voor de schoonheid der natuur
Een bezoek aan beeldhouwer
Maurits van Reeth
witte doek
TIE V REIZIGERS DWAALDEN
DOOR EUROPA
W.K.A. dam tegen de vervlakking
Hun indrukken vormden een
kostelijk boek
ZATERDAG 25 JUNI 1955
PAGINA 10
Een rijk geïllustreerde
monografie, van de
hand van Denijs Pee-
ters en verschenen bij
Artistenfonds le Ant-
iverpen, vestigt de
aandacht op de
Vlaamse beeldhouwer
Maurits van Reeth.
Het is goed dat
deze jonge kunstenaar
wiens werk in België
steeds groter waar
dering ondervindt,
ook in Nederland be
kendheid gaat krij
gen. Het zou toe le
juichen zijn als de
opdrachten, die hij
uit het Vlaamse land
ontvangt, eens teer
den afgewisseld met
een uit Nederland. En
dat omgekeerd het
tverk van onze beste
beeldhouwers 'n kans
in Vlaanderen kreeg
een uitwisseling
die ons en onze Zuiderburen slechts verrijken zou. Toen ik Maurits
van Reeth een bezoek bracht, legde hij in zijn atelier de laatste hand
aan een studie voor zijn jongste opdracht: een beeldje van Onze
Lieve Vrouw van Nazareth. Voorts had hij al voorbereidingen
getroffen om te beginnen aan een groot Christusbeeld.
Hans Roest
Sfeervolle omgeving
Spiegel van het innerlijk
't
Hans van Bergen
De H. Vader en de ideale film Documentaire over Lourdes
Genezingswonder bij toeval op de rolprent vastgelegd
Toon Hermans Speelfilm Invloed van Katholieke Film
keuring in Duitsland Deense koning als acteur Robert
Wilcox en Walter Hampden overleden Mary Pickford
reist weer.
Toewijding
Prijsvraag voor
toneelstukken
„Spiegel van leven
en dood"
EERBIED
geeft. Hij heeft (en dat is in zijn in het
atelier aanwezige werk duidelijk te zien)
een hang naar het monumentale naar
„de grote gooi". En hij is daar terdege
naar op weg: het zit in hem, ongetwij
feld mede dank zij de natuurlijke invloed
van zijn vader, de geniale bouwmeester.
Maar ook het kleine heeft zijn volle toe
wijding dat bewijst het beeldje, waar
hij mee bezig was.
Maurits van Reeth, geboren in 1912, be
gon zijn carrière als tekenaar en grafi
cus. Hij studeerde aan de Koninklijke
Academie voor Schone Kunsten te Ant
werpen. In 1933 en 1934 werkte hij te
Brussel bij de grote graficus en beeld
houwer Joris Minne. Allengs groeide zijn
belangstelling voor de beeldhouwkunst en
tenslotte won deze het. Van Reeth, die
reeds naam had gemaakt als tekenaar,
nam de speciale studie met grote toe
wijding op. Hij verwierf zich een bewon
derenswaardige techniek, voortbouwend
op de klassieke beginselen, maar met een
beschroomd en gelijktijdig indringend tas
ten naar het innerlijk.
De uiterlijke vorm van zijn beelden
verrukt het oog maar zij boeien en
ontroeren door de innerlijke kracht en
overtuiging, die er van uitstraalt. Het
zien van een geslaagd beeld van Maurits
van Reeth is vóór alles een zielservaring
En daarom is het toe te juichen dat zijn
werk hier meer bekendheid krijgt.
We zitten midden in de problematiek.
Ik heb op sommige punten het W.K.A.
aangevallen en van alle kanten komen
de reacties binnen. Een gelukkig teken,
dat er tenminste nog leven is, belang
stelling voor idealen. Het laat het me
rendeel zomaar niet koud.
De reacties laten zich, zoals alle re
acties, onmiddellijk verdelen in pro en
contra. Velen zijn het met mij eens,
velen zijn het niet met mij eens. Beide
reacties zijn mij even aangenaam. Het
is mij er niet om te doen, om gelijk
te hebben. Het is er mij om te doen alle
katholieke amateurtoneelbeoefenaars be
reid te maken hun persoonlijkheid in
te zetten voor het katholieke ideaal.
En hierin kunnen zij elkaar het beste
vinden in een verband als het Werk
verband Katholiek Amateurtoneel!
Nu draaien we in een hele grote cir
kel. Het W.K.A. kan zijn vleugels niet
uitslaan, omdat de verenigingen er zich
niet bij aansluiten of in-actief blijven.
En de verenigingen sluiten zich niet aan,
omdat het W.K.A. zijn vleugels niet zo
danig kan uitslaan, dat het aantrekke
lijk is voor de verenigingen. Het simpele
feit, dat maar betrekkelijk weinig ver
enigingen lid zijn van het W.K.A. (en
dat vele van deze verenigingen nog al
leen maar lid zijn om de enig juiste
reden, namelijk omdat zij katholiek
zijn zonder zich verder om het W.K.A.
te bekommeren) is het bewijs van mijn
stelling.
