met mell
Inzameling voor vluchtelingen
bracht meer dan 4 millioen op
Nederland heeft andere volken
een voorbeeld gegev
Ook Kindervacantiewerk heeft
levensbeschouwing tot basis
I
Waarin een klein land groot kan zijn
Bisschoppelijke waardering voor
oud-hoofdredacteur
i
mmm
Gloetlampjes
Ds Zandt 75 jaar
Secr.- generaal van
de Y.N. dankt
Paspoort in zomer
maanden één gulden
duurder
Ir J. P. J. Margry
Aanwijsbare invloed op
liet tegengaan van
baldadigheid
VAN V*SPLIT
Tiende herdenking op
de Woeste Hoeve
Onderzoek naar staats
invloed in werkgevers
organisaties
„Mag ik eens een werp
hengel zien?"
ill
ZATERDAG 5 MAART 1955
PAGINA f
Lr hm» iMk. a mm NEEM PER MAN
fff©@ff ffsClliS* DRIEKWART KAN
De actie van het Comité Vluchtelingenhulp 1954, waaraan het gehele
Nederlandse volk heeft meegewerkt, heeft het indrukwekkende bedrag
van 4.123.274,19 opgebracht.
H.M. de Koningin prijst vrij
gevigheid van ons volk
Kosten minder dan 1 pet van
de opbrengst
Schitterend monurnenl
„Da ge bedankt zèd, da widde". Met
deze herinnering aan zijn Brabantse
onderduiktijd in 1942, dankte mr Van Heu
ven Goedhart alvast kort en krachtig voor
dit schitterende monument van daadwer
kelijke Nederlandse hulp aan de vluchte
lingen. Een dank, die hij later in een uit
voerige, nu en dan ontroerende rede, wan
neer hij het diepe leed van de vluchtelin
gen beschreef, accentueerde. Een blinde
Roemeense vluchteling, die de heer Van
Heuven Goedhart in Oostenrijk leerde
kennen, schreef hem met Kerstmis 1954,
na vaak geklaagd te hebben, dat hij zelf.»
als blinde kon zien, dat het nu met de
vluchtelingen wat beter g(ng. Men wist
immers, dat er in Nederland wat aan de
gang was.
Integreren in de maatschappij
Benoemd tot directeur Prov.
Planologische Dienst in
Noord-Brabant
A
HMS»
Onder de talrijke bewijzen van sympathie, welke de heer Leo Hazelzet
bij zijn afscheid als hoofdredacteur van ons blad mocht ontvangen
is er één, welke wij alsnog gaarne publiceren; n.l. het persoonlijk
schrijven van mgr J. P. Huibers, bisschop van Haarlem.
f Ave Maria
HAARLEM, 28 Februari 1955,
Hooggeachte Heer Hazelzet,
Bij Uw afscheid als hoofdredacteur van De Maasbode
is het mij een behoefte U mijn bijzondere dank te betuigen
voor alles wat U op journalistiek gebied voor Kerk en
Vaderland hebt gepresteerd met onbezweken trouw aan
onze heilige katholieke beginselen met ongebroken moed
en volhardende ijver. Van harte wensen wij U aan de zijde
van Uwe echtgenote nog vele gelukkige, stille en
vreugdevolle jaren en wij hopen en bidden, dat Gods
goedheid U eenmaal een eeuwige kroon zal schenken voor
alles wat U voor het geestelijk heil van Uw medemensen
hebt gedaan.
Volgaarne schenken wij U en de Uwen onze Bisschop
pelijke Zegen.
Uw dienaar in Xo en Ma
f J. P. HUIBERS,
Bisschop van Haarlem
Onafwijsbare plicht van
stedelijke overheid
Tokio
Melbourne (Australië)
Enniskillen Ierland
Parijs
Dinsdag 8 Maart
Na Europese ILO-conferentie
öe spinhengei
De universele hengel
Als een gespannen boog
IVe gaan met de werphengel op stap
Goede bussen een eerste
vereiste
(Van onze Utrechtse redacteur)
Dit werd gisteravond meegedeeld in een stijlvolle bijeenkomst te Utrecht,
een openbare vergadering, bedoeld om verantwoording van de werkzaam
heden af te leggen. Bovendien werd het bedrag symbolisch aan de Hoge
Commissaris der V.N. voor de Vluchtelingen, mr G. J. van Hewven
Goedhart, overgedragen.
Tot de aanwezigen behoorden minister mr F. van Thiel, minister mr
Luns, een vertegenwoordiger van de minister van Justitie, de Commissaris
der Koningin in de provincie Utrecht, mr C. Th. E. Graaf van Lynden van
Sandcnburg en zijn ambtgenoot van Limburg, dr F. Houben.
