„Saaropnieuw in het geding
Adenauer kondigt nieuwe „inter
pretatieve" besprekingen aan
.*3
dammen
Spel uit Engeland-Nederland
VDDROOHCi
Wel te rusten" in de natuur
m m
ev
liTON
W ODD
DE HEILIGE VAN DE WEEK
HET GRABBELTONNETJE
m 9
Bridgerubriek
Wat is de winterslaap eigenlijk?
Interne oppositie blijft hardnekkig
Parijse bakkers staken
WyCH
mtyj m jm.
m m É3_j«
m B lol o 118
Stekelig geval
Houdt de das een
winterslaap?
Korenwolf onder zeil
Is de eekhoorn een
slaapzak?
Radar in rust
11 NovemberSt Martinus
School voor Grafische
Vakken heropend
Even prakkizeren
Kard. Segura krijgt
coadjutor
Gaat u over?
ZATERDAG 6 NOVEMBER 1934
PAGINA 6
Salarissen bij het bosschap
m m,
a m
i x
-j|lf lÉÜ
CORRESPONDENTIE-ADRES:
POSTBUS 8, HILVERSUM
Oplossing van gisteren:
Volledig aangepast aan
moderne eisen
Oplossing
Ja wanneer u „voldoende"
krijgt voor uw 12 antwoorden
Met de aankondiging van nieuwe Frans-Duitse besprekingen inmid
dels van Franse zijde tegengesproken over de uitleg der in Parijs
getroffen overeenkomst over het Saargebied heeft dr Adenauer Vrijdag
in Bonn getracht olie te werpen op de golven, die twee der regerings
partijen hebben doen ontstaan door haar weigering de getroffen regeling
te aanvaarden. De oppositie in Bonn tegen de overeenkomst voelt zich
gesterkt door het feit, dat nu ook Frankrijks ambassadeur in Saarbruecken,
Grandval, de opvatting heeft geuit, dat de regeling definitief zal moeten
zijn en in een komend vredesverdrag niet zal mogen worden veranderd.
Deze opvatting staat lijnrecht tegenover die, welke officiële woordvoerders
in Bonn uiten en volgens welke slechts een tijdelijke status voor het
Saargebied is vastgelegd, die alle mogelijkheden voor een vredesverdrag
open zou houden.
Overigens z(jn Vrijdag ook menings
verschillen tussen Parijs en Bonn over
het in Parijs gewijzigde verdrag over de
Duitse souvereiniteit aan de dag getreden.
In regeringskringen te Bonn heeft men
zich met nadruk verzet tegen de verkla
ring van Mendès-France en de Franse
Nationale Vergadering, dat een regering
voor een verenigd Duitsland aan de ver
dragen gebonden zou blijven. In Bonn
huldigt men het standpunt, dat dit geens
zins het geval is en dat de Bondsregering
een toekomstig verenigd Duitsland niet
bij voorbaat kan binden.
De druk op dr Adenauer is Vrijdag nog
versterkt door een besluit van de door de
„eenzijdige politieke houding" voor
Duitsland volkomen onaanvaardbaar is
als commissaris voor de Saar. Hij wees
elke oplossing van de hand, die „de
naam van Europa zou misbruiken om
een afscheiding van de Saar van Duits
land te camoufleren".
Het aangekondigde debat van de Bonds
dag op Donderdag a.s. gaat door. De
liberalen hadden de aankondiging van
de besprekingen reeds opgevat als een
succes van hun felle actie tegen de rege
ling. Daarentegen wordt van de zijde der
christelijke partij verklaard, dat bespre
kingen over de uitleg van de Parijse be
palingen, vooral op economisch gebied,
ook onafhankelijk van de Duitse opposi
tie op het programma stonden. Daarbij
moet er volgens een officiële woordvoer
der in Bonn van uitgegaan worden, dat
wijziging van de tekst van het Saarver-
drag niet meer mogelijk is, wel echter
het opstellen van officiële interpretaties.
Dit standpunt heeft dr Adenauer Vrijdag
ook ingenohen bij de besprekingen, die
hij met de rebellerende liberale leiders
voerde en in een verklaring voor zijn
kabinet. Dat de Duitse beweringen over
nieuwe onderhandelingen met Frankrijk
in de komende week door. Parijs zijn te-
gengesproken, werd later te Bonn als
„een misverstand" bestempeld.
Opnieuw heeft dr Adenauer daarbij de
christelijke partij beheerste Landdag van
Rijnland-Palts. De landdag hechtte n.l.
zijn goedkeuring aan een regeringsverkla
ring van minister-president Altmeier,
waarin gezegd wordt, dat het Saarver-
drag dient te worden aangevuld. Alt
meier nam 't standpunt in, dat de bonds- -« al te een
republiek slechts dan een definitieve re- opposanten verweten, -dat zj
geling van het Saarvraagstuk zou kunnen zijdig het oog gericht hi P
aanvaarden, wanneer deze een terugkeer
van het gebied naar Duitsland inhield.
