Minister Algera's nieuwe richt
lijnen onder de loupe
Verzet tegen uitbreiding in
verruiming
Geestelijk gezond mens is al voor
Christus gewonnen
McCarthy krijgt er van langs
sa.-«pass*» r„ bt
„Orestes" van Henk Badings
Het Nederlandse werk dat de
Prix Italia" 1954 won
Voor revalidatie komen 200.000
personen in aanmerking
Financiële resultaten bij P.T.T.
verbeterd
A
I
Overzicht Tweede Kamer
Ingenieur en componist
Neerlands emigratie
program wordt
afgewerkt
Enige verlichting in
's Pausen kwaal
N.Y. Jan Jongerius
failliet
Nieuwe huisvesting voor Kath. Bureau voor
Geestelijke gezondheidszorg
Jubileum
J. M. A. van Aalst
Senaat aanvaardde reeds eerste berisping
Zaandam gaat bruggen
bouwen
Auto reed'op groep
mannen in
No o tal van problemen aan de orde
*>r
Heliport in Parijs
Luchtpostvervoer
gestegen
PAGINA 5
DONDERDAG 2 DECEMBER 1954
REHABILITATIE INDISCHE
OORLOGSSLACHTOFFERS
Wèl beroering
Geen vlees noch vis
Collaborateurs
Verband met de Kerk
Bij het licht der Kerk
aw,
De Amerikaanse Senaat heeft gisteren een begin gemaakt met de
stemming over de motie, waarin aan senator Mc. Carthy een schrob
bering wordt gegeven voor zijn gedragingen. Hei eerste lid van deze
motie, welke door de speciaal voor een onderzoek naar het doen en
laten van de senator in het leven geroepen commissie-Watkins was
opgesteld, veroordeelt Mc Carthy's optreden tegenover een sub-com
missie voor de geloofsbrieven, welke indertijd aandacht schonk aan
beschuldigingen, dat de senator frauduleus gehandeld had met geld dat
hem voor zijn anti-communistenactie was geschonken. Mc Carthy had
zich tegen dit onderzoek verzet, en deswege werd hij gisteren door zijn
collega's schuldig bevonden aan „het plegen van obstructie tegen de
constitutionele Senaatsreglementen" en aan hut „herhaaldelijk be
schimpen" van de leden der subcommissie.
T„e« andere kl.ehtt» rijn nog hangen- Het™
Saneringsplan van ruim
5 millioen
Studio-mogelijkheden
Verrassende effecten
Koorts
WIELRIJDERS GEDOOD
s-GRAVENHAGE, 1 December.
Nadat i" de middagvergadering de be
groting van Landbouw inclusief de vis
serij welke apart werd behandeld, was
afgedaan, begon de kamer aan de begro
ting van Verkeer en Waterstaat. Eerst
was dus de begroting van Landbouw z. h.
st. aanvaard. Gisteravond was de kamer
daarmee bezig geweest tot half twee ln
♦de nacht. Minister Mansholt is mans ge
noeg om a 1' improviste op de algemene
beschouwingen te antwoorden. Dat deed
hU dan ook nog na middernacht en oo
de afdeling visserij leverde hem eveneens
geen moeilijkheden op. De middagzi 1 g
bracht hem dan ook het einde vgn zijn
begroting Geen kou aan de luch
Daarna nam minister Algera zijn plaats
achter de ministers-tafel in. De voornaam
lie kwestie, die b« zijn begroting aan de
orde kwam, was
de kwestie van de nieu
we richtlijnen van de minister, waarover
heel wat te doen was geweest.
Wij
hebben deze zaak kortgeleden in
een tweetal artikelen uiteengezet. De zaak
i. zo dat tijdens de bezetting krachtens
het vierde Uitvoeringsbesluit een groot
aantal particuliere lijnen werd opgeheven
Die opgeheven lijnen kreg
schadevergoeding. versDeelden
de vergoeding er
daarmee hun ree schadevergoeding
War!Lrdden en die tot op de dag van
vandaag aan hun rechten vast hielden.
Al de opgeheven lijnen kwamen in han-
den van overheids- of semi-oyerhe -
bedrijven, totdat na de oorlog éér®*
de motie-Serrarens, later via de motie-
Van den Heuvel (beiden KVP) de
werd gedwongen recht te doen aan hen.
die van hun particuliere concessies waren
beroofd. Deze moties waren mede onder
lekend door de huidige mmister Alger
die dus met de nieuwe richtlijnen nW»
anders deed dan de motie-Van den Heuvel
honoreren, welke door de Kamer was
aanvaard.
De Nederlandse commissaris^ voorde
emigratie, mr ïr B. W.
gisteren op een bijeenkomst van
tergouvernementele commissie
Europese migratie te Genève verklaar
dat de Nederlandse économie zich op net
ogenblik op een hoogtepunt bevindt. In
vergelijking met de werkgelegenheid is
er thang in Nederland een tekort aan
arbeidskrachten. Er zijn ongeveer 100.000
onbezette posities.
