BOEKEN, TONEEL EN FILM
Boeken, die iedere katholiek
moest bezitten
1
.Stad op Wielen", een Neder
landse smalfilm
Het geloof en de simpele vroomheid
Springtij op de wipplank
„Niet iedere soldaat
sneuvelt
„Zuicl-Afrika land van
goede hoop
Het welvaartsprobleem
in Zuid-Italië
„Op zoek naar de
horizon
Juliana Region(1954)
De landarbeiders in
Nederland
„Nieuwe sprookjes uit
alle landen
i
Met de camera in het woonwagenkamp
bij Maastricht
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1954
PAGINA 10
Door Job Sytzen Uitg. A. W.
Sijtliof, Leiden.)
Km tori in Jirhto InnioBurns en Gracie AIlen zien eerliJk §ezesd
(De vroegste ontdekkingsreiziger
der mensheid door Paul Herr-
Vrijman Uitg. W- de Haan,
Utrecht
ivoorden van Portland Mason
stunt „Filmforum"
Blauw bloed als reclame-
O
Spijkers op laag ivater
1
het niet, dat het hier een geheel nieuwe
en zeer mooie vertaling betreft van het
dikwijl? zeer simpele, haast kinderlijke
Latijn, dat, naar vrijwel algemeen wordt
aangenomen, Thomas a Kempis in de eer
ste decennia van de 15e eeuw schreef.
Een werkje, dat door de vertaling in otro-
phische vorm, waarbij het rhythme en de
muzikaliteit van de oorspronkelijke tekst
dicht benaderd worden, de vroomheid van
de toenmalige christenen in al haar over
tuiging en kinderlijke eenvoud voor ons
plaatst. K.—
N.a.v. „Het geloof van de katholiek",
door dr N. G. M. van Doornik M.S.C., De
Het moet gezegd worden, dat deze
roman de lezer zeer sterk doet voelen
de ontberingen, die vele Nederlandse
jongens in Indië geleden hebben. Wij ge
loven ook niet, dat de situaties, hoe
17 ORT NA ELKAAR kivarn dezer dagen in de serie pocket-
books, die tezamen de „bibliotheek voor het katholieke gezin'
willen vormen, alswel in die andere reeks van kleine boekjes, die
reeds een grote bekendheid heeft verworven, een werkje uit, dat
een zuiver godsdienstig karakter draagt. Wij meenden er daarom Zonnewijzer en „De navolging van ciiris-
J I 7*7 r r 7 7 J 7 77 tus", door Thomas a Kempis, vert, dr P.
goed aan te doen, deze beide boekjes tegelijk onder de aandacht te A. h. j. Merkx, Prismareeks. Uitgaven
brengen. En het verheugt ons, dit te kunnen doen, want zowel het van Het Spectrum te utrecht.
kleinood, dat gevormd wordt door „De Navolging van Christus
alswel een beknopte, doch niettemin volledige en daarbij in duidelijk
te doorschouwen bewoordingen opgebouwde verhandeling over „Het
Geloof van de Katholiek", mag in geen enkele boekenkast van de
mens, die het meent met het wondermooie, éne ware geloof, dat hij
belijdt, ontbreken.
Door prof. dr P. Serton
üitg. G. A. Boom en Zoon,
Mep pel)
Elk tot dusverre in de Terra-bibliotheek
verschenen boek beantwoordt aan hoge
wetenschappelijke en tegelijkertijd popu
laire eisen. Zo ook weer dit boek over
Zuid-Afrika, cJat de schrijver een land
van goede hoop noemt, maar dat tegelij
kertijd voor ons, Europeanen, een land
is, welks politiek jegens de kleurlingen,
de bekende apartheidspolitiek, ons voor
heel wat raadselen en derhalve ook on-
en wanbegrip stelt.
Het is dan ook begrijpelijk, dat prof. dr
Serton, die tientallen jaren de problemen,
welke met grote rassenverscheidenheid in
één land onverbiddelijk samenhangen, ter
j;iv' tl tol o lil- nou ic lliutc een beetje op tegen hun aanstaande tele-
(Door H. Tazieff Uiig. H. P
Leopold, Den Haag)
Een boek over vulkanen, in een pret
tige stijl geschreven en berustend op
persoonlijke ervaringen van de schrijver,
een geoloog van professie, die er op een
goede dag toe kwam, van vulkanen spe
ciale studie te maken Hij vertelt zijn
ervaringen op prettige wijze en vlecht er
wetenschappelijke bijzonderheden door
heen Het resultaat is, dat men onge
merkt een goed idee krijgt van hetgeen
een vulkaan is Een aantal verklarende
noten achterin en een overzicht van vul
kanen en vulkanische ge teenten com
pleteren het boek, dat aldus een kleine
vraagbaak is.
nis nemen.
rauw ook beschreven, overdreven zijn piaatse zeif heeft kunnen bestuderen; die
59
(Door dr ir M- J. Boerendonk -
Uitg. J. Valkenburg, Echt)
lijk iedere katholiek moest bezitten, na
melijk de „Navolging van Christus". Wij
zouden het overbodig vinden, nog iets
over dit na de Bijbel meest gelezen boek
der gehele christenheid te zeggen, ware
„Het Geloof van de Katholiek" is in
feite een omwerking van een reeds eer
der verschenen geschrift van dr N. G. M.
van Doornik MSC. Dit andere boek heet
te „Kleine Triptiek van het Godsrijk".
