Tien jaar terug
Tante Riek: moeder van de L.O.
Duizenden onderduikers was
zij tot steun
L
Blaskowitz kreeg geen krant, geen schnaps
maar mocht zijn schoenen aanhouden
Natuurschoon verstikt in Diesel-oliekolenstof
en uitlaatgassen....
Duitse accuratesse
Duitsland morgen
weer souverein
r* '^wy"k'
Grimmige herinneringen van generaal Foulkes
Dooltocht over
een voormalig
slagveld
(7 en Slot)
I
Contrasten na
tien jaren
Britse verdediger voor
Jungschlaeger
Abbé Pierre bij
Eisenhower
Uit Indonesië terug
kerende Nederlanders
"WOENSDAG 4 MEI 1955
PAGINA 3
4—5 MEI 1945
Het fatale schot
Opbouw en records
Wie na tien jaar terugkeert naar
steden en streken waar destijds
slechts wanhoop en puin en ver
bittering en verslagenheid en el
lende heersten, hij heeft moeite
zich nog eenmaal te herinneren
hoe het destijds was: troosteloos,
grauw, zonder enig perspectief, be
angstigend. Er zullen, naar men
verwacht, dit jaar enige honderd
duizenden Amerikanen, Canadezen
en Engelsen naar het Europese
continent komen teneinde, tien
jaar na de laatste acte van het
Duitse drama, de slagvelden nog
eenmaal terug te zien. Zij zullen
daarbij West-Duitsland niet over
slaan en het is wel zeker, dat de
man die, aan het begin van deze
dooltocht, destijds in Kleef de ver
slaggever zei: „Sie werden stau-
nen", daarbij gelijk zal krijgen
Door regering aangezocht
NEDERLANDS SCHILDERIJ
-VOOR BRITSE MARINE
De vergelding
leem gaat probleem met ons
land bespreken
gS(«5
ï&y/</y/&
Er heerst geen stilte meer aan de Lorelei
door MARTIN W. DUYZINGS.
REMAGEN, April.
TER HOOGTE van de Lorelei was de Rijn nu vol
met schepen. De dag was koel, dc hemel grauw:
men vond nog weinig toeristen aan dc boorden van
de Rijn, het dal was vol geluiden. Er bonkten daar
zwaar beiaden goederentreinen in de rails, en in de
rivier met schril gillende stoomfluiten de schepen
om wat ruimte, en over de eindeloos kronkelende
wegen aan weerszijden van de rivier dreunden de
vrachtwagens in ononderbroken rijen. ,.Ein ünheimi-
scher Betrieb", zei de zware, blozende man die daar
aan de rechter Rijnoever een café en een aanverwant
terrasje ten behoeve van de toeristen aller landeu
exploiteerde. Hij schatte, niet ten onrechte, het
verkeer in het Rijndal op wel vijf maal zo intensief
als dat van vóór de wereldoorlog, en hij bleef met
deze schatting, naar de cijfers leren, aan de Ja<m
kant. Hij vreesde, dat op de duur de vreemdelingen-
in dus trie en het toerisme onder deze, van maand tot
maand verstikkender wordende drukte wel lijden
zouden. Het natuurschoon, zei dc man, wordt ver
stikt in Dieselolie, kolenstof en uitlaatgassen. Nooit,
dacht hij, was het Rijndal mooier, beter en lieflijker
geweest dan in de eerste jaren na de oorlog toen de
wereld vergeten scheen, dat de Rijn een levensader
was van West-Europa, en toen er geen draad verf
meer zat op de terrasjes, en toen op de Drachenfels
de tandradbaan niet werkte, en toen de plezierboten,
voor zo ver zij er nog waren, het zonder hun „Blas-
"apelle moesten doen, om de eenvoudige reden, dat
de leden dezer muziekgezelschappen toen nog, ergens
tussen Tobroek en Omsk en de Midlands en Siberië,
m krijgsgevangenschap verbleven. „Unheimisch
zei de man. Tien jaar geleden, toen hier aan de
boorden van de Rijn de laatste acte van het Duitse
drama inzette, had de man diep in Frankrijk, ergens
aan de boorden van de Gironde gezeten. Hij kon
daardoor niet weten, dat in die dagen juist de stilte
die hier geheerst had aan weerszijden van de Rijn, op
een morgen -onverwacht verbroken was en dat één
enkel schot toen „unheimischer" geleken had dan
alle verschrikkingen, elders aan het Westelijke front.
