Verzet mag niet worden vergeten
3D
■I m
m ba
m, 'm
Het verkeerde doublet
lAlERQfll
\IODR
Reisbrief over Egypte
BRJOfif
lit QUO
DAMMEN
DE HEILIGE VAN DE WEEK
m
S
ofrWo0
Bridgerubriek
HetGrabbeltonnetje
i m8 im
ZATERDAG 21 MEI 1955
FAGIN'A 9
Bevrijdingscongres N.F.R. in
Valkenburg besloten
K
Kern-reactor voor
Noorse houtfabriek
PAUL BRANDT VEILT TE
LAREN
m mm m
c m 'mm. mi
i n O. Wn.
'Mammj
i m u o
na o a
m m
m o
•Mm
man 'u rn
nm
m .ftöm
i WÊ& m
IL—™. ^Ü8 VMM,
4 -
O -
Geschenk van tie Nijl
Cairo
Heilige pillendraaiers
Hiëroglyphen
In een moskee
CORRESPONDENTIE-ADRES:
POSTBUS 8, HILVERSUM
24 Mei: „Leger in Slagorde
Oplossing van gisteren
Onder voorzitterschap van de heer G.
Ritmeester is Vrijdagmorgen het werk
congres van de Nationale Federatieve
Raad van het voormalig verzet in Neder
land te Valkenburg aangevangen. Een
aantal zaken van huishoudelijke aard
werd afgewerkt, de verslagen van secr. en
penningmeester werden goedgekeurd,
evenals die van een aantal commissies.
De voorzitter van de landelijke sociale
commissie, de heer A. van Schendel,
deelde mede, dat de zegelactie tot nu toe
eejj batig saldo van ongeveer 16.000
hééft opgebracht,
u Bij de beraadslagingen werd de wense-
lijkheid van een krachtige propaganda
bepleit om te komen tot een bundeling
van het voormalig verzet.
In de middagvergadering werd een
aantal afdelingsvoorstellen behandeld.
Het congres verenigde zich met een
voorstel-Utrecht om voort te gaan met
intensieve acties, welke ertoe kunnen
leiden dat de herinnering aan de over
rompeling van Nederland in 1940 en de
onderdrukking en 't verzet in de periode
1940—1945 levendig blijft bij het op
groeiend geslacht.
De afdeling Limburg had een voorstel
dat in dezelfde richting ging. Zij wenste
opvoeding van de jeugd in deze zin, dal
zij meer begrip voor het verzet zal krij
gen. Het hoofdbestuur zal in deze rich
ting werkzaam zijn en de voorzitter
deelde mede, dat het departement van
O.K. en W. in voorbereiding heeft een
boek ten gebruike bij het voorbereidend
hoger en middelbaar oinderwijs en het
kweekschoolonderwijs, waarbij bijzon
dere aandacht zal worden geschonken aan
het verzet.
Op voorstel van het hoofdbestuur werd
besloten een buitengewoon eendaags con
gres te houden in het centrum des lands
waar alleen aan de orde wordt gesteld
wijziging van de statuten e.d.
Toen de congresvoorstellen waren afge
handeld verzamelde de voorzitter de le
den van de afdeling Limburg voor de be
stuurstafel om hen te bedanken voor
hun arbeid voor de organisatie van dit
congres. ,,Gij hebt", zeide hij, ,,als
jongste afdeling een lesje gegeven in het
zich inzetten voor een goede zaak".
Bij wijze van instemming hieven de
congressisten het Limburgse volkslied
aan.
In zijn dankwoord noemde de heer J.
Crasborn dit congres de bakermat van de
eenheid.
De heer Bernard Verhoeven sprak ver
volgens over de verhouding tussen jeugd
en voormalig verzet.
Na een hartelijk dankwoord en nadat
de burgemeeste Breekpot en de voorzit
ter nog vriendelijke woorden hadden
gewisseld, deed de laatste mededeling
van telegrammen van H.M. de Koningin
en Z.K.H. Prins Bernhard. Met het zin
gen van het Wilhelmus werd daarop het
werkcongres besloten. Vele afgevaardig
den bleven nog bijeen voor het bijwonen
van vergaderingen en van commissies
van de NFR, die heden zouden worden
gehouden.
De Britse week, die dit jaar zeven ver
schillende Nederlandse steden omvat
werd gisteren op 't stadhuis te Alkmaar
officieel door de Eng. gezant in Neder
land, Sir Paul Mason, geopend. Onder de
vele bezoekers uit Groot-Brit tannic be
vond zich de Lord Mayor uit Birming
ham met zijn gevolg. Natuurlijk stond
een bezoek aan Neerlands bekendste
kaasmarkt op het programma, waar Bir-
minghams burgemeester geen weerstand
kon bieden aan de verleiding samen met
een der beroemde kaasdragers voor de
fotograaf te poseren en waar hij zelfs
zijn steek voor een kaasdragers-hoed
ruilde.
Er bestaan plannen voor de bouw van
een kern-reactor voor een grote hout
bewerkingsfirma in Halden in het Oosten
van Noorwegen, welke ongeveer 20.000
kw energie zou kunnen produceren. De
kosten, met inbegrip van die voor ura
nium en zwaar waicr, worden geraamd op
25 millioen kronen. Het plan is door het
Noorse insti1 rut voor atoomenergie bij de
Noorse regering ingediend. Het zal on
geveer drie jaar duren voor de installatie
gereed zal zijn. De technische voorberei
ding zal worden uitgevoerd door het
Noors-Nederlandse instituut voor atoom
onderzoek te Kjeller nabij Oslo. Men wil
met deze reactor ervaring opdoen voor de
bouw en exploitatie van reactors voor de
industrie.