Nu kan men over het zo rijke en gescha
keerde katholieke geloof ongetwijfeld
vele dikke boeken vol schrijven, doch een
godsdienstig boek, dat de grote massa wil
bereiken, stelt bepaalde eisen. Het moet
niet te groot van omvang zijn, het moet
niet te ingewikkeld zijn wat de materie
betreft en vooral moet het in een een
voudige, makkelijk aansprekende taal zijn
geschreven. Met deze eisen heeft pater
Van Doornik rekening gehouden, want maim, Ned. bewerking van Jan
hij wilde ongetwijfeld met dit boek zo
veel mogelijk mensen bereiken.
Van een drieweekse studiereis in Zuid
Italië en Sardinië is dit uitzonderlijk
goed verzorgde boekwerkje van de di
recteur van Grond en Pachtzaken ten
Departemente van Landbouw. Visserij
en Voedselvoorziening de weerslag. Niet
alleen de vakman maar ook de leek die
omtrent de problemen die hier aan de
orde worden gesteld voorlichting zoekt
zal er met veel belangstelling van ken
en men ontkomt niet aan de indruk, dat
veel leed overbodig is geweest. Duide
lijk wordt ook gemaakt, dat een goed
meeleven van het thuisfront onze sol
daten in de tropen morele kracht gaf.
Maar juist op dit punt lijkt ons dit ver
haal sterk eenzijdig gekleurd, omdat het
alleen vertelt over vrouwen en verloof
den, die niet trouw bleven, terwijl toch
velen zich zeer heldhaftig en moedig
gedragen hebben. Ook ten aanzien van
het leven van de soldaten in Indië, ziet
de auteur alleen de lelijke kant met
een voorkeur voor pikante avonturen.
Het is zeker geen boek voor jonge men
sen en wij geloven, dat menigeen, die
de strijd in Indië heeft meegemaakt,
een zekere ergernis niet kan ondz truk-
ken, omdat het boek nalaat te wijzen
op standvastigheid in een goed levens
gedrag, alsof die niet evengoed is be
toond.
Ook van de Nederlandse families in
Indië, die militairen aan huis ontvingen,
wordt geen erg fraai beeld opgehangen.
door een voortdurend contact met allerlei
soorten moeilijkheden op dit gebied een
Inzicht heeft verworven, dat de buiten
staander steeds zal moeten missen, bijna
een kwart deel van dit, zoals in deze
reeks steeds het geval is, prachtig uitge
geven boek van een 280 duidelijk gedruk
te bladzijden, aan alle kwesties, welke
met het rassenprobleem en dus met de
apartheidspolitiek verband houden, heeft
gewijd. Een bovendien zeer interessante
lectuur, welke veel opheldert van hetgeen
ons vaak onbegrijpelijk voorkomt. De co
lour-bar, de kleurslagboom. wordt in dit
boek in elk geval voor ons veel begrijpe
lijker.
Dit is echter slechts een deel. zij het
een belangrijk deel van prof Sertons
werk. Hij schrijft, en hoe prettig, over
het land. over de bewoners, over de poli
tieke organisatie, over de welvaartsbron
nen, over de geestelijke krachten Om te
besluiten met een hoofdstuk over de be
tekenis van de emigratie van Nederlan
ders naar Zuid-Afrika met een uiteenzet
ting over de voordelen en de moeilijkhe
den, welke de immigrant in zijn nieuwe
vaderland zal ervaren.
Een belangwekkend boek, dat de kennis
van de lezer zal verrijken.
(Door D. Wijnbeek Uitg.
HollandiaBaarn
Opnieuw is een jaargang verschenen
visie-uitzending met. Portland Mason, de
vroegwijze, zesjarige dochter van filmstel
James Mason.
„Als ik het wel heb", aldus Gracie Al
len, „gebruikt dat kind zulke lange woor
den, dat je één ervan in stukken kan hak-,
ken en genoeg stof tot conversatie over
houden voor de hele verdere dag".
Toen men Portland Mason op haar beurt
vroeg, wat ze van Burns en Allen dacht,
antwoordde ze; „Ze zijn vast erg geestig,
maar kleine meisjes zoals ik begrijpen de
grappen van grote mensen niet".