Altmeier, die een partijganger van
Adenauer en thans president van de
bondsraad is, zei in zijn regeringsver
klaring voorts, dat onze landgenoot
Van der Goes van Naters wegens sijn
overeenkomst en vergaten, dat deze moest
worden gezien als onderdeel van het ge
heel der Parijse verdragen. Volgende
Grote groepen klanten stonden giste
renmorgen te Parijs en omgeving voor de
120 bakkerswinkels, die nog open waren,
nadat 4000 bakkers voor de tijd van 24
uur in staking waren gegaan.
De bakkers zijn in verzet gekomen te
gen een weigering der regering om hen
meer wit meel in hun brood te laten ge
bruiken, waardoor de prijs verhoogd zou
worden.
De bakkers besloten tot hun staking op
een bijeenkomst in het Empire-theater,
welke tussen twee voorstellingen van
Gershwinn's opera „Porgy and Bess"
werd gehouden. De staking was bedoeld
voor Parijs en omgeving, maar alleen in
Parijs en in de banlieus werd zij vrijwel
volledig gevoerd, zodat de zes millioen
bewoners van dit gebied alle moeiten
hadden om wat gebakken te krijgen. De
enkele bakkerswinkels, die met aan de
staking mee deden, werden bestormd en
verkochten na korte tijd alleen nog maar
biscuits. In de meer landelijke delen van
de Parijse omgeving werd aan de sta-
kingsoproep geen gehoor gegeven.
Dat het een staking was die maar 24 uur
zou duren, betekent intussen nog met, dat
de Parijzenaars vandaag weer volop brood
kunnen krijgen. In navolging van de pa
troons, hebben de bakkersgezellen gister
avond eveneens besloten tot een 24-uur-
staking die vanmorgen is ingegaan.
Het bedrijfschap voor de bosbouw en de
houtteelt heeft gisteren in tweede open
bare vergadering twee verordeningen
vastgesteld. De ene behelst de vaststelling
van de vergoeding van de voorzitter. Zij
bepaalt onder meer, dat de voorzitter
9000 per jaar vergoeding geniet. De
andere verordening betrof de regeling van
de vergoedingen van leden van het be-
week zal dr Adenauer zijn besprekingen I stuur, dagelijks bestuur, de commissies uit
met de regeringspartijen voortzetten ten- het bestuur en de hoofdafdeling bociaie
einde te trachten hun weerstand te bre- Zaken. Dit ontwerp werd na enige bespre-
ken king eveneens aangenomen.
wm m
No. 2030. 6 November 1954
Redacteur: G. J. A. VAN DAM,
Vossiusstraat 18b, Amsterdam-Z.
Alle correspondentie aan dit adres. Bij
vragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
voor antwoord insluiten.
ANALYSE-VRAAGSTUKKEN
In aansluiting op de stelling, welke in
de rubriek van 16 October j.l. werd gepu
bliceerd, wordt thans een begin gemaakt
met de verklaring van het begrip
„analyse-vraagtsuk".
Iedere spelstudie is in zekere zin een
analyse-vraagstuk, omdat er in dergelijke
composities steeds méér zetkeuze aan
zwart wordt gelaten dan in gewone pro
blemen, die op bepaalde thema's, syste
men of motieven zijn gebouwd. Daarom
is het construeren van spelstudies, ana
lyse-vraagstukken en lokzetten of lok-
lokzetten ook veel moeilijker; het ver
eist een gedegen kennis van het practische
spel en dat ontbreekt helaas vele proble-
misten.
Tussen de spelstudie en het analyse-
vraagstuk betsaat een klein onderscheid.
Dit onderscheid ligt in het eindresultaat.
In de spelstudie wdrdt namelijk altijd
een beslist materieel voordeel geforceerd
(tenminste de winst van een schijf), soms
zelfs een directe positionele winst van de
partij, meestal ten dele positioneel, ten
dele combinatoir.
In het analyse-vraagstuk is dit echter
niet het geval. Wel zijn de mogelijkheden
om schijf- of partijwinst te behalen ook
hierin aanwezig, maar dit blijven slechts
„mogelijkheden". De tegenpartij kan deze
weerleggen of ontwijken, mits hij het
sterkste tegenspel weet te vinden. Daarom
luidt in analyse-vraagstukken, na uitvoe
rig onderzoek van alle varianten, het ant
woord: „remise" of „gelijk spel".
Een voorbeeld van zo een analyse-
vraagstuk zien we in stand no. 2980.
No. 2980 No. 2980 A
Zw. 1, 3, 7, 9, 12, 13, Zw. 1, 3, 7, 9—13,
16, 18, 20, 22—25.
VOOR ONZE LADDERWEDSTRIJD
Leo Springer, de „dammen-tovenaar"
In onze viertallen-serie geven wij thans
ter oplossin. «cu viertal nieuwe composi
ties van de zoon van de oud-wereldkam
pioen. Leo Springer is in de damwereld
reeds lang geen onbekende meer en ook
onze lezers hebb n al meermalen van zijn
vraagstukken kunnen -ieten. L j spe
cialiseert zich in het componeren van
eindspelen, waaronder er velen zijn met
vaak originele w-ndingen. Wat hij met
de „dam"(-men") weet te bereiken, grenst
dikwijls aan het wonderbaarlijke. Voor
zover hij gewon" lemen maakt, weet
hij in deze constructies ook steeds zó te
manoeuvreren, dat op de een of andere
verrassende wijze plotseling de dam(men)
een z speciale rol moet(en) gaan spelen.
