Meerderheid van Tweede Kamer liet kabinet vallen DREES vroeg het VERTROUWEN Mr Burger nog in het burger bezorgt burgerij zware uren Koningin begint consultaties Huurwet kon geen genade vinden KABINET BIEDT ONTSLAG AAN Woensdag 18 Mei 1955 DAGBLAD VOOR SCHIEDAM EN OMSTREKEN 9s-Gravenhage17 Mei 1955 Gisteravond precies om half zes duikelde het derde ministerie-Drees in de steek gelaten door de eigen partijgenoten van de premier. Het wets ontwerp tot gedeeltelijke verhoging van de huren, door de regering gekoppeld aan de belastingverlagingen waaraan zij haar bestaan had verbonden, werd verworpen met 50 tegen 48 stemmen. Het waren twee leden van de A. R. en de C. H. U., resp. de heer Gerbrandy en de heer Schmal, of zo men wil de kleine partijen van Welter en Zandt, die de doorslag gaven, nadat de heer Burger namens de P. v. d. A. had verklaard te zullen tegenstemmen. BERICHT Hard tegen hard Ir Witte in gesprek met Dr Drees WEERBERICHT Het einde GASVERSTIKKING IN TILBURG ré. woom BOUWKOSTEN, i VERHOOGDE BUDRAGEN Wegens het feest van 's Heren Hemelvaart zal ons blad morgen niet verschijnen. DE DIRECTIE. De spanning in de Kamer naderde haar hoogtepunt, toen na een korte derde termijn, door de regering heel kort beantwoord, de stemming over de huurwet, die de voorzitter het eerst aan de orde had gesteld, zou plaats vinden. Een groot aantal leden legde toen, zoals gebruikelijk korte verklaringen af. De eerste was Ds. Zandt (SGP), die kortweg verklaarde, dat zijn tweemansfractie zou tegen semmen. Dat deed de spanning al direct stijgen. Daarna kwam de heer Burger (PvdA). Men wist wel, dat de PvdA zo had gemanoeuvreerd, dat zij moeilijk meer vóór het ontwerp zou kunnen stemmen, maar zij zou altijd nog een aantal leden afwezig hebben kunnen doen zijn zonder dat het opviel, daar het slechts op twee of drie stemmen zou aankomen, indien ten minste de AR zouden voorstemmen. In het begin van de vergadering bleek echter dat de PvdA, zelfs de heer Goedhart, die in Turkije verbleef, had laten terugkomen. Dat maakte de zaak nog mysterieuzer. En toen verklaarde de heer Burger, dat hij het be treurde, dat zijn motie, waarin hij had aange drongen op onderling beraad, geen uitkomst had gebracht. Zijn hoofdbezwaar was, dat hij niet voor de derde maal een huurverhoging wenste te accepteren zonder bestemmingsheffing, lerwij] daarnaast dan nog de zakelijke bezwaren kwamen legen dit ontwerp tot huurverhoging. Daarom zou zijn fractie tegenstemmen. Dat betekende, zo zeide hij, geen afkeuring van het beleid van minister Witte; integendeel, dit had steeds de goedkeuring van de PvdA gehad, maar alleen een afkeuring van dit ontwerp. Geen woord voor dr Drees. i oen daatna de heer Weiter kwam verklaren dat hij wegens ethische en economische bezwaren zou tegenstemmen, begon het er al heel beden kelijk uit te zien. Dit was des te meer verrassend, daar de heer Welter in de voorafgaande week tijdens de algemene beschouwingen duidelijk had te kennen gegeven, dat hij liever iets had dan niets en dat de belastingverlagingen hem zo zeer ter harte gingen, dat hij het heel erg vond daarmee ook dit ontwerp te moeten slikken. Dat hij nu verklaarde tegen te zullen stemmen, kon alleen maar mede politieke be rekeningen inhouden. Het was toen nog niet geheel verloren. Indien de KVP, AR en CH zouden voorstemmen, zou het kabinet toch nog kunnen worden gered Maar toen kwamen de heren Schouten (AR] en Tilanus (CH) met hun verklaringen, waaruit bleek, dat minstens één lid van hun fractie zou tegenstemmen. Daarmee was het pleit be slecht en wist men al dat het huurontwerp geen meerderheid zou kunnen krijgen. Geen principe in het geding Vaalste reddingspoging Mr Oud kreeg antwoord Ministers Drees en Beel naar Soestdijk „Heden hebben de ministers en de staatssecretarissen aan H. M. de Koningin verzocht., hun ontheffing te willen ver lenen uit het door hen beklede ambt. De Koningin