreemd geval. Rond de thans wel
moderne kern ligt een gordel van min of meer nauw-gebouwde verouderde
en soms naargeestige buurten. En daaromheen weer ruimere, frisse wijken
met oroen en andere vriendelijke kleurtjes. Het woord „saneren (gezond-
maken) houdt voor de Maasstad in het in overeenstemming brengen van
de verouderde buurten met de stadskern en de nieuwe buitenwijken. Het
is gemakkelijk gezegd, maar moeilijk gedaan. Hoe moeilijk het is bleek
uit een gesprek, gevoerd op de dienst van Stadsontwikkeling en
ons
Wederopbouw
Leefden we niet in een periode van
groot gebrek aan woningen, wij zouden
al lang de moker in de verouderde buur
ten hebben gehoord. Men wuift de ge
dachte aan saneren zelfs weg, wanneer
daarover wordt gesproken. „Als we zien,
hoevelen nog op 'n woning wachten, zal
de eerste zorg moeten zijn het bouwen
en niet het breken" hoort men dan.
Goed laat ons aannemen dat de op
lossing van de huisvestingsproblemen
zijn verkregen, dan staat het saneren
voor de deur. Maar dan zal er ook een
weldoordacht plan moeten bestaan om
die sanering te kunnen uitvoeren.
Daarom is het zaak, er vroeg mede te
beginnen, ja zelfs nu.
Naast de huisvesting is er ook nog het
verkeer dat om een oplossing vraagt. In
de modernestadskern zijn de banen
voor het verkeer met strakke lijnen ge
trokken maar men ziet ze vaak uitmon
den in engten, die niet in overeenstem
ming zijn met de centrum-aanleg. Wij
behoeven maar te wijzen op de West-
blaak en men weet. wat wij bedoelen.
Doch in de moderne buitenwijken vin
den wij nu die brede verkeerswegen in
hun voortzetting terug. Daartussen ligt
de te saneren wijk met nauwe, s°ms
doodlopende straten, „hofjes", bochten
en engten.
De stadssanering heeft, zü het in
tweede instantie, ook ten doel, de cen
trumwegen aansluitend te maken op de
wegen in de buitenwijken zodat één har
monisch modern wegennet in en om de
stad zal ontstaan.
Wanneer met de sanering op grotere
schaal zal worden begonnen weet nie
mand ons te zeggen, evenmin als de
rangorde der onder handen te nemen
wijken. Deze hele kwestie is nog pre
matuur, zegt men.
Maar toch schijnen er reeds bij
het gemeentebestuur plannen te
liggen en zelfs wordt er wel eens
gesproken over een eerste aanpak
hl Crooswijk, hoewel bet oude Wes
ten en oud.Feijenoord ook een
goede kans schijnen te maken voor
op de ranglijst.
Afgezien van alle plaatselijke kanten
die aan het saneren zitten, leek het ons
wel dienstig, het sanerings-principe in 't
algemeen eens te beschouwen en wij
konden dit doen dank zij de medewer
king van de Rotterdamse gemeentelijke
dienst van Stadsontwikkeling en Weder
opbouw, die ons met tal van gegevens
ten dienste was.
Op 3 Januari van het volgende jaar
zullen de eerste ministers van het Britse
Gemenebest te Londen bijeenkomen, zo
is door premier Churchill in het Lager
huis medegedeeld.
De premiers zullen „Vele dingen van
groot belang in de internationale wereld"
bespreken. Geen onderwerp zou onbespro
ken blijven, aldus Churchill.
De Parijse bakkers hebben gisteravond
een staking van 24 uur besloten. Het
geldt vermoedelijk een protestactie tegen
de weigering van de regering om een
verhoging van'het percentage wit meel
in het brood toe te staan, waardoor de
broodprijs verhoogd zou moeten worden.
De burgemeester van het Betuwse stadje
Huissen heeft een niet alledaagse vangst
gedaan. Hij is er met toepassing van een
beproefd middel in geslaagd een zwarte
zwaan te vangen.