Twee-en-twintig prinsen, 24 prinses
sen, drie aartshertogen en drie aartsherto
ginnen zijn uitgenodigd voor de Broad-
way-première van de film „Desiree",
waarin Marlon Brando en Jean Simmons
de hoofdrollen spelen. Plus nog eens 28
graven, 19 gravinnen en Lady Iris Mount-
batten, de achterkleindochter van konin
gin Victoria van Engeland-
Hollywoodse publiciteitsagenten hebben
deze „stunt" bedacht. Het enige nadeel is,
dat, op een enkele uitzondering als Lady
Iris na, niemand in New York ooit van al
deze adellijke dames en heren heeft ge-
gehoord.
van de beste foto's rond het Koninklijk „Honger lijden voor de kunst is prach-
gezin verzameld, zoals reeds van 1948 tig, maar je moet het niet overdrijven Het
af en telken jare een collectie is uitge- is era mnni PPtriPo on antic+ialj'
af en telken jare een collectie is uitge
geven.
Het geheel omvat reeds meer dan
500 foto-reproducties. In de nieuwe
jaargang dezer Oranjekroniek valt een
byzondere variatie op.
j"
De dikwjjls ontstellende geloofsafval in
onze tijd is een zorg van het bestuur der
Kerk. Welke zijn de oorzaken van dit
moedwillig of „zo maar" afdwalen van het
geloof, dat we als kind leerden kennen?
Het zjjn er verschillende, doch de voor
naamste is wei het gebrek aan kennis
van het geloof dat ons als kind met zijn
grote schoonheid en zijn geruststellende
zekerheid omgaf.
Daarom zijn boeken, die men niet
slechts lezen kan, doch die men om de
uiterlijke vorm ook wel lezen wil, boe
ken, waarin men niet vastloopt in een
web van dorre geleerdheid, broodnodig.
Het Geloof van de Katholiek nu kan men
niet alleen lezen door de taal, waarin het
geschreven werd, doch men zal het, een
maal begonnen zijnde, ook geheel willen
lezen, omdat men al spoedig gepakt wordt
door de klaarheid, waarmede over het
katholieke geloof, over de rijpheid en
volheid van Christus leer verteld wordt.
Op deze wijze leert men, wanneer men
slechts zeer ten dele godsdienstonderwijs
gekregen heeft in zijn jeugd, de innige
diepte van ons geloof en de overweldi
gende grootheid en liefde van God her
kennen en beter kennen. En hoe meer
men leert kennen, hoe meer men gaat
liefhebben. Met het lezen van dit waar
devolle boekje uit de Zonnewijzer-reeks
krijgt ook de ontwikkelde leek een nog
beter inzicht in datgene, wat hij gelooft
en wordt bovendien zijn geheugen waar
nodig opgefrist. En tenslotte zal degene,
die zoekende is, wanneer hij dit boekje
onder ogen krijgt, verlost worden van
zijn onbekendheid met dit geloof, waar
voor 'wij niet dankbaar genoeg kunnen
zijn, hij zal gaan nadenken, misvattingen
zullen verdwijnen en wellicht mede door
dit boekje uiteindelijk zijn bestemming
leren zien. Nogmaals, een waardevol
boekje, dat velen terug zal brengen naar
de Kerk, dat velen nog gelukkiger zal
maken dan zij al zijn, dat ook de oudere
jeugd, onder wie de behoefte dikwijls zo
groot is, hopelijk zal bereiken en dat
daarnaast menigeen zal helpen de juiste
weg door dit leven te vinden.
Bij dezelfde uitgever verscheen in de
Prismareeks een ander boekje, dat eigen-
Een populair geschreven boek over
een aantal perioden der beschavingsge
schiedenis, waarin wordt verteld, hoe
het mensdom de eerste schreden zette
op de weg naar hogere ontwikkeling en
technische vooruitgang. Op deze weg
speelde het avontuur een grote rol en
hieraan wordt bijzondere aandacht be
steed, hetgeen aan de leesbaarheid van
dit fraai geïllustreerde boek ten zeerste
ten goede komt. Hier en daar moet men,
wat Herrmann schrijft, met een korreltje
zout nemen en ook de critische zin dient,
af en toe aan het werk te worden gezet.
Dit neemt evenwel niet weg, dat men de
verschillende hoofdstukken met belang
stelling leest. Het is prettig, dat de
schrijver het verleden zich aan het he
den doet spiegelen en daarbij gezorgd
heeft, up to date te zijn. Dit verhoogt
de actuele waarde van het boek. Het
laat zich lezen als een roman.
WERELDNIEUWS
is erg mooi actrice en artistiek te zijn,
maar je moet een goede naam en geld
achter je hebben".
