voorplecht
van hef
Franse avondland
Omzwervingen in het land van Armor
Maar geeft zijn geheimen niet prijs
Sightseeing in
Moskou
Een week atoom-conferentie
1
J
van vruchtdragende ideeën
AUGUSTUS 1955
PAGINA
Een schilderachtige bevolking op
een arme, maar prachtige bodem
1
Kant- en borduurwerk
Raadsel blijft
De kleuren van Bretagne
l.
QUIMPER, Zomer 1955
Met de Parijse trein tegen mid
dernacht in Quimper aangekomen,
berden wij begroet door de prefect
111 Hotel de l'Epée. Die verrassing,
Waarschijnlijk als een blijk van
Soede zorgen van een voortreffe
lijk gastheer bedoeld, bracht ons
reeds in vervoering. Maurice Bar-
r®s zou „Hotel de l'Epée" een Bre
tons heiligdom hebben genoemd.
Toen we er meer dan dertig jaren
Skieden voor het eerst kwamen,
Werd het ons om zeer uiteenlopen
de redenen bijzonder dierbaar en
tijdens de oorlog hebben we meer
malen in angst gezeten, dat dit
^vend museum aan het geweld
offer zou vallen. Bretagne zou
^an over een paar eeuwen het
museum missen, waarin één enkele
kunstenaar, maar één van groot
talent, het beeld geeft van het
^retonse leven van deze tijd. Do
eerste wereldoorlog had deze kun
stenaar geslagen op de drempel van
de roem. Toen hij ons toen rond
leidde wist hij de plaats van elke
muurschildering, ieder onderdeel
van al zijn schilderijen, maar hij
Zag ze niet meer: een kogel had bij
Verdun zijn beide ogen vernietigd.
Golf der witte zanden"
Keltische afkomst
ÉtilÉli i ii V V - s" i v /'C
"■*"u.. '•'"j
BRETAGNE,
C
Bespannen aandacht, die do jeugd over'i aan do dag kan loggen,
*™t*"r moois wordt vertoond, in regnnale Bretonse kledij.
van hertogin Anna gebleven, waarin de
geest van het koninkrijk kon doordringen
Bovendien beschermd door hun taal is de
Franse invloed er eerst laat en heel moei
lijk doorgedrongen.
Men spreekt hier nog algemeen het
brezoneg", of Armorikaans Bretons, dat
het voornaamste is der vier hoofddialec
ten, vyier gebruik samenvalt met de
vier bisdommen. Meer dan het Iers of
Schots, het „gaelic" dus. is het Bretons
aan het primitieve Keltisch verwant.
Het is echter eerst in de Ve, Vie en
Vile eeuw ingeplant, toen de Ierse en
Engelse geloofspredikers naar het heiden
se Bretagne overstaken om er het geloof
te brengen. De bijna ontoegankelijke
wouden en grote rivieren zijn eeuwen
lang een beletsel geweest, voor een Gal
lische volksinplanting en merkwaardig
genoeg heeft Gallië er niet het Christen
dom gebracht Wij zullen zien, dat nog
steeds het geloof in Bretagne. vooral in
dit uiterste Westen, nog de sporen draagt
van een latere inplanting en dat de goden
dienst der Druïden er nog merkwaardige
sporen heeft nagelaten.
Maar die latere kerstening is niettemin
diep ingeworteld en het door de tradities
beschermde geloof maakt de Bretonse
provincies nog steeds tot de meest god
vruchtige. Er is echter een grote waak
zaamheid nodig en in de kustplaatsen en
de bekende scheepsbouw- en marine
havens als Lorient. Brest, is de verwil
dering groot, wat plaatselijk tot een
sterke communistische invloed heeft ge
leid. De namen Penhoet, Lorient, zeggen
in dat opzicht genoeg. De katholieke
actie is echter in al haar vormen zeer
actief. Het ligt voor de hand, dat die niet
verzuimt de tradities in stand te houden
Wij hebben dat in Pont l'Abbé kunnen
gadeslaan, waar ze een merkwaardig
werk verricht.