Bewoners van de buurtschap Het Loo-
veer hadden de zwaan ontdekt op een op
de zuidelijke Rijnoever gelegen binnenwa
ter. Het dier. dat uit onbekende oorden
was komen aanvliegen, zwom rustig op
bet kabbelende water van het kolkje. Het
zwanennieuws verspreidde zich als een
lopend vuurtje door het stadje. Onder hen,
die zich kwamen overtuigen van de aan
wezigheid van de zeldzame vogel bevon
den zich burgemeester Terwindt en een
pater. De zwaan vluchtte niet voor de
nieuwsgierige kijkers, doch bleef statig op
het water dobberen. Geen der aanwezi
gen zag aanvankelijk kans de zwaan in
levende lijve te overmeesteren, totdat
Huissens eerste burger op een idee kwam»
Hij informeerde bij de uit Huissen afkom
stige pater, of hij kans zag op korte ter
mijn voor brood en jenever te zorgen. De
geestelijke toog op pad en kwam korte
tijd later terug met de gevraagde ingre
diënten. Stukken brood werden met het
geestrijk vocht overgoten en met kleine
tussenpozen naar de zwaan geworpen. Het
niets vermoedende beest liet zich de lek
kernij gretig welgevallen. Het lokaas miste
zijn uitwerking niet, want tot verbazing
van de toeschouwers kwam de zwaan
rustig naar de milde gevers zwemmen. De
burgemeester behoefde slechts zijn hand
uit te steken om de vogel in zijn bezit te
krijgen
Bij informatie is gebleken dat het dier,
dat geen enkel kenmerk draagt, met af-
komstig is uit de dierentuin te Arnhem.
Men acht de mogelijkheid niet uitgesloten,
dat de zwaan uit het buitenland is komen
aanvliegen. Zolang er geen telefoontje
komt van premier Sir Winston Churchill,
die nog steeds zijn zwarte zwaan mist, of
een andere eigenaar zich meldt, heeft
Huissen behalve de witte zwaan in zijn
s+adswapen, ook zijn zwarte zwaan.
Gisteren omstreeks twaalf uur stelde
burgemeester d'Ailly in de Amsterdamse
haven de stoomfluit van het m.s. „Oran
je" in werking ten teken, dat de aan
boord ingerichte schooltentoonstelling „oe
zeevaart" officieel was geopend en aan
haar tournée door Nederland kon begin
nen. Sinds geruime t«d organiseert de
stichting „Onderwijstentoonstellingen
exposities op allerlei gebied, die dan a
diverse scholen in den lande worden
geleend om de leerlingen een 'n"ru
geven van wat er zoal in het (maatsc
peljjke) leven te koop is. In totaal n
zü nu al 18 van dergelijke .bedrijfsbeel-
den" uitgeleend, welke hebben gerouleerd
langs meer dan 300 gemeenten.
Overal trokken de exposities zeer grote
belangstelling; al meer dan 300.000 kinde
ren brachten er een bezoek aan. Aange
moedigd door dit succes heeft de stichting
nu in samenwerking met de Maatschappij
„Nederland" een tentoonstelling vervaar
digd over de zeevaart, die de jeugd aan
de hand van overzichtelijke maquettes
zeer duidelijk laat zien, wat nu eigenlijk
de taak van de zeevaart is en welke rol
de Nederlanders daarin vervullen.
Gisteren heeft burgemeester d'Ailly
deze expositie in tegenwoordigheid van
talrijke militaire en politieke autoriteiten
en afgevaardigden uit de onderwijs- en
scheepvaartwereld „te water gelaten".
Eerst had de directeur van de „Neder
land" mr D. A. Delprat, dit nieuwe aan
schouwelijke leermiddel officieel aan de
voorzitter van de stichting, de heer F. C.
Haalenbos, overgedragen.
Over twee weken begint de tentoonstel
ling haar reis door Nederland. Als eerste
plaats staat op het programma Den Haag,
de bakermat van de stichting.
Een buurt vraagt sanering, wanneer
een groot aantal woningen met meer
voldoet aan de heersende norrpen op
volkshuisvestingsgebied.
Een aanvraag voor deze plaatselijk
verschillende normen vindt men in de
bouwverordeningen, b.v. een huiskamer-
breedte van minstens 3 meter, een huis
kamerhoogte van minstens 2.5 meter en
een minimum huiskameroppervlak van
ongeveer 15 vierkante meter. Elke wo
ning moet zijn voorzien van een W.C.
met waterspoeling etc. etc.
Uit het Nederlands Instituut voor
Volkshuisvesting en Stedebouw en het
Nederlands Congres voor Openbare Ge
zondheidsregeling kwam een Commissie
Woningwaardering tot stand, die een in
terim-rapport uitbracht, waarin criteria
voor krotopruiming worden aangegeven,
geschikt voor landelijk gebruik.