Deze omstandigheid leidt tot vertra
ging van het emigratieprogram, maar do
Nederlandse regering realiseert zich,
dat deze toestand van tijdelijke aard
aof het on de lange duur niet moge-
lHk zal zjjn dat Nederland zijn jaarlijkse
hevolkingstoeneming in
werk kan stellen, aldus de heer Have
man.
De Westduitse afgevaardigde Von
Truetzsohler heeft verklaard, dat wesi-
Duitsland lijdt aan een tekort aan ge
schoolde arbeidskrachten en de emigratie
moet beperken. Door de vorming van een
Westduits leger en de oprichting van een
nieuwe wapenindustrie zal, naar men
verwacht, dit tekort nog toenemen.
In een nieuw bulletin, dat 8's*ecc™
gegeven, wordt meegedeeld, dat
Vader reeds enige verlichting heen K
gen in Zijn storende kwaal, tengevolge v
de medische behandeling, welke Hij onder
gaat en van 4e volledige rust. Tegelijker
tijd echter zou ztjn physieke weerstand
iets verzwakt zijn door de beperking van
voedsel, welke nodig is voor de medische
behandeling.
en Financien, alsmede ae dkeurin„ ge_
Portefeuille, hebben hun g d(e doni.
hecht aan een drietal richtl j reha-
de commissie van bï|stand, v5„i„,.v,tnffers
Daarover is heel wat deining ontstaan.
De minister vond, dat, zoals hij het stelde
fn de M v A. de wijziging geen beroering
had verwekt, maar zoals de heer Zegering
(VVD) zeide, na de M. v. A., was er toch
wèl beroering ontstaan. Daar had deze
volkomen gelijk in. Zo eenvoudig ligt de
zaak allerminst.
De heer Zegering Hadders begon met te
zeggen, dat hij het volkomen eens was
met het beleid van de minister ten aan
zien van het goederenvervoer, dat aller
eerst een taak was voor particulieren.
Eerst als deze te kort schieten komen de
Ned. Spoorwegen en deszelfs dochteron
dernemingen aar de orde. Dat was nogal
gemakkelijk, hij behoefde zich alleen
maar bij dit standpunt van de minister
aan te sluiten.
Maar anders scheen dë zaak voor hem
te liggen bij het autovervoer personen.
Hij vond het prachtig, dat nu door deze
nieuwe richtlijnen van de minister samen
werking mogelijk was geworden en dat er
een voorkeursrecht was geschapen voo.
hen, die geen vergoeding hadden aan
vaard. J,.
In deze zaak was het, voor de heer z-
gering Hadders blijkbaar toch geen Vtó-s
noch vis. Hij stelde de minlSter een zestaJ
vragen. Ten eerste of de voorkeursreg-e
ling ondergeschikt was aan art. 12 na
van de W.A.P., d.w.z. aan het algerneen
vervoersbelang. Ten tweede of de minis
ter het standpunt handhaafde, dat alleen
die aanvragen nog in aanmerking kwamen
voor beroep, die op 11 Maart nog niet
waren afgehandeld Hij wilde kenneljk
niet verder gaan dan de gevallen, die geen
schadevergoeding hadden aanvaard en die
vóór 11 Maart niet waren afgedaan. Hij
vroeg voorts of die voorkeursregeling één
malig was. Dit klaarblijkelijk met het
oog op 1957, als deze aanvragen opnieuw
in behandeling moeten worden genomen.
Ten vierde vroeg hij of die voorkeursrege
ling alleen geldig was voor hen, die geen
vergoeding hadden aanvaard. De heer Ze
gering Hadders wilde deze dus óók niet
doen gelden voor hen, die na de bezetting
hun lijn hadden afgestaan.
Ten vijfde maakte de heer Zegering
Hadders een pitzondering voor hen, du-
onder de oorlog hadden gecollaboreerd.
Waarom? Deze mensen moeten om hun
collaboratie worden berecht. maar
kan hun niet zonder meer hun bedrijf
ontnemen. En tenslotte vroeg hij ophelde
ring inzake de kort geleden plaats gehad
hebbende overdracht van het bedrijf Van
Bunningen, dat naar de geruchten luiden
voor 650.000 gulden aan de Ned. Spoor
wegen is overgedaan. Ook een vorm van
dwang dóór afkoop voor een te hoge som
Uit al deze vragen bleek wel, dat de
heer Zegering Hadders zich niet verzette
tegen de nieuwe richtlijnen, maar wel
tegen elke uitbreiding en verruiming daar
van.
De heer Krol (C.H.) zeide niet te kun
nen geloven, dat hij het met de minister
te dezer zake oneens zou kunnen zijn,
als zeide hij niet te weten hoe zijn fractie
daarover dacht.
Er waren nog andere kwesties ook, maar
morgen worden deze algemene beschou
wingen voortgezet en dan komen al deze
zaken opnieuw ter sprake.
F. S.
De arrondissementsrechtbank te Utrecht
heeft bij vonnis van 1 December j.l. de
N.V. Jan Jongerius te Utrecht in staat
van faillissement verklaard.
Tot rechter-commissaris is benoemd jhr
mr D. Rutgers van Rozenburg, tot cura
toren zijn benoemd mr F. B. van Keulen,
advocaat in Utrecht en de heer H. B.