Zo spoedig men zich uit de kust naar
het binnenland begeeft ontmoet men d?
mannen evengoed als de vrouwen in ge
westelijke dracht. Voor wat de mannen
betreft zijn de costuums waarin men
's Zondags ter kerke gaat, de bruiloft en
de dans bezoekt, en alle gewichtige aan
gelegenheden meemaakt, van bijzondere
schoonheid. Ze zijn rijk geborduurd en
doen aan vervlogen eeuwen denken. Nu
(s het land, uitgenomen de verschillende
vormen van visserij, economisch niet
sterk en het verschaffen van werk is
een voortdurende zorg. De Bretonner is
bijzonder geschikt voor handenarbeid.
Hij is van nature kunstzinnig.
Een aantal dames van de Katholieke
Actie hadden een atelier ingericht en de
oude handwerkslieden die vrijwel alle
maal kunnen borduren, aan het vervaar
digen van de gewestelijke dracht voor
mannen gezet. Dat heeft Pont l'Abbé in
een paar jaar tijds vermaard gemaakt.
De borduursels van de mannenpakken
zijn op zwaar laken aangebracht en ver
gen langdurige arbeid. Het werk is zo
zwaar, dat vrouwen de zware kleur-
draden moeilijk door het dikke goed kun
nen duwen. Mannenwerk, zei een Begou-
dine ons. Het borduren geschiedt thuis
en is een bron van inkomsten geworden.
Een rasechte Bretonner zou geen machi
naal geborduurd pak willen dragen. Een
gehele „uitrusting" komt wel op een
150.000 francs.
De vrouwen, die voorbeeldige kant
werksters zijn, maken de kant voor aller
lei doeleinden en we zagen tafellakens
Langs de prachtige kust van
Bretagne
van ontzaglijke waarde, die ze maken
voor de Parijse luxe-handel, die een
internationale afzet heeft. Natuurlijk ma
ken ze ook kant voor hun eigen dracht,
die ook kostelijke borduurwerken heeft.
Maar dat kantwerken geschiedt vooral
door de vissersvrouw, als de mannen ter
grote vaart zijn.
De werkverschaffing is echter zeer uit
gebreid geworden door de vervaardiging
van de poppen van Pont l'Abbé, die de
dracht van een zestigtal Bretonse dorpen
tn beeld brengen en een enorm succes
hebben. Aldus houdt men de bevolking
in haar traditie en vermindert men de
(overigens noodzakelijke) verhuizing naar
Parijs of de Zuidfranse landbouwstre
ken. Wat het Bretons costuum betreft,
zullen we nog gelegenheid hebben het in
zijn talloze verscheidenheden te zien
dragen om op te merken hoe het deel
uit maakt van de gehele Bretonse levens
stijl. Thans wenkt de kust wier geweldig
natuurtafereel de stoere aard van het ras
heeft helpen vormen, doch voor de zomer-
toerist een dwalen in pure romantiek
belooft.
Het „Kerkplein in liet Kremlin. Op de achtergrond de regeringsgebouwen van de Opperste Sovjet.
Hei Kremlin toont zijn schatten
ii.
(Van een bijzondere correspondent).
Bij mijn bezoek aan het geheim
zinnige Kremlin heb ik drie uur lang
gewandeld door het tuighuis, de oude
wapenkamer der Tsaren, thans een
museum van onvoorstelbare pracht.
In de toegangshal heb ik mijn camera
en verrekijker moeten afgeven. Over
al gaan en zitten politiemannen. Wat
ik in deze uren te zien gekregen heb
is een der rijkste juwelen-verzame
lingen die er op aarde bestaan. In
vitrines van twee meter hoog is alles
verzameld wat door de eeuwen heen
door de tsaren is bijeengebracht of
door hen is buit gemaakt, en wat door
handelaren en vorsten ten geschenke
is gegeven. Daar staan de gouden en
zilveren kronen, gemaakt uit vele
kilogrammen van deze kostbare me
talen en bezet met turmalijnen en
safieren, met robijnen en diamanten
van een haast ongelooflijke grootte.