Hierin komt ook voor de term „basis
gebreken"; een basisgebrek is een fun
damentele belemmering voor het leven
en de bewoning, bijvoorbeeld de rug-
aan-rug woningen, de woningen met in
totaal minder dan 30 vierkante meter
nuttig vloeroppervlak, het ontbreken van
riolering of waterleiding, gevaarlijke
constructies, het ontbreken van vlucht-
mogelijkheden bij brand enz.
De regering van de Sovjet-Unie heeft
j-ie regei in6 officiële con-
aan Japan voorgestem hpsin van
ferentie te doen houden:het
het volgende jaar, het 1 aeheei
hetzij te Tokio, tijdens welkehet geneei
der economische vraagstukken dte beide
landen raken, besproken zou w°rden.
Het voorstel was vervat m eenh^°°
schap van de directeur van het bureau
voor het Verre-Oosten van het Russiscne
ministerie voor buitenlandse handel aan
de Japanse volksvertegenwoordiging.
Het voorstel werd door een afgeyaar-
digde van de Japanse Liberale Partij uit
Moskou naar Tokio overgebracht.
Gaan wij nu wat verder zien, aldus
vertelde men ons. dan komen we tot de
woning in de omgeving. Ook die omge
ving kan basisgebreken vertonen zoals
het gemis aan recreatie-mogelijkheid
voor kinderen, het voorkomen van stank,
stof enzovoorts van bedrijven. De rich
ting van straten en bouwblokken, de
hoogte van omliggende bebouwing en de
plaatsing daarvan, zijn soms oorzaak, dat
in vele woningen practisch geen zon
•komt; bij het neerzetten van blokken
huizen moet met deze factoren rekening
worden gehouden.
Er kunnen, verspreid door de wijk. te
midden van woningen, bedrijven en be
drijfjes voorkomen, die in de wijk in
vreten Er kan een gemis zijn aan bomen
pt, nlantsoenen, aan speelplaatsen of be
reikbare schoolwerktumen. Er kunnen
door nauwe straten trams langs trottoirs
rijden Er kunnen moeilijke verbindin
gen zijn van de ene kant van de wijk
naar de andere.
Wanneer nu een huurt die gesaneerd
gaat worden, onder handen wordtgeno
men, zal men over het algemee g
van een centrale gedachte. Ee
stadsstructuur staat voorop.. vr°®ge/ruqpr
neerde men wel door een
buurtje aan te pakken, zoals bl)voo
beeld oud-Scheveningen. Nu zal men
eerst de samenhang van de wijk met a
wijken er omheen en met nog andere
stadsdelen bekijken.
Er wordt dus een plan gemaakt van
de gehele stedelijke structuur en daar zal
men dan naar toe moeten werken. Dit is
dan geen kwestie van een jaar of drie
maar, laat ons zeggen, vijftien jaren of
meer. Het wordt een fasen-plan en men
zal gaan beginnen met de slechtste ge
deelten.
Wanneer wij nu het oog richten op de
woningen in de wijken, die tot stand
kwamen in de tijd van de snelle uit
groei der steden als b.v. Rotterdam en
Amsterdam in de laatste helft der vorige
eeuw, dan vinden wij daar op één
hectare soms tussen de 100 en 200 wo
ningen.
Wordt een wijk gesaneerd, dan wordt
alles veel ruimer. De straten worden
waar nodig breder en er komt hier
en daar groen. Zo kan het gebeuren dat
op de plaats van drie straten er later
slechts twee komen, waardoor het aan
tal woningen per hectare daalt. Men zou
dan bijvoorbeeld tot een gemiddelde van
een zestig woningen per hectare kunnen
komen.
Hoewel de sanering van een buurt
bloksgewijze zal gaan en dus geleidelijk,
is zij toch niet zonder gevaren omdat
in zekere mate het buurtleven zal wor
den verstoord.
De bewoners van de te slopen blokken
zullen naar allerlei nieuwe wijken moe
ten verhuizen. Dat betekent een uiteen
vallen van de buurtvereniging, van de
klaverjasclub en de hengelclub van de
buurt. Men gaat voorgoed uit elkaar.
Bij deze moeilijkheden zullen vooral
de kerken en sociale organisaties en in
stellingen een belangrijke taak hebben
om tot nieuwe kernen in de gesaneerde
buurt te geraken.
Op onze vraag of men de gesaneerde
woonwijk geheel zonder bedrijven ziet.
antwoordde men, dat bedrijven die een
centrale ligging nodig hebben en niet
hinderlijk zijn voor hun omgeving, onge
twijfeld hun plaats kunnen hebben in
de vernieuwde wijk doch dan op verant
woorde wijze.