Zonnige terrassen aan de
Königsallee in Diisseldorj
het hart van het „Parijs
van liet IS'oorden"; doch
daarnaast nog altijd puin
en ruïnes achter de
imposante facade, van
een tvaar/ijk verbluffende
wederopbouw.
wPrerwlS d.aar aI dagen geduurd. Er
i'nkcrofuo" Ultae soldaten meer aan de
oi) het daJ" Van r'vier. Daar wapperde,
scholenfe?. kleine villa, half ver^
de Stars and «n6- •|c>ng0 Sr°en, uitdagend
dedigers aarfl u ch de Duitse ver-
dezè uTtdae^ ^K eL"Rijnoevei- hadden
oeze uitdaging onbeantwoord gelaten- er
was m deze sector van het from al da-en
was alsof ^mpn ^'h0tr mee>' gevallen het
vas alsof men de Lorelei het bloedige
schouwspel van een moderne oorlog ver
der maar besparen wilde. Er heerste daar
zitdenmva darn-?e situatie- Aan weers-
kJ de RUn tuurde men ononder
broken door de veldkiikers. ZoIJZXL„A
veldkijkers. Zo kende men
men vertrouwd met
Z° raakle ".en v
elkanders gewoonten. Het zou, elders aan
Cn in een feller stadium" van
de strijd, niet mogelijk zijn geweest, dat
do Amerikanen onder het oog van de
vijand en binnen het bereik van diens
geschut, ongehinderd nieuwe voorraden
aansleepten, zonder dat de vijand een
poging deed, dat te verhinderen. Het zou,
van de andere kant, onder normale om
standigheden evenmin mogelijk zijn ge
weest, dat de Duitsers hun kleine, een
zame garnizoen in de oude, reeds half
vergane burcht op het eilandje midden in
de rivier, elke dag bleven bevoorraden
zonder dat de Amerikanen, die het door
hun veldkijkers allemaal nauwkeurig kon
den zien, met een welgemikt schot het
bootje met behulp waarvan men deze
dagelijkse provianderingsoperatie ver
richtte, tot zinken brachten.
Doch ter hoogte van de Lorclcl was alles
anders. Men leverde daar geen artillerie-
duels, men liep er aan weerszijden van de
rivier door een merkwaardige, geladen en
tóch weldadige stilte. Het was alsof men
het aan de rest der geallieerde en Duitse
legers overliet, elders in bloedige ge
vechten cn gedurfde krijgsondernemingen,
deze laatste acte van het grote drama te
beëindigen. Iedere dag als het Duitse
bootje naar het midden van de rivier
koerste om de bezetting van de oude
burcht te provianderen, stonden de
Amerikanen aan de linker-oever er be
langstellend naar te kijken. Het verkeer
achter de Duitse linies moest wel ont
wricht zyn, zeiden de Amerikanen achter
hun veldkijkers. De Heini's op de burcht
hadden nu al vier dagen achtereen geen
post en geen munitie meer gehad. Doch
voor het overige maakten zij de Duitsers
Nu niets uit een ille
gaal pamflet, maar een
aanhaling uit het Be
vrijdingsnummer van
onze eigen krant, dat
nog wel als bulletin ver.
scheen de bezetting
had ons werkelijk niets
meer overgelaten van
onze outillage maar
niet minder jubelend
Prijkten daar de juichende zinnen van
de hand van onze toenmalige hoofd
redacteur, de pas overleden mgr dr
J. Witlox. Hij had maar één woord
van drie letters nodig voor de titel
en stralend staarden de Rotterdam
mers, naar dit Maasbode-bulletin, dat
overal tijdens de bevrijdingsfeesten in
Rotterdam te zien was.
VRIJ!
Vrij, vrij, eindelijk vrij!
Nooit is een jubelkreet zó spontaan
uit aller borst gesprongen. Wat wij de
laatste maanden hebben meegemaakt
en wat in Duitsland door de Geal
lieerden werd opengestoten, zegt ons
in stralende helderheid, wat het be
tekent vrij te zijn.
