Brazilië: géén eeuwigdurende siesta, géén samba-dansers
Mij „Nederland"
vaart in
had gelukkige
1954
De Stem der Kerk
Ten strijde tegen Nederlandse
tomaat
Ethische aspecten van toerisme,
GODS WOORD GAAT OVER
MODERNE GOLVEN
KOLOS-LAND OP AMERIKAANSE SCHAAL
BRAZILIË 1955
DRAADLOOS
Rigoureuze zakelijkheid
Naar Frans voorbeeld
Belgische druivenkwekers willen
wegen versperren
Leuvense Universiteit
protesteert
Aan schoonheidskoninginnen is het Zuiden
„Terwijl de deuren gesloten waren,
kwam Jesus binnen...."
nog niet toe
DONDERDAG 12 MEI 1955
PAGINA 5
KIND VERDRONKEN
TWEE BROERS-KAPITEIN
ONTMOETEN ELKAAR
OP ZEE
RUSSISCHE STAATSLENING
VAN 32 MILLIARD ROEBEL
Achter de fagade
Bloei van burgerluchtvaart
Land van boeren
India of de V.S.
NOG GEEN NIEUWE
„ORANJE"
De komende vereenvoudiging van de Misliturgie en van
liet Breviergebed
Op Parijse stations
WEGWIJZERS NAAR DE
KERK
Priester-artist
Nut van zuiver religieuze
uitzendingen
MARINIER SPEELDE MET
PROJECTIEL
Linkerhand geamputeerd
Twee Nederlanders in finale
VIOOLCONCOURS j|
KONINGIN ELIZABETH
(Van een speciale correspondent)
Br zijn verschillende manieren om Brazilië te ontdekken.
De meest klassieke en de minst verrassende bestaat daar
in, dat men uit de tropische nevel de donkergroene berg
toppen voor zich ziet oprijzen uit de baai van Rio, Van alle
Braziliaanse afbeeldingen, die naar het buitenland geëxpor
teerd worden, zijn wel de meest bekende die van de wolken
krabbers van het centrum, de verblindende lijn van Copa-
cabana, de wilde rotsen die zich in zee storten en de im
mense geopende armen van het reusachtige Chr^tuchrmn
van Corcovado met op de achtergrond, deze smalle strook
van futuristische volmaaktheid beheersend, de sombere
en stille dreiging van het woud. somoere
Goed beschouwd is dit alles er non niet
stuk over Brazilië, dat Sara Bernhard f Z
heeft gegeven, weet nog te zeonei ®r2}.e bekendheid
breng me naar het
rische fraze geworden, een bolton lS nU een hrfto'
lacht. boutade waarom men glim-
houden van weddenschappen, van risico's
en van het spel. En dit verklaart zowel de
wolkenkrabbers van Sao- Paulo als de po
pulariteit van de bicho (de grote staats
loterij).
Maar terzelfdertijd is het een land, dat
voortdurend moet denken aan de handi
cap, gelegen in een volksmassa, wier le
vensstijl meer overeenkomt met die van
de onderontwikkelde landen dan met die
van de grote Westerse mogendheden.
(Van onze correspondent)
Dinsdagmiddag is de driejarige N. J. S.,
wonende aan de Wilhelminalaan te
Alphen aan de Rijn, in een onbewaakt
ogenblik achter de ouderlijke woning bij
het spelen in de Oude Rijn geraakt en
verdronken.
Twee broers, Nederlandse sleepboot
kapiteins, konden elkaar midden op de
oceaan begroeten, toer. een tweede sleep
boot kwam vastmaken aan de kruiser
„Australia", het voormalige Australische
vlaggeschip, dat naar Engeland wordt
gesleept, om daar gesloopt te worden. De
twee broers waren Cornells en Piet
Kalkman, respectievelijk kapitein van de
„Rode Zee", die reeds met de afgedankte
kruiser op weg was, en van de „Witte
Zee". Zij hadden elkaar in geen tien
maanden ontmoet.
Radio-Moskou heeft bekend gemaakt,
dat in de Sovjet-Unie bij besluit van de
ministerraad een lening is uitgegeven voor
de ontwikkeling van de nationale econo
mie tot een bedrag van 32 milliard roebel.
meer dan dai
verzachtende
°P het ogenblik is Brazilië
be elSTc„hfn.® en enigszins
in het midden*1?^ land' dat geleSen is
bedriealiil-p Zuid-Amerika, deze
slechte oiw, Jen schitterende facade
naar= getoond aan de hardnekkige min
de tiL 6t ex°tische, dat thans uit
ae tijd is. Maagdelijk woud? Het is waar,
et woud bedekt nog altijd een groot deel
van het bekken van de Amazone, maar dit
hindert de Cariocas, zoals de bewoners
van Rio de Janeiro worden genoemd niet,
,!e, mdlioen in aantal te zijn en een
wereldstad te bewonen, waar de zakelijk
neid op
wordt
beoefentfli eYerLrigoureuze manier
oefend als te Parijs en Londen.