Tenslotte vernamen wij. dat Rotterdam
een der weinige steden van Nederland is,
die over een uitvoerige en complete wo-
ningkartotheek beschikken. Amsterdam
heeft er ook een. Utrecht is er mee bezig
en Den Haag begint er aan. In deze har-
totheek heeft elke woning een kaart met
uitvoerige gegevens, waarvan men bij
allerlei studies en plannen gebruik kan
maken.
Wanneer men zou komen tot de sane
ring van de oude Rotterdamse^ buurten
is dat een stout plan. Ongetwijfeld zal
het met de befaamde Rotterdamse voort
varendheid worden aangepakt als de be
sluiten daartoe eenmaal zouden zijn ge
nomen. Maar de technische diensten zul
len het zeker met ons eens zijn, wanneer
wij aannemen dat er nog heel wat water
door de Maas zal zijn gevloeid, eer het
gave stadspatroon zal zijn aaneen-ge-
maasd.
Met tanks en vliegtuigen Is Donderdag
ochtend het Franse leger in actie geko
men om het bergdorp Foem Toeb van
nationalistische verzetslieden te zuive
ren. Foem Toeb ligt in het woeste gebied
ten Zuiden van Batna, dat Woensdag door
de Franse inwoners werd ontruimd, daar
het onmogelijk was de veiligheid van
de bevolking te verzekeren. Gisteren
avond laat rukten de Franse tanks het
dorp binnen.
Een colonne Franse troepen, die eerder
in de week er in geslaagd was naar het
bestuurscentrum Arris door te dringen
is Donderdag, zonder tegenstand te ont
moeten, naar Batna teruggekeerd.^ On
geveer 1.000 verzetslieden, onder leiding
van Tunesische vogelvrijverklaarden ma
ken sinds Maandag de gehele streek on
veilig. Franse jagers beschieten de na
tionalistische stellingen op steile rots
punten, van waaruit de wegen beheerst
worden. De verzetslieden beheersen de
hoogten, die uitzien op Arris en heb
ben pogingen in de afgelopen drie dagen
om hen te verdrijven met succes het
hoofd geboden. De stad is geïsoleerd en
wordt door helicopters van voedsel voor
zien.
Twee andere Franse gewapende co
lonnes hebben zich Donderdag ver
enigd bij de toegangen tot het bolwerk
der verzetslieden in de streek van Aures.
Intussen worden ook troepen van het
vreemdelingenlegioen naar het strijdto
neel gezonden. Dagelijks arriveren voorts
versterkingen van parachutisten en troe
pen van de burgerwacht in Algiers.
Militaire autoriteiten zijn van oordeel,
dat tenminste twee uiterst mobiele berg-
divisies nodig zijn om de verzetslieden
uit hun sterke stellingen te verdrijven.
De Haagse rechtbank heeft de 40-jarige
fabrikant Th. G. G. uit Amsterdam con
form de eis veroordeeld tot een gevange
nisstraf van zes maanden en ontzetting
uit het recht een auto te besturen voor
de tijd van vijf jaar.
Verdachte had onder invloed van sterke
drank in de nacht van 6 op 7 April j.l.
in Den Haag een auto bestuurd en was
in volle vaart tegen een lichtmast in de
Alexanderstraat gereden. Tengevolge van
deze botsing was één van de inzittenden
der auto, de beeldhouwer L. van der B.
aan de bekomen verwondingen overleden.
De Zwolse politierechter veroordeelde
gisteren P. K., arts te Genemuiden. tot
driehonderd gulden boete subs, een half
jaar hechtenis, veertien dagen gevange
nisstraf voorwaardelijk en voorwaarde
lijke intrekking van het rijbewijs voor de
tijd van een jaar, wegens het in beschon
ken toestand besturen van een auto.
Daar de proefnemingen in de Belgische
Senaat met het stemmen door middel van
een drukknopinstallatie een bevredigend
resultaat hebben gehad, is besloten zo
spoedig mogelijk een dergelijke installa
tie ook in de Kamer van Volksvertegen
woordigers aan te brengen.