Mary Scott, van wie deze woorden af
komstig zijn, kan met gezag spreken. Ze
is de vrouw van Sir Cedric Hardwicke. Ze
is het meisje, dat eens uit een club is
gezet, omdat ze een lange pantalon droeg
(en. dat nog wel in het hoogst onwaar
schijnlijke gezelschap van Graham Gree
ne), En ze is een actrice, die op het ogen
blik haar Londense debuut maakt in „The
,T, r-r TT/ ij Gil"l Dn the Via Flaminia" („Niet veel
(Door prof. dr E. WHofstee e.a. bijzonders, maar je moet toch èrgens mee
Tliia 1 nnrlhnuu- aennnillisch beSinnen"). „Toen ik in Hollywood was,
LJitg. Lanabouw-economiscn „u ruim acht jaar geleden en niet al t(j
Instituut, Den Haag) best boerde in de films, ontmoette ik Ce-
8' drie" vertelt Mary. „Hij gaf me een goede
Onder de titel "Een beroepsgroep in raacl- „Ga naar New York. Dat is de plaats
beweging" verscheen het rapport be- voor een man en een loopbaan". Dus ging
treffende het onderzoek naar aantal, naar New York en leed er honger",
ontwikkeling en de sociale positie „En wat deed je toen?", luidde de
van de landarbeiders en de seizoenwerk- nieuwsgierige vraag,
lieden in de landbouw, in de zeekléi. in „Ik volgde Cedncs advies op en trouw
de weidegebieden en de veenkoloniën. de hem, natuurlijk
De thans 28-jarige Mary Scott is eens
sigarettenverkoopster geweest in een Hol-
Voor iemand, die millioenen dollars lywoodse nachtclub. „Het is veel prettiger
krijgt uitbetaald om zich te laten filmen, Lady Hardwicke te zijn. Als ik Sir Lau-
aldus hadden we onze trouwe lezers reeds rence Olivier ontmoet, maakt hij een die
verleden week willen vertellen, heeft pe buiging, kust m'n hand en noemt me
Bing Crosby er een merkwaardige afkeer „Mylady". Welk meisje zou daarover niet
van om voor een portretfotograaf te po- verrukt zijn.
Eerst was ik erg naief. Cedric zei, dat
Aan de in Hongarije geboren regisseur
Michael Curtiz is de eer te beurt geval
len, de eerste VistaVision-film te maken.
Michael Curtiz is in de wereld van de
„White Christmas", eerste Vista Visionfïlm Michael Curtiz,
niet de eerste de beste Edith Head, winnares van vele
Oscars Billg Crosby: „M'n zoons op college vroegen om cell film niet de eerste de beste Hoewel nie
mand hem ooit van bijzonder artistieke
portret van de ouwe heer Honger lijden voor de kunst is aspiraties zal durven beschuldigen, heeft
prachtig— Maar je moet' t niet overdrijven Vier ridders ih ^nmeree/lerfe^glsS^'^hnflts. bazing kunnen indeHken van" de Para
één film Alleen de Ronde Tafel ontbreekt nog Lange „Yankee Doodle Dandy", Mildred Pierce", mount-fotograaf, toen enige tijd geleden
„Life with father en „Casablanca welke tijdens de verfilming van Irving Berlin s
laatste hem jaren geleden een Oscar voor
In de Hollywoodse studio's van Para
mount, waar hij al meer dan twintig jaar
voor dc camera's heeft gestaan, weet dan
ook iedereen te vertellen, dat de portret
fotograaf erg gelukkig is, als hij Bing
ééns in de vijf jaar voor zijn toestel krijgt.
Tenslotte geeft zelfs de ijverigste foto
graaf het op om Bing naar de portret
studio te lokken en dus krijgen Bing's
bewonderaars steeds dezelfde oude foto's
van de „Kreuner" te zien.
Men zal zich dus gemakkelijk de ver-
(Van onze film
redacteur)
Tegen Kerstmis
van dit jaar zal het
Nederlandse pu
bliek door de film
„White Christmas"
voor het eerst ken
nis kunnen maken
r7i7 j 7-. 7 mct 't VistaVision-
(Verzameld door Antoon Looien systeem
Uitg. J. Philip Kruseman,
Den Haag)
In een gelijke uitvoering als de bundel
„Sprookjes uit alle landen" verscheen
een boek dat men als het vervolg kan be
schouwen Uit de onuitputtelijke schat
van sprookjes uit Egypte, Corsica, Pèrzië,
China, Madagascar en vele andere lan
den selecteerde Antoon Coolen een nieuwe
serie van twintig die de sprookjesliefheb
ber wederom confronteert met zeer ver
schillende sprookjesstijlen van het volks
sprookje en het legendarisch verhaal tot
het Chinese kunstsprookje.
Dat deze liefhebbers zich vooral ondei
de jonge kinderen zullen bevinden lijkt
ons onwaarschijnlijk. De meeste van de
ze sprookjes richten zich tot volwassen
mensen die echter, wanneer zij van pure
fantasie houden, er hun hart niet minder
aan kunnen ophalen dan bij de eerste
reeks het geval was.
De uiterlijke verzorging, met de teke
ningen van Rie Reinderhoff, is wederom
bijzonder geslaagd.
van Para
mount. het jongste
wapen in de oorlog
rond '4 grote doek.