Op het podium, tegen een achtergrond, die versierd was met de Neder
landse vlag en die der Verenigde Naties, was aan een tafel, waarop vlag
getjes der verschillende landen prijkten, het Comité onder voorzitterschap
van de heer M. A. Reinalda en mr van Heuven Goedhart gezeten.
Na een muzikale opening door het kwar
tet „Nos jungit musica", dat de avond een
artistieke omlijsting gaf, deed de heer
Reinalda allereerts mededeling van een
brief vanH. M. de Koningin, aan wie
reeds des morgens het resultaat was be
kend gemaakt.
„Het vervult mij met blijdschap, dat het
Nederlandse volk", zo schreef H. M., „door
deze vrijgevigheid opnieuw heeft getoond,
begaan te zijn' met het droeve lot der
vluchtelingen. Ik hoop. dat 't voorbeeld,
dat ons kleine land met deze, door par
ticulier initiatief gedragen actie, aan de
wereld heeft willen geven, in andere lan
den navolging zal vinden".
Ook H, K. H. Prinses Wilhelmina prees
in een brief de prachtige actie, die aan
overleg tussen werkgevers en werknemers
ontsproten is.
De heer Reinalda herinnerde eraan, hoe
Ds Zandt, die 75 jaar wordt, vertegen
woordigt in de Tweede Kamer een stuk
Politiek, dat langzamerhand meer en
■Peer traditie gaat worden. Stammend uit
f'e tijd van de emancipatiegedachte en
uit de school van Ds Kersten tegelijk,, is
net niet zo verwonderlijk, dat bij niet ge
heel is meegegroeid met de talrijke pro
blemen, die over de maatschappij zijn
heengetuimeld en die in de Staten-Gené-
raal de behoefte hebben wakker geroepen
aan deskundigen op allerlei terrein om
deze problemen, waar de maatschappij
Riee worstelt, baas te kunnen blijven.
Temidden van die ontwikkeling is ds-
zandt, na zijn studententijd de krachtdadig
bekeerde, zoals men hem in protestant-
Se kringen wel aanduidt, blijven staan
°P het beginsel, dat hij droeg en waar
door hij werd gedragen. Dat beginsel was
de protestantse Kerk in ons land en Gods
Woord, zoals dat in hem uit de Bijbel
blonk. En nu kon de wereld zich ver
der ontwikkelen zoals zij wilde- te dien
°Pzichte was en bleef ds Zandt intransi
gent. Wat niet in overeenstemming was
■bat Gods Woord of dit nu Rome was of
e „vaccine-aanbidders" moest bestre
den worden, daar hielp geen maatschap-
P'.i en geen maatschappelijke ontwikkeling
asn en zo werd hij een figuur in de Ka-
}ber, die een aparte plaats kreeg, omdat
fu.l immer en onversaagd een geluid deed
"oren uit een voor welhaast allen voorbije
ti.ld.
,..Ds Zandt en de moderne maatschappe-
J*e problemen groeiden steeds meer van
'kaar weg; men zag het in het parle-
ri e.bt duidelijk, al wil dat niet zeggen,
hij voor die problemen daardoor geen
meer had. Het was meer zo. dat ieder
tj obleem voor hem werd overschaduwd
in
°r het beginsel, dat hij in hart en nieren
v z'bh droeg en dat hem tot op de dag
li b heden in de dertig jaren van Kamer-
j.|llrnaatschap volkomen gestalte gaf. De
rls'nda8s°ntheiligirig door treinen en sport.,
üLvaccinatie. Rome en zo nog enige za-
W, Waren het, waarover hij dertig jaar
te™? 'eder jaar gesproken heeft en waar-
Zaf h hij ook na zijn 75ste verjaardag
O],blijven fulmineren met heilige ver-
«ardiging.
Uit Zan<it is in de Kamer een figuur
Zo,, 1 verleden geworden en, men mag dat
p-Aen op zijn 75ste verjaardag, een roe-
tegep. in de woestijn. Maar men kan het
r"n H par'ementair gesproken, betreu-
ven' v?' figureh als hij aan het uityWr-
d-v„ '.bh- Want het verschil tussen hem en
J|d Is. dat hij op zijn wijze een strij-
st,.,ic£ gebleven' voor zijn beginsel en geen
^\vnii?,van verontwaardiging struikelen-
^r'?n blijven luisteren Met 'n glim-
r is geworden voor een veelheid
mere beginselen. De Kamer zal
een St0rr|s: "mdat voor velen zijn stem
p"n Br.^ l|it het verleden is geworden
dit hpBf, va" tets dat voorbij is. Maar
k -mnn te Mlen tijde van ds Zandt
m-, eh: het vasthouden aan het-
Is hu b z!=t als beginsel In dat opzicht
-"v, u Vr"irbee!d geworden voor ve-
Juarda beste wensen op zijn 75ste ver-
vórig jaar April in een vergadering van
de Stichting van de Arbeid deze lande
lijke actie besproken werd, waarbij men
de mogelijkheid om een millioen bijeen te
brengen, niet denkbeeldig achtte. In Sep
tember werd de uur-loonactie aangekon
digd, welke het bedrag zeer snel deed
aangroeien.