Bulten, technicus te 's-Gravenhage. Se
dert 7 December 1951 was aan genoemde
N.V. surséance van betaling verleend,
met benoeming van beide heren tot be
windvoerders.
De N.V. omvat verscheidene garage
bedrijven in Utrecht en Amsterdam, een
groothandel in petroleumproducten en
een grote constructiewerkplaats. Er zijn
in totaal ongeveer 900 werknemers bij
deze zaak betrokken. Hoewel er sedert
begin 1952 een duidelijke verbetering in
het bedrijf is ingetreden, bleef er een
groot tekort aan liquide middelen,
waarin ondanks vele pogingen niet kon
worden voorzien. Met name ontstond de
laatste maanden een achterstand in de
betaling der tijdens de surséance ver
schuldigd geworden belastingen en so
ciale lasten.. Gehoopt wordt zoveel moge
lijk de verschillende bedrijfsdelen nor
maal voort te zetten.
President Juan. D. Peron van Argentinië
heeft voor een menigte van 30.000 men-
sen in het Luna Park Stadion te Buenos IIH
Aires met een redevoering de actie in
geluid tegen wat hij noemde „de inmen
ging van de geestelijkheid in de politieke
'en arbcidst'echnische aangelegenheden
van de staat." De Rooms-Katholieke cle
rus heeft als antwoord hierop van de
kansel van alle kerken een herderlijk
schrijven doen voorlezen, waarin het Ar
gentijnse Episcopaat zijn verbazing over
de beschuldiging van Peron uitspreekt
en zich duidelijk op het standpunt stelt,
dat de Kerk het recht om leiding te
geven in nationale en morele aangele
genheden zal handhaven. Foto boven:
Peron tijdens zijn rede. Onder: Vele toe
hoorders geven blijk van hun gezindheid
door middel van spandoeken en borden
met opschriften.
(Van onze Utrechtse redacteur).
Het Katholiek Bureau voor de Geestelijke
Volksgezondheid, gevestigd in Utrecht,
heeft nieuwe en ruimere huisvesting ge
kregen ln een prachtig perceel aan het
Wilheiminapark.
De deken van Utrecht, mgr A. Wiegcrink,
die de kantoren gisteren inwijdde, noem
de deze gebeurtenis voor heel katholiek
Nederland zeer gewichtig, omdat daarin
gesymboliseerd is het volwassen worden
van de katholieke gezondheidszorg. Op dit
terrein was er een grote achterstand, die
langzaam maar zeker wordt ingelopen.
In dit pand ziln tevens de bureaux van
enkele andere instellingen, zoals het Cen
trum van de Medische Opvoedkundige
Bureaux, van de Bureaux voor Huwe
lijksvoorlichting. alsmede het kantoor van
de provinciale bond „Het Wit-Gele Kruis
gevestigd. Deze band noemde mgr Wiege-
rink een gelukkig teken, omdat het nog
steeds gaat om een gezonde geest in een
gezond lichaam.
Het werk van de Katholieke .-geestelijke
gezondheidszorg is trouwens voortge
komen uit „Het Wit-Gele Kruis", zoals de
voorzitter van de Nationale Federatie, dr
L. v. d. Meerendonk uit Horst in zijn
toespraak memoreerde. Mgr Wiegerink
wees er voorts op, dat het werk voor de
geestelijke volksgezondheid van de levens
beschouwing niet is los te maken. Z. H.
de Paus verklaarde in een toespraak 'n
October 1953, dat een geestelijk gezonde
mens eigenlijk al voor Christus is ge
wonnen.
Een magistrale rede hield de gastheer,
prof dr W. Buytendijk, voorzitter van de
PHONfct»
Kath. Centrale Vereniging voor Geeste
lijke Volksgezondheid, over de verhouding
tussen 't werk en de Kerk. Daarbij wees
prof. Buytendijk er op, dat deze arbeid
vruchteloos is zonder symbolisch denken,
dat helaas bij de technische structuur van
onze huidige samenleving bij het weten
schappelijke denken verloren is gegaan.
Het contact van de werkers voor een
geestelijke volksgezondheid kan niet vol
doende ontplooid worden, als het alleen
rust op het verstand.
Prof. Buytendijk gaf dan een indruk
wekkende opsomming van hetgeen de Kerk
leert omtrent de theoretische grondslagen
van het katholieke werk voor de geeste
lijke volksgezondheid.
Daar is allereerst het corpus mysticum,
de liefdesgemeenschap, waar.n de weten
schappelijke werkers de patiënt moeten
naderen. De kerk is ook een cultuur van
liefdesgemeenschappen, hetgeen zij toont
in de bescherming van het gezin, de
parochies en kloostergemeenschappen.
Ook de samenwerking van de werkers aan
een geestelijke volksgezondheid is pas
volledig, als er een eenheid is door een
hechte belangeloze genegenheid onder
elkaar.