(Van onze Amsterdamse redactie!
Op 25, 26 en 27 Mei brengt de Amster
damse veilinghouder Paul Brandt de ge
hele inboedel van het landhuis ..De Snip"
te Laren <N.H.) in veiling. Dit huis, gele
gen aan de Eemnesserweg 24, heeft wijlen
de heer G. F. Bakels in de loop der jaren
omgetoverd tot €en waar museum, waar
in stuk voor stuk waardevolle kunstvoor
werpen zijn bijeengebracht die het huis
gemaakt moeten hebben tot een vreugde
om er te wonen en er nu de oorzaak van
zijn dat iedere kunstliefhebber uit den
lande zich in een dorado waant als hij
gedurende de kijkdagen die duren tot en
met Maandag 23 Mei, zijn ogen de kost
gaat geven.
Alles bevindt zich nog op de oorspron
kelijke plaats in het huis. zodat, aan de
hand van de fraai geïllustreerde catalogus
men zich een goed overzicht over het ge
heel kan verwerven.
Van de schilderijen noemen wij een zeld
zaam stilleven met bloemen van Jan van
Kessel, een schitterende collectie Russi
sche ikonen, waarbij een draag-ikoon met
reliekhouder in de achterzijde, verder nog
schilderijen uit de Hollandse school en
van enige Larense schilders.
De meubelen zijn opvallend door huri
gave schoonheid.
Tijdens de veilingdagen zal een koud
buffet aanwezig zijn, om degenen- die de
reis naar Laren zullen ondernemen en
dat móéten er velen zijn zo goed mo
gelijk van dienst te zijn.
■i' wm mws
r
No. 2058. 21 Mei 1955
Redacteur: G. J. A. VAN DAM,
Vossiusstraat 18b, Amsterdam-Z.
Alle correspondentie aan dit adres. Bij
vragen om inlichtingen s.v.p. postzegel
voor antwoord insluiten.
OPLOSSINGEN
No. 3089. (Van Tol Van Prooyen). Wit
41 (47A), 13, 8, 15 w. Op A. zw. 46, wit 5
(36—41), B., wit 31 (47, C. D. E.), 26, 25 w.
Op E. 26, wit 9 (20 of?), 15 (47 of?), 20, 42,
w. Op D. 27, wit 9 (20 of?), 15 (47), 20 w.
Op C. 26, wit 9 (47), op 20 winst als bij
1. 25, 14, 37 (20), 42 (25), 48 w. Op B. 20,
wit 15 (36—41), 29 (26 of?), 24 (47 of?), 36,
24 w. Niet moeilijk, maar toch is het uit
kijken.
No. 3090. (Stuurman). Wit 45 (33 gedw.,
anders winst door overmacht) 29, 16!!
(34A), 40, 43, 50 w. Op A. zw. 42, 37, (34),
40, 50 (49), 31 (35), 44, 27. 27 w. Vermoede
lijk is de stelling na wit's 36X16 nieuw.
No. 3091. (Dr Picard). Wit 27, 16, 2, 4
(45), (na zw. 40 en wit's 45 gew.), 40, 13,
50 wint. Een verrassende tric-tracwinst in
notedopvorm.
No. 3092. (Leo Springer). Wit 29!, 2 (11
gedw., anders volgt 27), 26 (43), 16!! (48
gedw.), 43 (39 gedw.), 17, 2. Een prachtige
constructie, waarbij de drie motiefstukken
van het Alix-eindspel tot het laatste mo
ment benut worden. En ook hier zo eco
nomisch mogelijk ten tonele gevoerd, na
melijk als „notedop". En daarbij moeilijk!
No. 3093. (Ir Viergever). Wit 27, 44, 29,
40, 24, 2, 31, 20, 45 wint. „Af".
No. 3094. (Dr Picard). Wit 35—30, 41,
3732, 3, 17!! Deze zet vormt een nieuw
element in dit tric-tracsysteem. De winst
is daardoor verrassend. Op zw. 28, 33 (45),
40 (50), 6 (45), 50. Op zw. 29, wit 23 (45),
40 (21), 17 w. En op zw. 45, wit 40, wint op
28 door 50 en op 29 door 23 en 17. Dr
Picard toont van het goede „componisten
hout" te zijn gesneden. Om in tric-trac-
constructies nog iets oorspronkelijks te
kunnen brengen moet men het „echte"
problemistenbloed in zijn aderen hebben.
No. 3095. (Dr ir Van Liempt). Wit 17, 10,
34, 35—30 (24), wit wint hier in dit motief
door 19 (20), 13 (24), 8 (30), 29 (35), 2
(40). Op 30 wint 24 enz. Dus 11 (30), 23 (34),
18 (45), 50 (40, op 39, 11 (50), 6 (45), 1 w.);
12 (44), 6 (50), 7 (45), 1 (50), 45 w. Een ander
soort „tric-trac-tatie".
No. 3096. (Dr Venema). Wit 31, 3227, 9,
42, 35, 4 (19), 18 wint. Klein, maar fijn.