Daar ligt het gouden tafelgerei ver
sierd met smaragden, topazen en met
chrysobcryll. Granaten lichten op.
Met olivijn versierde dolken en
paardentuig.
Uit alle delen van de wereld kwamen
de geschenken, die voor de troon van
Iwan de Verschrikkelijke bestemd wa
ren. Er staan schitterende uurwerken
de reiskoets van Catharina II: het i£
een haast niet op te sommen hoeveel
heid voorwerpen die men hier aantreft
Geen daarvan is vervaardigd zonde:
edele metalen of edelstenen. Mijn toch
door de twee etages van het tuighui
lijkt mij een wandeling door de fantas
tisohe grotten van een dwergkoning ui
het rijk der fabelen. Overal fonkelt e:
glanst het mij tegen uit de glazen kaste
als in een sprookjesland. De versierd
paardenzadels dragen meer edelslene;
dan menig vorstenkroon en men vind
er niet zo maar drie of vier, maar w
vijftig in de vitrines.
Hier ook zie ik nogmaals de schatte:
van de Russisch-orthodoxe kerk. Op
nieuw massief gouden kruisen en ikoner
door edelstenen en gouddraad zwaar be
laden, bijbels en voorwerpen voor d
eredienst, zoals ik nooit tevoren geziei
heb, afkomstig uit alle eeuwen van d
christelijke kunst. Het is een adem
benemend schouwspel.
Na mijn urenlange wandeling heb ik
nog lang niet alles gezien maar ik moet
ophouden. Het is te veel om ineens te
zien en het duizelt me. Het is immers
niet genoeg aan deze glazen kasten
voorbij te lopen, men moet de fijnheid
van het tentoongestelde bekijken en de
hand van de meester ontdekken. Stijl
elementen van Byzantium tot Madrid,
van Carthago tot aan de IJszee zijn
merkbaar.
Na enkele uren ben ik doodop. Op een
met rood pluche overtrokken bank rust
ik uit. Voor mij zie ik in een vitrine
speelgoed, hele kleine stukjes speelgoed,
die ooit eens geschenken waren. Ik zie
er een nabootsing van de trans-Sibe-
'riscihe spoorweg. De wagens zijn van
goud en de locomotief is van platina.
Het geheel is zo klein, dat ik het in mijn
hand kan houden. Ik zie de kromme
zwaarden van de ruiters, lansen en
hellebaarden, de wagens van de lijfwacht
der tsaren, dolken en pistolen, musket
ten en kurassen. Ook deze moordtuigen
zijn met kostbare stenen en edelsmeed-
werk versierd.
Van de geziene kunststukken mocht
ik geen foto's maken; ik kon ook geen
ansichtkaarten kopen, ik weet niet
waarom. Heimelijk heb ik een kost
bare opname gemaakt, voordat ik mijn
camera afgaf. Zij geeft een zeer on
volkomen beeld van wat ik te zien
heb gekregen.
In de toegangshal ligt een gastenboek,
waarin ik mijn handtekening zet. Hier
staan namen van Engelse politici naast
die van Amerikaanse leden van het
Congres, naast Franse deputé's en
geestelijken.
De zon heeft een avondglans gelegd
over de toren van het Kremlin, wanneer
ik weer buiten kom. In de rode sterren
branden reeds de lampen. Mijn bege
leiders brengen mij weer naar de uit
gang langs de lange straten. Wij hebben
geen twee woorden met elkaar gewis
seld. Zonder controle passeren wij de
posten naast de toegangspoort, precies
zoals bij onze binnenkomst. Het was
allemaal goed georganiseerd.