Door de vrijwillige arbeid van zeer ve
len de administratie was niet gering;
75.000 girostrookjes moesten o.m. ver
werkt worden bedroegen de kosten
minder dan één procent van de totale
som, in totaal bijna 29.000, waarvan 2 3
voor reizen en voorlichting. Hier staat
tegenover rente van het uitgezette kapi
taal, welke reeds 7000 bedraagt. Dit
bleek uit het financiële verslag, dat de
secretaris-penningmeester, drs P. Bran-
des, uitbracht.
Het bedrijfsleven, werkgevers en werk
nemers, bracht 41 pet van de totale som
bijeen, de ambtenaren der overheid 32
pet., particulieren 19 pet., terwijl de res
terende 8 pet bijeenkwam uit diverse ac
ties, zoals toneeluitvoeringen, voetbal
wedstrijden, enz.
Het resultaat werd op geestige wijze
bekend gemaakt door vijf vertegenwoor
digers van het Nederlandse volk, een
arbeider, een vrouw, een gepension-
neerde en een scholier, die beurtelings
op het toneel traden om in een grote
glazen stolp eeh zak met munten te ledi
gen, daarmee telkens het bedrag van
een millioen symboliserend, waarna e^n
aardig kereltje met de rest kwam aan
dragen; nog altijd ruim 123 duizend gul
den.
De laatste jaren had spr. met zijn werk
voor de vluchtelingen het gevoel op gen
ijsvlak te zitten, die niet aan het kruien
te krijgen was.
Het kleine volk van Nederland, dat zelf
In de ellende van de overstromingen heeft
gezeten, heeft iets gedaan, waarvan men
de betekenis misschien pas over jaren
beseft.
Het is het enige volk, dat de mouwen
heeft opgestroopt en voor de vluchtelin
gen aan het werk is gegaan.
De heer Van Heuven Goedhart zelde dit
overal bekend te zuilen maken: In de
Economische Raad van de Verenigde Na
ties, die spoedig in New-York begint; in
de algemene vergadering der V. N. en bij
alle regeringen, met wie hij onderhandelt,
want er valt nog veel te doen. Er ts in
Nederland democratisch gedacht en een
goed samenspel geweest tussen regering
In de vergadering, die het Comité
Vluchtelingenhulp 1954 gisteren in
Utrecht hield, is de volgende bood
schap van de secretaris-generaal
der Verenigde Naties, de heer D.
Hammerskjoeld voorgelezen:
Door meer dan een millioen dol
lar ten behoeve van de vluchtelin
gen bijeen te brengen geeft het
Nederlandse volk een groots voor
beeld van solidariteit en van ge
loof in de idealen van de V.N. Het
is nog maar kort geleden, dat Ne
derland zwaar werd getroffen door
een overstromingsramp, die een
belangrijk deel van zijn grondge
bied teisterde-
Tegen de achtergrond van die
gebeurtenis en zijn gevolgen kan
men eerst recht de waarde schat
ten van de Uurlonen, die de arbei
ders van Nederland hebben be
schikbaar gesteld, van de verdub
beling daarvan door de werkgevers
en van de milde giften uit alle an
dere lagen van de Nederlandse ge
meenschap.
Ik beschouw het als een voor
recht U allen, als Secretaris-Gene
raal van de Verenigde Naties, te
danken voor Uw prachtige bijdrage
tot het werk van de organisatie op
het terrein van de bescherming
van en de hulp aan vluchtelingen.
en volk, want de overheid stond met haar
bijdrage in het voorste gelid. Nederland
heeft iets historisch gedaan.
Het is tien jaar na de bevrijding een
schandvlek op de kaart van Europa, dat
er nog 350.000 mensen als vluchtelingen
leven, waarvan er 75.000 onder deernis
wekkende omstandigheden in kampei»
verblijven.
Met liefdadigheid alleen zijn ze niet ge
holpen. Men moet hun de volle kans ge
ven om in het land, waar ze verblijven
het gaat voornamelijk om Oostenrijk en
Griekenland weer een eigen bestaan
op te bouwen.