Om uit een cirkel te geraken, moet
Maurits van Reeth legt de laatste hand aan zijn
beeldje Onze Lieve Vrouw van Nazareth.
Het atelier van Van Reeth ligt aan de
rand van een der schitterendste lustoor
den, die ik ooit heb gezien: het Boecken-
bergpark, in Deurne bij Antwerpen. Eens
was dit park met zijn schone vergezich
ten de tuin van het buiten van baron Co-
gels. Het werd aangelegd door Guimar,
een leerling van de tuinarchitect Le No
tre. die de wereldberoemde tuinen van
Versailles heeft ontwoupen. Aan het in
terieur van het buitenverblijf met zijn
barokke gevel is helaas veel verknoeid.
Maar wat nog betreurenswaardiger is:
aan de rand van het park is een aantal
moderne woningen gebouwd een alle
gaartje van stijl en gebrek aan stijl.
De hovenierswoning met haar merk
waardige galerij, schilderachtig gelegen
achter een knoestige oude boom, zou in
1951 ook aan de vraag naar bouwgrond
ten offer vallen. Maar gelukkig heeft de
vader van de beeldhouwer daar nog net
een stokje voor gestoken. Flor van Reeth
(wie kent niet reeds zijn naam doordat
Felix Timmermans zijn „Pastoor van den
Bloeyenden Wijngaerd" aan hem en Re-
naat Veremans, zijn „druivensappige
vrienden", opdroeg?) is een kunstschilder
met een geheel eigen stijl ietwat mys
terieus en vol sfeer. Maar beroemder is
hij nog als architect. Reeds meer dan
dertig jaar geleden bouwde hij kerken,
die iets nieuws en eigens brachten en
dus „modern" genoemd mogen worden
maar dan modern in de goede en
gezonde zin van het woord, dus zonder
onzinnige uitwassen.
Welnu, deze Flor van Reeth had als
architect een open oog voor de bijzon
dere en karakteristieke schoonheid van
de hovenierswoning. Hij heeft haar ge
kocht als atelier voor zijn zoon. In deze
stille, sfeervolle omgeving werkt de beeld
houwer nu.
Hier staan verscheidene zijner werken,
onder meer twee koppen van de grote
vriend van zijn vader, Felix Timmermans
Het ene is een voortreffelijk gelijkend
portret, maar wat voornamer is: de kun
stenaar benadert de ziel van Timmer
mans wel zeer diep. De grote Vlaamse
schrijver schijnt geheel in zichzelf ge
keerd.
De andere buste geeft geheel en al de
Timmermans van de weemoedige af
scheidsgedichten, die onder de titel „Ada
gio" zijn verschenen. Hier ziet men de
man, die door het lijden gelouterd is en
die de blik richt op de Overzijde. Hier
is het uiterlijk de spiegel van het inner
lijk. Van Reeth heeft dit aangrijpende
beeld ook „Adagio" genoemd. Men kan
er niet zonder ontroering naar kijken.
Wij willen hier aanhalen wat de gezag
hebbende Vlaamse criticus Korneel Goos-
sens over dit werk schreef: ,,Als in een
visioen aanschouwde Van Reeth met pië
teitvolle ontroering de dode dichter, die
in „Adagio" God in zijn ziel en in het
mysterie van de eeuwigheid zocht. Hij
heeft het beeld geschapen van de in zich
zelf starende mens, op wiens nobel ge
laat de glimlach verschijnt van hem, die
in de kern van alle dingen Gods eindeloze
stilte bewonderde. Onder de glans van
zijn verheven vreugde is echter een lich
te spanning in zijn gelaatstrekken waar
te nemen, want de inspiratieve vervoe
ring omvat reeds het voorgevoel van het
einde, dat de dichter zelf zijn „schoon
verdriet" heeft genoemd.
Verder staat hier vrouwenfiguren zui
ver en var. een gave, tedere schoonheid,
Aan Maurits van Reeth is alle mode
vreemd hij laat zich niet verleiden
tot -ismen, maar geeft zich zoais hij is.
Men voelt aan deze kunst, dat zij recht
uit het hart komt. Zjj is eerlijk en er
spreekt bewondering en eerbied voor de
schoonheid van de natuur en van de mens
uit. Van Reeth heeft het niet in zijn
De hovenierswoning, die de beeldhouwer tot atelier dient.
men deze aan twee kanten trachten te
doorbreken. Vandaar mijn vele artike
len vorig jaar over Katholiek toneel en
mijn trachten om de verenigingen be
wust te maken, dat zij ook nog een
andere taak hebben dan het loutere
spelen van toneel zonder meer. En van
de andere kant: mijn artikelen, die een
zekere critiek inhielden op het W.K.A.
Het merendeel (en ik hoop, dat dit
onmiddellijk op protest stuit!) van de
verenigingen voelt weinig voor een W.
K.A., welk W.K.A. ook. Ze zijn zelfge
noegzaam, zien geen hogere taak, wil
len spelen en voor de rest met rust
gelaten worden. Waarom moet in he
melsnaam elke activiteit geleid worden
vanuit een hoger centraal katholiek or
gaan? Zij zien geen GEZAMENLIJKE
taak, geen GEZAMENLIJKE opdracht.