Maar we willen thans, bij dit eer
ste woord, niet bitter worden, we zul
len nog bitter genoeg moeten zijn
vóór er recht is geschied. Want recht,
volledig recht moet er geschieden:
dat is de enige juiste methode om het
ware welzijn te dienen van de wereld,
óók van hem die onrecht deed. Thaiïs
wenden wjj ons liever in vurige dank
tot de Allerhoogste, Die aan het ge
martelde Nederland de onuitspreke
lijke zegen van vrijheid en verlossing
schonk. En tot de Geallieerden, de
werktuigen in Gods hand.
Militair was de krijgstocht in Duits,
land een model. Hij richtte zich op
datgene wat het eerste doel van
iedere krijgskundige operatie moet
zijn: het vernietigen van de vijande
lijke strijdkrachten. En dit doel werd
bereikt in verbazingwekkende snel
heid en in cijfers, die astronomische
verhoudingen dreigden aan te nemen.
En die stoot op het hart van Duits
land was de beste methode voor onze
bevrijding snel en afdoende en op 'n
wflze, die ons volkrijk land onnoeme
lijke ellende bespaarde.
En reeds vóór de bevrijding werd
gewerkt aan leniging van de nood op
een wijze, enig in de historie van de
mensheid. Wie zal ooit de aanblik
vergeten van die duizenden op de da
ken. terwijl de oorlogsmachines nu
met hun zoete last rakelings over hun
hoofden daverden? Daarnaast gaat
onze dank naar Zweden en Zwitsers,
naar Fransen en Belgen. Vooral wat
Zweden deed, zullen we nooit verge
ten. Het is nauwelijks te zeggen wat
dat voor ons betekende.
Thans aan ons om oris de vrijheid
waardig te tonen.
En dan alle handen in elkaar in na
tionale eenheid: voor herbouw en be
vrijding van Indië.''
MEAT and vegetables.
En na de juichende woorden van
ons eigen bevrijdingsnummer van tien
jaar terug, gaat „Tien Jaar Terug"
nu ook sluiten. Maar we vinden, dat
er zowel voor U als voor ons nog een
feestmaal morgen aan te pas moet
komen. En om het U niet te moeilijk
te maken hebben we er een „herinne-
tvr? tVan gemaakt. Morgen eten we
„Meat and Vegetables" (blikjes heb
ben we gelukkig niet meer), maar we
doken een recept op voor U.
En dames men neme
unn kS aardappelen. 500 gr. wortelen,
40° gr. runderlappen, 15 gr zout,
bloem, 50 gr. margarine of boter
a 1 liter water, 1 laurierblad, 2 kruid
nagels, peper en tablet ossen
staartsoep. Vandaag dient U nog de
aardappelen te schillen en te koken
Morgen: de runderlappen in dobbel
steentjes snijden, zouten en door de
bloem wentelen. De dobbelsteentjes
vlees bruin bakken in margarine of
boter. Onder goed roeren het water
toevoegen en daarna kruiden. Het
vlees in deze saus 2 a 3 uur heel
zachtjes laten sudderen. De wortelen
schoonmaken en fijn snijden, de gare
aardappelen in blokjes snijden en met
de wortelen bij het vlees voegen. Het
geheel aan de kook brengen en een
kwartier zachtjes laten koken. Een
kwart tablet ossenstaartsoep fijriwrij-
ven. met. iets water tot een papje roe
ren en dit door het gerecht roeren.
En dan verder: smakelijk eten.