Het probleem is in wezen doodeenvou
dig, Dank zij een bedrag van 2,9 millioen
dollar, dat de Ford-Stichting in Amerika
schonk, kon geëxperimenteerd worden
met deze mensen in een voor hen nieuwe
maatschappij te integreren. Het is een
financieel-economisch probleem, dat semi-
wetenschappelijk benaderd moet worden
De regeringen van de twee landen hebben
er vimillioen dollar bijgegeven
V°°r minstens 270.000 vluchtelingen -
s,echts 60 a 70 duizend kunnen de eerste
drie jaar door emigratie geholpen wor
den moet in het land waar zij zijn, een
plaats in het maatschappelijk leven ge
creëerd worden. Dit vereist vakopleiding
en credietverlening, terwijl ook huizen
gebouwd moeten worden. Van het bedrag
zal 20 pet dienen voor de vluchtelingen,
„Naar hel buitenland gaan? vraagt
tydig uw paspoort aan." Deze tekst staat
op de affiche, die is uitgegeven door het
provinciaal bestuur van Gelderland. Het
is een van de middelen, waarmee men
hoopt de grote vraag naar paspoorten in
de maanden Juni, Juli en Augustus te
verminderen, het andere middel is. dat
er tijdens de genoemde maanden een ver
hoogd tarief geldt. Een paspoort komt dan
in totaal op zes gulden, tegen anders vyf
gulden.
Gelderland is de enige provincie met
een gevarieerd paspoortentarief. Voor
deze proef heeft het departement grote
belangstelling, aldus werd ten provincie
huize meegedeeld. Verleden jaar werden
in de maanden Juni, Juli en Augustus
22.013 paspoorten afgegeven, tegen in to
taal dat jaar 36.258 (Nijmegen, dat zelf
standig paspoorten afgeeft, buiten be
schouwing gelaten). De raming voor dit
jhar in Gelderland is, dat er 60.000 pas
poorten zullen worden aangevraagd.
Met 49 van de 58 stemmen werd gisteren
in de buitengewone zitting van de Prov.
Staten van Noord-Brabant benoemd tot
directeur van de Provinciale Planologische
Dienst ir J- P. J. Margry b.i.. architect en
stedebouwkundige jn Venray. Hij is de
opvolger van ir H. M. Buskens, die thans
directeur-generaal van Wederopbouw en
Volkshuisvesting is.
Ir J. P- J- Margry, een zoon van de be
kende Rotterdamse architect Jos Margry,
trad na het behalen van het diploma B. I.
aan de Technische Hogeschool in 1940, in
dienst bij de Limburgse streekplannen-
dienst, Van 1941 tot 1945 was hij lid van
het architectenbureau Margry te Rotter
dam. Daarna vestigde hij zich te Venray
als particulier architect, alwaar hij met
een groot aantal bouwkundige en stede-
bouwkundige opdrachten in Noord-Bra
bant en Limburg werd belast. Ir Margry
is 41 jaar.
Van de krasse schaatsenrijder, die hier
op de foto temidden van een aantql
jeugdigvrienden en vriendinnen een
baantje trekt, kunnen we terecht zeg
gen, dat zijn schaatskunst van vóór de
oorlog is: Hij is n,j g2 jaar oud! Het
is de in f riesla'nd. geboren heer D. El
zenpa, die in zijn jonge jaren menige
prijs °P de smalle ijzers wist weg te
die door ouderdom of invaliditeit buiten I halen. Wanneer het weer te slecht is,
het economische leven staan. kan men hem in het Rusthuis te Den
Burg treffen.
(Van onze Utrechtse redacteur)
Het vacantiewerk in Nederland krijgt
meer en meer de aandacht. Geen wonder,
als de goede invloed hiervan op het
tegengaan van baldadigheid der jeugd
duidelijk aanwijsbaar is. In Haarlem
komt gedurende de maanden Juli en
Augustus, wanneer er uitgebreide vacan-
tie-spelen georganiseerd worden, balda
digheid het minst voor.
Baldadigheid komt overigens in ons
land nog veelvuldig en in zeer gediffe
rentieerde vorm voor. Een rapport wijst
op een in dit opzicht droeve vindingrijk
heid van de jeugd.
Niet bepaald nieuw, maar toch ernstig
is soms het dusdanige sneeuwballen
gooien, dat van vandalisme gesproken
kan worden. Zo moesten als een gevolg
hiervan te Amsterdam in Januari 1050
lampen aan de openbare weg vernieuwd
wórden. Op een enkele dag werden 400
lampen met sneeuwballen stuk gegooid.
Wij kregen dit meegedeeld door de
heer J. Pront op de gisteren in Utrecht
gehouden conferentie van het Centraal
Werkcomité Vacantie, waar ditmaal ge
sproken werd over de wenselijkheid en
het nut van provinciale en/of regionale
contactorganen; eisen, die gesteld moeten
worden aan voor de jeugd passende va-
cantierecreatieterreinen; kennis van en
scholing in spelen, vormen Van bezighe
den binnenshuis en liederen ten behoeve
van het kindervacantiewerk.
Als voornaamste conclusie releveren
we, dat in de toekomstige uitbreidings
plannen van gemeenten en streken reke
ning dient te worden gehouden met het
projecteren van speeigebieden voor de
jeugd, die beantwoorden aan de psycho
logische behoeften vooral van de stads
jeugd.