Alles even oppervlakkig, zoals onze he
le tijd oppervlakkig is.
Hier dus een eerste taak. Het bewer
ken van de verenigingen. Maar dit kan
niet door louter te wijzen op hun ka
tholiek-zijn. Dit zou niet eerlijk zijn. Het
W.K.A. dient Wel degelijk tegelijkertijd
met een overtuigend program voor de
dag te komen, hoe moeilijk de omstan
digheden ook zijn. Een program, dat
aanspreekt, dat overtuigt van de nood
zaak tot verwezenlijking, dat enthousi
ast maakt, dat de verenigingen wakker
roept en dat de mogelijkheid van ver
wezenlijking insluit. Dit program be
hoeft niet in een ver gevorderde staat
van voltooiing te verkeren. Als het de
verenigingen maar dermate aanspreekt,
dat een ieder zich gedwongen voelt om
mee te helpen dit program te verwe
zenlijken! En om het te verwezenlijken
hebben we EENIEDER nodig! Maar
dan dient het ook wezenlijk onderschei
den te zijn van elk program van a"~
dere toneelcoördinaties. Het dient strikt
principieel te zijn in zijn opzet en uit
werking. Anders overtuigt het de ver-
enigingen niet van de noodzaak om haar
schouders onder de verwezenlijking er
van te zetten. Liever een ietsje minder
spoedige verwezenlijking van het pro
gram dan inconsequentie ten opzichte
van de doelstelling.
Het merendeel van de verenigingen
bijvoorbeeld, dat weinig voelt voor een
centrale binding met allerlei verplich
tingen, wil zich wel graag verder be
kwamen in de toneelkunst, in zoverre
de tijd dit toelaat. Het bezoeken van
een avond-amateur-toneelschool lokt
hen dus wel. Het maakt indruk op
anderen. Er zit muziek in het woord
„toneelschool''. Het woord „cursus" zou
het heel wat minder hebben gedaan.
Maar om deze toneelschool te bezoe
ken behoeft men geen lid te zijn van
het W.K.A. Het is immers een zoge
naamde „vrije" toneelschool, waartegen
niet het minste bezwaar schijnt te be
staan, dat katholieken deze bezoeken.
Integendeel zelfs! Want het W.K.A. be
roept zich er op, dat deze scholen het
resultaat zijn van grote inspanning zij
nerzijds in samenwerking met de NATU
Maar intussen betekenen deze scholen
niet de minste stimulans voor de ver
enigingen om lid te worden van het
W.K.A. Maar voor velen (en hier ver
tolk in de mening van meerdere ver
enigingen!) betekent het feit, dat het
W.K.A. deze „vrije" scholen heeft mee
helpen oprichten als onderdeel van zijn
program, wel een hinderpaal om zich
aan te sluiten. Zij zien het als een in
consequentie van de doelstelling en vra
gen zich af „waarom ons dan nog aan
sluiten?" Zo ook wat betreft de niet-
katholieke toneeladviseurs.
En toch.... VAN DE VERENIGIN
GEN MOET HET W.K.A. HET HEB
BEN! Zonder hen zal het nooit zijn
vleugels uit kunnen slaan.
De voorzitter van de kring Rotterdam
de hc-er Schermer, heeft vorige week
een alleszins prijzenswaardig artikel in
gezonden over de positie van het W.K.A.
We hebben het allen kunnen lezen. De
heer Schermer is bezield met een groot
enthousiasme voor het W.K.A. Moge
zijn activiteit nog vele vruchten afwer
pen!
De heer Schermer tracht in een uit
voerig artikel .het W.K.A. te verdedigen
tegenover mijn aanvallen. Hij zegt, dat
het W.K.A. nog betrekkelijk in begin
periode verkeert en een grote concur
rentie ondervindt van de zijde der
NATU, die haar monopolistische positie
tracht te handhaven. Hij verwijt de
verenigingen in-activiteit, reden waar
om wij niet alle desillusies op de zijde
van het W.K.A. moeten schuiven.
Ik ben het in alles gloeiend met de
heer Schermer eens. Maar hij geeft geen
antwoord op het door mij gestelde pro
bleem. Namelijk of het niet beter is
-van begin af aan zeer consequent te
zijn in onze doelstelling en principen en
dan desnoods maar wat minder aan te
doen, dan ons neer te leggen bij niet-
katholieke toneeladviseurs etcetera, hoe
groot de interne moeilijkheden ook zijn.
Of is de heer Schermer het eens met de
heer Bloemkolk, dat deze niet-katholie-
ke toneel-adviseurs zeer goed te vereni
gen zijn met onze principen, omdat het
alleen maar van belang is, dat de be
trokkene terzake kundig is en djR zijn
katholiciteit hier niets aan toedoet
Ik kan me voorstellen, dat de heer
Schermer, die zich pas zeer ko
gaan interesseren voor het amateurto
neel en even kort het voorzitterschap
van het W.K.A. kring Rotterdam op zich
genomen heeft, met zeer gemengde ge
voelens kennis neemt van scherpe aan
vallen op het W.K.A.