(Van onze correspondent)
De voormalige lijfarts van Himmler, dr
Felix Kersten, thans arts in Stockholm,
die voor belangrijke diensten in de oorlog
aan Nederland bewezen, het grootkruis
kreeg in de Orde van Oranje-Nassau,
heeft Donderdag te Arnhem voor de Raad
van Rechtsherstel opzienbarende verkla
ringen afgelegd ten gunste van de 52-ja-
rige mevr. v. D.—B., echtgenote var. de
oud-directeur va„ het Kröiler MiilL.'-
museum op de Hoge Veluwe, die een eis
tot ontvijanding en daarmede tot terug
gave van het in beslag genomen deel van
haar ver._ ogen (ca 15.000) heeft ingesteld.
De vroegere Finse „Medizinalrat", die
o.m. als lijfarts van Prins Hendrik van
1928 tot 1940 in ons land verbleef en door
wiens bemiddeling aan duizenden Neder
landse krijgsgevangenen het leven werd
gered, verklaarde, dat mevrouw Van D.
reeds vóór de invasie de Nederlandse
gezant had gewaarschuwd. Zij kende na
melijk Von Ribbentrop als een kennis van
haar eerste man, de Duitser L. en was
bevriend met de contactman tussen Von
Ribbentrop en Himmler. Zij had ook aan
dr Kersten mededeling gedaan van de
voorgenomen kunstschattenroof. Door
haar tussenkomst was deze wegvoering
van Nederlandse kunstschatten naar Po
len verijdeld. Mevr. Van D. zou voorts
de invrijheidstelling van gearresteerde
Duitsers, Engelsen en Joden hebben be
werkt en zij was ook een betrouwbaar
koerierster voor illegale berichten, die
van Duitsland naar Scandinavië moes
ten worden overgebracht.
Dr Kersten zelf had daarvoor een or
ganisatie opgebouwd, mede omdat hij op
verzoek van de Finse regering tijdens de
oorlog in Berlijn was gebleven.
Mevr. Van D. was een goede Duitse,
hoewel zij van geboorte Amerikaanse
was, zo zei dr Kersten, maar zij was be
reid alles te doen wat maar tegen de
Nazi's ging. Ook had zij een rol gespeeld
in de vredespoging van de Zweedse re
gering, in 1944. Over zichzelf zei dr Ker
sten, dat hij in tegenstelling tot diverse
berichten, noch een Duitse decoratie,
noch een professoraat had aanvaard.
Mevr. Van D. was in appel gekomen
bij de Raad voor Rechtsherstel van een
beslissing, die het Beheersinstituut had
genomen, waarbij aan het verzoek om
ontvijanding van het vermogen van me
vrouw v. D. geen gevolg werd gegeven,
omdat zij een „anti-Nederlandse houding
had aangenomen".
Het ging mevr. Van D. niet om terug
gaaf van enige duizenden guldens, maar
louter om prestige overwegingen. Zij was
in 1935 gehuwd met de Duitser L., die
diverse agenturen in staalwaren had. In
1946 was zij met de heer Van D. in het
huwelijk getreden. In 1943 was zij echter al
definitief in Nederland komen wonen
Door de president, mr. J. van der
Grinten, werd haar verweten, dat
zij als procuratiehoudster in de staal
warenfirma van haar eerste man, her
haaldelijk vliegtochten naar Scandinavië
had gemaakt om non-ferro metalen voor
de Duitse oorlogvoering te bestellen. Zij
zou aan Hitier zijn voorgesteld en de
Nazi-groet hebben gebracht. Mevr. Van
D. ontkende dit pertinent. De zakenreizen
waren alleen maar de dekmantel geweest
om berichten te kunnen overbrengen.
Het Beheersinstituut had ook bezwaar
gemaakt tegen een brief van mevr. v. D.,
waarin zij geschreven had in 1941:
„Deutschland muss dieses Ringen gewin
nen". Mevr. Van D. zei, dat dit een con
statering van een feit was en geen wens,
anders had zij „soll" gescbreven.
Een lange rij van getuigen legde hierna
verklaringen ten gunste van mevr. v. D.