zijn zwaa te?--Wanneer de hondsdagen op
beroemde1" dw-z- in de tijd van het
heter dan arnaval> is Rio nauwelijks
badplaat" 08 Pr°menadeS in de Engelse
riria ln de maand ueustus
vleesetendle^rite^ ?8t enige werkeliik
de katl w« ls once (een soon wil"
met Z1]n ver van India verwijderd
met zijn mensenetende tijgers.Zeker er
pir S g?n' maar als men de meest ze-
e manier wil kiezen om ze tegen te
Komen, moet men gaan naar het opmer
kelijke instituut Butantan te Soa-Paulo.
in de steengroeven en onder de waterval-
ten zijn ratelslangen en koraalslangen
verzameld, die men misschen ook zelfs bij
een verblijf van tien jaar in Brazilië niet
tegenkomt.
Men moet op een besliste wijze afreke
nen met dc oude voorstellingen over dit
land met zijn belachelijke cliché s over de
eeuwigdurende siesta, de amanha (de
ortugese variant "an de manana der
Spanjaarden), de extatische sambadansers
en de vleesetende vissen. Men moet ge-
duld hebben om op het strand van Co-
Pacabana vflf of zes jonden- aan te tref
fen, die gitaar spelen of 's nachts het
j-omgeroffel te horen van de macumbas,
bet rituele
Port.,.ceremonieel, dat de door de
Dlan VOOr hun batoen- en suiker-
brarhi M ingevoerde negerslaven meege.
bracht hebben. Het rhythme is gebleven
het heimwee verdwenen. even.
De Braziliaan, dat subtiele mentr
van blank, zwart en Indiaan, heeftfll
volkomen aangepast aan het nieuwe
decor: Blijf met te lang stilstaan bij dl
kleurige aspecten, het ware Brazilië het
land dat snel de kolos gaat worden voor
honderd millioen inwoners aan het einde
van deze eeuw, dat Brazilië is elders.
Maar eén ding is zeker, de onmetelijkheid
blijft altijd even imposant. Dit ontdekt
men beter wanneer men als het ware
het land door de coulissen binnentreedt,
bijv. wanneer men uit Bolivia komt. Van
Santa Cruz de la Sierra, een klein Boli-
viaans stadje met zijn zandstraatjes,
moet men een goede dag vliegen, dwars
over het Zuidelijke deel van de Matto-
Grosso en de rode aarde van de Pa
rana en van de stadt Sao-Paulo, om de
federale hoofdstad te bereiken. Bekijk
de kaart maar eens. En nochtans heeft
men dan de wespentaille van Brazilië
overvlogen. Het gebied, waar het land
zich samentrekt voor de grote pampa's
van de Rio Grande do Sul. dicht bij de
Argentijnse grens.
Salvador de Bahia. die schilderach
tige en bruisende voormalige hoofd
stad van koloniaal Brazilië is even ver
verwijderd van Rio als Parijs van
Warschau. Niettemin is het de naast-
bijgelegen Noordelijke stad van dit
zo arme en zozeer van de industrieste
den van het Zuiden verschillende
Noorden.
Het verbaast dan ook niet in deze om
standigheden, dat de burgerluchtvaart
een grote vlucht heeft genomen. De we
gen zijn nog onvoldoende, hoewel bepaal
de autobanen, met name die welke Sao
Paulo met de haven van Santos ver
bindt. meesterwerken zijn van stoutmoe
dig technisch kunnen. Er zijn maar wei
nig spoorbanen. Men heeft zo juist offi
cieel de spoorwegverbinding tussen San
tos en Santa Cruz de la Sierra geopend,
hetgeen doet vermoeden dat het over
een niet al te lange tijd mogelijk zal zijn,
om per trein van de Atlantische oceaan
naar de Pacific te reizen, dwars door het
Zuid-Amerikaanse continent. Maar over
het algemeen stuit de uitbreiding van
het spoorwegnet op talloze moeilijkhe
den. Er is slechts één werkelijke wa
terweg, die van de Sao Francisco, maar
het laatste gedeelte van de enige Bra
ziliaanse rivier die naar de Atlantische
oceaan stroomt wordt onderbroken door
watervallen
Het luchtverkeer daarentegen heeft een
omvang aangenomen die in Europa
ongekend is. Van de vroege morgen tot
in de nacht stijgen en landen zonder on
derbreking de vliegtuigen van de bin
nenlandse luchtlijnen op de vlieghavens
van Rio en Sao Paulo en de DC 3's, die
naar Manaos vliegen, de loop van de gi
gantische Amazonerivier volgend of naar
Cuyaba, de hoofdstad van de Matto
Grosso hebben even geregelde dien
sten als de Europese trein.