hun compliment voor hun voorbeeldige
accuratesse. Het bootje voer
post, munitie of géén munitikTederl d'ag"
Steeds op hetzelfde uur. Geen minuut te
vroeg en geen minuut te Iaat De Yanks
konden er, zo z« daar behoefte aan had
den, hun klok op zetten
Er zijn, toen het eenmaal losbarstte in
deze sector van het Westelijke front
destijds geen wereldschokkende dingen
gebeurd. Vierhonderd doden, wellicht of
vijfhonderd en wat verwoeste huizen niet
meer dan dat. Doch zij die er bij betrok
ken waren, zullen oud kunnen worden
zonder die zonnige ochtend te vergeten
waarop eindelijk het schot viel, dat dwars
door die gespannen doch weldadige stilte
scheurde. Er had die morgen een jeep
van het Amerikaanse leger gereden langs
de linker-oever. De jeep kwam daar dage
lijks voorbij. Hij torste op zijn motorkap
de Rode Kruisvlag en hij nam steeds
dezelfde weg: de Duitsers die hem door
hun veldkijkers volgden, hadden hem
dagenlang ongemoeid gelaten. Die morgen
echter viel er van Duitse zijde één enkel
schot. Men zag door de veldkijkers hoe
de jeep met de Rode Kruisvlag plotseling
begon te slingeren. Toen was er een stof
wolk en daarna weer stilte. De jeep stond
daar roerloos dwars over de weg, de
bemanning gaf geen teken meer van
leven Van dat ogenblik af wachtte men
van Duitse zijde op de vergelding. De
burgerbevolking vluchtte in de bergholen
overgang had niets te betekenen, zo men
het vergeleek met het geweld dat, veel
verder naar het Noorden, Montgomery's
troepen ontketenden toen zij ter hoogte
van Wesel de Rijn-barrière overweldigden
en zij zich opmaakten om, in een aantal
omtrekkende bewegingen, de laatste
restanten van de Duitse legers in het
Noorden uit te schakelen of te vernieti
gen. Er stierven, die zonnige Maandag
morgen van de 26e Maart 1945, daar in
de schaduw van de Lorelei-Felsen, niet
meer dan vierhonderd, hooguit vijfhon
derd mensen. Toen het. nog voor de avond
viel, allemaal voorbij was, wapperde de
Stars en Strips ook boven op de Lorelei
en dreven er wat gekantelde, met kogel
gaten doorzeefde Amerikaanse stormboten
op de rivier.
En wie die ene schutter was die destijds
met zijn schot op die Amerikaanse jeep
die stilte verbrak, wat er van hem ge
worden is, waarom hij dat fatale schot
afvuurde en of hjj er ooit wel eens over
nagedacht heeft, dat er mogelijk een paar
honderd mensen méér zouden leven, in de
United States cn in de schaduw van de
Lorelei, als hij die stilte maar was blij
ven respecteren dat alles kan men na
al die jaren uiteraard niet meer achter
halen.
Men kan, bij een dooltocht over de voor
malige slagvelden in West-Duitsland, na
tien jaren veel méér niet meer achter
halen. Puinwoestijnen veranderden in
enorme complexen van imposante ge
bouwen. Fabrieken die destijds op ge
allieerd bevel „ontmanteld" werden, be
halen recordcijfers in hun productie en
keren volop dividenden uit. In Hamburg,
waar tien jaar geleden kademuren tot
van tien km hadden opge-
raUc s» butaan, waar meer dan 300 km
raus aer havenspoorwegen onbruikbaar
geworden was en waar 743 grote hijs-
geknakt of in het water lagen,
-j' men nu op de Kronprinzenkai
modernste haven-installaties,
fVf" macRtlger dan voorheen en „ver-
rn,en jaarlijks alweer veertien
duizend schepen. De Duitse automobiel-
i"d"l Ale' ,di,G in 1945 niet meer bestond,
exporteept alweer naar alle uithoeken van
®n de Volkswagen werke (ge-
°orde Rijk), produceerden in
reeds haar 500.000ste exemplaar
ntTer? nu duizend automobielen per
„ff;.„3; Puitse handelsvloot heette ver-
f'n'ff; d?ch na tien jaar nadert haar
tonnage alweer de twee millioen ton en
™i tankschip ter wereld werd,
maanaat AIRg van de Griekse scheeps-
Vormi»s, Apst,otele Onassis, niet in de
as herrezen ï?n doch op een der' uit dP
bouwd. Zo kanUUSe schaePswerven ge"
kan men verder gaan.
De Britse, Franse en Amerikaanse
Hoge Comissarissen in West-Duitsland
zullen morgen een gemeenschappelijke
verklaring uitgeven, waarin de be
ëindiging der bezetting van West-
Duitsland officieel zal worden vast
gesteld.
De geallieerde Hoge Commissaris zal
Donderdagochtend voor de laatste maal
te Mehlem, nabij Bonn, bijeenkomen.
Hoyer Millar en Frangois Poncet zul
len daarna op de Westduitse kanselarij
de bekrachtigingsoorkonden van twee
der Parijse overeenkomsten, namelijk
die welke betrekking hebben op het
beëindigen der bezetting en op het
recht der verbondenen om troepen in
West-Duitsland te blijven legeren,
overhandigen.