De voornaamste
voordelen van dit
nieuwe systeem,
waarover we reeds
uitvoerig hebben
geschreven, zijn:
1. Een scherper
beeld door te foto
graferen op een
groter negatief, dat
later wordt ver
kleind;
2. Mogelijkheid
tot aanpassing aan
elk formaat doek
hoog, breed, laag
of kolossaal zon
der versluiering
van het beeld;
zijn regie opleverde. Toch was het een
hele eer, dat Paramount hem de regie
over haar eerste VistaVisionfilm „White
Christmas" toevertrouwde en Curtiz heeft
hard gewerkt om zich die eer waardig te
tonen.
Het verhaal van „White Christmas" ge
ïnspireerd op de gelijknamige „song" van
Irving Berlin, speelt zich af in de theater
technicolórfilm „White Christmas" zijn
telefoonbel overging en een stem tot hem
zei: „Hallo, nier Crosby. Ik kom direct
naar je toe om een paar foto's te laten
maken".
„O ja?" antwoordde de ongelovige foto
graaf. „Nou, hier is Rembrandt, maar ik
schilder vandaag niet, want ik heb m'n
vrije dag."
Een paar minuten later echter stapte
Edith Head, winnares van vele Oscars met haar mode
wereld. zodat er volop wordt gedanst en Crosby bij hem binnen. Hij had zelfs een
gezongen. Maar de geschiedenis is ook
vermengd met een tikje droefheid, niet
hartverscheurend, maar hartverwarmend.
De hoofdrollen in deze „super-musical" in
technicolor worden gespeeld door Bing
Crosby, Dannay Kaye, Rosemary Clooney
en Vera-Ellcn.
Nu is veelzijdigheid altijd één der voor
naamste eigenschappen geweest van Mi
chael Curtiz, die alle soorten films heeft
geregisseerd van Wild Westfilms en mu
ziekfilms af tot tragedies toe. Voor Cur
tiz, die eens zelf op een balletschool is
geweest, was het daarom niet moeilijk,
Danny Kaye en Vera-Ellen leiding te ge
ven bij de ingewikkelde passen van een
dans, die tevens een dramatisch hoogte
punt m de film vormt.
Een zeer belangrijke medewerkster aan
deze film is Edith Head, op wiet schoor
steenmantel een half dozijn Oscars prij
ken. die ze heeft gewonnen met haar ont
werpen voor de damestoiletten in een aan
tal van Hollywood's voornaamste films.
Voor het eerst in haar langdurige loop
baan heeft Miss Head ditmaal ook heren-
costuums getekend voor Bing Crosby en
extra overhemd, das en colbertje bij zich
om zich te verkleden.
„Vooruit maar, jongens", klonk het op
gewekt.
Natuurlijk rustte de fotograaf niet, eer
hij er achter was, wat Bing tot dit onver
wachte bezoek had bewogen.
„Wel", bekende hij, „m'n zoons op col
lege hebben geschreven om een portret
van de ouwe heer voor hun slaapkamer.
Ik heb de foto's in het archief eens nage
keken en kon mezelf nauwelijks herken
nen. Zo zag ik er jaren geleden uit. En
plotseling kwam ik tot de ontdekking,
dat ik het inderdaad was, jaren geleden.
Daarom ben ik nu hier".
Binnen een uur waren meer dan hon
derd foto's van de populaire filmster
crooner genomen.
„Ik heb van m'n leven niet zo vlug
gewerkt", gaf de Paramount-fotograaf
later toe. „Maar ik moest wel. Er is een
geweldige vraag naar portretten van
Crosby en ik zal hem wel niet meer te
zien krijgen, voordat hij karakterrollen
van 80-jarige oude heren speelt."
Gene Kelly, danser, choreograaf, scena-
ik een nieuwe mantel moest kopen en ik
vroeg: „Welke kleur?". „Nerts, natuurlijk,
kleine dwaas", luidde zijn antwoord.
Sindsdien ben ik ouder en wijzer gewor
den".
Sir Cedric Hardwicke vindt het prach
tig, dat zijn vrouw als actrice optreedt.
„Mijn zoon Edward staat op het ogenblik
op de planken Dus moeten ze me samen
zo'n beetje kunnen onderhouden. Dat zou
weer eens wat anders zijn. In mijn tijd
heb ik twee regeringen onderhouden; de
Britse en de Amerikaanse"
Sir Cedric speelt een rol in de film
„Richard UI", die op het ogenblik in En
geland wordt gemaakt. Zijn medespelers
zijn Sir Laurence Olivier. Sir Ralph Ri
chardson en Sir John Gielgud. Op de
vraag, hoe hem dit beviel, antwoordde de
vierde ridder: „Het enige, wat we nog
nodig hebben, is een ronde tafel".