heeft dit verzoek in overweging ge nomen en de ministers en de staatssecretarissen uitgenodigd inmiddels al datgene te blijven verrichten, wat zij in 't belang van het Koninkrijk noodzake lijk achten". lAZfcl BEDDEN En De we'erverwachting van het K.N.M.I., geldig van hedenavond tot morgenavond, luidt: Nu en dar opklaringen, maar ook enkele regen- of hagelbuien. Tot krachtig of matig afne mende wind tussen West en Noord-West. Koud voor de tijd van het jaar. Donderdag 19 Mei: Zon op 4.44 uur, onder 20.34 uur. Maan op 2.58 uur, onder 17.49 uur. Vrijdag 20 Mei: Zon op 4.42 uur, onder 20.35 uur. Maan op 3.25 uur, onder 19.15 uur. NIEUWE SCHIEDAMSCHE COURANT Twee stemmen bezegelden het lot der Toen de slag teas gevallen werden achter de ministertafel de papieren ingepakt. Van links naar rechts: de ministers Suurhof Witte, v. d. Kieft, Beel, Drees, Zijlstra en Mansholt. subtiel en van subtiele zaken heeft de heer Burger niet zo heel veel verstand. De heer Hofstra scheen het nog even te willen proberen met het plan van een ruimere afschrijving, dat de staatssecre taris van Financiën had ontwikkeld voor de eigenaren, die geen huurverhoging zouden krijgen. Wat zijn de consequen ties van dit plan vroeg hij. wat kost dit de schatkist en wat betekent het voor de huurders. Hij kreeg er niet eens meer antwoord op. Minister Witte legde er nog even de nadruk op, dat de heer Oud niet eens meer de moeite had genomen op zijn posi tieve argumenten in te gaan. Hij kon dus alleen maar zeggen, dat de argumenten van de heer Oud toch we) op een ver keerd inzicht moesten berusten In de politieke werkelijkheid was het wel zo. dat de heer Oud hier een mogelijkheid zag en dat behoeft aan zijn zakelijke bezwaren niet tekort te doen de samen werking tussen P.v.d.A. en K V.P te ver breken, wat natuurlijk zijn goed recht is. Toen kwam de artikelsgewijze behan deling van het ontwerp, waarbij het amendement-Van Leeuwen, dat de voor keur kreeg boven dat van de heer Van den Heuvel, omdat het eerder was inge diend en dat ten doel had een huurver hoging over de gehele linie van 10 pet, werd verworpen met 81 tegen 17 stem men. Een communistische motie onderging het gebruikelijke lot van alleen commu nistische voorstemmers. En toen kwam dan het ontwerp in stemming met het boven geschetste verloop. En daarmee sneuvelde het kabinet door toedoen van dr Drees' eigen partijgenoten en zonder dat deze een vermoeden heb ben hoe deze crisis ooit zal zijn op te lossen. In ongekenden getale waren de Kamer leden opgekomen. Alle hens waren aan dek geroepen en alleen de heren Mol (K.V.P.) en De Groot (C.P.N.) ontbraken op het appèl. F. S. Het kabinet der Koningin deeit mede: H. M. de Koningin heeft heden voor een conferentie ten paleize Lange Voorhout te 's-Gravenhage uitgenodigd achtereenvolgens de heren mr J. A. Jonkman, voorzitter der Eerste Kamer, dr L. G. Kortcn- horst, voorzitter der Tweede Kamer, jhr mr F. Beelaerts van Blokland, vice-president van de Raad van State, mr J. A. W. Burger en prof. mr C. P. M. Romme, onderscheidenlijk voorzitter der P. v. d. A.-fractie en van de K. V. P.-fractie der Tweede Kamer. (Van onze correspondent De heer F. van N., een gepensionneerd politieman te Tilburg, is in de afgelopen nacht overleden als gevolg van gasver- stikking. Hij werd door zijn dochter, die 's nachts thuiskwam, dood in de keuken aangetroffen. De man moet nog kans ge zien hebben de gaskraan dicht te draaien, doch het reeds uitgestroomde gas werd hem noodlotting. Prof. Romme verklaarde slechts, dat een kabinetscrisis in strijd zou zijn met 's lands belang. Hij had het goed gezien en opmerkelijk was ook de rust, die prof. Rommegistermiddag betoonde. Daar kan een emotionele man als de heer Burger nog iets van leren. Want deze heeft met zijn emoties alleen dit bereikt, dat hij een crisis heeft veroorzaakt, waaruit geen ontkomen mogelijk schijnt. Het resultaat was in ieder