Bondskanselier Adenauer zal Zater
dag a.s. naar Parijs vliegen, waar hij
voor de eerste maal zal deelnemen aan
een bijeenkomst van de NATO-raad.
Ook zal hij dan zijn rol vervullen bij
de oprichting van de Westeuropese
Unie.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken
deelt mede:
De Nederlandse regering rekent het tot
haar plicht te bevorderen, dat de ver
dediging in de zaak-Jungschlager zo goed
mogelijk zal worden gevoerd. Nu de
Nederlandse en Indonesische verdedigers
in deze zaak niet de door hen verzochte
schriftelijke verzekering mochten ontvan
gen, dat zü hun taak ongestoord zouden
kunnen volbrengen, heeft de Nederlandse
regering besloten een jurist van inter
nationale faam aan te zoeken in samen
werking met de thans reeds ingeschakelde
advocaten de leiding van de verdediging
op zich te nemen. De regering heeft de
Britse advocaat, mr Derek Curtis Bennett,
bereid gevonden deze opdracht te aan
vaarden.
De heer Curtis Bennett Is een van de
meest vooraanstaande Engelse strafplei
ters. Hij heeft de verdediging gevoerd in
een aantal grote processen. In zijn
carrière heeft hij een groot aantal juri
dische functies vervuld. Het ligt in de
bedoeling van Curtis Bennett, zich zo
spoedig mogelijk naar Djakarta te be
geven. Hij zal worden vergezeld door een
29-jarige Engelse advocaat, mr Kenneth
Richardson.
De Franse apostel van de daklozen, abbé
Pierre, die op het ogenblik in de Ver.
Staten verblijft, is per vliegtuig uit New-
York te Washington aangekomen.
Bij zijn aankomst werd hij door ver
schillende belangstellende vrienden opge
wacht. Na eerst de gast te zijn geweest
van het aartsbisdom Washington, was hij
gisteren de gast van de Franse ambassa
deur. Tezamen met de Franse ambassa
deur werd hij Dinsdag door president
Eisenhower in audiëntie ontvangen.
De Amerikaanse president heeft zich
langdurig met de Franse priester onder
houden.
De Nederlandse Marine zal uit dank
baarheid voor in de oorlog genoten gast
vrijheid op 11 Mei aan de Britse marine
te Portsmouth een schilderij aanbieden
van de hand van de zeventiende eeuwse
schilder Rudolf Backhuysen, voorstellend
het Nederlandse schip „De Zon".
De aanbieding geschiedt door vice-
admiraal A. de Booy aan admiraal Sir
George Creasy.
De centrale figuur uit het
monument voor Tante Riek",
dat te Winterswijk vendaag is
onthuld.
(Van onze Amsterdamse redactie)
„Lieve Piet en kinderen. Wjj zitten in
de wagens te wachten op transport. Waar
heen? Wjj weten het niet. Weest Gode be
volen. Bidt voor elkaar. Je liefhebbende
moeder". Deze op een velletje toiletpa
pier geschreven zinnen, dit op 7 Augustus
1944 gedateerde „kattebelletje" is het
laatste levensteken, dat uit het concen
tratiekamp Vught de familieleden van
mevr. Kuipers-Rietberg in Winterswijk
bereikt. In het beruchte vrouwenkamp
Ravensbruck overlijdt die moedige vrouw
na een kortstondige ziekte op 27 Decem
ber 1944. „Tante Riek" die later de „moe
der der L.O." de landelijke organisatie
voor hulp aan onderduikers genoemd zou
worden, en thans geheel ons land het
verzet van de vrouw in de. bange oorlogs
jaren symboliseert, was niet meer. maar
haar geest leefde voort en haar werk
werd door anderen overgenomen. Tot aan
de bevrijding hebben in totaal 300.000
onderduikers mogen profiteren van do
door haar opgezette ondersteuningsorga
nisatie. Hoevelen aan haar en aan haar
medewerkers en medewerksters het leven
te danken hebben is onbekend maar
duizenden zullen ongetwijfeld met diepe
dankbaarheid in het hart aan „Tante
Riek'" denken en in persoon of in de
geest aanwezig zijn, wanneer Woensdag
4 Mei in Winterswijk onthuld wordt het
door de Amsterdamse beeldhouwer G.