Bij nauwk-urige bestudering van de
onderstaande composities zal men in ieder
daarvan dit verschijnsel opmerken.
No. 2993 NO. 2994
Miniatuur Opgedragen aan
Max Douwes
'O S- H
Zw. 13, 18, 19, 23,
29, 30, 33. Wit 20,
22, 38, 40—42. Wit
speelt en wint. (Ie
publ.). Met klein
naspel, dat uitge
werkt moet worden
ingezonden.
No. 2995
Notedop
Zw. 1, 6, 9, 10,
17—19, 30, 31, 35, 36,
40, 45. Wit 20, 25,
28, 29, 32—34, 39,
41—43, 47, 50. Wit
speelt en wint.
Eindspel uitgewerkt
inzenden. (Ie publ.)
No. 2996
Eindspel
Schaakredacteur: P. A. KOETSHEID,
Huize Sint Bernardus, Sassenheim
(Zaterdag 6 November 1954)
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK
Onder no. 7202 brengen we een zeer
goede eerste publicatie, die onze volle
waardering heeft. We verwachten stellig,
dat de ontleding ervan bij onze oplossers
zeer in de smaak zal vallen.
Verder weer twee opgaven voor ons
tournooi, beide van landgenoten, waarvan
we tot heden, voor zover we ons herinne
ren, nog nooit iets hebben geplaatst.
PROBLEEMOPLOSSINGEN
No. 7190. Jos. Opdenoordt. 1. Ta2—b2
dreigt 2. Pc3 en 3. Tb5tt- 1Ka4:
2. Ta6:t, Ra5 3. Tb4ft- 12- Pc5
enz. De zet 1. Tb8 ziet er wel sterk uit.
Maar 1Rc4 is niet mis.
No. 7191. J. J. Rietveld. 1. Re8a4,
waarna vier dreigingen Ta8, Tc8, Td8 en
Te8, die door zwarts antwoorden steeds
tot een worden teruggebracht. Beproeft
men 1. Rd7, dan speelt zwart d3—d2 en
2Td4—d3.
No. 7192. Jac. Haring. 1. Dg5—g4 dreigt
2. Tb7:tt enz. Hier faalt 1. Dh5 door 1
Ke3!.
No. 7193. J. van Dijk. 1. Db3—bl drei
ging 2. Dh7tt- Zowel 1. Dd3 als 1. Dc2
pareert zwart door 1Pg5: 2. Kg5:t
heeft dan geen succes.
No. 7194. P. A. Koetsheid. 1. Pd4—c6 enz.
Na 1. Pb3 of 1. Pe2 volgt 1Kc2: of
1. Rf2, Pb3. Na. Tg5 of Rg2 volgt f4—e3:.
No. 7195. W. H. Haring. 1. Db8—d8 drei
ging 2. Dd7:tt- Ook hier hebben enige op
lossers misgegrepen. Zo wordt 1. Dc8 en
1. Dc8 en 1. De8 weerlegd door 1.
lost door P. M. Dekker, R'dam; B. Kou-
wenhoven, Rotterdam; Paul Raschdorf,
Hannover; dr A. Hoynck van Papen-
drecht; Bergeyck alle beh. 7193; F. Pyls,
Maasbracht alle beh. 7191: C. v. d. Weide,
Rotterdam, alle beh. 7190; I. Dickhaut,
Nijmegen, alle beh. 7190 en 7194; Th.
Arends, Venlo, 7190, 7191 en 7192; J. K.
Blom, Rotterdam 7191 7192; W. H. Haring.
Schipluiden 7193 7194; T. Jansen, R'dam
7192 7194; H. Th. v. Goor, Voorburg 7192.
No. 7202. C. GROENEVELD, Aalten
le plaatsing. Mat in twee zetten
16, 20, 24, 25.
Wit 23, 26, 27, 31,
33, 35, 36, 38—40,
43, 44. Zw. aan zet.
Wit 21, 26,
31—36, 38—40,
48, (Van D.)
Kan wit in deze
stelling voordeel
forceren? Wat is
het sterkste spel
voor beide kleuren?
SPELGANG A:
Wit 1. 21—17!, 22X11 gedw. 2. 48—43. Er
dreigt nu 34—29 of 30, 44-40 enz. of 33—29,
43-38 enz. of zelfs 33-28, 23-29 gedw.
(want op 1319, 2721!!), 35 30, 44 40
enz.
Het schijnt er dus na wit's 2de zet met
mooi voor zwart uit te zien, hoewel wit
thans met een stuk minder speelt. Zwart
2. 11—17 gaat ook niet wegens 27—21,
31X2. Op zw. 3—8 zou volgen 34—29,
44—40, 39X19, 27—21, 31X15. Op zw. 2.
23-29, wit 34 X 23, 18 X 29, 35—30!, 44—40, en
39X6, terwijl op zw. 2. 12—17, wit zou win
nen door 3429, 4440, 39X 8, 27 21,
31X15.
Wit's offer bij de eerste zet met 21—17,
gevolgd door 4843 schijnt dus wel de
sterkste voortzetting te zijn. Het vervolg
zal leren, dat dit inderd«ad slechts
„schijn" is, winneer zwart de enig over
gebleven zet speelt met: 2. 2328! Wit 3.
