355 EN NEDERLANDS
BURGERLUCHTVAART
Van ruïne tot moderne
luchthaven
De motorstoringen bij
de Ha wker-Hu n ter
Commissie VHMO geïnstalleerd
N'
jj ïse,r
l
PLATTEGROND
VAN EXPOSITIE-TERREIN
Verklaring
jj gSStruje»in
- wWw jjpr^js
TIEN JAREN
VERSCHIL
Nederlandse Fokker-productie zal weinig
„kinderziekten" vertonen
Controle op het
lift verbod
Joods bezit achter
gehouden
Strijd tegen prijs
stijgingen in West-
Duitsland
Yooral bestudering van leraren-tekort
Herstel rundveestapel
op Schouwen-Duiveland
lil!
DINSDAG 15 FEBRUARI 1955
PAGINA 5
MÊÈssSm
A P een vroege April-morgen van het jaar 1945 liepen er in de
V verlaten straten van Amstelveen twee mannen. Ze waren
mager, schamel gekleed en aangezien ze om drie uur 's nachts
waren opgestaan, zagen ze er nogal gammel uit. Ze voelden zich
ook miserabel. In die hongerwinter 's nachts om drie uur op
staan, zonder warme koffie bij het vertrek en zonder iets warms
te mogen verwachten bij hun thuiskomst, dat was niet bepaald
feestelijk. De mannen hadden ijsmutsen over de oren getrokken
en liepen stoer te zwaaien met dikke stokken.
'7 Z?ëiTeenh!' h0^r.,,?WeVende mast"
li y.if*erij.
MP-patrouille liet auto stoppen
Arrestatie in Den Haag
in de vroege mörgen had hij nu Laald^" de tenSl°Ue t0Ch achter"
geen tijd. Het was Dellaert. Op
weg naar Schiphol.
Zelfs de scherpste middelen
zullen worden gebruikt
Constructieve oplossingen
Sp.
„LALOMA" WEER VLOT
mmQwmr
Maar, in weerwil van hun honge
righeid en de misère liep een van
de twee mannen, druk gesticulerend
en zwaaiend met zijn stok, alsof hij
de vijanden in de buurt alleen wilde
verslaan, te praten en uit te leggen.
Nu eens bleef hij in het grauwe och
tendlicht staan, wees met zijn stok
in de verte, naar Schiphol, dan liep
het tweetal weer een paar honderd
meter verder en dan begon de klein
ste weer te expliceren, nu met zijn
stok in het zand tekeningen makend
en die, na even snel om zich heen
gekeken te hebben, weer uitwissend.
Dat duurde zo'n twee uur lang, dat
praten en luisteren, dat gesticuleren
en tekenen in het zand. Dan kwam
het afscheid en de afspraak: over
paar dagen, als het weer onze
beurt is, moeten we het zo zien te
fiksen, dat we weer samen er op uit
moeten. Het wordt dan wel een an
der uur, van 1 tot 3 uur in de nacht,
maar we hebben elkaar nog vneer
te vertellen.
VOOR WE verder vertellen, moe
ten we eerst even ophelderen
hoe het mogelijk was, dat dit
tweetal, in de hongerwinter en ge
durende de Duitse bezetting, zo on
gehinderd en 's nachts, tijdens de
,.speruren" op straat mocht lopen.
Er was in Amstelveen nog wel be
zetting, maar die vertrouwde zich
zelf niet meer en de burgerij van Am
stelveen vertrouwde haar nog min-
1 Hoofdingang.
3 iederland in de wereld.
3 Het meten van de tijd.
4 MiHioenen jaren
5 Delfstoffen.
6. Chemie.
7 C«as.
8 Electriciteit. P.t.t., telecommunicatie
en sterkstroom.
9 Spoorwegen, luchtvervoer en weg
vervoer.
10 Administratiegebouw- en demonstra-
jaknikker oliewinnin8. boortoren en
11 Waterleiding.
12 Rijn. en zeevaart en havens.
I j fneepsbouw.
44 Land uit water.
15 Metallurgie.
16 Metaalindustrie.
1" Bouwen.
18 Wonen.
®ru8Benbouw.
zo Wegenbouw.
22 ï"nne"x,uw
23 R,?!n en ''"'dpunt zweefbaan.
24 v^n aUrant AJlo>'.
voédin8rTdhe.id' lichamelijke op-
B' Modale afdeling en beveili-
25 Containers.
*9 Noorse kerkje.