Bolhuis vervaardigde gedenkteken ter na
gedachtenis aan de „moeder der L.O."
en aan al die naamloze vrouwen die zich
niet konden en wilden neerleggen bij de
bedreven gruweldaden en tot actief
verzet overgingen.
Mevrouw Kuipers-Rietberg is moeder
van vijf kinderen, een stille gelovige
vrouw met een grote liefde voor vorstin
en vaderland zo lezen wij in het bevrij
dingsnummer van „Voormalig Verzet
Nederland Natuurlijk heeft zij erg het
land aan de bezetters en een innig me
delijden met de vervolgden moet haar
hart vervuld hebben. Lam -aam maar
zeker "roeit bij haar het besef, dat voor
hen iets gedaan moet worden en als zij
de in Winterswijk ondergedoken ds Slomp
ontmoet, weet zij hem- te bezielen dat er
een groot „illegaal terrein" braak ligt,
n.l. het levend houden van de verzets-
gedachte onder de onderduikers en het
verlenen van materiële steun aan deze
ondergrondse verzetsstrijders. Eerst als
„ouderling van Zanten" en later als
.Frits de Zwerver" legt ds Slomp dan door
het gehele land contacten en het cen
trale punt van de organisatie voor steun
aan onderduikers wordt genslotte het
woonhuis van de heer en mevr. Kuipers,
die als „Tante Riek en „Oom Piet" in
de illegale wereld van Nederland bekend
heid krijgen.
Binnen een paar maanden is de orga
nisatie van de L.O. een feit. in Januari
1943 is er een „officiële" ondergrondse
instantie die zich het lot van de onder
duikers aantrekt en de vlam van het
verzet onder hen aanwakkert. Wat er aan
arbeid verzet moet worden is ongeloof
lijk. Levensmiddelen, bonkaarten, ver
valste papieren, onderduikadressen voor
duizenden en nog eens duizenden ver
volgden zijn nodig en aan alles weet de
centrale in Winterswijk te komen al
moet op de duur natuurlijk het werk ge
decentraliseerd worden. Maar van het
woonhuis in de Willinkstraat blijft de deu1
immer openstaan voor wie zich in nood
bevindt, terwijl ook de verzetsstrijders
we ten dat zij daar terecht kunnen en dat
b.v. een geroofde buit aan bonkaarten er
steeds veilig -is.
De Duitsers proberen met allï midde
len het grootse werk van de L.O. te bre
ken, wetend welk een machtig verzet
achter deze instantie schuil gaat. Steeds
meer gaan de onderduikers tot ver
zetsdaden over, steeds meer strijders heb
ben de steun van de L.O. hard nodig. En
juist dan, we schrijven medio 1944, doet
het verraad ook hier zijn genadeloos
werk. Een gearresteerde koerierster di«
hand- en spandiensten verricht voor dia
S.D. zorgt er voor dat de Duitsers een
aantal leden van de L.O. in handen krij
gen en een van hen noemt, na vreselijke
tortuur ondergaan te hebben, namen
ook die van „Tante Riek" en „Oom Piet»
Deze worden nog juist op tijd gewaar
schuwd en weten te ontsnappen. De s.D.
onder de wijnterrassen, het bootje, dat de
bezetting van de oude burcht ravitailleer
de, voer niet meer uit: dat ene schot had
een eind gemaakt aan een merkwaardige,
haast vredige situatie. „Ais dat schot
nooit gevallen was", verklaarde men later
zowel van Amerikaanse als van Duitse
zijde, „zou deze frondsector op de duur in
geallieerde handen zijn gevallen zonder
dat het één mensenleven had behoeven
te kosten".
De vergelding kwam, slechts enkele
uren later. Nog voor het licht van een
nieuwe dag het dal van de Rijn bereikt
bad, spoot de Amerikaanse artillerie met
sterk geconcentreerd vuur al duizenden
granaten in de berghellingen aan de
overzij. Toen eindelijk de kanonnen zwe
gen, gebeurde het onvermijdelijkede
Amerikanen renden naar hun stormboten
zij veroverden, ook hier, de Rijn
Zoals gezegd, het gevecht om deze Rijn-
TIEN JAAR geleden dicteerde de bevelhebber
van het Eerste Canadese Legercorps, gene
raal Charles Foulkes, in hotel De Wereld
te Wageningen, de capitulatievoorwaarden voor
de Duitse troepen in Nederland aan generaal
Blaskowits. Op Mei zal generaal Foulkes weer
op die historische plek staan als hij de herden
kingsplechtigheid te Wageningen sal bijwonen
nis gast van de Nederlandse regering.