Maar waar geen critiek is, geen strijd
daar is geen leven, geen gezonde op
bouw mogelijk.
De heer Schermer neemt het mij een
beetje kwalijk (lees ik tussen de regels
door) dat ik zó'n jong instituut als het
W.K.A. aanval. Maar laten wij toch m
's hemelsnaam van 't begin af aan voor
onze meningen uitkomen! Wij moeten
GEZAMENLIJK bouwen!
En met uitdrukkingen „de beste
stuurlui staan aan wal" wordt natuur
lijk elke critiek in de grond geboord.
De positie van het W.K.A. is in
derdaad niet gemakkelijk. Maar hier
heb ik nog een andere reactie voor
mij liggen, waaruit ik zal citeren. „In
grote trekken ben ik het geheel met
U eens. Zelf loop ik nu 25 jaar mee
in het R.K. Amateurtoneel en heb
zelfs in dien tijd nog enige jaren als
bestuurslid van vereniging en W.K..A
gewerkt. Telkens opnieuw staat men
verbaasd, dat wat ons allen bezielen
moet op zoveel tegenwerking stuit.
Dus ook in onze hobby's vinden we
de materialistische levenshouding, die
vrijwel onze gehele maatschappij door
dringt, geregeld terug. Met alle ge
volgen van dien. Men durft gewoon
niet meer positief te zijn. Men stelt
zich geheel op de wensen van het pu
bliek in. Men is er niet meer van
overtuigd, dat men het publiek wat
te BRENGEN heeft.
Voor de oorjog was onze toneelgroep
een onderafdeling van de Sint Jozef
Gezellen Veren. Toen konden we dank
zij de steun van het grote geheel on
ze programma's een diepere inhoud
geven. We konden toen ook kunste
naars tot ons trekken zoals Jan Nieu-
wenhuis, Marius Monnikendam, Jan
v. d. Plas en Anton Sweers. We speel
den stukken van Calderon en Gheon
en ieder jaar een passiespel. Dat was
toen mogelijk. Helaas viel dit kort
voor de oorlog allemaal weg en moes
ten we een bestaan gaan leiden zoals
de meeste zelfstandige toneelvereni
gingen. .En toen bleek al gauw, dat
wil men voort blijven bestaan er ERG
VEEL WATER IN DE WIJN MOEST
WORDEN GEDAAN.
Het W.K.A. staat helaas financieel
te zwak. We hebben de steun nodig
van andere katholieke organisaties.
Dan kunnen we werken en de cirkel
misschien doorbreken. De steun van
alle toneel-minnende katholieken. Dan
behoeven de idealisten bij het ama
teurtoneel niet gedwongen te worden
mee te doen aan het materialistische
gedoe".
„We hebben de steun nodig van alle
katholieke organisaties". Hier ligt mis
schien een suggestie in de goede rich
ting. De grote katholieke organisaties
moeten allen het belang van het ka
tholiek amateurtoneel gaan inzien en de
koppen bij mekaar steken net zoals zij
dat op zo velerlei gebied gedaan heb
ben. Neem bijvoorbeeld de katholieke
lectuurvoorziening. Zij kunnen de mach
tige steun zijn voor een Werkverband
Katholiek Amateurtoneel. Ik weet niet
in hoeverre hier al naar gestreefd is.
Maar wat een W.K.A. nodig heeft zijn:
leden en de steun (vooral in het begin)
van grote organisaties. Een W.K.A. mag
gerust een instrument in handen van
de grote katholieke organisaties zijn ter
bevordering van het culturele leven ha-
rer leden.
,In onderling beraad tussen de be
stuurders van de grote organisaties
en de bestuurders van de toneelver
enigingen aldus gaat de briefschr ij
ver verder moet gezocht worden
naar de Weg. die ons brengt naar be
ter en positiever toneel, maar dan
ook onder leiding van ke^ame
ROOMS KATHOLIEKE ADVISEURS.
Die kunnen tenminste geven wat ze
zelf bezitten!"
P.S. Gaarne zou ik van de briefschrij
vers vernemen, of ik hun naam al of
niet vermelden mag bij het aanhalen
van hun schrijven in mijn artikelen.
WERELDNIEUWS
De H Vader heeft een groot aantal en de tussen hen bestaande onderlinge
wedijver, in de laatste jaren een grote
hq wil haar ook niet ontluisteren; hij
geeft zün persoonlijk beleven van wat
geschapen is.
Met een aangeboren bescheidenheid
vertelt Maurits van Reeth over zijn werk.
vertegenwoordigers der Italiaanse^ film
industrie in de St. Pieter in audiëntie ont
vangen en het woord tot hen gericht. Na
allereerst gewezen te hebben op de enor
me invloed, die van de film uitgaat, zei
de Paus, dat de tegenwoordige mensheid
blijkbaar een onlesbare dorst koestert
naar deze vorm van vermaak (het aan
tal bioscoopbezoekers over de gehele wa
n-Id bedroeg in 1954 niet minder dan 12
milliard). Vervolgens ging Hij na, welke
aantrekkl j-
de oorzaken van deze
hoofd de Schepping te verbeteren, maar kracht zijn, om tenslotte een definitie te
geven van hetgeen Hij „de ideale film"
wenste te noemen.