90 Akkerbouw
35 l„0HdmSSind«»trie.
en uilstanRtat-rmSeVinB- tevens
36 'le kabeH,aan
37 Papierindustr!«V^? en Rand.
so n°d,e en sieraad he tadustrie.
Bankwezen
40 Verzekeringen.
41 Export, groothandel
contacten. '"ternationale
42 Het Schateiland. (Het nest ,i„
rovers). 1 "est der zce-
43 60 m hoge topkraan met w„.
gondels". Planetarium Ruimtevaart
44 Vermaakcentrum „TJnifesti".
45 Rondvaarten door de havens.
46 Diepzee-onderzoek.
47 Demonstratiecentrum.
A Museum Boymans.
M Parkeerterrein aian de Mathenesser-
c Muséum voor Scheepvaart en Lucht,
vaart.
j! TIngang Maastunnel.
1 "nnelgebouvven.
ÏÜLw<iI «eer bijzonder geslaagde over-
der. Het wilde nogal eens gebeuren
dat dronken soldaten inbraken pleeg
den, of zonder enige aanleiding men
sen uit hun huis haalden om vervol
gens dat huis leeg te roven. En om
aan die gewelddaden en inbraken
een einde te maken had de illegali
teit zich, op aandrang van de onder
gedoken echte burgemeester, bereid
verklaard om zelf wachtjes op te
knappen en zo de burgerij te bescher
men tegen de bezetters, die zichzelf
Tussen de foto hierboven en die hier-
naast liggen tien jaren. Wanneer men
op het verkeersplatform staandethans
de verkeerstoren en het stationsgebouw
van Schiphol ziet liggen (boven) kan
men zich nauwelijks meer de ruines van
191/5 (onder) voorstellen
niet meer in de hand hadden.
Wapens 'mochten de mannen na
tuurlijk niet hebben, alleen een dik
ke stok. En verder deden zij het op
eigen risico, hadden de Duitsers ge
zegd. De wachtlopers kregen geen
bewijs, dat zij de sperverboden moch
ten overtreden en zij wilden trouwens
ook geen Duitse papiertjes hebben,
en dus liepen zij de kans, opgepikt
te worden, wegens overtreding van
Duitse verordeningen. Enfin, dat
waagden de nachtwakers er maar
op. Ze hebben geluk gehad: ze zijn
wel eens Duitse soldaten tegengeko
men en ze zijn ook wel eens aange
houden, maar de discipline was er
bij de Duitsers al uit en bij het zien
van twee dikke stokken verdwenen
ze altijd schielijk, als vossen in hun
holen.
DIE ENE druk pratende, gesticu
lerende, uitleggende man was
de heer Dellaert, directeur van
de luchthaven Schiphol. Hij mocht
zijn luchthaven natuurlijk niet betre
den, maar was wel ongeveer op de
hoogte van hetgeen de Duitsers er
hadden aangericht. We waagden ons
wel eens in de buurt en dan zagen
we uit de verte wat er verwoest was
en wat we niet konden zien, dat
vreesden we wel te kunnen raden.
Bunkers, gecamoufleerde geschut-
stellingen, loopgraven, met al die
Duitse rommel hadden het fraaie
Bosplein ontluisterd. Daarachter wis
ten we Schiphol, met grote gaten in
de startbanen en vreesden we, met
misschien wel de ontwatering ver
nield. Hoe krijgen we dat vliegveld
weer in orde? vroeg de heer Del
laert zich telkens angstig af. Het vol
gende ogenblik evenwel was hij weer
geestdriftig. „We redden het wel!"
Ik heb met die en die gesproken,
we hebben samen nu weer dat plan
klaar, zo zal het er in de toekomst
weer uitzienMen kon het aan
de verbetenheid van Dellaerts stem
horen, dat hij er helemaal in zat en
dat hij alles al haarfijn had uitge
kiend. En ook met hetgeen onzeker
was, had hij rekening gehouden.
„Als ze dit verwoest hebben, dan
gaan we dat doen en als dit er nog
staat, zullen we het zo gaan opknap
pen".
AUWELIJKS waren de Duitsers
uit ons land en van Schiphol ver
dwenen, of we zijn eens wezen
kijken. Wat een troosteloze aanblik.