In het jongste nummer van „Filmforum"
neemt R. F. Bordewijk het pleidooi, dat
dr J. M. L. Peters tijdens dc filmstudie
week in Utrecht ten behoeve van een au
tonome filmkunde heeft gehouden, onder
de loupe, terwijl H, Wielek zich in een
overzicht van Fritz Langs loopbaan af
vraagt, of deze cynische filmer zich ter-
wille van het geld cynisch heeft neerge
legd bij wat zijn opdrachtgevers van hem
eisen.
l?n OverWiit-hoM ontwerpen, in conferentie met Danne Kaye over een door Danny Kaye, die ieder ongeveer twintig rijver en regisseur heeft de pers een
van Speciale pró haar ontworpen costuum, dat hij zal dragen m „White verschillende costuums in deze kleurige rmschnjver en regisseur, heeft de pers_een
jectie-apparaten in Christmas", de eerste Vista Visionfilm van Paramount naar films zullen^
de bioscopen. de gelijknamige song van Irving Berlin.
Het is de cultureel adviseur van de
N.C.B., namelijk de heer E. van
Eyndhoven, die in het Juni-nummer
van het W.K.A.-blad de wapenen
opneemt tegen het spel „Springtij"
van L. Lockefeer. Ondanks het feit,
dat dit stuk een groot succes bleek,
durft van Eyndhoven het een draak
te noemen zonder meer. Mijns in
ziens heeft van E. hier groot gelijk
in. Het grote succes van het stuk
zegt hieromtrent niets. Zovele dra
ken kunnen op een groot succes
roemen. De heer van E. probeert zijn
stelling ook te bewijzen. Maar hierin
gaat hij m.i. te ver. Hij wil te veel
bewijzen. Dit is de grote fout van
zovele critici, di^ de draken te lijf
willen gaan. Zij komen aandragen
met allerlei nietszeggende dingen, om
toch maar vooral goed te doen uitko
men, dat het stuk een draak is. Maar
met die nietszeggende dingen bewij
zen zij niets. Zij blijven er mee aan
de oppervlakte en overtuigen nie
mand. Nogal logisch dat zij dan een
felle tegencritiek krijgen. In dit
geval neemt de schrijver van
Springtij zelf de pen tegen de heer
van E, ter hand (in het Juli-nummer
van het W.K.A.-blad).
De heer van Eyndhoven begint bij
voorbeeld zijn critiek met de vol
komen nietszeggende volzin: „Voorop
zij gesteld, dat men toneelstukken
met vele aanwijzingen omtrent de
gemoedsbeweging van spelers in het
algemeen kan rangschikken onder de
categorie „Draken".
Vanzelfsprekend komt nu natuur
lijk de schrijver aandragen met
massa's voorbeelden van wereldbe
roemde stukken, waarin men ook
vele aanwijzingen vindt omtrent ge
moedsbeweging. Dit schijnt dus
geenszins een specifieke eigenschap
van draken te zijn. Ik voor mij meen,
dat dit veeleer een specifieke eigen
schap van de een of andere schrijver
is, of het hier nu een drakenschrijver
betreft of een schrijver van stukken,
die wereldtiteratuur blijken te zijn.
Het is toch nogal vrij duidelijk, dat
teksten tussen haakjes niet het to
neelstuk uitmaken. Ik ben het van de
andere kant met de heer van Eynd
hoven eens, dat men door de tekst
tussen haakjes dikwijls gewaar
schuwd is. Maar dit is zo bijkomstig,
dat men dergelijke dingen niet eens
naar voren moet halen bij het be
strijden van draken. Door de vele
bomen gaat men tenslotte het bos
niet meer zien.
Zo sleept -de heer van Eyndhoven
nog veel meer materiaal naar voren,
waarmee hij niets bewijst. Hij noemt
springtij bijvoorbeeld ook een draak
om de gezwollenheid van de tekst.
En haalt hier twee uitdrukkingen
naar voren, die deze gezwollenheid
van het stuk zouden moeten bewij
zen. Namelijk: „Wrekende hand
Gods" en „Kind van de zonde". En
weer komt de schrijver van het stuk
in zijn tegencritiek natuurlijk aan
dragen met tientallen gelijkwaardige
uitdrukkingen in veel geprezen
stukken. Maar bovengenoemde uit
drukkingen zeggen toch ook niets
omtrent de gezwollenheid van de
tekst. En zelfseen gezwollen
tekst houdt nog niet altijd in, dat een
stuk een draak is.
Als men draken wil bestrijden,
moet men geen spijkers op laag water
zoeken. Men denkt, dat een critiek zo
erg gemakkelijk geschreven is, maar
dat is niet waar. Men moet wel dege
lijk met een glasheldere argumente
ring voor de dag komen. Een stuk
kan een draak zijn om zijn inhoud
of om de uitwerking van de inhoud.
Is het om beide redenen een draak,
ja dan is het wel een hopeloze draak.