„Dicteren" was inderdaad het woord: de
enige manier ook, waarop men in gesprek wen-
ste te treden met de Duitsers, die toen hun
arrogantie nog steeds niet hadden afgelegd,
faarvan getuigde het bijzonder het optreden
van Blaskowits te Wageningen; generaal Foul-
«es, die in ons land arriveerde, lachte gistermid-
ag nog eens grimmigtoe)l gaaraan terug-
1 r 1"druk maakte die arrogante op gene-
ontkes allerminst en hij liet dat vaak on
dubbelzinnig merken.
K HERINNER me nog, dat Blaskowits de
eerste dag al met een klacht bij me
kwam", so seide hij. „Hij wilde een
krant hebben". „Nu had ik nog wel wat oude
Bngelse kranten bij me en die liet ik hem geven,
maar dat was de bedoeling niet: hij wilde een
eigen krant uitgeven om, zoals hij seide, het
moreel van sijn troepen hoog te houden".
Bet antwoord van de Canadese bevelhebber
was kort: „Mijn doel is 0m het moreel van jullie
te krijgen als het maar mogelijk is. Die krant krijg je niet,
Blaskowits".
Kort daarop was Blasko-
witz terug met een andere
klacht. Hij' was gewend elke
dag z;jn glas „schnaps" te
drinken en voor het eerst in
zÜn militaire loopbaan had
hij dat nu niet gehad.
„Luister Blaskowitz", zo
zeide generaal Foulkes, „toen
enige jaren terug Canadezen
bij Dieppe landden en door
jullie gevangen genomen
werden hebben jullie de Ca
nadese officieren hun schoe
nen uit laten trekken en ze
in hun gezicht gegooid. Je
mag nu verduiveld blij zjjn,
dat je je schoenen nog aan
hebt".
Dat was ongeveer de laat
ste keer. dat bij Blaskowitz,
die wegens oorlogsmisdaden
naar Polen werd getranspor
teerd, zag en hii was er niet
rouwig om, getuige zijn op
merking gistermiddag: „ik
was toen dankbaar, dat ik
aan de goede kant van de
tafel zat".
..aan de goede kant van de tafel...
laag
N JULI 1945 vertrok ge
neraal Foulkes weer
naar Canada om daar de
functie van chef staf op zich
te nemen en in Februari 1951
werd hij benoemd tot voor
zitter van het Canadese co
mité van chefs van staven,
een post. die hij thans nog
bezet
HU kent de oorlog en heeft
er geen illusies over. „Nie
mand plukt vruchten van
militaire operaties", zo zeide
hij, „noch de overwinnaar,
noch de verslagene" en, te
rugdenkend aan de bevrij
ding van Nederland: „Zelfs
de bevrijding is een zeer on
aangenaam iets. als je er zelf
midden in zit".
Van de toestand vlak voor
de bevrijding van ons land
kon destijds geen buiten
staander zich een voorstel
ling maken. Men had er voor
zich zelf een beeld van gete
kend dat. zoals het gemeen
lijk gaat, niet klopte met de
werkelijkheid. Zo kon het
gebeuren, dat de eerste oor
logscorrespondenten, die Ne
derland binnenkwamen en
bij generaal Foulkes rapport
uitbrachten over hun bevin
dingen, hem meldden, dat de
gezondheidstoestand huns in
ziens zeer mee viel.
„Toen heb ik ze mee geno
men naar de ziekenhuizen en
naar de weeshuizen en er op
gewezen, dat er voor Neder
land nog heel veel was te
doen", aldus generaal Foul
kes, die voorts zeide in 1945
zeer te zijn geïmponeerd
door de discipline, die het
Nederlandse volk toonde bij
de distributie van voedsel en
bii de opbouw van het land.
„Dit is de derde keer. dat ik
sinds 1945 uw land bezoek en
iedere keer was voor mij de
vooruitgang verrassend en
duidelijk zichtbaar".