No. 3099. (Van Dam). Wit 32—28 (11—17
gedw.), 18—23 (8—12 gedw.), 28, 10, 30, 24,
3 wint.
No. 4000. (Van Dam). Wit 34—29
(14—20A), 28—23 (22 gedw., want op 12
wint 19 en 23), 32—28 (11—17 gedw.), 18,
22, 32, 34, 4 (19 gedw., want op 38 wint 1
en 23), 22 (38B), 43 (23C), 33 (8), 43—39 (13),
34 (19), 30 (12), 33, 24 wint. Op zw. C. 12
(niet 24 want dit geeft winst door 13—18,
22), 28 (24), 22 enz. w. Op zw. B. 24, wit
39 (29), 6 (8 of 12), 1 (12 of 7), 28 (34), 22 w.
Op zw. A. 19, wit 20 (15), 34 (24), 3429
wint.
No. 4001, moet zijn 3101. (Van Dam). Wit
18, dreigt 13, dus zw. 19 gedw.), 37 (42
gedw., anders overmachtswinst), 28, 9, 4
(19), 13 (17), 35 (22), 2 (28), 16 (26), 38
(31), 41 (36), 37 w.
No. 4002 is 3102. (Van Dam). Wit 38,
dreigt 32, dus zw. 42 gedw., 41 (48 gedw.,
want op 47 wint 22 enz.), 22, 34, zuivere
Turkse Slag, 11, 37 met oppositiewinst.
No. 3105. (Vrijlandt—Van Dam). Wit 34!,
26!!, zw. 11—16 gedw., op 39 volgt 28 en
4339 en op 38 zou volgen 27 en 4338 met
winst. Eerst offeren met 40 baat zwart
niet. Na 11—16 vervolgt wit met 42—38!!,
29—34 gedw., want weer is offeren met
40 of 28 nutteloos. Thans is de stand ont
staan van een miniatuurtje, dat wijlen ir
Vrijlandt indertijd eens in „Het Damspel",
het officieel orgaan van de Kon. Nederl.
Dambond, heeft gepubliceerd als Inlei
dende stand tot een mooi en leerzaam
eindspelletje, dat op klassieke motieven
berust. Wit wint nu door 28 X 27, 4339,
X27, zw. 16—21 gedw., 16 (22), 11 (28), 7 (33),
1 (38), 23 (40 gedw.), 35! (43 gedw.), 28 en
wint op 48 door 37 en op 49 door 44. De
ondervariantjes kan men nu gemakkelijk
zelf vinden. Het is een leerzame oefening
deze eens te onderzoeken.
No. 3106. (Van Dam). Wit 39—34, dreigt
37—31, 48—42, 30—25, 35X2 of 4. Zwart
moet dus een schijf offeren met 2631,
want op 813 zou volgen 3329 (28 A),
23 enz. als in de afwikkeling na 9—13. Op
iw. A. 32, wit 18 (41), 31, 36, 42, 2«, 4 en
wint. En op 9—13 wint wit door 33—29
(28 B). Op 18 volgt weer dam als aange
geven. Wit 23 (28—32 C), want op 33 volgt
weer 18 enz. met dam, en nu wit 28 met
schijfwinst. Op zw. B. 2732 volgt 3631,
36, 41 met schijfwinst. Op zw. C. 32 volgt
20 (41), 47—42, 47 met winst van twee sch.
No. 3107. (B. Springer—Van Dam.) Wit
39—34 (19—23 gedw.), 31—27 en wint wit
tenminste een schijf. Op 812 volgt 3430
en 38—33. Op 13—18, wit 32—28 (23X43),
34X21 enz. Op 23—28, 32 X 23 (29X18),
27—22, 37—31 met dam op 3. Op 4—10,
3430, en, na zw. 1014 enz., 3833. Op
13—19, 38—33, 32X43 (niet 27—21 en na zw.
8—12 wit 21—16 wegens 26—31 met gelijk
spel). Wit dreigt nu 27—21, 24—29 gedw.
Nu wit toch 27—21 (8—12 of 21—16 met
schijfwinst na zwart's 1924, 16X18, 23X12,
34X23, zw. 24—30 en 20X18!
De mooiste winst volgt indien zwart zou
spelen 49. Dan volgt 34—30, 3833,
40X18, 48X37, 35—30!!, 37—31, 41X25 (17
gedw.), 31 (22 gedw.), 31—27!, 46—41 met
winst op tempo. Een leerzame spelstudie.
No. 3108. (Van Dam.) Wit forceert hier
de schijfwinst door 32—27. Zwart heeft
dan vier antwoorden. Op 2328 volgt 18,
44—39, 32, 33 enz. Op 23—29 volgt 23
(13—18), 38, 18, 32, 11 (16—21 gedw.), 36—31,
27, 30 enz. Op zw. 1218 volgt 34—29, 28,
4439, 8, 21, 2 wint. En op zw. 13—18 volgt
34—29, 28, 44—39, 29, 21, 24 enz.
No. 3109. (Max Douwes). Wit 21, 31, 6,
22, 1, 50 en wint op 19 of 20 door 44 enz.
en op 50 tot 38/16 door 43 en 44 met oppo
sitie. Een afwikkeling die wat te genieten
geeft.
No. 3110. (Koree). Wit 12 (18 gedw.), 20,
43, 21, 3, en 5. Een mooi miniatuurtje.