af, o.a. enkele benende Arnhemse artsen,
die haar activiteit voor onderduikers,
évacué's en Joden prezen. Na dit alles
wenste de advocaat van het Beheersin
stituut eerst met zijn directie te spreken,
waarna de Raad besloot de pleidooien op
1 December vast te stellen.
De directeur van de Rotterdamse
kunststichting drs W. Hofman, heeft op
een persconferentie medegedeeld, dat op
de gemeentebegroting een bedrag van
2.500, is uitgetrokken voor het doen in
stellen van een jaarlijkse prtfs °P
gebied van de literatuur. De prijs denkt
men in twee delen te splitsen, namelijk
een landelijke voor diegene, die belang
rijk werk op kunstcritisch gebied heeft
verricht: dit jaar op het terrein van de
architectuur. Ieder jaar vervolgens in
een andere sector van de kunst. Het
tweede deel van de prijs is bestemd voor
degene, nationaal of internationaal, die
op een of andere wijze belangrijk over
Rotterdam heeft geschreven. De prijzen
die nog geen naam hebben en pas voor
(Van onze Utrechtse redacteur)
Er moge twijfel bestaan of de H. Augus-
tinus wel de stichter is van de Orde der
Augustijnen. In ieder geval is hij hun
geestelijke vader en daarom zien zjj het
als een plicht, nu het 1600 jaar is gele
den, dat de grote Kerkvader werd gebo
ren, hem te eren.
Zo verklaarde de provinciaal, pater dr
Athanasius v. d. Wejjden O.E.S.A. de vie
ring gisteren in Culemborg, waartoe
vertegenwoordigers van alle priester
orden en congregaties waren uitgenodigd.
Het is een stijlvolle herdenking gewor
den, waarbij door twee knappe voor
drachten, van een leek en een priester,
het begrip van de persoon en het werk
van Augustinus voor velen is verhelderd.
Een voornaam accent kreeg dit eeuwfeest
door de Pontificale H. Mis, die de Aarts
bisschop-coadjutor, Z. H. Exc. mgr dr B.
T Alfrink in de fraai versierde kapel op
droeg, met assistentie van de Definito-
ren der Orde. Er klonk pracht,ge zang
van „Die Sanghertjcs uyt die Haghe', een
koor uit Eindhoven, onder leiding van
Pater Caspar Oddens O.E.S.A.
Ook hun zang tijdens de bijeenkomst
in de aula van het Studiecentrum werd
zeer gewaardeerd.
Tot de aanwezigen behoorden Prelaat
dr M. Ondersteijn van de Nobertijner-
abdij te Heeswijk; mgr dr W.van Hees,
generaal van de Kruisheren uit St. Aga
tha; abt Aloysius van de Laar van de
Cisterciënsers uit Tegelen; Dom Mahler
van de Benedictijnen te Oosterhout; de
hoöfdlegeraalmoezenier mgr A. van
Straelen; burgemeester Van Koningsbrug-
gen en de prioren en rectoren van de hui
zen en onderwijsinrichtingen der Augus
tijnen hier te lande, alsmede vele lera
ren. Van de Apostolische Internuntius,
mgr Paolo Giobbe, ontving men een brief.
Pater-provinciaal wees er in zijn
openingsrede nog op, dat de Orde de
laatste tientallen jaren in Nederland veel
zegen heeft ondervonden.
Dr Michel P. J. van den Hout uit Eind
hoven hield een referaat over „Augusti
nus' visie op de cultuur van zijn tijd". Hij
wees op het litteraire karakter, dat ook
aan het werk van Augustinus eigen was
met een toekenning van grote macht aan
het woord. Toch was Augustinus niet
blind voor het decadente der cultuur en
hij schiep orde in de problematiek, waar
uit nieuwe wegen te voorschijn kwamen.
Men kan hem daarom een leermeester
van de middeleeuwen noemen. De antieke
philosophie was voor hem een broeinest
van ketterij. Hij is de eerste geweest, die
de phaenomenologie van de cultuur heeft
ontleed om na te gaan wat voor het chris
tendom bruikbaar is. „L'art pour l'art"
vond hij overbodig en decadent.
Er voltrekken zich grote veranderin
gen in zijn christelijke mentaliteit. Als
hij tot priester is gewijd, verdiept hij zich
in de H. Schrift, waardoor hij tot het in
zicht komt, dat er buiten de Kerk geen
heil is. Voor hem geldt nu niet de vraag,
hoe de christen mee kan gaan met de
wereld, maar hoe hij beter christen kan
worden. De cultuur is voor hem te veel
verbonden met het heidendom. Hij ging
zijn eigen weg met het scheppen van een
clericale cultuur. Dr Van den Hout be
schouwde het als een verdienste van de
Augustijnen, dat zij de pure klassieke
traditie hebben verbroken.
Onder de druk van de tekst der H.
Schrift verdwijnen tenslotte de laatste
resten van de autonomie van de mens om
het meesterschap van Gods Barmhartig
heid te erkennen. Diepe nederigheid is
volgens hem nu de enige houding, die
de mens past.