Over de te stellen eisen hield de heer
K. van Driel, chef van de afdeling Volks
ontwikkeling der gemeente Rotterdam
een inleiding.
Sportvelden en kale grasvelden zijn
vamvege hun eentonigheid weinig ge
schikt en gewenst zijn speciale recreatie
gelegenheden, b.v. parken, bossen, plant
soenen en weiden, die in grote steden
helaas schaars zijn.
De stedelijke overheid heeft de on
afwijsbare plicht hiervoor ruimte te re
serveren. Het moet een gevarieerd gebied
zijn echter geen natuurreservaat; een
behoorlijke oppervlakte; geen verzamel
plaats, opdat vacantie-ontspanning geen
massabedrijf worde; liefst buiten de be
bouwde kom; niet bij drukke verkeers
wegen; een overzichtelijk en afgesloten
geheel, terwijl er een goede accomodatie
moet zijn, zoals b.v. een overdekte plaats
om bij regenweer te schuilen.
Afgeraden werd om met de kinderen
in grote slenterpartijen naar het terrein
te trekken. Het vraagstuk van het ver
voer dient door en in de gemeenschap te
worden opgelost, zowel wat de technische
als de financiële kant betreft.
Ir L. H. M. Brand, voorzitter van het
Provinciaal Comité Kindervacantiewerk
Limburg omschreef doel en taak van de
provinciale regionale contactorganen.
Het Kindervacantie-werk, zo zei hij,
bedoelt het kind in vacantie-tijd naast
ontspanning en vermaak vorming te ge
ven. Het is een vorm van jeugdwerk en
heeft als zodanig de levensbeschouwing
mede tót basis,
De heer A. Oosterlee, hoofd van de
afdeling Vorming buiten schoolverband
van het Ministerie van O.K. en W. heeft
de bijeenkomst met enkele woorden ge
opend.
De nieuwe Japanse minister-president,
Hatoyama, ontving een pe»itie. Niet vaii
politieke strekking, want het was een
verzoekschrift van ongeveer 25 buiten
landers, die in Tokio woonachtig zijn.
Zij verzochten hem „De grote Nationale
Hondengevechten", die a.s. Zondag zui
len plaats hebben, te verbieden. Niet
minder dan 25 paar honden zouden,
elkaar op leven en dood gaan bevechten
en deze „sport" is in Japan nogal
populair, hoewel het toch eigenlijk «I
bijna veertig jaar officieel niet is toe
gelaten dergelijke festijnen te organise
ren. Het wonderlijke aan dit „Nationale
Hondengevecht" is wel, dat het ge
organiseerd is door het Japanse leiden
de orgaan op kynologisch gebied, dat de
naam draagt „Aiken no tomo". hetgeen
zoals u onmiddellijk al zult begrepen
hebben „De hondenvriend" betekent.
Twaalf maanden gevangenisstraf was
het vonnis, dat Charles Raeburn tegen
zich hoorde uitspreken. Hij had dan ook
een auto gestolen, die wagen helemaal
naar Adelaide gereden en daar getracht
het gestolen goed van de hand te doen.
Het verbazingwekkende is echter, dat
Charles Raeburn een man is zonder
benen. Hij gebruikte twee stokken om
het „voetwerk" bij de auto te verrich
ten. De reden, waarom hij deze auto
stal en trachtte te verkopen, was eigen
lijk tragisch. Hij had het gedaan, z«i
Charles Raeburn, om te voorkomen, dat
zijn dochter ook beide bénen zou ver
liezen, want ze leed. aan dezelfde ziekte
als hij en de behandeling hiervoor zou
zeer veel geld kosten.
Gisteren werd Margaretha Little 108
jaar oud. Ze is zonder enige twijfel do
oudste inwoonster van de Ierse Vrij
staat. Ze verblijft in een ziekenhuis,
waar ze overigens al vier jaar achter
een vertoeft.
Elf Amerikanen, bewapend met niet
meer dan pijl en boog. ziin per vlieg
tuig vertrokken om in de oerwouden
van Frans Equatoriaal Afrika op groot
wild te gaan jagen. De iacht zal drie
weken duren. De heren zijn in ieder
geval met pijl en boog wel wat mans,
want allen zijn lid van een Amerikaanse
boogschuttersclub.
(Van onze correspondent)
Dinsdag 8 Maart is het tie., jaar ge
leden. dat op de Woeste Hoeve, halver
wege Apeldoorn—Arnhem, 117 personen
bijna allen verzetslieden op bevel
van de bezetter gefusilleerd werden a»s
wraak voor de overval op 'n Duitse leger
auto, waarin de Duitse politiechef, Rauter.
in ons land werd vervoerd. Evenals voor
afgaande jaren zal dan op de plaats, waar
'n eenvoudig houten kruis de gedachtenis
levend houdt aan deze massa-fusillade .en
herdenking worden gehouden.