No. 3111. (V. d. Elzen). Wit 33, 39, 34,
2. Aardige Alix-bewerking.
No. 3112. (V. d. Linde). Wit 44, 22, 38,
4742, 43, 3, 11, 2. Hier is de slotstand
minder direct zichtbaar en het resultaat
dus verrassender.
VOOR ONZE LADDERWEDSTRIJD
Tot besluit van het in de vorige rubrie
ken besproken nieuw verschenen dam-
boekje van wijlen F. Raman, getiteld
„Combineren op het dambord", laat ik
hieronder nogmaals een viertal standen ter
bestudering volgen, waarbij evenals
met de vraagstukjes van de vorige week
de oplossers hun speurzin naar onge
rechtigheden maar weer eens aan het
werk moeten zetten.
De oplossingen hiervan worden gaarne
tot uiterlijk 2 Juni a.s. tegemoet gezien
aan het boven deze rubriek vermelde
adres.
No. 3118
i
H ;^j a
(3 I B O
No. 3117
18 8
Stand: Zwart 24,
8—19, 26. Wit 25 27,
28, 30, 32, 36, 38, 39,
42—45, 47-49. Ra-
man speelt hier als
lokzet 2721. Is dat
goed?
No. 3119
Stand: Zwart 3, 6,
8—12, 14, 16—20, 26.
Wit 27, 28, 30, 32,
36, 38, 39, 43—45,
4750. Ook hier
speelt hij als lokzet
2721. Is dat goed?
Wat is beter?
No. 3120
M jk
a a ogQ c
Stand: Zwart 7,- 9, Stand: Zw. 3, 610,
12, 13, 16—19, 23, 25. 12—14, 16—20, 23,
Wit 26—29, 32—34, 25, 26. Wit 27—29,
38, 40, 48. Wat is 32—38, 40,43, 45—49.
hier fout? Wit aan Wit aan zet. Wat is
zet. hier fout?
De bovenstaande vier standen komen
uit het tweede honderdtal slagzetten, die
Raman in het boekje opneemt. Voor hen,
die het boekje reeds bezitten, deel ik nog
mede, dat stand 156 „verwisselbare eerste
en tweede zet" heeft, en in no. 148 de
lokzet faalt. De standen 172, 192 en 200
hebben partiële B.O. Stand 199 is als
„20 X 20" onmogelijk, omdat wit één zet te
weinig heeft gespeeld. De standen 154, 158,
164, 179 en 188 zijn foutief afgedrukt,
d.w.z. met zetfouten. Het is zeer te be
treuren, dat dit nagelaten manuscript van
wijlen Raman vóór het ter perse ging, zó
slordig is gecontroleerd!
Schaakredacteur: P. A. KOETSHEID,
Huize Sint Bernardus, Sassenheim.
(Zaterdag 21 Mei)
DE PROBLEMEN VAN DEZE WEEK
Voor deze week hebben we uitsluitend
zelfmatproblemen gekozen. De oplossin
gen vindt men elders in deze rubriek. De
ervaring heeft ons geleerd, dat dit genre
niet zo populair is als de directe proble
men, ofschoon toch de auteur ook hier
gelegenheid heeft interessante idieeën te
ontwikkelen, zodat het wel eens nuttig is
van de gebruikelijke regel af te wijken.
Er is nog een andere reden, die ons tot
dit besluit bracht. We nemen enkele we
ken vacantie en daardoor is het beter, dat
we de rubriek anders indelen, omdat we
geen gelegenheid hebben de goede oplos
singen te vermelden.
Van de drie problemen is vooral no. 7268
fraai. Het thema is meer bewerkt; dat
kan natuurlijk op verschillende wijzen
worden uitgevoerd. No. 7267 is een lichte
opgave. No. 7269 onderscheidt zich vooral
door de sleutelzet. Alle probleemliefheb
bers raden we aan niet te verzuimen de
oplossingen na te spelen.
No. 7267
P. A. KOETSHEID
Zelfmat in twee zetten
No. 7267. P. A. Koetsheid. 1. e6e7 drei
ging 2. Dd5—c6f, Rhl—c6:f+. 1
Tb4c4. 2. Dd5—b7f, Rhl—b7:ff. 1
Tb4e4 2. e7e8 (P)t, Te4—e8:tt-
No. 7268. J. Knöppel. 1. d4, Kd6 2. f8
(P), 1Kd7 2. f8 (D)f, Pg7:ft 1
K16 2. f8 (R), 1b6b5 2. f8 (T)j,
Pg7:tt-
No. 7269. Ilja Mikan. 1. Rg7!, Pe7 2.
De3:t, Ke3: 3. Pf5f, Pf5:tf. 1Pf6:
2. Df6:t, Te5 3. Dg5!, hg5.ft.
No. 7268
J. KNÖPPEL
Esk. Kur. 1949
Zelfmat in twee zetten
No. 7269
Ing. ILJA MIKAN
Eerste plaatsing. Zelfmat in drie zetten
PROBLEEMOPLOSSINGEN
No. 7263. A. Ellerman. 1. Pd4b3 drei
ging 2. f2—f3ff.
No. 7264. O. Stocchi. 1. Pc4e3 dreiging
2. Pe3—f5ft-
No. 7265. L. Tuhan Baranowski. 1.