32X23, 18X29. 4. 34X23, waarmede het aan
tal stukken aan weerszijden weer gelijk is.
I r nog schijnt de situat' voor zwart
nog weinig hoopvol (zie diagram no. 2981),
want:
Op 1015 volgt weer 3530, 4440,
39X6.
Op 9 of 1014 eveneens 3530 enz.
Op 13—18, wit 23X12, 7X18 en daarna
weer 35—30, 44—40, 39 X 8, 27—21 en 31X15.
Op 12—17 It 40—34 (dreigt 23—19 of
34—30), 17—22 de beste, 27X18, 13X22,
34—30, 25X34, 39X19, 3—8, -38—32 met
schijf winst.
Op 25—30, 33—29, 24X42, 35X4 gevolgd
d r 2319 met I -chij /en winst!
En toch kan zwart zich nog redden en
wel door te spel 3. 38!!, want nu baat
wit 5. 4034 niet meer wegens zwart
1318 (en niet 1015, dreigende 2430,
want dan zou wit spelen 2318, 13X22,
27X18, 12 X23 en 34—30 m t schijfwinst).
Na zwart 5. 13—18 bereikt wit echter met
6. 34—30, niets m-er door 18X29!, 7. 30X19,
10—15!, 8. 33X24, 20X29 met gelijke kan
sen, want op 4' -40 volgt zwart 152'!
dreigt 20—24, waarna op wit's 19—14,
volgt 9—13, 14—'* g dw. en 29—34!, 40X29
gedw. met nu 2024, 29 X 20 en 25X5,
Uit deze anal; a blijkt dus reeds, dat
wit geen schij*- of j li-winst kan af
c' ingen dr h. -v 21—17, hoe kans
rijk dit ook schijnt. I da volgende rubriek
zullen wij
nog eens onderzoeken.
Zw. 13, 17, 22, 30,
33, 39. Wit 7, 31, 48,
D. 46. Wit speelt en
forceert de winst,
(le publicatie).
Zw. 21, 27, 36, D. 47.
Wit 6, 37, 41, D. 15.
Wit forceert winst,
(le publicatie).
Stand no. 2995 is gebaseerd op een
nieuw motief van Leo Springer, waarop
tot dusver nog geen bevredigende bewer
king was geconstrueerd. In deze stelling
is de auteur, in samenwerking met de
eveneens bekende eindspel-componist en
redacteur van „De Problemist", de heer
K. W. Kruiswijk te Den Haag, er in ge
slaagd een verrassende vormgeving te
vinden.
De oplossingen van deze vier vraag
stukken worden gaarne tot 16 November
a.s. tegemoet gezien aan het boven deze
rubriek vermelde adres.
Kd6! en 1. Df4 of Df8 door Ra4—c2!
pent Te4.
Deze zes problemen werden goed opge-
Het Nederlandse herenbridgeteam heeft
dit jaar bij de Europese kampioenschap
pen, welke te Montreux in Zwitserland
gehouden werden, de achtste plaats be
reikt op een ranglijst van 15 landen. Dit
„gemiddelde" resultaat stemde vrijwel
overeen met de verwachtingen. Een fraai
hoogtepunt bij deze wedstrijden was, dat
de Nederlandse bridgers de Engelsen een
gelijk spel wisten af te dwingen en als
men bedenkt, dat Engeland 12 wedstrijden
won en er slechts twee gelijk speelde, zal
men begrijpen, welke bijzondere prestatie
hier door onze landgenoten geleverd werd.
Overigens heeft het ons team in de
match tegen de Britten niet bepaald mee
gezeten: met een Ietsje meer geluk had
den de onzen de match ook kunnen win
nen Het onderstaande spel toont, dat
een goede speelwijze niet altijd een goed
resultaat geeft:
V.B.7
V V.10,6
O A.H.3
H.V.B.5
m. W//////Z '////////a m
A, 10,9,8.6
V 7.3
O V.B.8,2
4» A,3
Noord was de gever, N—Z waren kwets
baar De Engelse Noordspeler opende met
1 Klaveren, Oost (Nederland) volgde met
1 Harten, Zuid 1 Schoppen, West paste,
Noord 1 SA, Zuid 3 SA.
Dit is zeker niet het ideale contract,
want als West <?-heer of <?-aas tweede
of derde heeft, gaat Noord kansloos down.
Daar Oost echter O-aas. heer én boer
bezat, kon Noord het spel onmogelijk ver
liezen en scoorde Engeland de kwetsbare
manche.
Aan de tweede wedstrijdtafel boden de
in de N—Z-lijn het uit-
1 Nederlanders
stekende contract van 4 Schoppen, te spe
len door Zuid ook hier had Oost een
keer Harten geboden en hadden O—W
verder gepast.
Na enig nadenken kwam West met 10
uit en de vraag is nu, hoe of Zuid dit
spel moet afspelen?
Het grote gevaar schuilt natuurlijk in
de uitkomst; indien dat een singleton is,
of indien West vijf Ruitens heeft, zodat
Oost een singleton heeft, dre'gt downgaan
als West -heer bezit. Immers, wordt in
gesneden, dan kan West <0> naspelen,
Oost troeft af en maakt nog <?-aas en
<?-heer.