Van voor de oorlog hadden we nog
de herinnering aan het prachtige
vliegveld, met zijn fraaie torens en
sierlijke paviljoens. Nu: een en al
verwoesting en verlatenheid. Kapot
te startbanen, omvergeworpen ka
nonnen, luchtdoelgeschut dat triest
de lucht in wees, een chaos, waar
Dellaert de tranen van in de ogen
moet hebben gekregen. Maar de
plannen waren klaar, kant en klaar
en men kon onder zijn leiding di
rect beginnen. En men is ook direct
begonnen. Hoe Schiphol er nu uit
ziet dat zal men behalve op het vlieg
veld zelf, straks ook op de E 55 kun
nen zien. Als ik op Schiphol kom
denk ik altijd weer terug aan die
nachtelijke discussies in de lanen
van Amstelveen, waar we samen
hunkerden naar de bevrijding, naar
een blik op het onbereikbare vlieg
veld.
In de nacht voordat de mare door
het dorp ging) cjat de Duitsers hadden
gecapituleerd, was mijn metgezel-
wachtloper er niet. We voelden al
lemaal de spanning, die in de lucht
scheen te zitten. De radio had al
gezegd, dat de capitulatie een feit
was, maar de bezetters wilden het
nog niet geloven en wij mochten het
nog niet weten. Ik begreep wel, mijn
medewandelaar was al weg, naar zijn
plannen en zijn mede-samenzweer
ders voor de herbouw van Schiphol.
En dus liep ik maar alleen met mijn
stok door de straten. Nu trok zich
vrijwel niemand meer iets vap het
„Verboten" aan_ A1 vr0eg was het
druk op straat, waar nu ook norse
Duitsers liepen. De straten werden
schoongeveegd. Ditmaal hielp mijn
stok niets. Er zat niets anders op dan
in de nabijzijnde pastorie te vluchten.
De pastoor wachtte me al op,
want ik had een afspraakje met
hem: ..Als de bevrijding komt,
moogt ge bij mij komen telefo
neren aan Uw vrienden van Uw
groep Ditttiaaj wachtte er wel
iets warms. De huishoudster had
de koffie al klaar. De pastoor en
ik rookten onze laatste sigaar. We
waren bevrijd. En terwijl ik door
het pastorieraam keek, zag ik een
kleine man over straat hollen,
zijn armen vol papieren. Voor de
zo vaak en vurig begeerde koffie
Door het lid van de Tweede Kamer, de
heer Visch (K.V.P.) zyn vragen gesteld
over de deugdelijkheid van de door de
Fokkerfabrieken in licentie te bouwen
straaljagers van het type Hawker-Hunter.
HÜ had er in zijn vragen op gewezen, dat
in Engeland was toegegeven, dat dit type
straaljager onderhevig was aan motor
storingen, wanneer de piloot de boord-
kanonnen afvuurde.
Door de staatssecretaris van Oorlog is
hierop thans geantwoord, dat het inder
daad juist is, dat een dergelijke motor-
De staatssecretaris van Oorlog heeft
geantwoord op de vragen van het lid der
Tweede Kamer de heer Vermeer, over de
controle op het liftverbod voor militairen.
De heer Vermeer had vragen gesteld
over het laten stoppen van een particu
liere auto door een militaire patrouille,
waarna twee militairen van de personen
auto zich moesten legitimeren, alsmede
over de opdrachten, die M.P.-patrouilles
krijgen om toezicht te houden op de hand
having van het liftverbod.
De staatssecretaris van Oorlog heeft
geantwoord, dat bovenbedoelde aanhou
ding en gedwongen legitimering inder
daad zijn geschied, omdat de patrouille het
optreden en de kleding van twee liftende
burgers niet vertrouwde. Toen men terug
keerde voor een onderzoek, reden zij juist
in de auto weg, die daarop werd aange
houden. Op de desbetreffende vraag ant
woordt de staatssecretaris voorts, dat in
de instructies aan patrouilles niet ts
begrepen het aanhouden en controleren
van particuliere auto's. De leidinggevende
militair, die hiertoe wel bevoegd is, had
dit beter niet kunnen doen.
De Haagse politie heeft de 46-jarige
Mej. M. C. L. aldaar aangehouden, die
in de oorlog zilver bestek, cigarettendo-
zen enz. tot een waarde van 1.500,
van Joodse medeburgers in bewaring had
gekregen.
De eigenaars zijn niet uit het kamp te
ruggekeerd en mej. L. heeft de voorwer
pen gehouden, ondanks het feit, dat na
bestaanden bij haar er naar hebben ge
ïnformeerd. Zij werden echter met een
kluitje in het riet gestuurd, doch de po-
storing optrad, maar hij wijst er op, dat
deze storingen eerst zijn opgetreden bij
door testpiioten opzettelijk in het leven
geroepen extreme omstandigheden.