Pf6d5: drieging 2. Pe8d6ff.
No. 7266. H. Zuk. 1. De4—c2 dreiging 2.
Pc3—b5:ft.
Reeds vaak hebben wjj er op gewezen,
dat het doubleren van een hoog contract
en dus ook een slamcontract risico's
in zich draagt, die men feitelijk niet mag
nemen. Juist door te doubleren vertelt
men de tegenpartij hoe of de kaarten
zitten en als men niet volmaakt zeker is
van downgaan, is het vee] beter een
doublet achterwege te laten. Het is beter
tevreden te zijn met 50 of 100 punten, dan
te avonturen op 100 of 200 punten met
de kans door de inlichtingen die men ge
geven heeft duizend of meer punten weg
te geven.
Nu is het met vele bridgers zo gesteld,
dat zij het niet nodig vinden enige theorie
over' hun hobby te lezen; men wil alleen
maar „kaarten" („plaatjes kijken"), niet
te lang nakaarten en er lustig op los gok
ken. Wat de experts over bridge beweren,
vinden deze bridgers „maar onzin" en zij
menen, dat wat er in boeken en artikelen
verteld wordt, niet strookt met de wer
kelijkheid. Zij vergeten, dat alle goede
boeken en theorieën juist op de practijk-
ervaringen gebaseerd zijn en dat men er
dus best wat van zou kunnen leren.
De bridger die wij op de Oostplaats in
het onderstaande spel bezig zagen, be
hoorde ongetwijfeld tot de categorie,
welke alle theorie aan zijn laars lapt:
m a,b
A,V,B,6
B,9.6,3
H.B.4
4 8,6,5,3
C 9,7,4,3
O V,5,4,2
A 7
4 10,9,4,2
O H.10,5
■O A,10,8,7
4 8,2
4 H,V,7
C? 8,2
H
4 A,V,10,9,6,5,3
Noord was de gever, allen kwetsbaar.
Noord opende met 1 Sans-atout, Oost
paste. Zuid jumpte naar 3 klaveren, West
paste, Noord 3 SA; hierna ging Zuid (met
4 SA) de azen vragen en bood tenslotte
6 klaveren. Toen Oost aan de beurt van
bieden kwam, doubleerde hij het slam-
bod met smaak een slecht doublet, dat
gevoelig werd afgestraft.
Door dit doublet vertelde Oost als het
ware „ik heb harteheer en ruitenaas"
althans aan de Zuidspeler, want bij het
uitkomen kon West moeilijk raden wat
het beste zou zijn. West koos schoppen 6
en in Noord werd schoppenaas genomen.
Zuid speelde twee malen troef, toen nog
twee malen schoppen en draaide vervol
gens al zijn troeven af.
Toen hij de laatste troef gespeeld had,
zag de toestand er als volgt uit:
A.V.B
4 -
9,7
V
4
Voor Zuid was het nu niet moeilijk uit
te rekenen, dat Oost nog twee hartens
van de Heer en ruitenaas moest hebben.
Zuid speelde ruitenheer na, Oost nam en
moest in de hartenvork spelen 1540
punten verlies voor OW, omdat Oost pro
beren wilde 100 punten extra te winnen
met een doublet.
Zou Oost niet gedoubleerd hebben, dan
is het onwaarschijnlijk dat Zuid op de
gegeven eindfiguur gespeeld zou hebben,
want daarvoor moet Oost ruitenaas en
hartenheer hebben. Zuid zou vermoedelijk
gewoon op harteheer hebben. Zuid zou
vermoedelijk gewoon op harteheer heb
ben gesneden en de afloop daarvan kunt
U hierboven zien in het diagram!
MIMIR.
7 H,5
8,2
ii
De Nijl is op de Mississippi-
Missouri na de langste stroom ter
wereld. Hier en daar heet de rivier:
„Bahr el Dzjebel", „de Rivier der
Bergen". Tegen het einde van Juni
vormt ze een onafzienbaar meer; ve
le dorpen houden dan door dammen
contact met elkaar. Er bezinkt vrucht
baar slib, dat onder gunstige omstan
digheden drie oogsten per jaar moge
lijk maakt. Bij Assoean houdt de ver
maarde stuwdam wel 2.5 milliard m3
water tegen, een spaarpot voor min
der overvloedige jaargetijden.
Waarom de landbouw (katoen!) zo
op -de Nijl aangewezen is? Regen is
in Egypte geen alledaags verschijn
sel. In Boven-Egypte bijna onbekend.
In Beneden-Egypte schaars. Geen
wonder, dat de oudste bewoners de
Nijl als een Goddelijke rivier vereer
den. Het heette, dat de godin Isis
de overvloed veroorzaakte. Isis was
de godin der vruchtbaarheid. Haar ge
maal, Osiris, de zonnegod, was de
stichter van de landbouw; hij werd
door Typhon gedood. De tranen der
treurende godin vulden het Nijlbekken
en veroorzaakten regelmatig de over
stromingen.
Het is heerlijk op de Nijl te zeilen
in de ranke scheepjes met de drie
hoekige zeilen, van oever tot oever
laverend tegen de eventuele wind.
Te Caïro, de grootste stad van Afri
ka (pl.m. 2.3 m.) hadden wij zo graag
in het befaamde Shepherd's hotel ge
logeerd. 'n Oude illusie van ons. He
laas als zovele illusies ging zij met
in vervulling. Shepherd's bleek afge
brand. Aan een nieuw hotel van die
naam is men bezig.