Zuid meende de moeilijkheden te kun
nen omzeilen door eerst 3 malen 4* te
spelen en op de derde 4» een C? af te
gooien zo mogelijk op de vierde 4»
nog een V- Zelfs als 4» slechts twee
malen zou „doorlopen", was er nog niets
aan de hand, want als Oost de derde 4»
kon aftroeven, zou Zuid kunnen over
troeven en altijd nog wel ♦-aas kunnen
spelen en na.
Of deze speelwijze in alle varianten
geheel verantwoord is, is aan de speel
tafel moeilijk te beoordelen; hoe het zij,
het is een goede speelwijze die een zeer
redelijke kans van slagen geeft. Nadat de
eerste ^-slag in Noord was genomen
Oost bekende ging Zuid dus 4" spelen....
en de tweede 4* werd door Oost afge
troefd De 4* zaten dus wel bijzonder
ongelukkig verdeeld. West zes. Oost één.
Maar wat erger was, Oost speelde O na.
die West aftroefde, hierna kwamen er
<?-heer en C?-aas en nogmaals een afge
troefde twee down
Had Zuid zonder verder na te denken
In slag 2 op ♦-heer gesneden, dan had
hij het contract gemaakt, want Oost had
-heer-tweede en N—Z hadden nu zelfs
13 slagen kunnen maken
Ook het spelen in slag 2 van ♦-aas en
dan na had gefaald, omdat West nog
één troefje overgehouden zou hebben om
een af te troeven.
Zo ziet men. dat internationale spelers
soms down gaan op een spel, dat wellicht
door huiskamerbridgers gemaakt zou zijn.
Hoewel de waarheid gebiedt te zeggen,
dat het omgekeerde véél vaker het ge
val is 1
MIMIR.
No. 7203. H. en P. LEGRANT, Winschoten
Maasbodetournooi '54. Mat in d r i e zetten
No 7204. H. J. MOLANUS, Groningen
Maasbodetournooi '54. Mat in d r i e zetten
Naarmate de dagen korten, wordt de bedrijvigheid minder in de
natuur. De pïanten, die hun laatste blad prijsgaven aan de herfstwind,
gaan een rustperiode tegemoet. De insecten duiken op een veilig, he.
schut plekje onder. Het avondlijk concert der Hollandse nachtegalen
ligt verstomd in de modder van sloot en plas. Hier en daar werden al
seizoengasten onder de vogels gesignaleerd, die zich blijkbaar het onge.
rief van de vaderlandse winter of van wat daarvoor doorgaat van
het lijf weten te houden. En onze winterslapers, die niet naar het
warme Zuiden trekken om in hun levensonderhoud te voorzien, maken
aanstglten van het toneel te verdwijnen al is het niet voor een
Doornroosje-slaap van honderd jaar, maar voor enkele maanden.
Winterslaap. Wat is dat eigenlijk?
Is alleen daling der temperatuur de
oorzaak? Stellig niet want het ver
schijnsel treedt ook op, wanneer men
de temperatuur kunstmatig onder
steunt. Men ziet er veeleer een' kool-
zuur-narcose in, 'n verstarring; kool
zuur hoopt zich binnen in de „slaper"
op; ademhaling, polsslag, lichaamstem
peratuur nemen af; de stofwisseling
geschiedt door vetverbranding: de sla
pers verkeren in prima conditie en
hun „vetkussens" bevatten een over
vloedige reserve. Trouwens veel
energieverbruik is met zo een slaap
nu eenmaal niet gemoeid.
Onder de kampioen-slapers hier in
onze omgeving rekenen we onze trou
we vriend, de egel, met zijn 16.000
stekels.
Wij hebben hem van de herfst een
beetje verwend, vooral, toen moeder-
de-vrouw met een vijftal kindertjes
door het onderhout scharrelde. Maar
van de week voor het eerst hebben
we geen egel meer gezien. We hopen
nu maar, dat het leuke en nuttige
diertje niet onder een auto terecht is
gekomen we hebben weer te
veel van die groezelige plekken op de
rijweg gezien deze zomer doch dat
het zijn onderkomen voor het koude
jaargetijde met dor blad, mos e.d.
keurig heeft gestoffeerd! En dan maar
slapen, in afwachting van de Lente.
De bekende bioloog en natuurvriend
A.B. Wigman, met wie wij hoogst on
gaarne van mening verschillen,
schrijft van wél. „Even wil ik hier
de das invoegen, wiens spoor ge
slechts in het Oosten des lands zult
ontdekken, terwijl Grimbert (de das)
bovendien als winterslaper in ons
jaargetijde slechts bij uitzondering
boven de grond verschijnt" („Een jaar
natuurleven". Winter 166).
Fritz Bley, de Duitse Wigman, is
het daarmee eens: „Die Füchse ha-
ben ihn.. aus seinem molligen Win-
terschlafe geweckt" („Der Dachs", 85).