(Van een speciale correspondent)
GENEVE, Zaterdag 13 Aug.
DE EERSTE WEEK van de confe
rentie over het vreedzaam ge
bruik van kernenergie is voorbij.
Nadat de conferentie Maandag ge
opend werd, en de telegrammen wa
ren voorgelezen, die de Grote Vier
aan de vergaderingen hadden gericht,
werd begonnen met het bespreken
van de wereldenergiebehoefte in de
toekomst.
Die behoefte is zeer groot. De schat,
tingen lopen uiteraard ver uiteen; het
is nu eenmaal een moeilijke zaak, om
het verleden te voorspellen op basis
van de gegevens, die we alleen kun
nen putten uit het verleden. Maar op
één punt zijn de schattingen vrijwel
in overeenstemming met elkaar: wan
neer we geen mogelijkheden hadden
om via kernenergie de bestaande ener
gievormen aan te vullen, dan zag het
er voor onze levensstandaard slecht
uit.
Een moeilijkheid bij de ontwikke
ling van de kernenergie wordt ge
vormd door de hoge kosten die aan
het ontwikkelingswerk zijn' verbon
den. Zouden we die voorbereidende
kosten in rekening brengen, dan zou
kernenergie zeer veel duurder zijn
dan de energie, die wij thans uit steen,
kool winnen.
Toch zit er niets anders op dan dat
we de ontwikkeling ter hand nemen.
Tot nu toe was alleen bekend, dat
men in de Verenigde Staten wel in
staat was om een kernreactor te bou
wen, die electrische energie zou leve
ren, en dat men in Rusland zelfs al
e®n klein prototype voor een derge
lijke reactor in bedrijf had. De mili
taire belangen lieten echter een uit
wisseling van nadere gegevens niet
toe.
Het initiatief van President Eisen
hower, aan deze onhoudbare toestand
een einde te maken, heeft echter
weerklank gevonden. Niet alleen in
Amerika; ook de vertegenwoordigers
van de Sovjet-Unie hebben de kaarten
op tafel gelegd.
Misschien wordt deze nieuwe situa
tie bet best gekarakteriseerd door het
feit, dat in de zalen van het Palais
des Nations complete modellen van
kernreactoren staan, die voor de best
ingelichte deskundige nog schatten
van aanknopingspunten geven voor
een gedachtenwisseling. De Russische
energiereactor staat er zij het dan
als maquette en de nieuwste Ame
rikaanse reactortypes kunt u er zien.
Dat al is op zich zelf een teken dat
deze conferentie een nieuwe situatie
geschapen heeft. De kernenergie is
met meer. voor wat de vreedzame toe
passingen betreft, een kwestie van
werkzaamheden die in feite onderge
schikt blijven aan het militaire onder
zoekingswerk, maar een op zichzelf
staand stuk technische vooruitgang.
DE LEZINGEN, die in de grote
vergaderzaal gehouden worden
zjjn beslist niet het belangrijkste
van deze bijeenkomst. De eerste dagen
waren de zaal en de tribunes vol,
maar dat is, nadat dr Blokhintsev de
aangekondigde lezing over de Russi
sche reactor gehouden" had, langza
merhand veranderd. De vergaderzaal
begint nu meer bet karakter te krij
gen van een parlement, waar men
komt als er belangrijke dingen te doen
zijn. Over het algemeen echter heerst
een grote drukte in de wandelgangen,
waar Nederlanders met Amerikanen,
Russen met Engelsen en Japanners
met Colombianen van gedachten wis
selen. We hebben op het zonnige gras
veld van het paleis zware discussies
horen voeren tussen vooraanstaande
geleerden van vele uiteenlopen natio
naliteiten.
Dit is overigens wel een van de
meest belangrijke aspecten van deze
bijeenkomst: het uitwisselen van
ideeën, die voor ieder van de aanwezi
gen vruchtdragend kunnen zijn. De
lezingen zijn als het ware een presen
tatie van de sprekers, en de gedrukte
voordrachten het studiemateriaal,
waarbij men in de gesprekken aan
knoopt.