De Kerk leert ons ook een geheim over
de existentie van de mens, nl. dat hij
méér is dan natuur en verstand. Dit ge
heim te eerbiedigen moet een der grond
slagen zijn van de wetenschappelijke
arbeid. Voorts is er verband tussen ziekte
en zonde, een geheim, dat wij moeten
eerbiedigen en dat tevens een kracht kan
zijn de mens aan te sporen om te be
rusten. Wat de een draagt, kan zijn voor
anderen en voor ons allen.
Onoplosbaar is ook de verbinding tus
sen willen en kunnen of niet kunnen en
niet willen.
Het enige, wat wij kunnen doen, is voor
de mens, die tot ons komt, de omstandig
heden te scheppen, waarin hij vrij is om
zich té uiten in de dialoog. Het willen
is daar, waar de dialoog zich met de
werkelijkheid voltrekt.
Waar een onevenwichtigheid in de
mens waardevol is, zo zei prof. Buyten
dijk tenslotte, zullen we haar eerbiedigen
zoals we een dichter en een heilige eer
biedigen. De psychologie en de psycho
pathologie moeten zich baseren op ken
nis van de mens, zoals hij is. De weten
schap wijst ons de weg, maar bij het licht,
dat de Kerk geeft.
Op deze bijeenkomst merkten we o.a.
op mgr mr Op de Coul, directeur van
het Kath Centraal Bureau van Onderwas
en Opvoeding; dr H. Fortmann van de
Kath. Jeugdraad; prof. dr A Oldendorff
uit Nijmegen en .prof, mr W. Pompe. als
mede vertegenwoordigers van verschillen
de met het Kath. Bureau voor de Geeste
lijke Volksgezondheid verwante instel
lingen.
Gisteren was het 25 jaar geleden, dat de
heer J. M. A. van Aalst bij het bedrijf van
De Maasbode zijn intrede deed. Al die
tijd heeft hij tussen de advertenties door
gebracht. In dit niet zo gemakkelijke
métier is hij van lieverlee een hele expert
geworden, aan wie. sinds de afloop van
de oorlog, het opzicht over de adverten
tie-exploitatie van de bijbladen van De
Maasbode werd toevertrouwd. In die
functie heeft hij, met de ijver en de
voortvarendheid, welke hem eigen zijn,
in trouwe plichtsbetrachting veel goede
dingen gepresteerd voor de onderneming,
waaraan hij al deze 25 jaar toegewijd
heeft gearbeid en waaraan hij met zijn
apostolische aard zijn hart heeft verpand
De huldiging, welke hem op onze
bureaux voor dit alles gisteren ten
deel viel. was hartelijk en ongeveinsd
De directeur prees zijn bekwaamheid en
overige kwaliteiten en bood de jubilaris,
die van zijn echtgenote en dochtertje
was vergezeld, een cadeau onder couvert
aan. Vele andere sprekers volgden en
ook zij lieten de geschenken niet achter
wege.
Mede van buiten de courant was er
veel belangstelling.
ïii
- Ml® p S
de, n.l. „het onbeheerst beschimpen van
generaal Zwicker", die hij in zijn ge
ruchtmakende twist met het leger „onge
schikt om een uniform te dragen" had
genoemd, en „het beschimpen van de
leden der commissie-Watkins", met name
van voorzitter Watkins zelf, die hij „een
lafaard" noemde.
Deze eerste berisping werd toege
diend met een meerderheid van 67
tegen 20 stemmen. En dit betekent, dat
de republikeinse partij over deze kwes
tie in tweeën is gesplitst. De gevolgen
daarvan zijn nog niet te overzien, maar
reeds kan worden vastgesteld, dat de
verbittering der pro- en anti-McCar-
thyisten groot is.
De senator, die, zoals onze New Yorkse
correspondent onlangs uitvoerig beschreef
de vaandrager van al het interne verzet
bij de republikeinen tegen het beleid van
president Eisenhower is, werd, vóór de
berispingsmotie in stemming kwam, hard
nekkig verdedigd door zijn heterogene
politieke vrienden, die bij herhaling met
gl r"l rfon
McCarthy, riep uit dat het .fantastisch
was een man te berispen, die door het
gehele land en over de gehele wereld
werd beschouwd als de voornaamste com
munistenjager. Hij stelde voor, dat de
eerste beschuldiging zou worden wegge
laten en dat zou worden verklaard, dat
McCarthy geen enkele Senaatsregel zou
hebben geschonden. Zijn woorden maak
ten geen indruk op het gematigde deel
der republikeinen, noch op de onafhan
kelijke senator Morse, en uiteraard niet
op de democraten, zodat zijn voorstel met
65 tegen 21 stemmen werd weggestemd.
Een andere sympathisant, senator Mundt,
trachtte toen nog te redden wat te redden
viel, door voor te stellen wel „onbeheer
ste uitlatingen" van McCarthy te laken,
doch zonder een berisping te formuleren.
Hiervoor voelden zelfs een aantal pro
McCarthyisten niets, en dit voorstel was
met 74 tegen 15 stemmen van de baan.
Op dit voor hem dreigende moment
stond McCarthy op en schreeuwde allerlei
arrogante opmerkingen de zaal in.