Nu moeten wij toegeven, dat de heer
van Eyndhoven in zijn critiek op
„Springtij" wel degelijk aangeeft,
waarom dit stuk in werkelijkheid een
draak is. Hij geeft de inhoud, de
intrige en de neven-intrige van dit
stuk en toont hierbij aan, dat deze
onaanvaardbaar onhoudbaar is. Een
dergelijke inhoud bewijst voldoende
de drakerigheid van het stuk. En dan
kan de suggestieve uitwerking mis
schien nog iets redden, het stuk redt
zij niet. Als de heer van Eyndhoven
het hierbij gelaten had en dit des
noods nog wat meer had uitgediept,
dan had de schrijver van het stuk
weinig tegencritiek kunnen leveren.
Want dan had hij moeten bewijzen,
dat deze inhoud wel heel aannemelijk
was.
Maar nu komt de heer van Eynd
hoven met nog tientallen andere
nietszeggende dingen naar voren, die
de schrijver in een uitvoerige tegen
critiek natuurlijk stuk voor stuk ont
zenuwt, en waar het omgaat, wordt
verdoezeld. Zodat de heer van Eynd
hoven in zijn antwoord op deze te
gencritiek het betreuren moet, dat de
schrijver wel ingaat op de tientallen
nietszeggende bezwaren tegen dit
stuk, maar 'niet op het hoofd-be-
zwaar: n.l. de intrige (en nevenin
trige).
De schrijver heeft groot gelijk, dat
hij hier niet op ingaat. Maar de heer
van Eyndhoven had hem geen kans
moeten geven om op allerlei kleine
(misschien zelfs wel heel persoon
lijke) bezwaartjes in te gaan, die
gemakkelijk te ontzenuwen waren.
In zijn tegencritiek, waarin de
schrijver (L. Lockefeer) niet in het
minst bewijst, dat zijn stuk geen
draak zou zijn, hoeveel loftuitingen
hij ook aanhaalt van dankbare toe
schouwers en verenigingen, snijdt
hii ook het probleem van de draken
aan.
Hij raadt het W.K.A. sterk aan de
strijd eens aan te binden tegen de
„morele" draken, die ons uit heidense
milieu's worden toegeschoven en de
mentaliteit van ons volk vergiftigen.
Van Eyndhoven antwoordt hem,
dat hij het hierin met Lockefeer vol
komen eens is en dat deze strijd veel
voornamer is dan de strijd, die mo
menteel woedt tegen de vrij onschul
dige draken. Dit betekent natuurlijk
niet, dat men de vrij onschuldige
draken dan maar met vlag en wimpel
binnen moet halen. Toch ben ik wel
eens bang, dat wij in onze strijd tegen
de vrij onschuldige draken te ver
gaan. Alles heet zo gauw draak te
genwoordig. Een beetje volksrstuk
zal wel een draak zijn. Maar
heeft Lockefeer m.i. groot gelijk,
waar hij schrijft, dat ons amateur
toneel op de allereerste plaats volks
toneel is en moet zijn. Maar een
volks-stuk behoeft nog geen draak te
zijn. De critiek echter tegen de on
schuldige draken is zo scherp en fel
geworden, dat het wel lijkt alsof
sommige schrijvers en uitgevers bang
geworden zijn, om gewone stukken
te schrijven en uit te geven. Het gaat
er bijna op lijken, alsof er geen goed
stuk meer verschijnt tegenwoordig.
De uitgevers brengen niets meer dan
draken en rommel op de markt, zo
heet het. Zou het misschien aan de
critiek te wijten zijn, dat een katho
lieke uitgever, als Kinheim, de laat
ste jaren zijn toevlucht neemt tot het
uitgeven van stukken als: „Tramlijn
Begeerte", „De dood van een han
delsreiziger" en „Kleine Sheba kom
terug"? Als dit waar is, weten wij
precies op welke weg wij zijn met
onze critiek. Door onze strijd tegen
de onschuldige draken werken wij
dan de „morele" draken in de hand.
Ik ontving deze week nog een brief
van een onzer lezers, waarin hij mij
wees op de dikwijls zo grote positieve
waarden van vele veroordeelde dra
ken. „Wat een opofferende naasten
liefde en goede menselijke eigen
schappen komen daarin'niet dikwijls
naar voren".
En dit is ook zo. Dit mogen de
critici niet uit het oog verliezen.
Hoewel de stukken misschien zeer
primitief zijn, kunnen zij voor het
volk toch hun waarde hebben. De
meeste van hen danken hun groot
succes toch ook niet aan niets.
"dragen Bovendien heeft ze lesje gegeven in de kunst van het diplo-
ool'de" prachtige toiletten van Rosemary matieke antwoord. Men vroeg hem naar
Clooney en Vera-Ellen ontworpen. zijn meest geliefde danspartner in de
De vórige week plaatsten we de nieuw- film. Was het Rita Hayworth, Judy Gar-
ste foto van Bing Crosby. Aan deze foto land, Cyd Charisse of Vera-Ellen?
was een hele geschiedenis verbonden, die
echter door een combinatie van plaatsge
brek en misverstand niet in de krant is
gekomen, ofschoon er wél in de koppen
boven het wekelijkse filmnieuws melding
van werd gemaakt.