Maar de bioloog dr F. Brouwer wil
er niet van horen Alleen bij zeer
strenge koude blijft de das onder de
grond, stelt hij (Telegraaf, Januari
1939). „De regelmatige uitgangen van
de das in de winter bewijzen wel, dat
van een winterslaap bij dit dier geen
sprake is".
Een hooggeleerd heer hield des win
ters twee dassen bij zich in de buurt;
zij vertoonden even weinig 'neiging de
winterslaap in te gaan als dassen in
een dierentuin. Bij sneeuw en grim
mige kou zijn dassen buiten hun
burcht gesignaleerd, terwijl hun werp-
tijd ongeveer in Februari valt. (Tot
ongeveer 3 jongen). Bij een „verstar
ring" van het moederdier gedurende
de koudste maanden, zou dit moeilijk
voorstelbaar zijn. Dr A. Scheygrond
besluit: „Hoewel de dieren bij strenge
koude soms enkele dagen in hun hol
blijven, houden ze in de gematigde
streek beslist geen winterslaap". (W.
Prins VI; 728.)
Een zeer onsympathieke knager Is
wel de „korenwolf", de hamster, die,
onder omstandigheden, zelfs een mens
aandurft. Men zou haast wensen, dat
deze plompe rover over zijn winter
slaap net zo lang deed als de marmot.
Hij zou het, in zijn uitgebreid en sa
mengesteld hol, best kunnen volhou
den, want zijn wintervoorraad be
draagt kilo's graan, aardappels, peul
vruchten, die hij in zijn wangzakken
naar zijn burcht meevoert ooit een
half ons per keer. 'n Dier, dat, zonder
staartje, al gauw een 30 c.m. lang is,
kan heel wat van die „keren" organi
seren! In Zuid-Limburg dit knaag
dier geeft de voorkeur aan leem- en
lössgrond zal men hem van de win
ter nog wel eens buiten zijn burcht
zien!
Is Pluimstaart ook een slaapzak?
Nu wanneer we 's winters door de
bossen van Lage Vuursche of Baarn
wandelen, rekenen we altijd op 'n ont
moeting met dit kwieke diertje, dat
toch zo zonder genade kan huishouden
tussen de jonge dennescheutjes en de
loofbomen, die hij aantast in hun
schors. Maar wanneer het bepaald
grimmig koud is, vertoeft de balda
dige gymnast toch maar liever in zijn
winter-villa, een verlaten eksternest
ot zo, die hij dan wat stoffeert met de
afgeknaagde bast. Maar 'n echte win
terslaper, neen, daar is hij te leven
dig voor
De met radar toegeruste vleermuis
het diertje zendt ultrakorte ge
luidsgolven uit, welke worden weer
kaatst door voorwerpen In de omge
ving; aan het echo-effect weet het
zich te oriënteren houdt een winter
slaap met het hoofd naar beneden.
Het reserve-voedsel wordt langzaam
opgeteerd; het lichaamsgewicht ver
mindert ooit met een derde. Er zijn
„trek-vleermuizen", die vóór die win
terslaap honderden en honderden kilo
meters afleggen. Andere soorten
het is overbekend zoeken hun heil
in de Zuidlimburgse mergelgroeven.
Na het slaapje betrekken de vrouw
tjes de „kraamkamers" „Geen toe
gang voor Heren" waar dan, in
Mei - Juni, de jonkies worden geboren.
De kerkelijke kalender geeft
voor midden November twee
Heiligen aan, die Martinus
heten: 11 November: St. Mar
tinus van Tours (spr.: toer),
Apostel van Frankrijk. 12 No
vember: S. Martinus, Paus en
Martelaar. Wij willen het over
de eerste hebben, maar toch 'n
enkele regel aan de laatste wij
den. Een Martelaar-in-strikte-
zin was hij niet, maar zijn te
genstanders maakten zich van
hem meester en voerden hem in
ballingschap; hij overleed door
uitputting en ontbering. Zijn
stoffelijk overschot werd naar
Rome gebracht, waar het wordt
vereerd in de kerk van San
Martino dei Monti.
Sint Martinus van Tours kent
welhaast iedereen. Zijn „ruiter
standbeeld" staat boven op de
Domtoren van Utrecht: Sint
Maarten was immer Patroon der
Domkerk. Als krijgsman te
paard, deelt hij zijn mantel in
tweeën voor de bedelaar in de
poort. Maar ook ziet men de
populaire heilige afgebeeld met
een gans aan zijn voeten, de St.
Maartensgans, ook wel LIchtgans
geheten, want, als gebraad,
kwam de vogel 11 November op
tafel, omringd van brandende
kaarsjes. Zag het borstbeen er
blank uit, dan duidde dat op een
strenge winter; roodachtig op
een zachte. De Heilige is tevens
de schutspatroon der wilde gan
zen, die juist midden Novem
ber trekken.
Overal gaan kinderen met
lampions rond en scharen zich
om de St. Maartensvuren. Wij
waren daar eens bij te Tegelen
en het feest heeft een blijvende
indruk op ons gemaakt.
Maar ook in andere streken
kan men de Heilige Martinus
maar niet vergeten. In Vlaande
ren, waar tientallen parochie
kerken hem als hun H. Patroon
vereren, hollen de kinderen een
biet, of een pompoen uit, maken
er neus en ogen in en verlich
ten het geheel door eer kaarsje.