De fascinerende invloed van de film.
zo zei de Paus, is in de eerste plaats
toe te schrijven aan haar technische kwa
liteiten, waardoor de toeschouwer in en
denkbeeldige dan wel in een inderdaad
De minister van O., K. en W. stelt voor
het jaar 1955 twee prijzen ter beschikking
voor toneelschrijvers.
Om mee te kunnen dingen naar een der
prijzen dienen gegadigden die van Neder
landse nationaliteit moeten zijn, voor 1
November 1955 het eerste bedrijf van een
oorspronkelijk nog niet gepubliceerd of
opgevoerd Nederlands toneelstuk van hun
land, alsmede een beknopt overzicht van
het verdere verloop van de handeling van
dit stuk in zesvoud in te zenden bij het
ministerie van O., K. en W. bureau to
neel en letteren. De lengte van het stuk
moet zodanig zijn, dat de opvoering ervan
een avond in beslag neemt.
door Marcel Matthijs. Uitg. Nijgh
en van Ditrnar, 's Gravenhage
Een gewoon drama van kleine mens
jes vormen de belevenissen van boom
snoeier Kardoen, welke in de eerste van
deze twee Vlaamse schetsen worden be
schreven. Eigenlijk is het een opeensta
peling van drama's even navrant als na-
ief. En daar doorheen twee levensfiloso
fen: een moordenaar, die in zijn lange
gevangenisjaren zo zijn eigen kijk op het
leven heeft gekregen en een reclasse-
ringsambtenaar (als zodanig, overigens
de minst acceptabele figuur van het stuk),
die zijn eigen tragedie niet heeft aange
kund. Een sympathieke vertelling.
De tweede schets, die speelt in het be
gin van de eerste wereldoorlog, bevat
kostelijke toneeltjes, wanneer Matthijs de
houding beschrijft van de dorpelingen te
genover de binnenvallende Duitsers. In
1940 was het hier dikwijls niet anders
Hoofdpersoon Is een geboren luiaard, die
zijn luiheid vermakelijk camoufleert, door
haar tot een allergische ziekte te verkla
ren. Over het geheel genomen is hij ech
ter te kinderlijk, om niet te zeggen kinds,
om voor ons tot levende werkelijkheid te
worden.
massa.
Het spreekt vanzelf, dat het mcf,
eer toelaatbaar kan worden geacht de
middelen, die zulk een kracht bezitten om
zffn woorden "heen: dat hij met hart en j en jus opwmaenue w«»« r beïnvloeden, vrijelijk de kans
ziel van zijn „ambacht" houdt en er zich Plaatst? t®ke kwaHteiten die, dank zij de j te laten, de speelbal te worden van lou-
onvoorwaardelijk en geheel en al aan j ^rüst.ek^ kwahteRen, me, economigche kraehten.
M Z kHnkt^onmiskenbaar^door I bestaande, "maar verafgelegen, vreemde
Maar een ding klinkt onmiskenbaar door j 0pwindende wereld wordt ge-
hoogte hebben bereikt. Om echter een
juist idee te krijgen van de werkelijke
krachten en invloed van de film op het
publiek, moet men de psychologische kant
er van bezien: In feite gelden voor de
film dezelfde wetten als voor de vertel
kunst, met dit verschil, dat de film over
veel grotere mogelijkheden beschikt om
de seductieve kracht op te voeren.
Het is volkomen natuurlijk, aldus de
H. Vader, dat niet alleen de wereldlijke
en kerkelijke autoriteiten maar ook de
samenleving als geheel en de verantwoor
delijke enkeling begonnen zijn, enorme
aandacht aan de film te besteden, juist
omdat zij zulk een enorme invloed uit
oefent op de gedragingen van individu en
TIEN reizigers trokken door Europa, tien Nederlandse reuigers wel te ver
staan, en ieder van hen zwierf door een ander deel van dit oude, doch zo ryke
en nóg steeds springlevende continent. Zij dwaalden met open oog en open
hart door tien verschillende landen en zij stelden, eenmaal teruggekeerd, hun in
drukken te boek, ieder op zijn eigen wijze, zonder te willen streven naar volledig
heid, doch allen met dezelfde verdienste: het leven uit het land van hun keuze
en ook de natuurlijke gesteldheid van dit land zelf schetsend, zoals hun °#en
zagen, zoals hun andere zintuigen liet waarnamen en vooral ook zoals hethun
innerlijk trofwaardoor soms nog de opwinding van het ogenblik, deptm? ^rruk
king over iets dat hen, zonder dat zij tveerstand boden, overrompelde en boeide,
De"woorden, waarmede de samenstellers van de Zonnewijzerbibliotheek hun
nremieboek aankondigden, zijn waarlijk niet overdreven geweest. ..Europa zo
wordt in de inleiding gezegd, is een onuitputtelijk thema, het is geschiedenis van
Teer dan twintig eeuwen, die vandaag nog leeft in landschappen, monumenten
m heiligdommen, maar ook in de simpele feiten van alledag. En zowel de grote
en grootse historie van dit, ons dierbaar continent, alsmede de simpele feiten van
het alledaagse leven, willekeurig waar in dit werelddeel en op welk ogenblik,
dit alles komt men al lezende tegen, dit alles wordt voor de lezer opgeroepen tn
ieder van de bijdragen, zodat het geheel als kenschets van Europa bijzonder
juist is getroffen.