„Ik weet wel waar deze stemming op
uitdraait, riep hij, maar dat raakt me niet
in het minst. Ik wil van deze vuiligheid
Tfjdens een Dinsdag in het gemeente
huis van Zaandam gehouden bijeenkomst
van vooraanstaande personen uit 't Zaan-
damse bedrijfs- en verenigingsleven heeft
burgemeester W, Thomassen medegedeeld
welke plannen er voor zijn stad ziin om
te komen tot een oplossing van de chaoti
sche verkeerstoestand in het centrum,
waarvan de Wilhelminasluis in de Achter-
zaan het middelpunt en de hoofdoorzaak
is.
Om de tijdrovende wachttijden op te
heffen zal, zo deelde burgemeester Tho
massen mede, ten Noorden van de sluis
over de Achterzaan een brede brug wor
den gelegd. Voorts komt ten Zuiden van
de sluis ook een brug over de Achterzaan
zodat het landverkeer dan geen gebruik
meer zal behoeven te maken van de sluis
brug.
De sanering van de binnenstad waar
mede men binnenkort een begin hoopt
te maken zal zich, naar verwacht wordt,
uitstrekken over een tijdsverloop van zes
jaar De kosten worden geraamd op 5.25
millioen gulden. Er zal een nieuw raad-
huls worden gebouwd op het terrein de
Burcht, waar op de resterende ruimte een
marktplein zal worden aangelegd. De
Gedempte Gracht, die aansluiting geeft
op de nieuwe Noordelijke brug. zal over
enkele Jaren naar het Westen aansluiting
geven op een nieuw station.
ui net minst. ik wli vein uctt v
nieuwe resoluties aan kwamen dragen j z;jn en weer aan het werk gaan. We
om op het laatste ogenblik de schande
van McCarthy's hoofd af te kunnen wen
telen.
hecht aan een drietal de reha-
van bijstand voor de rend
bilitalie van Indische oorlogsslac
zi.in ontworpen.
De eerste richtlijn geeft een interpreta
tie ten aanzien van de datum van 1
ari 1954, waarop Indische oorlogsslacnt-
offers blijvend in Nederland of een der
overzeese rijksdelen moesten zijn geves
tigd om in aanmerking te kunnen komen
voor de tegemoetkoming in de kosten van
wederinrlchting. Richtlijn twee houdt
0 a. in, dat niet-beroepsmilitairen, die op
1 Maart 1942 niet waren particulier werk
nemer, ambtenaar of zelfstandige (in
hoofdzaak dus jonge miliciens) in aan
merking komen voor het eerste deel der
sïotuitkeringi alsmede voor een tegemoet
koming in de vederinrichtingskosten.
worden >~~~rpn onder de Sez'nsleden
De Parijse commissaris van politic dr;
heer Dubois, de voorzitter van de Franse
automobilisten bond, Jean Gallier en de
burgemeester van de Franse hoofdstad,
Lafay (v.l.n.r.) staan hier toe te kijken
bij een demonstratie met een motor
rijwiel van de Parjjse politie, tijdens
welke werd aangetoond, dat het zeer
goed mogelijk is om m,et een effectieve
geluiddemper het lawaai, dat motoren
plegen te maken, sterk te verminderen,
ZOnder dat aan de prestaties van het
mechanisme iets wordt afgedaan. De de
monstratie was een begin van een actie
tot het verminderen van het motorisch
kabaal te Parijs. Mobiele eenheden zul
len iedereen aanhouden, wiens motor of
auto te veel lawaai uitbraakt en met een
Vernuftig apparaat het iiolMine rau i.f't
geluid opmeten: is dit volume merkelijk
te grootdan dienen maatregelen te wor
den genomen.
Toen gisteravond een groepje mannen
leden van een pijperkorps uit Azenray
(Maasniel bij Roermond) over de Rijks
weg naar huis terugkeerde, nadat zij in
Maasniel een serenade hadden gebracht
aan een gouden echtpaar reed er plotse
ling een personenauto op hen in, bestuurd
Hoor een 'zekere D. uit Beesel. Vier
slachtoffers moesten naar het st. Lau-
rentiusziekenliuis te Roermond worden
nversebracht. Het waren de jongemannen
overgebraci j E en de ^der van deze
i -p "f Deze is er het ergste aan
aatste, P. E. W» de laatste H h
S°acramJen en Omtrent de oorzaak van
hit ongeluk is nog niets betond.
.„„hnff heeft de Raad
Minister J. O. Suu ,Bn«erd. In zlin
„pïnstalleerd. In zijn
voer de Revalidatie K 0__ da^ er een
installatierede merkte hU or d(1 raad be.