Dan trekken ze zingend rond.
hun „lampions" meevoerend:
„Wij komen van straten tot
straten, wij hebben nog niets
gehad. En wij komen om Sint
Maarten, geeft Sint Maarten
wat."
Een ooievaar stapte op hoge poten
door de wei. Links en rechts maakten
de kikkers, dat ze wegkwamen, dat
begrijp je.
En, mevrouw Langbeen, waar
gaat de reis naar toe? vroeg mevrouw
De Haas vol belangstelling.
Ik ben te eten gevraagd bij mijn
heer De Vos, antwoordde de ooievaar.
Hoe kunt u gaan eten bij iemand,
die mijn kindertjes uit hun leger pro
beert te halen? Als u niet uitkijkt,
eet hij u ook nog op, vond mevrouw
De Haas.
Ik heb nog nooit ruzie met hem
gehad, verklaarde de vogel.
Wat 'n wonder. Bij uw nest kan
hij niet komen. Dat zit veel te hoog.
Maar anders? Dan at hij uw kindertjes
ook op.
Langbeen hoorde het niet eens meer
Nog even doorstappen en daar stond
mevrouw voor het hol van de vos.
Kom binnen, Mevrouw, kom bin
nen, zei het valse dier beleefd. Maar
het ging niet. De toegang was te nauw
O, dat is niets, vond de Vos.
Vrouw, we zullen buiten eten,
riep hij naar binnen.
Weldra werd het eten gebracht.
Soep! In een hele platte porceleinen
schaal. De ooievaar kon er haast
niets uitkrijgen met die lange scherpe
snavel!
„Tast toe, Mevrouw, tast gerust
toe" noodde de vos. En hij likte
de hele schotel leeg met zijn rode
tong.
Mevrouw Ooievaar hield zich goed
Ze liet niks merken. Thuis ging ze op
één been staan. Dat deed ze altijd,
wanneer ze diep na moest denken. Op
eens begon ze te glimlachen! Een lan
ge glimlach, die langs heel haar sna
vel gleed! Ik heb 't, zei ze. En toen
ging ze slapen.
De volgende dag verzocht ze me
neer De Vos te eten; zijn vrouw mocht
meekomen. De slimme dieren poet
sten hun vacht op, dat ze glansde. En
hun staart legden ze in een pracht van
een krul!
Dat ruikt verrukkelijk, vond me
neer, toen hij aan de voet van de boom
was gekomen, waar de ooievaar in
woonde. „Heerlijk" En zijn vrouw
vond het ook.
—Nu, ik heb wel mijn best gedaan,
verzekerde mevrouw Ooievaar. En daar
kwam het eten ook al aan. Soep van
kikkers en veldmuizen en glimmende
vette slakken om van te watertan
den. Maar het lekkers zat in een fles
met een hele lange, nauwe hals. De
ooievaar kon er juist bij, met de lange,
spitse snavel. Het vossenpaar niet.
Onmogelijk! Beschaamd droop het stel
af, de staart tussen de achterpoten.
Alle dieren lachten hen lekker uit!
Horizontaal: 1 lobbes, 4 cylinder, 7 vul
kaan, 8 pl. in Afrika, 10 voorstelling in de
slaap, U babyverzorgster, 13 drank, 14
vlaktemaat, 16 tijdperk, 17 hard geluid,
19 kluwen, 20 nobele, 21 langzaam, 24
mop, 28 krantenjongen, 29 berg, 31 groet,
32 aanleggen, 34 bijenhouder, 36 luizenei
37 naar beneden, 38 oosterse jongens
naam. 39 seconde.
Verticaal: 1 priesterkleed, 2 organisatie
der Ver. Naties, 3 zoogdier, 4 kledingstuk,
5 bid (lat), 6 soort stof, 7 roemen, 9 ro
meins keizer, 10 deel v.e. schip, 12 knaag
dier, 15 werkelijk, 18 onderricht, 19 wig,
21 jong dier, 22 pl. in Duitsland, -23 Azia
tisch schiereiland, 25 pook,
27 voorzetsel, 29 voorzetsel, 30 inhouds
maat, 33 drank, 35 bijwoord.
Horizontaal: 1 Amsterdam, 9 aar, 10
oor, 12 rinse, 14 eleve, 16 oei, 17 nes, 18
vrees 19 taart, 20 notie, 24 stoom, 27 Cor.
28 pim, 29 Irene, 31 klare, 33 dol, 34 Tea.
35 verspeeld.
Verticaal: 2 manie, 3 sas, 4 Trees, 5
roest, 6 dol, 7 Arfna, 8 provincie, 11 be
stemmen, 13 Ier, 15 ver, 21 oor, 22 trede,
23 egels, 24 sekte, 25 opaal, 26 oir, 30 nor,
32 les.
De uit 1909 daterende School voor de
Grafische Vakken te Utrecht heeft in de
jaren 1952—1954 een grote verbouwing en
uitbreiding ondergaan, waardoor zij thans
tot de belangrijkste onderwijsinstellingen
op grafisch gebied in Nederland kan wor
den gerekend.