Deze tekortkoming, zo zegt de staats
secretaris, kon aan geen der bestellende
landen bekend zijn vóór de bestelling ge
plaatst werd. We] hebben deze landen,
waaronder ook Nederland, de mogelijk
heid van het optreden van teleurstellingen
voorzien en aanvaard en dat deze door
modificaties zouden moeten worden on
dervangen.
De vier landen, die onder het Nato-
program Hawker-Hunters hebben besteld
(Engeland, de V.S., België en Nederland)
plegen nu door hun technische deskundi
gen geregeld overleg over de beproeving,
ontwikkeling en productie der vliegtuigen.
De betrokken modificatie kan zonder be
zwaar door Fokker in de voor Nederland
bestelde vliegtuigen worden aangebracht.
De staatssecretaris herinnert er aan, dat
aan de Nederlandse serie van 156 stuks
bij Fokker de serie van 48 stuks voor de
V S. voorafgaat. De Engelse productie is
al in het afleveringsstadium. Dit waar
borgt, dat de Nederlandse bestelling zo
weinig mogelijk kinderziekten zal verto-
De Westduitse minister van economi
sche zaken, prof. L. Erhard, heeft in een
bijeenkomst van het economische kabi
net der Bondsregering verklaard, dat hij
zelfs de scherpste middelen zal gebruiken
om prijsstijgingen tegen te gaan. Hij gaf
als zijn mening te kennen, dat een elas
tische politiek m.b.t. de douanetarieven,
verdere liberalisatie van de invoer en de
spoedige totstandkoming van een kartel-
wet de voornaamste maatregelen zijn om
nieuwe prijsstijgingen te verhinderen.
Het economisch kabinet bestaat uit de
ministers van economische zaken, voed
selvoorziening, financiën, woningbouw,
posterijen en verkeer.
De besprekingen hadden thans hoofd
zakelijk betrekking op de broodprijs, die
onlangs door de bakkers is verhoogd. De
ministers van economische zaken en
voedselvoorziening willen een delegatie
van de bakkers naar Bonn uitnodigen
voor overleg over de broodprijs.
De door de kolenmijnindustrie verlang
de verhoging der kolenprijzen met
2,50 DM per ton wordt door het econo
mische kabinet als het voornaamste ge
vaar voor het algemene prijsniveau in
West-Duitsland beschouwd.
De minister van voedselvoorziening,
Lübke, is de mening toegedaan dat alleen
lage grondstoffenprijzen de dreigende
stijging van de prijzen van levensmidde
len kunnen verhinderen. In de omgeving
van minister Lübke acht men het echter
mogelijk, dat geheime kartels mede van
invloed zijn op de ontwikkeling der prij
zen van levensmiddelen.
Bij de installatie van de comrtiissie
voorbereidend hoger en middelbaar on
derwijs, die Zaterdag te Den Haag ge
schiedde, heeft mej. dr A. de Waal, staats
secretaris van O-, K. en W. een rede uit
gesproken. Zij wees er op dat de ont
wikkeling van het voorbereidend hoger en
middelbaar onderwijs gedurende de laat
ste 10 jaren een aantal vraagstukken heeft
medegebracht, waarvan het lerarentekort
thans wel het meest spectaculaire is. Het
probleem kan volgens haar beter worden
opgelost, wanneer men het ziet enerzijds
als facet van de problematiek met het
oog op de sterke groei van het V.H.M.O.,
die in de jaren na 1958 nog een bijzonder
accent zal verkrijgen en anderzijds als fa
cet van het eveneens veel omvangrijker
vraagstuk van de personeelsvoorziening
in het algemeen en het zich overal voor
doende gebrek aan hoger kader in het
bijzonder.
Wil men tot een goede oplossing van de
diverse problemen komgp, dan zal men
niet alleen over een nauwkeurige analyse
van de huidige situatie dienen te beschik
ken. maar zal men zich tevens moeten
verdiepen in de werkelijke oorzaken
hiervan, om aan de hand van de verwor
ven inzichten tot constructieve oplossin
gen te geraken met meer dan een inci
denteel karakter. Daarom heb ik gemeend,
Van 18 Mei tot 3 Septem
ber a. s. zullen te Rot
terdam de poorten ge
opend zijn van een „Nationa
le Energiedemonstratie" die
de thans reeds tot een be
grip geworden aanduiding
E 55 zal dragen. Wat er in
Nederland, dat tien jaar ge
leden verwoest, berooid en
arm werd a:htergelatei in
tien jaren tijds gepresteerd
is zal aan vreemdeling en
Nederlander in klein bestek
al beslaat dit nog een flink
stadsdeel en in goed over
zicht duidelijk worden ge
maakt.
end thuis. Men kon hem vin
den in Oostenrijk, Denemar
ken of Spanje, in Schotland,
Zweden of Duitsland, kortom
on alle plaatsen waar wat
„te doen" was.