belangrijk werkterrein orndat van de
Staat. In de eerste Pla, 'verwaeht over
raad adviezen worden ot aantal
maatregelen, die een zee deskun_
personen kunnen bet.',,er'sonen, dat in
dille raamt het aBnta' "„ndatle in aan-
enigerlcl vorm voot re yoort)( omdat
merking komt, op 2°«-a0^ pbied nog
de revalidatie op vele" yan olltwik-
Sloehts in een begmstad^ „nderdolen nog
keling is en op bepaalde 7pidp
geheel moet worden (lat orik
het van groot belang te_i!( m(1(1'pvvcruin(;
bij de ziekenfondsen de m
groeiende is. Ook breidt de »eti
do Rijksverzekeringsbank zich nog
Hoewel, aldus de minister, oP f.nk^e
gebieden voorzieningen tot stand zyn ge
komen, zjjn er toch nog tal van proble
men aan de orde, waarvan enkele om een
spoedige oplossing vragen. Hjj noemde
het vraagstuk van de prothesevoorzie
ning, die opbouw van behandelingsinsti
tuten, het vraagstuk van de arbeids-
therapie, het probleem van het werk
plaatswezen, die alle een nadere bestu
dering eisen. Hij achtte het ook belang
rijk te trachten de ontwikkeling van de
revalidatie van de verschillende catego
rieën mindervaliden meer in gelijke baan
te leiden, aangezien hij de indruk heeft,
dat de revalidatie van iedere groep te
veel een eigen loop volgt. Ook zeide de
minister, dat tijdens de loop van het
revalidatie-proces activiteiten naar voren
moeten komen, zoals maatregelen, die
zijn gericht op het terugbrengen van de
betrokkene op de hem toekomende plaats
in de maatschappij, waartoe hem de no-
dige middelen moeten worden verschaft.
Zes jaar geleden werd, op voorstel van
de Italiaanse Radio, een jaarlijkse prijs
gesticht ter stimulering van dat soort
muzikale en litteraire werken, waarvoor
de radio het meest geschikte uitdruk
kingsmiddel is. Het behoeft geen betoog,
dat een dergelijk initiatief met vreugde
begroet werd door vele radiophonisch in
gestelde kunstenaars in de Westelijke lan
den, en dat ook Nederland reeds verschil
lende malen naar deze „Prix Italia" heeft
mcegedongen. In 1951 behaalde het werk
„Schaduwen over Atlantis" van Karei
Mengelberg (tekst Ad de Vries) een derde
prijs maar daar het aantal deelnemers
groot en de Nederlandse ervaring op het
gebied van radiophonie nog klein is, ligt
het voor de hand dat wij voor een hoofd
prijs niet aanstonds in de termen vielen.
Des te verheugender was het dat dit
najaar Nederland als nr 1 uit de bus is
gekomen in de categorie „Muzikale wer
ken met tekst" met de radiophomsche
opera „Orestes" van Henk Badings, li
bretto Jan Starink. Deze „Orestes" is W31-
iswa&r terstond, nadat de uitslag bekend
werd, Via een Nederlandse zender uitge
zonden. en ook Radio Brussel heeft hem
al eens laten horen. Maar deze uitzendin
gen zijn ontsnapt aan het merendeel dor
Nederlandse muziek-critici (tè noodge
dwongen uithuizig om erg „radio-mlnded
te kunnen zijn) en zo heeft dezer dagen
bijna de hele muzikale pers dankbaar ge
volg gegeven aan een uitnodiging van de
N.R.U. om de geluidsband van het be
kroonde werk in alle rust te komen be
luisteren in de AVRO-studio te Hilver
sum met. tekst en partituur in de hand, en
Op toelichtingen van programma-commis
saris Broeksz en de componist zelf bij de
hand.
Nu waren die toelichtingen niet
pverbodlg want ook voor de meeste vak
lieden is het „radiophonisch componeren
nog een duistere aangelegenheid. Het
komt in het kort hierop nee,r;^atva|
acoustische en mechanische middelen va
een studio-apparatuur mogelijkheden ope
nen die in een concertzaal ondenkbaat
voren te draaien kan men van na-galm
een voor-galm maken, onuitvoerbare po-
liritmische passages kan men afzonder-
lijk opnemen en tes^n elkaar monteréJl,
neven-effecten kan men versterken tot
hoofdeffecten, en zo zijn er nog tientallen
andere mogelijkheden, deels in de richting
van de ,musique concrète", waarmee de
Parijse radio al jaren experimenteert,
deels in die van de electronische muziek,
waarin Radio Keulen haar heil zoekt: een
nieuw en moeilijk chapiter op zich zelf.
Uit al die mogelijkheden, of liever, uit
het bescheiden quantum daarvan, dat ons
ln de Hilversumse studio's ten dienste
staat, heeft Henk Badings een keuze moe
ten doen die in overeenstemming was met
zijn eigen aesthetica en met de aard van
zijn onderwerp. Toen hij de opdracht voor
de Prix ontving en deze als gewoon
lijk in de radiowereld op zeer korte
termijn moest uitvoeren, stond het gege
ven van Orestes, het zielsconflict tussen
plicht, geweten en Wet, hem aanstonds
voor de geest. Indeling en omvang waren
weldra afgebakend, en dr Jan Starink uit
Tilburg kreeg de, voor een dichter niet
zeer aantrekkelijke taak, het nauwkeurig
vaststaande verloop van het verhaal onder
woorden te brengen. Van deze taak heeft
hij zich, de spoed waarmee hij moest wer
ken in aanmerking genomen, verdienste
lijk, soms zelfs mooi, gekweten, min of
meer in de trant van Couperus' antikise-
rende romans.