En studiemateriaal is er te over. De
kostprijsberekeningen, de ztiiver we
tenschappelijke verhandelingen en de
technische voordrachten, bevatten
vaak nieuwe gegevens, en vooral de
vertegenwoordigers van de kleinere
landen kunnen van de gelegenheid ge
bruik maken om hun kennis te verdie
pen.
Verschillende van die kleinere lan
den zijn inmiddels reeds voor 't voet
licht geweest. Want al kunnen deze
niet, zoals Amerika en Rusland, enor
me bedragen spenderen aan het on
derzoekingswerk, toch wordt er vaak
hard gewerkt aan een zelfstandige
ontwikkeling van de kernenergie. Dit
geldt ook voor ons land: hedenmorgen
lichtten dr Went en dr de Bruyn de
Nederlandse plannen toe, 0m een reac
tor te bouwen van het zogenaamde
suspensie-type. Moet men in het alge
meen bij een reactor, om de vrijgeko
men warmte af te voeren, een vloei
stof of een gas door de reactor rond
pompen, bij dit type reactor is de
brandstof aanwezig in de vorm van
een mengsel van brandstofdeeltjes en
vloeistof.
Deze halfvloeibarg massa wordt
als zodanig rondgepompt en kan dan
de ontstane warmte direct zelf afstaan.
Dit biedt voordelen, doch geeft ook
technische moeilijkheden.
In Nederland werkt men. onder lei
ding van dr Went en dr de Bruyn, aan
de oplossing van de hieraan verbon
den problemen, en het zou ons niet
verwonderen wanneer de Nederland
se deskundigen cn de Amerikaanse en
Russische collega's, die zich eveneens
met de suspensieproblemen hebben
beziggehouden, van deze ontmoeting
gebruik zouden maken om hierover
ervaringen uit te wisselen.
Al met al heeft reeds deze eerste
week van de conferentie ons doen zien,
dat een innig internationaal contact op
het gebied van de vreedzame toepas
singen van de kernenergie niet onmo
gelijk is. Het wetenschappelijk werk
in kleine landen als het onze krijgt
hierdoor zoveel meer zin, omdat het
onderdeel wordt van een groter ge
heel.
Van Amerikaanse zijde is men thans
bereid aan de Westelijke kleine naties
alle hulp te verstrekken. Zo heeft Ne
derland kortgeleden nog een contract
met de V. S. afgesloten over de leve
ring van een reactor voor het onder
zoek van materialen; ook andere lan
den hebben reeds soortgelijke over
eenkomsten! met de V. S. gesloten.
Kortom, atoomenergie is een han
delsartikel geworden. Niet alleen ech
ter een artikel waaraan verdiend moet
worden, doch dat mede gebruikt kan
worden om ons te sparen voor de ern.
stige economische moeilijkheden
waarvoor een gebrek aan energie ons
te zijner tijd zou kunnen plaatsen.
Do Tstna. :roon in do groto kathe
draal van het Kremlin
Iets van het Kremlin heb ik leren
kennen, maar de grote geheimen worden
aan de bezoekers niet prijs gegeven,
zelfs niet aan degenen, die de witte
strcop mogen overschrijden. Overal
waar de nieuwsgierigheid te groot wordt,
stuit men op het stomme, hoffelijke,
maar vastberaden zwijgen van de Rus
„Ni.'sjewo". Dat woord betekent ook:
..Bemoei je er niet mee, hier is de
grens, hier kom je niet verder".
Koesteren de mannen in het Kremlin
meer vrees dan andere regeringschefs?
Dat heb ik niet kunnen constateren.