En steeds onder de blinkende vleugels
van de vliegtuigen die rode aarde
kaal, af en toe een plekje groen, zonder
het minste spoor van een dorpje tijdens
de urenlange vlucht boven de Matto
Grosso; of verdord, doorspekt met zwar
te rotsen in de sertao van het Noorden;
of ook weer geciviliseerd met de reus
achtige op damborden lijkende figuren
in de gebieden waar de koffie zonder op
houden haar weg zoekt naar 't Westen
en Zuidwesten, te beginnen bij Sao
Paulo.
Het eerste wat opgemerkt moet wor
den: Brazilië is nog altijd een land van
boeren. Op de 55 millioen inwoners is
m'nstens twee-derde landbouwer. Zij
verbouwen: koffie, katoen rietsuiker
eP cacao voor de export, maniok, mais. i
njst en bonen voor de binnenlandse
markt.
evenall81- constateert men hier.
Plaatsing v VeI° andere landen, een ver-
teland na-,", de bevolking van het plat-
zenden de stad- E!k laar laten dui-
of worden el" hun grond in de stcek
schuwelijko hl" VPriaagd door dc af-
Deze mensa,, on8ersnood in de sertao.
in steden aN RÏersroten het proletariaat
rizonte en CurPuf" Sa.° Paul°' Bel°-H°-
volkingsgroei vJS; Nlettemin is de be-
danig, dat de stlri Brazilië noS altijd z0"
hebben En mn£<!"inog niet de overhand
nooit krijgen y zuUen zij dit ook
bev^lking^zie^verml hri8ft Brazilië zijn
veer veertig miiu? en met onge~
millioen in 187iPïni 1? mensen: van tien
Geen enkel |»„V 52 millioen in 1950.
dergelijke v" ln de wereld l«n een
brefding aanwbzo SSxï bevolkingsuit-
oreiamg aanwijzen. Men kan deze slechts
vergelijken met die van de V.S. op het
eind van de negentiende eeuw op het mo
ment, waarop de Europese immigratie
haar hoogtepunt bereikte. Maar hier
hebben recente maatregelen op bijzon
dere wijze de immigratie beperkt en toch
gaat deze fantastische bevolkingsuit
breiding door. Men ziet er de gevaren
van.
Het tweede wezenlijke kenmerk: deze
bevolkingsgroei kan Brazilië voor eco
nomische en menselijke problemen stel
len, welke slechts kunnen worden ver
geleken met die van de onderontwikkel
de Aziatische landen. Het is dan ook nodig
met grote aandacht de industriële ont
wikkeling te volgen, die niet minder ver
rassend is_ en waarvan men de meest
spectaculaire voorbeelden aantreft in de
staalbedrijven van Volta Redonda, de
textiel- en voedselindustrieën van Sao
Paulo en Rio.
Brazilië, groter nog dan de Verenigde
Staten, rijk aan niet-geëxploiteerde rijk
dommen. maar betrekkelijk arm aan de
voor de aankoop van productiemiddelen
noodzakelijke deviezen, is onbetwistbaar
een Amerikaans land. Men leeft er in de
toekomst en met optimisme. Zakenlui zo-
wei als de meest eenvoudige arbeiders
Baai van Copacabana
He exploitatieresultaten van de Mij
„Nederland" zijn in 1954, mede doordat
de maatschappij op averij-gebied geluk
jes >s geweest, enigermate boven die van
net voorgaande jaar uitgekomen. De
exploitatierekening wijst een voordelig
saldo aan van 35.694.000 (35.086.000), ter
wijl de interestrekening een bate gaf van
■T 4.609.000 (3.742.000) waardoor de totale
bruto-winst incl. een klein saldo A.P.
40.333.000 bedroeg vergeleken met
40874000 waarin begrepen een bijzon
dere bate van 2.021.000 aan winst op
verkochte schepen over 1953.
Afschrijvingen op basis van de oor'
spronkelijke aanschaffingskosten verg'
den 9.064.000 (6.866.000). Daarnaast is
f 14.350.000 (15.200.000) toegevoegd aan
de reserve voor vernieuwing, zijnde het
verschil tussen de gemelde afschrijvingen
en die gebaseerd op de vervangings
waarde van de bedrijfsobjecten.
Voorts werd 6.400.000 (8.700.000) ge
boekt op de reserve diverse belangen in
hoofdzaak voor belastingen. In deze voor
ziening }s begrepen een reservering in
v?rband met fiscaal vervroegd toegepaste
afschrijvingen. Als gevolg van meerdere
fiscale afschrijvingen dank zij de nieuwe
eenheden, waarmee de vloot in 1953 werd
versterkt en mede ten gevolge van de
doorwerking van de investeringsaftrek
kon over 1954 met een geringere reserve
kas voor belastingen worden volstaan,
dan bij een ongeveer gelijk exploitatie
resultaat over 1953 het geval was.
a c?0r de gratificaties personeel is 3.9
trf.b) millioen uitgetrokken, waarna een
winst van 6.549.230 (6.477.160) voor
verdeling Testeert.. Voorgesteld wordt,
zoals reeds gemeld, een dividend uit te
keren van 10 pet. (onv.).
ue directie ziet de vooruitzichten voor
bet lopende boekjaar niet ongunstig in.