.Europa op het eerste gezicht", dat hoeksteen en de bakermat was van de
Took vfSTnirt intekenaren op de Zon-
newijzer in de boekhandel veiki Jg
baar is, neemt Hélène Nolthemus de lezer
bii de hand en voert hem op de naai
eigen wijze, dat is met een soort milde
veronachtzaming voor die zaken, die Tien
volgens de catalogi van de reisbureaux
en de inheemse vreemdelingenindustrie
gezien moet hebben" net of men an
ders, eenmaal teruggekeerd, ten eeuwige
dagen zou worden gekweld door een kna
gende spijt dit of dat „gemist" te hebben
maar met een des te grotere oplettend
heid en liefde voor die verscholen en wat
vergeten plekjes, dorpjes en stadjes,
marktpleintjes en „verstopte" kathedra-
len, die veel meer dan al dat andere „on
vergetelijke" getuigen van de schoonheid
en het karakter, de specifiek eigen aard
van land en volk, door dat wonderlijke,
zwoele en zwierige land met zijn aan
iedereen bekende vorm dat Italië heet.
Rein Vogels, die jammer genoeg het re
clame maken voor zijn broodheer zelf.
zwevend boven de Acropolis nog niet ge
wereldbeschaving en de cultuur en waar
heden en verleden soms zo innig door
weven en direct daarop zo oneindig ver
van elkaar verwijderd schijnen: Grieken
land, en Kees v. Hoek, die het gereedkomen
van zijn bijdrage helaas niet meer mocht
beleven, vertelt in zinnen, waarin de grote
liefde voor het onderwerp telkens weer
duidelijk te proeven is over een andere
schone, romantische en vooral in vroeger
dagen wat mysterieuze uithoek van ons
werelddeel, die als een voorpost ligt in
ook dit vertegenwoordigd door het hart
van Europa", Bohemen, met zijn groots
verleden. Over het Iberisch schiereiland
met zijn geheel eigen aard, altijd een
enigszins geïsoleerde brok van ons conti
nent, vertellen, ieder op zijn manier, Ma
rius van Beek waar het Spanje en dr E,
Brongersma waar het Portugal, dat, hoe
wel in het algemeen minder bekend toch
even onverbrekelijk bij Europa hoort als
hpfTpft
A NDORRA, land van herders en ruige
f\ bergen, paradijs in de Pyreneeen,
was voor Fred Thomas aanleiding
zich als verteller van zijn beste zijde te
laten zien, terwijl ook het Noordelijk deel
van ons werelddeel met z'.in eigen sfeer,
landschappen en levenswijze, met zijn
fjorden, bossen, meren, eilanden en mid
dernachtzon door deze schrijver-journalist
werd bezocht. Brieven uit Brittanje stuur
de Hans Bronkhorst, met geen andere pre
tentie dan alleen maar indrukken te
geven dit wat uit de toon vallend en juist
daardoor zo bij Europa horend konink
rijk. Zij verhalen over dit „buitenbeentje"
van ons continent, over de typische eigen-
aard-igheden van dit gevarieerde eiland
aan de Westkust van het werelddeel, over
het leven van alle dag, het leven van nu,
dat als het ware is geënt °P hct,v,fr"
leden door traditie en een van oudsher i
gekoesterde levenstijl. Rest tenslotte nog
het land van de blauwe Donau, de bte-
fansturm, het Prater en de Weense wals,
het land van vrolijkheid en opgewektheid,
van cultuur en traditie, dat op ons Europa
mede zijn stempel drukte, dat zo zwaar
werd bezocht en waarvoor thans hopelijk
betere tijden in aantocht zÜn- Wouter
Paap heeft het zijn hart geschonken,
Het is noodzakelijk, dat het openbaat
gezag belemmerend of remmend kan in
grijpen, wanneer het morele erfdeel
van het volk als geheel en van het
gezin in het bijzonder voor gevaren be
hoed kunnen worden.
Maar, zo voegde de H. Vader hieraan
toe, de makers van de film kunnen,
door zelf af te keuren wat onwaardig
en verfoeilijk is, de rol van de compe
tente autoriteiten toteen waakzaam
toezicht helpen beperken.
In aansluiting hierop ontwikkelde de H.
Vader zijn denkbeelden omtrent de ideale
film. Deze moet aan een aantal criteria
beantwoorden, maar in de eerste plan's
eerbied tonen voor de mens en daarnaast
ook liefdevol begrip voor zijn wezen en
vervolgens voldoening schenken, dus als
het ware de vervulling brengen van het
geen aan „goede wensen'' en „goede ver
langens" In de mens leeft.