geval, dat dr Drees, de socialistische profeet, door zijn eigen partijgenoten de woestijn werd ingestuurd. nadne,lklaar<1^ de minister nogmaals met F',en L er niet door geblokkeerd enkele K=i huurverh°ging vindt er geen -?l ?raerin8 in' Wanneer die komt. maar n?t» omstandigheden afhangen- de bewind zal men toch' meende -eiken dsman een huurpeil moeten be- 200 ?9K°Or de voor°orlogse huizen van n k Procent van dat van 1940 Witte nn huurbelasting roerde dc hee. teren d g. aa"' d°Ch alleen om te consta- nnl?Kei, men het daarover tussen de politieke partijen eerst eens moet worden In het begin van de middag was het nog niet te voorzien, dat het zo zou lopen Er was natuurlijk grote belangstelling in de Kamer en op het Binnenhof, maar nie mand was nog overtuigd, dat het tot een crisis zou komen. De ministers moesten nog antwoorden op de replieken en de eerste was minister Van de Kieft, die nog eens het bedrag van 502 millioen verdedigde. Volgens hem had men in zijn beschouwingen te weinig aandacht besteed aan de uitgaven. Er was echter nog een motie-Hofstra. waarin gepoogd werd de verlaging meer te verleggen van de hoogst aangeslagenen naar de middengroepen. Maar dit wees minister Van de Kieft van de hand. Bij de laatste twee verlagingen waren' de hogere inkomerïs reeds daarbuiten geble ven. Naar het oordeel van de regering eiste de rechtvaardigheid tegenover d° contribuabelen. dat nu de verlaging over alle groepen gelijkelijk zou worden ver deeld. Staatssecretaris Van den Berge trachtte nog olie op de golven te gieten door een tegemoetkoming in uitzicht te stellen- waarvoor wij reeds eerder hebben gé- pleit, dat nl. voor de huiseigenaren, die ingevolge dit ontwerp geen huurverhoging zouden krijgen, het afschrijvingspercen tage voor hun huizen met 20 procent zou worden verhoogd, hetgeen de kreupele huurverhoging voor de niet-verhoogde huren enigszins zou compenseren. Minister Witte benaderde zijn voorstel tot huurverhoging nu meer van de posi tieve kant. Dr Schouten had hem daar immers naar gevraagd. De eigen mérites daarvan moest men bezien in het kader j'an de loon- en prijspolitiek. Ook aen loonsverhoging van 1 procent, waarom de heer Andriessen had gevraagd, was in dit kader niet doorvoerbaar en een compen satie van 150 millioen in de indirecte be lastingen, wat de heer Van den Heuvel had V°DeS reïm' W3S nU niet °P tafel te leg§en- dat er ee^ 1S' zo zeide minister Wife, gevonden over^gehefe r-Unnen ,worden gehele lijn en daarmee waren dus de amendementen van de heren Van de Heuvel en Van Leeuwen al direct afgewezen. Minister Witte belichtte daarna nog eens de politieke kanten van zijn ontwerp waarbij hij allereerst erop wees, hoe de lage huren van de vooroorlogse woningen een voortdurende druk uitoefenen op het peil der nieuw te bouwen huizen. Deze druk nu wordt voor een deel althans door het voorgestelde wetsontwerp weggeno men. De weg tot een verdere verhoging. Dr Drees kwam hierna nog eens het standpunt van minister Witte en van het kabinet ten opzichte van de huurkwestie verdedigen. Maar hij bestreed ten stelligste, dat mi nisters zouden moeten heengaan omdat hun partij tegen een bepaald wetsontwern heeft gestemd. Dit tegenover de ziens wijze van de heer Oud, die uit en terna de kwestie van het aftreden van zijn par tijgenoot Slikker in 1952 hetwelk' de va) van het gehele kabinet tot gevolg had "hAZIT BEDDEN- EN ^""RENEABSfEKEN 'i ZEVENBERGEN bij dit debat ter sprake heeft gebracht. Tenslotte bezwoer de minister-president de Kamer nog, dat het bij deze huur- kwestie in het geheel niet om een prin cipiële kwestie ëing. De bezwaren van de meeste leden gelden immers niet het Plneipe, doch alleen de mate van de verhogmg <jer huren; zij willen alleen maar meer dan de regering voor haar verantwoording meent te kun nen nemen. Toen kwam de heer Burger met een motie als een laatstepoging om de rege ring te redden. Ee R v. d. A. had