De afdelingen fotografie, chemigrane,
offset, diepdruk en boekbinden zijn thans
uitgerust met de modernste machines, ter
wijl de drukkerij, machinezetterij en
handzetterij volledig zijn aangepast aan
de eisen van het hedendaagse bedrijf.
Gisterenochtend had met enige plechtig
heid de heropening plaats, welke werd
26 bloedvat, verricht door mr ir M. Goote, inspecteur-
generaal van het Nijverheidsonderwijs, in
tegenwoordigheid van een groot aantal
autoriteiten en vertegenwoordigers van
werkgevers- en werknemersorganisaties
uit het grafische bedrijf.
De heer Goute sprak zijn vreugde uit
over het feit, dat er nog steeds mensen
worden gevonden, die de offerbereidheid
kunnen opbrengen de jeugd van thans op
te leiden tot volwaardige arbeidskrachten-
Spr. legde er de nadruk op, dat men open
oog zou hebben voor de menselijke factor
in het bedrijf, anders gezegd, dat men
mannen kweekt, die samen kunnen wer
ken met anderen.
De voorzitter der federatie van aruK-
kerspatroons, de heer Jos Cleerdln, richtte
zich in zijn felicitatiewoord vooral tot de
heer S- Korthals Sr, die hij dankte voor
zijn vele werk ten bate van de school.
Voorts deelde hij mede, dat de heer Kort-
huis. die zijn voornemen h®ef' te kennen
gegeven om uit het schoolbestuur te tre
den, tot ere-voorzitter zal worden be
noemd.
1. Vleermuizen vliegen niet op de
tastzin In haar vlieghuid, maar op haar
gehoorzin; „de omgeving wordt als
het ware met een klankbundel afge
tast" (Dr v. Beusekom).
2. Vissen hebben een belangrijke steun
in de zijstrepen langs hun flanken;
het zijn organen, die hen „waarschu
wen" voor hindernissen. Dit verklaart
het gedrag van de blinde visjes in
een aquarium.
3. Soms trekken de vogels zo hoog,
dat wij hen niet meer kunnen waar
nemen.
4. Het kameleon bezit niet alleen tn
de ogen, maar ook tn de huid orga
nen, die veranderingen der licht
sterkte signaleren.
5. De typische Engelsman: John Buil
De typische Fransman: Jacques Bon-
homme
6. „Hexa-meter; hexa-gram".
Het eerste woord: zesvoetige vers
regel. Het tweede: zeslijnige figuur.
7. Koolzuur in de atmosfeer in de
plant humus veen ....dia
mant.
8. Landauer: rijtuig met 4 zitplaatsen
en een kap, neerslaande naar achte
ren en naar voren. Genoemd naar de
Beierse stad: Landau.
9. Aanstaande tandartsen oefenen zich
op: fantoom.
10. De Zwolse burgemeester en sen
timentele dichter Rhijnvis Feith dicht
te het Protestantse Oudejaarsavond
lied: „Uren, dagen, maanden, jaren,
Vliegen als een schaduw heen".
11. Er zijn bedrijfs-forensen („forens"
van „forum", markt) en woon-foren-
sen.
12. Clarissen heten de Eerw. Zusters
der Tweede Orde van de H. Francis-
cus.
De aartsbisschop van Sevilla, kardinaal
Segura, heeft een coadjutor toegewezen
gekregen in de persoon van mgr Jose
Maria Bueno Monreal, tevoren bisschop
van Vitoria.
Of en in hoeverre deze benoeming toe
te schrijven zou zijn aan een suggestie
van generaal Franco bij de H. Stoel, zoals
een A. F. P.-bericht aannemelijk wil ma
ken, laten wij in het midden. Volgens het
A. F- P. zou Franco krachtens het Concor
daat van Augustus 1953 tot zulk een stap
gerechtigd zijn.
1- Waarom spreekt men van: het
Zwarte Woud? Wat is daar dan zo
zwart?
2. En hoe is een afgesloten zeebekken
als de Zwarte Zee aan die donkere
bijnaam gekomen?
3 Nu we het toch over die verre zee
hebben: is de Zwarte Zee rijk of arm
aan vis? Welke typische vis leeft er
In?
4. „Zijn kemel, 't levend schip, dat
door de zandzeebaren.
Aldus de dichter. Bestaat de Sahara
overwegend uit „zandzeebaren"?
5. Blauwbaardvreselijk.
„Liebaert" ook?
6. Welke kleur heeft het paard, dat in
de Saksische streken op tal van „wa
pens" voorkomt?
7 Steenkool ontstaat grotendeels uit
plantaardig materiaal. Vroeger meen
de men: „Aardolie is van vulcanische
oorsprong". Meent men dat nu nog?
8. De diepzee! Koude, duisternis,
druk der waterlagen enz. Doodse
stilte ook?
9. Waardoor komt het, dat kapok in
reddinggordels, zwemvesten e.d. beter
voldoet dan kurk?
10. Kegelen een der oudste spelen
van het mensdom! Weet u ook, hoe
veel „de koning" ongeveer boven de
andere kegels uitsteekt?
11. Hoe is een vlieg in staat tegen de
ruiten op te lopen? „Gewoonmet
haar pootjes?
12- Leeuwen leven „in sociaal verband
Tijgers ook?
Oplossingen volgende keer