Zij acht het de aangewezen weg, om met
behoud van een sterke financiële positie
op rustige wijze door te gaan met het
vernieuwen van de vloot, daarbij de wen
selijkheid van spreiding van belangen in
het oog houdend. De plannen met betrek
king tot het bouwen van een nieuw pas
sagiersschip zijn nog niet verder gerijpt.
Er zijn vele overwegingen, welke ons
ervan weerhouden, zo zegt de directie
spoedig tot de bouw van een dergelijk
object, dat zelfs in bescheiden opzet nog
een bedrag van 35 a 40 millioen zou
opeisen, over te gaan, temeer daar de
.Oranje" en de „Johan van Oldebarne-
veldt" nog zeer geruime tijd met succes
in de vaart kunnen blijven. Dit onder
werp bljjft een voortdurend punt van
studie.
HET zou ons niet verwonderen
als velen uit de eerste desbetref
fende persberichten hadden afge
leid, dat nu reeds zou vaststaan, en of
ficieel zou zijn bekend gemaakt, ten
eerste, dat het priesterlijk brevierge
bed en de misliturgie aan een drasti
sche inkorting zullen worden onder
worpen; ten tweede dat deze verkor
ting zal ingaan op 1 Januari 1956.
Uit het ofLoiëel orgaan van de H.
Stoel, dat cms thans heeft bereikt, de
„Acta Apostolicae Sedis". blijkt, dat
deze indruk niet geheel met d2 feiten
overeenkomt.
Wij staan, waarschijnlijk tenminste,
voor een grote liturgische herziening,
die in twee fasen zal verlopen. De
eerste fase bestaat in een niet zeer diep
ingrijpende vereenvoudiging, waarvan
de regels reeds vaststaan, en die zal in
gaan op de genoemde datum. Dezo
vereenvoudiging brengt, op sommige
daven vati het kerkelijk iaar, een zeke
re bekorting mee, vooral in het bre
viergebed (nauwelijks in de misliturgie).
Maar van 'n drastische of zeer aanzien
lijke inkorting kan men hier niet spre
ken. De gemiddelde duur van het bre
viergebed ligt tussen één en anderhalf
uur. De thans vastgestelde verkortin
gen variëren van ongeveer vijf tot on
geveer twintig minuten.
De tweede fase is er een die door
het decreet weliswaar in het vooruit
zicht wordt gesteld, maar waarvan de
omvang, de ingangsdal het (even
tuele) verkortingseffect, en zelfs de
verwerkelijking nog niet officieel vast
staan.
HET decreet zegt namelijk dat de
Paus, met het oog op deze gene
rale hernieuwing een speciale com
missie heeft ingesteld, wier taak het is
,aar te besti-deren Da* wil met waar-
schijniiikheid. haar verwerkeliiking
De Belgische druivenkwekers uit
Hoeilaart, Overjjse en omgeving zijn
voornemens, zoais de Franse wijnbou
wers dit enkele jaren geleden deden, de
wegen te versperren omdat de regering
geen aandacht besteedt aan hun belan
gen. De nationale unie van druiven
kwekers, die 15.000 leden telt, blijkt
vastbesloten een actie te organiseren,
als er geen einde wordt gemaakt aan
de invoer van goedkope tomaten uit
Nederland.
Be faculteit voor letteren en wijs-
heïfUvT Leuvense universiteit
de Belci^lv, 6el .protest gericht tot
Acker en dl min.lste»President, Van
Collard tegen Tma^3" ,onderwijs>
de afgestudeerden van /e W?'ke
ernstig duperen universiteit
De faculteit protesteert vooral
de weigering van de regering g^n
diploma's der katholieke UnfverTitett
nog te erkennen en dezelfde waarde
toe te kennen als aan de getuigschrif
ten der andere Universiteiten in
België.
Het protest-schrijven wijst op de we
tenschappelijke traditie der Leuvense
Universiteit, die sedert haar oprichting
honderden leraren voor t middelbaar
onderwijs heeft afgeleverd. De waarde
van het wetenschappelijk en paedago-
gisch onderwijs der katholieke Univer
siteit is tot op heden door niemand
betwist, aldus het schrijven.
Aan het slot van het protest wijst
de faculteit »P de Nederlandse onder-
wijswetgeving, die in overeenstem
ming is met de nationale traditie en
die rekening houdt met de rechten
der ouders.
*y
Tomaten hebben in dien zin iets mei
druiven te maken, dat het vervangings
producten zijn voor de druivenkwekers
Wanneer de oude wijnstok is uitgeleefd
dient hierop de nieuwe geënt te worden,
waarna dan twee jaren zonder opbrengst
volgen In die periode worden in de kas
sen tomaten gekweekt.