De burgemeester van Apeldoorn, mr A.
L. des Tombe zal bij deze herdenking he'
woord voeren, evenals Deken G. C. Oost
veen te Apeldoorn en de hofprediker Is
J. F. Berkel.
Het bestuurslichaam van de interna
tionale arbeids-organisatie (ILO) heeft
opdracht gegeven tot het opstellen
van een rapport over de mate waarin
organisaties van werknemers en werk
gevers in de 70 leden-staten vrij zijn
regerings-overheersing of toezicht.
Aan de directeur-generaal, David
Morse, is opdracht gegeven drie onaf
hankelijke personen aan te wijzen voor
de samenstelling van dit rapport dat
zo mogelijk tegen October gereed zou
moeten zijn.
Zoals bekend, zijn tijdens de laatste
vergadering van de Europese ILO-
conferentie ernstige moeilijkheden ge
rezen tussen Westelijke en Oostelijke
werkgevers-organisaties. De Westelij
ken weigerden verder mee te werken
in commissies, waarin ook de commu
nistische werkgevers-afgevaardigden
werden toegelaten. Zij oefenden ern
stige critiek op het feit, dat de werk
gevers-organisaties in O.-Europa vol
ledig onder staatscontrole staan.
De afwijzende houding der Weste
lijke werkgevers kwam in een bijzon
der licht te staan, omdat sommige Wes
telijke regerings-delegaties wél stem
den voor toelating van de communis
tische werkgevers tot verschillende
commissies.
Gelukkig gaan wc alleen maar op papier met de werphengel op stap, voor niet een ragfijn 3-grams hengeltje,
want één blik uit het raam doet alle lust tot zwerftochten door de nnlrW ,al zi;in er behoorlijke knullen aan zo'n
op slag vergaan. Er is trouwens geen sloot, die nog open ligt, e„ met de SZaam' dU" raPier je geV3ngen!
visserij zal liet voor dit seizoen wel afgelopen zijn. Misschien, dat dc
riviervissers nog een kans krijgen orer enkele weken. Die mogen immers
twee kostelijke weken langer hun sport bedrijven? Het vorige jaar zelfs
vier weken!
Maar juist omdat alle hengelaars op non-actief zijn gesteld en hun tijd
thuis zoekbrengen is het misschien van nut eens wat meer aandacht te
besteden aan onze werptechniek.
We zullen daarbij gemakshalve uit
gaan van het allerprilste begin, want
de krant is goed geinformeerd, maar
toch niet zó goed, dat men er precies de
stand van geoefendheid in het hante
ren van een werphengel weet van al
haar sportvissende abonné's. Bovendien
zal die geoefendheid nog wel wat uit
eenlopen, veronderstellen we.
Het begin van het werpvissen ligt in.,
de hengelsportzaak!
Want om te werpen moet men een
werpstokje hebben en dat is alleen daar
te koop.
Nu komen er in een drukbeklante zaak
wei dagelijks enige lieden welgemoed
binnengestapt om te vragen naar de
prijs van een werphengel. Zij zijn in de
heilige veronderstelling, dat de winke
lier hun vraag onmiddellijk zal begrij
pen en zeggen dan ook recht op de
man af: „Mag ik eens een werphengel
van u zien?" Een verstandige en vak
kundige winkelier zal dan terstond ant
woorden: „Waar is het voor, mijnheer?",
want evenmin als men in een ijzerhan
del weet, wat u hebben moet wanneer
u om een „zaag" vraagt, zomin weet
een winkelier in hengelsportartikelen,
wat uw verlangen is, wanneer u een
werphengel vraagt.
Om te beginnen zijn er werphengels
en werphengels. Wat „men" bedoelt met
zijn vraag „een werphengel" te mogen
zien. is meestal een spinhengei Daar
naast zijn er hengels voor de zeevisse
rij, lange, stoere stokken van ca 8 feet
wanneer zü van gewoon tonkin zijn ge
maakt en 10-12 feet, wanneer zij van
splitcane zijn. Er bestaan voorts hen
gels voor het zogenaamde baitcasting,
het werpen van zwaar kunstaas of geta
keld dood aas met draaiende reel. Dan
u® e.r n°8 de lange en vrij slappe
hengels voor het lanceren van de kunst-
ïilWi (-de visw'ize- waarmede men de
ten gen forel ,en- ?alm aanbindt en
ten onzent ook wel vist op ruisvoorn. Al
hfogels moet de leek, die om een
„werphengel" vraagt, met hebben.
Wat hij wél hebben moet is dus een
spinhengei, doch ook daar zijn weer ve
le soorten in. Vandaar die vraag van
be winkelier „waar is het voor". Want
de een wil met zijn werphengel gaan
snoeken met levend aas, de ander wil
ae.n stokje om te karperen, de derde
wil zich voorzien van een hengel, waar
hij alles mee kan doen, zelfs er mee
in zee gaan vissen..