Overal worden de staatshoofden en mi-
iister-presidenlen streng bewaakt. Ik
heb alleen kunnen vaststellen, dat men
m mijn geval niet de moeite genomen
heeft om na te gaan wat ik precies
gefotografeerd had, hoewel twee leden
van de geheime politie hebben gezien
dat ik ondanks het verbod de toegangs
poort fotografeerde. Ik héb gezien, dat
2en hele serie veiligheidsmaatregelen in
pet Kremlin getroffen is, maar ik zag
nergens een zware bewapening. Mis
schien is het Kremlin als symbool slechts
daarom zo vol duistere dreigingen, om
dat de poorten naar regeringsgebouwer
zich zo zelden, bijna nooit, voor een be
zoeker openen en omdat ook de be
woners van Rusland slechts zeer moei
lijk daar toegang vinden, zodat de ge
beurtenissen die er van naar buiien In
dringen, raadselachtig en ondoorzichtig
blijven.
honderdon glazen vitrines, zoals deze, zijn de milliardenschatton van
het Kremlin uitgestald.
Warme Golfstroom of zoekt hij nieuwe
levenskracht in de stormvlagen, die van
de rauwe kusten komen.
Een Bretons type in plaatselijke
klederdracht
Jean-Julien Lemordant had plotseling
naam gemaakt met het schilderen
van „De zegepraal van Bretagne" in de
koepel van de grote schouwburg van Ren-
nes. Een sinds eeuwen vermaarde her
berg, waarvan Flaubert schreef hoe hij de
grote poort was binnengereden, en waar
naast het buis leg waar eens de wieg
stond van Max Jacob, was door een mo
dern hotel met vele grote zalen vervan
gen. De eigenaar zijn naam mag we]
Vermeld. want hij heeft als een kunst
je ufc.d de heer Le Theuff
lad de jonge kunstenaar in staat gesteld
®Ue wanden te beschilderen met tafcre-
eh van het Bretonse leven zoals de streek
^ah Cornouailles dat laat zien. Vissers-
ev®n, de zeewiernijverheid, de kant
werksters, het zware leven van een
Schilderachtige bevolking op arme, stor
mige bodem, en die vol vroomheid en
kvensiust is. Men had de wanden maar
anSs te lopen om te zien wat een der
®choonste toeristenprovincies van West-
Uropa te bieden heeft. Zijn grote wand-
*childering van de eetzaal, „Vissersvolk
de wind" is vermaard.
^ijn palet, bij de mobilisatie van 1914
eh hij met geestdrift de Bretonse regi-
0 enten volgde, zou hij echter niet meer
j^hemen. Toen wij hem in 1924 ontmoet
is k!jen wa's z«n enerSie evenwel niet
^Uroken De beelden zijner fantasie
hij op schrift soms in klassieke
rsvorm, en hij declameerde ze voor ons
ét, voet van een muurschildering, die
gavotte van levensgrote figuren
agt. Lemordant leeft nog en in zijn
j.jW op het schiereiland Crozon laat hij
1 hog strelen door de zucht van de
Zelfs als Lemordant de farandoles schil
dert bli het bruiloftsmaal, waar de binious
of doedelzak en de fluit voor het rhythme
zorgen, is zijn palet rijk aan bronzen en
hevige kleuren. Maar waar de schilders
ook vandaan komen, hun werk heeft in
Bretagne een merkwaardige blondheid
mei schierwit, met loodkleur en blauwen
vooral, zodat men op dc grote salons on
middellijk kan aanwijzen welk werk uit
het land van Armor is gekomen. Tenzij
het geschilderd is in de tijd dat heel het
schiereiland een en al goud is van de
overvloedige brem of purper, als de
heide bloeit.
Het schiereilandkarakter van Bretagne,
dat op de kaart van het Franse aangezicht
de neus vormt, die als een in de Oceaan
vooruitgeschoven bolwerk, als een reus
achtig en grimmig rotsenland, oprijst,
heeft het reeds bij de oude Galliërs de
naam van Ar-mor, land tussen zc-e, zoals
het in bet Keltisch luidt, gegeven.