De verkoop van deze tomaten, aldus de
druivenkwekers. is thans uiterst moeilijk,
omdat Nederlandse vroege tomaten op de
markt verschijnen die te goedkoop zijn.
Deze prijzen bedragen thans fr. 30 voor
de periode van 15 tot 31 Mei, fr. 25 voor
de periode van 1 tot 15 Juni en fr. 18 voor
de periode van 15 Juni tot eind eind Juni.
De unie van Belgische druivenkwekers
zal volgende week Zaterdag een protest
betoging te Overijse organiseren, die door
een algemene staking zal worden gevolgd.
Bjj wflzc van waarschuwing aan het
adres van de regering zullen op later te
bepalen data de wegen in de druivenstreck
gedurende twee uren worden versperd.
Indien de autoriteiten geen maatregelen
nemen tegen de invoer van •Nederlandse
tomaten, zouden de Belgische druiven
kwekers de vrachtwagens aan de Neder
landse grens willen tegenhouden.
mogen verwachten, en wel b' ien af
zienbare tijd, blijkt uit gegevens die
wij zo aanstonds zullen noemen. Maar
van zekerheid, althans officiële zeker
heid kan hier niet worden gesproken.
En we] omdat het decreet geen desbe
treffende positieve mededeling bevat.
Dat wij du„ met waarschijnlijkheid
op haar verwerkelijking mogen reke
nen. blijkt vooreerst, uit het feit dat
het decreet de vermeide gegevens
noemt. De H. Stoel, mogen wij zeggen,
is niet gewoon een project bekend te
maken, oneer zijn uitvoe: .g niet
zo goed als vaststaat. Maar vervolgens
hieruit dat het decreet verbiedt in de
bestaande liturgische boeken verande
ringen welke dan ook. aan te brengen.
Met name dus in het missaal en in
het brevier. De thans vastg stelde ver.
anderingen zijn van die aard. dat de
priester, wanneer hij zich bedient van
een bijgewerkt kalcndarium (liturgi
sche gids voor iedere dag van het jaar)
het oude missaal en brevier kan blii-
ven gebruiken. Zouden deze verande
ringen een (voor lange tijd) blijvend
karakter __i. dan zou ae. .oor de
lign°n de d°sbe' """nde aanwii-
zingen in de liturgische boeken op
te nemen Vanneer het decreet dit dus
verbi-dt. dan ligt het voor de hand,
op een vrij spoedig komen algehele re-
sie te rekenen. Tot het uitspreken
van een schatting voelen wij ons niet
geroepen. De schattingen die wij ho
ren, variëren van twee to tien jaar.
Dat deze herziening een nit we. en
ditmaal aanzienlijke bekorting zal
medebrengen blijkt ook alweer uit het
decreet niet formeel. Maar ook hier
mogen wij van waarschijnlijkheid spre
ken: gezien, namelijk de con. ;derans.
dg overwegingen waarmede het stuk
wordt ingeleid.
Deze considerans is buitengewoon
kort. Ziehier haar tekst: „Aangezien
heden ten dage de priesters, ij vooral
die zich aan de zielzorg wijden zich
voortdurend met verschillende nieuwe
apostolaatstaken zien belast, zodat zij
zich nauwelijks aan het bidden van 't
goddelijk officie kunnen ge^en met de
vereiste zielefust. hebben enige bis
schoppen de H. Stoel dringend ge
vraagd goedgunstig in het wegnemen
van deze moeilijkheid te voorzien, en
tenminste het omvangrijk apparaat
van liturgische voorschriften tot een
eenvoudiger vorm terug te brengen".
Deze considerans, en de daarop vol
gende besluiten zijn niet zonder be
lang als het erom gaat, de denk- en
oordeelswijze van het kerkelijk gezag
te kennen.
In verband met „De Onrust" die „in
de zielzorg" geze«d wordt te heersen
(wij ontkennen haar bestaan niet), is
reeds vaak de vraag gesteld of die
..verschillende nieuwe apostolaatsta-
tun" eigenlijk niet uit den boze zijn.
Het onderhavige decreet steunt niet
alles wat zich op dit "ebie^ heeft ont.
wikke'd; maar gaat evenmin van de
opvatting uit, dat niets ervan moet
worden aanvaard. Men zou, met name,
geneigd kunnen ziin tf verwachten, dat
Rome tenminste die aanwas verwer
kelijk zou achten, die met de bestaan
de gebedsvoo-schriften strijdt. Temeer
omdat juist de laatste iaren zoveel
nadruk wordt gelegd op het innerlijk
leven van de oriester.
Ook deze grens blijkt niet L -slissend
te zijn voor het pauselijk oordeel Het
j .esteiijk leven kan even -oed lijden
onder te omvangrijke als onder te ge-
ringe gebedsvoorschriften. Het gebed 1
moet in even./icht zijn met de eisen
van het apostolaat. Het apostolaat met
de eisen van de tijd.
Deze zijn veranderlijk.