Dit tussenkopje is zwendel, pure zwen
del om uw aandacht te trekken, want
het zij voor eens en altijd vastgesteld
een universele werphengel bestaat
niet, net zo min als een universele zaag.
Wanneer u een knutselaar bent, hebt
u voor verschillende doeleinden een spe
ciale zaag en het komt gewoon niet in
uw hoofd om een schrobzaag te ge
bruiken waar een blokzaag nodig is. Om
nog maar te zwijgen van een ijzerzaag.
Waarom zou u dat wel van uw hen
gel verlangen? Wil men de volie hon
derd procent sport beleven aan het
vangen van baars met een spinner, dan
moet men dat niet doen mét een ste
vige 20-grams stok en nylon 30-00, want
dan beleeft men geen honderd, doch
maximaal 1 pet plezier. Men degra
deert zichzelf tot visvanger, tot hand
langer van de visboer, gesteld dat een
baars zo gek zou zijn een aanval op
dit hijswerktuig te ondernemen.
En wil men gaan karperen met een
werphengel (dit heeft met werpen als
zodanig niets te maken; het is een toe
gepaste visserij) dan neemt men daar
De meest gangbare hengel in ons land
om de leek maar meteen uit de
droom te helpen is een spinhengei
van 1.80 meter tot ca. 2.45 meter (6-8
feet. Wy kunnen het ook niet helpen
dat dc Engelse maten by de hengel-
bouwers de meest gangbare maten zijn!)
en heeft een werpvermogen van 8-15
gram. Om te beschrijven aan welke ei
sen een goede spinhengei moet voldoen
moeten we u eigenlijk eerst vertellen,
hoe zo'n hengel „werkt" en waarom
hij zo moet werken. De hengel werkt,
inderdaad, want het is namelijk niet
zo, dat u het gewicht weggooit, doch
de hengel dit voor u doet.
Daarom is do benaming „werphen
gel" eigenlijk verkeerd. Schiethengel zou
beter zijn al klinkt het idioot, want in
feite schiet men er mee, zoals men met
een boog schiet. By een boog legt men
een pijl op en spant de boog door de
pees aan te trekken. Men richt en wan-
Zou een werphengel deze actie niet
bezitten en zou het op de kracht van
de hengelaar aankomen, dan was alle
geld voor een dure werphengel wegge
gooid geld en kon men elke willekeuri
ge bezemsteel of bamboeknuppel gebrui
ken. Een werphengel moet dus actie
hebben, daar zijn we het over eens.
Wie wel eens een werphengel in han
den heeft gehad en er mee gewerkt
heeft weet, hoe subtiel die actie is en
hoe gemakkelijk zij teniet wordt gedaan.
Daarom is alles wat er aan het werp
stokje teveel zit, schadelijk voor de kwa
liteit van de hengel en dient dus ver
wijderd te worden.
De zware geleideringen (bv. met agaat
voering of voering van glas, porcelein
e.d.) zijn ondingen. Een goede werp
hengel heeft, ringen van hardchroom,
dat alle materiaal met stukken slaat.
Het is licht, roestvrij, breekt bijkans
niet en is absoluut niet te beïnvloeden
door de diamantharde en vlijmscherpe
nylondraad, die er duizenden malen
langs zal moeten schuren. Ook te zwa
re bussen of een te groot aantal ervan
benadelen de actie. Daarom is de z.g.
auto-hengel van vijf delen een bazarprul
bezien van uit hengeltechnisch oogpunt.
Hetgeen niet wil zeggen, dat men er
geen vis mede kan vangen!
Een overmatige omwikkeling van dc
hengel kan eveneens ongunstig werken.
We spreken hier uiteraard nog steeds
van een splitcane werphengel, want er
bestaan spinhengels, weike gemaakt zijn
van alle mogelijke materialen, zoals
staal, glas (hol en volglas), greenheart
tonkin etc. Er gaat echter niets boven
een splitcane hengel wat actie, souples
se en reageren betreft, daarover zyn
alle hengelaars het wel eens, die ooit
ervaring met spinhengels hebben opge
daan. De laatste tfjd begint echter een
neer men het doel in het oog heeft,
wanneer men als het ware „voeling"
met het doel heeft, wordt de pees los
gelaten. De boog ontspant zich bliksem
snel en geeft door deze beweging de
pijl zijn snelheid en zuiverheid van be
weging en richting.