Caïro. De Fransen zeggen: ,>Le
Caire". De naam zou betekenen: „De
bedwingende", 'n Moderne stad, deze
Egyptische hoofdstad en van overwe
gende betekenis voor de Mohamme
daanse godsdienst. Wie van een mild
klimaat houdt, weinig wind en weinig
regen, kan in Caïro terecht. Maar
het Egyptische „pond" staat hoger
dan het Engelse. En een pensionprijs
van 20.per dag, leidt slechts tot
'n heel, heel gewone verzorging.
De stad bezit honderden Mohamme
daanse bedehuizen, moskeeën. Het ge
beurt nog wel, dat men een priester
van de omgang der ronde, slanke to
rens, minarets, hoort oproepen tot het
gebed: „La ilaha Allah, wa Moeham-
madoen rasoel oellah!'' Er is geen
God dan Allah en Mdhammed is Zijn
profeet Komt tot het gebed''! Maar
veelvuldig vervangen luidsprekers de
menselijke stem. Deze typische, Mo
hammedaanse zede, vijfmaal per dag
mondeling op te roepen tot gebed,
raakt hier wat op de achtergrond.
Men kan dagen doorbrengen in het
Egyptisch museum van Caïro. Ons
eerste bezoek gold de schatten van
Farao Toetanchamon. het woord be
tekent: „Schoon is het leven van god
Amon''. Toetanchamon regeerde pl.
m. 1350 v. Chr.; tot beroemdheid heeft
de onbelangrijke heerser het nimmer
gebracht. Maarzijn graf is het
enige Egyptische koningsgraf, dat on
geschonden werd ontdekt en wel door
de Earl of Carnavon en Howard Car
ter, die aan deze vondst een werk in
drie delen hebben gewijd. Fijne smaak
en kunstzinnige bewerking, glinsterend
goud en ornament, geven ons een in
druk van de hoge cultuur uit die ver
re dagen. Weergaloos kostbaar is de
binnenste mummie-kist. Ze is van zui
ver goud, 2.5 tot 3.5 mm. dik en zo
vervaardigd, dat ze de heerser voor
stelt in de gedaante van de zonnegod,
Osiris. De bewerking van het goud
dwingt ieders bewondering af; de ca
talogus noemt het geheel 'n „crown
ing masterpiece of the art of gold
smith and jeweller" dus: 'n top
prestatie der kunst van goudsmid en
juwelier"! De mummie zelve ligt hier
niet.
Misschien wekt het bevreemding,
dat de oude Egyptenaren zoveel werk
van een gestorven koning maakten?
Maar dan moge men bedenken dat in
hun oog de Farao de opperpriester bij
uitnemendheid was, met wiens wezen
welvaart en voorspoed ten nauwste
verband hielden. De gezondheid van
de Farao was de gezondheid van de
Staat. En zelfs na zijn dood was de
toestand van zijn mummie nog van
overwegend belang. Het stoffelijk over
schot moest tot-en-met-gebalsemd wor
den. Zijn laatste rustplaats een waar
borg inhouden, dat geen onheilige
hand het kon bezoedelen. Het liefst
binnen een eeuwen-trotserende pyra-
mide. De priesters moesten gebeden
verrichten, die aan 's Konings ziel on
sterfelijkheid verzekerden. Van de le
vende zowel als van de dode Vorst
hing 's mensen voorspoed af.
Het museum bezit een rijkdom aan
„heilige pillendraaiers" ook wel ge
noemd: „sca-ra-bee-ën". De „scarabe-
us" is feitelijk niets andersdan
een doodgewone mestkever. De nuch
tere Nederlander noemt hem ook wel
„drekroller". Want deze heilige tor
vervaardigt mest-boUetjes voor haar
kroost. Mannetje en wijfje houden zich
met pillendraaien bezig. Peuteren wat
koemest ergens los en fatsoeneren
deze met de poten. Midden in het
kluitje deponeert het wijfje 'n ei; door
heen-en-weer rollen veranderd het
stukje in een hard, glad kogeltje van
Pl-m. 5 cm. De torren graven nu een
diepe buis, waarin zij het bolletje neer
laten. Daarna maken zij de „schacht"
dicht en dan maar afwachten of er
uit het ei een larve komt? Voor ieder
eitje volbrengen zij hetzelfde karwei
tje. Tot ze, uitgeput en vermoeid, ster
vend neerstorten „op het schouwtoneel
hunner daden" zegt Brehm.
i! vraaK: hoe kon de scarabeus.
de heilige mestkever even groter
dan 'n gewone postzegel zo een be
langrijke rol spelen in de religieuze
voorstellingen en gebruiken der oude
Egyptenaren? Hoe kon zijn beeltenis
een ereplaats innemen op hun monu
menten? Hoe kon zijn kolossaal ver
grote, in steen gehouwen en met hië-
roglyphen (letters) versierde naboot
sing hun tempels opluisteren? Hoe
kon tenslotte een scarabee-steen het
brengen tot vorstelijke zegelsteen en
amulet?
Wel voor de oude Egyptenaren was
de heilige kever met zijn mestbal het
symbool van de zonnegod, die de zon
neschijf voortrolt langs het uitspansel
„Khepri" genaamd. In het museum
kochten wij een „echte" scarabee
aan de basis-zijde voorzien van hiëro-
glyphen.