Het nieuwe decreet bewl'st niet. dat.
volgens het oordeel van de H Stoel, f
de normen van het geestelijk leven,
m'v wel dat de eisen van het apos
tolaat aan verandering onderhevig zijn.
J. ~L C. CREYGHTON S.J.
De commissaris van politie in Parijs
heeft bekend gemaakt, dat op alle sta
tions van de Franse hoofdstad borden
worden aangebracht, waarop de
dichtstbijzijnde katholieke kerk en de
aanvangstijden der H.H. Missen wor
den aangegeven.
uc
fVan een bijzondere medewerker)
In Wenen is, zoals men weet, het driejaarlijkse algemene congres van
IJNDA gehouden.
Het feit zelf zal niet velen aanspreken, zelfs niet wanneer men weet, dat
de UNDA een Katholiek internationaal orgaan is voor radio en televisie.
Voor katholiek Nederland immers is de radio en met name de K. R. O.,
nu eenmaal opgenomen in de sfeer van huiskamer en gezinsleven. Een
goed ding. Maar het gevaar bestaat, dat men daardoor de producten van
'uidspreker en televisiescherm teveel gaat beschouwen als een soort
huiselijke consumptie. Wij vergeten de herkomst en dit leidt meestal tot
Jtet voorbijzien van de bedoeling, die aan de oorsprong heeft voorgezeten,
-odoende wordt de ganse wijde wereld en met name het wereldwijde
a olieke 'even gereduceerd tot een simpel genot van horen en zien,
'onder dat wij voldoende aandacht overhouden voor de ideologische
PI Srond van het programma. Dat zulks, vooral bij uitzendingen van
St lenstig karakter, te betreuren valt, behoeft geen betoog.
Om
creëerd, „Charlas" (babbeltjes) genaamd, j artist moet zijn, voor de opbouw van zijn
dat in Spanje een ongelofelijke populari- I programma vertrouwd met literatuur,
teit geniet, getuige het feit dat deze uit- 11
tesinstellins ,ov?0r deze eenzijdige gees-
tapkraan van behoeden, hebben wij de
toestel in de «t°n.S radio~ en televisie-
Wenen getosen gelaten en zijn naar
te vertoeven en n"1 daar b" de bron zeIf
hebben met de llm 'ang contact te
uit allerlei landen S l Pers°°nhikheden
spiratie vertegenwoord- brein en in'
fiek katholieke uiUend.nglU'3" SP8Ci"
Dat dit contact bii
congres in de pompeuze rnfn 1^g Va" het
Auersperg Palais onder de h uh8t
stond vna rode en paarse mantelTf™"8
wezig waren kardinaal Innitzer ril nln"
tius mgr Delleniane, mgr jl|Lle nun"
Wenen, mgr Charrière van Fribou'rgln
andere prelaten), hiid op zichzelf noe
geen garantie in voor eensgezindheid van
mening. Evenmin als de klanken van
Mozart's Disscnantenkwartet in de zaai *t
tegendeel wilden suggereren Het congres
wilde in zijnopzet namelijk beide con-
trastn verenigen: twee dagen voor ééns
gezinde behartiging van de UNDA-be-
Jangen en drie dagen met voordrachten
en discussies tussen deskundigen inzake
radio en televisie.
Het thema van de studiedagen luidde:
„Gods woord en de moderne versprei-
dingsmiddeien". Op de eerste dag was hel
vooral de radio, de puur acoustische ver
spreiding dus, die ter sprake werd ge
bracht. In tegenstelling tot de televisie
met haar geheel nieuwe en nog onvol
doende beproefde moglijkheden. kon men
hier putten uit een rijke ervaring van
jarenlange microfoon-practijk. Het is dan
ook te begrijpen, dat men het woord gaf
aan een der coryfeën van het godsdien
stige radio-programma, zoals ook ons land
die kent, pater Venancio Marcos O.M.I,
van de Nationale Radio te Madrid.
Deze tengere Spanjaard met zijn leven
dige mimiek en meesprekende handen
heeft een eigen type van uitzending ge-
zending van een half uur plaats heeft op
Zondagavond negen uur, bij uitstek het
moment voor luchthartige programma's in
Spanje.
Het onderwerp, onderbroken door mu
ziek, wordt tevoren niet aangekondigd.
De spreker behandelt een willekeurig
godsdienstig gegeven, van wijwater tot
heiligmakende genade, al naargelang bin
nengekomen brieven daar aanleiding toe
geven. Eéns in <Je maand echter wordt
er een actueel en meestal wat pikanter
onderwerp behandeld op het terrein van
de moraal.
De uitzending zelf beantwoordt aan een
vast vormscnema zoals ook een sonate, en
ls samengesteld uit de volgende elemen
ten: 1 een algemene aanleiding tot het
onderwerp, 2 de voorlezing van de binnen
gekomen vraag (deze voorlezing geschiedt
door een acteur, die de sfeer van de brief
zoveel mogelijk levensecht typeert)3 het
antwoord op de vraag door pater Marcos,
4 op een geschikt ogenblik onderbreking
door aangepaste muziek of door de op
voering van een klein hoorspel, waarin
pater Marcos het onderwerp dramatiseert.