Iets dergelijks gebeurt er wanneer
men een werphengel hanteert, althans
wanneer men hem goed hanteert. Dan
werpt niet de hengelaar, doch de hengel
Om dit te bereiken is het duidelijk, dat
de hengel aan zekere eisen moet vol
doen. Hij moet buitengewoon veerkrach
tig zijn, soepel reageren op de geringste
spanning en zich bliksemsnel in zijn
oude stand kunnen herstellen, zonder 'n
tijdlang heen en weer te zwaaien als
een duikelaartje, u weet wel, dat beken
de speelgoeddingetje. Deze actie van de
hengel moet ongeveer over de hele stok
verdeeld zijn en niet bijvoorbeeld al
leen in de top zitten, zoals bij de hen
gel voor de d- .H. vlieg of de Ameri
kaanse baitca.ling stok.
materiaal op te komen, dat een geduch
te concurrent van het edele splitcane
gaat worden, namelyk het glas. Mo
menteel zijn er holgias-hengels (precies
gezegd zyn ze gemaakt van fiberglas
vezel) in de handel, die wat actie be
treft niet veel onderdoen voor goede
•splitcane soorten. Zij hebben bovendien
het voordeel, dat men niet zo scherp
aan maximum-werpvermogen gebonden
is als by splitcanes, al kan ook de gias-
hengel overbelast worden. Verder zijn
zij immuun voor de door bezitters van
dure splitcanes zo zeer gevreesde meel
dauw en vertonen zy verder ook weinig
slijtage en vermoeidheidsverschijnselen
zelfs niet by het meest intensieve ge
bruik. Doch glashengels vormen een
hoofdstuk apart en wy hopen er in een
volgend artikel nog op terug te komen.
Splitcane is en biyft in elk geval het
edelste materiaal voor spin- zowel als
vliegenhengels en voor wie de prjjs geen
doorslaggevende factor is. hii blyft het
buigend split trouw totterdood!
Doch om op die bussen terug te ko
men, zij zijn voor een goede hengel van
enorm belang. Het is namelijk in de
meeste gevallen op de bussen, dat een
hengel sneuvelt bij een onjuiste behan
deling of bij overbelasting tijdens een
of andere onvoorzichtigheid.
Om te beginnen dienen de bussen glad
langs de hengel te liggen, in stroom-
lijnvorm zonder uitstekende randen. Dit
om de actie en het verloop van de hen
gel niet te onderbreken. Vervolgens die
nen de bovenkant van het eerste deel
en de onderkant van de top tegen el
kaar te rusten wanneer beide delen in
eengeschoven zijn. Men kan dit contro
leren door een houtje in de bussen te
steken en te meten. En dan en dit
is zeer belangrijk de bussen mogen
niet glad-af op de stok geschoven zijn,
doch dienen aan de achterzijde te zijn
voorzien van puntig toelopende strips,
die de beweging van de hengel vloeiend
overnemen en vermoeidheids-breuken
practisch uitschakelen. Tenslotte dienen
zij nauwkeurig in elkaar te passen, zo
dat men de bekende knal hoort „welke
men in de kerk niet hoort", zoals de
afgezaagde opmerking luidt bij het ope
nen van een champagnefles. Draai of
wring nooit, wanneer u de delen van
uw werphengel niet direct uit elkaar
kunt nemen. Verwarm liever de buiten
ste bus met uw aansteker of een luci
fer en trek beide delen rechtstandig
ZONDER WRINGEN uit elkaar. Het
verlengt de levensduur van een hengel
met ettelijke jaren!
Ten slotte nog dit!
Het is een uitgemaakte zaak, dat een
goede splitcane niet te vervangen is.
Goede splitcanes kosten echter een lief
stuk geld. Een werkelijke goede werp-
stok komt al gauw op een gulden of
vijftig, zestig en er zijn er die het tien
voudige van dat bedrag kosten! Dit wil
echter nog lang niet zeggen, dat men
pas werkelijk sport kan beleven, wan
neer mén met zo n kostbaar instrument
door de polder trekt. Er zijn heel goede
glashengels bijvoorbeeld. Zelf hebben
we een holle glasvezel-hengel van Spor-
tex meegebracht uit Düsseldorf en hij
bevalt ons best. Het is een 12-grams
hengel met een prima actie en van een
grote soepelheid. Men kan zelfs erg
veel plezier hebben van een goede ton
kin-hengel en persoonlijk hebben we de
edele kunst geleerd met een splitcane
van goedkope kwaliteit, vóór we de aan
schaffing van een duurder exemplaar
durfden wagen. Hoofdzaak is echter, dat
men een hengel koopt, die geschikt is
voor het doel, waarvoor hij gebruikt
moet worden. Neem een lichte bamboe
(tonkin) hengel voor baars e:d. Een
hengel, die door een pondsbaars flink
krom getrokken kan worden en waar
aan u een lijn van 16 of 18/00 kunt ge
bruiken. En voor snoek mag hii zeker
niet zó fors zijn, dat hij onbewogen blijft
onder de wanhopige pogingen van een
driepondertje. Volgende keer hopen we
iets meer te zeggen van de glasvezel-
hengel en de werpmolen.
Stö.