Het museum van Caïro vertoont
Overal de geheimzinnige, oud-Egypti
sche lettertekens: hiëroglyphen (van
een woord: glyphein d.i. inkerven).
Het zijn beeldschrifttekens, die door
geleerden makkelijk kunnen worden
gelezen. Zij stellen „klanken'' voor en
„ideeën", „beelden" en werden al
3500 jaar gebruikt. De „klinkers" liet
men weg, waardoor het moeilijk valt
de Egyptische uitspraak na te boot
sen.
Wij mochten een beroemde moskee
bezoeken. Daar zaten op de binnen
plaats tientallen studenten overluid
verzen uit de Koran „soera's"
op te zeggen. De Koran is hun Bijbel;
hij bevat verzamelde en tot een boek
gerangschikte „openbaringen" van de
Profeet Mohammed. De studenten
hurkten op kleurige tapijten, hier en
daar versierd met een „wiskunstig"
geometrisch ornament want men
sen, dieren, of planten mogen niet
worden afgebeeld.
In iedere moskee bevindt zich de
„mihrab" in de muur, die de ligging
van de heilige stad. Mekka aanduidt.
Naar de „mihrab" moeten de „imam"
de priester en de gelovige zich rich
ten tijdens het gebed. Voor blinden
gaven hier twee pilaren de plaats aan,
waar hij zich bevond.
De kerkelijke kalender geeft
voor de 24e Mei een Mariale
feestdag aan: ,,O.L. Vrouwe,
Hulp der Christenen". Als zoda
nig noemt Don Bosco Haar:
„Machtige en heerlijke be
schermster der Kerk; wonder
bare hulp der Christenen;
schrikwekkend als een leger in
slagorde geschaard".
Het feest werd ingevoegd
door „Pius de Laatste" vol
gens zijn vijanden; volgens de
lijst der Pausen: door Pius VII
in 1814. Over die bijnaam:
„de laatste" beschikt alleen en
uitsluitend -God: beschikken
nooit of te niriTmer dè tegen
standers der H. Kerk.
Paus Pius VII werd door Na
poleon wederrechtelijk in Fon-
tainebleau gevangen gehouden.
De 24e Mei 1814 kwam de H.
Vader weer binnen Rome te
rug. Tijdens zijn ballingschap
had hij Maria's hulp ingeroepen.
Uit dankbaarheid stelde hij nu
het feest in.
Als een Leger in Slagorde
heeft de H. Maagd de H. Kerk
tijdens zeer moeilijke gebeurte
nissen hulp verleend.
Wij denken bijv. aan de slag
bij Lepanto (1571), waar de ka
tholieke vloot, onder de ridder
lijke leiding van Don Jan van
Oostenrijk, halfbroer van Phi
lips II, de Turken een vernie
tigende nederlaag toebracht;
meer dan 40.000 galei-slaven,
35.000 soldaten en 13.000 matro
zen vormden, met schepen en
kanons, de geduchte macht der
Halve Maan.
In 1683, dus ruim een eeuw
later, rukten de Turken naar
Wenen op. Het was hun gewel
dige stormloop tegen het Wes
ten. Aan de Kahlenberg werden
zij verslagen. „Geef niet aan
ons, o Heer. de roem, niet aan
ons, maar aan Uw Naam", bad
toen Johan Sobiëski. Hij had er
aan toe kunnen voegen; „en aan
de Naam van Maria".
Nogmaals vielen de Turken
aan, nu omstreeks 1713. Bij de
Zuidslavische vesting Peterwar-
dein werden zij door de bekwa
me Prins Eugenius verslagen;
twee jaar later werd hun terug
tocht bezegeld.
Verschillende Pausen hebben
deze overwinningen der Chris
tenen aan de voorspraak van
Maria toegeschreven. Stellen wij
ons op Haar feest onder Haar
moederlijke schutse.
Horizontaal: 1 schiereiland in Azië, 4
zoogdier, 6 een der Molukken, 10 voor
zetsel, 11 vr. munt, 12 niet door twee
deelbaar, 14 geogr. aanduiding, 15 zonne
god, 17 feestdos, 19 muziekteken, 21 mi
litair (afk.), 22 verlangen, 24 familielid,
25 gewicht (afk.), 26 vervoermiddel, 27
voorzetsel, 29 titel, 31 familielid. 32 uit
roep, 33 gedeelte, 35 as, 37 jongensnaam.
38 roofvogel, 40 kraan, 42 voorzetsel, 45
handel. 49 kreet, 51 omroepvereniging, 53
muziekterm, 56 bijwoord, 57 getij, 58 te
zijner plaatse (lat. afk.), 60 bevel, 62 aan
zien, 64 lidwoord, 65 voegwoord, 67
vruchtennat. 69 geheel de uwe (lat. afk.),
70 hofjonker, 72 geleerd, 74 meisjesnaam,
75 windrichting (Eng. afk.), 76 maanstand
(afk.), 7? water in Brabant, 78 voegwoord
80 slanke, 81 sportttrm, 82 hoepelvormig
huldeblijk.