al te onhandig geman°euvreerd dan dat zij zon der meer nu nog voor het huurontwerp zou kunnen stemmen om haar geliefde voorman te kunnen sauveren- Daarom werd nu in dez® motie, <je wenselijkheid uitgesproken 0111 de gedachten wisseling over de in het wetsvoorstel behandelde materie in een vertrouwvol beraad op korte termijn voort te zetten en de be handeling van de Huurwet te schorsen tot over dit beraad aan de Kamer verslag zou zijn uitgebracht. Maar daarop vroeg de Kamer direct bij monde van de heren Oud. Schouten en Tilanus hoe de regering daartegenover stond, omdat de wetsontwerpen over de belastingverlagingen en huurverhoging dan niet meer onverbrekelijk aan elkaar zouden zijn verbonden. Maar dat wilde de regering nu juist niet. Begrijpelijk, daar zij deze zaken aan elkaar had verbonden, nadat men in de boezem van het kabinet moeizaam tot een compro mis was gekomen en men wist, dat ei geen andere oplossing zou zijn. Dat had de heer Burger, als fractievoorzitter van de P. v. d. A. naar het schijnt niet be dacht, toen hij met de zijnen besloot tegen te stemmen- Dr Drees wees deze ontkoppeling in ieder geval van de hand. Er was ook geen essentieel verschil tussen een beraad vooraf of daarna, meende hij. En hij ver klaarde pertinent, dat indien deze motie van de heer Burger zou worden aange nomen hij schorsing van de beraadslagin gen zou vragen. Waarop de heer Burger zijn motie introk. Dat was het nu, wat de heer Oud om politieke redenen had willen weten. Niet voor niets bad hij dr Drees zo nadrukke lijk gevraagd precies te zeggen wat de consequenties zouden zijn. Hij stelde zich nu op het standpunt, dat op het spel stonden de huurpolitiek, die door dit ontwerp z.i. volkomen geblok keerd wei®d en het gezag van de Kamer die door de koppeling van beide ontwer- Zij, die de weegschaal lieten doorslaan Boven: Professor Gerbrandy Hiernaast mr J. J- R- Schmal pen iets zou moeten aanvaarden, dat zij niet wenste. Aan de andere kant stond volgens hem alleen een uitstel van de be lastingverlagingen, die later toch zouden komen. Maar de heer Oud wist waarschijnlijk ook wel, dat aan het einde van deze weg een haast onmogelijk gemaakte samenwerking stond tussen K-V.P. en P. v. d. A. Dat heeft de heer Burger blijkbaar, zeker in de aanvang niet, niet zo beseft. Maar politiek is dan ook heel Om zeven uur gisteravond hebben de minister-president dr Drees en de vice-premier dr Beel zich naar Soestdijk begeven om H. M. de Koningin het ontslag van het minis terie aan te bieden. Het Kabinet der Koningin deelde laat in de avond hieromtrent het volgende mede: (Van onze parlementaire redacteur) WAT GISTERMIDDAG in de Tweede Kamer js gebeurd, js uitermate triest voor dr Drees. Aan het einde van een zo grandioze politieke loopbaan is hij nu door zijn eigen partijgenoten naar huis ge stuurd. „Drees vraagt Uw vertrouwen" zo was ongeveer de leuze bij de verkiezingen in „1952 „Drees vraagt Uw vertrouwen Proclameerde de P.v.d.A. Nu laten de vertrouwens lieden van de s.ocialisten, gekozen door hen, wie zij deze leuze voor hielden, deze zelfde Drees, hun voor man, bijna hun profeet, in de steek om de hobby van een huurbelasting, waarin de heren Burger en Bommer zich hebben vastgebeten. Zij hebben zich daarmede wei verbazend slechte politici getoond- Zij hebben klaarblij kelijk niet ingezien, dat een pokerspel om een huurbelasting wel eens in hun nadeel en vooral op een men mag wel zeggen belediging van huo Drees zou kunnen uitlopen. Het is des te onbegrijpelijker als men weet, dat de P.v.d.A.