Vijftien millioen gulden zijn
er nodig voor de E 55, maar
wanneer eenmaal de 18de
Mei van dit jaar zal zijn aan
gebroken en postduiven zul
len opwieken en uitvliegen
naar alle provinciesteden om
er te berichten dat de E 55
geopend is, dan zal dit enor
me bedrag niet verspild blij
ken. Reeds is gebleken, dat
in vele landen ook in
Amerika veel belangstel
ling bestaat voor de E 55 en
voor zover Nederland niet de
te verwachten drie en een
half millioen bezoekers zou
opbrengen, dan zullen vreem
delingen van vele nationalitei
ten de „Poort van Europa
zoals men Rotterdam wel
aldus de staatssecretaris, te moeten over
gaan tot het instellen van een kleine re
presentatieve studie- en adviescommissie,
waarvoor de opdracht luidt: „advies uit
te brengen over maatregelen, nodig in
verband met de uitbreiding van het voor
bereidend hoger en middelbaar onderwijs,
vooral met het oog op de behoeften aan
leraren bij deze tak van onderwijs".
Hierna ging spreekster over tot de in
stallatie van de commissie, bestaande uit
dr J. B. Drewes, hoofd van de afdeling
voorbereidend hoger er. middelbaar on
derwijs van het ministerie (voorzitter),
dr J- p. Chr. de Boer inspecteur van het
gymnasiaal en het middelbaar onderwijs
:n de tweede insr^ctie (plaatsvervangend
voorzitter), de heer J. de Bruyn, hoofd
van de afdeling culturele statistiek van
het C.B.S., dr J. N. van den Ende, verte
genwoordiger van de verenigingen van
rectoren en directeuren van scholen voor
voorbereidend hoger en middelbaar on
derwijs,^ D. J. A. Goluk. wethouder van
onderwijs der gemeente Haarlem, verte
genwoordiger van de besturen van ge
meenten, die scholen voor voorbereidend
hoger en middelbaar onderwijs in stand
houden, pater J. A. Gooyer, vertegenwoor-
van de b°n<len van besturen van
scholen voor voorbereidend hoger en mid
delbaar onderwijs, dr A. C. de Jong, ver
tegenwoordiger van de raad van leraren
bp het voorbereidend hoger en middel
baar onderwijs en de heer H. Steen, amb
tenaar ten departemente (secretaris).
In een te Bruinisse gehouden vergade
ring van de afdeling Duiveland van de
C.M.M.C. (Coöperatieve Melk en Melkpro
ducten Centrale) heeft de heer C. Zee,
secretaris van de Zeeuwse Melkfederatie,
o.m. gesproken over het herstel van de
rundveestapel op Schouwen-Duiveland.
Na de ramp van 1'Februari 1953 bleek,
dat op 't eiland 2900 stuks melkvee en 8000
stuks mestvee verdronken waren, of moes
ten worden afgemaakt.
Op 1 Januari 1955 telde men alweer 1080
melkkoeien en ongeveer 2000 stuks mest
vee. In 1952 werd aan de centrale melk
fabriek afgeleverd plm. 6 millioen kg
melk, in 1953 werd afgeleverd 202,000 kg,
in 1954 637.000 kg.
Frappant is de toeneming van het ver
bruik van flessenmelk: in 1952 voor het
eiland 201.000 flessen, In 1954 857.000
flessen.
Het Engelse schip „Laloma" dat Zon
dagmiddag bij de ingang van de Nieuwe
Waterweg aan de grond was gelopen, is
omstreeks 18 uur op eigen kracht vlot-
gekomen.
«"cht
hip
di -- va« het E 55-terrein is vervaar-
ga d<K>r de tekenaar Ton Hermans.
Jaren voorbereidend werk
zyn voorafgegaan aan de ver
wezenlijking van dit evene
ment. De organisator, Jac.
Kleiboer, een even gemoede
lijke als vasthoudende Twen
tenaar, heeft jarenlang door
Europa gereisd en geen ten
toonstelling of vermaakscen
trum ontsnapte aan zijn aan
dacht. Tot November 1954
was hij jarenlang geen week-
mm