Toch schuilt het opmerkelijke van deze
opera niet in het gegeven noch in de uit
voering, en eigenlijk ook niet in de „niel-
radiophonische" fragmenten van de mu
ziek. De liefdesscènes tussen Orestes en
Hermione bijvoorbeeld waarmee het werk
opent en sluit zijn ondanks een mop-
„chanson" voor elk van beiden tamelijk
triviaal en conventioneel, met bun Puc-
cini-achtige sequensen en gevoelsontla
dingen.
Het interessante, pikante, en vaak aan
grijpende, schuilt juist in de radiophonie,
waarmee ir Badings zulke verrassende
effecten heeft bereikt, dat bij de bekroning
sneller of langzame: de Italiaanse technici er niet op uitgeluts-
a i i-i.,-, v. ^.v. V-ii-i o f zolfc prtllooo" r* ir r- r
zijn. Door opnamen -
terug te draaien kan men niet enkel de
hoogte, maar ook het timbre van de mu
ziek totaal veranderen, door ze achterste-
terd raakten en hij er zelfs „college" ov:-r
heeft moeten geven aan een extra uit Rome
overgekomen peloton van experts. College
ja, want in deze opera is evenzeer de in
genieur als de componist aan 't werk ge
weest, en vele resultaten zijn te danken
evenzeer aan acoustische berekeningen ais
aan inspiratie en muzikaliteit. Niet voor
niets zijn even muzikale, maar technisch
minder begaafde voorgangers gestrand op
de radiophonische experimenten waarmee
Badings zulk een uitstekend resultaat
boekte.
Van de vele effecten als: een octaaf
verlaagde bassen, omgekeerde bekken
slagen, verdubbelde harp-glissandi, be
scheiden electronische toevoegingen als
van ruis- en zaagtandgenerator, treft voor
alles het obsederende gezang der Erinyen.
Badings wilde de hallucinerende stemmen
der wraakgodinnen laten klinken als „net
ruisen van onze oren wanneer we hoge
koorts hebben", en hij had ontdekt dat
mannenstemmen, door versnelde toeren
een octaaf verhoogd, daar hef dichtste oij
kwamen.
De uitwerking is inderdaad bijzonder
suggestief en geeft, juist doordat ze hier
zo geslaagd is en precies op haar plaats,
tevens antwoord op de vraag van meer
behoudende elementen: ls dit nog wel mu
ziek? Stellig is het dat. Muziek als: het
voortbrengen van aesthetisch-bedoelde to
nen, is van oudsher met acoustische en
mathematische vraagstukken verbonden
geweest. Het feit dat we de laatste eeuwen
hier in het Westen tamelijk stabiel waren
in ons instrumentarium en onze tona e
wetten dwingt ons allerminst tot eenzelfde
stabiliteit in de toekomst Integendeel: het
is geêti geheim dat de muzikale middelen
van Europa veelszins zijn uitgeput en aan
vulling behoeven.
Wanneer de radiotechniek het hare tot
die vernieuwing zou kunnen bijdragen,
dient de hedendaagse kunstenaar dat nieu
we terrein te verkennen en te ontginnen.
Wij mogen dankbaar zijn voor de pioniers
arbeid, die Henk Badings met zijn radio
phonische „Orestes" verrichtte, en voor
de stimuans die de Prix Italia aan derge
lijke pioniersarbeid verleent.
De uitvoering, waaraan de verschillen
de ensembles van de N R. U. te pas waren
gekomen, had dirigent Henk Spruit voor
waarlijk, niet geringe moeilijkheden ge
plaatst, die hij, samen met componist en
klankregisseur, uitnemend heeft opgelost
Badings bracht bovendien, en terecht, hul
de aan de vier technici die „hun eigen
partij uit te werken hadden", en dagen en
nachten besteedden aan de radiophonische
effecten.
Begin 1955 zal de „Orestes" opnieuw
worden uitgezonden.
HELENE NOLTHENIUS.
zijn nu met deze farce op een punt ge
komen, waarop, naar mijn mening de
Senaat zich in belangrijke mate heeft te
schande gemaakt." Hij wilde „goed
maken, wat er de laatste twee dagen is
gebeurd" en, onverbeterlijk, uitte hij
weer een vage verdachtmaking, ditmaal
jegens de Watklns-commissie, door een
onderzoek te vragen naar „verdwenen
getuigenmateriaal". De Senaat bleef ech
ter onwrikba&r en alle verzoeningspogin
gen binnen de republikeinse party waren
vruchteloos. Men besloot^ eerst, dat de
stemming over de berispingsmotie in
leder geval door zou gaan. En later werd
het eerste deel in stemming gebracht.
Daarna werd de zitting geschorst.