Hij heeft hiervoor een viertal beroemd
geworden typen geschapen: de Ongelovige
van de 1ste klas, die een wetenschappelijk
godloochenaar is en wiens argumenten
worden geïllustreerd door een ietwat
ouderwets walsmelodietje; de Ongelovige
van de 2de klas, die dialect spreekt en
van dik hout planken zaagt, getypeerd
door draaiorgelmuziek; Don Placido, de
fijne katholiek, Roomser dan de Paus; ten
slotte de kwezel Donna Veneranda, die
een ongehoorde populariteit geniet. Dit
hoorspel wordt opgevoerd door acteurs.
Op grond van persoonlijke ervaringen
formuleerde pater Marcos een reeks ver
eisten, waaraan de radiospreker in gods
dienstige uitzendingen moet voldoen. Wij
noteren daaruit: een grondige kennis van
zijn boodschap, die niet slechts theologisch
gefundeerd moet zijn, maar bovenal ver
taald in eenvoudige, algemeen verstaan
bare begrippen; hij moet vervolgens de
psychologie van zijn zeer uiteenlopende
toehoorders kennen en alle genres van
vormgeving, daartoe vereist: het medium
microfoon stelt daarenboven zeer hoge
eisen aan zijn persoonlijke verstandigheid
pn voorzichtigheid.
Tenslotte meende pater Marcos, dat de
priester-radiospreker zonder meer een
muziek, toneel, filmkunst enz. en in staat
bü zijn voordracht te beschikken over alle
registers van tederheid, ironie, humor,
dramatiek, enz.
Vooral dit laatste punt, kenmerkend
voor een artist als pater Marcos zelf is,
ondervond tegenspraak bvj de deelnemers
aan het Congres, die niet zonder reden de
wenselijkheid naar voren brachten van
een religieus bezielde en apostolische per
soonlijkheid.
Overigens bleek uit de gedachtenwisse-
ling, dat het boven beschreven genre van
godsdienstige uitzending ook elders be
stond, o.m. in Duitsland (zonder muziek
en dramatisering), op Curasao (waar pater
Brenneker O.P. zelfs onbewust dezelfde
naam „Charlas" voor zijn godsdienstige
praatjes in het Papiemento, Curacao's
dialect, gebruikte.
De heer Speet van de K.R.O. kon terecht
wijzen op bet schema van ingezonden
vraag en antwoord, zoals de K.R.O. reeds
uit de dagen van pater Otten O.P. in het
programma opnam en dat thans nog door
prof. Kors wekelijks wordt verzorgd.
De discussie verplaatst zich naar een
ander terrein van godsdienstige uitzen
ding, toen afgevaardigden uit verschil
lende landen naar de geschiktheid van
puur religieuze programma's, zoals. Mis-
uitzendingen (met preek of catechese) en
voorgebeden rozenhoedje. Met name dit
laatste lokte tegenspraak uit. In sommige
landen (zoals ook Radio Vaticana) schijnt
het geheel of gedeeltelijk bidden van de
rozenkrans voor de microfoon vee] in
stemming te ontmoeten, terwijl men in
andere landen zulk een practijk ten enen
male ongeschikt acht voor de microfoon
(naar wij menen, is dit ook het standpunt
van de K.R.O.).
Uit het verloop van de gedachtenwisse-
(Van onze correspondent)
Prof. mag. dr F. A. Weve O.P. heeft
voor de Streek-V.V.V „Brabants Cen
trum" te Tilburg eén lezing gehouden
over de ethische aspecten in het vreemde
lingenverkeer. „Het ethische ideaal al
dus stelde de inleider op deze V.V.V.-dag
..kan het toerisme negatief en positief
beïnvloeden. Negatief door het ethisch
verkeerde tegen te gaan. Het is namelijk
zo, dat het toerisme bepaalde gevaren
met zich mee brengt.
Wanneer we weten, dat 65 procent van
de Nederlanders er met de vacantie op
uit trekt, is het natuurlijk, dat ook Bra
bant mensen met geheel andere levens-
ling kwam de opvatting naar voren, voor
al door pater Marcos met klem voorge
staan, dat zuiver pieuze uitzendingen (Mis,
preek, rozenkrans) minder geschikt waren
voor het godsdienstige programma. De
behoefte aan zulke uitzendingen, zoals die
opvallend aanwezig is in ons land, werd
als ongemotiveerd van de hand gewezen.
Geloofstrouwe katholieken konden hun
devotie immers bevredigen door de prac
tijk van het kerkbezoek (met voorbehoud
voor zieken en ouden van dagen), terwiji
de verslapte geioofsgenoten er geen
belangstelling voor hadden. In deze ge-
dachtengang diende men zich dus vooral
door apologetische programma's van
onderhoudende of verrassende aard in te
stellen op de anders onbereikbare massa.