Als Augustinus zijn „Confessiones"
schrijft, is zijn innerlijke ontwikkeling als
christen voltooid. Hij verklaart nu. dat
als men het geloof in de Verrijzenis weg
neemt. de christelijke geloofsverkondi
ging haar zin verliest. Hij neemt krachtig
stelling tegen het platonisme en niets
druist volgens hem meer tegen de chris
telijke geest in dan het verbreken van
de Kerkelijke eenheid.
Tenslotte gaf pater Hendrikx aan de
hand van „De civitate Dei" een verkla
ring van de invloed van het christendom
op de staat.
het eerst in de loop van het volgend jaar
zullen worden uitgereikt, zullen van een
penning vergezeld gaan.
De Rotterdamse kunststichting, die al
elf penningen heeft doen ontwerpen,
houdt zich thans bezig met het laten ont
werpen van een penning, die zal kunnen
worden uitgereikt aan reproducerende
artisten, wanneer daar aanleiding voor
bestaat.
Donderdagmorgen is door onbekende
oorzaak brand uitgebroken in de kerk van
St Judocus in het rectoraat St Joost» ge
legen onder de gemeenten Echt en Maas-
bracht. Het priesterkoor en de daarnaast
gelegen sacristie stonden spoedig in lichter
laaie. Ondanks groot gevaar begaf de kos
ter, de heer Fr. Smeets, zich in het
brandende gedeelte en slaagde er in op
het nippertje het Allerheiligste en een
ciborie uit het tabernakel te redden.
Direct daarna stortte het brandende ge
welf naar beneden.
De Roermondse brandweer, die in
recordtempo op het terrein van de brand
aanwezig was, slaagde er in met vier
nevelspuiten de brand spoedig te bedwin
gen. Door dit snelle optreden kon het
schip van de kerk gespaard blijven. De
schade wordt door verzekering gedekt.
In de loop van de morgen brachten
mgr Lemmens, deken Linssen van Echt en
de burgemeesters van Maasbracht en Echt
een bezoek aan het terrein van de brand
Door het aanbrengen van een noodvoor
ziening kan de kerk dienstbaar blijven
voor de godsdienstoefeningen.
De Interamerikaanse Economische en
Sociale Raad heeft besloten, dat Frankrijk,
Spanje en Nederland zullen worden uit
genodigd deel te nemen aan de interame
rikaanse economische conferentie, welke
op 22 November a.s. te Rio de Janeiro zal
worden geopend.
c?
(Van onze correspondent)
Naar wij vernemen, heeft de minister
van Binnenlandse Zaken, aan de colleges
van Gedeputeerde Staten richtlijnen ge
geven omtrent de herziening van de sa
larissen der secretarissen van gemeenten
tot 100.000 inwoners. Dit in verband met
de reeds lang in uitzicht gestelde ver
betering van de salarispositie van het
personeel der kleinere en kleinste ge
meenten.
Voor gemeenten van 10002000 inwo
ners wordt het salaris van de secretaris
verhoogd van 5070 tot 6120; in ge
meenten van 2000—3000 inwoners van
ƒ5568 tot ƒ6540. Deze verhoging neemt
in betekenis af naarmate de gemeente
groter is.
Voor gemeenten van 80.000100.000 in
woners bedraagt zij iets meer dan 2%.
Directeuren van gemeentewerken zul
len 90% van het salaris van de secretaris
ontvangen; andere hoSfden van dienst 80
a 85%. Voor de eerste ambtenaren ter
secretarie zal dit percentage 80% be
dragen.
Gisteren is de rechtbank tegen de Neder
lander Schmidt, die verdacht wordt van
subversieve activiteiten, voor het land-
gerecht te Djakarta voortgezet. De ver
dediger, mr Bouman, legde 19 kwitanties
over, ten bewijze, dat de gearresteerde
Jungschlager in de tweede helft van 1950
geregeld geld kwam opnemen bij het bij
kantoor te Maastricht van de Amster
damse Bank. terwijl volgens getuige To-
masoa de heer Jungschlager in die tijd
een bijeenkomst op de onderneming „Dra-
maga' zou hebben geleid. Mr Bouman ver
zocht Tomasoa hierover nader te horen,
maar aangezien deze getuige niet aanwe
zig was» werd dit verhoor uitgesteld.
Getuige Haris bin Soehaemi verklaarde,
dat ook een Amerikaan een ro" heeft ge
speeld in het ondergrondse werk tegen de
Indonesische regering.