-fractie intern met niet meer dan één stem meerderheid had besloten tegen deze Huurwet te stem men. En dat met de wetenschap, dat daarmeeniet alleen het lot van dit wetsontwerp, maar dat van de hele regering gemoeid kon zijn. Waarom heeft de P.v.d.A. aan dr Drees het vertrouwen, waarom hij vroeg, eigenlijk niet geschonken? Al léén om de kwestie van de huur belasting. De heer Burger is voor een politicus weliswaar te emotioneel, maar hij had zich toch moeten blijven herinneren dat regeren met verschillende partijen om overleg en compromissen vraagt Hij wist toch zeer wel. dat de kwestie van de huurbelasting ook in het ka binet een niet gemakkelijk op te los sen zaak was geweest en dat het ge vaarlijk was, nadat de regering moei zaam 'n oplossing had bereikt, deze zaak in de Kamer opnieuw op de spits te gaan drijven. Reeds het feit, dat dr Drees in het beraad met de Kamer commissie de belastingverlagingen aan de huurverhoging had gekoppeld, had hun een waarschuwing moeten zijn. Voor de heer Burger was het dit blijk baar niet. Nu moest en zou eindelijk die huurbelasting er komen, nadat zij reeds tweemaal was mislukt. HET GEVOLG van deze socialisti sche manoeuvre is niet alleen maar indien men het zo mag zeggen een simpele kabinetscrisis, die wel oplosbaar zal blijken te zijn. Hier is de samenwerking tussen KVP en P.v.d.A. in 't geding. De KVP heeft de huurbelasting afgewezen omdat daarvoor geen rechtvaardigheidsgrond aanwezig was. De socialisten hebben deze belasting nu gemaakt tot inzet van dit conflict en niet geaarzeld het ergste te ondernemen om aan dit so cialistische ideaal kracht bij te zetten. Men is daarbij misschien van de ge dachte uitgegaan, dat daardoor de positie van de P.v.d.A. zo niet nu. dan toch in de toekomst zou worden ver sterkt. Maar heeft men zich wel ge realiseerd, dat bij een verwerping van dit huurontwerp de posities zo scherp tegenover elkaar zouden komen te staan, dat er geen „way out" meer mo gelijk zou zijn? Men kan van de zijde van de P.v.d.A. toch niet eerst een man als dr Drees laten duikelen op een huurbelasting om daarna bij een volgende kabinetsformatie diezelfde belasting rustig los te laten? £ET PERSPECTIEF wordt versom berd, als men bedenkt dat het 4 ,eel moeilijk zal zijn een regering formeren voor dit laatste jaar van le parlementaire zittingsperiode. Maar gesteld, dat die regering hoe dan ook samengesteld er zou komen, wat voor huurbeleid zou zij moeten voeren, na de diepgaande menings verschillen welke in de Kamer aan het licht zijn getreden? Het ziet er naar uit, dat de heer Burger het land op dit punt in een impasse heeft gebracht, en het daar door met onbestuurbaarheid bedreigt. Tenzij men van het onverantwoorde standpunt zou uitgaan, dat men het huurprobleem voorlopig moet laten rusten. Men mag gerust aannemen, dat de heer Oud de politieke mogelijkheden van dit spel al veel eerder had door zien dan de heer Burger. Het argu ment, dat hij gebruikte om tegen de regering te gaan ageren was goed ge vonden, n.l. dat hier het gezag van het parlement geweld werd aangedaan door het te dwingen te aanvaarden, wat het niet wenste. Dat argument heeft de heren Gerbrandy en Schma) aangesproken. En juist deze twee stemmen deden de regering duikelen. De heer Burger had deze mogelijkheid moeten voorzien, al was het alleen maar geweest om zijn grote voorman, Drees, dit einde van zijn politieke loop baan te besparen Hij had dit moeten voorzien, omdat hij kon weten, dat zij, die ajtijd tegen een samenwerking van P.v.d.A. en K.V.P. zijn geweest, hier mee argumenten in overvloed zouden hebben om te trachten aan deze sa menwerking nu een einde te maken. En wat geschiedt in het geval, dat geen nieuwe regering kan worden ge vormd voor de tijd die ons nog van de verkiezing scheidt? De Koningin zal dan vermoedelijk niets anders over blijven dan het ontslag van deze rege ring te weigeren, die dan wel ver vroegde verkiezingen zal uitschrijven Maar hoe de uitslag van die verkie zingen dan ook zal zijn, het spook van de huürbelasting zal er niet minder om door de kabinetsformatie blijven waren. En dr Drees zal intussen in zijn „otium cum dignitate" zijn wijze hoofd schudden over zoveel onver stand.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1955 | | pagina 1