Heel diplomatiek noemde Kelly, alle
veronderstellingen negérend, de naam van
Fred Astaire. De laatste maal, dat die
twee samen hebben gedanst was in 1945
in „Ziegfeld Follies"-
De Amerikaanse komieken George
Gene Kelly diplomaat
(Van onze correspondent)
Zoals bij vele plaatsen in ons land, ligt
ook in de landelijke omgeving van Maas
tricht een woonwagenkamp. Maar dan
een kamp, dat een unicum van moder
niteit is. Toch is dat niet altijd zo ge
weest. Ook het Maastrichtse kamp her
bergde mensen, die door de gewone bur
gers werden gemeden en die door hun
vuilheid weerzin wekten.
Dat verschil is te danken aan de on
vermoeide, altijd goed gehumeurde pater
J, J. Belt, S.C.J. en om te laten zien, dat
deze mensen in de grond precies eender
zijn als ieder ander, en tevens om te to
nen, hoe met goede wil en steun heel
veel is te bereiken, is bij hem het plan
gerijpt een film van hen te laten maken
in hun eigen omgeving.
Pater Belt stak zijn licht op 'bij de Lim
burgse Smalfilmclub en vond de heer J.
Claassens bereid een film in het woon
wagenkamp te maken, hoewel ook bij
deze goedwillende filmenthousiast ter
stond de vraag rees: als ze me maar niets
doen! Zo zat er ook bij hem de angst
voor de bewoners en hun omgeving in.
Maar pater Belt kent zijn kampbewo
ners. Hij wist de heer Claassens gerust
te stellen en de opnamen begonnen. Dat
was een grootse gebeurtenis voor de be
woners en het gevolg was, dat iedereen
op de film wilde. Op een avond vond de
heer Claassens alle banden van zijn auto
leeg. Een represaillemaatregel van een
stel jongelui, die niet naar hun genoe-
Ons streven blijft natuurlijk: ver- gen op de film waren gekomen. Maar bij
antwoorde spelen. Maar laten wij in deze minder prettige manifestatie is het
onze strijd tegen de huidige draken gebleven en Claassens heeft aan zijn film,
altijd een open oog houden voor het K^kt
volk voor wie uiteindelijk de stukken ve^dÓor Brunklau? en de toe
geschreven wordem werden vervaardigd door Geróme
vier muren te houden, maar nu marcheert
alles uitstekend op de school met haar 70
kinderen en 50 kleuters in de fröbelklas.
Met voldoening vertelt pater Belt van
het bezoek aan het Lof en van de aan
biddingsuren. „Het zijn enige mensen",
zegt hij met een dankbare glimlach.
Jaarlijks trekt een processie uit het
kamp naar Banneux en hun eigen proces
sie is de hoogtijdag. Dan wordt er gesierd
en gepoetst en na afloop, als in elk dorp,
gefeest en gedanst.
Aan de ontwikkeling van de vaders en
moeders van de 60 gezinnen, die het kamp
£jlllHOllSl(lSt €ll tl OlS bevolken, wordt eveneens de nodige aan-
dacht besteed. Er zijn contact-avonden,
er worden naaicursussen gegeven, enz.
Er wordt nog steeds hard gewerkt in
het kamp bij Maastricht, want het doel
is nog lang niet bereikt. Door deze ge
slaagde film over het leven van de woon-
wagenmensen en over wat onder hen
reeds is bereikt, wil pater Belt belang
stelling wekken om zijn werk te kunnen
voortzetten.
Veertien dagen geleden is de film voor
het eerst vertoond aan de kampbewoners
zelf. Ze waren enthousiast en trots, want
deze film laat zien, hoe ze zijn in hun
doen en laten. Hoe ruw ze uiterlijk ook
lijken, ze zijn erg gevoelig en voelen
zich spoedig gegriefd en verkeerd begre
pen.
Wat er met toewijding en geduld is te
bereiken, toont pater Belt duidelijk in
deze film en wat in het Maastrichtse
kamp kon tot stand komen, moet ook el
ders mogelijk zijn, op het gebied van het
onderwijs zowel als op dat van het ker
kelijk leven. In het begin viel het niet
mee die vrijgevochten kinderen tussen
Gisteravond heeft in de Redoutezaal te
Maasstricht de officiële première van de
film plaats gehad, waarbij mevr. ba
ronesse Michiels van Kessenich een in
leiding heeft gehouden.
Aa de processie wordt er gefeest en gedanst in het woonwagenkamp bij
Maastricht. Beeld uit de smalfilm „Stad op Wielen" van J. Claassens.