En tenslotte moet zij overeenstemmen
met de eisen, welke de aan zijn natuur in-
haerente plichten aan de mens stellen,
d.w.z. zij moet de mens helpen trouw te
blijven aan hetgeen juist en goed is.
Op verzoek van de „Editions du Paris''
heeft de Franse cineast George Rouquier
een documentaire over Lourdes vervaar
digd, welke met het oog op het eeuwfeest
van de verschijning op grote schaal zal
worden verspreid. Zoals men weet is
Rouquier de maker van enige opvallende
documentaires n.L „Le Tonnelier" en
„Farrebique". Gegrepen door de groots
heid van het onderwerp, liecft George
Rouquier zes maanden aan de Lourdes-
film gewerkt. Zjj is dan ook tot een wer
kelijk groots oeuvre gegroeid. Naar de
mening van Kardinaal Gerlier, aartsbis
schop van Toulouse en van mgr Théas
bisschop van Tarbes en Lourdes, is dit
de enige waardevolle rolprent over het
genade-oord.
In het eerste deel houdt Rouquier zich
bezig met drie vroegere zieken, wier won
derlijke genezing ook door het bevoeg^
kerkelijke gezag erkend is. Het zijn m J-
Frétel uit Reimes, die vroeger aan tuoer-
culeuze buikvliesontsteking gebsden
kolonel Pellegrin uit Toulon, die g
is van een pijpzweer in de lever
eis Pascal, nu een „ni<.i.
die op vierjarige leeftijd blind en volsla
gen lam was.
In het tweede deel richt hij de camera
zonder enige commentaar op de gebeur
tenissen in de bedevaartplaats. Hq leidt
de toeschouwer binnen in het Medisch
Bureau, hij voert hen naar de piscines
aan de grot en maakt hen deelgenoot van
de Sacramentsprocessie en de lichtpro
cessie. Rouquier heeft ook de zieken zelf
gefilmd, die destijds aan de plechtighe
den deelnamen.
Welnu, een gelukkige en providentiële
omstandigheid heeft zich hierbij voorge
daan: de camera heeft uit de 1800 zieken
van de Rozenkrans-bedevaart, twee vrou
wen genomen, die inderdaad zeer ernstig
ziek waren maar de volgende dag gene
zen bleken.
Men kan zich voorstellen hoe de techni-
ci stom van verbazing en geluk waren
toen zij bij het ontwikkelen van hun film,
hebben kunnen constateren, dat het won
der als het ware was neergeschreven op
dit onweerlegbaar document.
Reeds enige maanden trekt de heer C.
Diederik Brouwer, namens de komende
Toon Hermans Speelfilm, door het 1-nd
op zoek naar geschikte typen en natuur
lijke decors. Er zijn vele typen nodig,
vooral dorpsfiguren. De eisen die gesteld
worden zijn zeer speciaal en de besten
moet men dan ook zoeken. En boven
de Moerdijk blijkt het moeilijker dan er
onder.
Thans wordt medegedeeld, dat de eer-;
ste officiële opnamen zeker niet voor Mei
1956 zullen geschieden. De samenstelling
van het draaiboek -gt, doordat veel
met natuurlijke decors zal worden ge
werkt, meer tijd dan normaal. De hee
Diederik Brouwer, destijds organisator
financier van het Kunstfilm 5ons°5'
voor West-Europa, vervaardigde m-
oorspronkelijke filmverhaal „The
Face", voor welker verfilming -
sprekingen met een buRenlai^s concern
gaande zijn. Overigens
deelneming aan de Toon Hermans Speel-
mm nog leen definitieve beslissing ge-
nomen.
Een derde van de bioscoopdirecties in
Wcst-Duitsland beschouwt de gevolgen
van de katholieke nimkeuring medebe
slissend, omdat z\] net zakeljjk karakter
van hun bedryf sterk medebepalen. Ver-
der hebben de bioscoopexploitanten in het
Bondsgebied op de enquête, ingesteld door
het Frankfurter Prisma- Filmverhuurkan
toor geantwoord, dat criminele films en
zedenrolprenten niet in trek zijn. De ant
woorden op deze enquête zyn gepubli-
Slmte"egramm"!hanke,Ukc vaktijdschri"
nrY-°t'f?n-S. *?e katholieke Film Centrale in
West-Duitsland blijkt uit de enquête, dat
vele theaters geen ontraden films verto
nen. De reden is vaak gelegen in de ge
loofsovertuiging van de directeur, dikwijls
ook in diens zorg om de goede naam
van zijn bedrijf Meestal evenwel vindt
een dergelijke houding haar oorzaak in de
financiële belangen van de bioscoop. Deze
situatie is voor de betrokken filmprodu
cers en verhuurkantoren en niet zelden
ook voor de theater-directies onaange
naam en nadelig.