Dat McCarthy nog niet klein gekregen
was bleek ten alle overvloede uit een
televisie-interview, dat werd uitgezonden
op het ogenblik, dat de stemming in de
Senaat aan de orde kwam. „Ik denk niet,
dat het Amerikaanse volk zich voor de
gek laat houden", aldus McCarthy. „Het
weet, ging hij verder, dat ik berispt wora
omdat ik het onterende werk aandurfde
om communisten in overheidsposities aan
het licht te brengen." Dit werk zou door
zijn berisping veel moeilijker worden, zo
speldde hij zijn gehoor ou de mouw. „Maar
wij houden er niet mee op-
De voorzitter van de Parijse gemeen
teraad. de heer Bernard Lafay, heeft
gisteren de eerste steen gelegd voor een
„heliport", een landingsterrein voor he
licopters. dat voor de som van tien mil
lioen gulden in de buurt van de Eiffel-
toren zal worden aangelegd.
Men hoopt de bouw van de heliport
voltooid te hebben in 1957. In dat jaar
zal een hellcopterdlenst tussen Brussel
en Parijs worden geopend met toestellen,
die meer dan dertig passagiers kunnen
vervoeren.
De heliport zal bestaan uit een plat
form, dat 32 meter boven de straat wordt
gebouwd. Er moetenduizend passagiers
per dag „verwerkt" kunnen worden.
De bouwers van het station voor heli
copters hebben de lawaai-verafschuwen-
de Pariizenaars al gerustgesteld met de
mededeling, dat de helicopters die dienst
zullen doen op Parijs, zullen worden uit
gerust met lawaaidempers bij de rotor
bladen!
Op de hoek van de Wilhelminasingel
en Wilhelminastraat werd rond het mid
daguur de 40-jarige wielrijder H. uit
Breda door de auto van de heer L. even
eens uit Breda, gegrepen en op slag
gedood.
Op het kruispunt Gouverneurlaan—
Jonckbloetplein te Den Haag werd gister
middag om ongeveer twee uur eveneens
een wielrijder aangereden en gedood. Het
was de 65-jarige heer F. A. J. B wonendo
aldaar, die geen voorrang verleende aan
een op de Gouverneurlaan rijdende per
sonenauto, bestuurd door de 19-jarige N.
B. van der E. De wielrijder liep een
schedelbasisfractuur op en overleed ter
plaatse.
In verschillend opzicht is 1953 voor de
P.T.T, een belangrtlk jaar geweest, zo
zegt het zojuist verschenen jaarverslag,
dat met vele foto's is verlucht. In de eerste
plaats kwam de regeling van de rechts
positie van het bedrijf in een nieuwe
phase. Voorts kwam een einde aan de
sedert jaren bestaande onzekerheid over
het beheer van de radiodistributiebedrij-
ven. De draadomroep, zoals deze nieuwe
tak van dienst voortaan wordt genoemd,
werd definitief aan de zorg der P.T.T.
toevertrouwd.
De gunstige economische toestand van
ons land was ook op de omvang van het
P.T.T.-verkeer van invloed. De financiële
resultaten verbeterden ten opzichte van
1952. De postdienst vertoonde voor het
eerst na de oorlog een, zij het bescheiden,
overschot.
De algemene verlies- en winstrekening
vertoont een saldo van f 53.992.789
(/'26 713 861). Aan de verschillende reserves
wordt f 12.199.225 toegevoegd. Aan ver
hoogde en vervroegde afschrijvingen wordt
f 41.528.064 besteed. Het restant ad
f 265.500 wordt aan het Rijk uitgekeerd.
Het verslag meldt nog, dat de iongste
algemene salarisverhoging voer het bedrijf
een vermeerdering van de personele las
ten met zich brengt van circa 14 min.
De bruto investeringen beliepen circa 93
millioen.
In het binnenlandse briefpostverkeer
vielen geen bijzondere ontwikkelingen
waar te nemen. Het verkeer naar het
buitenland nam met ruim 11 pet toe. De
verzending van de Europese uitgave der
New York Times (circa 8400 exemplaren
per dag) leidde tot een belangrijke stij
ging van het luchtpostverkeer Het bin
nenlandse pakketpostverkeer steeg van
15,9 tot 17,5 millioen kg. Ook het buiten
landse pakketpostverkeer nam toe
Het aantal rekeningen bii de postrhèqué-
en girodienst nam met 22 000 of biina 4 pet
toe tot 594.000 rekeninghouders. Het pro
centuele aandeel van de Rijkspostspaar
bank in de totale besparingen is in 1953
iets verder gedaald, hetgeen voornamelijk
wordt toegeschreven aan bet lage rente-
gevend maximum van f 2500 Het totale
tegoed is met f 63 millioen gestegen tot
f 1402 millioen. Voorts ziin 'n 1953
4.304 000 telegrammen gewisseld (4 215 000J
en 1.164.000 telex gesprekken gevoerd
(762.000) In het verslagiaar zi.in 656 mil
lioen locale telefoongesprekken gevoerd
tegen 385 millioen in 1939 Deze stijging
is geheel veroorzaakt door de toeneming
van het aantal aansluitingen want mpn
kan niet zeggen, dat de abonné's thsns
gemiddeld meer locaal telefoneren dan
voor de oorlog, aldus het verslag Er ziin
206 millioen interloeale gesprekken ge
voerd. drie maal zoveel als in 193P Het
aantal aangegeven radio-ontvangtoestel
len is met circa 113.000 gestegen tot 1,8
millioen.