De volgende ochtend maakten we reeds
met de kleuren van het Bretonse land
schap kennis. De Stad van Sint Corentijn,
zoals Quimper mag genoemd worden, ligt
aan de Odet. een van die korte maar soms
ontzaglijk brede rivieren, die van de drie
bergruggen stromen, doch veelal hun
water krijgen van de zee-vloed. In Quim
per zelf is de Odet maar nauw en stroomt
tussen de stad en de voet van een be
boste heuvel.
Men is er hoogstens een twintig kilo
meter (hemelsbreed) van de zee. De tocht
er naar toe is over water een der meest
bekoorlijke rivieruitstapjes.. Het silhouet
van Quimper met de slanke torens van de
kathedraal, de monumentenrij en de ge
deelten oude muren, verdwijnt snel. De
rivier verbreedt zich en wordt weldra
een uitgestrekt meer om daarna tussen
de beboste heuvels weer samen te knijpen
en dan weer te verbreden, zodat het mede
om de talrijke brede inhammen moei
lijk wordt zich te oriënteren. Maar als de
boot zo rustig over het water glijdt, dan
is het of de natuur een symphonie wil
geven van de kleurenrijkdom van het
Bretonse land. De bossen van zon door
licht loofhout dalen langzaam af tot de
zoom der Odet x lopen uit in purperen
vlekken van de bloeiende rhododendrons
of de gouden randen van de rijkbloeiendo
genistasoorten, die hier wildgroeiend zijn.
De aanblik is overweldigend, vooral als
de staalblauwe lucht reeds zware wolken-
pakken krijgt die het hier zo veelvuldige
zware weer aankondigen.
Aan weerszijden van de uitmonding van
de Odet heeft de kust nog iets vredigs en
dc brede stranden hebben enige nieuwe
badplaatsen gekregen die opgang maken
Zo die bü het echt landelijke dorp Beg
Meil aan de Zuidelijke ingang van de
baai van Fouesnant gelegen en legcnover
de oude vestingstad Concarneau. die uit
dc XlVe eeuw dateert, maar thans do
grootste haven voor dc sardientjesvangst
is geworden. Het strand is er zo mooi,
dat dc gehele haai de naam van „golf der
witte zanden" heeft gekregen. Hst wordt
helaas met casino's en Kurhaus-inrich-
tingen bedreigd. Voor het ogenblik is het
nog mooi strand cn liggen de hotels op
betamelijke afstand.
Het zo schilderachtige Benodet ligt als
vee- en vissersplaats op de Oostelijke
oever juist waar de Odet de enorme kreek
van die naam bereikt en de Oceaan voor
ons open komt te liggen. Maar men kijkt
er liever de vele kreken in, die, vanuit de
baai, zich in verschillende richtingen in
het land dringen, naar Le Tudy, Locktudy,
Pont l'Abbé. Combrit, of welke ook van
die aardige plaatsjes met een fiere kerk
tussen de lage witte huisjes met de spitse
leikleurige daken achter de hellingen met
de gekantelde vissersschuiten, of de
haventjes met de bruine en rode zeilen.
Het is een kleurige bedrijvigheid, als
men het manvolk aan de arbeid ziet in
hun bombazijnen, Ieren of vlaslinnen
broeken, veel kleurig gestoplapt, en in
hun meekrap-rode overhemden, wat zo
gc«zd kleurt met hun hruinverweerde kop
pen en handen. Waait het te sterk of bü
regen gaat de Zuidwester over het hoofd.
De vrouwen zullen zich nimmer vertonen
zonder de „coiffe", hoge kanten muts
of opeenstapeling daarvan, want Bretagne
is het land van de folkloristische mode,
die wei niet zo snel wisselt als de
Parijse, doch te snel wisselt om het bij
te houden.
Voor wat de_ vrouwendracht betreft
blijft heel Finistère de traditie getrouw.
Finistère is het meest verwijderd oord