Maar de Katholieke Film Centrale wijst
met nadruk van de hand, als zou de oor
zaak hiervan alleen bij de katholie.-.e na
keuring liggen. De Katholieke Film Cen-
heel vergeten kon, vloog naar een uit- j waardoor het Oosten voor de reiziger
hoek van Europa, die desalniettemin een I welhaast ontoegankelijk is geworden, is
de rusteloze golfslag van de Atlantische waardoor hij er enthousiast over kan ver-
Oceaan: het lieflijke, groene Erin met
zijn prachtige landschappen en zijn groots
en geheimzinnig verleden.
FRANKRIJK en het Rijnland, buren en
zo dikwijls vijanden, beide zo rijk aan
natuurschoon en historie, beide zo in-
tens-Europees en beide ook thans nog
springlevend en terdege meetellend. Toon
Rammelt en dr K. J Hahn geven er, ieder
op eigen wijze, hun indrukken van weer
en. hoewel het oude Europa door de mo
derne mens in twee kampen is verdeeld.
v,-'1en.
DIT dan is Europa op het eerste gezicht,
ons en Uw Europa, zoals wij het ken
nen en niet kennen, maar zoals het
zich toont aan hen die dit werelddeel, net j
als de tien contribuanten aan dit kostelijk
boek, met open oog doch vooral met open
hart kent of leert kennen, In een fraaie
linnen band gevat en verlucht met vele
typerende foto's voorwaar een rijk en
boeiend bezit K.
N.a.v. '..Europa op het eerste ge
zicht". Premieboek van de Zonne
wijzer, uitgave van Het Spectrum te
Utrecht.
Norman Wisdom de beroemde Engelse komiek, werd tijdens zijn bezoek
aan Amtserdam in de Cinema Royal, de bioscoop waar Wisdom een
voorstelling heeft gegeven, zo enthousiast ontvangen, dat het publiek hem
bij het in- en uitgaan van de bioscoop op de schouders nam
MARY PICKFORD
toen zij nog geen 62 was
ïJal? sl,echts de. spreekbuis van da
Kerk en de gelovige bioscoopbezoeker,
oneer zi] een oordeel uitspreekt.
„De r umindustrie wordt niet gediend
met een uitschakelen van de katholieke
nakeimng" aldus de Katholieke Film
uentrale „maar veel eer met een nauw
lettend gadeslaan van vraag en aanbod,
zoals deze enquête heeft aangetoond".
Koning Frederik van Denemarken is
de hoofdrolspeler in een filmpje, dat in
opdracht van de Deense regering zal wor
den opgenomen en dat „Een dag met
de Koning" zal heten. De opzet van het
filmpje (vertoningsduur: een kwartier) is
een inzicht te geven in het zware dage
lijkse werk van een moderne vorst bjj
het uitoefenen van zijn constitutionele
functies en verplichtingen. Men neemt
aan, dat het de eerste keer is dat een
regerend vorst of staatshoofd deelneemt
aan enige film, nieuwsjournaals uitgezon
derd.
De Amerikaanse toneelspeler en film
acteur Robert Wilcox is op 44-jarige leef
tijd door een hartverlamming getroffen
toen hij de nacht doorbracht in een slaap
wagon van de trein van New York naar
Rochester.
Het beroep van film-beauty is waarlijk
niet ongevaarlijk. Jane Russell weet er
van mee te praten. Bij het maken van
opnamen voor een nieuwe film gleed zij
uit, toen zij in een zwembad-scene uit
een badhokje stapte. Met een ernstige
kneuzing aan de enkel moet zij haar film
activiteit voorlopig staken.
De beroemde Shakespeare-vertolker
Walter Hampden is in de leeftijd van
76 jaar overleden. De Shakespeare-ver-
maardheid had Hampden vooral verwor
ven in Engeland, waar hij na het beëin
digen van zijn studies in Amerika en na
een muziek-studie in Frankr'ik, een der
grootste sterren van het klassieke thea
ter werd. Aangetrokken door zijn vader
land Amerika ging hij als film-acteur naar
Hollywood, vierde echter eerst nog triom
fen als toneelspeler in de rol van Cy
rano de Bergerac (meer dan duizend op
voeringen), daarna in de films AU about
Eve, Five fingers en The treasure of the
golden corner.
Mary Pickford, de beroemde vedette
van de stomme film, verblijft op het ogen
blik in Europa samen met haar man
Buddy Rogers, eveneens een bekend oud
acteur. Na een kort verblijf in Engeland
zijn zij naar Spanje gegaan, voor het vin
den van geschikte entourages voor een
film. die de United Artists (een film
maatschappij waarvan het echtpaar Ro
gersPickford een-derde der aandelen
bezit) voornemens zijn te vervaardigen.
Mary Pickford, nu 62 jaar, wordt be
schouwd als de rijkste vrouw van Holly
wood, want behalve haar aandelen in de
United Artists heeft zij met haar man
nog de leiding over een televisie-station
in Noord-Carolina, een boerderij in Nieuw
Mexico, een citroenen-plantage in Flori
da en petroleumbronnen in Oklahoma.
Op het in de komende twee weken te
houden Berlijnse film-festival zullen vier
nieuwe Britse films worden vertoond:
Animal Farm (de tekenfilm naar George
U's boek). The Young Lovers, The
Divided Heart en The Constant Husband.