Verticaal: 1 jongensnaam, 2 het Ro
meinse rijk, 3 nauw, 4 vogel, 5 kleding
stuk, 7 insect, 8 welwillende lezer (lat.
afk.), 9 windrichting, 11 vlek, 13 lek
kernij, 16 tandeloos zoogdier, 18 water
hoogte, 20 (goud (fr.), 21 onder andere
(afk.), 23 menselijk geluid, 26 deel v. h.
been, 28 water in Friesland, 30 herkau-
wet, 31 voorzetsel, 32 waterhoogte, 33
zangnoot, 35 de oudere (afk.), 36 berg
ruimte, 37 deel v. e. berg, 39 rivier in
Nederland, 41 geneesmiddel, 43 rondhout,
44 voorzetsel, 45 van onderen (afk.), 46
gebogen been, 47 gewicht, 48 nabericht,
49 doorzichtige stof, 50 dierengeluid, 52
onder het nodige voorbehoud (lat. afk.),
54 landbouwwerktuig, 55 lengtemaat, 57
wederhelft. 59 meisjesnaam, 61 toiletar
tikel, 63 voegwoord (fr.), 64 kindergroet,
66 voorzetsel, 68 van het lopende jaar
(lat. afk.). 70 teerproduct, 71 pl. in Duits
land, 72 huisdier, 73 stoot, 75 de onbe
kende, 79 zangnoot.
Horizontaal: 1 gelost, 5 vals, 8 era, 9
aar, 10 garonne, 12 si. 14 top. 15 ma, 16
k.m.a., 19 aria. 22 ar, 23 da, 24 toga,
27 ets, 29 roe, 30 aal, 32 epe, 34 oir, 35
ate, 36 lat, 37 os, 38 pi, 40 pink, 41 wekker
Verticaal: 1 gras, 2 leg, 3 ora, 4 sart, 5
van, 6 are, 7 straal, 9 an.p., 11 oom, 13
ik, 15 mi, 17 mager, 18 ara, 19 ade, 20
ratel, 21 stroop, 25 ooi, 26 rat. 28 spa,
30 aas, 31 lepe, 33 eter, 37 o.k., 39 ik.
Ergens in de grote groene weide,
woonde een sprinkhaan. Het was een
mooi dier om te zien. Maar één ding
was erg lelijk: de sprinkhaan had een
hekel aan werken: „Werken?" lachte
hij „werken? Ik zou er mijn ach
terpootjes maar door stuk maken. En
waarmee moet ik dan mijn prachtige
sprongen uitvoeren? Ik spring twee
honderd maal mijn eigen lengte. Laat
een paard mij dat eens nadoen? Of een
mens? Bovendien als ik mijn ach
terpootjes beschadigen zou waar
blijft dan mijn muziek? Mijn achter
pootjes zijn de strijkstok op de rand
van mijn voorvleugels om de mooiste
muziek te maken. Ik denk niet aan
werken".
Het was waar: de veldsprinkhaan
maakte muziek met zijn achterpoot
jes. Andere sprinkhanen doen 't met
hun dekschilden, die wrijven ze dan
over mekaar. Maar, zoals we al ver
telden, dit was een veldsprinkhaan.
En de zon scheen over de gele bo
terbloemen en de lucht was blauw en
het water in de sloten helder. De
sprinkhaan maakte maar steeds mu
ziek. En danste er bij.
Langs hem heen zoemden vlijtige
bijen. „Waar maken jullie je zo druk
voor?' wou de violist weten. „Wel.
voor de winter, dan moeten we ho
ning in huis hebben, anders gaan
we dood".
»En jij, Dikstaart, waar maak jij
!e zo druk voor?" vroeg de sprink
haan aan een eekhoorn. „Ik zoek van
alles bij mekaar om de lange winter
door te komen".
,,En wat lopen jullie todfh te mieren.
Mier?" vroeg hij aan een nijvere
mier. „Oók voor de winter".
De sprinkhaan lachte hen allemaal
uit. Winter, winter, wat winter? Het
was nu zomer en dan moet er gedanst
worden bij de muziek van de viool.
Ze maakten hem niet bang met hun
domme praatjes over de winter.
De zomer ging voorbij; de herfst
ook; op zekere dag begon het te
sneeuwen. Daar was de winter dan.
De sprinkhaan kreeg het koud; en hij
kon zijn lange poten haast niet meer
bewegen van de kou. En aan dansen
viel helemaal niet meer te denken.
Er moest wat gedaan worden.
Hij klopte bij de eekhoorn aan. Die
deed net, of hij niet thuis was. De
mieren zetten hun nest op 'n kiertje
open. Wat? 'n Korreltje graan? Nee
dan had je de hele zomer maar niet
moeten fiedelen! (Zo noemden ze het
vioolspel). En aan de bijenkorf wilden
ze hem zelfs steken, zo kwaad waren
ze, dat hij kwam schooien. „We heb
ben je tijdig gewaarschuwd".
Wat moest de arme springer doen?
Daar kwam hij een veldmuisje tegen.
„Ga maar met mij mee, meneer de
violist. Ik heb nog graankorrels ge
noeg in mijn holletje. Van de zomer
heb ik altijd graag naar je prachtige
muziek geluisterd. Nu help ik je de
winter door. Maar: als het nu wéér
zomer wordt, dat eerst 'n halve dag
werken. En daarna pas spelen. Beloof
je 't me?"
„Ja" -- knikte de sprinkhaan. En
hij hield zijn woord ook.