Abbé Jacques Haas uit Zwitserland
meende echter het nut van zuiver reli
gieuze uitzendingen te moeten bevestigen
voor landen met een gemengd godsdien
stige bevolking, waar dit soort program
ma's vaak de belangstelling opwekt van
niet-katholieken.
De Spaanse radio-pater kon dit (begrij
pelijkerwijs!) niet belangrijk genoeg vin
den om er de uitzending mee te verant
woorden. Maar in deze mening zullen niet
veel Nederlanders hem bijvallen, vermoe
den wij.
Het treffendste antwoord in deze zaak
hoorden wjj op de derde dag uit de mond
van de Pauselijke nuntius, mgr Delle-
piane, die, sprekend over het doordrin
gingsvermogen van radio en televisie, de
evangelietekst aanhaalde: „Terwijl de
deuren gesloten waren, kwam Jesus bin
nen en zeide: „Vrede zij u!" Men mag
immers niet vergeten, dat het woord Gods
en de godsdienstige plechtigheid uit zich
zelf wel eens groter kracht kunnen heb
ben, zelfs al is de vormgeving gebrekkig
dan de artistiek verantwoorde, maar zeer
persoonlijk voorgedragen en onderhou
dende bewerking van godsdienstige
thema's.
overtuiging
ontvangen.
als zijn gasten zal moeten
Men kan dit probleem aldus prof.
Weve niet oplossen door het toerisme
tegen te gaan, maar door het te leiden
in de juiste banen We moeten ons niet
houden aan alle zeden en gewoonten van
een halve eeuw geleden. Men kan zich
bijvoorbeeld in de kleding nu veel meer
veroorloven dan toen het geval was. We
moeten ook in het toerisme open staan
voor het nieuwe, maar ook weer niel
voor het uitgesproken mondaine, zoals in
stituten van schoonheidskoninginnen. Dat I
zijn dingen, waaraan we in het Zuiden nog
niet toe zijn. En we zullen ons hierover
ernstig moeten beraden."
De positieve beïnvloeding zag prof.
Weve in het ethisch fatsoen, maar ook in
het voorbeeld-geven, dat het Zuiden z.i,
te doen heeft. De vreemdeling mag in zijn
verwachtingen en vertrouwen namelijk
niet beschaamd worden. Men vraagt
aldus spreker niet alleen naar bedie
ning en service, maar ook naar menselijk
heid, naar werkelijke gastvrijheid. Niets
stuit zo af als het exploiteren van toe
risten. Gastvrijheid is nu eenmaal een
deugd, een christelijke deugd, die Bra
bant altijd zo gesierd heeft, een product
van voorvaderlijke cultuur.
De godsdienst hoeft men niet te ver
heimelijken, maar prof. Weve wees er
toch op, dat men de apostolische taak,
die ook het toerisme in dit opzicht heeft,
op tactische wijze moet vervullen.
Tenslotte wees hij nog op het belang
van het ongerept bewaren van de natuur,
in het vernielen waarvan men geen
kwaad meer ziet.
Dinsdag is de 20-jarige marinier D.
B. wonende te Schaesberg en gelegerd in
het mariniers-opleidingskamp „De Mok"
Op Texel, ernstig gewond bij het spelen
met een gevonden projectiel. In zijn tent
is hij hiermede aan het experimenteren
gegaan met het gevoig, dat het ontplofte.
Een gedeelte van zijn linkerhand werd
afgerukt. Na in de ziekenboeg te zijn ver
bonden werd hij naar de vaste wal over
gebracht, waarna in het marinehospitaal
te Overveen de gehele linkerhand werd
geamputeerd.
Niettemin kunnen wij toch ook iets voe-
voor de suggestie van pater Marcos
en abbé Jacques Haas, dat er eigenlijk
en opleidingsinstituut moest bestaan voor
priesters-radiosprekers. In Spanje bestaat
er al een soort schoolzender voor dit doe).
Wij hoorden trouwens van een grote
Kloosterorde, die de techniek van radio-
en televisievoordracht reeds in het leer
plan van de preeklessen heeft opgenomen.
Ook dat getuigt van tele-visie, d.i. ver
ziendheid!
De Nederlandse violisten mej. Jeanne
Lotte Herzberger en de heer Jean Louis1
Stuurop zijn toegelaten tot de tweede
serie selectieproeven van het internatio- 1
nale vioolconcours Koningin Elisabeth
dat tot 27 Mei te Brussel wordt gehouden.
De vier andere Nederlandse candidaten
werden afgewezen. Ook de Indonesiër
Kek Tjianv Lim, leerling van het Am
sterdams conservatorium, werd tot de
tweede schiftingsploeg toegelaten. Uit de
25 candidaten die aan de tweede selectie
deelnemen zullen de twaalf laureaten
voor de finale worden gekozen.