Voorts werd hij ondervraagd over zijn
ontmoeting met Schmidt in Pameungpeuk
aan de Zuidkust van Jaiia, waar getuige
met vijftien leden van de Darul Islam een
duikboot met wapens, naar zijn zeggen,
afwachtte. De duikboot kwam na enkele
dagen wachten. In een rubberbootje kwa
men twee Ambonezen en een Europeaan
naar de kust. Getuige zei eerst, dat de
Europeaan een Hollander was, later dat hij
Amerikaan was. De rechter herinnerde
hem aan zijn eed en zei „geen onzin te
willen horen". De duikboot zou 12 kisten
met jungle-geweren en pistolen hebben
aangevoerd, volgens Haris. Hij verklaarde
vervolgens Schmidt andermaal te hebben
ontmoet bij Malabarberg, ten Zuiden van
Pengalengan, in October 1951. Daarna had
hij hem nog enige malen gezien, soms ia
gesprek met kapitein Bos (een naam» dis
regelmatig voorkwam in de berichten over
bende-activiteiten in West-Java).
De zitting zal de volgende week Donder
dag worden voortgezet.
De Amsterdamse beeldhouwer H. M.
Wezelaar heeft in zijn atelier aan het
Prinseneiland te Amsterdam de vergro
ting van zijn gipsmodel voor het
IJmuidense vissersmonument uit Parijs
terug ontvangen. Daar was met behulp
van de pentograaf het kleine model tot
op zijn natuurlijke grootte vergroot. Als
het in het begin van het volgende jaar
in Haarlem in brons zal zijn gegoten zal
het op de kop van de haven worden
geplaatst als durende herinnering en eer
betoon aan de opvarenden van de Ne
derlandse vissersvloot die het leven
lieten op zee. Inmiddels is het voetstuk
voor het monument naar een ontwerp
van professor G. H. M. Holt gereed ge
komen.
(Van onze correspondent).
De rechtbank te Breda deed gisteren
morgen uitspraak in de zaak tegen de
Bredase tandarts L. en de kinderarts dr
S., beiden beschuldigd van belangrijke
belastingontduiking door onjuiste opga
ve van hun inkomsten over de jaren
1949/1953. In aanmerking nemend de
zeer moeilijke financiële omstandigheden
waarin beide beschuldigden, die zeer so
ber leven maar voor zware lasten ston
den verkeerden, veroordeelde de recht
bank L. tot een boete van 10.000 subs,
een maand en dr S. tot een geldboete van
20.000 subs twee maanden. De recht
bank hield hierbij rekening met het
feit, dat een vrijheidsstraf zeer ernstige
terugslag op de practijk van deze artsen
zou hebben en dat bovendien nog een
zware schuld aan de belastingen blijft.
Het aantal studenten, dat in 1938 ruim
12.000 bedroeg, was in 1952 tot bijna 29.000
gestegen. De vragen, die onmiddellijk
achter deze constatering rijzen, zijn: van
waar komen al deze nieuwe studenten,
en: zal het aanbod in de komende tijd in
derdaad tweemaal zo groot blijven als
vóór de oorlog?
De conclusies van het Centraal Bureau
voor de Statistiek, dat een analyse van de
toeneming van het aantal studenten in
de periode 1938—1952 publiceerde, luiden:
1 De toeneming van de universiteitsbe
volking na 1945 is in belangrijke mate
gestimuleerd door de sluiting in de
oorlogsjaren.
2. Zonder deze sluiting zou het aantal
eerstejaars studenten gemiddeld toch
jaarlijks 1200 hoger zijn dan voor de
oorlog.
3. Voor de toeneming was vooral de
grotere deelneming uit hoger en mid
delbaar sociaal milieu, alsmede van
Rooms-Katholieke zijde, van belang.
4. In mindere mate is de toeneming
van het aantal studerenden bij het hoger
onderwijs gestimuleerd door de algehele
bevolkingsgroei, het verstrekken van ren
teloze voorschotten en de gestegen deel
neming uit het lager milieu.
5. Van de na-oorlogse toeneming heb
ben, vooral geprofiteerd de faculteiten
der wis- en natuurkunde, wiskunde en
letteren, letteren en wijsbegeerte en vee
artsenijkunde. Ook de technische weten
schap telde aanzienlijk meer studen
ten. Godgeleerdheid, rechtsgeleerdheid en
geneeskunde hadden in 1952 ongeveer
evenveel eerstejaars studenten als in
1938.