GENERAAL FOULKES,
die gistermorgen per
auto uit Parijs in ons
land was aangekomen, ver
gezeld van zijn echtgenote,
bracht allereerst een bezoek
aan minister-president dr W.
Drees. Daarna ontmoette dé
generaal „een oude vriend".
nl. minister Staf, die hij voor
het eerst in 1945 in Achter
veld ontmoette bij een be
spreking over de voedsel
voorziening van Nederland.
Gisteravond bood de minis
terraad de Canadese gast in
Hotel Kasteel Oud Wasse
naar een diner aan. waaraan
een aantal autoriteiten met
hun dames aanzaten.
Tijdens dit diner heeft ge
neraal Foulkes 'n boodschap
voorgelezen van de Canadese
minister-president L. St.
Laurent aan dr Drees. „Op
deze tiende verjaardag van
de bevrijding van Nederland,
aldus de boodschap, is het
mij een voorrecht als minis
ter-president van Canada U
mijn groeten over te bren
gen. Daarmee weet ik, dat ik
spreek namens ai mijn mede
burgers: namens hen onder
ons die zich herinneren dat
ge standvastig en lang hebt
geleden onder de nachtmer
rie van de bezetting; namens
de mannen van onze gewa
pende macht die voor uw en
voor onze vrijheid streden,
namens allen die met u de
uitbundige dagen van de be
vrijding hebben gevierd, en
speciaal namens hen wiens
naasten voor eeuwig met
hun Nederlandse vrienden in
uw prachtig land rusten".
Met het uitspreken van de
hartelijkste en beste wensen
voor de voortdurende voor
uitgang en welvaart van Ne
derland, besloot de Canadese
premier deze boodschap.
Vanmorgen werd generaal
Foulkes om kwart voor elf
te Soestdijk ontvangen door
Koningin Juliana en Prins
Bernhard. terwijl hij van-
middag om drie uur de na
tionale herdenking in de Rid
derzaal te Den Haag bij
woonde.
Op morgen. 5 Mei, zal de
generaal dan bij de bevxij-
dingsherdenking te Wagenin
gen aanwezig zijn 's Middags
is generaal Foulkes In Am
sterdam o.m. ter bijwoning
van de plechtigheid in de
Nieuwe Kerk. Des avonds
vertrekt de Canadese gast
per boot naar Londen.
probeert het tweetal op het Arnhemse
station in een val te laten lopen, maar
de truc gaat niet cp en het echtpaar Kui
pers duikt nu zelf in Bennekom onder
Drie maanden verblijft het daar. dan kun.
nen de heer en mevr. Kuipers het niet
langer uithouden. Ze willen opnieuw aan
het werk. Hun eigen organisatie zal voor
de valse persoonsbewijzen zorgen. Ze wor
den vervaardigd maar de koerier die
ze moet overbrengen wordt gearresteerd
en niet lang daarna hebben de Duitsers
hun felbegeerde prooi in handen.
„Tante Riek' en „Oom Piet" zijn de
gevangenen van de S.D. geworden en
ze bereiden zich al voor op het vuur
peloton als de Duitsers de heer Kuipers
na een lang verhoor plotseling vrijla
ten, naar later blijkt met het doel om
hem als lokaas te laten dienen. „Oom
Piet vliegt daar niet in en duikt op
nieuw onder. „Tante Riek" moet haar
eigen lijdensweg gaan, welke tenslotte
eindigt in Ravensbruck. Daar heeft ze
voor haar mede-gevangenen nog veel
goeds mogen doen voordat ze, ruim 50
jaar oud, haar ziel aan God terug
geeft.
De commissie voor Europese Migratie
(leem) heeft Maandag besloten met Ne
derland te spreken over de kwestie van
de Nederlanders, die uit Indonesië terug
keren.
De plaatsvervangende directeur van
leem, Pierre Jacobson, stelde voor, dat
een rapport wordt ingediend bij de vol
gende zitting van de commissie, nadat de
kwestie met Nederland is besproken In
tussen verklaarde het hoofd van' het
Amerikaanse bureau voor inspectie vei
ligheid en consulaire aangelegenheden"
Scott McLeod, dat de Ver. Staten bereid
zijn in de komende 18 maanden 170 000
visa te verstrekken voor emigranten'uit
Europa. Hij zei te verwachten dat in de
komende negen maanden 60.000 tot 75 000
visa zullen worden verstrekt.
